Ве́тхий Заве́т:
Быт.
Исх.
Лев.
Чис.
Втор.
Нав.
Суд.
Руф.
1Цар.
2Цар.
3Цар.
4Цар.
1Пар.
2Пар.
1Езд.
Неем.
2Езд.
Тов.
Иудиф.
Есф.
Иов.
Пс.
Прит.
Еккл.
Песн.
Прем.
Сир.
Ис.
Иер.
Плч.
ПослИер.
Вар.
Иез.
Дан.
Ос.
Иоил.
Ам.
Авд.
Ион.
Мих.
Наум.
Авв.
Соф.
Аг.
Зах.
Мал.
1Мак.
2Мак.
3Мак.
3Езд.
Но́вый Заве́т: Мф. Мк. Лк. Ин. Деян. Иак. 1Пет. 2Пет. 1Ин. 2Ин. 3Ин. Иуд. Рим. 1Кор. 2Кор. Гал. Еф. Флп. Кол. 1Фес. 2Фес. 1Тим. 2Тим. Тит. Флм. Евр. Откр.
Но́вый Заве́т: Мф. Мк. Лк. Ин. Деян. Иак. 1Пет. 2Пет. 1Ин. 2Ин. 3Ин. Иуд. Рим. 1Кор. 2Кор. Гал. Еф. Флп. Кол. 1Фес. 2Фес. 1Тим. 2Тим. Тит. Флм. Евр. Откр.
Скрыть
1:1
1:2
1:3
1:4
1:5
1:6
1:7
1:8
1:9
1:10
1:11
1:12
1:13
1:14
1:15
1:16
1:17
1:18
1:19
1:20
1:21
1:22
1:23
1:24
1:25
1:26
1:27
1:28
1:29
1:30
1:31
1:32
1:33
1:34
1:35
1:36
1:37
1:38
1:40
1:41
1:42
1:43
1:44
1:45
1:46
1:47
1:48
1:49
1:50
1:51
1:52
1:53
1:55
1:56
1:57
1:58
1:59
1:60
1:61
1:62
1:63
1:64
Глава 2
2:1
2:2
2:3
2:4
2:5
2:6
2:7
2:8
2:9
2:10
2:11
2:12
2:13
2:14
2:15
2:16
2:17
2:18
2:19
2:20
2:21
2:22
2:23
2:24
2:25
2:26
см.:Чис.25:7-8;
2:27
2:28
2:29
2:30
2:31
2:32
2:33
2:34
2:35
2:36
2:37
2:38
2:39
2:40
2:41
2:42
2:43
2:44
2:45
2:46
2:47
2:48
2:49
2:50
2:51
2:59
см.:Дан.3:19:26;
2:61
2:62
2:63
2:64
2:65
2:66
2:67
2:68
2:69
2:70
Глава 3
3:1
3:2
3:3
3:4
3:5
3:6
3:7
3:8
3:9
3:10
3:11
3:12
3:13
3:14
3:15
3:16
3:17
3:18
3:19
3:20
3:21
3:22
3:23
3:24
3:25
3:26
3:27
3:28
3:29
3:30
3:31
3:32
3:33
3:34
3:35
3:36
3:37
3:38
3:39
3:40
3:41
3:42
3:43
3:44
3:45
3:46
3:47
3:48
3:49
3:50
3:51
3:52
3:53
3:54
3:55
3:57
3:58
3:59
3:60
см.:1Пар.19:13;
Глава 4
4:1
4:2
4:3
4:4
4:5
4:6
4:7
4:8
4:9
см.:Исх.14:9:22;
4:10
4:11
4:12
4:13
4:14
4:15
4:16
4:17
4:18
4:19
4:20
4:21
4:22
4:23
4:25
4:26
4:27
4:28
4:29
4:31
4:32
4:33
4:34
4:35
4:36
4:37
4:38
4:39
4:40
4:41
4:42
4:43
4:44
4:45
4:46
4:48
4:49
4:50
4:52
4:53
4:54
4:55
4:56
4:57
4:58
4:60
4:61
Глава 5
5:1
5:2
5:3
5:4
5:5
5:6
5:7
5:8
5:9
5:10
5:11
5:12
5:13
5:14
5:15
5:16
5:17
5:18
5:19
5:20
5:21
5:22
5:23
5:24
5:25
5:26
5:27
5:28
5:29
5:30
5:31
5:32
5:33
5:34
5:35
5:36
5:37
см.:2Мак.10:24;
5:38
5:39
5:40
5:41
5:42
5:43
5:44
5:45
5:46
см.:2Мак.12:27;
5:47
5:49
5:50
5:51
5:52
5:53
5:54
5:55
5:56
5:57
5:58
5:59
5:60
5:61
5:62
5:63
5:64
5:65
5:66
5:67
5:68
Глава 6
6:1
6:2
6:3
6:4
6:5
6:6
6:7
6:8
6:9
6:10
6:11
6:12
6:13
6:14
6:15
6:16
6:17
6:18
6:19
6:20
6:21
6:22
6:23
6:24
6:25
6:26
6:27
6:28
6:29
6:30
6:31
6:32
6:33
6:34
6:35
6:36
6:37
6:38
6:39
6:40
6:41
6:42
6:43
6:44
6:45
6:46
6:47
6:48
6:50
6:51
6:52
6:54
6:55
6:56
6:57
6:58
6:59
6:60
6:61
6:62
6:63
Глава 7
7:1
7:2
7:3
7:4
7:5
7:6
7:7
7:8
7:9
7:10
7:11
7:12
7:13
7:14
7:15
7:16
7:18
7:19
7:20
7:21
7:22
7:23
7:24
7:25
7:26
см.:2Мак.14:12-13;
7:27
7:28
7:29
7:30
7:31
7:32
7:33
7:34
7:35
см.:2Мак.14:33;
7:36
7:38
7:39
7:40
7:42
7:43
7:44
7:45
7:46
7:47
7:48
7:49
7:50
Глава 8
8:1
8:2
8:3
8:4
8:5
8:6
8:7
8:8
8:9
8:10
8:11
8:12
8:13
8:14
8:15
8:16
8:17
8:18
8:19
8:20
8:21
8:22
8:23
8:24
8:25
8:26
8:27
8:28
8:29
8:30
8:31
8:32
Глава 9
9:1
9:2
9:3
9:4
9:5
9:6
9:7
9:8
9:9
9:10
9:11
9:12
9:13
9:14
9:15
9:16
9:17
9:18
9:19
9:20
9:22
9:23
9:24
9:25
9:26
9:27
9:28
9:29
9:30
9:31
9:32
9:33
9:34
9:35
9:36
9:37
9:38
9:39
9:40
9:41
9:42
9:43
9:44
9:45
9:46
9:47
9:48
9:49
9:50
9:51
9:52
9:53
9:54
9:55
9:56
9:57
9:58
9:59
9:60
9:61
9:62
9:63
9:64
9:65
9:66
9:67
9:68
9:69
9:70
9:71
9:72
9:73
Глава 10
10:1
10:2
10:3
10:4
10:5
10:6
10:7
10:8
10:9
10:10
10:11
10:12
10:13
10:14
10:15
10:16
10:17
10:18
10:19
10:20
10:21
10:22
10:23
10:24
10:25
10:26
10:27
10:28
10:29
10:30
см.:1Мак.11:34;
10:31
10:32
10:33
10:34
10:35
10:36
10:37
10:38
10:39
10:40
10:41
10:42
10:43
10:44
10:45
10:46
10:47
10:48
10:49
10:50
10:51
10:52
10:53
10:54
10:55
10:56
10:57
10:58
10:59
10:60
10:61
10:62
10:63
10:64
10:65
10:66
10:67
10:68
10:69
10:70
10:71
10:72
10:73
10:74
10:75
10:76
10:77
10:78
10:79
10:80
10:81
10:82
10:83
10:84
10:85
10:86
10:87
10:88
10:89
Глава 11
11:1
11:2
11:3
11:4
см.:1Мак.10:84;
11:5
11:6
11:7
11:8
11:9
11:10
11:11
11:12
11:13
11:14
11:15
11:16
11:17
11:18
11:19
11:20
11:21
11:22
11:23
11:24
11:25
11:26
11:27
11:28
11:29
11:30
11:31
11:32
11:33
11:34
11:35
см.:1Мак.10:29;
11:36
11:37
11:38
11:39
11:40
11:41
11:42
11:43
11:44
11:45
11:46
11:47
11:48
11:49
11:50
11:51
11:52
11:53
11:54
11:55
11:56
11:57
11:58
11:59
11:60
11:61
11:62
11:63
11:64
11:65
11:66
11:67
11:68
11:69
11:70
11:71
11:72
11:73
11:74
Глава 12
12:1
12:2
12:3
12:4
12:5
12:6
12:7
12:8
12:9
12:10
12:11
12:12
12:13
12:14
12:15
12:16
12:17
12:18
12:19
12:20
12:21
12:22
12:23
12:24
12:25
12:26
12:27
12:28
12:29
12:30
12:31
12:32
12:33
12:34
12:35
12:36
12:37
12:38
12:39
12:40
12:41
12:42
12:43
12:44
12:45
12:46
12:47
12:48
12:49
12:50
12:51
12:52
12:53
Глава 13
13:1
13:2
13:3
13:4
13:5
13:6
13:7
13:8
13:9
13:10
13:11
13:12
13:13
13:14
13:15
13:16
13:17
13:18
13:19
13:20
13:21
13:22
13:23
13:24
13:25
13:26
13:27
13:28
13:29
13:30
13:31
13:32
13:33
13:34
13:35
13:36
13:37
13:38
13:39
13:40
13:41
13:42
13:43
13:44
13:45
13:46
13:47
13:48
13:49
13:50
13:51
13:52
13:53
Глава 14
14:1
14:2
14:3
14:4
14:5
14:6
14:7
14:8
14:9
14:10
14:11
14:12
14:13
14:14
14:15
14:16
14:17
14:18
14:19
14:20
14:21
14:22
14:23
14:24
14:25
14:26
14:27
14:28
14:29
14:30
14:31
14:32
14:33
14:34
14:35
14:36
14:37
14:38
14:39
14:40
14:41
14:42
14:43
14:44
14:45
14:46
14:47
14:48
14:49
Глава 15
15:1
15:2
15:3
15:4
15:5
15:6
15:7
15:8
15:9
15:10
15:11
15:12
15:13
15:14
15:15
15:16
15:17
15:18
15:19
15:20
15:21
15:22
15:23
15:24
15:25
15:26
15:27
15:28
15:29
15:30
15:31
15:32
15:33
15:34
15:35
15:36
15:37
15:38
15:39
15:40
15:41
Глава 16
16:1
16:2
16:3
16:4
16:5
16:6
16:7
16:8
16:9
16:10
16:11
16:12
16:13
16:14
16:15
16:16
16:17
16:18
16:19
16:20
16:21
16:22
16:23
16:24
И бы́сть, егда́ поража́ше Алекса́ндръ македо́нскiй сы́нъ Фили́ппа, и́же изы́де от земли́ Хеттiи́мъ, порази́ и да́рiа царя́ пе́рсскаго и ми́дскаго, и воцари́ся вмѣ́сто его́ пе́рвый во Елла́дѣ,
и соста́ви бра́ни мно́ги, и одержа́ тверды́ни мно́ги, и уби́ цари́ зе́мскiя,
и про́йде да́же до кра́евъ земли́, и взя́ коры́сти мно́гихъ язы́ковъ. и умолче́ земля́ предъ ни́мъ. и возвы́сися, и вознесе́ся се́рдце его́.
И собра́ си́лу крѣ́пку зѣло́, и нача́лствова надъ страна́ми и язы́ки и мучи́тельми, и бы́ша ему́ въ да́нники.
И по си́хъ паде́ на ло́же и позна́, я́ко умира́етъ:
и созва́ о́троки своя́ благоро́дныя, и́же съ ни́мъ бя́ху совоспита́ни от ю́ности его́, и раздѣли́ и́мъ ца́рство свое́ еще́ жи́въ сы́й.
И ца́рствова Алекса́ндръ лѣ́тъ двана́десять и у́мре.
И облада́ша о́троцы его́ кі́йждо въ мѣ́стѣ свое́мъ.
И возложи́ша вси́ дiади́мы по сме́рти его́, и сы́нове и́хъ по ни́хъ лѣ́та мно́га, и умно́жиша зла́я на земли́.
И изы́де от ни́хъ ко́рень грѣха́ Антiо́хъ епифа́нъ, сы́нъ Антiо́ха царя́, и́же бѣ́ зало́гомъ въ ри́мѣ: и ца́рствова въ лѣ́тѣ сто́ три́десять седмѣ́мъ ца́рства е́ллинскаго.
Во дне́хъ тѣ́хъ изыдо́ша от Изра́иля сы́нове беззако́ннiи и наусти́ша мно́гихъ глаго́люще: по́йдемъ и завѣща́емъ завѣ́тъ съ язы́ки, и́же о́крестъ на́съ, я́ко отне́лѣже отлучи́хомся от ни́хъ, обрѣто́ша на́съ мно́га зла́я.
И благоуви́дѣся сло́во во о́чiю и́хъ:
и предъизбра́шася нѣ́цыи от люді́й и идо́ша ко царю́: и даде́ и́мъ вла́сть твори́ти оправда́нiя язы́ческая.
И созда́ша [себѣ́] учи́лище во Иерусали́мѣ по зако́номъ язы́ческимъ.
И сотвори́ша себѣ́ необрѣ́занiе, и отступи́ша от завѣ́та свята́го, и сопряго́шася язы́комъ, и прода́шася е́же твори́ти лука́вое.
И угото́вася ца́рство предъ Антiо́хомъ: и умы́сли ца́рствовати во Еги́птѣ, я́ко да ца́рствуетъ надъ двѣма́ ца́рствома.
И вни́де во Еги́петъ въ наро́дѣ тя́жцѣ, на колесни́цахъ и на сло́нѣхъ, и на вса́дникахъ и на корабле́хъ мно́гихъ.
И соста́ви бра́нь на Птоломе́а царя́ Еги́петскаго: и убоя́ся Птоломе́й от лица́ его́ и побѣже́, и падо́ша я́звени мно́зи.
И взя́ша гра́ды тве́рды въ земли́ Еги́петстѣй: и взя́ коры́сти земли́ Еги́петскiя.
И обрати́ся Антiо́хъ, повнегда́ порази́ Еги́пта во сто́ четы́редесять тре́тiе лѣ́то: и взы́де на Изра́иля и на Иерусали́мъ въ наро́дѣ тя́жцѣ,
и вни́де во святи́лище съ горды́нею, и взя́ олта́рь златы́й и свѣти́лникъ свѣ́щный и вся́ сосу́ды его́,
и трапе́зу предложе́нiя и возлiя́лники, и фiа́лы и кади́лницы златы́я, и катапета́сму и вѣнцы́ и украше́нiе злато́е, е́же на лицы́ це́ркви [бя́ше], и сокруши́ вся́:
и взя́ сребро́ и зла́то и сосу́ды вожделѣ́нныя: и взя́ сокро́вища та́йная, и́хже обрѣ́те.
И взе́мъ вся́ отъи́де въ зе́млю свою́, и сотвори́ убі́йство, и глаго́ла въ го́рдости вели́цѣй.
И бы́сть пла́чь вели́къ во Изра́или на вся́цѣмъ мѣ́стѣ и́хъ.
И возстена́ша нача́лницы и старѣ́йшины, дѣ́вы и ю́ноши изнемого́ша, и красота́ же́нская измѣни́ся.
Вся́къ жени́хъ прiя́ пла́чь, и сѣдя́щая на одрѣ́ бра́чнѣ бы́сть въ печа́ли.
И потрясе́ся земля́ на обита́ющихъ на не́й, и ве́сь до́мъ Иа́ковль облече́ся студо́мъ.
И по двою́ лѣ́ту дні́й посла́ ца́рь нача́лника да́немъ во гра́ды Иу́дины. и прiи́де во Иерусали́мъ съ наро́домъ вели́кимъ
и глаго́ла къ ни́мъ словеса́ ми́рная во льсти́. и вѣ́роваша ему́. и нападе́ на гра́дъ внеза́пу и порази́ его́ я́звою вели́кою и погуби́ лю́ди мно́ги от Изра́иля:
и взя́ коры́сти гра́да и сожже́ его́ огне́мъ, и разори́ до́мы его́ и стѣ́ны его́ о́крестъ:
и плѣни́ша же́нъ и ча́дъ, и скоты́ раздѣли́ша,
и огради́ша гра́дъ дави́довъ стѣно́ю вели́кою и крѣ́пкою и ба́шнями крѣ́пкими, и бы́сть и́мъ въ крѣ́пость:
и посади́ша та́мо люді́й грѣ́шниковъ, муже́й беззако́нныхъ, и возмого́ша въ не́й:
и положи́ша ору́жiя и бра́шна, и собира́ху коры́сти Иерусали́мскiя, и полага́ху та́мо: и бы́ша въ сѣ́ть вели́ку,
и бы́сть въ лови́телство святы́ни и въ дiа́вола лука́ваго Изра́илю вы́ну.
И пролiя́ша кро́вь непови́нную о́крестъ святи́лища и оскверни́ша святы́ню.
И бѣжа́ша обита́ющiи во Иерусали́мѣ и́хъ ра́ди, и бы́сть обита́нiе чужди́мъ: и бы́сть чу́ждо сѣ́мени рожде́нiя своего́, и ча́да его́ оста́виша его́.
Святы́ня его́ разоре́на я́ко пусты́ня, пра́здницы его́ обраще́ни су́ть во пла́чь, суббо́ты его́ въ поноше́нiе, че́сть его́ во уничиже́нiе:
по сла́вѣ его́ умно́жися безче́стiе его́, и высота́ его́ обраще́на бы́сть во пла́чь.
И писа́ ца́рь Антiо́хъ всему́ ца́рству своему́, да бу́дутъ вси́ лю́дiе еди́но,
и оста́витъ кі́йждо зако́нъ сво́й. и соизво́лиша вси́ язы́цы по сло́ву царя́ [антiо́ха].
И мно́зи от Изра́иля изво́лиша служе́нiю его́ и пожро́ша и́доломъ и оскверни́ша суббо́ту.
И посла́ ца́рь кни́ги руко́ю вѣ́стниковъ во Иерусали́мъ и во гра́ды Иу́дины, да по́йдутъ вслѣ́дъ зако́новъ чужди́хъ земли́
и возбраня́тъ всесожже́нiя и же́ртву и возлiя́нiе от святы́ни, и омерзя́тъ суббо́ты и пра́здники,
и оскверня́тъ святы́ню и святы́хъ,
и сози́ждутъ тре́бища и ка́пища и куми́рницы, и да жру́тъ мяса́ свина́я и скоты́ о́бщыя:
и да оста́вятъ сы́ны своя́ необрѣ́заны, е́же оскверни́ти ду́шы и́хъ во вся́цѣй нечистотѣ́ и оскверне́нiи,
я́ко да забу́дутъ зако́нъ и измѣня́тъ вся́ оправда́нiя [Бо́жiя].
И и́же а́ще не сотвори́тъ по глаго́лу царе́ву, да у́мретъ.
По всѣ́мъ словесе́мъ си́мъ написа́ всему́ ца́рству своему́ и приста́ви надзира́тели надъ всѣ́ми людьми́: и повелѣ́ градо́мъ Иу́динымъ жре́ти во вся́цѣмъ гра́дѣ.
И собра́шася мно́зи от люді́й къ ни́мъ, вся́къ оста́вивый зако́нъ Госпо́день: и сотвори́ша лука́вая на земли́
и положи́ша Изра́иля въ та́йныхъ во вся́цѣмъ убѣ́жищи и́хъ.
И въ пятыйна́десять де́нь ме́сяца хасле́ва, въ лѣ́то сто́ четы́редесять пя́тое созда́ша ме́рзость запустѣ́нiя на олтари́ [Бо́жiи], и во градѣ́хъ Иу́диныхъ о́крестъ созда́ша тре́бища.
И предъ дверьми́ домо́въ и на сто́гнахъ кадя́ху,
и кни́ги зако́на [Бо́жiя], и́хже обрѣто́ша, сожго́ша огне́мъ, раздира́юще [и́хъ].
И идѣ́же обрѣта́шеся у кого́ кни́га завѣ́та Госпо́дня, и а́ще кто́ соизволя́ше зако́ну Госпо́дню, по повелѣ́нiю царе́ву закала́ху его́.
Въ си́лѣ свое́й творя́ху си́це лю́демъ Изра́илевымъ, обрѣта́ющымся во вся́цѣмъ ме́сяцѣ и ме́сяцѣ во градѣ́хъ.
И въ два́десять пя́тый де́нь ме́сяца жря́ху въ ка́пищи, е́же бѣ́ на олтари́.
И же́нъ обрѣ́завшихъ ча́да своя́ закала́ша по повелѣ́нiю [царе́ву],
и обѣ́шаху дѣ́тища за ші́и и́хъ, до́мы и́хъ расхища́ху, и обрѣ́завшихъ я́ умерщвля́ху.
И мно́зи от люді́й Изра́илевыхъ удержа́шася и утверди́шася въ себѣ́, е́же не я́сти скве́рныхъ,
и избра́ша па́че умре́ти, не́же оскверни́тися бра́шны, и не хотѣ́ша преступи́ти зако́на Бо́жiя свята́го: и закла́ни бы́ша.
И бы́сть гнѣ́въ ве́лiй на Изра́иля зѣло́.
Во дне́хъ тѣ́хъ воста́ маттаѳі́а сы́нъ Иоа́нновъ, сы́на Симео́ня, свяще́нникъ от сыно́въ Иоари́влихъ от Иерусали́ма, и сѣ́де во моди́нѣ.
И имя́ше сыно́въ пя́ть: Иоа́нна, и́же проименова́шеся гадди́съ,
и Си́мона, и́же проименова́шеся Ѳасси́съ,
Иу́ду, и́же зва́шеся маккаве́й,
Елеаза́ра, и́же проименова́шеся авара́нъ, и Ионаѳа́на, и́же проименова́шеся апфу́съ.
И ви́дѣ хуле́нiя быва́ющая во Иуде́и и во Иерусали́мѣ,
и рече́: увы́ мнѣ́! почто́ рожде́нъ е́смь ви́дѣти сотре́нiе люді́й мои́хъ и сотре́нiе гра́да свята́го, и сѣдѣ́ти здѣ́, внегда́ предава́тися ему́ въ ру́цѣ враго́въ и святы́ни въ ру́ки чужди́хъ?
бы́сть хра́мъ его́ я́ко человѣ́къ безче́стенъ,
сосу́ды сла́вы его́ плѣне́ни отнесе́ни су́ть, побiе́ни су́ть младе́нцы его́ на сто́гнахъ, и ю́ношы его́ падо́ша мече́мъ вра́жiимъ:
кі́й язы́къ не наслѣ́дова ца́рства его́ и не одержа́ коры́стей его́?
вся́ у́тварь его́ взята́ е́сть, вмѣ́сто свобо́днаго бы́сть въ раба́:
и се́, свята́я на́ша и красота́ на́ша и сла́ва на́ша опустѣ́, и оскверни́ша я́ язы́цы:
почто́ у́бо на́мъ еще́ жи́ти?
И растерза́ ри́зы своя́ маттаѳі́а и сы́нове его́, и облеко́шася во вре́тища, и пла́каша зѣло́.
И прiидо́ша от царя́ принужда́ющiи ко отступле́нiю во гра́дъ моди́нъ, да пожру́тъ.
И мно́зи от Изра́иля приложи́шася къ ни́мъ: маттаѳі́а же и сы́нове его́ собра́шася.
И отвѣща́ша по́сланнiи от царя́ и рѣ́ша маттаѳі́и глаго́люще: кня́зь и пресла́вный и ве́лiй еси́ во гра́дѣ се́мъ, и утвержде́нъ въ сынѣ́хъ и бра́тiихъ:
ны́нѣ у́бо приступи́ пе́рвый и сотвори́ повелѣ́нiе царе́во, я́коже сотвори́ша вси́ язы́цы и му́жiе Иу́дины и оста́вшiи во Иерусали́мѣ, и бу́деши ты́ и до́мъ тво́й посредѣ́ друго́въ царе́выхъ: и ты́ и сы́нове твои́ просла́витеся въ сребрѣ́ и зла́тѣ и въ дарѣ́хъ мно́зѣхъ.
И отвѣща́ маттаѳі́а и рече́ гла́сомъ ве́лiимъ: а́ще и вси́ язы́цы въ дому́ ца́рствiя царя́ слу́шаютъ его́, е́же отступи́ти кому́ждо от служе́нiя оте́цъ свои́хъ, и соизво́лиша въ за́повѣдехъ его́:
но а́зъ и сы́нове мои́ и бра́тiя моя́ повину́емся зако́ну оте́цъ на́шихъ:
ми́лостивъ на́мъ [бу́ди, Бо́же], е́же оста́вити зако́нъ и оправда́нiя:
слове́съ царе́выхъ не послу́шаемъ, е́же преступи́ти служе́нiе на́ше на де́сно или́ на шу́ее.
И я́ко преста́ глаго́лати словеса́ сiя́, приступи́ му́жъ Иуде́анинъ предъ очи́ма всѣ́хъ жре́ти въ ка́пищи, е́же въ моди́нѣ, по повелѣ́нiю царе́ву.
И ви́дѣ маттаѳі́а и возревнова́, и вострепета́ша вну́тренняя его́, и возжже́ся я́рость его́ по суду́ [зако́на], и наскочи́въ разсѣче́ его́ въ ка́пищи.
И му́жа, его́же ца́рь посла́, и́же принужда́ше жре́ти, уби́ во вре́мя о́но и ка́пище разори́.
И возревнова́ о зако́нѣ, я́коже же сотвори́ Финее́съ замврі́ю сы́ну Сало́млю.
И возопи́ маттаѳі́а во гра́дѣ гла́сомъ ве́лiимъ глаго́ля: вся́къ ревну́яй о зако́нѣ и стоя́й въ завѣ́тѣ да изы́детъ вслѣ́дъ мене́.
И отбѣжа́ са́мъ и сы́нове его́ въ го́ры, и оста́виша, ели́ка имѣ́яху во гра́дѣ.
Тогда́ снидо́ша мно́зи и́щуще суда́ и пра́вды въ пусты́ню,
и сѣдо́ша ту́ са́ми, и сы́нове и́хъ и жены́ и́хъ, и ско́ти и́хъ, я́ко умно́жишася на ни́хъ зла́я.
И возвѣще́но бы́сть муже́мъ царе́вымъ и си́ламъ, и́же бя́ху во Иерусали́мѣ гра́дѣ дави́довѣ, я́ко отидо́ша му́жiе нѣ́цыи, и́же разори́ша за́повѣдь ца́рску, въ мѣста́ та́йная въ пусты́ню.
И теко́ша вслѣ́дъ и́хъ мно́зи, и пости́гше и́хъ ополчи́шася на ни́хъ, и соста́виша проти́ву и́хъ бра́нь въ де́нь суббо́тный,
и реко́ша къ ни́мъ: доны́нѣ дово́лно, изыди́те и сотвори́те по сло́ву царе́ву, и жи́ви бу́дете.
И рѣ́ша: не изы́демъ, ни сотвори́мъ по сло́ву царе́ву, е́же оскверни́ти де́нь суббо́тный.
И ускори́ша на ни́хъ бра́нь.
И не отвѣща́ша и́мъ, ниже́ ка́мене верго́ша на ни́хъ, ниже́ загради́ша мѣ́стъ та́йныхъ, реку́ще:
у́мремъ вси́ въ простотѣ́ на́шей, свидѣ́теле бу́дутъ на на́съ не́бо и земля́, я́ко непра́во погубля́ете на́съ.
И воста́ша на ни́хъ въ бра́ни въ суббо́ты, и умро́ша сі́и и жены́ и́хъ, и сы́нове и́хъ и ско́ти и́хъ, да́же до ты́сящи ду́шъ человѣ́къ.
И позна́ маттаѳі́а и дру́зи его́, и пла́кашася о ни́хъ зѣло́.
И рече́ му́жъ и́скреннему своему́: а́ще вси́ сотвори́мъ, я́коже бра́тiя на́ша сотвори́ша, и не воополчи́мся на язы́ки о душа́хъ на́шихъ и оправда́нiихъ на́шихъ, ны́нѣ на́съ ско́ро искореня́тъ от земли́.
И умы́слиша въ де́нь о́нъ глаго́люще: вся́къ человѣ́къ, и́же а́ще прiи́детъ къ на́мъ на бра́нь въ де́нь суббо́тный, ополчи́мся проти́ву его́, и не у́мремъ вси́, я́коже умро́ша бра́тiя на́ша въ та́йныхъ.
Тогда́ собра́ся къ ни́мъ со́нмище Иуде́йское крѣ́пцыи въси́лѣ от Изра́иля, вся́къ соизволя́яй зако́ну:
и вси́ и́же бѣжа́ша от злы́хъ, приложи́шася и́мъ и бы́ша и́мъ во утвержде́нiе.
И собра́ша во́евъ и поби́ша грѣ́шныхъ во гнѣ́вѣ свое́мъ и муже́й беззако́нныхъ въ я́рости свое́й: про́чiи же бѣжа́ша во язы́ки спасти́ся.
И обы́де маттаѳі́а и дру́зи его́, и разори́ша ка́пища,
и обрѣ́заша о́троки необрѣ́заныя, ели́кихъ обрѣто́ша въ предѣ́лѣхъ Изра́илевыхъ въ си́лѣ,
и погна́ша сыно́въ горды́ни, и успѣ́ дѣ́ло въ руку́ и́хъ:
и удержа́ша зако́нъ от руки́ язы́ковъ и от руки́ царе́й, и не да́ша ро́га грѣ́шнику.
И прибли́жишася дні́е маттаѳі́и умре́ти, и рече́ сыно́мъ свои́мъ: ны́нѣ укрѣпи́ся горды́ня и обличе́нiе, и вре́мя низвраще́нiя и гнѣ́въ я́рости:
и ны́нѣ, ча́да, возревну́йте зако́ну и дади́те ду́шы ва́шя за завѣ́тъ отце́въ на́шихъ.
Помяни́те дѣла́ оте́цъ на́шихъ я́же сотвори́ша въро́дѣхъ свои́хъ, и прiи́мете сла́ву ве́лiю и и́мя вѣ́чное.
Авраа́мъ не во искуше́нiи ли обрѣ́тенъ е́сть вѣ́ренъ, и вмѣни́ся ему́ въ пра́вду?
Ио́сифъ во вре́мя тѣсноты́ своея́ сохрани́ за́повѣдь и бы́сть господи́нъ Еги́пту.
Финее́съ оте́цъ на́шъ внегда́ возревнова́ ре́вностiю, прiя́тъ завѣ́тъ свяще́нства вѣ́чнаго.
Иису́съ, егда́ испо́лни сло́во, бы́сть судiя́ во Изра́или.
Хале́въ, егда́ засвидѣ́телствова въ це́ркви, воспрiя́ земли́ наслѣ́дiе.
Дави́дъ во свое́й ми́лости наслѣ́дова престо́лъ ца́рствiя во вѣ́къ вѣ́ка.
Илiа́, егда́ возревнова́ ре́вностiю зако́на, взя́ся да́же на не́бо.
Ана́нiа, аза́рiа, Мисаи́лъ вѣ́рующе спасо́шася от пла́мене.
Данiи́лъ въ простотѣ́ свое́й изъя́тся от у́стъ льво́выхъ.
И та́ко помышля́йте по ро́ду и ро́ду, я́ко вси́ упова́ющiи на́нь не изнемо́гутъ.
И от слове́съ му́жа грѣ́шна не убо́йтеся, поне́же сла́ва его́ въ моты́ла и въ че́рвiе:
дне́сь вознесе́тся, а у́трѣ не обря́щется, я́ко обрати́ся въ пе́рсть свою́, и помышле́нiе его́ поги́бе.
и вы́, сы́нове, укрѣпи́теся и мужа́йтеся въ зако́нѣ, я́ко въ не́мъ просла́витеся.
И се́, Симео́нъ бра́тъ ва́шъ, вѣ́мъ, я́ко му́жъ совѣ́та е́сть, того́ послу́шайте вся́ дни́, то́й бу́детъ ва́мъ во отца́.
И Иу́да маккаве́й, се́й крѣ́покъ въ си́лѣ от ю́ности своея́, се́й бу́детъ ва́мъ нача́лникъ во́инства и сотвори́тъ бра́нь лю́демъ.
И вы́ приведи́те къ себѣ́ вся́ творцы́ зако́на и отмсти́те мще́нiе люді́й ва́шихъ:
возда́йте воздая́нiе язы́комъ и внемли́те въ за́повѣди зако́на.
И благослови́ и́хъ: и приложи́ся ко отце́мъ свои́мъ.
И у́мре въ лѣ́то сто́ четы́редесять шесто́е: и погребо́ша его́ сы́нове его́ во гробѣ́хъ оте́цъ его́ въ моди́нѣ, и пла́каша его́ ве́сь Изра́иль пла́чемъ ве́лiимъ.
И воста́ Иу́да нарица́емый маккаве́й сы́нъ его́ вмѣ́сто его́.
И помога́ху ему́ вси́ бра́тiя его́ и вси́ ели́цы прилѣпи́шася ко отцу́ его́, и ополча́хуся ополче́нiемъ Изра́иль съ весе́лiемъ.
И распространи́ сла́ву лю́демъ свои́мъ: и облече́ся въ броня́ я́ко исполи́нъ и препоя́сася ору́жiемъ свои́мъ бра́ннымъ, и соста́ви ра́ти, защища́я ополче́нiя мече́мъ свои́мъ,
и уподо́бися льву́ въ дѣ́лѣхъ свои́хъ, и я́ко ски́менъ рыка́ющь въ лови́твѣ:
и погна́ беззако́нныя изслѣ́дуяй, и смуща́ющихъ лю́ди его́ пожже́ пла́менемъ.
И сляко́шася беззако́ннiи от стра́ха его́, и вси́ дѣ́лателе беззако́нiя смято́шася, и благопоспѣ́шно бы́ти спасе́нiе руко́ю его́.
И огорчи́ цари́ мно́ги и возвесели́ Иа́кова въ дѣ́лѣхъ свои́хъ, и да́же до вѣ́ка па́мять его́ во благослове́нiе:
и про́йде гра́ды Иу́дины, и погуби́ нечести́выхъ от ни́хъ, и отврати́ гнѣ́въ от Изра́иля,
и имени́тъ бы́сть да́же до послѣ́днихъ земли́, и собра́ погиба́ющихъ.
Аполло́нiй же собра́ язы́ки и от самарі́и си́лу ве́лiю, е́же ра́товати на Изра́иля.
И увѣ́да Иу́да и изы́де во срѣ́тенiе ему́, и порази́ его́ и уби́ того́: и падо́ша я́звенiи мно́зи, а про́чiи убѣго́ша.
И взя́ коры́сти и́хъ, и ме́чь аполло́нiевъ отъя́ Иу́да, и бы́сть вою́я и́мъ вся́ дни́.
И услы́ша сиро́нъ нача́лникъ во́евъ Си́рскихъ, я́ко собра́ Иу́да совокупле́нiе и це́рковь вѣ́рныхъ съ ни́мъ исходя́щихъ на бра́нь,
и рече́: сотворю́ себѣ́ и́мя, и просла́влюся въ ца́рствiи, и поборю́ Иу́ду и су́щихъ съ ни́мъ и уничижа́ющихъ сло́во царе́во.
[и угото́вася] и приложи́ е́же взы́ти: и взы́де съ ни́мъ по́лкъ нечести́выхъ крѣ́покъ помощи́ ему́ и сотвори́ти отмще́нiе на сынѣ́хъ Изра́илевыхъ.
И прибли́жися да́же до восхо́да веѳоро́нска: и изы́де Иу́да во срѣ́тенiе ему́ въ ма́лѣ.
Егда́ же уви́дѣша по́лкъ гряду́щiй во срѣ́тенiе и́мъ, рѣ́ша Иу́дѣ: ка́ко мо́жемъ въ ма́лѣ су́ще ополча́тися проти́ву мно́жества толи́каго крѣ́пкаго? и мы́ утружде́ни есмы́ посто́мъ дне́сь.
И рече́ Иу́да: удо́бь е́сть объя́ти мно́гихъ руко́ю ма́лыхъ: и нѣ́сть ра́знствiя предъ Бо́гомъ небе́снымъ спасти́ во мно́гихъ или́ въ ма́лыхъ:
я́ко не во мно́жествѣ во́евъ одолѣ́нiе бра́ни е́сть, то́кмо от небесе́ крѣ́пость:
сі́и гряду́тъ къ на́мъ во мно́жествѣ укори́зны и беззако́нiя, е́же исто́ргнути на́съ и жены́ на́шя и ча́да на́ша, е́же взя́ти коры́сти на́шя,
мы́ же ополча́емся за ду́шы на́шя и зако́ны на́шя:
и са́мъ Госпо́дь сокруши́тъ и́хъ предъ лице́мъ на́шимъ, вы́ же не устраши́теся и́хъ.
Я́коже преста́ глаго́лати, и наскочи́ на ни́хъ внеза́пу, и сотре́ся сиро́нъ и во́и его́ предъ ни́мъ:
и погна́ его́ въ низхожде́нiе веѳоро́на да́же до по́ля: и падо́ша от ни́хъ я́ко о́смь со́тъ муже́й, про́чiи же побѣго́ша въ зе́млю Филисти́млю.
И нападе́ стра́хъ Иу́динъ и бра́тiи его́ и боя́знь на вся́ язы́ки, я́же о́крестъ и́хъ.
И до́йде до царя́ и́мя его́, и о ополче́нiихъ Иу́диныхъ повѣ́даху вси́ язы́цы.
Егда́ же услы́ша ца́рь Антiо́хъ словеса́ сiя́, разгнѣ́вася я́ростiю, и посла́въ собра́ си́лы вся́ ца́рства своего́, по́лкъ крѣ́покъ зѣло́:
и отве́рзе сокро́вище свое́, и даде́ обро́ки во́иномъ свои́мъ на лѣ́то, и заповѣ́да и́мъ въ лѣ́то бы́ти гото́вымъ на вся́ку потре́бу.
И ви́дѣ, я́ко оскудѣ́ сребро́ от сокро́вищъ, и да́ни от стра́нъ ма́лы, ра́ди несогла́сiя и я́звы, я́же сотвори́ на земли́, да во́зметъ зако́нная, я́же бя́ху от пе́рвыхъ дні́й.
И устраши́ся, да не вознеимѣ́етъ еди́ною и два́жды въ росхо́ды и дая́нiя, я́же дая́ше пре́жде простра́нною руко́ю, и избы́точествова па́че царе́й бы́вшихъ пре́жде.
И смяте́ся душе́ю свое́ю зѣло́, и умы́сли ити́ въ перси́ду и прiя́ти да́ни от стра́нъ и собра́ти сребра́ мно́го.
И оста́ви лисі́ю человѣ́ка сла́вна и от ро́да ца́рска надъ вещьми́ ца́рскими, от рѣки́ Евфра́та да́же до предѣ́лъ Еги́петскихъ:
и пита́ти Антiо́ха сы́на своего́, до́ндеже возврати́тся са́мъ.
И предаде́ ему́ по́лъ си́лы и слоно́въ и заповѣ́да ему́ о всѣ́хъ, и́хже совѣща́, и о обита́ющихъ во Иуде́и и Иерусали́мѣ,
посла́ти на ни́хъ си́лу, е́же сокруши́ти и исто́ргнути крѣ́пость Изра́илеву и оста́нокъ Иерусали́ма, и отъя́ти па́мять и́хъ от мѣ́ста,
и всели́ти сыно́въ иноро́дныхъ во всѣ́хъ предѣ́лѣхъ и́хъ, и по жре́бiю раздѣли́ти зе́млю и́хъ.
И ца́рь взя́ по́лъ си́лы оста́вшихъ и изы́де от Антiохі́и от гра́да ца́рства своего́, лѣ́та сто́ четы́редесять седма́го: и пре́йде Евфра́тъ рѣку́ и прохожда́ше въ вы́шнiя страны́.
И избра́ лисі́а Птоломе́а сы́на дориме́нова, и никано́ра, и горгі́ю му́жы си́льныя от друго́въ царе́выхъ.
И посла́ съ ни́ми четы́редесять ты́сящъ муже́й и се́дмь ты́сящъ ко́нниковъ, е́же ити́ въ зе́млю Иу́дину и растли́ти ю́ по словеси́ ца́рску.
И отидо́ша со все́ю си́лою свое́ю, и прiидо́ша, и ополчи́шася бли́зъ Аммау́ма на земли́ полево́й.
И слы́шаша купцы́ страны́ тоя́ и́мя и́хъ, и взя́ша сребро́ и зла́то мно́го зѣло́ и о́троки: и прiидо́ша въ станы́, да во́змутъ сыно́въ Изра́илевыхъ въ рабы́, и приложи́шася къ ни́мъ во́и Си́рскiя и земли́ иноплеме́нниковъ.
И ви́дѣ Иу́да и бра́тiя его́, я́ко умно́жишася зла́я, и во́и ополча́хуся въ предѣ́лѣхъ и́хъ: и позна́ша словеса́ царе́ва, я́же повелѣ́ лю́демъ сотвори́ти въ погубле́нiе и сконча́нiе.
И рече́ кі́йждо ко и́скреннему своему́: воста́немъ за истребле́нiе люді́й на́шихъ и ополчи́мся за лю́ди на́шя и святы́я.
И собра́ся со́нмъ е́же бы́ти гото́вымъ на бра́нь и е́же моли́тися и проси́ти ми́лости и щедро́тъ.
И Иерусали́мъ бѣ́ необита́емь а́ки пусты́ня: не бѣ́ входя́й и исходя́й от порожде́нiй его́, и святы́ня попра́на, и сы́нове иноро́дныхъ въ краегра́дiи, бы́сть обита́лище язы́комъ: и взя́ся весе́лiе от Иа́кова, и оскудѣ́ [ту́] сопѣ́ль и гу́сли.
И собра́шася и прiидо́ша въ Массифу́ пря́мо Иерусали́му, поне́же мѣ́сто моли́твы въ Массифѣ́ пе́рвѣе Изра́илю.
И пости́шася того́ дне́, и облеко́шася во вре́тища, и пе́пелъ посы́паша на главы́ своя́, и растерза́ша одѣя́нiя своя́,
и распростро́ша кни́гу зако́на, о ни́хже испыта́ху язы́цы написа́ти на ни́хъ подо́бiя и́долъ свои́хъ,
и принесо́ша ри́зы святи́телскiя и перворо́дная и десяти́ны: и воздви́гнуша назире́евъ, и́же напо́лниша дни́,
и возопи́ша гла́сомъ [ве́лiимъ] на небо, реку́ще: что́ сотвори́мъ си́мъ и ка́мо и́хъ отведе́мъ?
и свята́я твоя́ попра́шася и оскверни́шася, и свяще́нницы твои́ въ ско́рби и въ смире́нiи:
и се́, язы́цы собра́шася на ны́, да расто́ргнутъ на́съ: ты́ вѣ́си, я́же помышля́ютъ на на́съ:
ка́ко возмо́жемъ ста́ти предъ лице́мъ и́хъ, а́ще не ты́ помо́жеши на́мъ?
И воструби́ша труба́ми и возопи́ша гла́сомъ ве́лiимъ.
И посе́мъ поста́ви Иу́да воево́ды люді́й, ты́сящники и со́тники, и пятьдеся́тники и десятонача́лники.
И реко́ша созида́ющымъ до́мы и обруча́ющымъ жены́, и насажда́ющымъ виногра́ды и боязли́вымъ возврати́тися кому́ждо въ до́мъ сво́й по зако́ну.
И воздви́жеся по́лкъ и ополчи́ся на ю́гъ Аммау́ма.
И рече́ Иу́да: препоя́шитеся, и бу́дите въ сы́ны си́льны, и бу́дите гото́ви въ зау́трiе ополчи́тися на язы́ки сiя́, и́же собра́шася на ны́ растерза́ти на́съ и свята́я на́ша:
я́ко лу́чше е́сть на́мъ умре́ти въ бра́ни, не́же ви́дѣти зла́я люді́й на́шихъ и святы́хъ:
и я́коже во́ля бу́детъ на небеси́, та́ко сотвори́тъ.
И взя́ горгі́а пя́ть ты́сящъ муже́й и ты́сящу ко́нникъ избра́нныхъ, и подвиго́ша по́лкъ но́щiю,
е́же напа́сти на по́лкъ Иуде́йскiй и поби́ти и́хъ внеза́пу, и сы́нове краегра́дiя бы́ша ему́ вожде́ве.
И услы́ша Иу́да, и воста́ са́мъ и си́льнiи, поби́ти си́лу царе́ву, я́же въ Еммау́мѣ:
еще́ бо си́лы расточе́ны бы́ша от полка́.
И прiи́де горгі́а въ по́лкъ Иу́динъ но́щiю и ни еди́наго обрѣ́те: и иска́ше и́хъ въ гора́хъ, поне́же рече́: бѣжа́тъ сі́и от на́съ.
И вку́пѣ со дне́мъ яви́ся Иу́да на по́ли со тремя́ ты́сящами муже́й: оба́че щито́въ и мече́й не имя́ху, я́коже хотя́ху.
И ви́дѣша по́лкъ язы́ческiй крѣ́покъ вооруже́нъ и ко́нники о́крестъ его́, и сі́и науче́ни бра́ни.
И рече́ Иу́да муже́мъ, и́же съ ни́мъ бя́ху: не убо́йтеся мно́жества и́хъ и устремле́нiя и́хъ не ужаса́йтеся:
помяни́те, ка́ко спасе́ни бы́ша отцы́ на́ши въ мо́ри чермнѣ́мъ, егда́ гоня́ше и́хъ фарао́нъ съ во́и мно́гими:
и ны́нѣ возопі́имъ на небо, не́гли ка́ко умилосе́рдится на ны́ и помяне́тъ завѣ́тъ отце́въ на́шихъ и сокруши́тъ по́лкъ се́й предъ лице́мъ на́шимъ дне́сь:
и увѣ́дятъ вси́ язы́цы, я́ко е́сть избавля́яй и спаса́яй Изра́иля.
И возведо́ша иноплеме́нницы о́чи свои́ и ви́дѣша и́хъ гряду́щихъ сопроти́ву,
и изыдо́ша изъ полка́ на бра́нь и воструби́ша и́же со Иу́дою.
И срази́шася: и сотре́ни бы́ша язы́цы и побѣго́ша въ по́ле,
послѣ́днiи же вси́ падо́ша мече́мъ: и прогна́ша и́хъ да́же до Ассаримо́ѳа и да́же до по́ль Идуме́йскихъ и азо́тскихъ и Иамні́йскихъ, и падо́ша от ни́хъ до трiе́хъ ты́сящъ муже́й.
И возврати́ся Иу́да и во́и его́ от гоне́нiя вслѣ́дъ и́хъ,
и рече́ къ лю́демъ: не вожделѣ́йте коры́стей, поне́же бра́нь проти́ву на́съ:
и горгі́а и во́и его́ бли́зъ на́съ на горѣ́: но сто́йте ны́нѣ проти́ву враго́въ на́шихъ и побори́те и́хъ, и по си́хъ во́змете коры́сти безъ боя́зни.
И еще́ глаго́лющу Иу́дѣ сiя́, се́, яви́ся ча́сть нѣ́кая приница́ющая съ горы́.
И ви́дѣ, я́ко въ бѣ́гъ обрати́шася, и зажго́ша по́лкъ, и́же су́ть со Иу́дою, ды́мъ бо зри́мый явля́ше бы́вшее.
Смотря́щiи же сiя́ убоя́шася зѣло́: ви́дяще же ополче́нiе Иу́дино въ по́ли гото́во на бра́нь, бѣжа́ша вси́ въ зе́млю иноплеме́нниковъ.
И обрати́ся Иу́да на коры́сти ополче́нiя:
и взя́ зла́та мно́го и сребра́, и иаки́нѳа и порфи́ры морскі́я, и бога́тства вели́ка.
И возвраща́ющеся пѣ́снь поя́ху и благословля́ху Бо́га небе́снаго, я́ко бла́гъ е́сть, я́ко въ вѣ́къ ми́лость его́.
И бы́сть спасе́нiе вели́ко Изра́илю въ де́нь о́нъ.
Ели́цы же от иноплеме́нниковъ уцѣлѣ́ша, прише́дше возвѣсти́ша лисі́и вся́ случи́вшаяся.
О́нъ же слы́шавъ уны́ душе́ю и опеча́лися, я́ко не я́же хотя́ше, такова́ бы́ша Изра́илю, и не какова́ заповѣ́да ему́ ца́рь, сицева́я сбы́шася.
И во гряду́щее лѣ́то собра́ лисі́а муже́й избра́нныхъ шестьдеся́тъ ты́сящъ и ко́нниковъ пя́ть ты́сящъ, да побiе́тъ Иерусали́мъ.
И прiидо́ша во Идуме́ю и ополчи́шася во веѳсу́рѣхъ, и срѣ́те и́хъ Иу́да съ десятiю́ ты́сящьми муже́й.
И ви́дѣ по́лкъ крѣ́покъ, и помоли́ся, и рече́: благослове́нъ еси́, спа́се Изра́илевъ, сокруши́вый стремле́нiе си́льнаго руко́ю раба́ твоего́ дави́да, и пре́далъ еси́ по́лкъ иноплеме́нныхъ въ ру́ки Ионаѳа́на сы́на Сау́ля и нося́щаго ору́жiе его́:
заключи́ по́лкъ се́й руко́ю люді́й твои́хъ Изра́иля, и да постыдя́тся о си́лѣ и ко́нницѣ свое́й:
да́ждь и́мъ боя́знь и раста́й де́рзость си́лы и́хъ, и да поколе́блются сотре́нiемъ свои́мъ:
низложи́ и́хъ мече́мъ лю́бящихъ тя́, и да восхва́лятъ тебе́ вси́ вѣ́дущiи и́мя твое́ въ пѣ́снехъ.
И соста́виша бра́нь, и падо́ша от полка́ лисі́и до пяти́ ты́сящъ муже́й, и падо́ша предъ ни́ми.
Ви́дя же лисі́а своего́ ополче́нiя бы́вшее бѣжа́нiе, а Иу́дину бы́вшую де́рзость, и я́ко гото́ви су́ть или́ жи́ти, или́ умре́ти хра́бро, отъи́де во Антiохі́ю и собира́ше чужди́хъ во́евъ: и умно́живъ бы́вшее во́инство, умы́сли па́ки прiити́ на Иуде́ю.
Рече́ же Иу́да и бра́тiя его́: се́, сотре́ни су́ть врази́ на́ши, взы́демъ ны́нѣ очи́стити свята́я и обнови́ти.
И собра́ся ве́сь по́лкъ и взыдо́ша на го́ру Сiо́нъ:
и ви́дѣша святы́ню опустоше́ну, и же́ртвенникъ оскверне́нъ, и врата́ сожже́на, и въ притво́рѣхъ возрасто́ша дре́вiе а́ки въ дубра́вѣ, или́ а́ки во еди́нѣй от го́ръ, и пастофо́рiа разбие́на.
И растерза́ша ри́зы своя́ и пла́каша пла́чемъ ве́лiимъ, и возложи́ша пе́пелъ на главы́ своя́,
и падо́ша лице́мъ на зе́млю, и воструби́ша тру́бнымъ зна́менiемъ, и возопи́ша на небо.
Тогда́ повелѣ́ Иу́да муже́мъ ра́товати су́щихъ въ краегра́дiи, до́ндеже очи́ститъ свята́я.
И избра́ свяще́нники непоро́чны воли́тели зако́на Бо́жiя:
и очи́стиша свята́я и отверго́ша ка́менiе оскверне́нiя въ мѣ́сто нечи́сто:
и совѣ́товаша о же́ртвенницѣ всесожже́нiя оскверне́нѣмъ, что́ ему́ сотворя́тъ:
и нападе́ и́мъ совѣ́тъ бла́гъ разори́ти его́, да не когда́ бу́детъ и́мъ въ поноше́нiе, я́ко оскверни́ша его́ язы́цы. и разори́ша же́ртвенникъ,
и положи́ша ка́менiе на горѣ́ хра́ма на мѣ́стѣ прили́чнѣмъ, до́ндеже прiи́детъ проро́къ отвѣща́ти о ни́хъ:
и взя́ша ка́менiе цѣ́ло по зако́ну и созда́ша же́ртвенникъ но́въ по пре́жнему.
И созда́ша свята́я и вся́ я́же вну́трь хра́ма, и притво́ры освяти́ша,
и сотвори́ша сосу́ды святы́я но́вы, и внесо́ша свѣти́лникъ и же́ртвенникъ всесожже́нiй и ѳимiа́мовъ и трапе́зу во хра́мъ,
и кади́ша на же́ртвенницѣ, и возжго́ша свѣти́лники, я́же на подсвѣ́щницѣ, и свѣтя́ху во хра́мѣ,
и положи́ша на трапе́зѣ хлѣ́бы и простро́ша катапета́смы, и сконча́ша вся́ дѣла́, я́же творя́ху.
И зѣло́ ра́но воста́ша въ пя́тый и двадеся́тый де́нь ме́сяца девя́таго: се́й ме́сяцъ хасле́въ, сто́ четы́редесять осма́го лѣ́та.
И принесо́ша же́ртву по зако́ну на олта́рь всесожже́нiй но́вый, его́же сотвори́ша:
по вре́мени и по дни́, въ о́ньже оскверни́ша его́ язы́цы, во о́нъ обнови́ся въ пѣ́снехъ и гу́слехъ и кини́рѣхъ и въ кимва́лѣхъ.
И падо́ша вси́ лю́дiе на лице́ свое́ и поклони́шася, и благослови́ша на небо благопоспѣши́вшаго и́мъ:
и сотвори́ша обновле́нiе олтаря́ дні́й о́смь, и принесо́ша всесожже́нiя съ весе́лiемъ, и пожро́ша же́ртву спасе́нiя и хвале́нiя,
и украси́ша су́щее предъ лице́мъ хра́ма вѣнцы́ златы́ми и щита́ми, и обнови́ша врата́ и пастофо́рiа, и поста́виша две́ри.
И бы́сть весе́лiе въ лю́дехъ вели́ко зѣло́, и отвраще́но бы́сть поноше́нiе язы́ковъ.
И уста́ви Иу́да и бра́тiя его́ и ве́сь собо́ръ Изра́илевъ, да пра́зднуются дні́е обновле́нiя олтаря́ во времена́ своя́ на вся́ко лѣ́то дні́й о́смь, от два́десять пя́таго дне́ ме́сяца хасле́въ съ весе́лiемъ и ра́достiю.
И созда́ша во вре́мя о́но го́ру Сiо́нъ, о́крестъ стѣ́ны высо́кiя и пи́рги крѣ́пки, да не когда́ прише́дше язы́цы поперу́тъ я́, я́коже пре́жде сотвори́ша.
И посади́ ту́ во́евъ храни́ти ю́, и утверди́ша ю́ храни́ти веѳсу́ру, е́же имѣ́ти лю́демъ въ тверды́ню проти́ву лица́ Идуме́и.
И бы́сть егда́ услы́шаша язы́цы о́крестъ, я́ко созда́ся олта́рь и обнови́ся святы́ня я́коже пре́жде, и разгнѣ́вашася зѣло́:
и совѣща́шася погуби́ти ро́дъ Иа́ковль, и́же бѣ́ху посредѣ́ и́хъ, и нача́ша убива́ти въ лю́дехъ и истребля́ти.
И ра́товаше Иу́да на сы́ны Иса́вовы во Идуме́и, я́же во акравати́нѣ, поне́же обсѣдя́ху Изра́иля: и порази́ и́хъ я́звою вели́кою, и утѣсни́ и́хъ, и взя́ коры́сти и́хъ.
И помяну́ зло́бу сыно́въ веа́нихъ, и́же бѣ́ху лю́демъ въ сѣ́ть и въ собла́знъ, во е́же лови́ти и́мъ на путе́хъ.
И затвори́шася от него́ въ пи́ргѣхъ, и наступи́ на ни́хъ, и прокля́ и́хъ, и зажже́ пи́рги и́хъ огне́мъ, со всѣ́ми я́же въ ни́хъ бя́ху.
И про́йде на сы́ны Аммо́ни, и обрѣ́те ру́ку крѣ́пку и лю́ди мно́ги, и тимоѳе́а вожда́ и́хъ.
И соста́ви на ни́хъ бра́ни мно́ги, и сотре́ни су́ть предъ лице́мъ его́, и поби́ и́хъ,
и взя́ Иази́ра и дще́ри его́, и возврати́ся во Иуде́ю.
И собра́шася язы́цы и́же въ Галаади́тидѣ проти́ву Изра́илтяномъ су́щымъ въ предѣ́лѣхъ и́хъ, да избiю́тъ и́хъ. и побѣго́ша въ даѳе́му тверды́ню.
И посла́ша писа́нiе ко Иу́дѣ и бра́тiи его́, реку́ще: собра́шася на ны́ язы́цы, и́же о́крестъ на́съ, изби́ти на́съ,
и гото́вятся прiити́ и взя́ти тверды́ню, въ ню́же вбѣго́хомъ, и тимоѳе́й е́сть воево́да си́лъ и́хъ:
ны́нѣ у́бо прише́дъ изба́ви на́съ от руки́ и́хъ, я́ко паде́ мно́жество от на́съ:
и вси́ бра́тiя на́ша су́щiи въ мѣ́стѣхъ туві́инихъ убiе́ни су́ть, и плѣни́ша же́нъ и́хъ и ча́дъ и́хъ и имѣ́нiя и́хъ, и погуби́ша та́мо я́ко ты́сящу муже́й.
И еще́ писа́нiя чтя́хуся, и се́, ині́и вѣ́стницы прiидо́ша от Галиле́и въ раздра́ныхъ ри́захъ, возвѣща́юще по словесе́мъ си́мъ, реку́ще:
собра́шася на на́съ от Птолемаи́ды и ти́ра, и Сидо́на и всея́ Галиле́и иноплеме́нникъ, е́же искорени́ти на́съ.
Егда́ же услы́ша Иу́да и лю́дiе словеса́ сiя́, собра́ся собо́ръ вели́къ усовѣ́товати, что́ сотворя́тъ бра́тiямъ свои́мъ су́щымъ въ ско́рби и вою́емымъ от ни́хъ.
И рече́ Иу́да Си́мону и бра́ту своему́: избери́ себѣ́ му́жы и иди́, и изба́ви бра́тiю твою́ су́щую въ Галиле́и: а́зъ же и бра́тъ мо́й Ионаѳа́нъ по́йдемъ въ Галаади́тъ.
И оста́ви Ио́сифа сы́на Заха́рiина и аза́рiю воево́ды лю́демъ съ про́чими во́ины во Иуде́и на хране́нiе,
и заповѣ́да и́мъ, глаго́ля: прилѣжи́те лю́демъ си́мъ и не сотвори́те бра́ни на язы́ки, до́ндеже мы́ возврати́мся.
И отдѣли́ша Си́мону муже́й три́ ты́сящы, да и́детъ въ Галиле́ю, Иу́дѣ же о́смь ты́сящъ муже́й въ Галаади́тъ.
И и́де Си́монъ въ Галиле́ю и соста́ви бра́ни мно́ги на язы́ки, и сотро́шася язы́цы от лица́ его́,
и погна́ вслѣ́дъ и́хъ да́же до вра́тъ Птолемаи́ды: и падо́ша от язы́къ я́ко три́ ты́сящы муже́й, и взя́ коры́сти и́хъ,
и поя́тъ су́щихъ въ Галиле́и и во Арватти́сѣхъ съ жена́ми и ча́ды, и вся́ ели́ка бя́ху и́мъ, и приведе́ во Иуде́ю съ весе́лiемъ ве́лiимъ.
И Иу́да маккаве́й и Ионаѳа́нъ бра́тъ его́ преидо́ша Иорда́нъ, и идо́ша пу́ть трiе́хъ дні́й въ пусты́ни,
и срѣто́ша навате́евъ, и прiя́ша и́хъ ми́рно, и повѣ́даша и́мъ вся́, я́же случи́шася бра́тiи и́хъ въ Галаади́тидѣ,
и я́ко мно́зи от ни́хъ заключе́ни су́ть въ Восо́рѣ и Восо́ръ, во Алеми́сѣхъ, хасфо́рѣ, маке́дѣ и Карнаи́нѣ: сі́и вси́ гра́ди тве́рди и вели́цы:
и въ про́чiихъ градѣ́хъ Галаади́тиды су́ть затворе́ни, и во у́трiе стро́ятся ополчи́тися на тверды́ни и я́ти и изби́ти всѣ́хъ си́хъ во еди́нъ де́нь.
И возврати́ся Иу́да и во́и его́ въ пу́ть въ пусты́ню въ Восо́ръ внеза́пу: и взя́ гра́дъ, и уби́ вся́къ му́жескъ по́лъ усты́ меча́, и взя́ вся́ коры́сти и́хъ, и сожже́ его́ огне́мъ:
и воста́ отту́ду но́щiю и и́де да́же до тверды́ни.
И бы́сть предъ заре́ю, и воздвиго́ша о́чи свои́, и се́, лю́дiе мно́зи, и́мже не бѣ́ числа́, несу́ще лѣ́ствицы и миха́ны взя́ти тверды́ню, и ра́товаху и́хъ.
И ви́дѣ Иу́да, я́ко нача́ся бра́нь, и во́пль гра́да взы́де да́же до небесе́ труба́ми и гла́сомъ ве́лiимъ,
и рече́ муже́мъ си́лы: бі́йтеся дне́сь за бра́тiю ва́шу.
И изы́де тремя́ нача́лы созади́ и́хъ: и воструби́ша труба́ми и возопи́ша въ моли́твѣ.
И позна́ по́лкъ тимоѳе́овъ, я́ко маккаве́й е́сть, и отбѣжа́ от лица́ его́, и поби́ и́хъ я́звою ве́лiею, и падо́ша от ни́хъ въ де́нь о́нъ я́ко о́смь ты́сящъ муже́й.
И обрати́ся [Иу́да] въ Масфу́ и повоева́ ю́ и взя́ ю́, и уби́ ве́сь му́жескъ по́лъ ея́ и взя́ коры́сти ея́, и сожже́ ю́ огне́мъ:
отту́ду по́йде и взя́ хасфо́ръ, маке́дъ и Восо́ръ и про́чыя гра́ды Галаади́тиды.
И по си́хъ словесѣ́хъ собра́ тимоѳе́й по́лкъ и́нъ и ополчи́ся къ лицу́ Рафо́на объ ону́ страну́ пото́ка.
И посла́ Иу́да согля́дати по́лкъ. и возвѣсти́ша ему́ глаго́люще: со́брани су́ть къ нему́ вси́ язы́цы, и́же о́крестъ на́съ, си́ла ве́лiя зѣло́:
и Ара́влянъ ная́ша въ по́мощь себѣ́, и ополча́ются объ ону́ страну́ пото́ка, гото́ви прiити́ на тя́ на бра́нь. и и́де Иу́да во срѣ́тенiе и́хъ.
И рече́ тимоѳе́й нача́лникомъ во́евъ свои́хъ: егда́ прибли́жится Иу́да и по́лкъ его́ къ пото́ку водно́му, а́ще прiи́детъ къ на́мъ пре́жде, не мо́жемъ постоя́ти проти́ву его́, я́ко могі́й возмо́жетъ проти́ву на́съ:
а́ще же устраши́тся и ополчи́тся объ ону́ страну́ рѣки́, пре́йдемъ къ нему́ и возмо́жемъ проти́ву его́.
Егда́ же прибли́жися Иу́да къ пото́ку водно́му, поста́ви кни́жники люді́й при пото́цѣ и повелѣ́ и́мъ глаго́ля: не оставля́йте вся́каго человѣ́ка оста́тися въ полцѣ́, но да гряду́тъ вси́ на бра́нь.
И пре́йде на ни́хъ пре́жде, и вси́ лю́дiе вслѣ́дъ его́. и сотре́ни су́ть вси́ язы́цы предъ лице́мъ его́, и поверго́ша ору́жiя своя́, и бѣжа́ша въ ка́пище, е́же къ Карнаи́нѣ.
И взя́ша гра́дъ, и ка́пище сожго́ша огне́мъ со всѣ́ми, я́же въ не́мъ: и побѣжде́нъ бы́сть Карнаи́нъ и не возмо́же ктому́ ста́ти проти́ву лица́ Иу́дина.
И собра́ Иу́да всѣ́хъ Изра́илтянъ, и́же бѣ́ху въ Галаади́тидѣ, от ма́ла да́же до вели́ка, и жены́ и́хъ и ча́да и́хъ и имѣ́нiя, по́лкъ вели́къ зѣло́, прiити́ въ зе́млю Иу́дину.
И прiидо́ша да́же до Ефро́на, и се́й гра́дъ ве́лiй на вхо́дѣ тве́рдъ зѣло́: и не бѣ́ уклони́тися от него́ на де́сно или́ шу́ее, но то́кмо сквозѣ́ его́ проити́.
И заключи́шася, и́же бя́ху въ гра́дѣ, и загради́ша врата́ ка́менiемъ. и посла́ къ ни́мъ Иу́да со словесы́ ми́рными, глаго́ля:
про́йдемъ по земли́ ва́шей, е́же отити́ въ зе́млю на́шу, и никто́же ва́съ изоби́дитъ, то́кмо нога́ми про́йдемъ. и не восхотѣ́ша отве́рсти ему́.
И повелѣ́ Иу́да проповѣ́дати въ полцѣ́ ополчи́тися коему́ждо, въ не́мже кто́ е́сть мѣ́стѣ.
И ополчи́шася му́жiе си́лы и ра́товаша гра́дъ то́й ве́сь де́нь и всю́ но́щь. и предаде́ся гра́дъ въ ру́ки его́.
И поби́ вся́къ му́жескъ по́лъ усты́ меча́ и искорени́ его́, и взя́ коры́сти его́ и про́йде сквозѣ́ гра́дъ по убие́нымъ.
И преидо́ша Иорда́нъ въ по́ле вели́кое проти́ву лицу́ веѳса́на.
И бѣ́ Иу́да собира́я да́льнѣйшихъ и увѣща́ваше люді́й по всему́ пути́, до́ндеже прiи́дутъ въ зе́млю Иу́дину.
И взыдо́ша на го́ру Сiо́нъ съ весе́лiемъ и ра́достiю и принесо́ша всесожже́нiя, я́ко не паде́ от ни́хъ ни еди́нъ, до́ндеже возврати́шася въ ми́рѣ.
И во дни́, въ ня́же бы́сть Иу́да и Ионаѳа́нъ въ Галаа́дѣ, и Си́монъ бра́тъ его́ въ Галиле́и проти́ву лицу́ Птолемаи́ды,
слы́ша Ио́сифъ Заха́рiинъ сы́нъ и аза́рiа, нача́лницы си́лы, о ве́щехъ благосодѣ́янныхъ и о бра́нехъ, я́же сотвори́ша,
и рѣ́ша: сотвори́мъ и мы́ себѣ́ и́мя и по́йдемъ ра́товати на язы́ки, и́же о́крестъ на́съ.
И возвѣсти́ша су́щымъ от си́лы я́же съ ни́ми и идо́ша на Иамні́ю.
И изы́де горгі́а изъ гра́да и му́жiе его́ во срѣ́тенiе и́мъ на бра́нь.
И побѣжде́нъ бы́сть Ио́сифъ и аза́рiа, и гна́ни бы́ша да́же до предѣ́лъ Иу́диныхъ: и падо́ша въ де́нь о́нъ от люді́й Изра́илевыхъ я́ко двѣ́ ты́сящы муже́й. и бы́сть я́зва вели́ка въ лю́дехъ Изра́илевыхъ,
поне́же не послу́шаша Иу́ды и бра́тiй его́, мня́щеся хра́бри бы́ти:
ті́и же не бя́ху от сѣ́мене муже́й о́нѣхъ, и́миже даде́ся спасе́нiе Изра́илю руко́ю и́хъ.
И му́жъ Иу́да и бра́тiя его́ просла́вишася зѣло́ предъ всѣ́мъ Изра́илемъ и язы́ки всѣ́ми, идѣ́же слы́шашеся и́мя и́хъ.
И совокупи́шася къ ни́мъ бла́го глаго́лющiи.
И изы́де Иу́да и бра́тiя его́, и ра́товаху сыно́въ Иса́влихъ въ земли́ я́же къ ю́гу, и порази́ Хевро́на и дще́ри его́, и разори́ тверды́ни его́, и столпы́ его́ пожже́ о́крестъ.
И воздви́жеся ити́ въ зе́млю иноплеме́нниковъ и прохожда́ше самарі́ю.
Въ де́нь о́нъ падо́ша свяще́нницы на бра́ни, хотя́щiи хра́брѣе бы́ти, внегда́ изы́ти и́мъ на бра́нь безъ совѣ́та [его́].
И уклони́ся Иу́да во азо́тъ въ зе́млю иноплеме́нниковъ, и разори́ ка́пища и́хъ, и извая́нiя бого́въ и́хъ сожже́ огне́мъ, и взя́ коры́сти от градо́въ, и возврати́ся въ зе́млю Иу́дину.
И ца́рь Антiо́хъ прохожда́ше вы́шнiя страны́ и слы́ша, я́ко е́сть Елимаи́съ въ перси́дѣ гра́дъ сла́венъ бога́тствомъ, сребро́мъ и зла́томъ,
и хра́мъ въ не́мъ бога́тъ зѣло́, и ту́ запо́ны зла́ты, и броня́ и ору́жiя, я́же оста́ви ту́ Алекса́ндръ сы́нъ Фили́пповъ, ца́рь македо́нскiй, и́же ца́рствова пе́рвый во е́ллинѣхъ.
И прiи́де и иска́ше взя́ти гра́дъ и плѣни́ти его́, и не возмо́же, я́ко позна́ся сло́во су́щымъ во гра́дѣ.
И воста́ша проти́ву ему́ на бра́нь, и побѣже́ отту́ду, и и́де со ско́рбiю ве́лiею, и возврати́ся въ Вавило́нъ.
И прiи́де возвѣща́яй ему́ нѣ́кто въ перси́ду, я́ко отбѣго́ша полцы́ ходи́вшiи во Иуде́ю.
И ходи́ лисі́а съ си́лою крѣ́пкою въ пе́рвыхъ, и прогна́нъ бы́сть от лица́ и́хъ, и возмого́ша ору́жiями и си́лами и коры́стьми мно́гими, я́же взя́ша от полко́въ, и́хже изби́ша.
И разори́ша ме́рзость, ю́же созда́ на олтари́ во Иерусали́мѣ, и святы́ню, я́коже пре́жде окружи́ша стѣна́ми высо́кими, и веѳсу́ру гра́дъ его́.
И бы́сть я́ко услы́ша ца́рь словеса́ сiя́, устраши́ся и смути́ся зѣло́: и паде́ на ло́же и впаде́ въ неду́гъ от печа́ли, поне́же не сбы́стся ему́, я́коже помышля́ше.
И бѣ́ ту́ дни́ мно́ги, поне́же обнови́ся на не́мъ печа́ль вели́ка, и мня́ше, я́ко у́мретъ.
И созва́ вся́ дру́ги своя́ и рече́ и́мъ: отъи́де со́нъ от о́чiю мое́ю, и испадо́хъ се́рдцемъ от печа́ли,
и рѣ́хъ въ се́рдцы мое́мъ: до коли́кiя ско́рби доидо́хъ и волны́ ве́лiя, въ не́йже ны́нѣ е́смь? я́ко бла́гъ и люби́мь бы́хъ во вла́сти мое́й:
ны́нѣ же помина́ю зла́я, я́же сотвори́хъ во Иерусали́мѣ, и взя́хъ вся́ сосу́ды зла́ты и сре́бряны въ не́мъ, и посла́хъ изъя́ти обита́ющихъ во Иуде́и вотще́:
позна́хъ у́бо, я́ко си́хъ ра́ди обрѣто́ша мя́ зла́я сiя́: и се́, ги́бну ско́рбiю ве́лiею въ земли́ чужде́й.
И призва́ Фили́ппа еди́наго от друго́въ свои́хъ, и поста́ви его́ надъ всѣ́мъ ца́рствомъ свои́мъ,
и даде́ ему́ дiади́му и ри́зу свою́ и пе́рстень, е́же води́ти Антiо́ха сы́на его́ и воспита́ти его́ е́же ца́рствовати.
И у́мре та́мо Антiо́хъ ца́рь въ лѣ́то сто́ четы́редесять девя́тое.
И позна́ лисі́а, я́ко у́мре ца́рь. и поста́ви ца́рствовати Антiо́ха сы́на его́ вмѣ́сто его́, его́же воспита́ ю́ношу, и нарече́ и́мя ему́ Евпа́торъ.
И су́щiи во краегра́дiи заключи́ша Изра́иля о́крестъ святы́хъ и иска́ху и́мъ зла́я всегда́ и утвержде́нiе язы́комъ.
И умы́сли Иу́да изгна́ти и́хъ: и созва́ вся́ лю́ди, да обстоя́тъ и́хъ.
И собра́шася вку́пѣ и обсѣдо́ша и́хъ въ лѣ́то сто́ пятьдеся́тое, и сотвори́ на ни́хъ стрѣлостоя́телницы и миха́ны.
И изыдо́ша от ни́хъ изъ заключе́нiя, и прилѣпи́шася тѣ́мъ нѣ́цыи нечести́вiи от Изра́иля,
и идо́ша ко царю́ и рѣ́ша: доко́лѣ не сотвори́ши суда́ и отмсти́ши бра́тiю на́шу?
мы́ благоволи́мъ служи́ти отцу́ твоему́ и ходи́ти въ за́повѣдехъ его́ и послѣ́довати повелѣ́ниемъ его́:
и облеже́ни су́ть во краегра́дiи сы́нове люді́й на́шихъ, сего́ ра́ди и отчужда́ются от на́съ: и ели́цы обрѣта́хуся от на́съ, погубля́хуся, и наслѣ́дiя на́ша расхища́ема бя́ху:
и не на на́съ то́кмо простро́ша ру́ку, но и на вся́ предѣ́лы на́шя:
и се́, ополчи́шася дне́сь на краегра́дiе во Иерусали́мѣ, е́же взя́ти его́ и святы́ню, и веѳсу́ру утверди́ша:
и а́ще не предвари́ши и́хъ скорѣ́е, бо́лшая си́хъ сотворя́тъ, и не возмо́жеши удержа́ти и́хъ.
И прогнѣ́вася ца́рь, егда́ услы́ша, и собра́ вся́ дру́ги своя́ и нача́лники си́лы своея́ и и́же надъ ко́нники:
и от ца́рствъ ины́хъ и от острово́въ морски́хъ прiидо́ша къ нему́ си́лы нае́мницы:
и бы́сть число́ си́лъ его́ сто́ ты́сящъ пѣшце́въ и два́десять ты́сящъ ко́нниковъ, и слоно́въ три́десять два́ вѣ́дящихъ бра́нь.
И прiидо́ша сквозѣ́ Идуме́ю и ополчи́шася въ веѳсу́рѣ, и ра́товаху дни́ мно́ги и сотвори́ша миха́ны: и изыдо́ша и пожго́ша и́хъ огне́мъ и би́шася му́жественнѣ.
И отъи́де Иу́да от краегра́дiя и ополчи́ся въ веѳсаха́рiи проти́ву полка́ царе́ва.
И воста́ ца́рь зѣло́ ра́но и воздви́же ополче́нiе во устремле́нiи его́ по пути́ веѳсаха́рiи: и устро́ишася си́лы на бра́нь, и воструби́ша труба́ми,
и слоно́мъ показа́ша кро́вь гро́здову и я́годы, е́же поостри́ти и́хъ на бра́нь:
и разлучи́ша звѣре́й на полки́ и приста́виша коему́ждо слону́ ты́сящу муже́й облече́нныхъ въ броня́ желѣ́зомъ соплете́ны, и шле́мы мѣ́дяни на глава́хъ и́хъ, и пя́ть со́тъ ко́нниковъ вчине́ныхъ коему́ждо звѣ́рю избра́нныхъ.
Сiя́ бѣ́ша пре́жде вре́мене, идѣ́же а́ще бѣ́ звѣ́рь: и идѣ́же а́ще идя́ше, идя́ху вку́пѣ и не отступа́ху от него́.
И пи́рги древя́ни на ни́хъ крѣ́пцы защища́ющiи на ко́емждо звѣ́ри, препоя́сани на не́мъ миха́нами, и на ко́емждо муже́й си́лы три́десять два́ вою́ющихъ на ни́хъ, и инді́анинъ управи́тель его́.
И про́чыя ко́нники сю́ду и сю́ду поста́виша на двѣ́ ча́сти полка́, побужда́юще и загражда́юще въ де́брехъ.
Егда́ же возсiя́ со́лнце на щиты́ златы́я и мѣ́дяныя, обсiя́ша го́ры от ни́хъ и облиста́ша я́ко лампа́ды о́гненныя.
И отлучи́ся ча́сть нѣ́кая от полка́ царе́ва на го́ры высо́ки, и нѣ́цыи на ни́жшая, и идя́ху крѣ́пцѣ и чи́нно.
И поколеба́шася вси́ слы́шащiи гла́съ мно́жества и́хъ, и путьше́ствiя мно́гихъ, и сраже́нiя ору́жiй: бѣ́ бо ополче́нiе вели́ко зѣло́ и крѣ́пко.
И прибли́жися Иу́да и по́лкъ его́ на бра́нь, и падо́ша от полка́ царе́ва ше́сть со́тъ муже́й.
И уви́дѣ Елеаза́ръ сы́нъ Савара́нь еди́наго от звѣре́й облече́на въ броню́ ца́рску, и бя́ше вы́ше про́чiихъ звѣре́й, и возмнѣ́ся ему́, я́ко на не́мъ е́сть ца́рь:
и вдаде́ся са́мъ е́же изба́вити лю́ди своя́ и сотвори́ти себѣ́ и́мя вѣ́чное,
и тече́ къ нему́ съ де́рзостiю въ среди́ну полка́, и побива́ше одесну́ю и ошу́юю, и раздѣля́хуся от него́ сю́ду и сю́ду:
и вни́де подъ слона́, и подложи́ся ему́, и уби́ его́, и паде́ на зе́млю верху́ его́, и у́мре ту́.
И ви́дѣша си́лу ца́рства и устремле́нiе во́евъ, и уклони́шася от ни́хъ.
Су́щiи же от полка́ царе́ва взыдо́ша проти́ву и́хъ на Иерусали́мъ: и ополчи́ся ца́рь на Иуде́ю и на го́ру Сiо́нъ.
И сотвори́ ми́ръ съ су́щими въ веѳсу́рѣхъ: и изыдо́ша изъ гра́да, я́ко не бѣ́ и́мъ та́мо пи́щи, е́же затвори́тися въ не́мъ, поне́же суббо́та бя́ше земли́.
И взя́ ца́рь веѳсу́ру и поста́ви ту́ стра́жу храни́ти ю́.
И ополчи́ся на мѣ́сто святы́ни дни́ мно́ги, и поста́ви ту́ стрѣлостоя́телницы и миха́ны, и огнеме́тницы и каменоме́тницы и скорпiо́ны, е́же бы мета́ти стрѣ́лы и пра́щы.
Сотвори́ша же и ті́и миха́ны проти́ву миха́нъ и́хъ, и бра́шася дни́ мно́ги.
Пи́ща же не бя́ше во гра́дѣ, зане́же седмо́е лѣ́то бѣ́, и избѣжа́вшiи во Иуде́ю от язы́къ поядо́ша оста́нокъ сокрове́нiя.
И оста́шася во святи́лищи муже́й ма́ло, я́ко объя́тъ и́хъ гла́дъ, и расточе́ни бы́ша кі́йждо въ мѣ́сто свое́.
И слы́ша лисі́а, я́ко Фили́ппъ, его́же поста́ви ца́рь Антiо́хъ, еще́ жи́въ сы́й, да воспита́етъ Антiо́ха сы́на его́, во е́же ца́рствовати ему́,
возврати́ся от перси́ды и миді́и, и во́и ца́рстiи ходи́вшiи съ ни́мъ, и я́ко и́щетъ прiя́ти ве́щы:
и потща́ся поити́ от краегра́дiя и глаго́лати ко царю́ и воево́дамъ си́лы и къ муже́мъ: оскудѣва́емъ на вся́къ де́нь, и пи́ща на́мъ ма́ла [е́сть], и мѣ́сто, е́же обстои́мъ, утвержде́но, и надлежи́тъ на́мъ [стро́ити] я́же о ца́рствѣ:
ны́нѣ у́бо дади́мъ десни́цу человѣ́комъ тѣ́мъ и сотвори́мъ съ ни́ми ми́ръ и со всѣ́ми людьми́ и́хъ,
и уста́вимъ и́мъ, да хо́дятъ въ зако́нѣхъ свои́хъ, я́коже пре́жде: ра́ди бо зако́новъ свои́хъ, я́же разруши́хомъ, прогнѣ́вашася и сотвори́ша вся́ сiя́.
И уго́дно бы́сть сло́во предъ царе́мъ и нача́лники, и посла́ къ ни́мъ ми́ръ сотвори́ти. и прiя́ша.
И кля́тся и́мъ ца́рь и нача́лницы: о си́хъ изыдо́ша изъ тверды́ни.
И вни́де ца́рь въ го́ру Сiо́нъ и ви́дѣ тверды́ню мѣ́ста: и отве́ржеся кля́твы, е́юже кля́тся, и повелѣ́ разори́ти стѣ́ну о́крестъ.
И отъи́де тща́телно и возврати́ся во Антiохі́ю, и обрѣ́те Фили́ппа госпо́дствующа надъ гра́домъ, и воева́ на́нь, и взя́ гра́дъ ну́ждею.
Лѣ́та сто́ пятьдеся́тъ пе́рваго, изы́де дими́трiй селевкі́евъ сы́нъ от ри́ма, и взы́де съ ма́лыми людьми́ во гра́дъ примо́рскiй, и воцари́ся та́мо.
И бы́сть, егда́ вхожда́ше въ до́мъ ца́рства оте́цъ свои́хъ, я́ша си́лы Антiо́ха и лисі́ю привести́ и́хъ къ нему́.
И увѣ́дана бы́сть ему́ ве́щь, и рече́: не покажи́те ми́ ли́цъ и́хъ.
И уби́ша и́хъ во́ини, и сѣ́де дими́трiй на престо́лѣ ца́рства своего́.
И прiидо́ша къ нему́ вси́ му́жiе беззако́ннiи и нечести́вiи от Изра́иля, и алки́мъ предвожда́ше и́хъ, хотя́й жре́чествовати:
и оклевета́ша люді́й предъ царе́мъ, глаго́люще: погуби́ Иу́да и бра́тiя его́ всѣ́хъ друго́въ твои́хъ и на́съ расточи́ от земли́ на́шея:
ны́нѣ у́бо посли́ му́жа, ему́же вѣ́риши, да и́детъ и ви́дитъ истребле́нiя вся́, я́же сотвори́ на́мъ и странѣ́ ца́рстѣй, и да му́читъ и́хъ и всѣ́хъ помога́ющихъ и́мъ.
И избра́ ца́рь вакхи́да дру́га ца́рска, и́же госпо́дствоваше объ ону́ страну́ рѣки́, и вели́каго въ ца́рствѣ и вѣ́рна царе́ви,
и посла́ его́ и алки́ма нечести́ваго, и уста́ви ему́ жре́чество, и повелѣ́ ему́ сотвори́ти отмще́нiе въ сынѣ́хъ Изра́илевыхъ.
И отидо́ша и прiидо́ша съ си́лою ве́лiею въ зе́млю Иу́дину: и посла́ вѣ́стники ко Иу́дѣ и бра́тiи его́ словесы́ ми́рными съ ле́стiю.
И не вня́ша словесе́мъ и́хъ: ви́дѣша бо, я́ко прiидо́ша съ си́лою ве́лiею.
И собра́шася ко алки́му и вакхи́ду собра́нiя кни́жникъ изыска́ти пра́ведная.
И пе́рвiи Асиде́е бѣ́ху въ сынѣ́хъ Изра́илевыхъ, и иска́ху от ни́хъ ми́ра.
Реко́ша бо: человѣ́къ жре́цъ от сѣ́мене Ааро́ня прiи́де въ си́лахъ и не изоби́дитъ на́съ.
И глаго́ла съ ни́ми словеса́ ми́рна и кля́тся и́мъ, глаго́ля: не возда́мъ ва́мъ зла́я, ниже́ друго́мъ ва́шымъ. и вѣ́роваша ему́.
И поима́ от ни́хъ шестьдеся́тъ муже́й и уби́ и́хъ во еди́нъ де́нь по словесѣ́хъ, я́коже пи́сано е́сть:
пло́ти преподо́бныхъ твои́хъ и кро́ви и́хъ пролiя́ша о́крестъ Иерусали́ма, и не бѣ́ погреба́яй и́хъ.
И нападе́ стра́хъ и́хъ и тре́петъ на вся́ лю́ди, я́ко реко́ша: нѣ́сть въ ни́хъ и́стины и суда́: преступи́ша бо уставле́нiе и кля́тву, е́юже кля́шася.
И воздви́жеся вакхи́дъ от Иерусали́ма и ополчи́ся въ визе́ѳѣ, и посла́ и я́тъ мно́гихъ отступи́вшихъ от него́ муже́й и нѣ́кiихъ от люді́й, и закла́ и́хъ, [и] въ кла́дязь вели́къ [вве́рже]:
и вручи́ страну́ алки́му и оста́ви си́лу въ по́мощь ему́: и отъи́де вакхи́дъ ко царю́.
И подвиза́шеся алки́мъ о архiере́йствѣ.
И собра́шася къ нему́ вси́ возмуща́ющiи лю́ди своя́, и одержа́ша зе́млю Иу́дину, и сотвори́ша я́зву вели́ку во Изра́или.
И ви́дѣ Иу́да вся́ зла́я, я́же сотвори́ алки́мъ, и и́же съ ни́мъ бя́ху, сыно́мъ Изра́илевымъ па́че язы́ковъ.
И изы́де во вся́ предѣ́лы иуде́йскiя по о́крестъ и сотвори́ отмще́нiе на муже́хъ отто́ргшихся, и преста́ша ходи́ти во страну́.
Егда́ же уви́дѣ алки́мъ, я́ко укрѣпи́ся Иу́да и и́же съ ни́мъ, и позна́, я́ко не мо́жетъ противостоя́ти и́мъ, и возврати́ся ко царю́ и оклевета́ и́хъ лука́внѣ.
И посла́ ца́рь никано́ра, еди́наго от нача́лникъ свои́хъ сла́вныхъ, и ненави́дящаго и вражду́ющаго на Изра́иля, и повелѣ́ ему́ изби́ти лю́ди.
И прiи́де никано́ръ во Иерусали́мъ съ си́лою вели́кою и посла́ ко Иу́дѣ и бра́тiи его́ съ ле́стiю словесы́ ми́рными, глаго́ля:
да не бу́детъ бра́нь между́ мно́ю и ва́ми: прiиду́ съ му́жы ма́лыми, да ви́жду лица́ ва́ша съ ми́ромъ.
И прiи́де ко Иу́дѣ, и поздравля́ху дру́гъ дру́га ми́рно: и во́ини угото́вани бя́ху восхи́тити Иу́ду.
И позна́ся сло́во Иу́дѣ, я́ко съ ле́стiю прiи́де къ нему́: и устраши́ся от него́ и не восхотѣ́ ктому́ ви́дѣти лица́ его́.
И позна́ никано́ръ, я́ко откры́ся совѣ́тъ его́, и изы́де во срѣ́тенiе Иу́дѣ бра́нiю бли́зъ Харфарсара́ма.
И падо́ша от су́щихъ при никано́рѣ я́ко пя́ть ты́сящъ муже́й, и бѣжа́ша во гра́дъ дави́довъ.
И по словесѣ́хъ си́хъ взы́де никано́ръ на го́ру Сiо́нъ: и изыдо́ша от иере́евъ от святы́хъ и от старѣ́йшинъ людски́хъ поздра́вити его́ ми́рно и показа́ти ему́ всесожже́нiе приноси́мое за царя́.
И поруга́ся и́мъ и посмѣя́ся и́мъ, и оскверни́ и́хъ и глаго́ла го́рдо.
И кля́тся съ я́ростiю, рекі́й: а́ще не преда́стся Иу́да и во́ини его́ въ ру́ки моя́ ны́нѣ, и бу́детъ, егда́ возвращу́ся въ ми́рѣ, сожгу́ хра́мъ се́й. и изы́де съ я́ростiю ве́лiею.
И внидо́ша жерцы́ и ста́ша предъ лице́мъ олтаря́ и хра́ма и пла́чуще реко́ша:
ты́, Го́споди, избра́лъ еси́ хра́мъ се́й, нарещи́ся и́мени твоему́ въ не́мъ, да бу́детъ хра́мъ моли́твы и проше́нiя лю́демъ твои́мъ:
сотвори́ отмще́нiе на человѣ́цѣ се́мъ и на во́ехъ его́, и да паду́тъ мече́мъ: помяни́ хуле́нiя и́хъ и не да́ждь и́мъ обита́лища.
И изы́де никано́ръ от Иерусали́ма и ополчи́ся въ веѳоро́нѣ и срѣ́те его́ си́ла Си́рска.
Иу́да же прибли́жися во Ада́су съ тремя́ ты́сящьми муже́й. и помоли́ся Иу́да и рече́:
и́же по́слани бя́ху от царя́ Ассирі́йскаго [сеннахири́ма], Го́споди, егда́ поху́лиша тя́, изы́де а́нгелъ тво́й и порази́ от ни́хъ сто́ о́смьдесятъ пя́ть ты́сящъ:
та́ко сокруши́ ополче́нiе сiе́ предъ на́ми дне́сь, и да позна́ютъ про́чiи, я́ко зло́ глаго́ла на свята́я твоя́, и суди́ ему́ по зло́бѣ его́.
И сотвори́ша во́ини бра́нь въ третiйна́десять де́нь ме́сяца Ада́ра, и сотре́ся ополче́нiе никано́рово, и паде́ са́мъ пе́рвый во бра́ни.
Егда́ же уви́дѣша во́и его́, я́ко паде́ никано́ръ, пове́ргше ору́жiя своя́ бѣжа́ша.
И гна́ша и́хъ пу́ть дне́ еди́наго от Ада́са, до́ндеже прiити́ въ гази́ръ, и труба́ми труби́ша вслѣ́дъ и́хъ со знаме́нами.
И изыдо́ша от всѣ́хъ се́лъ Иуде́йскихъ о́крестъ и заключи́ша и́хъ рога́ми, и возвраща́хуся ті́и къ ни́мъ и падо́ша вси́ мече́мъ, и не оста́ от ни́хъ ни еди́нъ.
И взя́ша коры́сти и́хъ и плѣ́нъ, и главу́ никано́рову отсѣко́ша, и десни́цу его́, ю́же простре́ го́рдо, и принесо́ша и повѣ́сиша проти́ву Иерусали́ма.
И возвесели́шася лю́дiе зѣло́, и сотвори́ша де́нь то́й де́нь весе́лiя вели́каго,
и уста́виша пра́здновати на вся́ко лѣ́то де́нь то́й третiйна́десять ме́сяца Ада́ра.
И умолче́ земля́ Иу́дина на дни́ ма́лы.
И слы́ша Иу́да и́мя ри́млянъ, я́ко су́ть си́льни крѣ́постiю, и ті́и благоволя́тъ о всѣ́хъ приложи́вшихся къ ни́мъ, и ели́цы прiи́дутъ къ ни́мъ, составля́ютъ съ ни́ми дру́жбу, и я́ко су́ть си́льни крѣ́постiю.
И повѣ́даша ему́ бра́ни и́хъ и му́жества бла́га, я́же творя́тъ въ Гала́тѣхъ, и я́ко одержа́ша и́хъ и приведо́ша и́хъ подъ да́нь:
и коли́ка сотвори́ша во странѣ́ Испані́йстѣй, е́же удержа́ти руды́ сребра́ и зла́та, е́же та́мо: и одержа́ша вся́ко мѣ́сто совѣ́томъ свои́мъ и долготерпѣ́нiемъ,
и мѣ́сто бѣ́ дале́че отстоя́що от ни́хъ зѣло́: и царе́й наше́дшихъ на ни́хъ от кра́я земли́ сотро́ша, и порази́ша и́хъ я́звою вели́кою, про́чiи же даю́тъ и́мъ да́нь по вся́ лѣ́та:
и Фили́ппа и персе́а китiе́йскаго царя́, и воста́вшихъ на ни́хъ сокруши́ша и́хъ въ бра́ни и одержа́ша и́хъ:
и Антiо́ха вели́каго царя́ Асі́йскаго, ше́дшаго проти́ву и́хъ на бра́нь, иму́щаго сто́ два́десять слоно́въ, ко́нники и колесни́цы и си́лу ве́лiю зѣло́, и сотре́нъ бы́сть от ни́хъ:
и я́ша его́ жи́ва, и уста́виша, да дае́тъ и́мъ то́й и ца́рствующiи по не́мъ да́нь вели́ку, и дая́ти зало́гъ и уставле́нiе,
и страну́ инді́йску и миді́ю, и лиді́ю и от предо́брыхъ стра́нъ и́хъ, и взя́вше и́хъ от него́ да́ша я́ Евме́нiю царю́:
и я́ко совѣща́ша су́щiи от Елла́ды прiити́ и взя́ти и́хъ: и увѣ́дано бы́сть сло́во тѣ́мъ,
и посла́ша на ни́хъ воево́ду еди́наго и воева́ша на ни́хъ, и падо́ша от ни́хъ я́звенiи мно́зи, и плѣни́ша же́нъ и́хъ и ча́дъ и́хъ, и разгра́биша и́хъ и зе́млю и́хъ одержа́ша, и разори́ша тверды́ни и́хъ и порабо́тиша и́хъ да́же до сего́ дне́:
и про́чая ца́рства и о́стровы, и́же нѣ́когда проти́вишася и́мъ, истреби́ша и порабо́тиша и́хъ:
съ дру́ги же свои́ми и примиря́ющимися къ ни́мъ сохраня́ху дру́жбу, и одержа́ху ца́рства бли́жняя и да́льняя, и ели́цы слы́шаху и́мя и́хъ, боя́хуся от ни́хъ:
ели́цѣмъ же а́ще хотя́тъ помога́ти и воцаря́ти, ца́рствуютъ: и и́хже а́ще хотя́тъ, премѣня́ютъ: и вознесо́шася зѣло́:
и во всѣ́хъ си́хъ не возлага́ше ни еди́нъ от ни́хъ дiади́мы, ни облача́шеся въ порфи́ру, е́же возвели́читися о не́й:
и совѣ́тную пала́ту сотвори́ша себѣ́, и на вся́къ де́нь совѣ́товаху въ не́й о мно́жествѣ [наро́довъ] е́же благоустроя́ти и́хъ:
и ввѣря́ютъ еди́ному человѣ́ку нача́лство свое́ по лѣ́ту, и госпо́дствовати все́ю земле́ю и́хъ, и вси́ повину́ются еди́ному, и нѣ́сть за́висти ниже́ рве́нiя въ ни́хъ.
И избра́ Иу́да Евполемо́на сы́на Иоа́ннова, сы́на акко́сова, и Иа́сона сы́на Елеаза́рова, и посла́ и́хъ въ ри́мъ, соста́вити съ ни́ми дру́жбу и споборе́нiе,
и е́же отъя́ти от ни́хъ и́го и́хъ, поне́же ви́дѣша ца́рство е́ллинское порабоща́ющее Изра́иля въ рабо́ту.
И идо́ша въ ри́мъ, пу́ть же ве́лiй зѣло́, и внидо́ша въ пала́ту совѣ́тную, и отвѣща́ша и рѣ́ша:
Иу́да маккаве́й и бра́тiя его́ и мно́жество Иуде́йское посла́ша на́съ къ ва́мъ соста́вити съ ва́ми дру́жбу и ми́ръ и вписа́ти на́съ спобо́рниками и друга́ми ва́шими.
И уго́дно бы́сть сло́во предъ ни́ми.
И сiе́ списа́нiе посла́нiя, е́же восписа́ша на дщи́цахъ мѣ́дяныхъ и посла́ша во Иерусали́мъ бы́ти у ни́хъ та́мо въ па́мять ми́ра и спобо́рства:
бла́го да бу́детъ ри́мляномъ и язы́ку Иуде́йску на мо́ри и на земли́ въ вѣ́къ, ору́жiе же и врази́ дале́че да бу́дутъ от ни́хъ:
а́ще же насту́питъ бра́нь ри́мляномъ пе́рвѣе или́ всѣ́мъ спобо́рникомъ и́хъ во все́мъ госпо́дствѣ и́хъ,
спобо́ретъ язы́къ Иуде́йскiй, я́коже вре́мя опредѣли́тъ и́мъ, се́рдцемъ по́лнымъ:
и ра́тующымъ не даду́тъ, ниже́ ссу́дятъ пшени́цею, ору́жiемъ, сребро́мъ, корабля́ми, я́коже уго́дно ри́мляномъ, и сохраня́тъ за́повѣди и́хъ ничто́же взе́млюще:
та́кожде а́ще и язы́ку Иуде́йску пре́жде случи́тся бра́нь, помо́гутъ ри́мляне от души́, я́коже и́мъ вре́мя опредѣли́тъ:
и спобора́ющымъ не да́стся пшени́ца, ору́жiе, сребро́, корабли́, я́коже уго́дно ри́мляномъ: и сохраня́ти за́повѣди и́хъ, и безъ ле́сти.
По си́мъ словесе́мъ уста́виша ри́мляне лю́демъ иуде́йскимъ.
А́ще же по словесѣ́хъ си́хъ совѣща́ются сі́и и о́нiи приложи́ти или́ отъя́ти нѣ́что, сотворя́тъ от произволе́нiя своего́, и е́же а́ще приложа́тъ или́ оти́мутъ, бу́дутъ тверда́.
А о зло́бахъ, я́же ца́рь дими́трiй твори́тъ въ ни́хъ, писа́хомъ ему́, глаго́люще: вску́ю отяготи́лъ еси́ и́го твое́ на дру́ги на́шя спобо́рники иуде́и?
а́ще у́бо па́ки прибѣ́гнутъ къ на́мъ на тя́, сотвори́мъ и́мъ су́дъ и ополчи́мся на тя́ мо́ремъ и земле́ю.
И слы́ша дими́трiй, я́ко паде́ никано́ръ и си́лы его́ во бра́ни, и приложи́ вакхи́да и алки́ма па́ки посла́ти во Иуде́ю, и десны́й ро́гъ съ ни́ми.
И идо́ша путе́мъ, и́же [веде́тъ] въ Галга́лы, и ополчи́шася на месало́ѳъ, и́же е́сть во Арви́лѣхъ, и взя́ша его́, и поби́ша ду́шъ человѣ́ческихъ мно́го.
И въ ме́сяцъ пе́рвый лѣ́та сто́ пятьдеся́тъ втора́го, приступи́ша во́ини ко Иерусали́му,
и воста́ша и идо́ша въ вере́ю въ два́десяти ты́сящахъ муже́й и двѣ́ ты́сящы ко́нниковъ.
Иу́да же бѣ́ ополче́нъ во Елаа́сѣ, и три́ ты́сящы муже́й избра́нныхъ съ ни́мъ.
И ви́дѣша мно́жество си́лъ, я́ко мно́ги су́ть, и устраши́шася зѣло́: и избѣго́ша мно́зи от полка́, и не оста́ся от ни́хъ то́кмо о́смь со́тъ муже́й.
И ви́дѣ Иу́да, я́ко расточи́ся по́лкъ его́, и бра́нь оскорбля́ше его́: и сокруши́ся се́рдцемъ, я́ко не имѣ́яше вре́мене собра́ти и́хъ,
и ослабѣ́ и рече́ оста́вшымъ: воста́немъ и взы́демъ на супоста́ты на́шя, а́ще мо́жемъ ра́товати проти́ву и́хъ.
И отвраща́ху его́ реку́ще: не мо́жемъ, но спасе́мъ то́кмо ду́шы своя́ ны́нѣ, и возврати́мся со бра́тiею на́шею, и ополчи́мся на ни́хъ: мы́ же ма́ли.
И рече́ Иу́да: не бу́ди ми́ сотвори́ти ве́щь сiю́, е́же бѣжа́ти от ни́хъ: и а́ще прибли́жися вре́мя на́ше, у́мремъ му́жественно ра́ди бра́тiи на́шея и не оста́вимъ вины́ сла́вѣ на́шей.
И воздви́жеся си́ла от полка́ и ста́ во срѣ́тенiе и́мъ, и разлучи́шася ко́нницы на двѣ́ ча́сти, и пра́щницы и стрѣлцы́ предъидя́ху си́лѣ, и предподви́жницы вси́ си́льнiи.
Вакхи́дъ же бѣ́ на деснѣ́мъ ро́зѣ, и прибли́жися по́лкъ от двою́ страну́, и возглаша́ху труба́ми.
И воструби́ша, и́же бя́ху от страны́ Иу́дины, и ті́и труба́ми: и поколеба́ся земля́ от гла́са ополче́нiй. и бы́сть бра́нь сраже́на от у́тра да́же до ве́чера.
И ви́дѣ Иу́да, я́ко вакхи́дъ и крѣ́пость полка́ въ десны́хъ: и собра́шася къ нему́ вси́ крѣ́пцыи се́рдцемъ:
и сотре́ся десны́й ро́гъ от ни́хъ, и гна́ше вслѣ́дъ и́хъ да́же до горы́ азо́та.
И су́щiи въ лѣ́вѣмъ ро́зѣ ви́дѣша, я́ко сотре́ся десны́й ро́гъ, и обрати́шася по стопа́мъ Иу́динымъ и су́щихъ съ ни́мъ созади́.
И отягчи́ся бра́нь, и падо́ша я́звени мно́зи от си́хъ и от тѣ́хъ:
и Иу́да паде́, про́чiи же бѣжа́ша.
И взя́ста Ионаѳа́нъ и Си́монъ Иу́ду бра́та своего́ и погребо́ста его́ во гро́бѣ оте́цъ его́ въ моди́нѣ.
И пла́кашася о не́мъ и рыда́ше его́ ве́сь Изра́иль пла́чемъ ве́лiимъ, и сѣ́товаху дни́ мно́ги и реко́ша:
ка́ко паде́ си́льный спаса́яй Изра́иля?
Про́чая же слове́съ и бра́ней Иу́диныхъ и благи́хъ му́жествъ, и́хже сотвори́, и вели́чества его́, не су́ть пи́сана: мно́га бо бя́ху зѣло́.
И бы́сть по преставле́нiи Иу́динѣ, пронико́ша беззако́ннiи во всѣ́хъ предѣ́лѣхъ Изра́илевыхъ, и прозябо́ша вси́ дѣ́лающiи беззако́нiе.
Во дни́ о́ны бы́сть гла́дъ вели́къ зѣло́, и отступи́ страна́ съ ни́ми.
И избра́ вакхи́дъ нечести́выхъ муже́й и поста́ви и́хъ госпо́дiями страны́.
И иска́ху и испыта́ху друго́въ Иу́диныхъ и привожда́ху тѣ́хъ къ вакхи́ду: и мстя́ше и́мъ и посмѣва́шеся и́мъ.
И бы́сть ско́рбь вели́ка во Изра́или, я́же не бы́сть от дні́й, въ ни́хже не яви́ся проро́къ во Изра́или.
И собра́шася вси́ дру́зи Иу́дины и реко́ша Ионаѳа́ну:
отне́лѣже бра́тъ тво́й Иу́да сконча́ся, и му́жъ подо́бенъ ему́ нѣ́сть изы́ти проти́ву враго́въ и вакхи́да и вражду́ющихъ язы́ку на́шему:
ны́нѣ у́бо тебе́ дне́сь избра́хомъ, е́же бы́ти вмѣ́сто его́ на́мъ въ нача́лника и вожда́, е́же ра́товати во бра́ни на́шей.
И прiя́ Ионаѳа́нъ во вре́мя о́но нача́лство и воста́ вмѣ́сто Иу́ды бра́та своего́.
И позна́ вакхи́дъ и иска́ше его́ уби́ти.
И позна́ Ионаѳа́нъ и Си́монъ бра́тъ его́ и вси́ и́же съ ни́мъ [бя́ху], и побѣго́ша въ пусты́ню Ѳеку́е, и ополчи́шася при водѣ́ рва́ Асфа́ра.
И позна́ вакхи́дъ въ де́нь суббо́тъ, и пре́йде са́мъ и вси́ во́и его́ объ ону́ страну́ Иорда́на.
И посла́ Ионаѳа́нъ бра́та своего́ вожда́ наро́ду и моли́ навате́овъ друго́въ свои́хъ предста́вити и́мъ приготовле́нiе и́хъ мно́гое.
И изыдо́ша сы́нове Иамврі́ины от мида́вы, и я́ша Иоа́нна и вся́ ели́ка имѣ́, и отидо́ша иму́ще та́.
По словесѣ́хъ же си́хъ возвѣсти́ша Ионаѳа́ну и Си́мону бра́ту его́, я́ко сы́нове Иамврі́ины творя́тъ бра́къ вели́кiй и веду́тъ невѣ́сту от Надава́ѳа, дще́рь еди́наго от вели́кихъ вельмо́жъ Ханаа́нскихъ, съ го́рдостiю ве́лiею.
И помяну́ша Иоа́нна бра́та своего́, и взыдо́ша, и скры́шася подъ сѣ́нiю горы́:
и воздви́гнуша о́чи свои́ и ви́дѣша, и се́, пли́щь и угото́ванiе мно́гое, и жени́хъ изы́де и дру́зи его́ и бра́тiя его́ бо срѣ́тенiе и́мъ съ тимпа́ны и мусикі́ами и ору́жiи мно́гими:
и воста́ша на ни́хъ от заса́ды и́же при Ионаѳа́нѣ и уби́ша и́хъ, и падо́ша я́звени мно́зи, про́чiи же бѣго́ша въ го́ру: и взя́ша вся́ коры́сти и́хъ.
И обрати́ся бра́къ въ сѣ́тованiе, и гла́съ мусикі́и и́хъ въ пла́чь.
И отмсти́ша отмще́нiе кро́ве бра́та своего́ и возврати́шася на бре́гъ Иорда́нскiй.
И слы́ша вакхи́дъ и прiи́де въ де́нь суббо́тный да́же до брего́въ Иорда́нскихъ съ си́лою мно́гою.
И рече́ ко свои́мъ Ионаѳа́нъ: воста́немъ ны́нѣ и ополчи́мся за ду́шы на́шя, нѣ́сть бо дне́сь я́коже вчера́ и тре́тiяго дне́:
се́ бо, бра́нь проти́ву на́съ и созади́ на́съ: вода́ же Иорда́нская сю́ду и сю́ду, и бла́то и лѣ́съ, и нѣ́сть мѣ́ста, е́же уклони́тися:
ны́нѣ у́бо возопі́йте на небо, да изба́витеся от ру́къ враго́въ ва́шихъ. и срази́ся бра́нь.
И простре́ Ионаѳа́нъ ру́ку свою́ уби́ти вакхи́да, и уклони́ся от него́ вспя́ть.
И вскочи́ Ионаѳа́нъ и и́же съ ни́мъ во Иорда́нъ, и преплыва́ху на объ ону́ страну́, и не преидо́ша по ни́хъ Иорда́на.
И падо́ша от страны́ вакхи́дины дне́ о́наго я́ко ты́сяща муже́й.
И возврати́ся во Иерусали́мъ и созда́ гра́ды тве́рды во Иуде́и, тверды́ню во иерихо́нѣ и я́же во Еммау́мѣ и веѳоро́нѣ, и Веѳи́ли и Ѳемна́ѳѣ, и фараѳо́нѣ и тефо́нѣ, со стѣна́ми высо́кими и врата́ми и заво́рами,
и поста́ви стра́жу въ ни́хъ, е́же враждова́ти Изра́илю:
и утверди́ гра́дъ и́же въ веѳсу́рѣ, и газа́ру, и краегра́дiе, и поста́ви въ ни́хъ си́лы и предложе́нiе бра́шенъ:
и взя́ сы́ны вождо́въ страны́ въ зало́гъ и посади́ и́хъ въ краегра́дiи во Иерусали́мѣ подъ стра́жею.
И въ лѣ́то сто́ пятьдеся́тъ тре́тiе ме́сяца втора́го, заповѣ́да алки́мъ разори́ти стѣ́ну двора́ святы́хъ вну́тренняго, и разори́ дѣла́ проро́ковъ, и нача́ разоря́ти.
Во вре́мя о́но пораже́нъ бы́сть алки́мъ, и воспяти́шася дѣла́ его́, и загради́шася уста́ его́, и разслабѣ́ и не можа́ше ктому́ глаго́лати сло́ва и заповѣ́дати о до́мѣ свое́мъ.
И у́мре алки́мъ во вре́мя о́но съ му́кою ве́лiею.
И ви́дѣ вакхи́дъ, я́ко у́мре алки́мъ, и возврати́ся ко царю́. и умолча́ земля́ Иу́дина лѣ́та два́.
И совѣща́ша вси́ беззако́нницы реку́ще: се́, Ионаѳа́нъ и и́же съ ни́мъ въ поко́и обита́ютъ упова́юще: ны́нѣ у́бо наведе́мъ вакхи́да, и поима́етъ и́хъ всѣ́хъ во еди́ну но́щь.
И ше́дше совѣща́шася съ ни́мъ.
И воста́ ити́ съ си́лою мно́гою и посла́ еписто́лiи та́й всѣ́мъ спобори́телемъ его́, и́же во Иуде́и, да и́мутъ Ионаѳа́на и су́щихъ съ ни́мъ. и не возмого́ша, я́ко позна́ся и́мъ совѣ́тъ и́хъ.
И я́ша от муже́й страны́ нача́лниковъ зло́бы пятьдеся́тъ муже́й и уби́ша и́хъ.
И отъи́де Ионаѳа́нъ и Си́монъ и и́же съ ни́ми въ веѳвасі́ю, я́же въ пусты́ни, и созда́ разоре́ная ея́ и укрѣпи́ ю́.
И позна́ вакхи́дъ, и собра́ все́ мно́жество свое́, и су́щымъ от Иуде́и возвѣсти́.
И ше́дъ ополчи́ся на веѳвасі́ю, и воева́ше ю́ дни́ мно́ги, и сотвори́ миха́ны.
И оста́ви Ионаѳа́нъ Си́мона бра́та своего́ во гра́дѣ, и изы́де во страну́, и изы́де въ числѣ́.
И порази́ одоми́ра и бра́тiю его́ и сыно́въ фасиро́нихъ въ жили́щихъ и́хъ, и нача́ избива́ти и восходи́ти въ си́лахъ.
Си́монъ же и и́же съ ни́мъ изыдо́ша изъ гра́да и пожго́ша миха́ны,
и ра́товаху проти́ву вакхи́да, и сотре́ся от ни́хъ, и озлобля́ху его́ зѣло́, я́ко бѣ́ совѣ́тъ его́ и похо́дъ его́ вотще́.
И прогнѣ́вася я́ростiю на муже́й беззако́нныхъ, совѣ́товавшихъ ему́ прiити́ во страну́, и уби́ от ни́хъ мно́гихъ, и совѣща́ся отити́ въ зе́млю свою́.
И позна́ Ионаѳа́нъ и посла́ къ нему́ старѣ́йшинъ соста́витими́ръ съ ни́мъ и отда́ти и́мъ плѣ́нъ.
И прiя́, и сотвори́ по словесе́мъ его́, и кля́тся ему́ не иска́ти ему́ зла́ во вся́ дни́ живота́ его́.
И отдаде́ ему́ плѣ́нъ, его́же пре́жде плѣни́ от земли́ Иу́дины: и возвра́щься отъи́де въ зе́млю свою́ и не приложи́ ктому́ прiити́ въ предѣ́лы и́хъ.
И преста́ ме́чь от Изра́иля. и обита́ Ионаѳа́нъ въ Махма́сѣ: и нача́ Ионаѳа́нъ суди́ти лю́ди и истреби́ нечести́выхъ от Изра́иля.
И въ лѣ́то сто́ шестьдеся́тое взы́де Алекса́ндръ сы́нъ Антiо́ховъ епифа́нъ и одержа́ Птолемаи́ду: и прiя́ша его́, и ца́рствова та́мо.
И слы́ша дими́трiй ца́рь, и собра́ во́евъ мно́го зѣло́, и изы́де проти́ву ему́ на бра́нь.
И посла́ дими́трiй ко Ионаѳа́ну еписто́лiи словесы́ ми́рными, велича́я его́.
Рече́ бо: предвари́мъ сотвори́ти ми́ръ съ ни́мъ, пре́жде не́же сотвори́тъ со Алекса́ндромъ проти́ву на́съ:
воспомя́нетъ бо вся́ зла́я, я́же сотвори́хомъ на него́ и на бра́тiю его́ и на язы́къ его́.
И даде́ ему́ вла́сть собира́ти во́ины и уготовля́ти ору́жiя, и бы́ти ему́ дру́гомъ его́, и зало́гъ, и́же бѣ́ въ краегра́дiи, повелѣ́ отда́ти ему́.
И прiи́де Ионаѳа́нъ во Иерусали́мъ и прочте́ еписто́лiи во услы́шанiе всѣ́мъ лю́демъ и и́же от краегра́дiя.
И устраши́шася стра́хомъ ве́лiимъ, егда́ услы́шаша, я́ко даде́ ему́ ца́рь вла́сть собира́ти во́ины.
И преда́ша и́же от краегра́дiя Ионаѳа́ну зало́гъ, и отдаде́ и́хъ роди́телемъ и́хъ.
И обита́ Ионаѳа́нъ во Иерусали́мѣ, и нача́ созида́ти и обновля́ти гра́дъ,
и рече́ ко творя́щымъ дѣла́ созида́ти стѣ́ны и го́ру Сiо́нъ о́крестъ от ка́менiй четвероуго́лныхъ ко утвержде́нiю, и сотвори́ша си́це.
И побѣго́ша иноплеме́нницы, и́же бя́ху въ тверды́нехъ, я́же созда́ вакхи́дъ:
и оста́ви кі́йждо мѣ́сто свое́ и отъи́де въ зе́млю свою́.
Оба́че въ веѳсу́рѣ оста́шася нѣ́цыи от оста́вльшихъ зако́нъ и за́повѣди [Бо́жiя]: бѣ́ бо и́мъ убѣ́жище.
И слы́ша Алекса́ндръ ца́рь обѣща́нiя, ели́ка посла́ дими́трiй Ионаѳа́ну, и повѣ́даша ему́ бра́ни и му́жества, я́же сотвори́ то́й и бра́тiя его́, и труды́, я́же имѣ́ху.
И рече́: еда́ обря́щемъ ко́его му́жа такова́? и ны́нѣ сотвори́мъ его́ въ дру́га и спобо́рника на́шего.
И написа́ еписто́лiи и посла́ ему́ по словесе́мъ си́мъ, глаго́ля:
ца́рь Алекса́ндръ бра́ту Ионаѳа́ну ра́доватися:
слы́шахомъ о тебѣ́, я́ко му́жъ си́ленъ еси́ крѣ́постiю и уго́денъ еси́ бы́ти на́мъ дру́гъ:
и ны́нѣ поста́вихомъ тя́ дне́сь архiере́а язы́ка твоего́, и е́же дру́гомъ царе́вымъ нарица́тися [и посла́ ему́ порфи́ру и вѣне́цъ зла́тъ], и му́дрствовати та́яжде съ на́ми и снабдѣва́ти дру́жбу къ на́мъ.
И облече́ся Ионаѳа́нъ во святу́ю ри́зу седма́го ме́сяца лѣ́та сто́ шестьдеся́таго, въ де́нь пра́здника сѣнопотче́нiя, и собра́ си́лы и угото́ва ору́жiя мно́га.
И слы́ша дими́трiй словеса́ сiя́, и опеча́лися зѣло́, и рече́:
что́ сiе́ сотвори́хомъ, я́ко предвари́ на́съ Алекса́ндръ соста́вити дру́жбу со иуде́и во утвержде́нiе?
напишу́ и а́зъ и́мъ словеса́ проси́телная и возвыше́нiя и да́ры, я́ко да бу́дутъ со мно́ю въ по́мощь.
И написа́ и́мъ по словесе́мъ си́мъ: ца́рь дими́трiй язы́ку Иуде́йскому ра́доватися:
поне́же сохрани́сте завѣ́ты къ на́мъ и пребыва́сте въ дру́жбѣ на́шей и не приступи́сте ко враго́мъ на́шымъ, слы́шахомъ и ра́довахомся:
и ны́нѣ пребыва́йте еще́ сохрани́ти къ на́мъ вѣ́ру, и воздади́мъ ва́мъ блага́я, и́хже ра́ди творите́ съ на́ми,
и оста́вимъ ва́мъ да́ни мно́ги, и дади́мъ ва́мъ да́ры:
и ны́нѣ свобо́дныхъ творю́ ва́съ и оставля́ю всѣ́мъ Иуде́омъ да́ни и цѣ́ну от со́ли и от вѣнце́въ:
и е́же вмѣ́сто трети́ны сѣ́мене и вмѣ́сто полови́ны плода́ древе́снаго надлежа́щаго ми́ взя́ти, оставля́ю от дне́сь и пото́мъ, е́же не взима́ти от земли́ Иу́дины и от трiе́хъ стра́нъ прилежа́щихъ е́й, от самарі́и и Галиле́и, и от дне́шняго дне́ и въ вѣ́чное вре́мя:
и Иерусали́мъ да бу́детъ свя́тъ и свобо́денъ со предѣ́лы свои́ми, и десяти́ны и да́ни:
оставля́ю и вла́сть краегра́дiя е́же во Иерусали́мѣ, и даю́ архiере́ю, да поста́витъ въ не́мъ му́жы, и́хже а́ще избере́тъ са́мъ, храни́ти его́:
и вся́ку ду́шу Иуде́йскую, я́же плѣне́на е́сть от земли́ Иу́дины, во все́мъ ца́рствѣ мое́мъ оставля́ю свобо́дну ту́не, и вси́ да оста́вятся от да́ней и ското́въ свои́хъ:
и вси́ пра́здницы и суббо́ты и новоме́сячiя и дні́е вчине́ннiи, и три́ дни́ пре́жде пра́здника и три́ дни́ по пра́здницѣ, да бу́дутъ вси́ дні́е свобо́ды и оставле́нiя всѣ́мъ Иуде́омъ су́щымъ во ца́рствiи мое́мъ:
и никто́ имѣ́ти бу́детъ вла́сти дѣ́лати и стужа́ти кому́ от ни́хъ о вся́цѣй ве́щи:
и да напи́шутся от иуде́й въ во́ины ца́рскiя до три́десяти ты́сящъ муже́й, и да даду́тся и́мъ обро́цы, я́коже подоба́етъ всѣ́мъ во́емъ ца́рскимъ:
и да поста́вятся от ни́хъ въ тверды́нехъ ца́рскихъ ве́лiихъ, и от си́хъ поста́вятся на потре́бы ца́рства су́щыя въ вѣ́рность: и су́щiи надъ ни́ми и нача́лницы да бу́дутъ от ни́хъ, и да хо́дятъ въ зако́нѣхъ свои́хъ, я́коже повелѣ́ ца́рь въ земли́ Иу́динѣ:
и три́ предѣ́лы, прилежа́щiи Иуде́и от страны́ самарі́йскiя, да приложа́тся ко Иуде́и, да вмѣня́тся бы́ти подъ еди́нымъ, е́же не послу́шати ины́я вла́сти, но то́кмо архiере́а:
Птолемаи́ду и предѣ́лы ея́ да́хъ въ да́ръ святы́мъ, су́щымъ во Иерусали́мѣ, на прили́чное иждиве́нiе святы́мъ,
и а́зъ да́мъ на ко́еждо лѣ́то пятьна́десять ты́сящъ Си́кль сребра́ от сокро́вищъ ца́рскихъ от мѣ́стъ прилежа́щихъ:
и вся́кое изли́шнее, е́же не возда́ша от потре́бъ, я́коже въ пе́рвыхъ лѣ́тѣхъ, отны́нѣ даду́тъ въ дѣла́ хра́му:
и свы́ше си́хъ пя́ть ты́сящъ си́клей сребра́, и́хже взима́ху от потре́бъ святи́лища, я́коже въ пре́жнихъ лѣ́тѣхъ от собра́нiя на вся́кое лѣ́то, и сiя́ оставля́ются, поне́же надлежа́тъ сiя́ жерце́мъ служа́щымъ:
и ели́цы а́ще прибѣ́гнутъ къ це́ркви су́щей во Иерусали́мѣхъ и во всѣ́хъ предѣ́лѣхъ его́, одолже́ни су́ще ца́рскими и вся́кою ве́щiю, да отрѣша́ются, и вся́ ели́ка су́ть и́мъ во ца́рствiи мое́мъ:
и созида́ти и обновля́ти дѣла́ святы́хъ, и иждиве́нiе да́стся от сокро́вища ца́рскаго:
и е́же созида́ти стѣ́ны Иерусали́ма и утверди́ти о́крестъ, и иждиве́нiе да́стся от собра́нiя ца́рска, и е́же созда́ти стѣ́ны во Иуде́и.
Егда́ же услы́ша Ионаѳа́нъ и лю́дiе словеса́ сiя́, не вѣ́роваша и́мъ, ниже́ прiя́ша, я́ко помяну́ша зло́бу ве́лiю, ю́же сотвори́ во Изра́или, и оскорби́ и́хъ зѣло́.
И благоволи́ша о Алекса́ндрѣ, я́ко се́й бы́сть и́мъ нача́лникъ слове́съ ми́рныхъ, и споборя́ху ему́ во вся́ дни́.
И собра́ ца́рь Алекса́ндръ си́лу ве́лiю и ополчи́ся проти́ву дими́трiа.
И сотвори́ша бра́нь два́ царя́, и побѣже́ по́лкъ дими́трiевъ, и гна́ его́ Алекса́ндръ и укрѣпи́ся на ни́хъ.
И превозмо́же бра́нь зѣло́, до́ндеже за́йде со́лнце, и паде́ дими́трiй въ де́нь о́нъ.
И посла́ Алекса́ндръ ко Птоломе́ю царю́ Еги́петскому послы́ по словесе́мъ си́мъ, рекі́й:
поне́же возврати́хся въ зе́млю ца́рства моего́, и сѣдо́хъ на престо́лѣ оте́цъ мои́хъ, и одержа́хъ нача́лство, и сокруши́хъ дими́трiа, и возоблада́хъ страно́ю на́шею,
и соста́вихъ проти́ву его́ ра́ть, и сокруши́ся то́й и ополче́нiе его́ от на́съ, и сѣдо́хомъ на престо́лѣ ца́рства его́:
и ны́нѣ соста́вимъ между́ на́ми дру́жбу, и ны́нѣ да́ждь мнѣ́ дще́рь твою́ въ жену́, и бу́ду зя́ть тво́й, и да́мъ тебѣ́ да́ры, и е́й досто́йная тебе́.
И отвѣща́ ца́рь Птоломе́й глаго́ля: бла́гъ де́нь, въ о́ньже возврати́лся еси́ въ зе́млю оте́цъ твои́хъ и сѣ́лъ еси́ на престо́лѣ ца́рства и́хъ:
и ны́нѣ сотворю́ ти́, я́же писа́лъ еси́: но сря́щися во Птолемаи́дѣ, я́ко да ви́димъ дру́гъ дру́га, и бу́деши ми́ зя́ть, я́коже ре́клъ еси́.
И изы́де Птоломе́й от Еги́пта са́мъ и клеопа́тра дщи́ его́, и внидо́ша во Птолемаи́ду лѣ́та сто́ шестьдеся́тъ втора́го.
И срѣ́те его́ Алекса́ндръ ца́рь: и даде́ ему́ клеопа́тру дще́рь свою́ и сотвори́ бра́къ ея́ во Птолемаи́дѣ, я́коже ца́рiе во сла́вѣ вели́цѣй.
И написа́ Алекса́ндръ ца́рь Ионаѳа́ну прiити́ во срѣ́тенiе ему́.
И и́де со сла́вою во Птолемаи́ду и срѣ́те о́ба царя́: и даде́ и́ма сребро́ и зла́то и друго́мъ и́хъ, и да́ры мно́ги, и обрѣ́те благода́ть предъ ни́ма.
И собра́шася на́нь му́жiе губи́теле от Изра́иля, му́жiе беззако́ннiи клевета́ти на́нь. и не вня́тъ и́мъ ца́рь.
И повелѣ́ ца́рь совлещи́ Ионаѳа́на съ ри́зъ его́ и облещи́ его́ въ порфи́ру. и сотвори́ша та́ко.
И посади́ его́ ца́рь съ собо́ю и рече́ нача́лникомъ свои́мъ: изыди́те съ ни́мъ на среду́ гра́да и проповѣ́дите ни еди́ному клевета́ти на́нь ни о еди́нѣй ве́щи, и ни еди́нъ ему́ да стужи́тъ о вся́цѣмъ глаго́лѣ.
И бы́сть егда́ уви́дѣша клеветницы́ сла́ву его́, я́коже проповѣ́даша, и облече́на его́ порфи́рою, и бѣжа́ша вси́.
И просла́ви его́ ца́рь, и написа́ его́ въ пе́рвыхъ друзѣ́хъ, и поста́ви его́ воево́ду и уча́стника нача́лства.
И возврати́ся Ионаѳа́нъ во Иерусали́мъ съ ми́ромъ и весе́лiемъ.
И въ лѣ́то сто́ шестьдеся́тъ пя́тое прiи́де дими́трiй сы́нъ дими́трiевъ от кри́та въ зе́млю оте́цъ свои́хъ.
И слы́ша Алекса́ндръ ца́рь, и опеча́лися зѣло́, и возврати́ся во Антiохі́ю.
И поста́ви дими́трiй аполло́нiа су́щаго от килисирі́и: и собра́ си́лу ве́лiю, и ополчи́ся во Иамні́и, и посла́ ко Ионаѳа́ну архiере́ю, глаго́ля:
ты́ ли еди́нъ возно́сишися на ны́, а́зъ же бы́хъ въ посмѣ́хъ и въ поноше́нiе тебе́ ра́ди: и чесо́ ра́ди ты́ вла́стелствуеши надъ на́ми въ гора́хъ?
ны́нѣ у́бо, а́ще надѣ́ешися въ си́лахъ твои́хъ, изы́ди къ на́мъ на по́ле и искуси́мся ту́ между́ собо́ю, я́ко со мно́ю е́сть си́ла градо́въ:
вопроси́ и научи́ся, кто́ е́смь? и про́чiи помога́ющiи на́мъ, и глаго́лютъ: нѣ́сть ва́мъ стоя́нiя ноги́ предъ лице́мъ на́шимъ, я́ко два́щи въ бѣ́гъ обрати́шася отцы́ твои́ въ земли́ и́хъ:
и ны́нѣ не возмо́жеши стерпѣ́ти ко́нника и си́лы таковы́я въ по́ли, идѣ́же нѣ́сть ка́мене, ни стѣны́, ни мѣ́ста къ бѣжа́нiю.
Егда́ же услы́ша Ионаѳа́нъ словеса́ аполло́ниева, подви́жеся мы́слiю, и избра́ де́сять ты́сящъ муже́й, и изы́де изъ Иерусали́ма, и сни́деся съ ни́мъ Си́монъ бра́тъ его́ въ по́мощь ему́.
И ополчи́ся на Иоппі́ю, и заступи́ша ему́ от гра́да, я́ко стра́жа аполло́нiева въ Иоппі́и бы́сть, и ра́товаша ю́.
И убоя́вшеся отверзо́ша и́же изъ гра́да, и облада́ Ионаѳа́нъ Иоппі́ею.
И слы́ша аполло́нiй, и собра́ три́ ты́сящы ко́нникъ и си́лу ве́лiю, и и́де во азо́тъ а́ки путьше́ствуя, и а́бiе изы́де на по́ле, зане́ имѣ́яше мно́жество ко́нникъ и надѣ́яшеся на ни́хъ.
И гна́ Ионаѳа́нъ вслѣ́дъ его́ во азо́тъ, и срази́шася полцы́ на ра́ть.
И оста́ви аполло́нiй ты́сящу ко́нникъ созади́ и́хъ въ та́йнѣ.
И позна́ Ионаѳа́нъ, я́ко е́сть заса́да созади́ его́. и окружи́ша по́лкъ его́ и стрѣля́ху на лю́ди от у́тра да́же до ве́чера,
лю́дiе же стоя́ша, я́коже заповѣ́да Ионаѳа́нъ: и утруди́шася ко́ни и́хъ.
И приведе́ Си́монъ си́лу свою́ и нападе́ на по́лкъ: ко́нницы бо утружде́ни бя́ху, и сокруши́шася от него́ и побѣго́ша,
и ко́нницы расточи́шася по по́лю и бѣго́ша во азо́тъ, и внидо́ша въ Виѳдаго́нъ ка́пище его́, е́же уцѣлѣ́ти.
И пожже́ Ионаѳа́нъ азо́тъ и гра́ды и́же бѣ́ху о́крестъ его́, и взя́ коры́сти и́хъ и ка́пище даго́ново, и вбѣ́гшихъ въ не́ пожже́ огне́мъ.
И бы́сть па́дшихъ мече́мъ съ сожже́ными я́ко о́смь ты́сящъ муже́й.
И отъи́де отту́ду Ионаѳа́нъ и прiи́де во Аскало́нъ, и изыдо́ша от гра́да во срѣ́тенiе ему́ въ сла́вѣ вели́цѣй.
И возврати́ся Ионаѳа́нъ во Иерусали́мъ съ су́щими съ ни́мъ, иму́ще коры́сти мно́ги.
И бы́сть егда́ услы́ша Алекса́ндръ ца́рь словеса́ сiя́, и приложи́ просла́вити Ионаѳа́на:
и посла́ ему́ гри́вну злату́ю я́коже обы́чай е́сть дая́ти сро́дникомъ царе́вымъ, и даде́ ему́ аккаро́нъ и вся́ предѣ́лы его́ во одержа́нiе.
И ца́рь Еги́петскiй собра́ си́лу мно́гу а́ки песо́къ, и́же вскра́й мо́ря, и корабли́ мно́ги: и иска́ше облада́ти ца́рство Алекса́ндрово ле́стiю и приложи́ти е́ къ ца́рству своему́.
И изы́де въ сирі́ю словесы́ ми́рными, и отверза́ху ему́ и́же от градо́въ и срѣта́ху его́, я́ко за́повѣдь бѣ́ Алекса́ндра царя́ срѣта́ти его́, зане́ бя́ше те́сть его́.
Егда́ же вхожда́ше во гра́ды, Птоломе́й поставля́ше си́лы на стра́жу въ ко́емждо гра́дѣ.
Егда́ же прибли́жися ко азо́ту, показа́ша ему́ ка́пище даго́ново сожже́но, и азо́тъ и окре́стныя гра́ды его́ разоре́ны, и тѣлеса́ пове́ржена, и побiе́ныхъ, и́хже поби́ во бра́ни: смета́ша бо я́ въ ку́пы и́хъ при пути́ его́.
И повѣ́даша царю́, я́же сотвори́ Ионаѳа́нъ, е́же бы возненави́дѣти его́. и умолча́ ца́рь.
И срѣ́те Ионаѳа́нъ царя́ во Иоппі́и со сла́вою, и цѣлова́ста дру́гъ дру́га и почи́ста ту́.
И и́де Ионаѳа́нъ со царе́мъ да́же до рѣки́ нарица́емыя Елевѳе́ра, и возврати́ся во Иерусали́мъ.
Ца́рь же Птоломе́й огоспо́дствова гра́ды примо́рскими да́же до селевкі́и примо́рскiя и размышля́ше на Алекса́ндра совѣ́ты лука́вы.
И посла́ старѣ́йшинъ къ дими́трiю царю́, глаго́ля: прiиди́, соста́вимъ между́ на́ма завѣ́тъ, и да́мъ тебѣ́ дще́рь мою́, ю́же и́мать Алекса́ндръ, и ца́рствовати и́маши во ца́рствiи отца́ твоего́:
раска́яхся бо да́въ ему́ дще́рь мою́, иска́ше бо мя́ уби́ти.
И поху́ли его́ ра́ди похотѣ́нiя ца́рства его́.
И отъя́въ дще́рь свою́, даде́ ю́ дими́трiю и отчужди́ся от Алекса́ндра, и яви́ся вражда́ и́хъ.
И вни́де Птоломе́й во Антiохі́ю и возложи́ двѣ́ дiади́мы на главу́ свою́, Асі́йскую и Еги́петскую.
Алекса́ндръ же ца́рь бѣ́ въ киликі́и во времена́ о́на, поне́же отмета́хуся и́же от мѣ́стъ о́ныхъ.
И слы́ша Алекса́ндръ и прiи́де на́нь бра́нiю: и изведе́ Птоломе́й си́лу, и срѣ́те его́ руко́ю крѣ́пкою, и прогна́ его́.
И побѣже́ Алекса́ндръ во Араві́ю защи́титися та́мо: ца́рь же Птоломе́й вознесе́ся.
И усѣ́кну завдiи́ль Арави́тинъ главу́ Алекса́ндрову и посла́ Птоломе́ю.
И ца́рь Птоломе́й у́мре въ тре́тiй де́нь, и су́щiи въ тверды́нехъ погибо́ша от су́щихъ въ тверды́нехъ.
И воцари́ся дими́трiй въ лѣ́то сто́ шестьдеся́тъ седмо́е.
Во дни́ о́ны собра́ Ионаѳа́нъ су́щихъ от Иуде́и, да вою́ютъ краегра́дiе, е́же во Иерусали́мѣ, и сотвори́ на о́ное миха́ны мно́ги.
И идо́ша нѣ́цыи ненави́дящiи язы́ка и́хъ, му́жiе беззако́нницы, ко царю́ дими́трiю и возвѣсти́ша ему́, я́ко Ионаѳа́нъ обстои́тъ краегра́дiе.
И слы́шавъ разгнѣ́вася: егда́ же слы́ша, ско́ро прiи́де во Птолемаи́ду и написа́ ко Ионаѳа́ну, да не обстои́тъ краегра́дiя, но да и́детъ во срѣ́тенiе ему́ тща́телно во Птолемаи́ду, е́же бесѣ́довати съ ни́мъ.
Егда́ же услы́ша Ионаѳа́нъ, повелѣ́ обстоя́ти, и избра́ от старѣ́йшинъ Изра́илевыхъ и иере́евъ, и вдаде́ся въ бѣ́дство:
и взя́въ зла́то и сребро́ и ри́зы и и́ны да́ры мно́ги, и́де ко царю́ во Птолемаи́ду и обрѣ́те благода́ть предъ ни́мъ.
И клевета́ху на него́ нѣ́цыи беззако́ннiи от язы́ка [его́].
И сотвори́ ему́ ца́рь, я́коже сотвори́ша ему́, и́же пре́жде его́ бы́ша, и возвы́си его́ предъ всѣ́ми дру́ги свои́ми,
и поста́ви его́ нача́лника свяще́нству, и ели́ка и́на имѣ́яше пре́жде честна́я, и сотвори́ его́ въ пе́рвыхъ друзѣ́хъ бы́ти.
И моли́ Ионаѳа́нъ царя́ сотвори́ти Иуде́ю безда́нну, и три́ топа́рхiи, и самарі́ю, и обѣща́ ему́ три́ста тала́нтъ.
И уго́дно бы́сть царю́, и написа́ Ионаѳа́ну еписто́лiи о всѣ́хъ си́хъ, имѣ́ющыя о́бразъ сицевы́й:
ца́рь дими́трiй бра́ту Ионаѳа́ну ра́доватися и язы́ку Иуде́йскому:
списа́нiе еписто́лiи, ю́же писа́хомъ ласѳе́ну сро́днику на́шему о ва́съ, писа́хомъ и къ ва́мъ, да вѣ́сте:
ца́рь дими́трiй ласѳе́ну отцу́ ра́доватися:
язы́ку Иуде́йску друго́мъ на́шымъ и сохраня́ющымъ я́же къ на́мъ пра́ведная суди́хомъ благосотвори́ти, ра́ди благопрiя́тства и́хъ къ на́мъ:
уста́вихомъ у́бо и́мъ предѣ́лы иуде́йскiя и три́ страны́, Афере́му, ли́дду и рамаѳе́мъ, и́же приложи́шася Иуде́и от самарі́и, и вся́ надлежа́щая къ ни́мъ, всѣ́мъ жру́щымъ во Иерусали́мѣ, вмѣ́сто ца́рскихъ, и́хже взима́ше ца́рь от ни́хъ пе́рвѣе на вся́ко лѣ́то от жи́тъ земли́ и от овоще́й древе́сныхъ,
и и́на надлежа́щая на́мъ отны́нѣ десяти́нъ и да́ней надлежа́щихъ на́мъ, и со́ли точи́ла, и принадлежа́щихъ на́мъ вѣнце́въ,
вся́ ще́дро оставля́емъ и́мъ, и ничто́же от си́хъ отъи́мется отны́нѣ и въ вѣ́чное вре́мя:
ны́нѣ у́бо прилѣжи́те сотвори́ти си́хъ списа́нiе, и да да́стся Ионаѳа́ну и да положи́тся въ горѣ́ святѣ́й въ мѣ́стѣ че́стнѣ.
И ви́дѣ дими́трiй ца́рь, я́ко утиши́ся земля́ предъ ни́мъ, и ничто́ ему́ проти́вится, и отпусти́ вся́ во́и своя́ коего́ждо въ мѣ́сто свое́, кромѣ́ чужди́хъ си́лъ, и́хже собра́ от острово́въ язы́ческихъ, и враждова́ху ему́ вся́ си́лы отце́въ его́.
Три́фонъ же бѣ́ от Алекса́ндровыхъ пе́рвѣе, и ви́дѣ, я́ко вся́ си́лы ро́пщутъ на дими́трiа, и и́де ко Емалку́ю Арави́тину, и́же воспита́ Антiо́ха дѣ́тище Алекса́ндрово:
и прилѣжа́ше ему́, я́ко да да́стъ ему́ е́, да воцари́тъ вмѣ́сто отца́ его́: и возвѣсти́ ему́, ели́ка сотвори́ дими́трiй, и вражду́, е́юже вражду́ютъ на́нь си́лы его́, и пребы́сть ту́ дни́ мно́ги.
И посла́ Ионаѳа́нъ ко дими́трiю царю́, да иждене́тъ су́щихъ во краегра́дiи изъ Иерусали́ма и и́же въ тверды́нехъ: бя́ху бо вою́юще Изра́иля.
И посла́ дими́трiй ко Ионаѳа́ну глаго́ля: не то́кмо сiя́ сотворю́ тебѣ́ и язы́ку твоему́, но и сла́вою просла́влю тя́ и язы́къ тво́й, а́ще благовре́менство получу́:
ны́нѣ у́бо пра́во сотвори́ши, а́ще по́слеши ми́ муже́й спобора́ющихъ, я́ко отступи́ша вси́ во́и мои́.
И посла́ ему́ Ионаѳа́нъ три́ ты́сящы муже́й си́льныхъ крѣ́постiю во Антiохі́ю, и прiидо́ша ко царю́, и возвесели́ся ца́рь о прише́ствiи и́хъ.
И собра́шася и́же от гра́да въ среди́ну гра́да сто́ два́десять ты́сящъ муже́й и совѣща́хуся уби́ти царя́.
И бѣжа́ ца́рь во дво́ръ, и объя́ша и́же бѣ́ху от гра́да пути́ гра́дскiя, и нача́ша би́тися.
И призва́ ца́рь Иудео́въ на по́мощь, и собра́шася вси́ вку́пѣ къ нему́: и расточи́шася вси́ по гра́ду,
и уби́ша во гра́дѣ въ то́й де́нь сто́ ты́сящъ муже́й, и сожго́ша гра́дъ, и взя́ша коры́сти мно́ги во о́нъ де́нь и изба́виша царя́.
И ви́дѣша и́же бя́ху от гра́да, я́ко одержа́ша Иуде́е гра́дъ, я́коже хотѣ́ша, и изнемого́ша мы́сльми свои́ми, и возопи́ша ко царю́ съ моле́нiемъ, глаго́люще:
да́ждь на́мъ десни́цу, и да преста́нутъ Иуде́е ра́товати на́съ и гра́дъ.
И поверго́ша ору́жiя своя́ и сотвори́ша ми́ръ. И просла́вишася Иуде́е предъ царе́мъ и предъ всѣ́ми и́же во ца́рствiи его́, и возврати́шася во Иерусали́мъ имѣ́юще коры́сти мно́ги.
И сѣ́де дими́трiй ца́рь на престо́лѣ ца́рства своего́, и упоко́ися земля́ предъ ни́мъ.
И солга́ вся́ ели́ка рече́, и отчужди́ся Ионаѳа́на, и не воздаде́ ему́ по благотворе́ниемъ, я́же воздаде́ ему́, и оскорби́ его́ зѣло́.
По си́хъ же возврати́ся три́фонъ и Антiо́хъ съ ни́мъ о́трочищь ю́ный: и воцари́ся и возложи́ дiади́му.
И собра́шася къ нему́ вси́ во́и, и́хже расточи́ дими́трiй, и ра́товаша проти́ву его́, и побѣже́ и побѣжде́нъ бы́сть.
И взя́ три́фонъ звѣ́ри и одержа́ Антiохі́ю.
И писа́ Антiо́хъ ю́ный Ионаѳа́ну, глаго́ля: уставля́ю тебѣ́ архiере́йство и поставля́ю тебе́ надъ четы́рми страна́ми, и бу́деши въ друзѣ́хъ ца́рскихъ.
И посла́ ему́ сосу́ды златы́я и служе́нiе, и даде́ ему́ вла́сть пи́ти изъ зла́та и бы́ти въ порфи́рѣ и имѣ́ти гри́вну зла́ту.
И Си́мона бра́та его́ поста́ви воево́дою от страны́ ти́ра да́же до предѣ́лъ Еги́пта.
И изы́де Ионаѳа́нъ и прохожда́ше объ ону́ страну́ рѣки́ и во градѣ́хъ, и собра́шася къ нему́ вся́ си́лы си́рскiя въ по́мощь, и прiи́де во Аскало́нъ, и срѣто́ша его́ че́стно от гра́да.
И и́де отту́ду въ Га́зу, и заключи́шася и́же въ Га́зѣ, и обстоя́ше ю́, и пожже́ окре́стныя гра́ды ея́ огне́мъ, и плѣни́ я́.
И моли́ша Ионаѳа́на и́же от Га́зы, и даде́ и́мъ десни́цу, и взя́ сы́ны нача́лниковъ и́хъ въ зало́гъ, и посла́ и́хъ во Иерусали́мъ, и про́йде страну́ да́же до Дама́ска.
И слы́ша Ионаѳа́нъ, я́ко су́ть нача́лницы дими́триевы въ Ка́дисѣ, и́же въ Галиле́и, съ си́лою мно́гою, хотя́ще изри́нути его́ от страны́.
И срѣ́теся съ ни́ми, бра́та же своего́ Си́мона оста́ви во странѣ́.
И ополчи́ся Си́монъ на веѳсу́ру, и ра́товаша ю́ дни́ мно́ги, и заключи́ ю́.
И проси́ша у него́ десни́цу прiя́ти, и даде́ и́мъ, и изгна́ и́хъ отту́ду, и взя́ гра́дъ, и поста́ви въ не́мъ стра́жу.
Ионаѳа́нъ же и по́лкъ его́ прiидо́ша къ водѣ́ генниса́ръ:
и идо́ша у́тро ра́но на по́ле насо́ръ, и се́, по́лкъ иноплеме́нниковъ срѣ́те его́ на по́ли, и поста́виша на́нь лови́телство въ гора́хъ, са́ми же срѣто́ша отсупроти́ву.
Лови́теле же воста́ша от мѣ́стъ свои́хъ и соста́виша ра́ть,
и побѣго́ша и́же со Ионаѳа́номъ вси́, и ни еди́нъ оста́ся от ни́хъ, то́кмо маттаѳі́а сы́нъ Авессало́мовъ, и Иу́да сы́нъ халфі́евъ, нача́лницы вои́нскихъ си́лъ.
И растерза́ Ионаѳа́нъ ри́зы своя́, и возложи́ зе́млю на главу́ свою́, и помоли́ся:
и обрати́ся на ни́хъ бра́нiю и побѣди́ и́хъ, и бѣго́ша.
И ви́дѣша свои́ бѣжа́вшiи от него́, и обрати́шася къ нему́, и гна́ша съ ни́мъ да́же до Ка́диса, да́же до полка́ и́хъ, и ополчи́шася та́мо.
И падо́ша от иноплеме́нникъ въ де́нь то́й три́ ты́сящы муже́й. и возврати́ся Ионаѳа́нъ во Иерусали́мъ.
И ви́дѣ Ионаѳа́нъ я́ко вре́мя ему́ споспѣшеству́етъ, и избра́ му́жы и посла́ и́хъ въ ри́мъ соста́вити и обнови́ти съ ни́ми дру́жбу,
и ко спартiа́томъ и ко ины́мъ мѣсто́мъ посла́ еписто́лiи, по тому́жде о́бразу.
И идо́ша въ ри́мъ и внидо́ша въ совѣ́тный до́мъ и реко́ша: Ионаѳа́нъ архiере́й и язы́къ Иуде́йскiй посла́ша на́съ обнови́ти дру́жбу съ ва́ми и споборе́нiе по пре́жнему.
И да́ша еписто́лiи и́мъ къ ни́мъ по мѣ́сту, да прово́дятъ и́хъ въ зе́млю Иу́дину съ ми́ромъ.
И сiе́ списа́нiе еписто́лiй, и́хже писа́ Ионаѳа́нъ ко спартiа́томъ:
Ионаѳа́нъ архiере́й и старѣ́йшины люді́й, и жерцы́ и про́чiи лю́дiе Иуде́йстiи, спартiа́томъ бра́тiи ра́доватися:
еще́ пре́жде по́сланы бя́ху еписто́лiи ко оні́и архiере́ю от да́рiа ца́рствовавшаго въ ва́съ, я́ко есте́ бра́тiя на́ша, я́коже списа́нiе содержи́тъ:
и прiя́ оні́а му́жа по́сланаго сла́вно и прiя́тъ еписто́лiи, въ ни́хже завѣща́но о споборе́нiи и дру́жбѣ:
и мы́ у́бо не тре́бующе си́хъ, утѣше́нiе иму́ще святы́я кни́ги, я́же въ рука́хъ на́шихъ,
покуси́хомся посла́ти къ ва́мъ обнови́ти бра́тство и дру́жбу, е́же бы не отчужди́тися ва́съ: мно́га бо времена́ проидо́ша, отне́лѣже посла́сте къ на́мъ:
мы́ у́бо во вся́ко вре́мя непреста́нно и въ пра́здники и въ про́чихъ подоба́ющихъ дне́хъ воспомина́емъ ва́съ въ же́ртвахъ, я́же прино́симъ, и въ моли́твахъ, я́коже подоба́етъ и лѣ́по е́сть воспомина́ти бра́тiю:
весели́мся у́бо о сла́вѣ ва́шей:
на́съ же обыдо́ша мно́ги ско́рби и мно́ги бра́ни, и ра́товаша на́съ ца́рiе, и́же о́крестъ на́съ:
не хотѣ́хомъ у́бо стужа́ти ва́мъ и про́чiимъ спобо́рникомъ и друго́мъ на́шымъ во бра́нехъ си́хъ,
имѣ́емъ бо съ небесе́ по́мощь помога́ющую на́мъ, и изба́вихомся от вра́гъ на́шихъ, и смири́шася врази́ на́ши:
избра́хомъ у́бо нуми́нiа Антiо́хова сы́на и антипа́тра Иасо́нова, и посла́хомъ къ ри́мляномъ обнови́ти съ ни́ми дру́жбу и споборе́нiе пре́жнее:
заповѣ́дахомъ у́бо и́мъ и къ ва́мъ поити́ и поздра́вити ва́съ, и да́ти ва́мъ от на́съ посла́нiя о обновле́нiи и о бра́тствѣ на́шемъ:
и ны́нѣ добрѣ́ сотворите́ отвѣщава́юще на́мъ на сiя́.
И сiе́ списа́нiе посла́нiй, и́хже посла́ оні́и:
да́рiй ца́рь спартiа́товъ оні́и свяще́ннику вели́кому ра́доватися:
обрѣ́теся въ писа́нiихъ о спартiа́тѣхъ и Иуде́ехъ, я́ко су́ть бра́тiя и я́ко су́ть от ро́да Авраа́мля:
и ны́нѣ, отне́лѣже сiя́ позна́хомъ, до́брѣ сотворите́ пи́шуще на́мъ о ми́рѣ ва́шемъ:
и мы́ же восписа́хомъ ва́мъ: ско́ти ва́ши и имѣ́нiе ва́ше на́ша су́ть, и я́же на́ша ва́ша су́ть: повелѣ́хомъ у́бо, да возвѣстя́тъ ва́мъ сiя́.
И слы́ша Ионаѳа́нъ, я́ко возврати́шася нача́лницы дими́триевы съ си́лою мно́гою, па́че не́же пре́жде, ра́товати на́нь,
и изы́де изъ Иерусали́ма, и срѣ́те и́хъ во Амаѳи́тстѣй странѣ́: не бо́ даде́ и́мъ вре́мене, да вни́дутъ во страну́ его́:
и посла́ созира́тели въ по́лкъ и́хъ: и возврати́шася и возвѣсти́ша ему́, я́ко си́це устроя́ются напа́сти на ня́ но́щiю.
Егда́ же за́йде со́лнце, заповѣ́да Ионаѳа́нъ свои́мъ бдѣ́ти и бы́ти во ору́жiи и гото́витися на бра́нь всю́ но́щь, и поста́ви стра́жы о́крестъ полка́.
И слы́шаша супоста́ти, я́ко гото́въ е́сть Ионаѳа́нъ со свои́ми на бра́нь, и убоя́шася и ужасо́шася се́рдцемъ свои́мъ, и возжго́ша огни́ въ полцѣ́ свое́мъ и отидо́ша.
Ионаѳа́нъ же и и́же съ ни́мъ бѣ́ша, не позна́ша да́же до у́тра: ви́дяху бо огни́ горя́щыя.
И погна́ Ионаѳа́нъ вслѣ́дъ и́хъ и не дости́же и́хъ, преидо́ша бо Елевѳе́ру рѣку́.
И обрати́ся Ионаѳа́нъ на Ара́вы, и́же нарица́хуся заведе́е, и порази́ и́хъ, и взя́ коры́сти и́хъ.
И воста́въ и́де въ Дама́скъ и прохожда́ше всю́ страну́ ту́.
Си́монъ же изы́де и прiи́де да́же до Аскало́на и бли́жнихъ тверды́нь, и уклони́ся во Иоппі́ю и взя́ ю́.
Слы́ша бо, я́ко совѣща́шася тверды́ню преда́ти странѣ́ дими́трiевѣ, и поста́ви та́мо стра́жу, да стрегу́тъ ю́.
И возврати́ся Ионаѳа́нъ, и собра́ старѣ́йшины людскі́я, и совѣща́ся съ ни́ми созида́ти тверды́ни во Иуде́и
и возвы́сити стѣ́ны Иерусали́мскiя и воздви́гнути высоту́ ве́лiю между́ краегра́дiемъ и гра́домъ, е́же бы отлучи́ти о́ное от гра́да, да бу́детъ сiе́ на уедине́нiи, я́ко да ни купу́ютъ, ниже́ продаю́тъ.
И собра́шася созида́ти гра́дъ, паде́ бо стѣна́ пото́ка, я́же от восто́ка, и угото́ваша нарица́емое хафенаѳа́.
И Си́монъ созда́ Адиду́ въ сефи́лѣ и утверди́ врата́ и заво́ры.
И взыска́ три́фонъ ца́рствовати во Асі́и и возложи́ти дiади́му и простре́ти ру́ку на Антiо́ха царя́,
и убоя́ся, да не когда́ не попу́ститъ ему́ Ионаѳа́нъ и ра́товати бу́детъ на него́, и взыска́ пути́, е́же я́ти Ионаѳа́на и уби́ти его́: и воста́въ прiи́де въ веѳса́нъ.
И изы́де Ионаѳа́нъ во срѣ́тенiе ему́ съ четы́редесятiю ты́сящiю муже́й избра́нныхъ на ополче́нiе и прiи́де въ веѳса́нъ.
И ви́дѣ три́фонъ, я́ко прiи́де Ионаѳа́нъ съ во́и мно́гими, и простре́ти на́нь ру́ку убоя́ся:
и воспрiя́тъ его́ че́стно, и поста́ви его́ предъ всѣ́ми дру́ги свои́ми, и даде́ ему́ да́ры, и заповѣ́да всѣ́мъ си́ламъ свои́мъ послу́шати его́ я́ко себе́.
И рече́ Ионаѳа́ну: вску́ю утруди́лъ еси́ вся́ лю́ди сiя́, бра́ни не настоя́щей на́мъ?
и ны́нѣ отпусти́ и́хъ въ до́мы своя́, избери́ же себѣ́ муже́й ма́ло, и́же бу́дутъ съ тобо́ю, и прiиди́ со мно́ю во Птолемаи́ду, и преда́мъ тебѣ́ ю́ и про́чыя тверды́ни и си́лы про́чыя, и всѣ́хъ и́же надъ потре́бами, и возвра́щься отиду́: сего́ бо ра́ди прiидо́хъ.
И вѣ́ровавъ ему́, сотвори́, я́коже рече́, и отпусти́ си́лы, и отидо́ша въ зе́млю Иу́дину.
Оста́ви же съ собо́ю три́ ты́сящы муже́й, и́хже двѣ́ ты́сящы оста́ви въ Галиле́и, ты́сяща же идо́ша съ ни́мъ.
Егда́ же вни́де Ионаѳа́нъ во Птолемаи́ду, заключи́ша врата́ гра́дская во Птолемаи́дѣ, и я́ша его́, и всѣ́хъ вше́дшихъ съ ни́мъ уби́ша мече́мъ.
И посла́ три́фонъ во́и и ко́нники въ Галиле́ю и на по́ле вели́кое, е́же погуби́ти всѣ́хъ друго́въ Ионаѳа́новыхъ.
И позна́ша, я́ко я́тъ бы́сть Ионаѳа́нъ и убiе́нъ и вси́ и́же съ ни́мъ, и увѣща́ша са́ми себе́ и идо́ша угото́вани на бра́нь.
И ви́дѣша гоня́щiи, я́ко о души́ и́мъ е́сть, и возврати́шася.
И прiидо́ша вси́ съ ми́ромъ въ зе́млю Иу́дину, и пла́кашася Ионаѳа́на и су́щихъ съ ни́мъ, и убоя́шася зѣло́, и пла́каше ве́сь Изра́иль пла́чемъ ве́лiимъ.
И взыска́ша вси́ язы́цы, и́же о́крестъ и́хъ, сокруши́ти и́хъ, рѣ́ша бо: 54не имѣ́ютъ нача́лника и помога́ющаго: ны́нѣ у́бо пора́туемъ и́хъ и отъи́мемъ от человѣ́къ па́мять и́хъ.
И слы́ша Си́монъ, я́ко собра́ три́фонъ си́лу мно́гу прiити́ въ зе́млю Иу́дину и сокруши́ти ю́,
и ви́дѣ лю́ди, я́ко су́ть въ стра́сѣ и тре́петѣ, и взы́де во Иерусали́мъ и собра́ лю́ди,
и увѣща́ и́хъ и рече́ и́мъ: вы́ вѣ́сте, ели́ка а́зъ и бра́тiя моя́ и до́мъ отца́ моего́ сотвори́хомъ и о зако́нѣхъ и о святы́хъ, и бра́ни и тѣсноты́, и́хже ви́дѣхомъ:
сего́ ра́ди погибо́ша бра́тiя моя́ вси́ ра́ди Изра́иля, и оста́хъ а́зъ еди́нъ:
и ны́нѣ не бу́ди ми́ пощади́ти души́ моея́ во вся́ко вре́мя скорбе́й, не бо́ лу́чшiй е́смь бра́тiи моея́:
оба́че отмщу́ о язы́цѣ мое́мъ и о святы́хъ и о жена́хъ и ча́дѣхъ на́шихъ: я́ко собра́шася вси́ язы́цы сотре́ти на́съ вражды́ ра́ди.
И возгорѣ́шася ду́хомъ лю́дiе вку́пѣ послу́шати слове́съ си́хъ
и отвѣща́ша гла́сомъ ве́лiимъ, глаго́люще: ты́ еси́ во́ждь на́шъ вмѣ́сто Иу́ды и Ионаѳа́на бра́та твоего́:
побори́ бра́нь на́шу, и вся́, ели́ка а́ще рече́ши на́мъ, сотвори́мъ.
И собра́ вся́ му́жы бра́нники и ускори́ соверши́ти вся́ стѣ́ны Иерусали́мскiя и утверди́ его́ о́крестъ:
и посла́ Ионаѳа́на сы́на Авессало́мова и съ ни́мъ си́лу дово́лную во Иоппі́ю, и изгна́ су́щихъ въ не́й и пребы́сть та́мо въ не́й.
И воздви́жеся три́фонъ от Птолемаи́ды съ си́лою ве́лiею вни́ти въ зе́млю Иу́дину, и Ионаѳа́нъ съ ни́мъ въ стра́жи.
Си́монъ же ополчи́ся во Ади́дѣ на лицы́ по́ля.
И позна́ три́фонъ, я́ко воста́ Си́монъ вмѣ́сто бра́та своего́ Ионаѳа́на и я́ко срази́тися съ ни́мъ хо́щетъ бра́нiю,
посла́ къ нему́ послы́ глаго́ля: сребра́ ра́ди, е́же до́лженъ бра́тъ тво́й Ионаѳа́нъ царю́, потре́бъ ра́ди, и́хже имѣ́яше, содержи́мъ его́:
и ны́нѣ посли́ сребра́ тала́нтовъ сто́ и два́ сы́на его́ въ зало́гъ, я́ко да не отпуще́нъ отсту́питъ от на́съ, и отпу́стимъ его́.
И позна́ Си́монъ, я́ко ле́стiю глаго́лютъ къ нему́, и посла́ сребро́ и о́троки, да не когда́ вражду́ прiи́метъ ве́лiю от люді́й, глаго́лющихъ:
я́ко не посла́ ему́ сребра́ и отроко́въ, и поги́бе.
И посла́ о́троки и сто́ тала́нтъ. И солга́ и не отпусти́ Ионаѳа́на.
И по си́хъ прiи́де три́фонъ, да вни́детъ во страну́ и сотре́тъ ю́, и обы́де пу́ть, и́же веде́тъ во Адо́ру: а Си́монъ и по́лкъ его́ противоидя́ше ему́ на вся́ко мѣ́сто, а́може идя́ше.
Су́щiи же от краегра́дiя посла́ша къ три́фону посло́въ понужда́ющихъ его́, да потщи́тся прiити́ къ ни́мъ пусты́нею и посла́ти и́мъ пи́щы.
И угото́ва три́фонъ вся́ ко́нники своя́, е́же прiити́ въ но́щь о́ную. и бѣ́ снѣ́гъ ве́лiй зѣло́, и не прiи́де снѣ́га ра́ди: и воста́ и отъи́де въ Галаади́тиду.
Егда́ же прибли́жися къ Васка́мѣ, уби́ Ионаѳа́на, и погребе́нъ бы́ти та́мо.
И возврати́ся три́фонъ и и́де въ зе́млю свою́.
И посла́ Си́монъ и взя́ ко́сти Ионаѳа́на бра́та своего́ и погребе́ я́ въ моди́нѣ гра́дѣ оте́цъ свои́хъ.
И пла́каша его́ ве́сь Изра́иль пла́чемъ ве́лiимъ и рыда́ху его́ дни́ мно́ги.
И созда́ Си́монъ надъ гро́бомъ отца́ своего́ и бра́тiй свои́хъ, и вознесе́ его́ видѣ́нiемъ, ка́менiемъ те́санымъ созади́ и сопреди́,
и поста́ви на ни́хъ се́дмь пирами́дъ, еди́ну проти́ву еди́ноя, отцу́ и ма́тери и четы́ремъ бра́тiямъ:
и си́мъ сотвори́ огра́ды, и обложи́ столпы́ вели́кiя, и сотвори́ на столпѣ́хъ всеору́жiя въ па́мять вѣ́чную, и при всеору́жiихъ корабли́ изва́янныя, во е́же ви́димымъ бы́ти от всѣ́хъ пла́вающихъ на мо́ри.
Се́й гро́бъ, его́же сотвори́ въ моди́нѣ, да́же до сего́ дне́.
Три́фонъ же хожда́ше ле́стiю со Антiо́хомъ царе́мъ ю́нымъ, и уби́ его́,
и воцари́ся вмѣ́сто его́, и возложи́ на ся́ дiади́му Асі́йскую, и сотвори́ я́зву вели́кую на земли́.
И созда́ Си́монъ тверды́ни иуде́йскiя, и огради́ столпа́ми высо́кими и стѣна́ми ве́лiими, и врата́ми и заво́рами, и положи́ пи́щы въ тверды́нехъ.
И избра́ Си́монъ му́жы и посла́ ко дими́трiю царю́, да сотвори́тъ ослабле́нiе странѣ́, я́ко вся́ дѣла́ три́фонова бѣ́ша хище́нiя.
И посла́ ему́ дими́трiй ца́рь по словесе́мъ си́мъ, и отвѣща́ ему́, и написа́ ему́ еписто́лiю сицеву́:
ца́рь дими́трiй Си́мону архiере́ю и дру́гу царе́й и старѣ́йшинамъ и язы́ку Иуде́йску ра́доватися:
вѣне́цъ златы́й и пе́рстень, я́же посла́лъ еси́, воспрiя́хомъ, и гото́ви есмы́ сотвори́ти съ ва́ми ми́ръ вели́къ и писа́ти къ су́щымъ надъ да́ньми, е́же оста́вити ва́мъ да́ни:
и ели́ка уста́вихомъ ва́мъ, крѣ́пка су́ть, и тверды́ни, я́же созда́сте, да бу́дутъ ва́мъ:
отпуща́емъ же невѣ́дѣнiя и согрѣше́нiя да́же до дне́шняго дне́, и вѣне́цъ, его́же до́лжни бы́сте, и а́ще ка́я ина́я да́нь бѣ́ во Иерусали́мѣ, ктому́ да не бу́дутъ дава́емая:
и а́ще нѣ́цыи уго́дни от ва́съ вписа́тися къ на́шымъ, да впи́шутся, и да бу́детъ между́ на́ми ми́ръ.
Лѣ́та сто́ седмьдеся́таго отъя́то бы́сть и́го язы́ческое от Изра́иля,
и нача́ша лю́дiе Изра́илевы писа́ти въ писа́нiихъ и въ совѣща́нiихъ: лѣ́та пе́рваго при Си́монѣ архiере́и вели́цѣмъ и во́инѣ и вожди́ Иуде́йстѣмъ.
Во дне́хъ о́нѣхъ прiи́де Си́монъ въ Га́зу и окружи́ ю́ полка́ми, и сотвори́ миха́ны и прибли́жися ко гра́ду, и изби́ сто́лпъ еди́нъ и взя́.
И вскача́ху во гра́дъ и́же бя́ху въ миха́нѣ, и бы́сть смяте́нiе ве́лiе въ гра́дѣ.
И взыдо́ша и́же бѣ́ху во гра́дѣ съ жена́ми и ча́ды на стѣ́ну, расте́рзаны иму́ще ри́зы своя́, и возопи́ша гла́сомъ ве́лiимъ, моля́ще Си́мона десни́цу и́мъ да́ти,
и реко́ша: не сотвори́ на́мъ по лука́вствомъ на́шымъ, но по ми́лости твое́й.
И уми́лостивися и́мъ Си́монъ, не воева́ и́хъ, и изгна́ и́хъ от гра́да: и очи́сти до́мы, въ ни́хже бя́ху и́доли, и та́ко вни́де въ о́нь съ пѣ́сньми благословя́ Го́спода:
и изве́рже изъ него́ вся́кую нечистоту́, и всели́ въ не́мъ му́жы, и́же зако́нъ творя́тъ, и утверди́ его́, и сотвори́ себѣ́ въ не́мъ обита́нiе.
Су́щымъ же от краегра́дiя во Иерусали́мѣ возбраня́шеся исходи́ти и входи́ти во страну́, и купова́ти и продава́ти: и взалка́ша зѣло́, и мно́зи от ни́хъ гла́домъ погибо́ша.
И возопи́ша къ Си́мону десни́цу прiя́ти, и даде́ и́мъ, и изгна́ и́хъ отту́ду и очи́сти краегра́дiе от оскверне́нiй.
И вни́де въ не́ въ два́десять тре́тiй де́нь втора́го ме́сяца, лѣ́та сто́ се́дмьдесятъ пе́рваго съ хвале́нiемъ и ва́iями, и въ гу́слехъ и кимва́лѣхъ и сопѣ́лехъ, и въ пѣ́снехъ и пѣ́нiихъ, я́ко сокруши́ся вра́гъ ве́лiй от Изра́иля.
И уста́ви на вся́кое лѣ́то провожда́ти де́нь то́й съ весе́лiемъ, и утверди́ го́ру святи́лища, я́же бли́зъ краегра́дiя, и всели́ся ту́ са́мъ и и́же съ ни́мъ.
И ви́дѣ Си́монъ Иоа́нна сы́на своего́, я́ко му́жъ е́сть, и поста́ви его́ вожда́ си́лъ всѣ́хъ, и всели́ся въ газа́рѣхъ.
И въ лѣ́то сто́ се́дмьдесятъ второ́е, собра́ ца́рь дими́трiй си́лы своя́ и и́де въ миді́ю собра́ти по́мощь себѣ́, я́ко да ра́туетъ проти́ву три́фона.
И слы́ша Арса́къ ца́рь пе́рсскiй и ми́дскiй, я́ко прiи́де дими́трiй въ предѣ́лы его́, и посла́ еди́наго от нача́лникъ свои́хъ я́ти его́ жи́ва.
И и́де и порази́ ополче́нiе дими́трiево, и я́тъ его́ и приведе́ его́ ко Арса́ку: и всади́ его́ въ темни́цу.
И умолча́ земля́ Иу́дина во вся́ дни́ Си́моновы, и взыска́ блага́я язы́ку своему́, и уго́дна бы́сть и́мъ вла́сть его́ и сла́ва его́ во вся́ дни́.
И со все́ю сла́вою свое́ю взя́ Иоппі́ю въ приста́нище и сотвори́ вхо́дъ острово́мъ морски́мъ,
и распростре́ предѣ́лы язы́ку своему́, и одержа́ страну́,
и собра́ плѣне́нiе мно́го, и госпо́дствова надъ газа́ры и веѳсу́ры и краегра́дiемъ, и отъя́тъ нечистоты́ от него́, и не бы́сть противля́ющагося ему́.
И кі́йждо дѣ́лаше зе́млю свою́ съ ми́ромъ, и земля́ дая́ше жи́та своя́, и древеса́ польска́я пло́дъ сво́й.
Старѣ́йшины на сто́гнахъ сѣдя́ху и вси́ о благи́хъ бесѣ́доваху, и ю́ноши облача́хуся сла́вою и ри́зами ра́тными.
Градо́мъ дая́ше пи́щы и вчиня́ше и́хъ въ сосу́ды утвержде́нiя, доне́лѣже именова́ся и́мя сла́вы его́ да́же до кра́я земли́.
Сотвори́ ми́ръ на земли́, и возвесели́ся Изра́иль весе́лiемъ ве́лiимъ.
И сѣ́де кі́йждо подъ виногра́домъ свои́мъ и смоко́вницею свое́ю, и не бы́сть устраша́ющаго и́хъ.
И оскудѣ́ ра́туяй и́хъ на земли́, и ца́рiе сотро́шася во дни́ о́ны.
И укрѣпи́ всѣ́хъ смире́нныхъ люді́й свои́хъ: зако́на взыска́ и отъя́тъ вся́ко беззако́нiе и лука́вство,
свята́я просла́ви и умно́жи сосу́ды святы́хъ.
И слы́шано бѣ́ въ ри́мѣ, я́ко у́мре Ионаѳа́нъ, и да́же до спа́ртiи слы́шася, и оскорби́шася зѣло́.
Егда́ же услы́шаша, я́ко Си́монъ бра́тъ его́ бы́сть вмѣ́сто его́ архiере́й и одержа́ всю́ страну́ и гра́ды въ не́й,
писа́ша къ нему́ на дщи́цахъ мѣ́дяныхъ, е́же обнови́ти съ ни́мъ дру́жбу и споборе́нiе, я́же сотвори́ша со Иу́дою и Ионаѳа́номъ бра́тiею его́.
И прочто́шася предъ це́рковiю во Иерусали́мѣ.
И се́й о́бразъ посла́нiй, и́хже посла́ша спартiа́ты: спартiа́товъ нача́лницы и гра́дъ Си́мону иере́ю вели́кому и старѣ́йшинамъ, и жерце́мъ и про́чымъ лю́демъ иуде́йскимъ бра́тiи ра́доватися:
послы́, и́же по́слани су́ть къ лю́демъ на́шымъ, возвѣсти́ша на́мъ о ва́шей сла́вѣ и че́сти, и возвесели́хомся о прихо́дѣ и́хъ,
и списа́хомъ я́же от ни́хъ рече́на въ совѣ́тѣхъ люді́й си́це: нуми́нiй сы́нъ Антiо́ховъ и антипа́тръ Иасо́новъ, послы́ Иуде́йстiи, прiидо́ста къ на́мъ возновля́юща съ на́ми дру́жбу:
и уго́дно бы́сть лю́демъ прiя́ти му́жы сла́вно и положи́ти восписа́нiе слове́съ и́хъ во осо́быя людскі́я кни́ги, да бу́детъ па́мять лю́демъ спартiа́товъ: о́бразъ же тѣ́хъ писа́хомъ Си́мону архiере́ю.
По си́хъ посла́ Си́монъ нуми́нiа въ ри́мъ, иму́щаго щи́тъ зла́тъ вели́къ вѣ́сомъ мна́съ ты́сяща на уставле́нiе съ ни́ми дру́жбы.
Егда́ же услы́шаша лю́дiе словеса́ сiя́, рѣ́ша: ку́ю благода́ть воздади́мъ Си́мону и сыно́мъ его́?
утверди́ бо са́мъ и бра́тiя его́ и до́мъ отца́ его́, и поби́ враги́ Изра́илевы от ни́хъ, и уста́виша ему́ свобо́ду.
И написа́ша на дска́хъ мѣ́дяныхъ и поста́виша на столпѣ́ въ горѣ́ Сiо́нѣ. и се́й е́сть о́бразъ писа́нiя: во осмыйна́десять де́нь ме́сяца Елу́лъ, лѣ́та сто́ се́дмьдесятъ втора́го, и сiе́ тре́тiе лѣ́то при Си́монѣ архiере́и, въ сараме́ли,
въ собра́нiи вели́цѣмъ жерце́въ и люді́й, и князе́й язы́ка и старѣ́йшинъ страны́ возвѣсти́ся на́мъ: поне́же мно́гащи бы́ша бра́ни въ странѣ́,
Си́монъ же сы́нъ маттаѳі́евъ, сы́нъ сыно́въ Иари́вовыхъ, и бра́тiя его́ вда́ша себе́ въ бѣ́дство, и противоста́ша сопоста́томъ язы́ка своего́, я́ко да стоя́тъ свята́я и́хъ и зако́нъ, и сла́вою вели́кою просла́виша лю́ди своя́:
и собра́ Ионаѳа́нъ лю́ди своя́, и бы́сть и́мъ архiере́й, и приложи́ся къ лю́демъ свои́мъ:
и хотѣ́ша врази́ и́хъ вни́ти въ страну́ и́хъ, е́же сокруши́ти страну́ и́хъ и просте́рти ру́ку на свята́я и́хъ,
тогда́ воста́ Си́монъ и бра́ся за лю́ди своя́, и разда́ сре́брениковъ мно́го свои́мъ, и вооружи́ му́жы си́льныя язы́ка своего́, и даде́ и́мъ обро́ки,
и утверди́ гра́ды иуде́йскiя и веѳсу́ру, я́же въ предѣ́лѣхъ Иуде́йскихъ, идѣ́же бя́ху ору́жiя бра́нниковъ пре́жде, и поста́ви та́мо на стра́жу му́жы иуде́йскiя:
и Иоппі́ю утверди́, я́же на примо́рiи, и газа́ру, я́же въ предѣ́лѣхъ азо́та, въ не́йже врази́ пре́жде обита́ху, и насели́ та́мо иуде́и, и ели́ка потре́бна бя́ху на управле́нiе си́хъ, положи́ въ ни́хъ:
и ви́дѣша лю́дiе дѣ́йство Си́моново и сла́ву, ю́же умы́сли сотвори́ти язы́ку своему́, и поста́виша его́ въ вожда́ своего́ и архiере́а, зане́же сотвори́ сiя́ вся́, и пра́вду и вѣ́ру, ю́же соблюде́ язы́ку своему́, и взыска́ вся́кимъ о́бразомъ вознести́ лю́ди своя́:
и во дни́ его́ благоуспѣва́ше въ руку́ его́, е́же изъя́ти язы́ки от страны́ и́хъ, и и́же во гра́дѣ дави́довѣ бѣ́ху во Иерусали́мѣ, и́же сотвори́ша себѣ́ краегра́дiе, изъ него́же исхожда́ху и скверня́ху о́крестъ святы́хъ и творя́ху я́зву ве́лiю въ чистотѣ́,
и насели́ въ не́мъ му́жы иуде́йски и утверди́ ко укрѣпле́нiю страны́ и гра́да и возвы́си стѣ́ны во Иерусали́мѣ:
и ца́рь дими́трiй уста́ви ему́ нача́лство жре́чества,
по си́мъ сотвори́ его́ дру́га своего́ и просла́ви его́ сла́вою вели́кою:
слы́ша бо, я́ко нарѣче́ни су́ть Иуде́е от ри́млянъ дру́зи и спобо́рницы и бра́тiя, и я́ко прiя́ша посло́въ Си́моновыхъ пресла́вно:
и я́ко благоволи́ша Иуде́е и жерцы́ бы́ти Си́мону вождо́мъ и архiере́емъ въ вѣ́къ, до́ндеже воста́нетъ проро́къ вѣ́ренъ:
и да бу́детъ надъ ни́ми воево́да, и я́ко да радѣ́етъ о святы́хъ поставля́ти и́хъ надъ дѣла́ми и́хъ и надъ страно́ю, и надъ ору́жiемъ и надъ тверды́нями,
и я́ко да радѣ́етъ о святы́хъ, и да слу́шаютъ его́вси́, и да пи́шутся на и́мя его́ вся́ писа́нiя во странѣ́,и да облачи́тся въ порфи́ру и злату́ю ри́зу,
и не лѣ́ть бу́детъ ни кому́же от люді́й и от жре́цъ отврещи́ что́ от си́хъ и вопреки́ глаго́лати от него́ рече́нымъ, или́ совокупи́ти со́нмъ во странѣ́ безъ него́ и облещи́ся въ порфи́ру и носи́ти гри́вну зла́ту:
а и́же а́ще сотвори́тъ кромѣ́ си́хъ, или́ отве́ржетъ что́ си́хъ, пови́ненъ бу́детъ.
И уго́дно бы́сть всѣ́мъ лю́демъ уста́вити Си́мону и сотвори́ти по словесе́мъ си́мъ.
И прiя́ Си́монъ, и благоволи́ архiере́йствовати, и бы́ти воево́дою и нача́лникомъ язы́ка Иуде́йска и жерце́мъ, и нача́лствовати надъ всѣ́ми.
И писа́нiе сiе́ рѣ́ша водрузи́ти во дщи́цахъ мѣ́дяныхъ и поста́вити и́хъ въ притво́рѣ святы́хъ, въ мѣ́стѣ сла́внѣ,
списа́нiе же си́хъ положи́ти въ газофила́кiи, я́ко да и́мать Си́монъ и сы́нове его́.
И посла́ ца́рь Антiо́хъ сы́нъ дими́трiа царя́ посла́нiя от острово́въ морски́хъ Си́мону архiере́ю и нача́лнику язы́ка Иуде́йска и всему́ язы́ку.
И бя́ху содержа́ще о́бразъ се́й: ца́рь Антiо́хъ Си́мону жерцу́ вели́кому и язы́ка нача́лнику и язы́ку Иуде́йскому ра́доватися:
поне́же му́жiе губи́теле одержа́ша ца́рствiя оте́цъ на́шихъ, хощу́ же снабдѣ́ти ца́рство, да устро́ю е́ я́коже бѣ́ пре́жде, и от стра́нъ собра́хъ мно́жество си́лъ и сотвори́хъ корабли́ во́инскiя,
хощу́ же изы́ти во страну́, да отмщу́ растли́вшымъ страну́ на́шу и опустоши́вшымъ гра́ды мно́ги въ ца́рствiи [мое́мъ],
ны́нѣ у́бо утвержда́ю тебѣ́ вся́ оставле́нiя да́ней, я́же оста́виша тебѣ́ бы́вшiи пре́жде мене́ ца́рiе, и ели́ки и́ны да́ры оста́виша тебѣ́,
и попусти́хъ тебѣ́ твори́ти кова́нiе осо́быхъ пѣ́нязей во странѣ́ твое́й,
Иерусали́му же и святы́немъ бы́ти свобо́днымъ: и вся́ ору́жiя, ели́ка угото́валъ еси́, и тверды́ни, и́хже созда́лъ еси́, и́хже держи́ши, да бу́дутъ тебѣ́:
и ве́сь до́лгъ царе́въ, и я́же подоба́ютъ царе́ви, отны́нѣ и во все́ вре́мя да оста́вятся тебѣ́:
егда́ же одержи́мъ ца́рство на́ше, просла́вимъ тебе́ и лю́ди твоя́ и святи́лище сла́вою вели́кою, я́ко да явле́нна бу́детъ сла́ва ва́ша по все́й земли́.
Лѣ́та сто́ се́дмьдесятъ четве́ртаго изы́де Антiо́хъ въ зе́млю оте́цъ свои́хъ, и собра́шася къ нему́ вси́ во́и, я́ко ма́лымъ бы́ти оста́вшымъ со три́фономъ.
И гна́ше его́ Антiо́хъ ца́рь, и прiи́де бѣжа́щь въ до́ру, я́же при мо́ри:
вѣ́дяше бо, я́ко собра́шася зла́я на́нь и оста́виша его́ во́ини.
И ополчи́ся Антiо́хъ на до́ру, и съ ни́мъ двана́десять те́мъ муже́й бра́нныхъ и о́смь ты́сящъ ко́нниковъ:
и обступи́ гра́дъ, и корабли́ от мо́ря прiидо́ша, и оскорбля́ше гра́дъ от земли́ и мо́ря, и не оста́ви ни еди́наго изы́ти и вни́ти.
Прiи́де же нуми́нiй и и́же съ ни́мъ от ри́ма, иму́ще посла́нiе царе́мъ и страна́мъ, въ ни́хже напи́сана сiя́:
Левкі́й ипа́тъ ри́мскiй Птоломе́ю царю́ ра́доватися:
послы́ Иуде́йстiи прiидо́ша къ на́мъ дру́зи на́ши и спобо́рницы, обновля́юще пре́жнюю дру́жбу и споборе́нiе, по́слани от Си́мона архiере́а и люді́й Иуде́йскихъ,
принесо́ша же и щи́тъ златы́й мна́съ ты́сящи:
уго́дно у́бо бы́сть на́мъ писа́ти ко царе́мъ и страна́мъ, да не нано́сятъ и́мъ зо́лъ и да не ра́туютъ и́хъ, ни градо́въ и́хъ, ни страны́ и́хъ, и да не спобора́ютъ ра́тующымъ проти́ву и́хъ:
и изво́лися на́мъ прiя́ти от ни́хъ щи́тъ:
а́ще у́бо нѣ́цыи губи́теле пребѣжа́ша от страны́ и́хъ къ ва́мъ, преда́йте и́хъ Си́мону архiере́ю, да отмсти́тъ и́мъ по зако́ну своему́.
Та́яжде написа́ дими́трiю царю́ и атта́лу, и Арiара́ѳу и Арса́ку,
и во вся́ страны́, и сампса́ку и спартiа́томъ, и въ ди́лонъ и въ ми́ндонъ, и въ сикiо́нъ и въ карі́ю, и въ са́монъ и въ памфилі́ю, и въ ликі́ю и въ аликарна́съ, и въ ро́дъ и въ фасили́ду, и въ ко́ю и въ Сиди́ну, и въ Ара́дъ и въ горти́ну, и въ кни́дъ и въ ки́пръ и въ кирині́ю.
Списа́нiе же и́хъ написа́ша Си́мону архiере́ю.
Антiо́хъ же ца́рь ополчи́ся на до́ру втори́цею, наводя́ вы́ну на ню́ ру́ки и миха́ны творя́, и заключи́ три́фона е́же не входи́ти ниже́ исходи́ти.
И посла́ ему́ Си́монъ двѣ́ ты́сящы муже́й избра́нныхъ въ по́мощь ему́ и сребро́ и зла́то и сосу́ды мно́ги.
И не восхотѣ́ и́хъ прiя́ти, но отве́рже вся́, ели́ка завѣща́ ему́ пре́жде, и отчужди́ся от него́.
И посла́ къ нему́ Аѳинові́а еди́наго от друго́въ свои́хъ, да побесѣ́дуетъ съ ни́мъ, глаго́ля: вы́ держите́ Иоппі́ю и газа́ру и краегра́дiе е́же во Иерусали́мѣ, гра́ды ца́рства моего́,
предѣ́лы и́хъ опустоши́сте, и сотвори́сте я́зву вели́ку на земли́, и госпо́дствовасте мѣста́ми мно́гими въ ца́рствiи мое́мъ:
ны́нѣ у́бо отдади́те гра́ды, и́хже взя́сте, и да́ни мѣ́стъ, и́миже огоспо́дствовасте внѣ́ предѣ́ловъ Иуде́йскихъ:
а́ще же ни́, дади́те мѣ́сто си́хъ пя́ть со́тъ тала́нтовъ сребра́, и за опустоше́нiе, и́мже опустоши́сте, и за да́ни градо́въ другі́я пя́ть со́тъ тала́нтовъ: а́ще же ни́, прише́дше пора́туемъ ва́съ.
И прiи́де Аѳинові́й дру́гъ ца́рскiй во Иерусали́мъ, и ви́дѣ сла́ву Си́монову, и сокро́вище зла́та и сребра́, и устрое́нiе дово́лно, и ужасе́ся, и возвѣсти́ ему́ словеса́ ца́рска.
И отвѣща́въ Си́монъ, рече́ ему́: ниже́ чужду́ю зе́млю прiя́хомъ, ниже́ чужда́я одержа́хомъ, но наслѣ́дiе оте́цъ на́шихъ, от вра́гъ же на́шихъ въ нѣ́кое вре́мя непра́ведно удержа́ся:
мы́ же вре́мя иму́ще воспрiя́хомъ наслѣ́дiе оте́цъ на́шихъ:
о Иоппі́и же и газа́рѣхъ, и́хже про́сиши, сі́и творя́ху въ лю́дехъ я́зву ве́лiю въ странѣ́ на́шей, от си́хъ дади́мъ тала́нтъ сто́. И не отвѣща́ ему́ Аѳинові́й словесе́.
Возврати́ся же съ я́ростiю ко царю́ и возвѣсти́ ему́ словеса́ сiя́ и сла́ву Си́монову и вся́ ели́ка ви́дѣ. И прогнѣ́вася ца́рь гнѣ́вомъ ве́лiимъ.
Три́фонъ же всѣ́дъ къ кора́бль, отбѣже́ во орѳосiа́ду.
И поста́ви ца́рь Кендеве́а воево́дою примо́рскимъ и си́лы пѣхо́тныя и ко́нныя даде́ ему́.
И повелѣ́ ему́ ополчи́тися проти́ву лица́ Иуде́йска, и заповѣ́да ему́ созда́ти Кедро́нъ и утверди́ти врата́, и да ра́туетъ лю́ди. Ца́рь же гоня́ше три́фона.
И прiи́де Кендеве́й во Иамні́ю и нача́ раздража́ти лю́ди и входи́ти во Иуде́ю и плѣни́ти лю́ди и убива́ти: и созда́ Кедро́нъ
и поста́ви та́мо ко́нники и си́лы, я́ко да исходя́ще прохо́дятъ пути́ иуде́йскiя, я́коже повелѣ́ ему́ ца́рь.
И взы́де Иоа́ннъ от газа́ровъ и возвѣсти́ Си́мону отцу́ своему́, я́же сотвори́ Кендеве́й.
И призва́ Си́монъ два́ сы́ны своя́ старѣ́йшыя Иу́ду и Иоа́нна и рече́ и́ма: а́зъ и бра́тiя моя́ и до́мъ отца́ моего́ побора́хомъ враги́ Изра́илевы от ю́ности да́же и до сего́ дне́, и благопоспѣ́шествовася въ рука́хъ на́шихъ изба́вити Изра́иля мно́гащи:
ны́нѣ же состарѣ́хся и вы́ ми́лостiю [Бо́га] дово́лни есте́ въ лѣ́тѣхъ: бу́дите вмѣ́сто мене́ и бра́та моего́, и изше́дше побо́рствуйте за язы́къ на́шъ, по́мощь же съ небесе́ съ ва́ма да бу́детъ.
И избра́ от страны́ два́десять ты́сящъ муже́й вое́нныхъ и ко́нниковъ, и идо́ша на Кендеве́а и обнощева́ша въ моди́нѣ.
И воста́вше зау́тра идо́ша на по́ле, и се́, си́ла ве́лiя во срѣ́тенiе и́мъ, пѣ́шая и ко́нная, и бѣ́ пото́къ средѣ́ и́хъ.
И ополчи́ся проти́ву лица́ и́хъ са́мъ и лю́дiе его́: и ви́дѣ лю́ди боя́щыяся прейти́ пото́къ и пре́йде пе́рвый, и ви́дѣша его́ му́жiе и преидо́ша вслѣ́дъ его́.
И раздѣли́ люді́й и ко́нниковъ посредѣ́ пѣ́шихъ: ко́нницы же враго́въ мно́зи зѣло́.
И воструби́ша труба́ми, и побѣжде́нъ бы́сть Кендеве́й и по́лкъ его́, и падо́ша от ни́хъ я́звени мно́зи: про́чiи же бѣго́ша въ тверды́ню.
Тогда́ уя́звенъ бы́сть Иу́да бра́тъ Иоа́нновъ: Иоа́ннъ же гна́ и́хъ, до́ндеже прiи́де въ Кедро́нъ, его́же созда́.
И побѣго́ша да́же до столпо́въ су́щихъ на се́лѣхъ азо́тскихъ, и зажже́ его́ огне́мъ, и падо́ша от ни́хъ двѣ́ ты́сящы муже́й: и возврати́ся въ зе́млю Иу́дину въ ми́рѣ.
И Птоломе́й сы́нъ Аву́вовъ поста́вленъ бы́сть воево́дою въ по́ли иерихо́на и имя́ше сребра́ и зла́та мно́го:
бѣ́ бо зя́ть архiере́овъ.
И вознесе́ся се́рдце его́, и восхотѣ́ одержа́ти страну́, и помышля́ше ле́стно на Си́мона и сыно́въ его́, погуби́ти и́хъ.
Си́монъ же прохожда́ше гра́ды, я́же во странѣ́ Иуде́йстѣй, попече́нiе имѣ́я о прилѣжа́нiи и́хъ, и сни́де во иерихо́нъ са́мъ и маттаѳі́а, и Иу́да и сы́нове его́, лѣ́та сто́ се́дмьдесятъ седма́го ме́сяца первагона́десять, се́й е́сть ме́сяцъ Сава́тъ.
И прiя́ и́хъ сы́нъ Аву́вовъ въ тверды́ню, нарица́емую до́къ, съ ле́стiю, ю́же созда́, и сотвори́ и́мъ пи́ръ вели́къ, и сокры́ та́мо му́жы.
И егда́ упи́ся Си́монъ и сы́нове его́, воста́ Птоломе́й и и́же съ ни́мъ, и взя́ша ору́жiя своя́, и внидо́ша къ Си́мону на пи́ръ, и уби́ша его́ и два́ сы́на его́ и нѣ́кiихъ от о́трокъ его́.
И сотвори́ пре́лесть вели́ку во Изра́или и воздаде́ зла́я за блага́я.
И писа́ сiя́ Птоломе́й и посла́ ко царю́, да по́слетъ ему́ во́евъ въ по́мощь, и преда́стъ ему́ страну́ и́хъ и гра́ды.
И посла́ ины́я въ газа́ру погуби́ти Иоа́нна, и ты́сящникомъ посла́ посла́нiя, да прiи́дутъ къ нему́, да да́стъ и́мъ сребро́ и зла́то и да́ры.
И ины́я посла́ объя́ти Иерусали́ма и го́ру святи́лища.
И предте́къ нѣ́кiй возвѣсти́ Иоа́нну въ газа́рѣ, я́ко поги́бе оте́цъ его́ и бра́тiя его́, и я́ко посла́ и тебе́ уби́ти. И слы́шавъ ужасе́ся зѣло́.
И я́тъ му́жы, и́же прiидо́ша погуби́ти его́, и уби́ и́хъ: позна́ бо я́ко и́щутъ его́ уби́ти.
И про́чая слове́съ Иоа́нновыхъ и бра́ней его́ и благи́хъ му́жествъ его́, и́миже благому́жествова, и созида́нiя стѣ́нъ, и́хже созда́, и дѣя́нiй его́,
се́, сiя́ пи́сана су́ть въ кни́зѣ дні́й архiере́йства его́, отне́лѣже бы́сть архiере́й по отцѣ́ свое́мъ.
После того как Александр, сын Филиппа, Македонянин, который вышел из земли Киттим, поразил Дария, царя Персидского и Мидийского, и воцарился вместо него прежде над Елладою, –
он произвел много войн и овладел многими укрепленными местами, и убивал царей земли.
И прошел до пределов земли и взял добычу от множества народов; и умолкла земля пред ним, и он возвысился, и вознеслось сердце его.
Он собрал весьма сильное войско и господствовал над областями и народами и властителями, и они сделались его данниками.
После того он слег в постель и, почувствовав, что умирает,
призвал знатных из слуг своих, которые были воспитаны с ним от юности, и разделил им свое царство еще при жизни своей.
Александр царствовал двенадцать лет и умер.
И владычествовали слуги его каждый в своем месте.
И по смерти его все они возложили на себя венцы, а после них и сыновья их в течение многих лет; и умножили зло на земле.
И вышел от них корень греха – Антиох Епифан, сын царя Антиоха, который был заложником в Риме, и воцарился в сто тридцать седьмом году царства Еллинского.
В те дни вышли из Израиля сыны беззаконные и убеждали многих, говоря: пойдем и заключим союз с народами, окружающими нас, ибо с тех пор, как мы отделились от них, постигли нас многие бедствия.
И добрым показалось это слово в глазах их.
Некоторые из народа изъявили желание и отправились к царю; и он дал им право исполнять установления языческие.
Они построили в Иерусалиме училище по обычаю языческому
и установили у себя необрезание, и отступили от святаго завета, и соединились с язычниками, и продались, чтобы делать зло.
Когда Антиох увидел, что царство укрепилось, предпринял воцариться над Египтом, чтобы царствовать над двумя царствами,
и вошел он в Египет с сильным ополчением, с колесницами, и слонами, и всадниками, и множеством кораблей;
и вступил в сражение с Птоломеем, царем Египетским; и убоялся Птоломей от лица его и обратился в бегство, и много пало раненых.
И овладели они укрепленными городами в земле Египетской, и взял он добычу из земли Египетской.
После поражения Египта Антиох возвратился в сто сорок третьем году и пошел против Израиля, и вступил в Иерусалим с сильным ополчением;
вошел во святилище с надменностью и взял золотой жертвенник, светильник и все сосуды его,
и трапезу предложения, и возлияльники, и чаши, и кадильницы золотые, и завесу, и венцы, и золотое украшение, бывшее снаружи храма, и всё обобрал.
Взял и серебро, и золото, и драгоценные сосуды, и взял скрытые сокровища, какие отыскал.
И, взяв всё, отправился в землю свою и совершил убийства, и говорил с великою надменностью.
Посему был великий плач в Израиле, во всех местах его.
Стенали начальники и старейшины, изнемогали девы и юноши, и изменилась красота женская.
Всякий жених предавался плачу, и сидящая в брачном чертоге была в скорби.
Вострепетала земля за обитающих на ней, и весь дом Иакова облекся стыдом.
По прошествии двух лет послал царь начальника податей в города Иуды, и он пришел в Иерусалим с большою толпою;
коварно говорил им слова мира, и они поверили ему; но он внезапно напал на город и поразил его великим поражением, и погубил множество народа Израильского;
взял добычи из города и сожег его огнем, и разрушил домы его и стены его кругом;
и увели в плен жен и детей, и овладели скотом.
Оградили город Давидов большою и крепкою стеною и крепкими башнями, и сделался он для них крепостью.
И поместили там народ нечестивый, людей беззаконных, и они укрепились в ней;
запаслись оружием и продовольствием и, собрав добычи Иерусалимские, сложили там, и сделались большою сетью.
И было это постоянною засадою для святилища и злым диаволом для Израиля.
Они проливали невинную кровь вокруг святилища и оскверняли святилище.
Жители же Иерусалима разбежались ради них, и он сделался жилищем чужих и стал чужим для своего рода, и дети его оставили его.
Святилище его запустело, как пустыня, праздники его обратились в плач, субботы его – в поношение, честь его – в уничижение.
По мере славы его увеличилось бесчестие его, и высота его обратилась в печаль.
Царь Антиох написал всему царству своему, чтобы все были одним народом
и чтобы каждый оставил свой закон. И согласились все народы по слову царя.
И многие из Израиля приняли идолослужение его и принесли жертвы идолам, и осквернили субботу.
Царь послал через вестников грамоты в Иерусалим и в города Иудейские, чтобы они следовали узаконениям, чужим для сей земли,
и чтобы не допускались всесожжения и жертвоприношения, и возлияние в святилище, чтобы ругались над субботами и праздниками
и оскверняли святилище и святых,
чтобы строили жертвенники, храмы и капища идольские, и приносили в жертву свиные мяса и скотов нечистых,
и оставляли сыновей своих необрезанными, и оскверняли души их всякою нечистотою и мерзостью,
для того, чтобы забыли закон и изменили все постановления.
А если кто не сделает по слову царя, да будет предан смерти.
Согласно этому писал он всему царству своему и поставил надзирателей над всем народом, и повелел городам Иудейским приносить жертвы во всяком городе.
И собрались к ним многие из народа, все, которые оставили закон, – и совершили зло в земле;
и заставили Израиля укрываться во всяком убежище его.
В пятнадцатый день Хаслева, сто сорок пятого года, устроили на жертвеннике мерзость запустения, и в городах Иудейских вокруг построили жертвенники,
и перед дверями домов и на улицах совершали курения,
и книги закона, какие находили, разрывали и сожигали огнем;
у кого находили книгу завета и кто держался закона, того, по повелению царя, предавали смерти.
С таким насилием поступали они с Израильтянами, приходившими каждый месяц в города.
И в двадцать пятый день месяца, принося жертвы на жертвеннике, который был над алтарем,
они, по данному повелению, убивали жен, обрезавших детей своих,
а младенцев вешали за шеи их, домы их расхищали и совершавших над ними обрезание убивали.
Но многие в Израиле остались твердыми и укрепились, чтобы не есть нечистого,
и предпочли умереть, чтобы не оскверниться пищею и не поругать святаго завета, – и умирали.
И был весьма великий гнев над Израилем.
В те дни восстал Маттафия, сын Иоанна, сына Симеонова, священник из сынов Иоарива из Иерусалима; жил он в Модине.
У него было пять сыновей: Иоанн, прозываемый Гаддис,
Симон, называемый Фасси,
Иуда, прозываемый Маккавей,
Елеазар, прозываемый Аваран, Ионафан, прозываемый Апфус.
Видя богохульства, происходившие в Иудее и Иерусалиме,
он сказал: горе мне! для чего родился я видеть разорение народа моего и разорение святаго города и оставаться здесь, когда он предан в руки врагов и святилище – в руки чужих?
Храм его сделался, как муж бесславный,
драгоценные сосуды его унесены в плен, младенцы его избиты на улицах, юноши его пали от меча врага.
Какой народ не занимал царства его и не овладевал добычами его?
Все украшение его отнято; из свободного он сделался рабом.
И вот святыни наши, и благолепие наше, и слава наша опустели, и язычники осквернили их.
Для чего нам еще жить?
И разодрал Маттафия и сыновья его одежды свои, и облеклись во вретища, и горько плакали.
И пришли от царя в город Модин принуждавшие к отступничеству, чтобы приносить жертвы.
И многие из Израиля пристали к ним; а Маттафия и сыновья его устояли.
И отвечали пришедшие от царя и сказали Маттафии: ты вождь, ты славен и велик в этом городе и имеешь опору в сыновьях и братьях.
Итак, приступи теперь первый и исполни повеление царя, как сделали это все народы и мужи Иудейские и оставшиеся в Иерусалиме, и будешь ты и дом твой в числе друзей царских, и ты и сыновья твои будете почтены и серебром, и золотом, и многими дарами.
И отвечал Маттафия и сказал громким голосом: если и все народы в области царства царя послушают его и отступят каждый от богослужения отцов своих, и согласятся на повеления его,
то я и сыновья мои и братья мои будем поступать по завету отцов наших.
Помилуй нас Бог, чтобы оставить закон и постановления!
Не послушаем мы слов царя, чтобы отступить нам от нашего богослужения вправо или влево.
Когда перестал он говорить эти слова, подошел муж Иудеянин пред глазами всех, чтобы принести по повелению царя идольскую жертву на жертвеннике, который был в Модине.
Увидев это, Маттафия возревновал, и затрепетала внутренность его, и воспламенилась ярость его по законе, и он, подбежав, убил его при жертвеннике.
И в то же время убил мужа царского, принуждавшего приносить жертву, и разрушил жертвенник.
И возревновал он по законе, как это сделал Финеес с Замврием, сыном Салома.
И воскликнул Маттафия в городе громким голосом: всякий, кто ревнует по законе и стоит в завете, да идет вслед за мною!
И убежал сам и сыновья его в горы, оставив всё, что имели в городе.
Тогда многие, преданные правде и закону, ушли в пустыню и оставались там,
сами и сыновья их, и жены их, и скоты их, потому что умножились беды над ними.
И возвещено было мужам царским и войску, находившемуся в Иерусалиме, городе Давидовом, что некоторые мужи, нарушив царское повеление, ушли в сокровенные места в пустыне.
И погнались за ними многие и, настигнув их, ополчились, и выстроились к сражению против них в день субботний,
и сказали им: теперь еще можно; выходите и сделайте по слову царя, и останетесь живы.
Но они отвечали: не выйдем и не сделаем по слову царя, не оскверним дня субботнего.
Тогда поспешили начать сражение против них.
Но они не отвечали им, ни даже камня не бросили на них, ни заградили тайных убежищ своих,
и сказали: мы все умрем в невинности нашей; небо и земля свидетели за нас, что вы несправедливо губите нас.
Нападали на них по субботам, и умерло их, и жен их, и детей их со скотом их, до тысячи душ.
Когда узнал о том Маттафия и друзья его, горько плакали о них;
и говорили друг другу: если все мы будем поступать так, как поступали эти братья наши, и не будем сражаться с язычниками за жизнь нашу и постановления наши, то они скоро истребят нас с земли.
И решили они в тот день и сказали: кто бы ни пошел на войну против нас в день субботний, будем сражаться против него, дабы нам не умереть всем, как умерли братья наши в тайных убежищах.
Тогда собрались к ним множество Иудеев, крепкие силою из Израиля, все верные закону.
И все, бежавшие от бедствия, присоединились к ним и сделались подкреплением для них.
Так составили они войско и поражали в гневе своем нечестивых и в ярости своей мужей беззаконных; остальные же бежали для спасения к язычникам.
И обходил вокруг Маттафия и друзья его, и разрушали жертвенники,
и небоязненно обрезывали необрезанных детей, сколько находили в пределах Израильских,
и преследовали сынов гордыни, и дело успешно шло в руках их.
Так защищали они закон от руки язычников и от руки царей и не дали восторжествовать грешнику.
Приблизились дни смерти Маттафии, и он сказал сыновьям своим: ныне усилилась гордость и испытание, ныне время переворота и гнев ярости.
Итак, дети, возревнуйте о законе и отдайте жизнь вашу за завет отцов наших.
Вспомните о делах отцов наших, которые они совершили во времена свои, и вы приобретете великую славу и вечное имя.
Авраам не в искушении ли найден был верным? и это вменилось ему в праведность.
Иосиф в стесненном положении своем сохранил заповедь и сделался господином Египта.
Финеес, отец наш, за то, что возревновал ревностью, получил завет вечного священства.
Иисус за исполнение слова сделался судьею над Израилем.
Халев за свидетельство перед собранием получил в наследие землю.
Давид за свое милосердие наследовал престол царства навеки.
Илия за великую ревность по законе взят даже на небо.
Анания, Азария, Мисаил верою спаслись от пламени.
Даниил за свою невинность избавлен от челюстей львов.
Итак, припоминайте от рода до рода, что все, надеющиеся на Него, не изнемогут.
Не убойтесь слов мужа грешного, ибо слава его обратится в навоз и в червей.
Сегодня он превозносится, а завтра не найдут его, ибо он обратился в прах свой, и замысел его погиб.
Но вы, дети мои, крепитесь и мужественно стойте в законе, ибо чрез него вы прославитесь.
Вот – Симон, брат ваш: знаю, что он – муж совета, слушайтесь его во все дни; он будет вам вместо отца.
А Иуда Маккавей, крепкий силою от юности своей, да будет у вас начальником войска, и будет вести войну с народами.
Итак, соберите к себе всех исполнителей закона и отмщайте за обиды народа вашего;
воздайте воздаяние язычникам и будьте внимательны к повелениям закона.
И благословил их и приложился к отцам своим.
Умер же он на сто сорок шестом году; и сыновья его похоронили его в гробе отцов своих в Модине, и весь Израиль оплакивал его горьким плачем.
И восстал вместо него Иуда, называемый Маккавей, сын его.
И помогали ему все братья его и все, которые были привержены к отцу его, и вели войну Израиля с радостью.
Он распространил славу народа своего; он облекался бронею, как исполин, опоясывался воинскими доспехами своими и вел войну, защищая ополчение мечом;
он уподоблялся льву в делах своих и был как скимен, рыкающий на добычу;
он преследовал беззаконных, отыскивая их, и возмущающих народ его сожигал.
И смирились беззаконные из страха пред ним, и все делатели беззакония смутились пред ним, и благоуспешно было спасение рукою его.
Он огорчил многих царей и возвеселил Иакова делами своими, и память его до века в благословении;
прошел по городам Иудеи и истребил в ней нечестивых, и отвратил гнев от Израиля,
и сделался именитым до последних пределов земли, и собрал погибавших.
Тогда Аполлоний собрал язычников и из Самарии многочисленное войско, чтобы воевать против Израиля.
Иуда узнал о том и вышел к нему навстречу, и поразил, и убил его; и много пало пораженных, а остальные убежали.
И взял Иуда добычу их, и взял меч Аполлония, и сражался им во все дни.
И услышал Сирон, военачальник Сирии, что Иуда собрал вокруг себя людей и сонм верных, выступающих с ним на войну,
и сказал: сделаю себе имя и прославлюсь в царстве, и сражусь с Иудою и с теми, которые вместе с ним и которые презирают слово царское.
И решился он идти, и пошло с ним сильное полчище нечестивых помогать ему и сделать отмщение на сынах Израиля.
Когда они приблизились к возвышенности Вефорона, Иуда вышел к ним навстречу с очень немногими,
которые, когда увидели идущее навстречу им войско, сказали Иуде: как можем мы в таком малом числе сражаться против такого сильного множества? И мы же совсем ослабели, еще не евши ныне.
Но Иуда сказал им: легко и многим попасть в руки немногих, и у Бога небесного нет различия, многими ли спасти, или немногими;
ибо не от множества войска бывает победа на войне, но с неба приходит сила.
Они идут против нас во множестве надменности и нечестия, чтобы истребить нас и жен наших и детей наших, чтобы ограбить нас;
а мы сражаемся за души наши и законы наши.
Он Сам сокрушит их пред лицем нашим; вы же не страшитесь их.
Перестав говорить, он внезапно бросился на них, и поражен был Сирон и войско его перед ним.
И они преследовали его по спуску Вефорона до самой равнины; и пало из них до восьмисот мужей, прочие же убежали в землю Филистимскую.
И начал страх перед Иудою и братьями его и боязнь нападать на всех окрестных язычников.
Дошло и до царя имя его, и все народы рассказывали о битвах Иуды.
Когда же услышал эти речи царь Антиох, то воспылал гневом и, послав, собрал все силы царства своего, весьма сильное ополчение;
и открыл казнохранилище свое, и выдал войскам своим годовое жалованье, и приказал им быть готовыми на всякую надобность.
Но увидел, что истощилось серебро в казнохранилищах, а подати страны скудны по причине волнения и разорения, которое он произвел в земле той, уничтожая законы, существовавшие от дней древних.
И начал он опасаться, что у него недостанет, разве только на раз или два, на издержки и подарки, которые прежде раздавал щедрою рукою и превзошел в том прежних царей.
Сильно озабоченный в душе своей, он решился идти в Персию и взять подати со стран и собрать побольше серебра.
А дела царские от реки Евфрата до пределов Египта предоставил Лисию, человеку знаменитому, происходившему от рода царского,
также и воспитание сына своего, Антиоха, до его возвращения;
и передал ему половину войск и слонов, дав ему приказания о всем, чего хотел, и о жителях Иудеи и Иерусалима,
чтобы он послал против них войско сокрушить и уничтожить могущество Израиля и остаток Иерусалима, и истребить память их от места того,
и поселить во всех пределах их сынов иноплеменных, и разделить по жребию землю их.
Царь же взял остальную половину войска и отправился из Антиохии, престольного города своего, в сто сорок седьмом году и, перейдя реку Евфрат, прошел верхние страны.
Лисий избрал Птоломея, сына Дорименова, и Никанора и Горгия, мужей сильных из друзей царя,
и послал с ними сорок тысяч мужей и семь тысяч всадников, чтобы идти в землю Иудейскую и разорить ее по слову царя.
Они отправились со всем войском своим и, придя, расположились на равнине близ Еммаума.
Купцы этой страны услышали имя их и, взяв весьма много серебра и золота и слуг, пришли в стан покупать сынов Израиля в рабы; к ним присоединилось и войско Сирии и земли́ иноплеменных.
Увидел Иуда и братья его, что умножились бедствия и войска расположились станом в пределах их; узнали и о повелении царя, которое он приказал исполнить над народом к погублению и истреблению его.
И говорили каждый ближнему своему: восставим низверженный народ наш и сразимся за народ наш и за святыню.
И собрался сонм, чтобы быть готовыми к войне и помолиться, и испросить милости и сожаления.
Иерусалим был необитаем, как пустыня; не было ни входящего в него, ни выходящего из него из природных жителей его; святилище было попрано, и сыновья инородных были в крепости его; он стал жилищем язычников; и отнято веселье у Иакова, и не слышно стало свирели и цитры.
Итак, они собрались и пошли в Массифу, напротив Иерусалима, ибо место молитвы у Израильтян было прежде в Массифе.
И постились в этот день, и возложили на себя вретища и пепел на головы свои, и разодрали одежды свои,
раскрыли книгу закона из тех, которые язычники отыскивали, чтобы сделать на них изображения своих идолов,
и принесли священнические облачения и первородных и десятины; и созвали назореев, исполнивших дни свои,
и громко возопили к небу: что нам делать с ними и куда отвести их?
Святилище Твое попрано и осквернено, и священники Твои в скорби и уничижении.
И вот, собрались против нас язычники, чтобы истребить нас. Ты знаешь, что умышляют они против нас.
Как можем мы устоять пред лицем их, если Ты не поможешь нам?
И вострубили трубами и воскликнули громким голосом.
После сего Иуда поставил вождей для народа – тысяченачальников, стоначальников, пятидесятиначальников и десятиначальников.
И сказали тем, которые строили дома, обручились с женами, насадили виноградники, и людям боязливым, чтобы каждый из них, по закону, возвратился в свой дом.
Тогда двинулось ополчение и расположилось станом на юге от Еммаума.
И сказал Иуда: опояшьтесь и будьте мужественны и готовы к утру сразиться с этими язычниками, которые собрались против нас, чтобы погубить нас и святыню нашу.
Ибо лучше нам умереть в сражении, нежели видеть бедствия нашего народа и святыни.
А какая будет воля на небе, так да сотворит!
И взял Горгий пять тысяч мужей и тысячу отборных всадников, и двинулось ополчение ночью,
чтобы напасть на ополчение Иудеев и поразить их внезапно, а жившие в крепости служили ему проводниками.
И услышал Иуда и выступил сам и храбрые мужи, чтобы поразить войско царя в Еммауме,
доколе силы неприятельские были еще в отдаленности от стана.
И пришел Горгий в стан Иуды ночью, и никого не нашел, и искал их по горам, ибо говорил: они бегут от нас.
Но с рассветом дня Иуда явился на равнине с тремя тысячами мужей, но они не имели ни щитов, ни мечей, как того желали.
Когда увидели они крепкое и вооруженное ополчение язычников и окружающую его конницу, обученных для войны,
Иуда сказал бывшим с ним мужам: не бойтесь множества их и не страшитесь нападения их.
Вспомните, как спасены были отцы наши в Чермном море, когда фараон преследовал их с войском.
И ныне возопием на небо; может быть, Он умилосердится над нами, воспомянув завет с отцами нашими, и сокрушит ныне это ополчение перед лицем нашим;
и все язычники познают, что есть Избавляющий и Спасающий Израиля.
Иноплеменники, подняв глаза свои, увидели, что идут против них,
и вышли из стана на сражение, а бывшие с Иудою затрубили,
и сошлись, и разбиты были язычники, и побежали на равнину,
а все остальные пали от меча; и преследовали их до Газера и до равнин Идумеи, Азота и Иамнии, и пали из них до трех тысяч мужей.
И возвратился Иуда и войско его от преследования их
и сказал народу: не бросайтесь на добычу, ибо война еще предстоит нам;
Горгий и войско его на горе близ нас; станьте теперь против врагов наших и сражайтесь с ними, а после смело возьмете добычу.
Когда еще говорил это Иуда, показалась некоторая толпа, выступавшая с горы.
И увидел он, что их обратили в бегство и жгут лагерь; ибо поднимающийся дым показывал, что произошло.
Когда они увидели это, очень испугались; увидев же и войско Иуды на равнине, готовое к сражению,
все побежали в землю иноплеменников.
Тогда Иуда обратился на добычу стана, и захватили много золота и серебра, гиацинтовых и багряных одежд и великое богатство.
И, возвращаясь, воспевали и благословляли Господа небесного, потому что Он благ и что вовек милость Его.
И было в тот день великое спасение Израилю.
Уцелевшие же из иноплеменников пришли к Лисию и возвестили о всем случившемся.
Он, услышав, уныл и опечалился, что не то случилось с Израилем, чего он хотел, и не то вышло, что повелел ему царь.
И на следующий год Лисий собрал шестьдесят тысяч избранных мужей и пять тысяч всадников, чтобы победить их.
И пришли они в Идумею и расположились станом в Вефсурах; а Иуда встретил их с десятью тысячами мужей.
Увидев сильное ополчение, он молился и говорил: благословен Ты, Спаситель Израиля, сокрушивший нападение сильного рукою раба Твоего Давида и предавший полк иноплеменников в руки Ионафана, сына Саулова, и оруженосца его.
Предай войско сие в руки народа Твоего – Израиля, и да будут они постыжены в силе и коннице их;
наведи на них страх и сокруши дерзость силы их; да будут они потрясены поражением своим;
низложи их мечом любящих Тебя, и да прославят Тебя в песнях все знающие имя Твое.
И сразились они, и пало из войска Лисия до пяти тысяч мужей, пали перед ними.
Лисий, увидев бегство войска своего и храбрость воинов Иуды и что они готовы или жить, или умереть отважно, отправился в Антиохию, набрал чужеземцев и, увеличив бывшее войско, думал снова идти в Иудею.
Иуда же и братья его сказали: вот, враги наши сокрушены, взойдем очистить и обновить святилище.
И собралось все ополчение, и взошли на гору Сион.
И увидели, что святилище опустошено, жертвенник осквернен, ворота сожжены, и в притворах, как в лесу или на какой-либо горе, поросли́ растения, и хранилища разрушены,
и разодрали они одежды свои, плакали горьким плачем и сыпали пепел на свои головы,
и падали лицом на землю и трубили вестовыми трубами, и вопили к небу.
Тогда отрядил Иуда мужей воевать против находившихся в крепости, доколе он очистит святилище.
И избрал священников беспорочных, ревнителей закона.
Они очистили святилище и оскверненные камни вынесли в нечистое место.
Потом они рассуждали об оскверненном жертвеннике всесожжения, как поступить с ним.
И пришла им добрая мысль разрушить его, чтобы он когда-нибудь не послужил им в поношение, так как язычники осквернили его; и разрушили они жертвенник,
и камни сложили на горе храма в приличном месте, пока придет пророк и даст ответ о них.
Взяли камни целые, по закону, и построили новый жертвенник по-прежнему;
потом устроили святыни и внутренние части храма и освятили притворы;
устроили новую священную утварь и внесли в храм свещник и алтарь всесожжений и фимиамов и трапезу;
и воскурили на алтаре фимиам и зажгли светильники на свещнике, и осветили храм;
и положили на трапезу хлебы, и развесили завесы, и окончили все дела, которые предприняли.
В двадцать пятый день девятого месяца – это месяц Хаслев – сто сорок восьмого года встали весьма рано
и принесли жертву по закону на новоустроенном жертвеннике всесожжений.
В то время, в тот самый день, в который язычники осквернили жертвенник, обновлен он с песнями, с цитрами, гуслями и кимвалами.
И весь народ падал на лицо свое, и молились и воссылали благодарение на небо Благопоспешившему им.
Так совершали обновление жертвенника восемь дней с весельем, принося всесожжения и вознося жертву спасения и хвалы.
И украсили переднюю сторону храма золотыми венцами и щитами и возобновили ворота и хранилища, и сделали для них двери.
И была весьма великая радость в народе, и отвращено было поношение язычников.
И установил Иуда и братья его и все собрание Израиля, чтобы дни обновления жертвенника празднуемы были с веселием и радостью в свое время, каждый год восемь дней, от двадцатого дня месяца Хаслева.
В то же время обстроили гору Сион вокруг высокими стенами и крепкими башнями, чтобы язычники, придя когда-нибудь, не попрали их, как сделали это прежде.
И расположил там Иуда войско стеречь гору, и укрепили для охранения ее Вефсуру, чтобы народ имел крепость против Идумеи.
Когда окрестные народы услышали, что построен жертвенник и возобновлено святилище, как прежде, сильно вознегодовали;
и решились истребить род Иакова, живший среди них, и начали убивать и истреблять людей в этом народе.
Тогда Иуда ополчился против сынов Исава в Идумее, в Акравиме, так как они держали в осаде Израиля, и поразил их великим поражением, и смирил их, и взял добычи их.
Вспомнил он и о злобе сынов Веана, которые были для народа сетью и претыканием, строя ему засады на дорогах.
Хотя они заперлись от него в башнях, но он ополчился против них, предал их заклятию и сожег огнем башни их со всеми, бывшими в них.
Потом он перешел к сынам Аммона и встретил сильное войско и многочисленный народ и Тимофея, предводителя их.
Он имел с ними много сражений, и они были разбиты пред лицем его; он поразил их;
взял Иазер и селения его и возвратился в Иудею.
Тогда собрались язычники, жившие в Галааде, против Израильтян, находившихся в пределах их, чтобы истребить их; но они бежали в крепость Дафему.
И послали письма к Иуде и братьям его и сказали: собрались против нас окружающие нас язычники, чтобы истребить нас,
и готовятся идти и сделать нападение на крепость, в которую мы убежали, и Тимофей предводительствует войском их.
Итак, приди и избавь нас от руки их, ибо множество из нас погибло;
и все братья наши, бывшие в пределах Това, преданы смерти, а жен их и детей их и имущество взяли в плен, и погубили там около тысячи мужей.
Еще читались эти письма, как вот, пришли другие вестники из Галилеи в разодранных одеждах с таким извещением:
собрались против нас из Птолемаиды и из Тира и Сидона, и из всей Галилеи языческой, чтобы погубить нас.
Когда услышал эти слова Иуда и народ, то собралось великое собрание для совещания, что сделать для сих братьев, находящихся в бедствии и угрожаемых войною от тех язычников?
Тогда Иуда сказал Симону, брату своему: выбери себе мужей и иди и защити братьев твоих, находящихся в Галилее; а я и Ионафан, брат мой, пойдем в Галаад.
И оставил он Иосифа, сына Захарии, и Азарию начальниками над народом с остатком войска в Иудее на охранение.
И дал им повеление, сказав: управляйте народом сим, но не начинайте войны против язычников до нашего возвращения.
Симону отделены для похода в Галилею три тысячи мужей, Иуде же – в Галаад восемь тысяч мужей.
И отправился Симон в Галилею и произвел много сражений с язычниками, и разбиты им язычники.
Он преследовал их до ворот Птолемаиды, и пало из язычников до трех тысяч мужей, и он взял добычи их.
Также взял он с собою находившихся в Галилее и Арваттах [Иудеев] с женами и детьми и со всем имением их и привел в Иудею с великою радостью.
А Иуда Маккавей и Ионафан, брат его, перешли Иордан и совершили трехдневный путь в пустыне.
Их встретили Навуфеи и приняли мирно, и рассказали им все, случившееся с братьями их в Галааде,
и что многие из них заперты в Васаре и Восоре, в Алемах, Хасфоре, Македе и Карнаине – все сии города укреплены и велики –
и в прочих городах Галаада находятся в осаде, и что завтра назначено напасть на эти укрепления и взять их и погубить всех их в один день.
Посему Иуда со своим войском вдруг направил путь свой в пустыню к Восору и взял этот город, и избил весь мужеский пол острием меча, и взял все добычи их, и сожег его огнем;
а оттуда отправился ночью и шел до укрепления.
Когда наступало утро, и подняли глаза, и вот, народ многочисленный, которому числа не было, поднимают лестницы и машины, чтобы взять укрепление, и осаждают бывших в нем.
Увидел Иуда, что началась битва и вопль города восходил на небо трубами и громким криком,
и сказал воинам: сражайтесь теперь за братьев ваших.
Он обошел врагов с тыла с тремя отрядами, и затрубили трубами и воскликнули с молитвою;
и узнало войско Тимофея, что это – Маккавей, и побежали от лица его, и он поразил их великим поражением, и пало из них в этот день до восьми тысяч мужей.
Тогда поворотил он в Масфу и осадил и взял ее, избил весь мужеский пол в ней, взял добычи ее и сожег ее огнем;
отправившись оттуда, он взял Хасфон, Макед, Восор и прочие города Галаадские.
После этих событий Тимофей собрал другое войско и расположился станом перед Рафоном по ту сторону потока.
И послал Иуда осмотреть войско, и объявили ему и сказали: собрались к ним все окружающие нас язычники – сила весьма многочисленная,
и они наняли в помощь себе Аравитян и расположились станом за потоком, будучи готовы идти против тебя войною. И пошел Иуда навстречу им.
Тогда Тимофей сказал своим военачальникам, когда Иуда и войско его приближались к потоку воды: если он перейдет к нам прежде, то мы не в силах будем устоять против него, ибо он превозможет нас.
Если же он убоится и расположится станом по ту сторону потока, то мы перейдем к нему и превозможем его.
Как только подошел Иуда к потоку воды, то поставил при потоке народных писцов и приказал им, сказав: не оставляйте ни одного человека в стане, но пусть все идут на сражение.
И переправился к ним первый и весь народ за ним. И сокрушены были пред лицем его все язычники, и бросили оружие свое, и убежали в капище, которое было в Карнаине.
Тогда взяли они этот город и сожгли огнем капище со всеми находившимися в нем; и побежден был Карнаин и не мог более противостоять Иуде.
И собрал Иуда всех Израильтян, находившихся в Галааде, от малого до большого, и жен их, и детей их, и имение, очень большое ополчение, чтобы идти в землю Иудейскую.
И дошли они до Ефрона. Это был большой город, весьма укрепленный, на пути; невозможно было уклониться от него ни вправо, ни влево; надобно было пройти посреди него,
а жители заперлись в нем и ворота завалили камнями.
Иуда послал к ним с мирным предложением: мы пройдем по земле вашей, чтобы идти нам в землю нашу, и никто не обидит вас, только ногами нашими пройдем. Но они не захотели отворить ему.
Тогда Иуда приказал объявить в ополчении, чтобы каждый ополчился на своем месте;
и ополчились воины и осаждали город весь тот день и всю ночь, и сдался город в руки его.
И побил он весь мужеский пол острием меча и до основания разрушил город, и взял добычи его, и прошел через город по убитым.
И переправились через Иордан на великую равнину против Вефсана.
И собирал Иуда отставших и ободрял народ в продолжение всего пути, доколе не пришли в землю Иудейскую.
И взошли на гору Сион с весельем и радостью и принесли всесожжения, потому что никто не пал из них до самого возвращения в мире.
В те дни, когда Иуда и Ионафан находились в Галааде, а Симон, брат его, – в Галилее перед Птолемаидою,
услышали Иосиф, сын Захарии, и Азарий, военачальники, о славных воинских подвигах, совершенных ими,
и сказали: сделаем и мы себе имя; пойдем воевать с язычниками, окружающими нас.
Так объявили они бывшему при них войску и пошли на Иамнию.
И вышел Горгий из города и воины его навстречу им на сражение.
И, обратившись в бегство, Иосиф и Азария были преследуемы до пределов Иудеи; и пали в этот день из народа Израильского до двух тысяч мужей.
И было великое замешательство в народе Израильском, потому что не послушались Иуды и братьев его, мечтая показать храбрость,
тогда как они не были от семени тех мужей, руке которых предоставлено спасение Израиля.
Но муж Иуда и братья его весьма прославились перед всем Израилем и перед всеми народами, где только слышно было имя их, –
и собирались к ним приветствующие.
После того вышел Иуда и братья его и воевали против сынов Исава в земле, лежащей к югу, и поразил Хеврон и селения его, и разрушил укрепление его, и сожег башни его вокруг него,
и поднялся, чтобы идти в землю иноплеменников, и прошел Самарию.
В то время пали в сражении священники, желавшие прославиться храбростью и безрассудно вышедшие на войну.
И обратился Иуда в Азот, землю иноплеменников, разрушил жертвенники их, сожег огнем резные изображения богов их, взял добычи городов и возвратился в землю Иудейскую.
Между тем царь Антиох, проходя верхние области, услышал, что есть в Персии город Елимаис, славящийся богатством, серебром и золотом,
и в нем – храм, весьма богатый, и есть там золотые покровы, брони и оружия, которые оставил там Александр, сын Филиппа, царь Македонский, – первый, воцарившийся над Еллинами.
И он пришел и старался взять этот город и ограбить его, но не мог, потому что намерение его стало известно жителям города.
Они поднялись против него войною, и он обратился в бегство и ушел оттуда с великою скорбью, чтобы отправиться в Вавилон.
Тогда пришел некто к нему в Персию с известием, что ополчения, ходившие в землю Иуды, обращены в бегство,
что Лисий ходил с сильным войском впереди всех, но был поражен Иудеями, и они усилились и оружием, и войском, и многими добычами, которые взяли от пораженных ими войск,
и что они разрушили мерзость, которую он воздвиг над жертвенником в Иерусалиме, а святилище по-прежнему обнесли высокими стенами, также и Вефсуру, город его.
Когда царь услышал слова сии, сильно испугался и встревожился, упал на постель и впал в изнеможение от печали, что не сбылось так, как он желал.
И много дней пробыл он там, ибо возобновлялась в нем сильная печаль; он думал, что умирает.
И созвал он всех друзей своих и сказал им: удалился сон от глаз моих, и я изнемог сердцем от печали.
И сказал я в сердце моем: до какой скорби дошел я и до какого великого смущения, в котором нахожусь теперь! А был я полезен и любим во владычестве моем.
Теперь же я воспоминаю о тех злодеяниях, которые я совершил в Иерусалиме, и как взял все находившиеся в нем золотые и серебряные сосуды и посылал истреблять обитающих в Иудее напрасно.
Теперь я познаю́, что за это постигли меня эти беды, – и вот, я погибаю от великой печали в чужой земле.
И призвал он Филиппа, одного из друзей своих, и поставил его правителем над всем царством своим;
и дал ему венец и царскую одежду свою и перстень, чтобы он руководил Антиоха, сына его, и воспитывал его для царствования.
И умер царь Антиох в сто сорок девятом году.
Когда Лисий узнал, что царь умер, то поставил вместо него на царство сына его, Антиоха, которого воспитывал в юности его, и назвал его именем Евпатора.
Между тем находившиеся в крепости теснили Израиля вокруг святилища и всегда старались делать ему зло, а язычникам служить опорою;
тогда Иуда решил выгнать их и созвал весь народ, чтобы осадить их.
Все собрались и осадили их в сто пятидесятом году, и устроил он против них стрелометательные орудия и машины.
Но некоторые из осажденных вышли, и к ним пристали некоторые из нечестивых Израильтян;
и пошли они к царю и сказали: доколе ты не сделаешь суда и не отмстишь за братьев наших?
Мы согласились служить отцу твоему и ходить по заповедям его и следовать повелениям его;
а сыны народа нашего осадили крепость и за то чуждаются нас, и кого из нас находят, умерщвляют, и имущества наши расхищают,
и не на нас только простерли они руку, но и на все пределы наши.
И вот, теперь осадили они крепость в Иерусалиме, чтобы овладеть ею, а святилище и Вефсуру укрепили.
Если ты не поспешишь предупредить их, то они сделают больше этого, и тогда ты не в силах будешь удержать их.
Услышав это, царь разгневался и собрал всех друзей своих и начальников войска своего и начальников конницы;
пришли к нему и из других царств и с морских островов войска наемные,
так что число войск его было: сто тысяч пеших, двадцать тысяч всадников и тридцать два слона, приученных к войне.
И прошли они через Идумею и расположились станом против Вефсуры, и сражались много дней и устроили машины; но те сделали вылазку и сожгли их огнем и сразились мужественно.
После сего Иуда отступил от крепости и расположился станом в Вефсахаре против стана царского.
Царь же, встав рано утром, поспешно отправился с войском своим по дороге к Вефсахаре, и приготовились войска к сражению и затрубили трубами.
Слонам показывали кровь винограда и тутовых ягод, чтобы возбудить их к битве,
и разделили этих животных на отряды и приставили к каждому слону по тысяче мужей в железных кольчугах и с медными шлемами на головах, сверх того по пятисот отборных всадников назначено было к каждому слону.
Они становились заблаговременно там, где был слон, и куда он шел, шли и они вместе, не отставая от него.
Притом на них были крепкие деревянные башни, покрывавшие каждого слона, укрепленные на них помочами, и в каждой из них по тридцати по два сильных мужей, которые сражались на них, и при слоне Индиец его.
Остальных же всадников расставили здесь и там – на двух сторонах ополчения, чтобы подавать знаки и подкреплять в тесных местах.
Когда солнце блеснуло на золотых и медных щитах, то заблистали от них горы и светились, как огненные светильники.
Одна часть царского войска протянута была по высоким горам, а другие – по низменным местам; и шли они твердо и стройно.
И смутились все, слышавшие шум множества их и шествие такого полчища и стук оружий, ибо войско было весьма великое и сильное.
И вступил Иуда и войско его в сражение – и пали из ополчения царского шестьсот мужей.
Тогда Елеазар, сын Саварана, увидел, что один из слонов покрыт бронею царскою и превосходил всех, и казалось, что на нем был царь, –
и он предал себя, чтобы спасти народ свой и приобрести себе вечное имя;
и смело побежал к нему в средину отряда, поражая направо и налево, и расступались от него и в ту, и в другую сторону;
и подбежал он под того слона, лег под него и убил его, и пал на него слон на землю, и он умер там.
Но, увидев силу царского ополчения и стремительность войск, Иудеи уклонились от них.
Царские же войска пошли против них на Иерусалим: царь направил войска на Иудею и на гору Сион.
И заключил он мир с бывшими в Вефсуре, которые вышли из города, ибо не было у них продовольствия, чтобы держаться в нем в осаде, потому что был субботний год на земле.
И овладел царь Вефсурою и оставил в ней стражу, чтобы стеречь ее.
Потом много дней осаждал святилище и поставил там стрелометательные орудия и машины, и огнеметательные, и камнеметательные, и копьеметательные, чтобы бросать стрелы и камни.
Но и Иудеи устроили машины против их машин и сражались много дней;
съестных же припасов недостало в хранилищах, потому что был седьмой год, и искавшие в Иудее безопасности от язычников издержали остатки запасов;
и осталось при святилище немного мужей, ибо одолел их голод, и разошлись каждый в свое место.
Услышал Лисий, что Филипп, которому царь Антиох еще при жизни поручил воспитывать сына своего, Антиоха, для царствования,
возвратился из Персии и Мидии и с ним ходившие с царем войска и что он домогается принять на себя дела царства.
Почему поспешно пошел и сказал царю, начальникам войска и вельможам: мы каждый день терпим недостаток и продовольствия у нас мало, а место, осаждаемое нами, крепко, между тем лежит на нас попечение о царстве.
Итак, подадим правую руку этим людям и заключим с ними мир и со всем народом их,
и предоставим им поступать по законам их, как прежде; ибо за свои законы, которые мы отменили, они раздражились и сделали всё это.
И угодно было это слово царю и начальникам, – и послал он к ним, чтобы заключить мир, что они и приняли;
и клялся им царь и начальники. После сего они вышли из крепости.
И взошел царь на гору Сион и, осмотрев укрепленные места, пренебрег клятвою, которою клялся, и велел разорить стены кругом.
Потом поспешно отправился, и, возвратившись в Антиохию, он нашел, что Филипп владеет городом, вступил с ним в сражение и силою взял город.
В сто пятьдесят первом году вышел из Рима Димитрий, сын Селевка, и с немногими людьми вошел в один приморский город и там воцарился.
Когда же он входил в царственный дом отцов своих, войско схватило Антиоха и Лисия, чтобы привести их к нему.
Это стало известно ему, и он сказал: не показывайте мне лиц их.
Тогда воины убили их, и воссел Димитрий на престоле царства своего.
И пришли к нему все мужи беззаконные и нечестивые из Израильтян, и Алким предводительствовал ими, домогаясь священства;
и обвиняли они перед царем народ, говоря: погубил Иуда и братья его друзей твоих, и нас выгнали из земли нашей.
Итак, пошли теперь мужа, кому ты доверяешь; пусть он пойдет и увидит все разорение, которое они причинили нам и стране царя, и пусть накажет их и всех, помогающих им.
Царь избрал Вакхида из друзей царских, который управлял по ту сторону реки, был велик в царстве и верен царю,
и послал его и нечестивого Алкима, предоставив ему священство, и повелел ему сделать отмщение сынам Израиля.
Они отправились и пришли в землю Иудейскую с большим войском; и он послал к Иуде и братьям его послов с мирным, но коварным предложением.
Но они не вняли словам их, ибо видели, что они пришли с большим войском.
К Алкиму же и Вакхиду сошлось собрание книжников искать справедливости.
Первые из сынов Израилевых были Асидеи; они искали у них мира,
ибо говорили: священник от племени Аарона пришел вместе с войском и не обидит нас.
И он говорил с ними мирно и клялся им, и сказал: мы не сделаем зла вам и друзьям вашим.
И они поверили ему, а он, захватив из них шестьдесят мужей, умертвил их в один день, как сказано в Писании:
«тела святых Твоих и кровь их пролили вокруг Иерусалима, и некому было похоронить их».
И напал от них страх и ужас на весь народ, и говорили: нет в них истины и правды, ибо они нарушили постановление и клятву, которою клялись.
Тогда Вакхид отступил от Иерусалима и расположился станом при Визефе, и, послав, поймал многих из бежавших от него мужей и некоторых из народа, заколол и бросил их в глубокий колодезь.
Потом, поручив страну Алкиму и оставив с ним войско на помощь ему, Вакхид отправился к царю.
Алким же домогался первосвященства.
И собрались к нему все возмущавшие народ свой, и овладели землею Иудейскою, и произвели великое поражение в Израиле.
И увидел Иуда все зло, какое причинил Алким со своими сообщниками сынам Израилевым, – больше, нежели язычники;
и, обойдя все пределы Иудеи, сделал отмщение отступникам, – и они перестали входить в эту страну.
Когда же Алким увидел, что Иуда и находящиеся с ним усилились, и понял, что не может противостоять им, возвратился к царю и жестоко обвинял их.
Тогда царь послал Никанора, одного из славных вождей своих, ненавистника и враждебного Израилю, и приказал ему истребить этот народ.
Никанор, придя в Иерусалим с большим войском, послал к Иуде и братьям его коварно со словами мирными:
да не будет войны между мною и вами; я войду с немногими людьми, чтобы видеть лица ваши в мире.
И пришел он к Иуде, и приветствовали они друг друга мирно; а между тем воины были приготовлены схватить Иуду.
Иуде сделалось известным, что он пришел к нему с коварством, поэтому он убоялся его и не хотел более видеть лица его.
Когда Никанор узнал, что умысел его открылся, вышел против Иуды на сражение близ Хафарсаламы.
И пало из бывших при Никаноре около пяти тысяч мужей, а прочие убежали в город Давидов.
После того Никанор взошел на гору Сион; и вышли из святилища некоторые из священников и старейшин народа, чтобы мирно приветствовать его и показать ему всесожжение, приносимое за царя.
Но он осмеял их, надругался над ними и осквернил их, и говорил высокомерно,
и, поклявшись, с гневом сказал: если не предан будет ныне Иуда и войско его в мои руки, то, когда возвращусь благополучно, сожгу дом сей. И ушел с великим гневом.
А священники вошли и стали пред лицем жертвенника и храма, заплакали и сказали:
Ты, Господи, избрал дом сей, чтобы на нем нарицалось имя Твое и чтобы он был домом молитвы и моления для народа Твоего.
Сделай отмщение человеку сему и войску его, и пусть падут они от меча; вспомни злохуления их и не дай им оставаться долее.
И вышел Никанор из Иерусалима и расположился станом при Вефороне, и пристало к нему здесь войско Сирийское.
А Иуда с тремя тысячами мужей расположился станом при Адасе; и помолился Иуда, и сказал:
Господи! когда посланные царя Ассирийского произносили злохуления, то пришел Ангел Твой и поразил из них сто восемьдесят пять тысяч.
Так сокруши ныне пред нами сие полчище, да познают прочие, что они произносили хулу на святыни Твои, и суди их по злобе их.
И вступили войска в сражение в тринадцатый день месяца Адара, и разбито было войско Никанора, и он первый пал в сражении.
Когда же воины его увидели, что Никанор пал, то, побросав оружие свое, обратились в бегство.
И преследовали их Израильтяне целый день, от Адаса до самой Газиры, и трубили вслед их вестовыми трубами.
И выходили из всех окрестных селений Иудейских и окружали их, – и они, оборачиваясь к преследовавшим их, все пали от меча, и ни одного не осталось из них.
И взяли Иудеи добычи их и награбленное ими, и отрубили голову Никанора и правую руку его, которую он простирал надменно, и принесли и повесили перед Иерусалимом.
Народ весьма радовался и провел тот день, как день великого веселья;
и установили ежегодно праздновать этот день тринадцатого числа Адара.
И успокоилась земля Иудейская на некоторое время.
Иуда услышал о славе Римлян, что они могущественны и сильны и благосклонно принимают всех, обращающихся к ним, и кто ни приходил к ним, со всеми заключали они дружбу.
А что они могущественны и сильны, – рассказывали ему о войнах их, о мужественных подвигах, которые они показали над Галатами, как они покорили их и сделали данниками;
также о том, что сделали они в стране Испанской, чтобы овладеть находящимися там серебряными и золотыми рудниками,
и своим благоразумием и твердостью овладели всем краем, хотя тот край весьма далеко отстоял от них, равно о царях, которые приходили против них от конца земли, и они сокрушили их и поразили великим поражением, а прочие платят им ежегодно дань;
они также сокрушили на войне и покорили себе Филиппа и Персея, царя Китийского, и других, восставших против них,
и Антиоха, великого царя Азии, который вышел против них на войну со ста двадцатью слонами, и с конницею, и колесницами, и весьма многочисленным войском и был разбит ими;
они взяли его живого и заставили платить им великую дань, – как его, так и следующих после него царей, – дать заложников и допустить раздел,
а страну Индийскую и Мидию, и Лидию, и другие из лучших областей его, взяв от него, отдали царю Евмению;
и о том, как Еллины вознамерились прийти и истребить их,
но это намерение сделалось им известным, и они послали против них одного военачальника и воевали против них, – и много из них пало пораженных, и взяли в плен жен их и детей их и разграбили их, и овладели их землею, и разорили крепости их, и поработили их до сего дня;
и другие царства и острова, которые когда-либо восставали против них, они разорили и поработили.
А с друзьями своими и с доверявшимися им они сохраняли дружбу; и овладели царствами ближними и дальними, и все, слышавшие имя их, боялись их.
Если захотят кому помочь и кого воцарить, те царствуют, и кого хотят, сменяют, и они весьма возвысились;
но при всем том никто из них не возлагал на себя венца и не облекался в порфиру, чтобы величаться ею.
Они составили у себя совет, и постоянно каждый день триста двадцать человек совещаются обо всем, что относится до народа и благоустроения его;
и каждый год одному человеку вверяют они начальство над собою и господство над всею землею их, и все слушают одного, и не бывает ни зависти, ни ревности между ними.
Тогда избрал Иуда Евполема, сына Иоаннова, сына Аккосова, и Иасона, сына Елеазарова, и послал их в Рим, чтобы заключить с ними дружбу и союз
и чтобы они сняли с них иго, ибо они видят, что Еллинское царство хочет поработить Израиля.
Итак, они отправились в Рим, хотя путь был очень долгий, и вошли в собрание совета и, приступив, сказали:
Иуда Маккавей и братья его и весь народ Иудейский послали нас к вам, чтобы заключить с вами союз и мир и чтобы вы вписали нас в число соратников и друзей ваших.
И угодно было это слово перед ними.
И вот список того послания, которое написали они в ответ на медных досках и послали в Иерусалим, чтобы оно служило для них там памятником мира и союза:
«благо да будет Римлянам и народу Иудейскому на море и на суше навеки, и меч и враг да будут далеко от них!
Если же настанет война прежде у Римлян или у всех союзников их во всем владении их,
то народ Иудейский должен оказать им всем сердцем помощь в войне, как потребует того время;
и воюющим они не будут ни давать, ни доставлять ни хлеба, ни оружия, ни денег, ни кораблей, ибо так угодно Римлянам; они должны исполнять обязанность свою, ничего не получая.
Точно так же, если прежде случится война у народа Иудейского, Римляне от души будут помогать им в войне, как потребует того время,
и помогающим в войне не будут давать ни хлеба, ни оружия, ни денег, ни кораблей: так угодно Риму; они должны исполнять свои обязанности – и без обмана».
На таких условиях заключили Римляне союз с народом Иудейским.
Если же после сих условий те и другие вздумают что-нибудь прибавить или убавить, пусть сделают это по их общему произволению, и то, что они прибавят или убавят, будет иметь силу.
А о том зле, какое делает Иудеям царь Димитрий, мы написали ему так: «для чего ты наложил тяжкое твое иго на друзей наших и союзников – Иудеев?
Если они еще обратятся к нам с жалобою на тебя, то мы окажем им справедливость и будем воевать против тебя на море и на суше».
Когда Димитрий услышал, что Никанор и воины его пали в сражении, послал Вакхида и Алкима во второй раз в землю Иудейскую и правое крыло с ними.
И отправились они по дороге в Галгалы и расположились станом при Месалофе, что в Арвилах, и, овладев им, погубили множество людей.
В первом месяце сто пятьдесят второго года расположились они станом у Иерусалима,
но снялись и пошли к Верее с двадцатью тысячами мужей и двумя тысячами конницы.
А Иуда расположился станом при Елеасе, и три тысячи избранных мужей с ним.
Но, увидев множество войска, как оно многочисленно, они весьма устрашились, и многие из стана его разбежались, и осталось из них не более восьмисот мужей.
Когда увидел Иуда, что разбежалось ополчение его, а война тревожила его, он смутился сердцем, потому что не имел времени собрать их.
Он опечалился и сказал оставшимся: встанем и пойдем на противников наших; может быть, мы в силах будем сражаться с ними.
Но они отклоняли его и говорили: мы не в силах, но будем теперь спасать жизнь нашу, и потом возвратимся с братьями нашими, и тогда будем сражаться против них, а теперь нас мало.
Но Иуда сказал: нет, да не будет этого со мною, чтобы бежать от них; а если пришел час наш, то умрем мужественно за братьев наших и не оставим нарекания на славу нашу.
И двинулось войско из стана и стало против них; и разделилась конница на две части, а впереди войска шли пращники и стрельцы и все сильные передовые воины.
Вакхид же находился на правом крыле, и приближались отряды с обеих сторон и трубили трубами.
Затрубили трубами и бывшие с Иудою, и поколебалась земля от шума войск, и было упорное сражение от утра до вечера.
Когда увидел Иуда, что Вакхид и крепчайшая часть его войска находится на правой стороне, то собрались к нему все храбрые сердцем –
и разбито ими правое крыло, и они преследовали их до горы Азота.
Когда находившиеся на левом крыле увидели, что правое крыло разбито, то обратились вслед за Иудою и бывшими с ним, с тыла.
И сражение было жестокое, и много пало пораженных с той и другой стороны,
пал и Иуда, а прочие обратились в бегство.
И взяли Ионафан и Симон Иуду, брата своего, и похоронили его во гробе отцов его в Модине.
И оплакивали его и рыдали о нем сильно все Израильтяне, и печалились много дней и говорили:
как пал сильный, спасавший Израиля?
Прочие же дела Иуды, и сражения, и мужественные подвиги, которые совершил он, и величие его не описаны, ибо их было весьма много.
По смерти же Иуды во всех пределах Израильских явились люди беззаконные, и поднялись все делатели неправды.
В те самые дни был очень сильный голод, и страна пристала к ним.
И выбрал Вакхид нечестивых мужей и поставил их начальниками страны.
Они разведывали и разыскивали друзей Иуды и приводили их к Вакхиду, а он мстил им и издевался над ними.
И была великая скорбь в Израиле, какой не бывало с того дня, как не видно стало у них пророка.
Тогда собрались все друзья Иуды и сказали Ионафану:
с того времени, как скончался брат твой Иуда, нет подобного ему мужа, чтобы выйти против врагов и Вакхида и против ненавистников нашего народа.
Итак, теперь мы тебя избрали – быть нам вместо него начальником и вождем, чтобы вести войну нашу.
И принял Ионафан в то время предводительство и стал на место Иуды, брата своего.
И узнал о том Вакхид и искал убить его.
Об этом узнали Ионафан и Симон, брат его, и все бывшие с ним и убежали в пустыню Фекое и расположились станом при водах озера Асфар.
Вакхид, узнав о том в день субботний, переправился сам и все войско его за Иордан.
А Ионафан отправил брата своего – предводителя народа – и просил друзей своих, Наватеев, чтобы сложить у них большой запас свой.
Но вышли из Мидавы сыны Иамври и схватили Иоанна и все, что он имел, и ушли.
После сих происшествий сказали Ионафану и Симону, брату его, что сыны Иамври торжественно совершают знатный брак и провожают из Надавафа с великою пышностью невесту, дочь одного из знатных вельмож Хананейских.
Тогда вспомнили они об Иоанне, брате своем, и вышли, и скрылись под кровом горы.
Подняв глаза свои, они увидели: вот восклицания и большое приданое; навстречу вышел жених и друзья его и братья его с тимпанами и музыкою и со многими оружиями.
Тогда бывшие с Ионафаном поднялись на них из засады и побили их, и много пало пораженных, а остальные убежали на гору; и взяли они всю добычу их.
И обратилось брачное торжество в печаль, и звук музыки их – в плач.
Так отмстили они за кровь брата своего и возвратились к болотистому месту у Иордана.
И услышал об этом Вакхид – и в день субботний пришел к берегам Иордана с большим войском.
Тогда сказал Ионафан бывшим с ним: встанем теперь и сразимся за жизнь нашу, ибо ныне – не то, что вчера и третьего дня.
Вот, неприятель и спереди нас и сзади нас, вода Иордана с той и с другой стороны, и болото и лес, и нет места, куда уклониться.
Итак, теперь воззовите на небо, чтобы избавиться вам от руки врагов ваших.
И началось сражение. И простер Ионафан руку свою, чтобы поразить Вакхида, но тот уклонился от него назад.
И бросился Ионафан и бывшие с ним в Иордан и переплыли на другой берег, а те не перешли за ними Иордана.
И пало у Вакхида в тот день до тысячи мужей.
И возвратился он в Иерусалим и построил в Иудее крепкие города: крепость в Иерихоне, и Еммаум и Вефорон, и Вефиль и Фамнафу в Фарафоне, и Тефон с высокими стенами, воротами и запорами,
и поставил в них стражу, чтобы враждебно действовать против Израиля.
Укрепил также город в Вефсуре и Газару и крепость и оставил в них войско со съестными запасами,
и взял в заложники сыновей вождей страны и поместил их в Иерусалимской крепости под стражею.
В сто пятьдесят третьем году, во втором месяце, Алким велел разорить стену внутреннего двора храма и разрушить дело пророков, и уже начал разрушение.
Но в то самое время Алким поражен был ударом, и остановились предприятия его; уста его сомкнулись, он онемел и не мог более вымолвить ни одного слова и завещать о доме своем.
И умер Алким в то же время в тяжких мучениях.
Когда Вакхид узнал, что Алким умер, возвратился к царю; и земля Иудейская два года оставалась в покое.
Тогда все беззаконники совещались и говорили: вот, Ионафан и находящиеся с ним живут безопасно в покое; приведем теперь Вакхида, и он схватит всех их в одну ночь.
Пошли и предложили ему такой совет.
Он решился идти с большим войском и послал тайно письма всем союзникам своим, которые находились в Иудее, чтобы они схватили Ионафана и находящихся с ним, но они не могли, потому что замысел их сделался известен им.
И поймали они из мужей страны виновников этого злодейства до пятидесяти человек и убили их.
После сего удалились Ионафан и Симон и бывшие с ними в Вефваси, что в пустыне, и возобновили разрушенное там и укрепили город.
Узнав об этом, Вакхид собрал все войско свое, известив и тех, которые находились в Иудее,
пришел и осадил Вефваси, и сражался против него много дней и устроил машины.
Ионафан же оставил в городе Симона, брата своего, а сам вышел в страну, и вышел с небольшим числом,
и поразил Одоааррина и братьев его и сыновей Фасирона в шатрах их и начал поражать и наступать с силою.
Тогда и Симон и бывшие с ним выступили из города и сожгли машины,
и сражались против Вакхида, и он был разбит ими; этим они сильно опечалили его, потому что замысел его и поход остался тщетным.
Сильно разгневался он на мужей беззаконных, которые присоветовали ему идти в эту страну, и многих из них умертвил, и решился возвратиться в землю свою.
Узнав об этом, Ионафан послал к нему старейшин, чтобы заключить с ним мир и чтобы он отдал пленных.
Он принял это и сделал по словам его, и поклялся не причинять ему никакого зла во все дни жизни своей,
и отдал ему пленных, которых прежде взял в плен в земле Иудейской, и возвратился в землю свою и не приходил более в пределы их.
И унялся меч в Израиле, и поселился Ионафан в Махмасе; и начал Ионафан судить народ и истребил нечестивых из среды Израиля.
В сто шестидесятом году выступил Александр, сын Антиоха Епифана, и овладел Птолемаидою: и приняли его, и он воцарился там.
Когда услышал о том царь Димитрий, собрал весьма многочисленное войско и вышел против него на войну.
И послал Димитрий письма Ионафану с мирным предложением, как бы желая возвеличить его,
ибо говорил: предупредим заключить с ним мир, прежде нежели он заключит с Александром против нас:
тогда он припомнит все зло, которое мы сделали против него и братьев его и народа его.
И он дал ему власть набирать войско и приготовлять оружия, чтобы быть союзником его, и велел отдать ему заложников, которые находились в крепости.
Ионафан пришел в Иерусалим и прочитал письма вслух всего народа и бывших в крепости;
и убоялись все великим страхом, услышав, что царь дал ему власть набирать войско;
а бывшие в крепости выдали Ионафану заложников, и он возвратил их родителям их.
И жил Ионафан в Иерусалиме; и начал строить и возобновлять город,
и сказал производившим работы, чтобы они строили стены и вокруг горы Сиона для твердости из четырехугольных камней, – и делали так.
Тогда иноплеменные, бывшие в крепостях, построенных Вакхидом, бежали:
каждый оставил свое место и ушел в свою землю.
Только в Вефсуре остались некоторые из тех, которые оставили закон и заповеди, ибо это место служило для них убежищем.
И услышал царь Александр о тех обещаниях, какие Димитрий послал Ионафану, и рассказали ему о войнах и храбрых подвигах, которые совершил Ионафан и братья его, и о трудностях, понесенных ими.
Тогда он сказал: найдем ли мы еще такого мужа, как этот? Сделаем же его нашим другом и союзником.
И написал и послал ему письмо в таких словах:
«Царь Александр брату Ионафану – радоваться.
Услышали мы о тебе, что ты – муж, крепкий силою и достойный быть нашим другом.
Итак, мы поставляем тебя ныне первосвященником народа твоего; и ты будешь именоваться другом царя (он послал ему порфиру и золотой венец) и будешь держать нашу сторону и хранить дружбу с нами».
И облекся Ионафан в священную одежду в седьмом месяце сто шестидесятого года, в праздник кущей, и собрал войско и заготовил множество оружий.
И услышал об этом Димитрий и огорчился, и сказал:
что это мы сделали, что Александр предупредил нас заключить дружбу с Иудеями в подкрепление себе?
Напишу и я им слова приветствия, восхваления и обещаний, чтобы были они в помощь мне.
И послал им письмо в таких словах: «Царь Димитрий народу Иудейскому – радоваться.
Слышали мы и радовались, что вы сохраняете договоры наши, пребываете в дружбе с нами и не склоняетесь к врагам нашим.
Продолжайте и ныне сохранять верность к нам, и мы воздадим вам добром за то, что вы делаете для нас:
сделаем вам многие уступки и дадим вам дары.
Ныне же разрешаю вас и освобождаю всех Иудеев от податей и пошлины с соли и с венцов;
и за третью часть семян и половинную часть древесных плодов, принадлежащую мне, отныне и впредь я отменяю брать с земли Иудейской и с трех областей, присоединенных к ней от Самарии и Галилеи, от нынешнего дня и на вечные времена.
И Иерусалим да будет священным и свободным и пределы его, десятины и доходы его.
Предоставляю и власть над крепостью Иерусалимскою и даю право первосвященнику поставить в ней людей, каких он сам изберет, для охранения ее;
и всякого человека из Иудеев, взятого в плен из земли Иудейской, во всем царстве моем отпускаю на свободу даром: пусть все будут свободны от повинностей за себя и за скот свой.
Все праздники и субботы и новомесячия, и дни установленные – три дня пред праздником и три дня после праздника, – все эти дни пусть будут днями льготы и свободы всем Иудеям, находящимся в моем царстве.
Никто не будет иметь права притеснять и отягощать кого-нибудь из них ни по какому делу.
И пусть из Иудеев записываются в царские войска до тридцати тысяч человек, – и им будет даваться жалованье наравне со всеми войсками царскими.
И из них да будут поставляемы начальствующими над большими крепостями царскими, из них же да будут поставляемы и над делами царства, требующими верности, и их приставники и начальники да будут из них же, и пусть они живут по своим законам, как повелел царь в земле Иудейской.
И три области, присоединенные к Иудее от страны Самарийской, пусть останутся присоединенными к Иудее, чтобы считаться и быть им за одну и не подлежать другой власти, кроме власти первосвященника.
Птолемаиду с округом ее я отдаю в дар святилищу в Иерусалиме на издержки, потребные для святилища;
я же даю ежегодно пятнадцать тысяч сиклей серебра из царских сборов с подлежащих мест.
И все остальное, чего не отдали заведующие сборами, как в прежние годы, отныне будут отдавать на работы храма.
Сверх того пять тысяч сиклей серебра, которые брали от доходов святилища из ежегодного сбора, и те уступаются, как принадлежащие служащим священникам.
И все, которые убегут в храм Иерусалимский и во все пределы его по причине повинностей царских и всех других, пусть будут свободны со всем, что принадлежит им в царстве моем.
И на строение и возобновление святилища издержки будут выдаваемы из сборов царских.
И на построение стен Иерусалима и укрепление их вокруг издержки будут выдаваемы из доходов царских, а также на построение стен в Иудее».
Ионафан и народ, выслушав эти слова, не поверили им и не приняли их, ибо вспомнили о тех великих бедствиях, которые нанес Димитрий Израильтянам, жестоко притеснив их,
и предпочли союз с Александром, ибо он первый сделал им мирные предложения, – и помогали ему в войнах во все дни.
Царь Александр собрал большое войско и ополчился против Димитрия.
И вступили два царя в сражение, и войско Димитрия обратилось в бегство; Александр преследовал его, и превозмог,
и весьма настойчиво продолжал сражение до самого захождения солнца, – и пал Димитрий в этот день.
После того Александр отправил послов к Птоломею, царю Египетскому, с такими словами:
«Я возвратился в землю царства моего и воссел на престоле отцов моих, принял верховную власть, сокрушил Димитрия и стал обладателем страны нашей.
Я вступил с ним в сражение, и он разбит нами и войско его, и воссели мы на престоле царства его.
Итак, заключим теперь дружбу между нами, и ты дай мне дочь твою в жену, и буду я тебе зятем и дам тебе и ей дары, достойные тебя».
И отвечал царь Птоломей так: «Счастлив день, в который ты возвратился в землю отцов твоих и воссел на престоле царства их.
Ныне я исполню для тебя то, о чем ты писал, только ты выйди ко мне в Птолемаиду, чтобы нам видеть друг друга, и я породнюсь с тобою, как ты сказал».
И отправился Птоломей из Египта сам и Клеопатра, дочь его, и прибыли в Птолемаиду в сто шестьдесят втором году.
Царь Александр встретил его, и он выдал за него Клеопатру, дочь свою, и устроил брак ее в Птолемаиде, как прилично царям, с великою пышностью.
Писал также царь Александр Ионафану, чтобы он вышел к нему навстречу.
И отправился Ионафан в Птолемаиду с пышностью, и представлялся обоим царям и одарил их и приближенных их серебром и золотом и многими дарами, и приобрел благоволение их.
И собрались против него мужи зловредные из среды Израиля, мужи беззаконные, чтобы оклеветать его; но царь не внял им.
И повелел царь снять с Ионафана одежды его и облечь его в порфиру, – и сделали так.
И посадил его царь с собою и сказал своим правителям: выйдите с ним на средину города и провозгласите, чтобы никто не смел клеветать на него ни в каком деле и никто не тревожил его никаким делом.
Когда клеветавшие увидели славу его, как он был провозглашаем и как облечен в порфиру, все разбежались.
Так прославил его царь и вписал его в число первых друзей, и назначил его военачальником и областным правителем.
И возвратился Ионафан в Иерусалим с миром и веселием.
Но в сто шестьдесят пятом году пришел из Крита Димитрий, сын Димитрия, в землю отцов своих.
Услышав о том, царь Александр весьма огорчился и возвратился в Антиохию.
И поставил Димитрий военачальником Аполлония, правителя Келе-Сирии, – и он собрал большое войско и расположился станом при Иамнии и послал к первосвященнику Ионафану сказать:
ты только один превозносишься над нами, я же подвергся осмеянию и посрамлению через тебя. Зачем ты противостоишь нам в горах?
Если ты надеешься на твои военные силы, то сойди к нам на равнину, и там мы померяемся, ибо со мною войско городов.
Спроси и узнай, кто я и прочие помогающие нам, и скажут тебе: невозможно вам устоять пред лицем нашим, ибо дважды обращены были в бегство отцы твои в земле своей.
И ныне ты не можешь устоять против такой конницы и такого войска на равнине, где нет ни камней, ни ущелий, ни места для убежища.
Когда Ионафан выслушал эти слова Аполлония, то подвигся духом и, избрав десять тысяч мужей, вышел из Иерусалима, и брат его Симон сошелся с ним на помощь ему.
И расположился станом при Иоппии; но не впустили его в город, ибо в Иоппии была стража Аполлония, и они начали воевать против нее.
Тогда устрашенные жители отворили ему город, и Ионафан овладел Иоппиею.
Услышав о сем, Аполлоний взял три тысячи конницы и большое войско и пошел в Азот, как бы делая переход, а между тем прошел на равнину, ибо имел множество конницы и надеялся на нее.
Ионафан же преследовал его до Азота, и вступили войска в сражение.
Между тем Аполлоний оставил тысячу всадников в скрытном месте позади них;
но Ионафан узнал, что есть засада сзади него. И обступили войско его и бросали в народ стрелы с утра до вечера,
народ же стоял, как приказал Ионафан; наконец всадники утомились.
Тогда Симон подвел войско свое и напал на отряд, ибо всадники изнемогли, – и были разбиты им и обратились в бегство.
И рассеялись всадники по равнине и убежали в Азот, и вошли в Бетдагон, капище их, чтобы спастись.
Но Ионафан сжег Азот и окрестные города и взял добычу их, и капище Дагона с убежавшими в него сжег огнем.
И было павших от меча с сожженными до восьми тысяч мужей.
Отправившись оттуда, Ионафан расположился станом против Аскалона; но жители города вышли к нему навстречу с великою почестью.
И возвратился Ионафан со всеми бывшими при нем в Иерусалим, имея при себе много добычи.
Когда царь Александр услышал о сих событиях, то вновь почтил Ионафана
и послал ему золотую пряжку, какая по обычаю давалась царским родственникам, и подарил ему Аккарон и всю область его в наследственное владение.
Между тем царь Египетский, собрав многочисленное войско, как песок на берегу морском, и множество кораблей, домогался овладеть царством Александра хитростью и присоединить его к своему царству.
Он пришел в Сирию с мирными речами, и жители отворяли ему города и выходили навстречу, ибо дано было от царя Александра повеление встречать его, потому что он был тесть его.
Когда же Птоломей входил в города, то оставлял войско для стражи в каждом городе.
Когда приблизился он к Азоту, то показали ему сожженное капище Дагона, и Азот и окрестные города разрушенные, и тела пораженные и сожженные во время сражения, ибо сложили их в груды по пути его,
и рассказали царю о всем, что сделал Ионафан, жалуясь на него; но царь промолчал.
Тогда вышел Ионафан навстречу царю в Иоппию с почетом, и приветствовали друг друга и ночевали там.
И шел Ионафан с царем до реки, называемой Елевфера, и потом возвратился в Иерусалим.
Царь же Птоломей овладел городами на морском берегу до Селевкии приморской и составлял злые замыслы против Александра.
И послал послов к царю Димитрию, говоря: приди сюда, заключим между собою союз, и я дам тебе дочь мою, которую имеет Александр, и ты будешь царствовать в царстве отца твоего.
Я раскаиваюсь, что отдал ему дочь мою, ибо он старался убить меня.
Так клеветал он на него, потому что сам домогался царства его.
И, отняв у него дочь свою, отдал ее Димитрию, и стал чужим для Александра, и обнаружилась вражда их.
И вошел Птоломей в Антиохию и возложил на свою голову два венца – Азии и Египта.
Царь Александр находился в то время в Киликии, потому что жители тех мест отпали от него.
Услышав об этом, Александр пошел против него воевать; тогда Птоломей вывел войско и встретил его с крепкою силою, и обратил его в бегство.
И убежал Александр в Аравию, чтобы укрыться там; царь же Птоломей возвысился.
Завдиил, Аравитянин, снял голову с Александра и послал ее Птоломею.
Царь же Птоломей на третий день умер, а оставшиеся в крепостях истреблены были жителями крепостей.
И воцарился Димитрий в сто шестьдесят седьмом году.
В те дни собрал Ионафан Иудеев, чтобы завоевать крепость Иерусалимскую, и устроил перед нею множество машин.
Но некоторые ненавистники народа своего, отступники от закона, пошли к царю и донесли, что Ионафан облагает крепость.
Когда он услышал об этом, разгневался и, поспешно собравшись, отправился в Птолемаиду, и написал Ионафану, чтобы он не облагал крепости, а как можно скорее шел к нему навстречу в Птолемаиду, чтобы переговорить с ним.
Но Ионафан, выслушав это, приказал продолжать осаду и, избрав из старейшин Израильских и священников, решился подвергнуться опасности.
Взяв серебра и золота, одежды и много других даров, он пошел к царю в Птолемаиду и приобрел благоволение его.
И хотя некоторые отступники из того же народа клеветали на него,
но царь поступил с ним так же, как поступали с ним предшественники его, и возвысил его пред всеми друзьями своими,
и утвердил за ним первосвященство и другие почетные отличия, какие он имел прежде, и сделал его одним из первых друзей своих.
И просил Ионафан царя освободить от податей Иудею и три области и Самарию и обещал ему триста талантов.
Царь согласился и написал Ионафану обо всем этом письмо такого содержания:
«Царь Димитрий брату Ионафану и народу Иудейскому – радоваться.
Список письма, которое мы писали о вас Ласфену, родственнику нашему, посылаем и к вам, чтобы вы знали.
Царь Димитрий Ласфену-отцу – радоваться.
Народу Иудейскому, друзьям нашим, верно исполняющим свои обязанности перед нами, мы рассудили оказать благодеяние за их доброе расположение к нам.
Итак, мы утверждаем за ними как пределы Иудеи, так и три области: Аферему, Лидду и Рамафем, которые присоединены к Иудее от Самарии, и все, принадлежащее всем жрецам их в Иерусалиме, за те царские оброки, которые прежде ежегодно получал от них царь с произрастаний земли и с плодов древесных,
и все прочее, принадлежащее нам отныне из десятин и даней, следующих нам, соленые озера и венечный сбор, нам принадлежащий, все вполне уступаем им.
И ничего не будет отменено из сего отныне и навсегда.
Итак, позаботьтесь сделать список с сего, и пусть будет отдан он Ионафану и положен на святой горе в известном месте».
И увидел царь Димитрий, что преклонилась земля пред ним и ничто не противилось ему, и отпустил все войска свои, каждого в свое место, кроме войск чужеземных, которые он нанял с островов чужих народов, за что все войска отцов его ненавидели его.
Трифон, один из прежних приверженцев Александра, видя, что все войска ропщут на Димитрия, отправился к Емалкую Аравитянину, который воспитывал Антиоха, малолетнего сына Александрова;
и настаивал, чтобы он выдал его ему, дабы сделать его царем вместо него; и рассказал ему обо всем, что сделал Димитрий, и о неприязни, которую имеют к нему войска его, и пробыл там много дней.
И послал Ионафан к царю Димитрию, чтобы он вывел оставленных им в Иерусалимской крепости и укреплениях, ибо они нападали на Израиля.
Димитрий послал сказать Ионафану: не только это сделаю для тебя и для народа твоего, но и почту тебя и народ твой великою честью, как скоро буду иметь благоприятное время.
Теперь же ты справедливо поступишь, если пришлешь мне людей на помощь в войне, ибо отложились от меня все войска мои.
И послал к нему Ионафан в Антиохию три тысячи храбрых мужей, и пришли они к царю, и обрадовался царь прибытию их.
Граждане же, собравшись на средину города до ста двадцати тысяч человек, хотели убить царя.
Но царь убежал во дворец, а граждане заняли все улицы города и начали осаждать его.
Тогда царь призвал на помощь Иудеев, и все они тотчас собрались к нему, и вдруг рассыпались по городу, и умертвили в тот день в городе до ста тысяч,
и зажгли город, и взяли в тот день много добычи, и спасли царя.
И увидели граждане, что Иудеи овладели городом, как хотели, и упали духом, и начали взывать к царю, умоляя и говоря:
прости нас, и пусть Иудеи перестанут нападать на нас и на город.
И сложили оружие и заключили мир. И прославились Иудеи перед царем и перед всеми в царстве его и возвратились в Иерусалим с большою добычею.
И воссел царь Димитрий на престоле царства своего, и успокоилась земля пред ним.
Но он солгал во всем, что обещал, и изменил Ионафану и не воздал за сделанное ему добро и сильно оскорбил его.
После того возвратился Трифон и с ним Антиох, еще очень юный; он воцарился и возложил на себя венец.
И собрались к нему все войска, которые распустил Димитрий, и начали воевать с ним, и он обратился в бегство, и был поражен.
И взял Трифон слонов и овладел Антиохиею.
И писал юный Антиох Ионафану, говоря: предоставляю тебе первосвященство и поставляю тебя над четырьмя областями, и ты будешь в числе друзей царских.
И послал ему золотые сосуды и домашнюю утварь и дал ему право пить из золотых сосудов и носить порфиру и золотую пряжку,
а Симона, брата его, поставил военачальником от области Тирской до пределов Египта.
И выступил Ионафан в поход, и проходил по ту сторону реки [Иордана] и по городам, и собрались к нему на помощь все Сирийские войска; и пришел он к Аскалону, и встретили его жители города с честью.
Оттуда пошел он в Газу; но жители Газы заперлись; и осадил он город, и сжег огнем предместья его, и опустошил их.
И упросили жители Газы Ионафана, и он примирился с ними, только взял в заложники сыновей начальников их и отослал их в Иерусалим, и прошел страну до Дамаска.
И услышал Ионафан, что пришли в Кадис, в Галилее, военачальники Димитрия с многочисленным войском, чтобы удалить его от страны.
Но он пошел навстречу им, брата же своего, Симона, оставил в стране.
И расположил Симон стан свой при Вефсуре, и осаждал его многие дни, и запер его.
И просили его о мире, и он согласился, но выгнал их оттуда, и овладел городом, и поставил в нем стражу.
А Ионафан и войско его расположились станом при водах Геннисаретских и утром стали на равнине Насор.
И вот, войско иноплеменников встретилось с ним на равнине, оставив против него засаду в горах, само же шло навстречу ему с противной стороны.
И вышли бывшие в засаде из своих мест, и начали сражаться: тогда все бывшие с Ионафаном обратились в бегство,
и ни одного из них не осталось, кроме Маттафии, сына Авессаломова, и Иуды, сына Халфиева, начальников воинских отрядов.
И разодрал Ионафан одежды свои, и посыпал землю на голову свою, и молился.
Потом возвратился сражаться с ними и поразил их, и они бежали.
Увидев это, убежавшие от него возвратились к нему, и с ним преследовали их до Кадиса, до самого стана их, и там остановились.
В тот день пало от иноплеменников до трех тысяч мужей; и возвратился Ионафан в Иерусалим.
Ионафан, видя, что время благоприятствует ему, избрал мужей и послал в Рим установить и возобновить дружбу с Римлянами,
и к Спартанцам и в другие места послал письма о том же.
И пришли они в Рим, и вошли в совет, и сказали: «Ионафан-первосвященник и народ Иудейский прислали нас, чтобы возобновить дружбу с вами и союз по-прежнему».
И там дали им письма к местным начальникам, чтобы проводили их в землю Иудейскую с миром.
Вот список письма, которое писал Ионафан Спартанцам:
«Первосвященник Ионафан и народные старейшины и священники и остальной народ Иудейский братьям Спартанцам – радоваться.
Еще прежде от Дария [Арея], царствовавшего у вас, присланы были к первосвященнику Онии письма, что вы – братья наши, как показывает список.
И принял Ония посланного мужа с честью, и получил письма, в которых ясно говорилось о союзе и дружбе.
Мы же, хотя и не имеем надобности в них, имея утешением священные книги, которые в руках наших,
но предприняли послать к вам для возобновления братства и дружбы, чтобы не отчуждаться от вас, ибо много прошло времени после того, как вы присылали к нам.
Мы неопустительно во всякое время, как в праздники, так и в прочие установленные дни, воспоминаем о вас при жертвоприношениях наших и молитвах, как должно и прилично воспоминать братьев.
Мы радуемся о вашей славе;
нас же обстоят многие беды и частые войны; ибо воевали против нас окрестные цари.
Но мы не хотели беспокоить вас и прочих союзников и друзей наших в этих войнах,
ибо мы имеем помощь небесную, помогающую нам; мы избавились от врагов наших, и враги наши усмирены.
Теперь мы избрали Нуминия, сына Антиохова, и Антипатра, сына Иасонова, и послали их к Римлянам возобновить дружбу с ними и прежний союз.
Поручили им идти и к вам, приветствовать вас и вручить вам письма от нас о возобновлении и с вами нашего братства.
И вы хорошо сделаете, ответив нам на них».
Вот и список писем, которые прислал Дарий [Арей]:
«Царь Спартанский Онии первосвященнику – радоваться.
Найдено в писании о Спартанцах и Иудеях, что они – братья и от рода Авраамова.
Теперь, когда мы узнали об этом, вы хорошо сделаете, написав нам о благосостоянии вашем.
Мы же уведомляем вас: скот ваш и имущество ваше – наши, а что у нас есть, то ваше. И мы повелели объявить вам об этом».
И услышал Ионафан, что возвратились военачальники Димитрия с бо́льшим войском, нежели прежде, чтобы воевать против него,
и вышел из Иерусалима, и встретил их в стране Амафитской, и не дал им времени войти в страну его.
И послал соглядатаев в стан их, которые, возвратившись, объявили ему, что они готовятся напасть на них в эту ночь.
Посему, когда зашло солнце, Ионафан приказал своим бодрствовать, быть в вооружении и готовиться к сражению всю ночь, и поставил вокруг стана передовых сторожей.
И услышали неприятели, что Ионафан со своими приготовился к сражению, и устрашились, и затрепетали сердцем своим, и, зажегши огни в стане своем, ушли.
Ионафан же и бывшие с ним не знали о том до утра, ибо видели горящие огни.
И погнался Ионафан за ними, но не настиг их, потому что они перешли реку Елевферу.
Тогда Ионафан обратился на Арабов, называемых Заведеями, поразил их и взял добычу их.
Потом, возвратившись, пришел в Дамаск и прошел по всей той стране.
И Симон вышел, и прошел до Аскалона и ближайших крепостей, и обратился в Иоппию, и овладел ею
ибо он услышал, что [Иоппияне] хотят сдать крепость войскам Димитрия, – и поставил там стражу, чтобы охранять ее.
И возвратился Ионафан, и созвал старейшин народа, и советовался с ними, чтобы построить крепости в Иудее,
возвысить стены Иерусалима и воздвигнуть высокую стену между крепостью и городом, дабы отделить ее от города, так чтобы она была особо и не было бы в ней ни купли, ни продажи.
Когда собрались устроить город и дошли до стены у потока с восточной стороны, то построили так называемую Хафенафу.
А Симон построил Адиду в Сефиле и укрепил ворота и запоры.
Между тем Трифон домогался сделаться царем Азии и возложить на себя венец и поднять руку на царя Антиоха,
но опасался, как бы не воспрепятствовал ему Ионафан и не начал против него войны; поэтому искал случая, чтобы взять Ионафана и убить, и, поднявшись, пошел в Вефсан.
И вышел Ионафан навстречу ему с сорока тысячами избранных мужей, готовых к битве, и пришел в Вефсан.
Когда Трифон увидел, что Ионафан идет с многочисленным войском, то побоялся поднять на него руки.
И принял его с честью, и представил его всем друзьям своим, дал ему подарки, приказал войскам своим повиноваться ему, как себе самому.
Потом сказал Ионафану: для чего ты утруждаешь весь этот народ, когда не предстоит нам войны?
Итак, отпусти их теперь в домы их, а для себя избери немногих мужей, которые были бы с тобою, и пойдем со мною в Птолемаиду, и я передам ее тебе и другие крепости и остальные войска и всех, заведующих сборами, и потом возвращусь; ибо для этого я и нахожусь здесь.
И поверил ему Ионафан, и сделал так, как он сказал, и отпустил войска, и они отправились в землю Иудейскую;
с собою же оставил три тысячи мужей, из которых две тысячи оставил в Галилее, тысяча же отправилась с ним.
Но как скоро вошел Ионафан в Птолемаиду, Птолемаидяне заперли ворота, и схватили его, и всех вошедших с ним убили мечом.
Тогда Трифон послал войско и конницу в Галилею и на великую равнину, чтобы истребить всех бывших с Ионафаном.
Но они, услышав, что Ионафан схвачен и погиб и бывшие с ним, ободрили друг друга и вышли густым строем, готовые сразиться.
И увидели преследующие, что дело идет о жизни, и возвратились назад.
А они все благополучно пришли в землю Иудейскую и оплакивали Ионафана и бывших с ним, и были в большом страхе, и весь Израиль плакал горьким плачем.
Тогда все окрестные народы искали истребить их, ибо говорили: теперь нет у них начальника и поборника; итак, будем теперь воевать против них и истребим из среды людей память их.
Услышал Симон, что Трифон собрал большое войско, чтобы идти в землю Иудейскую и разорить ее.
И, видя, что народ в страхе и трепете, взошел в Иерусалим и собрал народ.
И, ободряя их, говорил им: сами вы знаете, сколько я и братья мои и дом отца моего сделали ради этих законов и святыни, знаете войны и угнетения, какие мы испытали.
Потому и погибли все братья мои за Израиля, и остался я один.
И ныне да не будет того, чтобы я стал щадить жизнь мою во все время угнетения, ибо я не лучше братьев моих.
Но буду мстить за народ мой и за святилище, и за жен и за детей наших, ибо соединились все народы, чтобы истребить нас по неприязни.
И воспламенился дух народа, как только услышал он такие слова;
и отвечали громким голосом, и сказали: ты – наш вождь на место Иуды и Ионафана, брата твоего.
Веди нашу войну, и, что ты ни скажешь нам, мы всё сделаем.
Тогда собрал он всех мужей ратных, и поспешил окончить стены Иерусалима, и со всех сторон укрепил его.
Потом послал Ионафана, сына Авессаломова, и с ним достаточное число войска в Иоппию, и он выгнал бывших в ней и остался там.
Между тем Трифон поднялся из Птолемаиды с многочисленным войском, чтобы войти в землю Иудейскую; с ним был и Ионафан под стражею.
Симон же расположил стан при Адиде напротив равнины.
Когда Трифон узнал, что Симон заступил место Ионафана, брата своего, и намеревается вступить в сражение с ним, то послал к нему послов сказать:
за серебро, которым брат твой Ионафан задолжал царской казне по надобностям, какие он имел, мы удержали его.
Итак, пришли теперь сто талантов серебра и в заложники двух сыновей его, чтобы он, быв отпущен, не отложился от нас, – и мы отпустим его.
Симон понимал, что они говорят с ним коварно, но послал серебро и детей, чтобы не навлечь большой ненависти от народа,
который сказал бы: оттого, что я не послал ему серебра и детей, Ионафан погиб.
Итак, послал детей и сто талантов; но Трифон обманул и не отпустил Ионафана.
После сего Трифон пошел, чтобы войти в страну и разорить ее, и пошел окольным путем на Адару. Но Симон и войско его следовали за ним повсюду, куда он ни шел.
Бывшие же в крепости послали к Трифону послов, чтобы побудить его прийти к ним чрез пустыню и прислать им съестных припасов.
И приготовил Трифон всю свою конницу, чтобы идти в ту же ночь, но был очень большой снег, и он не пошел по причине снега, а, поднявшись, отправился в Галаад.
Когда же приблизился к Васкаме, умертвил Ионафана, и он погребен там.
И возвратился Трифон и ушел в землю свою.
Тогда Симон послал и взял кости Ионафана, брата своего, и похоронил их в Модине, городе отцов своих.
И оплакивал его весь Израиль горьким плачем, и сокрушались о нем многие дни.
И воздвиг Симон здание над гробом отца своего и братьев своих и вывел его высоко, для благовидности, из тесаного камня с передней и задней стороны,
и поставил на нем семь пирамид, одну против другой, отцу и матери и четырем братьям;
сделал на них искусные украшения, поставив вокруг высокие столбы, а на столбах полное вооружение – на вечную память, и подле оружий – изваянные корабли, так что они были видимы всеми, плавающими по морю.
Этот надгробный памятник, который сделал он в Модине, стоит до сего дня.
Трифон же с коварством отправился в путь с юным царем Антиохом и убил его,
и воцарился вместо него, и возложил на себя венец Азии, и произвел великое поражение на земле.
А Симон строил крепости в Иудее, укрепляя их высокими башнями и большими стенами, воротами и запорами, и складывал в крепостях съестные запасы.
Потом избрал Симон мужей и послал к царю Димитрию просить, чтобы он сделал облегчение стране, ибо все деяния Трифона были грабительские.
И послал ему царь Димитрий ответ на эти слова и написал такое письмо:
«Царь Димитрий Симону, первосвященнику и другу царей, и старейшинам и народу Иудейскому – радоваться.
Золотой венец и пальмовую ветвь, посланную вами, мы получили и готовы заключить с вами полный мир и написать заведующим сборами, чтобы отпустить вам дани.
И всё, что мы постановили о вас, да будет неизменно, и крепости, которые вы построили, пусть принадлежат вам.
Прощаем вам также неумышленные проступки ваши до сего дня и венечный сбор, который платить вы обязаны, и если другое что взимаемо было в Иерусалиме, более не будет взиматься.
И если найдутся из вас способные быть вписанными в число состоящих при нас, пусть записываются, и да будет между нами мир».
В сто семидесятом году снято иго язычников с Израиля;
и народ Израильский в переписке и договорах начал писать: «Первого года при Симоне, великом первосвященнике, вожде и правителе Иудеев».
В это время Симон сделал нападение на Газу, окружил ее войском, устроил осадные машины и придвинул их к городу, разбил одну башню и овладел ею.
А бывшие на машине вскочили в город, и произошло в городе великое смятение.
И взошли граждане с женами и детьми на стену, разодрав одежды свои, и громко взывали, умоляя Симона дать им помилование,
и говорили: поступи с нами не по злым делам нашим, но по милости твоей.
И умилосердился над ними Симон, и не сражался с ними, а только выгнал их из города, и очистил домы, в которых находились идолы, и так вошел в город с славословиями и благословениями.
И выбросил из него все нечистое, и поселил там мужей, соблюдающих закон, и укрепил его, и устроил в нем для себя жилище.
Бывшим же в Иерусалимской крепости не позволяли ни выходить, ни вступать в страну, ни покупать, ни продавать, и они терпели сильный голод, и многие из них погибли от голода.
Тогда воззвали они к Симону о мире, и он дал им его, но выгнал их оттуда и очистил крепость от осквернения,
и взошел в нее в двадцать третий день второго месяца сто семьдесят первого года с славословиями, пальмовыми ветвями, с гуслями, кимвалами и цитрами, с псалмами и песнями, ибо сокрушен великий враг Израиля.
И установил каждогодно проводить этот день с весельем, и укрепил гору храма, находящуюся близ крепости, и поселился там сам и бывшие с ним.
И увидел Симон, что сын его Иоанн возмужал, и поставил его начальником над всеми войсками, и поселился в Газаре.
В сто семьдесят втором году царь Димитрий собрал войска свои и отправился в Мидию, чтобы получить помощь себе для войны против Трифона.
Но Арсак, царь Персидский и Мидийский, услышав, что Димитрий пришел в пределы его, послал одного из военачальников своих взять его живого.
Тот отправился и разбил войско Димитрия, взял его и привел к Арсаку, который заключил его в темницу.
И покоилась земля Иудейская во все дни Симона; он старался о благе народа своего, и нравилась им власть и слава его во все дни.
И ко всей своей славе, он взял еще Иоппию для пристани и открыл вход островам морским,
и распространил пределы народа своего, и овладел тою страною.
Он набрал множество пленных и господствовал над Газарою и Вефсурою и над крепостью, очистил ее от осквернения, и не было противящегося ему.
Иудеи спокойно возделывали землю свою, и земля давала произведения свои и дерева в полях – плод свой.
Старцы, сидя на улицах, все совещались о пользах общественных, и юноши облекались в пышные и воинские одежды.
Городам доставлял он съестные припасы и делал их местами укрепленными, так что славное имя его произносилось до конца земли.
Он восстановил мир в стране, и радовался Израиль великою радостью.
И сидел каждый под виноградом своим и под смоковницею своею, и никто не страшил их.
И не осталось никого на земле, кто воевал бы против них, и цари смирились в те дни.
Он подкреплял всех бедных в народе своем, требовал исполнения закона и истреблял всякого беззаконника и злодея,
украсил святилище и умножил священную утварь.
Когда дошел слух до Рима и до Спарты, что Ионафан умер, они весьма опечалились.
Когда же услышали, что Симон, брат его, сделался вместо него первосвященником и господствует над страною и находящимися в ней городами,
то написали к нему на медных досках, чтобы возобновить с ним дружбу и союз, заключенный ими с братьями его Иудою и Ионафаном.
Они были прочитаны в Иерусалиме пред собранием.
Вот список с писем, присланных Спартанцами: «Спартанские начальники и город Симону первосвященнику, старейшинам и священникам и всему народу Иудейскому, братьям нашим – радоваться.
Послы, присланные к народу нашему, рассказали нам о вашей славе и чести, и мы возрадовались прибытию их
и записали сказанное ими в народном совете так: Нуминий, сын Антиоха, и Антипатр, сын Иасона, послы Иудейские, пришли к нам возобновить с нами дружбу.
И угодно было народу принять этих мужей с честью и внести запись слов их в открытые народные книги, на память народу Спартанскому. А список с этого мы написали для первосвященника Симона».
После того Симон послал Нуминия в Рим с большим золотым щитом, весом в тысячу мин, чтобы заключить с ними союз.
Когда услышал об этом народ, то сказал: какую благодарность воздадим мы Симону и сыновьям его?
Ибо он твердо стоял и братья его и дом отца его, и отразили врагов Израиля, и доставили ему свободу.
И написали о том на медных досках и выставили их на столбах на горе Сион. Вот список написанного: «В восемнадцатый день Елула сто семьдесят второго года – это был третий год при первосвященнике Симоне –
в Сарамели, в великом собрании священников и народа и князей народных и старейшин страны, объявлено нам:
так как много раз бывали войны в этой стране, то Симон, сын Маттафии, сын сынов Иарива, и братья его, подвергая себя опасности, противостали врагам народа своего, чтобы сохранить святилище его и закон, и великою славою прославили народ свой.
Ионафан собрал народ свой и сделался первосвященником его, но он приложился к народу своему.
Когда же враги их вознамерились войти в страну их, чтобы разорить страну их и простереть руки на святилище их,
тогда восстал Симон и воевал за народ свой и издержал много собственных денег, снабжая храбрых мужей народа своего оружием и давая им жалованье.
Он укрепил города Иудеи и Вефсуру на границах Иудеи, где прежде находились оружия неприятелей, и поставил там стражу из Иудеев.
Также укрепил Иоппию при море и Газару на пределах Азота, в которой прежде обитали враги, и поселил там Иудеев, снабдив эти места всем, что нужно было к восстановлению их.
И видел народ деяния Симона и славу, какую старался он доставить народу своему, и поставил его своим начальником и первосвященником за то, что все это сделал он, и за справедливость и верность, которую он хранил к племени своему, всячески стараясь возвысить народ свой.
Во дни его руками его успешно изгнаны из страны язычники и занимавшие город Давидов в Иерусалиме, которые, устроив себе крепость, выходили из нее и оскверняли все вокруг святилища и много вредили святыне.
Он поселил в ней Иудеев и укрепил ее для безопасности страны и города и возвысил стены Иерусалима.
Посему и царь Димитрий утвердил за ним первосвященство,
и причислил его к друзьям своим, и почтил его великою славою.
Ибо он услышал, что Римляне назвали Иудеев друзьями и союзниками и братьями и с честью приняли послов Симона,
что Иудеи и священники согласились, чтобы Симон был у них начальником и первосвященником навек, доколе восстанет Пророк верный,
чтобы он был у них военачальником и имел попечение о святых и поставлял их над работами их, и над областью, и над оружиями, и над крепостями,
чтобы имел попечение о святилище и все слушались его, чтобы все договоры в стране писались на его имя и чтобы он одевался в порфиру и носил золотые украшения.
И никому из народа и священников да не будет позволено отменить что-либо из сего или противоречить словам его, или без него созывать собрание в стране и одеваться в порфиру и носить золотую пряжку.
А кто сделает что-нибудь против сего или отменит что из сего, будет повинен».
И согласился весь народ подчиниться Симону и поступать по словам сим.
Симон принял и согласился быть первосвященником и военачальником и правителем Иудеев и священников и начальствовать над всеми.
И решили начертать запись сию на медных досках и поставить их в ограде храма на видном месте,
а списки с них положить в сокровищнице, чтобы имел их Симон и сыновья его.
И прислал Антиох, сын царя Димитрия, письма с островов морских к Симону, великому священнику и правителю народа Иудейского, и всему народу.
Они были такого содержания: «Царь Антиох Симону, первосвященнику и правителю народа, и народу Иудейскому – радоваться.
Так как люди зловредные овладели царством отцов наших, то я хочу возвратить царство, чтобы восстановить его, как оно было прежде. Я набрал множество войска и приготовил военные корабли;
и хочу пройти по области, чтобы наказать тех, которые опустошили область нашу и разорили многие города в царстве.
Оставляю теперь за тобою все дани, какие уступали тебе цари, бывшие прежде меня, и другие дары, какие они уступали тебе;
дозволяю тебе чеканить свою монету в стране твоей.
Иерусалим и святилище пусть будут свободны; и все оружия, которые ты заготовил, и крепости, построенные тобою, которыми ты владеешь, пусть остаются у тебя.
И всякий долг царский и будущие царские долги отныне и навсегда пусть будут отпущены тебе.
Когда же мы овладеем царством нашим, тогда почтим тебя и народ твой и храм великою честью, чтобы слава ваша стала известна по всей земле».
В сто семьдесят четвертом году вступил Антиох в землю отцов своих, и собрались к нему все войска, так что оставшихся с Трифоном было немного.
И преследовал его царь Антиох, и он убежал в Дору, которая при море;
ибо он увидел, что обрушились на него беды и оставили его войска.
И пришел Антиох к Доре и с ним сто двадцать тысяч воинов и восемь тысяч конницы
и окружил город, а корабли подошли с моря, и теснил он город с суши и моря, и не давал никому ни выйти, ни войти.
Тогда пришел из Рима Нуминий и сопровождавшие его с письмами к царям и странам, в которых было написано следующее:
«Левкий, консул Римский, царю Птоломею – радоваться.
Пришли к нам Иудейские послы, друзья наши и союзники, посланные от первосвященника Симона и народа Иудейского, возобновить давнюю дружбу и союз,
и принесли золотой щит в тысячу мин.
Итак, мы заблагорассудили написать царям и странам, чтобы они не причиняли им зла, и не воевали против них и городов их и страны их, и не помогали воюющим против них.
Мы рассудили принять от них щит.
Итак, если какие зловредные люди убежали к вам из страны их, выдайте их первосвященнику Симону, чтобы он наказал их по закону их».
То же самое написал он царю Димитрию и Атталу, Ариарафе и Арсаку,
и во все области, и Сампсаме и Спартанцам, и в Делос и в Минд, и в Сикион, и в Карию, и в Самос, и в Памфилию, и в Ликию, и в Галикарнасс, и в Родос, и в Фасилиду, и в Кос, и в Сиду, и в Арад, и в Гортину, и в Книду, и в Кипр, и в Киринию.
Список с этих писем написали Симону первосвященнику.
Царь же Антиох обложил Дору вторично, нападая на нее со всех сторон и устраивая машины, и запер Трифона так, что невозможно было ему ни войти, ни выйти.
И послал к нему Симон две тысячи избранных мужей в помощь ему, и серебро и золото, и довольно запасов;
но он не захотел принять это и отверг все, в чем прежде условился с ним, и отчуждился от него.
И послал к нему Афиновия, одного из друзей своих, чтобы переговорить с ним и сказать: «Вы владеете Иоппиею и Газарою и крепостью Иерусалимскою – городами царства моего;
вы опустошили пределы их и произвели великое поражение на земле, и овладели многими местами в царстве моем.
Итак, отдайте теперь города, которые вы взяли, и дани с тех мест, которыми вы владеете вне пределов Иудейских.
Если же не так, то дайте за них пятьсот талантов серебра, и за опустошение, которое произвели, и за дани с городов другие пятьсот талантов; а если не дадите, то мы придем и будем сражаться с вами».
И пришел Афиновий, друг царя, в Иерусалим, и когда увидел славу Симона и сокровищницу с золотою и серебряною утварью и окружающее великолепие, то изумился и объявил ему слова царя.
Симон сказал ему в ответ: мы ни чужой земли не брали, ни господствовали над чужим, но владеем наследием отцов наших, которое враги наши в одно время неправедно присвоили себе.
Мы же, улучив время, опять возвратили себе наследие отцов наших.
Что касается до Иоппии и Газары, которых ты требуешь, то они сами причинили много зла народу в стране нашей; за них мы дадим сто талантов. На это Афиновий ничего не отвечал;
но, с досадою возвратившись к царю, рассказал ему эти слова и о славе Симона, и о всем, что видел, и царь сильно разгневался.
Трифон же, сев на корабль, убежал в Орфосиаду.
Тогда царь, сделав военачальником приморской страны Кендевея, вручил ему пешие и конные войска
и приказал ему идти войною против Иудеи, приказал ему также построить Кедрон и укрепить ворота, и как воевать с народом; сам же царь погнался за Трифоном.
И пришел Кендевей в Иамнию, и начал вызывать на бой народ и вторгаться в Иудею и брать народ в плен и убивать;
и построил Кедрон, и расположил там конницу и войско, чтобы они, выходя оттуда, обходили пути Иудеи, как приказал ему царь.
И возвратился Иоанн из Газары и рассказал Симону, отцу своему, о том, что делал Кендевей.
Тогда Симон призвал двух старших сыновей своих, Иуду и Иоанна, и сказал им: я и братья мои и дом отца моего воевали против врагов Израиля от юности до сего дня и много раз успешно спасали руками нашими Израиля.
Но вот, я состарился, а вы по милости Божией находитесь в летах зрелых: заступите место мое и брата моего, идите и сражайтесь за народ наш, и да будет с вами помощь небесная.
И избрал из страны двадцать тысяч воинов и всадников, и пошли они против Кендевея, и ночевали в Модине.
Встав же утром, вышли на равнину, и вот многочисленное войско навстречу им, пешие и конные, и между ними был поток.
И двинулся против них сам и народ его, и, видя, что народ боится переходить поток, он перешел первый, и увидели это воины, и перешли за ним.
И разделил он народ, поставив конных среди пеших; конница же неприятелей была весьма многочисленна.
И затрубили священными трубами; и Кендевей обратился в бегство и войско его, и пало у них много раненых, остальные же бежали в крепость.
Тогда был ранен Иуда, брат Иоанна; но Иоанн преследовал их, доколе не пришел в Кедрон, который он построил.
И убежали они в башни, находящиеся в области Азота, но он сжег его огнем, и погибло из них до двух тысяч мужей; и возвратился он с миром в землю Иудейскую.
Птоломей же, сын Авува, поставлен был военачальником на равнине Иерихонской и имел много серебра и золота;
ибо он был зять первосвященника.
И надмилось сердце его, и захотел он овладеть страною, и делал коварные замыслы против Симона и сыновей его, чтобы погубить их.
Между тем Симон, посещая города страны и заботясь о потребностях их, пришел в Иерихон, сам и Маттафия и Иуда, сыновья его, в сто семьдесят седьмом году в одиннадцатом месяце – это месяц Сават.
И с коварством принял их радушно сын Авувов в небольшую крепость, называемую Док, им устроенную, и сделал для них большой пир, и спрятал там людей.
И когда опьянел Симон и сыновья его, тогда встал Птоломей и бывшие при нем, взяли оружия свои и вошли к Симону во время пира и убили его и двух сыновей его и некоторых из служителей его.
Так совершил он великое вероломство и воздал за добро злом.
Птоломей написал об этом и послал к царю, чтобы прислал ему войско на помощь, и он предаст ему страну их и города.
И некоторых послал в Газару убить Иоанна, а тысяченачальникам послал письма, чтобы они пришли к нему, и он даст им серебра и золота и подарки;
а других послал овладеть Иерусалимом и горою храма.
Но некто, прибежав к Иоанну в Газару, известил его, что отец его и братья умерщвлены и что Птоломей послал убить и его.
Услышав об этом, Иоанн весьма смутился и, схватив мужей, пришедших погубить его, убил их, ибо узнал, что они искали погубить его.
Прочие же дела Иоанна и во́йны его и мужественные подвиги его, славно совершенные, и сооружение стен, им воздвигнутых, и другие деяния его,
вот, они описаны в книге дней первосвященства его, с того времени, как сделался он первосвященником после отца своего.
Грузинский
Языки
გამოჩნდა ალექსანდრე მაკედონელი, ფილიპეს ძე, რომელიც გამოვიდა ხეთელთა ქვეყნიდან და დაამარცხა დარიოსი, სპარსთა და მიდიელთა მეფე და გამეფდა მის ნაცვლად, თავდაპირველად საბერძნეთზე.
გადაიხადა მრავალი ომი, დაიპყრო ციხე-სიმაგრენი და გაწყვიტა ქვეყნის მეფენი.
მიაღწია ქვეყნის კიდემდე და აკრიფა დიდძალი ხარკი ხალხებისაგან. როცა დაცხრა ქვეყანა მის წინაშე, აღზევდა იგი და გადიდგულდა.
შეკრიბა დიდძალი ჯარი და განაგებდა ქვეყნებს, ხალხებს და ხელმწიფეებს, და იქცნენ მის მოხარკეებად.
ამის შემდეგ ჩავარდა იგი ლოგინად და მიხვდა, რომ კვდებოდა.
მოუხმო თავის დიდებულებს, ყმაწვილობიდანვე მასთან გამოზრდილთ, და გაუყო მათ თავისი სამეფო ჯერ კიდევ თავის სიცოცხლეში.
იმეფა ალექსანდრემ თორმეტი წელი და მიიცვალა.
შემდეგ განაგებდნენ მისი მორჩილნი - თითოეული თავის სამფლობელოში.
მისი სიკვდილის მერე თითოეულმა დაიდგა თავზე გვირგვინი, მათ შემდგომ კი ასევე იქცეოდნვნ მათი ვაჟები მრავალი წლის განმავლობაში, და განამრავლეს ბოროტება ქვეყანაზე.
მათგან გამოვიდა ცოდვილი ფესვი - ანტიოქოს ეპიფანე, ძე მეფე ანტიოქოსისა, რომელიც იყო მძევლად რომში, და გამეფდა ელინთა მეფობის ასოცდამეჩვიდმეტე წელს.
იმ დღეებში ისრაელიდან გამოვიდნენ ურჯულონი და აცთუნებდნენ მრავალს, ამბობდნენ: წავიდეთ და შევეკრათ ჩვენს გარემოსახლე ხალხს, რადგან მას შემდეგ, რაც მათ გამოვეყავით, მრავალი ბოროტება მოიწიაო ჩვენზე.
მოეწონათ მათ ეს სიტყვა.
ზოგიერთმა ხალხიდან მოიწადინა და გაეშურნენ მეფისაკენ, და მან დართო მათ ნება, დაეცვათ წარმართთა წეს-ჩვეულებანი.
ააშენეს იერუსალიმში სასწავლებელი წარმართთა წესისამებრ,
დაიწესეს თავიანთთვის წინდაუცვეთლობა და განდგნენ წმიდა რჯულისგან, შეეკრნენ წარმართებს და ავის საქმნელად გაყიდეს თავი.
როცა განმტკიცდა ქვეყანა ანტიოქოსის წინაშე, გადაწყვიტა მან ეგვიპტეზე გამეფებულიყო, რათა ორ სახელმწიფოზე ემეფა.
შევიდა ეგვიპტეში ურაცხვი ლაშქრით, ეტლებითა და სპილოებით, მხედრებითა და მრავალი ხომალდით.
და შეებრძოლა ეგვიპტის მეფე პტოლემეოსს. დაფრთხა პტოლემეოსი მის წინაშე და გაიქცა, და მრავალი დაჭრილი დაეცა.
დაეუფლნენ ეგვიპტის ქვეყანაში ციხე-ქალაქებს და აიღო ნადავლი ეგვიპტის ქვეყნიდან.
გაბრუნდა ანტიოქოსი ეგვიპტის დაპყრობის შემდეგ ასორმოცდამესამე წელს და გაილაშქრა ისრაელზე და მიადგა იერუსალიმს დიდძალი ჯარით.
ქედმაღლურად შევიდა საწმიდარში, აიღო ოქროს სამსხვერპლო, სასანთლე და ყოველი მისი ჭურჭელი.
შესაწირავი ტაბლა, საღვრელი ფიალები, ოქროს ბარძიმი, ფარდა, გვირგვინები და ტაძრის გარეთა ოქროს მორთულობა.
მიითვალა ვერცხლი და ოქრო, ძვირფასი ჭურჭელი და მიიტაცა დამალული განძი, რაც კი იპოვა.
მოხვეტა ყოველივე და გაბრუნდა თავის ქვეყანაში; სჩადიოდა მკვლელობას და ამპარტავნულად ლაპარაკობდა.
შეიქნა დიდი გლოვა ისრაელის ყოველ მხარეში.
კვნესოდნენ მთავრები და უხუცესები, ქალიშვილები და ჭაბუკები დაუძლურდნენ, გაცუდდა ქალების სიტურფე.
გლოვას მიეცა ყოველი სიძე და ქორწილის სარეცელზე მჯდომი ვაებდა.
მიწაც კი შეიძრა მასზე მცხოვრებთათვის და მთელი სახლი იაკობისა სირცხვილმა დაფარა.
ორი წლის შემდეგ გაგზავნა მეფემ გადასახადის უფროსი იუდას ქალაქებისკენ და შევიდა იერუსალიმში დიდძალი ლაშქრით.
მიუთხრთ მათ სამშვიდობო სიტყვები ეშმაკობით და ერწმუნენ მას. მაგრამ უეცრად შეიჭრა ქალაქში და სასტიკად მოაოხრა.
მოკრიფა ალაფი ქალაქიდან და ცეცხლით გადაბუგა, დააქცია მისი სახლები და გარეშემო კედლები.
დაატყვევეს ქალები და ბავშვები და დაეუფლნენ საქონელს.
შემოზღუდეს დავითის ქალაქი დიდი და მტკიცე კედლით, მტკიცე კოშკებით და იქცა მათ ციხე-სიმაგრედ.
დაასახლეს იქ ცოდვილი ხალხი და ურჯულო კაცები დაეფუძნენ იქ.
მოიმარაგეს იარაღი და საზრდო, მოხვეტეს იერუსალიმიდან ხარკი. განლაგდნენ იქ და შექმნეს დიდი მახე.
ჩაუსაფრდნენ საკურთხეველს და ექმნენ ბოროტ მტრად ისრაელს ყოველმხრივ.
დაღვარეს უცოდველი სისხლი საწმიდარის ირგვლივ წაბილწეს საწმიდარი.
მათ გამო გაიქცნენ იერუსალიმის მკვიდრნი; უცხოთა საცხოვრებელი გახდა იგი და უცხოდ ექცა მათ ჩამომავლებს, და მიატოვეს იგი მათმა შვილებმა.
გავერანდა მისი საწმიდარი, როგორც უდაბნო; მისი დღესასწაულები გლოვად შეიცვალა, მისი შაბათები - ძაძებად, დიდება მისი - სირცხვილად.
მისი დიდების წილ გამრავლდა მისი უპატიობა და მისი ზეობა გლოვად შეიცვალა.
მისწერა მეფემ მთელს თავის სამეფოს, რომ ყველა ხალხი ერთი ყოფილიყო და
ყველას დაეგდო თავისი წეს-ჩვეულება. ყველა ხალხი დაჰყვა მეფის სიტყვას.
ისრაელიდან ბევრმა მოიწონა მისი სამსახური და მსხვერპლს სწირავდნენ კერპებს და ბილწავდნენ შაბათს.
გაგზავნა მეფემ წიგნი იერუსალიმში და იუდას სხვა ქალაქებში, რომ ქვეყნისთვის უცხო ზნე-ჩვეულებებს მიჰყოლოდნენ.
აეკრძალათ აღსავლენი, მსხვერპლშეწირვა და საღვრელი სამსხვერპლოზე, და წაებილწათ შაბათი და დღესასწაულები.
შეესვარათ საწმიდარი და წმიდა საგნები,
აღემართათ ბომონები, ნაკრძალები და საკერპოები, შეეწირათ ღორები და უსურმაგები,
დაეტოვებინათ თავიანთი ვაჟები წინდაუცვეთლად, შეებღალათ თავი ყოველი უწმინდურობითა და სიბილწით.
რათა დავიწყებოდათ რჯული და ყოველი მცნება.
და თუკი ვინმე არ მოიქცეოდა მეფის სიტყვისამებრ, უნდა მომკვდარიყო.
ამ სიტყვების თანახმად მისწერა მთელ თავის სამეფოს და დაუდგინა ზედამხედველნი მთელ ხალხს და აიძულა იუდას ქალაქებს ზორვა.
ხალხიდან ბევრმა, ვინც დააგდო მცნება და შეუერთდა მათ, ყველამ დაიწყო ბოროტების ჩადენა ქვეყანაში.
აიძულეს ისრაელი, დამალულიყო ყოველ მის თავშესაფარში.
ქისლევის მეთხუთმეტე დღეს, ასორმოცდამეხუთე წელს, დაამკვიდრეს გატიალების სისაძაგლე სამსხვერპლოზე და ბომონები წამოჭიმეს იუდას გარშემო ქალაქებში,
და აკმევდნენ სახლების კარის წინ და ქუჩებში.
რჯულის წიგნს თუ იპოვნიდნენ, ფლეთდნენ და ცეცხლში წვავდნენ.
სადაც კი ვინმეს აღთქმის წიგნს აღმოუჩენდნენ, ან თუკი ვინმე რჯულს აღიარებდა, მეფის სამართლით კლავდნენ.
მძლავრობდნენ ისრაელზე, ყველაზე, ვინც კი თვიდან თვემდე ქალაქში აღმოჩნდებოდა.
თვის ოცდახუთს უზორავდნენ კერპს, რომელიც სამსხვერპლოს წინაშე იდგა.
ცოლებს, რომლებიც თავიანთ შვილებს წინდაცვეთდნენ, ბრძანებისამებრ აშთობდნენ;
ჩვილებს კისრებით ჰკიდებდნენ, მათ სახლებს არბევდნენ, წინდამცვეთლებს კი ხოცავდნენ.
მაგრამ მრავალნი გამხნევდნენ ისრაელში და მტკიცედ დადგნენ, რომ არ ეჭამათ უწმიდურება.
მიიღეს სიკვდილი, რათა არ წაბილწულიყვნენ საჭმელით და არ შეერყვნათ წმიდა აღთქმა. ასე დაიხოცნენ.
დიდზე დიდი რისხვა იყო ისრაელის თავზე.
იმ დღეებში აიძრა იერუსალიმიდან მატათია, ძე იოანესი, ძისა სიმონ მღვდლისა, იოარიბიანთაგან, და მოდეინში დასახლდა.
ჰყავდა მას ხუთი ვაჟი: იოანე, მეტსახელად გადი,
სიმონი, მეტსახელად თასი,
იუდა, მეტსახელად მაკაბელი,
ელეაზარი, მეტსახელად აუარანი, და იონათესი, მეტსახელად აპფუსი.
იხილა მკრეხელობანი, რომელნიც გავრცელდა იუდასა და იერუსალიმში,
და თქვა: ვაიმე, რატომ გავჩნდი ჩემი ხალხის დაქცევისა და წმიდა ქალაქის იავარქმნის სახილველად! რატომ ვზივარ აქ, როცა იგი მტრის ხელშია გადაცემული და სამსხვერპლო უცხოთა ხელში?
გამოჩნდა მისი ტაძარი, როგორც კაცი ვინმე შეურაცხი.
შესამოსელი მისი დიდებისა მიტაცებულია, მისი ჩვილები მისსავე ქუჩებში დახოცეს და მისი ყმაწვილები მტრის მახვილით არიან განგმირულნი.
ვინ აღარ მიიღო სამემკვიდრეოდ მისი სამეფო და ვინ არ დაეპატრონა მის მონაგარს.
მთელი მისი სამკაული წაღებულია, თავისუფლების ნაცვლად მონა შეიქნა.
და აჰა, ჩვენი სიწმიდეები, ჩვენი მშვენება და სახელი გატიალდა, წარმართებმა წაბილწეს.
რაღასთცის გვინდა კიდევ სიცოცხლე?
შემოიგლიჯეს მატათიამ და მისმა ვაჟებმა ტანისამოსი, ჯვალო ჩაიცვეს და მწარედ ტიროდნენ.
მაშან მივიდნენ მოდეინში მეფის მოხელენი, რათა აეძულებინათ ხალხი, მსხვერპლი შეეწირათ კერპებისთვის.
ისრაელიდან ბევრი შეუერთდა მათ.
მიუგეს მეფის წარგზავნილებმა და უთხრეს მატათიას, თქვეს: წინამძღოლი, პატივდებული და დიდი კაცი ხარ ამ ქალაქში, ვაჟებითა და ძმებით ძლივრი;
ახლა პირველი წადი და აასრულე მეფის ბრძანება, მოიქეცი, როგორც ყველა წარმართი, იუდას ხალხი და იერუსალიმში დარჩენილები მოიქცნენ, და გახდებით შენ და შენი შვილები მეფის მოყვარეები და პატივნაცემი იქნებით შენ და შენი შვილები ვერცხლით, ოქროთი და მრავალი ძღვენით.
პასუხი გასცა მატათიამ და თქვა ხმამაღლა: მეფის სამეფო სახლის ყველა ხალხიც რომ დაემორჩილოს მას, ყველა სათითაოდ რომც განუდგეს თავისი მამა-პაპის რჯულს, და მისი მცნებები ამჯობინონ,
მე მაინც დავრჩები მამა-პაპის აღთქმაში ჩემს ვაჟებთან და ძმებთან ერთად.
შორს იყოს ჩვენგან მცნებებისა და რჯულის დატოვება.
მეფის სიტყვებს არ დავემორჩილებით, არ გადავუხვევთ ჩვენს რჯულს არც მარჯვნივ, არც მარცხნივ.
დაასრულა ამ სიტყვების თქმა და წინ გამოვიდა ერთი იუდაელი ვაცი, რომ ყველას თვალწინ ბომონზე მსხვერპლი შეეწირა მოდეინში მეფის ბრძანებისამებრ.
დაინახა ეს მატათიამ და შურით აღინთო და გული აემღვრა, განრისხებული მივარდა მას და ბომონს დააკლა.
იქვე მიაკლა მეფის კაციც, რომელიც მსხვერპლის შეწირვას აიძულებდა; სამსხვერპლოც მილეწა.
შურით აღინთო რჯულის გულისთვის, როგორც ფინხასი მოიქცა ზიმრი შალომის ძის წინააღმდეგ.
მოუწოდა მატათიამ ქალაქს დიდი ხმით, ამბობდა: რჯულისთვის და მცნებებისთვის ყველა მოშურნე გამოვიდეს ჩემს წინაშე!
შემდეგ გაიქცნენ ის და მისი ვაჟები მთაში და მიატოვეს ყველაფერი, რაც ქალაქში ებადათ.
მაშინ მრავალნი, სამართლისა და მსჯავრის მოშურნენი, გავიდნენ უდაბნოში, რათა იქ დასახლებულიყვნენ.
თავად ისინი, მათი ვაჟები, მათი ცოლები და მათი ნახირი, რადგან მძლავრობდა მათზე ბოროტება.
მეფის ხალხსა და ჯარებს, რომლებიც იერუსალიმში, დავითის ქალაქში იდგნენ, ემცნოთ, რომ ხალხი, რომელმაც უგულებელყო მეფის ბრძანება, უდაბნოს იდუმალ ადგილებს შეეფარა.
ბევრნი დაედევნენ მათ და მიეწივნენ; განეწყვნენ მათ პირისპირ და შაბათ დღეს საომრად გაემზადნენ მათ წინააღმდეგ.
ასე უთხრეს მათ: გამოდით, დაემორჩილეთ მეფის ბრძანებას და გადარჩებით.
მაგრამ მათ მიუგეს: არც გამოვალთ, არც მეფის ბრძანებას შევასრულებთ და არც შაბათ დღეს არ შეურაცხვყოფთ.
და დააჩქარეს ომი მათ წინააღმდეგ.
ისინი კი არ შეპასუხებიან, მათთვის ქვაც არ უსრთლიათ და არც საფარი გადაუღობავთ.
ამბობდნენ: ყველა დავიხოცებით ჩვენი სიმართლით. ცა და მიწაა მოწმე, რომ უსამართლოდ გვღუპავთო.
ამგვარად დაესხნენ მათ შაბათ დღეს და დაიხოცნენ ისინი, მათი ცოლები, მათი შვილები და მათი ნახირი, ათასამდე კაცი.
როცა გაიგეს ეს ამბავი მატათიამ და მისმა მეგობრებმა, დიდად დამწუხრდნენ მათ გამო.
უთხრეს ერთიმეორეს: თუკი ყველანი ისევე მოვიქცევით, როგორც ჩვენი ძმები მოიქცნენ, და არ შევებმებით წარმართებს ჩვენი სიცოცხლისთვის, მალე აღგვგვიან მიწიდან.
გადაწყვიტეს იმ დღეს და თქვეს: ყოველ კაცს, ვინც კი შაბათ დღეს დაგვესხმება თავს, შევებრძოლოთ. ისე ნუ გავწყდებით, როგორც ჩვენი ძმები გაწყდნენ სამალავებში.
მაშინ შეუერთდა მათ ხასიდიანების საკრებულო, ისრაელის მაგარი მეომრები, ყველანი, რჯულისთვის თავგანწირვის მოშურნენი.
ყველა, ვინც კი გასაჭირს გამოექცა, მათ შეუერთდა და მხარში ამოუდგა.
შეკრიბეს ჯარი და დაამხეს ცოდვილნი თავიანთ მრისხანებაში და ურჯულო კაცები თავიანთ მძვინვარებაში. დარჩენილები კი წარმართებთან გაიქცნენ და თავს უშველეს.
მოიარეს მატათიამ და მისმა მეგობრებმა და დაამხეს კერპები.
წინდაუცვეთელი ბიჭები, ვინც კი ისრაელის საზღვრებში ნახეს, წინდაცვითეს იძულებით.
განდევნეს ამპარტავნები და საქმე კეთილად წარიმართა მათ ხელში.
ხელიდან გამოსტაცეს რჯული წარმართებს და მეფეს, და რქა ცოდვილს არ დაანებეს.
მოაწია მატათიას აღსასრულის დღეებმა და უთხრა მან თავის ვაჟებს, ახლა ამპარტავნობა და გმობაა მოძალებული და დგება ჟამი გადატრიალებისა და რისხვის მძვინვარებისა.
ახლა, შვილებო, შურით აღენთეთ რჯულისათვის და თავი დადეთ ჩვენი მამა-პაპის აღთქმისთვის.
გაიხსენეთ მამა-პაპის საქმენი, რომლებიც ჩაიდინეს თავიანთ თაობაში, და მოიხვეჭთ დიდ პატივს და საუკუნო სახელს.
განა აბრაამი განსაცდელში არ გამოჩნდა მორწმუნედ და მართალ კაცად არ შეირაცხა?
იოსებმა მეტად მძიმე გასაჭირში დაიცვა მცნება და ეგვიპტის ბატონი შეიქნა;
შურით აინთო ფინხასი, ჩვენი მამა, და საუკუნო მღვდლობის აღთქმა მიიღო;
იესო ბრძანების აღსრულებისთვის გახდა ისრაელის მსაჯული;
ხალხებს საკრებულოს წინაშე მოწმობისთვის ერგო სამკვიდრო ქვეყანაში;
დავითს თავის მოწყალებისთვის ხვდა საუკუნო მეფობის ტახტი;
ელია რჯულისადმი შურის გამო იქნა ცად აყვანილი;
ხანანიამ, ყაზარიამ, მისაელმა ირწმუნეს და გადარჩნენ ცეცხლის ალში;
დანიელი თავისი უბიწოების გამო გადაურჩა ლომების ხახას.
და ასე, გაიხსენეთ თაობიდან თაობამდე, რომ მის მოიმედეთაგან შემწეობა არავის მოკლებია.
ხოლო ცოდვილი კაცის სიტყვები ნუ შეგაშინებთ რადგან მისი დიდება ნეხვად და მატლად გადაიქცევა.
დღეს აღზევებულია, ხვალ კი აღარსად ჩანს, რადგან მტვერს დაუბრუნდა და მისი ზრახვებიც გაცამტვერდა.
შვილებო, განმტკიცდით და რჯულში გამხნევდით რადგან მისით მოიხვეჭთ პატივს.
ახლა კი, აჰა, ვიცი, რომ სიმონი, თქვენი ძმა, გონიერი კაცია, ყოველთვის მას დაუჯერეთ, ის იქნება თქვენი მამა.
იუდა მაკაბელი მაგარი მეომარი იყო სიჭრუკიდანვე. ის იქნება თქვენი ჯარის უფროსი და შეებრძოლება ხალხებს.
თქვენ კი შემოიკრიბეთ გარშემო ყველა რჯულის დამცველი და თქვენი ხალხის შური იძიეთ.
სამაგიერო მიაგეთ წარმართებს და გაუფრთხილდით რჯულის მცნებებს.
შემდეგ აკურთხა ისინი და შეერთო მამა-პაპას.
მიიცვალა ასორმოცდამეექვსე წელს და დაიმარხა მოდეინში, თავისი მამა-პაპის სამარხში, და დიდი გლოვით იგლოვა იგი მთელმა ისრაელმა.
მის ნაცვლად აღდგა იუდა, მისი ვაჟი, რომელსაც მაკაბელი ერქვა.
მხარში ამოუდგნენ მას მისი ძმები და ყველა, ვინც კი მამამისს შეუერთდა, და სიხარულით იბრძოდნენ ისრაელისთვის.
შორს გაიტანა თავისი ხალხის დიდება; თორი შეიმოსა როგორც ბუმბერაზმა, შეისხა საომარი საჭურველი და იბრძოდა, მახვილით იცავდა ბანაკს.
თავისი საქმეებით ლომს ჰგავდა და ლომის ბოკვერს, მსხვერპლზე რომ ბდღვინავს.
დევნიდა ურჯულოებს, ეძებდა მათ და წვავდა თავისი ხალხის მაშფოთებელთ.
მისი შიშით დადგნენ ურჯულოები, გაწბილდა ყოველი ძვირისმოქმედი და კეთილად წარიმართა ხსნა მისი ხელით.
გაამწარა ბევრი მეფე და თავისი საქმით გაახარა იაკობი, და კურთხეულია მისი ხსოვნა უკუნისამდე.
მოიარა იუდამ ქალაქები და გაწყვიტა იქ ღვთისმგმობელნი და მიიქცა რისხვა ისრაელიდან.
სახელი გაითქვა ქვეყნის კიდემდე და თავი მოუყარა დასაღუპად განწირულთ.
ამასობაში აპოლონიოსმა თავი მოუყარა წარმართებს და დიდძალ ლაშქარს სამარიიდან ისრაელის წინააღმდეგ საბრძოლველად.
გაიგო ეს ამბავი იუდამ, გაემართა მის შესახვედრად, სძლია მას და მოკლა. ბევრი დაეცა განგმირული, დანარჩენებმა კი თავს უშველეს.
მოხვეტეს ნადავლი, აპოლონიოსის მახვილი კი იუდამ აიღო და იმით იბრძოდა მთელი სიცოცხლე.
როცა გაიგო სერონმა, სირიის ლაშქრის სარდალმა, რომ იუდამ თავი მოუყარა მთელს კრებულსა და მორწმუნეთა მრევლს, და საომრად გავიდა,
თქვა: გავითქვამ სახელს და სამეფოში პატივს მოვიხვეჭ. შევებრძოლები იუდასა და მის თანამდგომთ, მეფის სიტყვათა შეურაცხმყოფელთო.
და გაეშურა მისკენ ღვთისმგმობელთა ძლიერი ბანაკი, რომ მიხმარებოდნენ მას ისრაელიანების დასასჯელად.
ბეთ-ხორონის აღმართს რომ მიუახლოვდა, გამოვიდა იუდა მის შესახვედრად მეტად მცირე რაზმით.
როცა მათ წინააღმდეგ გამოსული ლაშქარი დაინახეს, უთხრეს იუდას: როგორ შევებრძოლოთ ასე ცოტანი ამ ურიცხვ და ძლიერ ლაშქარს? დაქანცულებიც ვართ, რადგან დღეს არაფერი გვიჭამიაო.
მიუგო იუდამ: ადვილია მცირეთა ხელით მრავალთა ძლევა; ბევრის ხელით მოხდება ხსნა თუ მცირეს ხელით, ცის წინაშე სულერთია.
ლაშქრის სიმრავლე კი არ იმარჯვებს ომში, არამედ შველა ზეციდან მოდის.
ისინი ჩვენზე აღძრულან დიდი თავხედობითა და ურჯულოებით, რათა მოგვსპონ ჩვენ, ჩვენი ცოლები და ჩვენი შვილები, და გაგვძარცვონ.
ჩვენი კი ვიბრძვით ჩვენი სიცოცხლისთვის და რჯულისთვის.
თავად უფალი გააცამტვერებს მათ ჩვენს თვალწინ; თქვენ კი ნუ შეგეშინდებათ.
როგორც კი შეწყვიტა ლაპარაკი, მოულოდნელად მიეჭრა მათ და შეიმუსრნენ სერონი და მისი ლაშქარი მის წინაშე.
და მისდიეს მათ ბეთ-ხორონის დაღმართზე ვაკემდე და დაეცა მათგან რვაასი კაცი, დანარჩენები კი ფილისტიმელთა ქვეყნისკენ გაიქცნენ.
განითქვა შიში იუდასი და მისი ძმებისა, და თავზარი დაეცათ მათ ირგვლივ წარმართებს.
მეფესაც მისწვდა მისი სახელი და ალაპარაკდნენ წარმართები იუდას ბრძოლებზე.
შეიტყო ეს ამბები მეფე ანტიოქოსმა და ძალზე განრისხდა. დაგზავნა ხალხი, რომ შეეკრიბათ მისი სამეფოს მთელი ძალა, დიდი და ურიცხვი ლაშქარი.
გახსნა თავისი განძთსაცავი და მისცა წლიური გასამრჯელო ლაშქარს, უბრძანა, მზად ყოფილიყვნენ ყოველი საჭიროებისთვის.
ნახა, რომ გამოილია ვერცხლი საგანძურში და ქეეყნის შემოსავალმაც დაიკლო განხეთქილებათა და უბედურებათა გამო, რაც ქვეყანას დაატეხა მამაპაპეული კანონების გაუქმებით.
და შეშფოთდა, რადგან მხოლოდ ერთი-ორჯერ თუღა შეეძლო გაეცა საჩუქრები, რომელთაც წინათ თავის წინამორბედ მეფეებზე უფრო უხვად და ხელგაშლილად იძლეოდა.
დიდად შეწუხებულმა განიზრახა, სპარსეთში წასულიყო, აეკრიფა მხარეთა შემოსავალი და ბევრი ვერცხლი დაეგროვებინა.
სახელმწიფო საქმეები კი მდინარე ევფრატიდან ქვეყნის კიდემდე ლისიას, სახელოვან კაცს სამეფო გვარისას, ჩააბარა.
მასვე ჩააბარა აღსაზრდელად თავისი ვაჟი, ანტიოქოსი, ვიდრე მობრუნდებოდა.
ჩააბარა ჯარების ნახევარი და სპილოები, დაუტოვა მას განკარგულება ყველაფერზე, რასაც აპირებდა იუდასა და იერუსალიმის მკვიდრთათვის,
რომ გაეგზავნა ჯარი ისრაელის ძლიერებისა და იერუსალიმის ნატამალის გასაცამტვერებლად და მათი სახსენებლის აღსაგველად იმ ადგილიდან,
უცხო ტომის დასასახლებლად მთელ მიწა-წყალზე და მის ქვეყანაზე წილის საყრელად.
მეფემ კი წაიძღვანა ჯარების დარჩენილი ნახევარი და გაემგზავრა ანტიოქიიდან, თავისი სამეფო ქალაქიდან, ასორმოცდამეშვიდე წელს; გადაცურა მდინარე ევფრატი და მოიარა ზემო ქვეყნები.
გამოარჩია ლისიამ პტოლემეოსი, დორუმენოსის ძე, ნიკანორი და გორგია, მაგარი ვაჟკაცები მეფის მეგობართაგან,
და გაგზავნა მათთან ერთად ასოციათასი ქვეითი და შვიდი ათასი მხედარი, რომ შესულიყვნენ იუდას ქვეყანაში და აეოხრებინათ ის მეფის ბრძანებისამებრ.
და გაემართნენ მთელს ჯართან ერთად; მივიდნენ და დაეწყვნენ ემაუსის მახლობლად, ვაკეზე.
როდესაც იმ ქვეყნის ვაჭრებს მოესმათ მათი სახელი, აიღეს ურიცხვი ოქრო-ვერცხლი და ჯაჭვები და გაეშურნენ ბანაკისკენ, რომ მონებად აეყვანათ ისრაელიანები; და შეუერთდნვნ მათ სირიისა და უცხოთესლთა ქვეყნის ძალები.
იუდამ და მისმა ძმებმა დაინახეს, რომ გამრავლდა უბედურებანი და ჯარები დგანან მთელს მათ მიწა-წყალზე; გაიგეს მეფის ბრძანებაც, რომელიც გაცემული იყო ხალხის გასანადგურებლად და ამოსაწყვეტად.
თქვეს ერთმანეთში: აღვადგინოთ დაცემული ჩვენი ხალხი და ვიბრძოლოთ ჩვენი ხალხისთვის და საწმიდარისთვის.
შეიკრიბა საკრებულო, რომ მზად ყოფილიყვნენ საომრად, ელოცათ და გამოეთხოვათ წყალობა და შებრალება.
იერუსალიმი კი უკაცრიელი იყო როგორც უდაბნო; აღარ იყო მიმსვლელ-მომსვლელი მის მკვიდრთაგან; საწმიდარი გათელილი იყო, ციხე-სიმაგრე უცხოთესლს ეჭირა, წარმართთა ბუნაგად ქცეულიყო; წაერთვა სიხარული იაკობს და დადუმდა სტვირი და ებანი.
შეიკრიბნენ და გაეშურნენ მიცფასკენ, იერუსალიმის პირდაპირ, რადგან მიცფა წინათ სალოცავი ადგილი იყო ისრაელისთვის.
იმარხულეს იმ დღეს, ჩაიცვეს ჯვალო, თავზე ნაცარი გადაიყარეს და ტანისამოსი შემოიგლიჯეს.
გადაშალეს რჯულის წიგნი, რომლის მეშვეობითაც წარმართები ცდილობდნენ დაჰკითხოდნენ თავიანთი კერპების გამოსახულებებს.
მოიტანეს სამღვდელო შესამოსელი, ნათავარები და მეათედები, და მოუხმეს მოწმიდარებს, რომელთაც შესრულებული ჰქონდათ თავიანთი დღეები.
ცისკენ აღიმაღლეს ხმა, თქვეს: რა ვუყოთ ამათ, საით წავიღოთ?
სიწმინდე შენი გათელილია და წაბილწული, და შენი მღვდლები გლოვაში და დამცირებაში არიან.
აჰა, წარმართები შეკრულან ჩვენს ასაოხრებლად. შენ ხედავ, რაც განუზრახავთ ჩვენთვის.
როგორ გავუწევთ წინააღმდეგობას, შენ თუ არ შეგვეწევი?
საყვირებს ჩაჰბერეს და დიდი ხმით აყვირდნენ.
ამის შემდეგ იუდამ დანიშნა ერის წინამძღოლები, ათასისთავები, ასისთავები, ორმოცდაათისთავები და ათისთავები.
მათ კი, ვინც სახლის შენებაში იყვნენ ან ცოლს ირთავდნენ, ან ვენახს აშენებდნენ, ან ბრძოლა აშინებდათ, გამოუცხადა შინ დაბრუნებულიყვნენ, რჯულის თანახმად.
დაიძრა ლაშქარი და ემაუსის სამხრეთით დაბანაკდა.
თქვა იუდამ: სარტყელი შემოირტყით და გამხნევდით, დილაადრიანად მზად იყავით წარმართებთან საომრად, ჩვენს წინააღმდეგ რომ ამხედრებულან, რათა დაგვამხონ ჩვენ ჩვენს საწმიდართან ერთად.
ჯობს, ბრძოლაში დავიხოცოთ, ვიდრე ჩვენი ხალხისა და საწმიდარის უბედურება ვიხილოთ.
რასაც ზეცაში ინებებს, ის მოახდინოს!
გორგიამ წაიყვანა ხუთიათასი ქვეითი და ათიათასი რჩეული მხედარი, და დაიძრა ღამით ლაშქარი,
რათა თავს დასხმოდნენ იუდაელთა ბანაკს და მუსრი გაევლოთ მათთვის მოულოდნელად; მისი მეგზურები ციხე-სიმაგრიდან იყვნენ.
შეიტყო იუდამ და გამოვიდა თავისი ლაშქრითურთ მეფის ჯართან შესაბმელად ემაუსში,
როცა ჯარები ჯერ კიდევ შორს იყვნენ ბანაკიდან.
შევიდა გორგია ღამით იუდას ბანაკში და ვერავინ ნახა იქ. მერე მთებში ეძებდა მათ, რადგან იფიქრა: გაგვექცაო ეს ხალხი.
გათენებისთანავე გამოჩნდა იუდა ვაკეზე სამიათასი კაცით; ფარები და მახვილები არ ჰქონიათ, რადგან ასე ისურვეს.
დაინახეს წარმართთა ბანაკი, ძლიერი და გამაგრებული, მხედრობით გარსშემორტყმული; ბრძოლებში გამოწრთობილნი იყვნენ ისინი.
უთხრა იუდამ კაცებს, რომლებიც თან ახლდნენ მას: მათი სიმრავლისა ნუ შეგეშინდებათ და მათი შემართება ნუ დაგაფრთხობთ.
გაიხსენეთ, როგორ გადარჩნენ ჩვენი მამები მეწამულ ზღვაში, როდესაც ჯარით გამოუდგა მათ ფარაონი.
ახლა კი შევღაღადოთ მას, ვინძლო ინებოს ღმერთმა ჩვენი გადარჩენა და გაიხსენოს მამათა აღთქმა, და შემუსროს ეს ლაშქარი დღეს ჩვენს წინაშე.
და გაიგოს ყოველმა ხალხმა, რომ არსებობს გამომსყიდველი და მხსნელი ისრაელისა.
როდესაც უცხოთესლმა ააპყრო თვალი, დაინახეს ისინი, მათ წინააღმდეგ მომავლები,
და გამოვიდნენ საომრად თავიანთი ბანაკიდან; მაშინ ბუკსა სცეს იუდას მხრიდან
და შეუტიეს და სძლიეს წარმართებს, და დაბლობისკენ გააქციეს;
ჩამორჩენილნი კი მახვილით განგმირეს; მისდიეს მათ გაზერამდე და ედომის ვაკემდე, აშდოდამდე და იამნიამდე. გაწყდა მათგან სამიათასამდე კაცი.
მობრუნდა იუდა ლაშქართან ერთად მათი დევნიდან.
და მიმართა ხალხს: ნუ დახარბდებით ნადავლს, რადგან წინ ომი გვიდევს.
გორგია და მისი ჯარი ჩვენს ახლოს არიან, მთებში. ახლა განეწყვეთ მტრის წინააღმდეგ და შეებრძოლეთ მათ, ამის შეხდეგ გაბედულად იალაფეთ.
ამ ლაპარაკში იყო, რომ რაღაც რაზმი გამოჩნდა მთიდან.
დაინახეს, რომ მათი ჯარი გაქცეულია, ბანაკს კი ცეცხლს უკიდებენ; ადენილი კვამლიდან ჩანდა, რაც მოხდა.
ამის მნახველთ თავზარი დაეცათ; ხოლო ვაკეზე საომრად გამზადებული იუდას ლაშქარი რომ დაინახეს,
ყველანი ფილისტიმელთა ქვეყნისკენ გაიქცნენ.
მაშინ მიბრუნდა იუდა ბანაკის გასაძარცვავად და მოხვეტეს დიდძალი ოქრო-ვერცხლი, იაკინთი და ზღვის პორფირი, დიდი დოვლათი.
როდესაც უკან დაბრუნდნენ, გალობანი და ლოცვები აღავლინეს ცისკენ, რადგან კეთილია, რადგან უკუნისამდეა მისი წყალობა.
აღსრულდა ისრაელზე იმ დღეს დიდი ხსნა.
ხოლო ვინც გადარჩა უცხოთესლთაგან, ეახლნენ და აუწყეს ლისიას ყოველივე, რაც მოხდა.
როცა მოისმინა ეს, შეშფოთდა და დაღონდა, რადგან ისე არ წაუვიდა საქმე ისრაელს, როგორც მას სურდა, და არ ახდა ისე, როგორც მეფემ უბრძანა.
მეორე წელს შეკრიბა სამოცი ათასი რჩეული კაცი და ხუთიათასი ცხენოსანი, რომ შებრძოლებოდნენ მათ.
მივიდნენ ედომში და ბეთ-ცურში დაიბანაკეს; და დაუხვდა მათ იუდა ათიათასი კაცით.
როცა დაინახა, რომ ძლიერი იყო მათი ლაშქარი, ილოცა და თქვა: კურთხეულ ხარ, მხსნელო ისრაელისა, რომელმაც შემუსრე ძლიერი მტერი შენი მორჩილის, დავითის ხელით, და უცხოთესლთა ჯარი ხელში ჩაუგდე იონათანს, საულის ძეს, და მის საჭურველთმტვირთველს.
ასევე მოამწყვდიე ეს ლაშქარი შენი ერის, ისრაელის ხელში, რომ შერცხვენოდათ თავიანთი ჯარისა და მხედრობისა.
აავსე ისინი სიმხდალით, დაადამბლავე მათი ძალა, და შეარყია ისინი მარცხმა.
შემუსრე ისინი შენს მოყვარულთა მახვილით და საგალობლებში განგადიდებენ შენი სახელის მცნობელნი.
შემდეგ ეკვეთნენ ერთმანეთს და დაეცა ლისიას ბანაკიდან ხუთი ათასამდე კაცი და გაწყდნენ მათ წინაშე.
დაინახა ლისიამ თავისი ლაშქრის უკუქცეკა და იუდას მებრძოლთა სიმამაცე, თუ როგორ იყვნენ მზად, ან ეცოცხლათ ან ღირსეულად დახოცილიყვნენ, და ანტიოქიისკენ გაემართა; გულში ჩაიდო, ჯარი დაექირავებინა და უფრო დიდი ლაშქრით კვლავ იუდაელებს შესეოდა.
მაშინ თქვეს იუდამ და მისმა ძმებმა: აჰა, შეიმუსრა ჩვენი მტერი. ავიდეთ სამსხვერპლოს განსაწმედად და განსაახლებლად.
შეიკრიბა მთელი ჯარი და ავიდნენ სიონის მთაზე.
ნახეს გაპარტახებული საწმიდარი, წაბილწული სამსხვერპლო, გადამწვარი კარიბჭე; ეზოში კი ბუჩქები იყო ამოსული, როგორც ტყეში ან მთაში; სიწმიდეთა საცავები მოოხრებული იყო.
შემოიგლიჯეს ტანისამოსი, გამართეს დიდი გლოვა და ნაცარი დაიყარეს თავზე.
პირქვე დაემხნენ მიწაზე, მაუწყებელ საყვირებს ჩაჰბერეს და ხმამაღალი ღაღადისი აღავლინეს ცისკენ.
მერე გამოყო იუდამ მებრძოლები ციხე-სიმაგრეში მყოფებთან საომრად, ვიდრე თავად სამსხვერპლოს გაწმედდა.
ამოირჩია უბიწო მღვდლები, რჯულის ერთგულნი,
და გაასუფთავეს საწმიდარი და ბინძური ქვები უსუფთაო ადგილზე გაიტანეს.
შემდეგ გამართეს ბჭობა შებღალული აღსავლენის სამსხვერპლოს გამო, თუ როგორ მოქცეულიყვნენ.
მაშინ გაუჩნდათ მათ კეთილი აზრი, დაენგრიათ იგი, რომ სირცხვილად არ ქცეულიყო მათთვის, რადგან წარმართთაგან იყო წაბილწული; და დაანგრიეს სამსხვერპლო.
ქვები კი დააწყვეს ტაძრის მთაზე, შესაფერ ადგილას, სანამ მიამავალი ვინმე წინასწარმეტყველი მათ შესახებ იტყოდა რამეს.
მოაგროვეს წესისამებრ გაუთლელი ქვები და ააგეს ახალი სამსხვერპლო ძველის მიხედვით.
ააშენეს საწმიდარი და ტაძრის შიგადი, და აკურთხეს ეზო.
ახლად დაამზადეს წმიდა ჭურჭელი და ტაძარში შეიტანეს სასანთლე, საკმევლის სამსხვერპლო და ტრაპეზი.
აკმიეს სამსხვერპლოზე, შანდლებზე სანთლები დაანთეს და გაანათეს ტაძარი.
ტრაპეზზე პურები დააწყვეს, ჩამოკიდეს ფარდები და აღასრულეს ყოველი საქმე, რაც წამოიწყეს.
ასმეორმოცე წელს, მეცხრე თვის (ქისლევის თვის) ოცდამეხუთე დღეს, დილით ადრე ადგნენ
და ახლადაგებულ აღსავლენ სამსხვერპლოზე ჯერისამებრ მოიყვანეს შესაწირავი.
სწორედ იმ დროსა და იმ დღეს, როცა წაბილწეს წარმართებმა, განაახლეს იგი საგალობლებით, ბობღნებით, ებნებითა და წინწილებით.
პირქვე დაემხო მთელი ხალხი, თაყვანისცეს და ჰმადლობდნენ ცას, რომელმაც სიკეთე მოიღო მათზე.
რვა დღეს ასრულებდნენ სამსხვერპლოს სატფურებას, სიხარულით მოჰყავდათ აღსავლენი და სწირავდნენ ხსნისა და ქების შესაწირავს.
ტაძრის შუბლი დაამშვენეს ოქროს გვირგვინებითა და ფარებით, განაახლეს კარიბჭეები და სიწმიდეთსაცავები, და კარი შეაბეს.
დიდზე დიდმა სიხარულმა მოიცვა ხალხი და განქარდა წარმართთაგან მოყივნება.
დააწესეს იუდამ, მისმა ძმებმა და მთელმა ისრაელის კრებულმა ეზეიმათ სამსხვერპლოს სატფურების დღე წლიდან წლამდე რვა დღის განმავლობაში, ქისლევის თვის ოცდამეხუთე დღიდან, ლხენითა და სიხარულით.
იმავე ხანებში სიონის მთა შემოზღუდეს მაღალი კედლებით და მაგარი კოშკებით, რათა ოდესმე მომხდურ წარმართებს აღარ დაექციათ ისინი უწინდელივით.
ჩააყენა იქ ჯარი მის დასაცავად და გაამაგრა ბეთცურიც დასაცავად, რათა ხალხს ედომის მხარეს ჰქონოდა სიმაგრე.
დიდად განრისხდნენ წარმართები, როცა გაიგეს, რომ უწინდელივით აღიმართა სამსხვერპლო და განახლდა საწმიდარი.
გადაწყვიტეს, აღმოეფხვრათ იაკობის მოდგმა, რომელიც მათ შორის იყო, და დაიწყეს ხოცვა და მუსრვა ხალხში.
ხოლო იუდა შეებრძოლა ესავიანებს ედომში, აკრაბატენესთან, რადგან მათ ალყაში ჰყავდათ ისრაელი; სასტიკად დაამარცხა ისინი, დაიმორჩილა და აიღო ნადავლი.
მერე გაიხსენა ბოროტებანი ბეანიანთა, რომლებიც მახედ და ხაფანგად იყვნენ ხალხისთვის და გზებზე უსაფრთებოდნენ მათ.
მათ ციხე-სიმაგრეებს შეაფარეს თავი, ხოლო იუდა გარსშემოადგა მათ და დაარისხა ისინი, ცეცხლში გახვია მათი ციხე-სიმაგრეები ყველა მასში მყოფითურთ.
მერე მიადგა ყამონიანებს და შეხვდა იქ მაგარ ხელს და ურიცხვ სიმრავლეს ტიმოთეოსის წინამძღოლობით.
ბევრი ბრძოლა გადაიხადა მათ წინააღმდეგ და შეიმუსრნენ ისინი მის წინაშე. ასე დაამარცხა ისინი.
მერე სწრაფადვე აიღო იაყზერი მისი სოფლებითურთ და იუდასკვნ შემოიქცა.
მაშინ გალაადის წარმართები სამტროდ შემოეწყვნენ მათ მიწა-წყალზე მცხოვრებ ისრაელს, რომ მოესრათ ისინი, მაგრამ გაექცნენ დათემას ციხეში,
და წერილები გაუგზავნეს იუდასა და მის ძმებს, შეუთვალეს: შეიკრიბნენ ჩვენს წინააღმდეგ ჩვენს ირგვლივ მყოფი წარმართები, რომ გაგვანადგურონ;
ამზადებენ შეტევას და აპირებენ სიმაგრის აღებას, რომელსაც შეფარებულნი ვართ. ტიმოთეოსი მოუძღვის მათ ჯარს.
მაშ, ახლა მოდი და გვიხსენი მათი ხელიდან, რადგან დაცემულია ბევრი ჩვენგანი,
ჩვენი მოძმენიც, ყველა ვინც კი ტობში იგო, დახოცილნი არიან; მათი ცოლ-შვილი მონებად წაასხეს, ქონება დაიტაცეს, და ათასამდე კაცი გაწყვიტეს იქ.
ჯერ კიდევ წერილებს კითხულობდნენ, რომ აჰა, სხვა შიკრიკები მოვიდნენ გალილეადან, სამოსელშემოგლეჯილნი და ეს ამბავი აუწყეს.
თქვეს, შეიკრიბნენ პტოლემაისიდან, გვიროსიდან, ციდონიდან და წარმართთა გალილეადან ჩვენს გასანადგურებლადო.
როდესაც გაიგეს ეს ამბები იუდამ და ხალხმა, შეიყარა დიდი კრებული იმის გადასაწყვეტად, თუ რა ეღონათ გასაჭირში მყოფი და მათგან მიმძლავრებული მოძმეებისთვის.
მიმართა იუდამ სიმონს, თავის ძმას: ამოირჩიე კაცები, წადი და იხსენი შენი ძმები გალილეაში. ხოლო მე და ჩემი ძმა იონათანი გალაადისკენ გავემართებითო.
ხალხის წინამძღოლებად კი ზაქარიას იოსები და ყაზარია დატოვა ლაშქრის დარჩენილ ნაწილთან ერთად იუდაში, მის დასაცავად;
და უბრძანა მათ: განაგეთ ხალხი და ჩვენს მობრუნებამდე წარმართებს ნუ შეებრძოლებით.
სიმონს ჩააბარეს სამიათასი კაცი გალილეაში სალაშქროდ, ხოლო იუდას რვაათასი კაცი გაალადისთვის.
გაემართა სიმონი გალილეასკენ, მრავალი ბრძოლა გადაიხადა წარმართებთან და შეიმუსრნენ წარმართები მის წინაშე.
მისდია მათ პტოლემაისის კარიბჭემდე და დაეცა წარმართთაგან სამიათასამდე კაცი და წამოიღო მან ნადავლი.
წამოასხა გალილეასა და არბატეში მყოფი იუდაელნი დედა-წულიანად და იუდაში მიიყვანა დიდი სიხარულით.
ხოლო იუდა მაკაბელმა და მისმა ძმამ იონათანმა გადალახეს იორდანე და სამი დღის სავალი გზა გაიარეს უდაბნოში.
გადაეყარნენ ნაბატელებს, მშვიდობიანად შეეგებნენ მათ და ყველაფერი უამბეს, რაც შეემთხვათ მათ ძმებს გალაადში;
რომ მრავალი მათგანი ჩაკეტილები არიან ბოცრასა და ბოსორში, ალემოში, ხასფოში, მაკედსა და კარნაინში, რომ ყველა ეს ქალაქი დიდია და გამაგრებული,
რომ სხვები გალაადის დანარჩენ ქალაქებში არიან ჩაკეტილნი, რომ მტერი ხვალისთვის აპირებს თავდასხმას სიმაგრეებზე, მათ აღებას და დარბევას ერთ დღეში.
სწრაფად შებრუნდა იუდა და მისი ლაშქარი უდაბნოში ბოცრას გზაზე; აიღო ქალაქი და გაწყვიტა მთელი მამროვანი მახვილის პირით, მოხვეტა ურიცხვი ნადავლი და ცეცხლში დაწვა.
აქედან ღამით გაემართა და დათემას ციხე-სიმაგრემდე იარეს.
დილით კი, როცა გათენდა, გაიხედეს და, აჰა, უამრავი ხალხი, რომელსაც სათვალავი არ ჰქონდა, მოათრევს კიბეებს და მანქანებს ციხე-სიმაგრის ასაღებად და მათთან საბრძოლველად.
დაინახა იუდამ, რომ დაიწყო ომი და ქალაქის ხმაურმა ცას უწია საყვირებითა და დიდი ყვირილით,
და შეუძახა ლაშქარს: იომებ დღეს თქვენი ძმებისთვის!
სამი რაზმით ზურგიდან შემოუარეს მტერს, საყვირებს ჩაჰბერეს და ხმამაღალი ლოცვა დაიწყეს.
მიხვდა ტიმოთეოსის ლაშქარი, რომ ეს მაკაბელი იყო და უკუიქცნენ მისგან, და მან მუსრი გაავლო მათ. იმ დღეს დაეცა მათგან რვაათასამდე კაცი.
გადაინაცვლა ალემასკენ და შეებრძოლა, აიღო იგი და ამოხოცა მთელი მისი მამროვანი. მოხვეტა ნადავლი და ცეცხლში დაწვა.
იქედან გაემართა და დაიპყრო ხასფო, მაკედი და ბოსორი და გალაადის დარჩენილი ქალაქები.
ამ ამბების შემდეგ ტიმოთეოსმა ახალ ჯარს მოუყარა თავი და დააყენა რაფონის წინ, ხევის მხრიდან.
გაგზავნა იუდამ ხალხი ბანაკის დასაზვერავად. და მოახსენეს მას: მასთან არიან შემოკრებილნი ჩვენს ირგვლივ მყოფი წარმართები, დიდძალი ჯარია.
მოქირავნე არაბებიც მოუყვანიათ საშველად, ხევის მხარეს განლაგებულან და მზად არიან ჩვენს წინააღმდეგ საბრძოლველად, გაეშურა იუდა მათ დასახვედრად.
ტიმოთეოსმა ასე უთხრა თავისი ჯარების მეთაურებს, როცა იუდა და მისი ლაშქარი ხევს მიუახლოვდა: თუ პირველმა გადმოლახა ხევი, ვერ შევაკავებთ, უეჭველად დაგვამარცხებს.
ხოლო თუ შეშინდა და მდინარის გაღმა დაბანაკდა, თავს დავესხათ და დავამარცხებთ მას.
როცა იუდა ხევს მიუახლოვდა, ხევთან დააყენა ხალხის მწიგნობარნი და უბრძანა მათ: არავინ გააჩეროთ აქ. ყველანი საბრძოლველად გაიყვანეთ.
და მან პირველმა გადალახა ხევი მტრისკენ და მთელი ხალხი უკან მიჰყვა; მათ წინაშე დაეცნენ წარმართები, დაყარეს საჭურველი და თავი შეაფარეს წმიდა ნაკრძალს კარნაიმში.
ქალაქი აიღეს, ხოლო წმიდა ნაკრძალი ცეცხლით დაწვეს ყველა შიგმყოფითურთ. ასე იძლია ვარნაიმი; წინააღმდეგობა ვეღარ გაუწივს იუდას.
შეკრიბა იუდამ მთელ გალაადში მოსახლე ისრაელობა დიდიან-პატარიანად, მათი დედა-წულითა და საბადებლითურთ, უამრავი ხალხი, იუდას ქვეყნისკენ გასამგზავრებლად.
მიადგნენ ეფრონს. ეს დიდი ქალაქია გზაზე, ძალზე ძლიერი; ვერ გაუხვევდნენ ვერც მარჯვნივ, ვერც მარცხნივ, მხოლოდ მის შუაგულში უნდა გაევლოთ.
მაგრამ ჩაკეცეს ის ქალაქელებმა და ქვებით ჩახერგეს კარიბჭე.
შეუთვალა მათ იუდამ სამშვიდობო სიტყვა: გაგვატარე შენს ქვეყანაზე, რომ ჩვენს ქვეყანაში მივიდეთ; ცუდს არაფერს შეგამთხვევთ, მხოლოდ ფეხს დავადგამთო. არ მოისურვეს მათი შეშვება.
ბრძანა იუდამ, გამოეცხადებინათ ლაშქარში, რომ ყველა თავის ადგილას დამდგარიყო.
დაიბანაკეს მეომრებმა, და ებრძოდა ქალაქს მთელ იმ დღეს და მთელ ღამეს, და ჩაბარდა ქალაქი მის ხელს.
გაწყვიტა მთელი მამროვანი მახვილის პირით, დააქცია ქალაქი, ნადავლი აიღო და ქალაქში დახოცილთა გვამებზე გადაატარა ჯარი.
გადალახეს იორდანე დიდი ვაკისკენ, ბეთ-შანის პირდაპირ.
გზადაგზა იუდა კრებდა ჩამორჩენილთ და მთელ გზაზე ამხნევებდა ხალხს, ვიდრე იუდას ქვეყანას მიადგებოდნენ.
შემდეგ შვებითა და სიხარულით ავიდნენ სიონის მთაზე და შესწირეს აღსავლენი, რადგან ერთი მათგანიც არ დაცემულა სამშვიდობოში მობრუნებამდე.
იმ დროს, როცა იუდა და იონათანი გალაადის მიწაზე იყვნენ, ხოლო სიმონი, მისი ძმა, გალილეაში პტოლემაისის პირდაპირ იდგა,
ზაქარიას იოსებს და ყაზარიას - ჯარების სარდლებს ესმათ მათი გმირობისა და გადახდილი ომის ამბავი.
თქვეს: ჩვენც მოვიხვეჭოთ სახელი, ჩვენც გავემართოთ და შევებრძოლოთ წარმართებს ჩვენს ირგვლივ.
მოუწოდეს ჯარებს, რომლებიც თან ჰყავდათ, და იამნიასკენ გაემართნენ.
გორგია და მისი მეომრები ქალაქიდან გამოვიდნენ, რომ ბრძოლით შეგებებოდნენ მათ.
უკუიქცნენ იოსები და ყაზარია და იდევნებოდნენ იუდას მისადგომებამდე. ორიათასამდე კაცი დაეცა იმ დღეს ისრაელიდან.
შეიქნა ხალხში დიდი ლტოლვილება, რადგან არ ესმოდათ იუდასი და მისი ძმებისა, გმირობის გამოჩენა კი სურდათ.
მაგრამ ესენი არ იყვნენ იმ გვარისანი, ვისი ხელითაც უნდა მოვლენოდა ხსნა ისრაელს.
კაცი იუდა და მისი ძმები კი ფრიად განითქვნენ მთელი ისრაელისა და ყველა ხალხის წინაშე, სადაც გაგონილი ჰქონდათ მათი სახელი.
და შემოკრბენ მის ირგვლივ მისი მაქებარნი.
გაემართნენ იუდა და მისი ძმები სამხრეთისკენ და შეებრძოლენ ესავიანებს. დაამარცხა მან ხებრონი და მისი სოფლები, დალეწა მისი ციხე-სიმაგრენი და გადაწვა გოდლები მის გარშემო.
მერე დაიძრა ფილისტიმელთა ქვეყნისკენ წასასვლელად და გადაიარა მარეშაზე.
იმ დღეს დაეცნენ ბრძოლის ველზე მღვდლები, გმირობის ჩადენის მსურველნი, რადგან უგუნურად ჩაებნენ ბრძოლაში.
ხოლო იუდამ გაუხვია აშდოდისკენ ფილისტიმელთა ქვეყანაში და დალეწა მათი ბომონები, ცეცხლს მისცა მათი ღმერთების ქანდაკებანი და მოხვეტა ნადავლი ქალაქებიდან. მერე იუდა ქვეყნისკენ გაბრუნდა.
მოიარა მეფე ანტიოქოსმა ზემო ქვეყნები და შეიტყო, რომ სპარსეთში ყოფილა ქალაქი ელიმაისი, სიმდიდრით, ვერცხლითა და ოქროთი განთქმული;
რომ არის იქ ტაძარი, ძალზე მდიდარი, სადაც ინახება ოქროს ფარები, თორები და საჭურველი, რომელიც დატოვა მაკედონიის მეფემ, ალექსანდრე ფილიპეს ძემ, საბერძნეთის მეფე რომ იყო თავდაპირველად.
მიადგა ქალაქს და ცდილობდა მის აღებასა და გაძარცვას, მაგრამ ვერ შეძლო, რადგან ცნობილი გახდა მისი განზრახვა ქალაქელებისთვის.
ბრძოლით დახვდნენ მას, გაიქცა იგი და დიდად შეწუხებული გაემართა იქიდან ბაბილონისკენ.
მაშინ ეახლა მას ვინმე სპარსი და მოახსენა, რომ დაფანტულია იუდას ქვეყნისკენ მომავალი ლაშქარი;
რომ პირველად ლისია მიდიოდა დიდძალი ჯარით, მაგრამ უკუიქცა მათ წინაშე; რომ იუდაელები გაძლიერდნენ საჭურვლით, ჯარით და დიდძალი ნადავლით, რომელიც დამარცხებული ლაშქრისგან აიღეს;
რომ იერუსალიმის საკურთხეველზე დაშენებული სისაძაგლე დალეწეს, საწმიდარი უწინდელივით მოზღუდვს მაღალი კვდლით, და ბეთ-ცურიც, მისი ქალაქი.
როდესაც მეფემ მოისმინა ეს ამბავი, გაოგნდა და შეშფოთდა დიდად, ლოგინად ჩავარდა და დასნეულდა მწუხარებისგან, რადგან არ აუსრულდა საწადელი.
ასე იწვა იქ მრავალი დღე, რადგან უახლოვდებოდა უზომო მწუხარება და ფიქრობდა, ვკვდებიო.
მოუხმო თავის ყველა მეგობარს და თქვა მათ წინაშე: განშორდა ძილი ჩემს თვალებს და გული შემიღონდა მწუხარებისგან.
ვუთხარი ჩემს თავს: ეს რა გასაჭირში ჩავვარდი-მეთქი! რა ნიაღვარმა წამლეკა, ჩემს ზეობაში კი საჭირო და ძვირფასი კაცი ვიყავი-მეთქი.
ახლაღა მაგონდება ბოროტებანი, იერუსალიმში რომ ჩავიდინე, გამოვზიდე იქიდან მთელი ოქრო-ვერცხლის ჭურჭელი და ტყუილუბრალოდ ვგზავნიდი ხალხს იუდას მოსახლეობის მოსაოხრებლად.
მივხვდი, რომ მათი გულისთვის მეწია ეს უბედურება და, აჰა, უცხო მიწაზე ვიღუპები დიდ მწუხარებაში.
და უხმო ფილიპეს, ერთს თავის მეგობართაგანს, და დაუმტკიგა მას მთელი თავისი სამეფო.
მისცა თავისი გვირგვინი, მოსასხამი და ბეჭედი, რომ აღეზარდა ანტიოქოსი, მისი ვაჟი და სამეფოდ გაეწვრთნა იგი.
ასორმოცდამეცხრე წელს მიიცვალა იქ მეფე ანტიოქოსი.
როცა გაიგო ლისიამ, რომ მოკვდა მეფე, გაამეფა მისი ძე ანტიოქოსი, რომელსაც ზრდიდა ბავშვობისას, და სახელად ევპატორი უწოდა.
ამასობაში ციხე-სიმაგრეში მყოფნი ავიწროვებდნენ ისრაელს სამსხვერპლოს მიდამოებში; მუდამ ცდილობდნენ ევნოთ მათთვის, ხოლო წარმართებისთვის მხარი დაეჭირათ.
გადაწყვიტა იუდამ მათი შემუსრვა და მოუწოდა მთელს ერს, გარსშემორტყმოდნენ.
შეიკრიბნენ და გარსშემოადგნენ ციხე-სიმაგრეს ასორმოცდამეათე წელს, გააკეთეს სატყორცნები და სხვა საომარი მანქანები.
ნაწილმა თავი დააღწია ალყას და ზოგიერთი უღვთო მათ მხარეზე გადავიდა ისრაელიდან.
წავიდნენ მეფესთან და უთხრეს: როდემდის აბრკოლებ სამართალს და არ იძიებ შურს ჩვენი ძმებისთვის?
ჩვენ კმაყოფილებით დავემორჩილეთ მამაშენს, ვცხოვრობთ მის ნებაზე და მივყვებით მის განკარგულებებს.
ჩვენი ხალხის შვილები გარსშემოადგნენ ციხე-სიმაგრეს და მტრად გადაგვეკიდნენ; ჩვენიანს ვისაც წააწყდებიან, კლავენ და ჩვენს მამულს იტაცებენ.
მხოლოდ ჩვენზე როდი აღმართეს ხელი, არამედ მთელს მათ მიწა-წყალზე.
და აჰა, შემოადგნენ დღეს იერუსალიმში ციხეს ასაღებად და გაამაგრეს საწმიდარი და ბეთ-ცური.
თუ არ დაასწარი მათ, მეტსაც იზამენ, და ვეღარ შეძლებ მათ დამარცხებას.
განრისხდა მეფე, ეს რომ მოისმინა, და შეკრიბა ყველა თავისი მეგობარი, ჯარის მეთაურები და ხელისუფალნი.
მივიდნენ მასთან მოქირავნე ჯარები სხვა სამეფოთაგან და ზღვათა კუნძულებიდან.
მათი ჯარების რიცხვი იყო: ასი ათასი ქვეითი, ოცი ათასი მხედარი და ოცდათორმეტი საომრად გაწვრთნილი სპილო.
გადაიარეს ედომი და შემოადგნენ ბეთ-ცურს. მრავალ დღეს იბრძოდნენ და აწყობდნენ საბრძოლო მანქანებს; მაგრამ გამოვიდნენ იუდაელები და ცეცხლით გადაწვეს ისინი და მამაცურად შეებრძოლენ.
გამოვიდა იუდა ციხიდან და დაბანაკდა ბეთ-ზაქარიასთან, მეფის ბანაკის პირისპირ.
დილაადრიანად ადგა მეფე და ჩქარი სვლით წაიყვანა ბანაკი ბეთ-ზაქარიას გზაზე; საომრად განემზადა ლაშქარი და დაჰკრეს ბუკებს.
დაანახეს სპილოებს ყურძნის და თუთის სისხლი, საბრძოლველად რომ გაეხელიბინათ.
ცხოველები რაზმებად გაანაწილეს და ყოველ სპილოს დაუყენეს ათასი თოროსანი და მუზარადიანი კაცი, და გაიცა განკარგულება, ყოველ ცხოველს ხუთი ათასი ცხენოსანი მისჩენოდა.
ესენი წამსვე იქ უნდა გაჩენილიყვნენ, სადაც ცხოველი იყო, და საითაც წავიდოდა, იქით უნდა წაჰყოლოდნენ, არ უნდა მოსცილებოდნენ.
სპილოებზე ხის მაგარი კოშკები იდგა, რომლებიც ფარავდა თითოეულ ცხოველს და საგანგებო მოსართავებით იყო მათზე დამაგრებული; თითოეულ მათგანზე ოთხი ღონიერი კაცი იდგა, რომლებიც იბრძოდნენ იქიდან, და ერთიც მისი ინდოელი გამძღოლი.
დანარჩენი ცხენოსნები აქეთ-იქიდან დაუყენეს ლაშქარს, ორსავე მხარეს, რომ დაერტყათ მტრისთვის, თავად კი დაცულნი ყოფილიყვნენ გვერდებიდან.
როდესაც ოქროსა და სპილენძის ფარებზე მზე აკაშკაშდა, მთებმა ლაპლაპი დაიწყეს მათგან და აელვარდნვნ ცეცხლის ლამპრებივით.
ერთი ნაწილი მეფის ლაშქრისა მაღალ მთებში გაიშალა, სხვები კი ბარში, და მიაბიჯებდნენ შეუდრეკლად და მწყობად.
შეშფოთდა ყველა, ვინც კი გაიგო მათი სიმრავლის ხმა, ამ უამრავი ხალხის სვლა და იარაღთა ჟღარუნი, რადგან მართლაც ძალზე დიდი და ძლიერი ლაშქარი იყო.
ჩაერთო იუდა და მისი ბანაკი ბრძოლაში და დაეცა
დაინახა ელეაზარმა, ავარანის ძემ, ერთ-ერთი ცხოველი, სამეფო ჯავშნით დაფარული და აღმატებული ყველა ცხოველზე, და ეგონა, რომ მასზე იყო მეფე,
და გასწირა თავი, რათა ეხსნა თავისი ხალხი, ხოლო თავისთვის საუკუნო სახელი მოეხვეჭა.
შევარდა გაბედულად რაზმებს შორის, რომ გაეღწია მისკენ; კვეთდა მარჯვნივ და მარცხნივ, და აქეთ-იქით იჩეხებოდნენ მის წინაშე;
სპილომდე გააღწია, ქვემოდან შეუვარდა მას და გაფატრა იგი, მიწას დაენარცხა სპილო და ქვეშ მოიყოლა, და იქვე მოკვდა ელეაზარი.
როცა დაინახეს იუდაელებმა მეფის ძალა და ჯარების შემოტევა, გაბრუნდნენ მათგან.
მებრძოლები მეფის ლაშქრიდან იერუსალიმისკენ წავიდნენ მათ წინააღმდეგ, მეფემ კი იუდაში და სიონის მთასთან დაიბანაკა.
დაუზავდა ბეთ-ცურელებს და ისინიც ქალაქიდან გამოიშალნენ, რადგან არ ჰქონდათ იქ სარჩო ალყაში გასაძლებად. შაბათის წელი იდგა ქვეყანაში.
აიღო მეფემ ბეთ-ცური და დაცვა ჩააყენა იქ.
მერე საწმიდარს შემოადგა და დიდხანს ჰყავდა ალყაშემორტყმული; აღმართა იქ სატყორცნები და საომარი მანქანები: ცეცხლსატყორცნები, ლოდსატყორცნები და ისართსატყორცნები, რომ ისრები და ლოდები ეტყორცნათ.
იუდაელებმაც გააკეთეს საომარი მანქანები მათი საომარი მანქანების საპირისპიროდ და იბრძოდნენ მრავალი დღის განმავლობაში.
მაგრამ ჭურჭელში სურსათი აღარ იყო, რადგან მესამე წელი იდგა, და წარმართთაგან გადარჩენილმა იუდაელებმა მარაგის ნარჩენებიც შეჭამეს.
საწმიდარში ცოტანიღა დარჩნენ, რადგან შიმშილმა ძლია მათ და ყველანი თავ-თავისი ადგილებისკენ გაიფანტნენ.
როცა შეიტყო ლისიამ, რომ ფილიპე, რომელიც მეფე ანტიოქოსმა ჯერ კიდევ თავის სიცოცხლეში დააყენა თავისი ძის, ანტიოქოსის მეფედ აღსაზრდელად.
სპარსეთიდან მობრუნებულა და მოემართება; რომ მას მოჰყვება ურიცხვი ძალა და გადაწყვეტილი აქვს ხელში აიღოს სახელმწიფო საქმეები,
სასწრაფოდ გასცა ბრძანება, დაძრულიყვნენ და მიმართა მეფეს, ჯარების სარდლებსა და კარისკაცებს: დღითიდღე ვმცირდებით და საზრდოც აღარ გვყოფნის, ადგილიც, რომლისთვისაც ალყა გვაქვს შემორტყმული, მაგარია; სამეფო საქმეებიც მძიმედ გვაწევს.
მოდით, გავუწოდოთ ამ კაცებს მარჯვენა და დავუდოთ ზავი მთელ მათ ხალხს.
ნება მივცეთ მათ, მიჰყვნენ თავიანთ წესებს უწინდელივით, რადგან იმ წესების გულისთვის, რომლებიც ავკრძალეთ, გაშმაგდნენ, და ეს ყოველივე მოიმოქმედეს.
მოეწონათ ეს სიტყვა მეფეს და მთავრებს, შეუთვალეს და შესთავაზეს მათ ზავი, მათაც მიიღეს.
შეჰფიცეს მათ მეფემ და მთავრვბმა და ამ სიტყვაზე გამოვიდნენ სიმაგრიდან იუდაელები.
მაგრამ როცა ავიდა მეფე სიონის მთაზე და იხილა გამაგრებული ადგილი, გატეხა დადებული ფიცი, და ბრძანა, შემოენგრიათ ირგვლივ კედელი.
შემდეგ საჩქაროდ დაიძრა და ანტიოქიაში დაბრუნდა, სადაც ფილიპე დახვდა ქალაქის განმგებლად; შეება მას და ძალით დაიმორჩილა ქალაქი.
ასორმოცდამეთერთმეტე წელს რომიდან გამოვიდა დემეტრიოსი, სელევკის ძე, გაემართა ზღვისპირა ქალაქის მცირეოდენი ხალხით და იქ გამეფდა.
როდესაც შედიოდა თავისი მამა-პაპის სამეფო სახლში, ჯარმა შეიპყრო ანტიოქოსი და ლისია, რომ მიეგვარათ მისთვის.
გაიგო მან ეს ამბავი და თქვა: ნუ მიჩვენებთ მათ სახეებს.
მეომრებმა დახოცეს ისინი და დაბრძანდა დემეტრიოსი სამეფო ტახტზე.
ყველა ურჯულომ და უღვთო კაცმა ისრაელიდან მას მიაშურა; მიუძღოდა მათ ალკიმოსი, მღვდელმთავრობის მოწადინე.
როცა შეიკრიბა ხალხი მის წინაშე, თქვეს: გაწყვიტეს იუდამ და მისმა ძმებმა ყველა შენი მოკეთე, ჩვენც გაგვაძევა ჩვენი ქვეყნიდან.
ახლა გაგზავნე კაცი, ვისაც ენდობი. წავიდეს, ნახოს მთელი უბედურება, რაც ჩვენ და მეფის ქვეყანას გვიყო, დასაჯოს ისინი ყველა მათ მშველელთან ერთად.
ამოირჩია მეფემ თავის მოკეთეთაგან ბაკხიდე, რომელიც მდინარისგაღმა მხარეს განაგებდა, დიდ კაცად შეირაცხებოდა სამეფოში და მეფის ერთგული იყო.
გაგზავნა იგი და მასთან ერთად უღვთო ალკიმოსი, რომელიც მღვდელმთავრად ჰყავდა დანიშნული, და ისრაელიანთა დასჯა დაავალა.
გაემართნენ და დიდძალი ჯარით იუდას ქვეყანას მიადგნენ; გაუგზავნა მოციქულები იუდას და მის ძმებს მშვიდობის სიტყვით, მაგრამ მზაკვრულად.
მაგრამ მათ ყურად არ იღეს მათი სიტყვები, რადგან დაინახეს, რომ დიდძალი ჯარით იყვნენ მოსულნი.
მაშინ ალკიმოსთან და ბაკხიდესთან შეიკრიბა მწიგნობართა კრებული სამართლის საძიებლად.
პირველნი ხასიდიანები იყვნენ ისრაელიანთაგან, რომლებიც მათგან მშვიდობას მოელოდნენ.
თქვეს: ჯარით არის მოსული სამღვდელო კაცი, აარონის მოდგმიდან, და არ შეურაცხგვყოფს.
სამშვიდობო სიტყვები უთხრა მათ და შეჰფიცა: ავს არაფერს შეგამთხვევთო არც თქვენ, არც თქვენს მეგობრებს.
და ერწმუნენ მას. მაგრამ მან გამოიყვანა მათგან ექვსასი კაცი და დახოცა ისინი ერთ დღეში თანახმად დაწერილისა:
შენს წმიდათა სხეული და მათი სისხლი დაღვარეს იერუსალიმის გარშემო და დამმარხავი არავინ იყო.
და მოიცვა მათგან შიშმა და ძრწოლამ მთელი ხალხი და თქვეს: არ არის მათში სიმართლე და სამართალი, რადგან გატეხეს პირობა და ფიცი, რომლითაც დაიფიცეს.
ბაკხიდე კი წავიდა იერუსალიმიდან და ბეთსაიდაში დაბანაკდა. გაგზავნა და დააჭერინა ბევრნი, რომლებიც მისგან იყვნენ გაქცეულნი, და ზოგიერთნი ხალხიდანაც, და ერთ დიდ ჭაში ჩახოცა ისინი.
ჩააბარა ქვეყანა ალკიმოსს და დაუტოვა ჯარი დასახმარებლად. მერე გაბრუნდა მეფესთან.
ალკიმოსი მღვდელმთავრობისთვის იბრძოდა.
თავი მოიყარა მასთან მათი ხალხის ყველა მაშფოთებელმა. გაბატონდნენ იუდას ქვეყანაზე და დიდი რბევა მოაწყვეს ისრაელში.
როცა დაინახა იუდამ მთელი ბოროტება, რაც ჩაიდინეს ალკიმოსმა და მისმა თანამდგომებმა ისრაელიანებს შორის, რომ გადაამეტეს წარმართებს,
მოიარა იუდაელთა მთელი მიწა-წყალი ირგვლივ და შური იძია განდგომილ ხალხზე. და შეწყვიტეს მათ ქვეყანაში შემოსვლა.
დაინახა ალკიმოსმა, რომ გაძლიერდნენ იუდა და მისი თანამდგომნი, და მიხვდა, რომ ვერ გაუძლებდა მათ, დაბრუნდა მეფესთან და ბოროტად დაადანაშაულა ისინი.
მეფემ გაგზავნა ნიკანორი, ერთ-ერთი თავის სახელოვან მთავართაგანი, მოძულე და მტერი ისრაელისა, და უბრძანა მას ხალხის აწიოკება.
მიადგა ნიკანორი იერუსალიმს დიდძალი ჯარით და შეუთვალა იუდასა და მის ძმებს სამშვიდობო სიტყვები, მაგრამ მზაკვრულად:
ნუ მოხდება ბრძოლა ჩემსა და თქვენს შორის; მანდ ვიქნებით მცირეოდენი ხალხით, რათა პირისპირ გიხილოთ მშვიდობით.
გაემართა იუდასკენ და მშვიდობით შეხვდნენ ერთმანეთს. მეომრები კი მზად იყვნენ იუდას შესაპყრობად.
მაგრამ შეიტყო იუდამ, რომ მზაკვრობით იყო მოსული მის წინააღმდეგ, და მეტად აღარ მოუსურვებია მისი პირისხილვა.
მიხვდა ნიკანორი, რომ გამჟღავნდა მისი განზრახვა და გავიდა იუდასთან საბრძოლგვლად ხაფარსალამის მახლობლად.
დაეცა ნიკანორის მხრიდან ხუთიათასამდე კაცი და გაიქცნენ დავითის ქალაქისკენ.
ამ ამბების მერე იყო, რომ ავიდა ნიკანორი სიონის მთაზე და გამოვიდნენ საწმიდარიდან სამღვდელონი და ხალხის უხუცესები, რათა მშვიდობით მიგებებოდნენ და მეფისთვის შეწირული აღსავლენი ეჩვენებინათ მისთვის.
მან აბუჩად აიგდო ისინი, დასცინა მათ, წაბილწა ისინი და თავხედურად ლაპარაკობდა.
მერე რისხვით დაიფიცა და თქვა: თუკი ახლავე არ ჩამაბარებთ იუდას და მის ლაშქარს, ასე მოხდება: მშვიდობით თუ მოვბრუნდი, გადავწვავ ამ სახლს. და გამოვიდა დიდად განრისხებული.
შევიდნენ მღვდლები და დადგნენ სამსხვერპლოსა და ტაძრის წინაშე, ატირდნენ და თქვეს:
შენ აირჩიე ეს სახლი, რომ შენი სახელით წოდებულიყო, რათა ჰქონოდა იგი შენს ერს სამლოცველო და სავედრებელ სახლად.
შური მიაგე ამ კაცსა და მის ლაშქარს, დაე, მოისრნენ მახვილით. მოიხსენე მათი მკრეხელობა და მეტს ნუღარ აცოცხლებ.
ხოლო ნიკანორი გამოვიდა იერუსალიმიდან, ბეთხორონში დაბანაკდა და შეუერთდა მას სირიის ჯარი.
იუდა კი დაბანაკდა ხადაშაში სამი ათასი კაცითურთ. ილოცა იუდამ და თქვა:
როდესაც მოჰყვნენ მკრეხელობას მეფის მოციქულები, გამოვიდა შენი ანგელოზი და მოსრა მათგან ასოთხმოცდახუთი ათასი კაცი.
ასევე დააქციე ეს ლაშქარი დღეს ჩვენს წინაშე; დაე, იცნან დარჩენილებმა, რომ ბოროტად ილაპარაკა მან შენს საწმიდარზე, და უყავ სამართალი თავისი ბოროტებისამებრ.
შეიბნენ ჯარები საომრად ადარის თვის ცამეტს და განადგურდა ნიკანორის ლაშქარი; პირველი ის დაეცა ბრძოლაში.
როდესაც დაინახა მისმა ჯარმა, რომ დაეცა ნიკანორი, დაყარეს იარაღი და გაიქცნენ.
მისდიეს მათ ერთი დღის გზაზე ხადაშადან გეზერის მისადგომამდე და მათ უკან ომის მაუწყებელ ბუკებს აყვირებდნენ.
გამოვიდნენ იუდას გარშემო ყველა დაბიდან და გარსშემოერტყნენ მათ, მტერი შემობრუნდა მათკენ და მახვილით დაეცა ყველა.
ახვეტეს ნადავლი და სარჩო, ხოლო ნიკანორს მოჰკვეთეს თავი და მარჯვენა, რომელიც მედიდურად გაიშვირა. წაიღეს და იერუსალიმს გარეთ ჩამოკიდეს.
ძლიერ გაიხარა ხალხმა და ის დღე გაატარეს, როგორც დიდი სიხარულის დღე.
და დაადგინეს, რომ ედღესასწაულათ ეს დღე ყოველ წელიწადს ადარის ოცდაათში.
მცირე ხნით დაწყნარდა იუდას ქვეყანა.
ესმა იუდას რომაელთა სახელი, რომ მხნენი და ძლიერნი არიან ისინი; რომ კეთილგანწყობილნი არიან ყველა მათი მოკავშირის მიმართ და, ვინც კი მათთან მისულა, ყველა მათი მეგობარი გამხდარა; რომ მხნენი და ძლიერნი არიან.
მოუთხრობდნენ მას მათ გადახდილ ომებზე და საგმირო საქმეებზე, გალატებს შორის რომ მოახდინეს, რომ სძლიეს მათ და მოხარკეებად აქციეს;
და ყველაფერზე, რაც ესპანეთის ქვეყანაში მოიმოქმედეს, რათა დაპატრონებოდნენ ვერცხლისა და ოქროს იქაურ საბადოებს;
დაეპატრონენ მთელ მხარეს თავიანთი გონიერებით და მოთმინებით, მათგან ფრიად დაშორებულ ადგილსაც კი; ხოლო მათზე ქვეყნის კიდიდან წამოსულ მეფეებს ყოველთვის ძლევდნენ და სასტიკად ამარცხებდნენ; და ნარჩენები კი მათ ხარკს უხდიდნენ ყოველწლიურად;
მათ სძლიეს ომში და დაიმორჩილეს ფილიპე და პერსევსი, მაკედონელთა მეფე და სხვანი, ვინც აღუდგნენ მათ;
ასევე ანტიოქოსიც, აზიის დიდი მეფე, მათ წინააღმდეგ ამხედრებული, რომელსაც ჰყავდა ასოცი სპილო, ცხენები, ეტლები და დიდძალი ჯარი, იძლია მათგან;
ცოცხლად შეიპყრეს იგი და დააკისრეს მას და მის მომდევნო მეფეებს ხარკი და მძევლები, და მათი საუკეთესო ქვეყნების დაცალკევება,
ინდოეთის, მიდიისა და ლიდიის დანაწილება. აიღეს მისგან და მეფე ევმენეს ჩააბარეს ისინი.
როდესაც ბერძნებმა მოისურვეს მათზე გალაშქრება და მათი დამხობა,
ემცნო მათ ეს ამბავი, გაგზავნეს მათ წინააღმდეგ ერთი სარდალი და შეებრძოლნენ მათ; დაეცა მათგან მრავალი დაჭრილი, ტყვედ ჩაცვივდნენ მათი ცოლები და შვილები და გაიძარცვნენ, დაეპატრონენ მათ ქვეყანას, დალეწეს მათი სიმაგრეები და დღემდე მორჩილებაში ჰყავთ ისინი.
დანარჩენი სამეფოები და კუნძულები, რომლებიც კი ოდესმე აღდგომიან მათ, გაანადგურეს და დაიმორჩილეს. ხოლო თავიანთ მეგობრებთან და მხარდამჭერებთან შეინარჩუნეს მეგობრობა.
დაეპატრონენ მახლობელ და შორეულ სამეფოებს, და ყველას, ვინც მათ სახელს გაიგონებდა, შიში იპყრობდა.
ვის შეწევნასაც და გამეფებას მოისურვებენ, ამეფებენ; თუ მოისურვებენ, გადააყენებენ. დიდად აღზევებულნი არიან.
და მაინც არცერთ მათგანს არასოდეს გვირგვინი არ დაუდგამს, არც ძოწეულით შემოსილა დიდების ნიშნად.
მოიწყვეს საბჭო და ყოველდღე ბჭობს ოცდათორმეტი მებრჭე ყველაფერზე, რაც ხალხს შეეხება, მათ მართვა-გამგეობაზე.
ანდობენ ერთ კაცს მთავრობას და ქვეყნის პატრონობას ერთი წლის განმავლობაში; ყველანი ერთს უჯერესგნ და არ არის მათში არც შური, არც ეჭვი.
ამოირჩია იუდამ ევპოლემოსი, ძე იოანესი, ძისა აკოსი, და იასონი, ძე ელეაზარისა, და გაგზავნა ისინი რომში, მეგობრობისა და კავშირის დასამყარებლად,
რათა გადაეგდოთ უღელი, რადგან დაინახეს, რომ ელინთა სამეფომ საბოლოოდ დაიმონა ისრაელი.
გაემგზავრნენ რომისკენ შორეულ გზაზე; შევიდნენ საბჭოში და თქვეს:
იუდა მაკაბელმა, მისმა ძმებმა და იუდაელმა ხალხმა გამოგვაგზავნეს თქვენთან, რომ დავამყაროთ ერთმანეთთან კავშირი და მშვიდობა, და ჩაგვთვალოთ თქვენს მოკავშირეებად და მეგობრებად.
მოეწონათ მათ ეს სიტყვა.
აი, ასლი წერილისა, რომელიც დაწერეს სპილენძის დაფებზე და გაგზავნეს იერუსალიმში, რომ ყოფილიყო იქ მათთან ნიშნად მშვიდობისა და კავშირისა:
სიკეთე იყოს რომაელებთან და იუდაელ ხალხთან ერთად ზღვასა და ხმელეთზე უკუნისამდე, და შორს იყოს მათგან მტერი და მახვილი.
ხოლო თუკი პირველად ომი შეემთხვევა რომს ან რომელიმე მის მოკავშირეს მთელ მის სამფლობელოში,
იუდაელმა ხალხმა დახმარება უნდა გაუწიოს მას წრფელი გულით, როგორც დროება მოითხოვს მათგან.
მეომრებს არ მოამარაგებენ არც საკვებით, არც იარაღით, არც ფულით, არც ხომალდით, როგორც რომმა განსაჯა; უსასყიდლოდ უნდა ასრულებდნენ თავიანთ ვალდებულებებს.
ასევე, თუკი იუდაელთა ხალხს შეემთხვა პირველად ომი, რომაელები გულითად დახმარებას გაუწევენ, როგორც დროება მოითხოვს მათგან;
მოკავშირეებს არ მოამარაგებენ არც საკვებით, არც იარაღით, არც ვერცხლით, არც ხომალდებით, როგორც რომმა განსაჯა; უზაკველად უნდა შეასრულონ თავიანთი ვალდებულებანი.
ამ პირობებით შეკრეს კავშირი რომაელებმა იუდაელთა ერთან.
თუკი ერთი ან მეორე მხარე მოისურვებს ამ პირობებისთვის რაიმეს მიმატებას ან მოკლებას, გააკეთონ ეს საერთო გადაწყვეტილებით და, რასაც კი მიუმაგებენ ან გამოაკლებენ, ძალა ექნება.
ხოლო იმ სიავეთათვის, რაც მეფე დემეტრიოსმა მათ დაატეხა, მივწერეთ მას, შევუთვალეთ: რისთვის დამძიმდა შენი უღელი იუდაელებზე, ჩვენს მეგობრებსა და მოკავშირეებზე?
და აჰა, თუ ამიერიდან დაიჩივლებენ შენს წინააღმდეგ, ჩვენ დავიცავთ მათ სიმართლვს და შეგებრძოლებით ზღვაზე და ხმელეთზე.
როცა დემეტრიოსმა გაიგო, რომ ნიკანორი და მისი ჯარი ომში დაეცა, გადაწყვიტა ბაკხიდესა და ალკიმოსის მეორედ გაშვება იუდას ქვეყნისკენ მარჯვენა ფრთასთან ერთად.
გაემართნენ გალგალის გზაზე და დაიბანაკეს მესალოთთან, არბელაში; აიღეს ის და ბევრი ხალხი გაწყვიტეს.
ასორმოცდამეთორმეტე წლის პირველ თვეს იერუსალიმთან დაიბანაკეს.
მაგრამ აიყარნენ და გაემგზავრნენ ბერეასკენ ოციათასი ქვეითით და ორი ათასი ცხენოსნით.
ხოლო იუდა ელასში იდგა სამიათასი რჩეული კაცითურთ.
იხილეს ჯარების სიმრავლე, რომ ურიცხვნი იყვნენ, და თავზარი დაეცათ. ბევრი გამოიპარა ბანაკიდან, რვაას კაცზე მეტი არ დარჩენილა მათგან.
როცა დაინახა იუდამ, რომ გაიფანტა მისი ბანაკი და შეაჭირვა ომმა, გული შეუდრკა, რადგან დრო აღარ რჩებოდა მათი შემოკრებისთვის.
დამწუხრებულმა უთხრა დარჩენილებს: დავიძრათ და შევუტიოთ ჩვენს მტერს, იქნებ შევძლოთ მათთან ბრძოლა.
ისინი შეეცადნენ, გადაეთქმევინებინათ, უთხრეს: ვერ შევძლებთო, მაგრამ ახლა იქნებ გადავირჩინოთ თავი; მერე დავბრუნდეთ ჩვენი ძმებითურთ და შევებრძოლოთ მათ; ახლა ცოტანი ვართო.
უთხრა იუდამ: ნუმც მოხდება ისე, რომ გავექცეთ მათ. თუ ჩვენმა ჟამმა მოაწია, ბარემ ვაჟკაცურად დავიხოცოთ ჩვენი ძმებისთვის და სააუგოდ ნუ მივცემთ ჩვენს სახელს.
დაიძრა ჯარი ბანაკიდან და დაეწყო მათ პირისპირ. მხედრობა ორ ნაწილად გაიყო, ხოლო მეშურდულენი და მშვილდოსნები წინ წაუძღვნენ ჯარს, ასევე საუკეთესო მებრძოლნი. ბაკხიდე კი მარჯვენა ფრთაზე იყო.
ორივე მხრიდან ახლოვდებოდნენ რაზმები საყვირების ხმაზე; იუდას ხალხიც ახმიანებდა თავის საყვირებს.
შეზანზარდა მიწა ჯარების ხმაურისგან და მძვინვარებდა ბრძოლა დილიდან შეღამებამდე.
როცა დაინახა იუდამ, რომ ბაკხიდე და მისი ბანაკის მთავარი საყრდენი მარჯვნივ იყო, შემოიკრიბა თავის გარშემო ყველა გულადი მეომარი.
და მათ გაანადგურეს მარჯვენა ფრთა, მერე უკან მისდიეს აშდოდის მთამდე.
როცა მარცხენა ფრთაზე მყოფებმა დაინახეს, რომ დამარცხდა მარჯვენა ფრთა, მოტრიალდნენ და ფეხდაფეხ მისდიეს ზურგში იუდას და მის ხალხს.
შენივთდა ბრძოლა, მრავალი დაჭრილი დაეცა ორივე მხრიდან.
დაეცა იუდაც, დანარჩენები კი გაიქცნენ.
აიყვანეს იონათანმა და სიმონმა იუდა, მათი ძმა, და დამარხეს მისი მამა-პაპის სამარხში, მოდეინში.
დაიტირეს და დიდი გლოვით იგლოვა იგი მთელმა ისრაელმა, მოთქვამდნენ მრავალ დღეს, ამბობდნენ:
როგორ დაეცა ძლიერი, მხსნელი ისრაელისა!
იუდას საქმენი - დანარჩენი მისი ომები და გმირობანი, რაც ჩაიდინა, და მისი სიდიადე, არ აღწერილა, რადგან ძალზე ბევრი იყო.
იუდას სიკვდილის შემდეგ იყო, რომ გამოჩნდნენ ურჯულოები ისრაელის ყოველ მხარეში, თავი ამოყო ყველამ, უსამართლობის მოქმედმა.
იმ დღეებში ჩამოვარდა ძალზე დიდი შიმშილობა და ქვეყანა მიემხრო მათ.
ბაკხიდემ ამოირჩია უღვთო კაცები და დაადგინა ისინი მხარეთა განმგებლებად.
ეძებდნენ და სდევნიდნენ იუდას მეგობრებს და მიჰყავდათ ისინი ბაკხიდესთან, და ის სჯიდა მათ და აბუჩად იგდებდა.
ჩამოვარდა დიდი გაჭირვება ისრაელში, როგორიც აღარ ყოფილა იმ დღიდან, რაც არ გამოცხადებიათ მათ წინასწარმეტყველი.
შეიკრიბა იუდას ყველა მოკეთე და მიმართეს იონათანს:
რაც შენი ძმა იუდა მოკვდა, არ გამოჩენილა მისი მსგავსი კაცი, რომ გამოვიდეს და გაილაშქროს მტერზე და ბაკხიდეზე, ჩვენი ხალხის მიაძულეზე.
ახლა, დღეიდან შენ აგვირჩევიხარ მის ნაცვლად, რომ გვყავდე მთავრად და წინამძღოლად ჩვენს ბრძოლებში.
ჩაიბარა იონათანმა იმ დროს წინამძღოლობა და დადგა იუდას, თავისი ძმის, ნაცვლად.
შეიტყო ეს ბაკხიდემ და ცდილობდა მის მოკვლას.
შეიტყვეს იონათანმა, მისმა ძმამ სიმონმა და ყველამ, მასთან მყოფმა, და გაიქცნენ თეკოაყის უდაბნოსკენ, და დადგნენ ასფარის ტბის წყალთან.
შეიტყო ბაკხიდემ შაბათ დღეს და გადავიდა მთელი ლაშქრითურთ იორდანეს გადაღმა.
გაგზავნა იონათანმა თავისი ძმა, რაზმის წინამძღოლი, და სთხოვა ნაბატელებს, თავიანთ მეგობრებს, ნებართვა თავიანთი დიდძალი ავლადიდების მათთან შენახვისა.
მაგრამ გამოვიდნენ იამბრიანები, რომლებიც მედაბადან არიან, და შეიპყრეს იოანე ყველაფრითურთ, რაც კი ებადა, და წავიდნენ დატვირთულები.
ამ ამბების მერე გაიგეს იონათანმა და სიმონმა, მისმა ძმამ, რომ იამბრიანები დიდ ქორწილს იხდიდნენ და ნადაბათიდან მოჰყავდათ პატარძალი, ერთი ქანაანელი წარჩინებული დიდებულის ასული დიდი მაყრიონით.
გაიხსენეს სისხლი მათი ძმის, იოანესი, გამოვიდნენ და დაიმალნენ მთის საფარში.
გაიხედეს და დაინახეს: აჰა, ყიჟინი და დიდი მზითევი. სიძეც გამოვიდა თავის მეგობრებთან და ძმებთან ერთად მის შესახვედრად დოლებით, მუსიკითა და უამრავი საჭურვლით.
ამოვიდნენ საფარიდან, თავს დაესხნენ მათ და დახოცეს. ბევრი დაჭრილი დაეცა, დანარჩენები მთისკენ გაიქცნენ. მოხვეტეს მთელი ნადავლი.
გადააქციეს ქორწილი მწუხარებად და მათი სიმღერის ხმა - გლოვად.
აიღეს თავიანთი ძმის სისხლი და იორდანეს ჭაობებისკენ გაბრუნდნენ.
გაიგო ეს ბაკხიდემ და შაბათ დღეს მიადგა იორდანეს ნაპირს ურიცხვი ჯარით.
მიმართა იონათანმა თანამდგომთ: მაშ, აღვდგეთ და შევებათ ჩვენი სიცოცხლისთვის, რადგან დღეს სხვა დროა, ვიდრე გუშინ და გუშინწინ იყო.
აჰა, ბრძოლა გველის წინიდან და ზურგიდან. აქეთიქით კი იორდანეს წყალია, ჭაობი და ჭალა; მოსაბრუნებელი ადგილიც არაა.
ახლა ცას შეჰღაღადეთ, ვინძლო მტრის ხელიდან გვიხსნას.
დაიწყო ბრძოლა და შემართა იონათანმა ხელი ბაკხიდეს მოსაკლავად, მაგრამ დაუძვრა იგი და უკანა რიგებისკენ დაიხია.
შეტოპეს იონათანმა და მისმა თანამდგომებმა იორდანეში და გადაცურეს მეორე ნაპირზე, მაგრამ მტერმაც გადალახა იორდანე მათ დასადევნელად.
ბაკხიდეს მხრიდან დაეცა იმ დღეს ათასამდე კაცი.
დაბრუნდა იერუსალიმში ბაკხიდე და ააშენა ციხე-ქალაქები იუდაში, ციხე-სიმაგრე იერიხონსა და ემაუსში, ბეთ-ხორონში, ბეთელში, თიმნაში, ფარათონსა და ტეფონში, მაღალი კედლებით და კარიბჭეებითა და ურდულებით,
და ჩააყენა მათში დაცვა ისრაელის სამტროდ.
გაამაგრა ქალაქები - ბეთ-ცური და გაზერა და ციხე. დატოვა მათში ჯარები და სურსათის მარაგი.
წაიყვანა ქეეყნის მთავართა ვაჟები მძევლებად და იერუსალიმის ციხეში დაცვის ქვეშ დატოვა ისინი.
ასორმოცდამეცამეტე წლის მეორე თვეს ალკიმოსმა ბრძანა, დაენგრიათ სამსხვერპლოს შიდა ეზოს კედელი და დაენგრიათ წინასწარმეტყველთა ნაშენები. როცა დაიწყო ნგრევა,
დაეცა ალკიმოსი და დაბრკოლდა მისი საქმე. ენა წაერთვა და დადამბლავდა, აღარ შეეძლო სიტყვის წარმოთქმა და ბრძანების გაცემა თავისი სახლის თაობაზე.
იმ დროს მოკვდა ალკიმოსი დიდი ტანჯვით.
დაინახა ბაკხიდემ, რომ მოკვდა ალკიმაოსი და გაბრუნდა მეფისკენ. ორი წლით მოისვენა იუდას ქვეყანამ.
მოითათბირა ყველა ურჯულომ, თქვეს: აჰა, იონათანი ამისი თანამდგომნი მყუდროებაში ცხოვრობენ უშფოთველად. ახლა მოვიყვანოთ ბაკხიდე და ერთ ღამეში შეიპყრობს ყველას.
წავიდნენ და მოეთათბირენ მას.
დაიძრა წასასვლელად ურიცხვი ჯარით და ფარულად დაუგზავნა წერილები ყველა თავის მოკავშირეს. თან იუდაში, რათა დაეჭირათ იონათანი და მისი თანამდგომნი; მაგრამ ვერ შეძლეს, რადგან გამჟღავნდა მათი განზრახვა.
შეიპყრო იონათანის ხალხმა ქვეყნის კაცთაგან მოღალატენი, ორმოცდაათამდე კაცი, და დახოცეს.
ხოლო იონათანი, სიმონი და მათი თანამდგომნი გადაიხვეწნენ ბეთბასისკენ უდაბნოში, ააშენეს დანგრეული და გაამაგრეს იგი.
შეიტყო ეს ბაკხიდემ, შეკრიბა მთელი თავისი ლაშქარი და შეუთვალა იუდაელებსაც.
მივიდა, შემოადგა ბეთბასის და ებრძოდნენ დიდხანს, მიაყენეს საბრძოლო მანქანებიც.
იონათანმა ქალაქში დატოვა სიმონი, თავისი ძმა; თვითონ კი გაემართა ქვეყნისკენ და შევიდა მცირეოდენი ხალხით.
დაამარცხა ოდომერა მისი ძმებითურთ და ფასირონიანები მათსავე კარვებში. დაიწყო მუსრვა და შეჭრა მოწინააღმდეგის ლაშქარში.
ხოლო სიმონი და მისი თანამდგომნი გამოვიდნენ ქალაქიდან და ცეცხლი წაუკიდეს მანქანებს.
შეებრძოლენ ბაკხიდეს და იძლია იგი მათგან; შეაჭირვეს, რადგან მისი განზრახვა და ლაშქრობა ფუჭი გამოდგა.
ძლიერ განრისხდა ურჯულოებზე, რომელთაც ურჩიეს მას ამ ქვეყანაზე გამოლაშქრება; ბევრი დახოცა მათგან და გადაწყვიტა, თავის ქვეყანაში წასულიყო.
შეიტყო ეს იონათანმა და გაგზავნა მათთან უხუცესები ზავის დასადებად და მათგან ტყვეების დასაბრუნებლად.
დაეთანხმა და მისი სიტყვისამებრ მოიქცა. კიდეც შეჰფიცა, რომ აღარ შეეცდებოდა მისთვის ავს თავის სიცოცხლეში.
დაუბრუნა ტყვეები, რომლებიც წაყვანილი ჰყავდა წინათ იუდას ქვეყნიდან; გაბრუნდა და წავიდა თავის ქვეყანაში. მეტად აღარ მოსურვებია გალაშქრება მათ მიწა-წყალზე.
და დაცხრა მახვილი ისრაელში. დასახლდა იონათანი მიხმაშში და დაიწყო ხალხის განსჯა და გადააშენა უღმერთოები ისრაელიდან.
ასმესამოცე წელს გამოვიდა ალექსანდრე, ძე ანტიოქოსისა, ძისა ეპიფანესი, და დაიპყრო ტოლემაისი. მიიღეს იგი და იქ გამეფდა.
გაიგო ეს მეფე დემეტრიოსმა, შეკრიბა დიდძალი ლაშქარი და გამოვიდა მასთან საომრად.
გაუგზავნა დემეტრიოსმა იონათანს წერილი მშვიდობის სიტყვებით, რათა განედიდებინა იგი.
რადგან ამბობდა: დავასწროთ მათთან ზავის დადება, სანამ ალექსანდრესთან შეკრავდეს იგი კავშირს ჩვენს წინააღმდეგ.
გაგიხსენებს ყველა ბოროტებას, რაც მას, მის მოძმეებსა და ხალხს დავმართეთო.
მისცა დემეტრიოსმა ნება, შეეკრიბა ლაშქარი, მოემზადებინა იარაღი და ყოფილიყო მისი მოკავშირე. ბრძანება გასცა, დაებრუნებინათ მისთვის მძევლები ციხეებიდან.
წავიდა იონათანი იერუსალიმში და წაიკითხა წერილი მთელი ხალხისა და ციხეში მყოფთა გასაგონად.
დიდმა შიშმა აიტანა ისინი, როცა მოისმინეს, რომ მეფეს მისთვის ჯარის შეკრების უფლება მიუნიჭებია.
ციხეში მყოფებმა გადასცეს იონათანს მძევლები და დაუბრუნა ისინი თავიანთ მშობლებს.
დასახლდა იონათანი იერუსალიმში და შეუდგა ქალაქის შენებასა და განახლებას.
დაავალა მუშაკებს, გასამაგრებლად სიონის მთის გარშემოც აეგოთ ქვების ოთხკუთხა კედელი. და ასეც გააკეთეს.
გადაიხვეწნენ უცხო ტომები, რომლებიც ბაკხიდეს აშენებულ სიმაგრეებში იდგნენ.
ყველამ დატოვა თავისი ადგილი და თავისი ქვეყნისკენ გაეშურა.
მხოლოდ ბეთ-ცურში დარჩნენ მავანნი, ვინც გადავიდნენ რჯულსა და აღთქმებს, რადგან ეს იყო მათი თავშესაფარი.
შეიტყო მეფე ალექსანდრემ, დაპირებები რომ შეუთვალა დემეტრიოსმა იონათანს; უამბეს იონათანისა და მისი ძმების გადახდილ ომებზე და გასაჭირზე, რაც მათ გადაიტანეს.
თქვა: ასეთ კაცს მეორეს ვერ მოვნახავთ; მოდით, დავიმეგობროთ და მოკავშირედ გავიხადოთ.
დაწერა წერილი და გაუგზავნა ასეთი სიტყვებით:
მეფე ალექსანდრე ძმას, იონათანს, მოგიკითხავ.
გაგვიგონია შენზე, რომ მაგარი კაცი ხარ და შეგფერის ჩვენი მეგობარი იყო.
დღეს, ამიერიდან დამიდგენიხარ შენი ხალხის მღვდელმთავრად და მიწოდებია შენთვის მეფის მეგობარი (გაუგზავნა მას ძოწეული და ოქროს გვირგვინი), გეჭიროს ჩვენი მხარი და გაუფრთხილდი ჩვენს მეგობრობას.
შეიმოსა იონათანმა წმიდა შესამოსელი ასმესამოცე წლის მეშვიდე თვეს, კარვობის დღესასწაულზე, შეკრიბა ჯარები და მოიმარაგა დიდძალი იარაღი.
გაიგო დემეტრიოსმა ეს ამბები, გაწყრა და თქვა:
ეს როგორ მოგვივიდა, რომ დაგვასწრო ალექსანდრემ და საყრდენად დაიმეგობრა იუდაელნი?
მეც მივწერ მათ გასამხნევებელ სიტყვებს და პატივსა და ძღვენს დავპირდები, რომ ჩემი მხარდამჭერნი შეიქნანო.
და შეუთვალა მათ შემდეგი სიტყვები: მეფე დემეტრიოსი იუდაელთა ერს მოგიკითხავთ.
გვესმოდა და გვიხაროდა, რომ იცავდით ჩვენთან დადებულ შეთანხმებებს, უფრთხილდებოდით ჩვენს მეგობრობას და ჩვენს მტრებს არ ემხრობოდით.
ახლაც ეცადეთ, კვლავ გაუფრთხილდეთ ჩვენს ნდობას და სიკეთეს მოგაგებთ თქვენ იმის სანაცვლოდ, რასაც ჩვენთვის გააკეთებთ.
ბევრ შეღავათს გაგიწევთ და ძღვენს გამოგიგზავნით.
ახლა კი თქვენ ნებაზე გიშვებთ და ვათავისუფლებ ყველა იუდაელს გადასახადისგან, და მარილისა და გვირგვინების ბაჟისგან.
ამიერიდან გამიუქმებია მარცვლეულის მესამედი და ხის ნაყოფთა ნახევარი, რომლებიც ჩემთან იგზავნება იუდას ქვეყნიდან და სამი ოლქიდან, რომლებიც მას აკრავს, სამარიდან და გალილეადან, ამიერიდან სამარადისოდ.
ხოლო იერუსალიმი, მისი სანახები, მეათედები და შემოსავალი წმიდა და თავისუფალი იყოს.
გამიუქმებია უფლება იერუსალიმის ციხეზე და მღვდელმთავრისთვის მიმიცია, რომ მის დასაცავად ჩააყენოს იქ კაცები, ვისაც თვითონ დაასახელებს.
ყოველ იუდაელს, იუდას ქვეყნიდან წარტყვევნილს, მთელ ჩემს სამეფოში, უსასყიდლოდ ვათავისუფლებ. ყველამ გააუქმოს მათი ცხვარ-ძროხის გადასახადი.
ყოველი დღესასწაული: შაბათი, ახალმთვარობა და დაწესებული დღეები - სამი დღე ზეიმამდე და სამიც ზეიმის შემდეგ, ყველა იქნება შეღავათიანი და საუქმო ყოველი იუდაელისთვის, ვინც კი ჩემს სახელმწიფოშია.
არავის ექნება უფლება მათგან ვინმე დაავალდებულოს ან რაიმე საქმის კეთება აიძულოს.
იუდაელთაგან მეფის ლაშქრისთვის გამოიყოს სამი ათასი კაცი, და მიეცეს მათ სარჩო, როგორც დაწესებულია მეფის ყოველი ჯარისკაცისთვის.
ისინი უნდა იყვნენ ჩაყენებული მეფის დიდ ციხესიმაგრეებში და განწესდნენ სამეფო საქმეებზე, რომლებიც ერთგულებას საჭიროებენ. მათი ზედამხედველნიცა და წინამძღოლებიც მაგათგან უნდა იყვნენ და იცხოვრონ თავიანთი რჯულით, როგორც მეფემ დაადგინა იუდას ქვეყანაში.
სამი ოლქი, რომლებიც სამარიის ქვეყნიდან ეკვრის, მიუერთდეს იუდას, რათა ჩაითვალოს, რომ ერთიანია, და არ დამორჩილდეს სხვა ძალაუფლებას, გარდა მღვდელმთავრისა.
პტოლემაისს და მის გარეშემოს საჩუქრად ვუბოძებ იერუსალიმის საწმიდარს, რათა იტვირთოს საწმიდარის ხარჯები.
მე კი ყოველ წელიწადს შესაბამისად თხუთმეტ ათას შეკელ ვერცხლს გავცემ მეფის შემოსავლიდან - შესაბამისი ადგილებიდან.
და მთელი დანარჩენი ნაწილი, რაც შემოსავლიდან არ გაცემულა, როგორც წინა წლებში გაიცა, დღეიდან ტაძრის საქმეებს მოხმარდეს.
და გარდა ამისა, ხუთიათასი შეკელი ვერცხლი, რომელსაც იღებდნენ საწმიდარის შემოსავლიდან გაუქმებულია, რადგან ის მომსახურე მღვდლებს ეკუთვნით.
თუკი ვინმე, ვისაც სამეფო ანდა სხვა საქმე მართებს იერუსალიმის ტაძარში, ანდა რომელიმე მის სანახში, გაიქცევა, გათავისუფლდეს და დაუბრუნდეს ყველაფერი, რაც ჩემს სამეფოში აბადია.
საწმიდარის ასაგებად და მის განსაახლებლად სახსრები გაიცეს სამეფო შემოსავლიდან.
იერუსალიმის კედლების ასაგებად და გარშემო გასამაგრებლად სახსრები გაიცეს სამეფო შემოსავლიდან, ასევე კედლების ასაგებად იუდაში.
როდესაც იონათანმა და ხალხმა ეს სიტყვები მოისმინეს, არ ერწმუნენ მათ, არც მიიღეს, რადგან ახსოვდათ დიდი სიავე, ისრაელში რომ ჩაიდინა დემეტრიოსმა და სასტიკად შეაჭირვა ისინი.
ხოლო ალექსანდრესთან კავშირი სასიკეთოდ მიიჩნიეს, რადგან მან შესთავაზა პირველად მშვიდობის სიტყვა და მასთან ერთად იბრძოდნენ მრავალი ხნის განმავლობაში.
შეკრიბა მეფე ალექსანდრემ დიდი ჯარი და დადგა დემეტრიოსის პირისპირ.
შეებრძოლა ერთმანეთს ორი მეფე, უკუიქცა დემეტრიოსის ლაშქარი, მისდია მას ალექსანდრემ და სძლია მას.
ძალზე გაასასტიკა ბრძოლა მზის ჩასვლამდე და დაეცა იმ დღეს დემეტრიოსი.
ალექსანდრემ ეგვიპტის მეფე პტოლემეოსთან გაგზავნა ელჩები და დააბარა შემდეგი სიტყვები სათქმელად:
როდესაც დავბრუნდი ჩემს სამშობლოში, დავჯექი ჩემი მამა-პაპის სამეფო ტახტზე, ხელში ავიღე ხელმწიფება, ვძლიე დემეტრიოსს და განვაგე ჩვენი ქვეყანა,
შევები მას, დამარცხდა იგი თავისი ბანაკითურთ და დავჯექი მის სამეფო ტახტზე.
ახლა კი დავუმოყვრდეთ ერთმანეთს და მომეცი ახლა შენი ქალიშვილი ცოლად. დაგიმოყვრდები და შენცა და მასაც შენს საკადრის საჩუქრებს გიძღვნით.
მიუგო მას მეფე პტოლემეოსმა, თქვა: კურთხეულია დღე, როცა დაბრუნდი მამა-პაპის ქვეყანაში და მასამეფო ტახტზე დაბრძანდი.
ახლა აგისრულებ, რაც მომწერე. ოღონდ შემეგებე პტოლემაისში, რათა ვიხილოთ ერთმანეთი, და დაგიმოყვრდები, როგორც შენ თქვი.
გამოვიდნენ ეგვიპტიდან თვითონ პტოლემეოსი და კლეოპატრა, მისი ასული, და ჩავიდნენ პტოლემაისში ასსამოცდამეორე წელს.
შეეგება მას მეფე ალექსანდრე და მისცა მას კლეოპატრა, თავისი ასული. პტოლემაისში გადაუხადა მას დიდებული ქორწილი, როგორც მეფეებს ეკადრებოდათ.
მისწერა მეფე ალექსანდრემ იონათანს, წამოსულიყო მის შესახვედრად,
და ისიც დიდებით გაემგზავრა პტოლემაისისკენ და შეხვდა ორ მეფეს. უძღვნა მათ და მათ მეგობრებს ვერცხლი და ოქრო, და უხვი მოსაკითხავი და ჰპოვა მადლი მათ წინაშე.
შეითქვა მის წინააღმდეგ ღვარძლიანი ხალხი ისრაელიდან, რჯულსგანმდგარი კაცები, და დააბეზღეს ის, მაგრამ არ შეიწყნარა ისინი მეფემ.
გასცა მეფემ განკარგულება, გაეხადათ იონათანისთვის მისი ტანისამოსი და ძოწეულით შეემოსათ იგი. ასეც გააკეთეს.
გვერდით მოისვა ის მეფემ და უთხრა თავის მთავრებს: მასთან ერთად გამოდით შუა ქალაქში და გამოაცხადეთ, რომ არც ერთ საქმეში არ დააბეზღონ იგი და არც არავინ შეაწუხოს ის რაიმეს გამო.
როცა დაინახეს შემწამებლებმა მისი დიდება, თანახმად გამოცხადებულისა, და რომ ძოწეული მოსავს მას, მიმოიფანტნენ ყველანი.
განადიდა იგი ხელმწიფემ, შერაცხა უახლოეს მეგობრად და მიანიჭა მას სარდლობა და მხარის უფროსობა.
დაბრუნდა იონათანი იერუსალიმში მშვიდობითა და სიხარულით.
ასსამოცდამეხუთე წელს კრეტადან გაემართა დემეტრიოსი, ძე დემეტრიოსისა, თავისი მამა-პაპის ქვეყნისკენ.
შეიტყო მეფე ალექსანდრემ, დამწუხრდა მეტად და ანტიოქიაში გაბრუნდა.
დემეტრიოსმა სარდლად დანიშნა აპოლინიოსი, რომელიც კოილეს სირიის მთავარი იყო. შეკრიბა დიდძალი ლაშქარი და დაბანაკდნენ იამნიასთან. ასე შეუთვალა მღვდელმთავარ იონათანს:
შენ ხარ ერთადერთი, რომ გვეწინააღმდეგები ჩვენ; დასაცინი და გასაკიცხი შევიქენი შენს გამო, რისთვის გვემალები მთებში?
ახლა კი, შენი ჯარების თუ გეიმედება, ჩამოდი ჩვენთან, ვაკეზე, და აქ გამოვცადოთ ერთმანეთი, რადგან ჩემთანაა ქალაქთა ძალა.
მკითხე და გაიგე, თუ ვინა ვარ მე და ვინ არიას დანარჩენი ჩემი თანამდგიამნი; გეტყვიან, რომ ვერ დაგვიდგებით ჩვენ, რადგან ორგზის უკუქცეულა შენი მამა-პაპა თავისი ქვეყნისკენ.
ახლა შენ ვეღარ დაუდგები ცხენოსან ლაშქარს ვაკეზე, სადაგ არც ქვაა, არც ხეობა, არც გასაქცევი ადგილი.
როგორც კი გაიგო იონათანმა აპოლონიოსის სიტყვები, დაიძრა განრისხებული. აარჩია ათიათასი კაცი და გამოემართა იერუსალიმიდან. შეეგება მას სიმონი, მისი ძმა, მისაშველებლად.
იაფოსთან დაბანაკდა, მაგრამ ქალაქის ხალხმა ჩაუკეტა კარიბჭეები, რადგახ აპოლონიოსის დაცვა იდგა იაფოში; და შეებრძოლენ მას.
შეეშინდა ქალაქის ხალხს და გაიღო კარიბჭეები, და აიღო იონათანმა იაფო.
როცა შეიტყო ეს აპოლონიოსმა, შეჰყარა სამი ათასი მხედარი და დიდი ლაშქარი, და დაიძრა აშდოდისკენ, თითქოს თავს არიდებსო. სინამდვილეში კი ვაკეზე გავიდა, რადგან ურიცხვი ცხენი ჰყავდა და ამის იმედი ჰქონდა.
მისდია მას იონათანმა აშდოდისკენ და შეეტაკნენ ერთმანეთს ჯარები.
მათ ზურგში აპოლონიოსს ჰყავდა ათასი მხედარი, ფარულად დატოვებული.
მიხვდა იონათანი, რომ მის ზურგში მტერი იყო ჩასაფრებული, რადგან მომწყვდეული ჰყავდათ მისი ჯარი და დილიდან შეღამებამდე ესროდნენ მის ხალხს ისრებს.
ხალხი კი იდგა, როგიარც იონათანმა დააწყო. დაიქანცნენ მათი ცხენოსნები.
წინ გაიყვანა სიმონმა თავისი ჯარი და შეება რაზმებს; ცხენოსნები კი დაიღალნენ, იძლივნენ მათ მიერ და უკუიქცნენ.
ცხენოსნები დაიფანტნენ ვაკეზე, აშდოდისკენ გაიქცნენ და შეცვივდნენ ბეთ-დაგონში, თავიანთ საკერპოში თავის გადასარჩენად.
გადაწვა იონათანმა აშდოდი და მისი გარეშემო ქალაქები. მოხვეტა ნადავლი, დაგონის ტაძარი კი ლტოლვილებთან ერთად ცეცხლში დაწვა.
მახვილით დაცემულები გადაბუგულებთან ერთად რვაათას კაცამდე იყო.
დაიძრა იქიდან იონათანი და აშკელონს შემოადგა; გამოვიდნენ ქალაქიდან მის შესახვედრად დიდი პატივით.
დაბრუნდა იონათანი თავის თანამდგომებთან იერუსალიმში დიდძალი ნადავლითურთ.
როგა გაიგო მეფე ალექსანდრემ ეს ამბები, კიდევ მეტად განადიდა იონათანი.
გაუგზავნა მას ოქროს ბალთა, როგორსაც, ჩეეულებრივ, მეფეთა ნათესავებს უძღვნიდნენ ხიალმე; უბოძა ყეკრონი მთელი მისი მიწა-წყლითურთ სამემკვიდრეოდ.
ეგვიპტის მეფემ თავი მოუყარა დიდ ლაშქარს, როგორც ქვიშას ზღვის ნაპირზე, და მრავალ ხომალდს და ცდილობდა, ვერაგობით დაეპყრო ალექსანდრეს სამეფო და მიეერთებინა თავისი სამეფოსთვის.
გაემართა სირიისკენ სამშვიდობო სიტყვებით და უდებდნენ ქალაქთა კარიბჭეებს და ეგებებოდნენ. მეფე ალექსანდრეს ნაბრძანები ჰქონდა, დახვედროდნენ მას, რადგან მისი სიმამრი იყო.
როგორც კი შევიდოდა ქალაქში პტოლემეოსი, ყოველ ქალაქში ჯარებს აყენებდა მცველად.
ხოლო როგორც კი მიუახლოვდა აშდოდს, უჩვენეს მას გადამწვარი დაგონას ტაძხარი, მოოხრებული აშდოდი და მისი გაუდაბურებული გარეუბნები, მათი დაჩეხილი და დანახშირებული სხეულები, ბრძოლაში რომ დაიწვნენ. მათ გროვებს ახვედრებდნენ გზაზე.
უამბეს მეფეს, რაც გააკეთა იონათანმა, და ბრალი დასდეს, მაგრამ დუმდა მეფე.
იაფოსთან შეეგება იონათანი მეფეს პატივით. შეხვდნენ ერთმანეთს და იქ გაათენეს.
იმგზავრა იონათანმა მეფესთან ერთად მდინარემდე, რომელსაც ეძახიან ელეფთეროსს, და გაბრუნდა იერუსალიმისკენ.
ხოლო მეფე პტოლემეოსი განაგებდა სანაპირო ქალაქებს ზღვისპირის სელევკიამდე და ბოროტი ზრახვები ჰქონდა ალექსანდრეს წინააღმდეგ.
გაგზავნა ელჩები მეფე დემეტრიოსთან, შეუთვალა: მაშ, მოდი კავშირი შევკრათ ერთმანეთთან; შენ მოგცემ ჩემს ასულს, ალექსანდრეს რომ ჰყავს ცოლად, და გამეფდები მამაშენის სამეფოში.
ვნანობ, რომ მას მივეცი ჩემი ასული, რადგან ჩემს სიკვდილს ეძიებდაო.
ცილი დასწამა მას, რადგან თვითონ უნდოდა მისი სამეფო.
წაართვა მას ცოლი და მისცა ის დემეტრიოსს; გაუუცხოვდა ალექსანდრეს და გაცხადდა მათი მტრობა.
შევიდა პტოლემეოსი ანტიოქიაში და დაიდგა აზიის გვირგვინი. ორი გვირგვინი ედგა თავზე - ეგვიპტისა და აზიისა.
მეფე ალექსანდრე კი იმ დროს კილიკიაში იყო, რადგან განერიდა იქაურ ადგილებს.
გაიგო ეს ალექსანდრემ და გაემართა მასთან საომრად. პტოლემეოსმაც გამოილაშქრა, წინ დაუხვდა მას ძლიერი ხელით და განდევნა იგი.
გაიქცა ალექსანდრე არაბეთში, რომ იქ შეეფარებინა თავი. მეფე პტოლემეოსი კი აღზევდა.
არაბმა ზაბდიელმა თავი მოჰკვეთა ალექსანდრეს და გაუგზავნა პტოლემეოსს.
მაგრამ მესამე დღეს მეფე პტოლემეოსი მოკვდა, ხოლო მის ციხე-სიმაგრეებში მყოფნი ციხე-სიმაგრეების ხალხმა დახოცა.
და გამეფდა დემეტრიოსი ასსამოცდამეშვიდე წელს.
იმ დღეებში თავი მოუყარა იონათანმა იუდას ხალხს, რომ ბრძოლით აეღოთ იერუსალიმის ციხე, და მის წინ უამრავი მანქანა დააყენა.
მათი ერის მოძულე რჯულსგამდგარი კაცები გაეშურნენ მეფისკენ და აცნობეს მას, ციხეს შემოერტყაო იონათანი.
შეიტყო ეს და განრისხდა. და შეიტყო თუ არა, მაშინვე გაემართა პტოლემაისისკენ. შეუთვალა იონათანს, არ შემორტყმოდა ციხეს და დაუყოვნებლივ შეხვედროდა მას პტოლემაისში მოსალაპარაკებლად.
რომ მოისმინა ეს იონათანმა, ბრძანა, განეგრძოთ ალყა. შემდეგ ისრაელის უხუცესთაგან და მღვდელთაგან აარჩია კაცები და თავი საფრთხეში ჩაიგდო.
აიღო ვერცხლი და ოქრო, სამოსელი და სხვა მეტად ძვირფასი ნივთები, გაემგზავრა მეფესთან პტოლემაისში და ჰპოვა მადლი მის წინაშე.
თუმცა ვიღაც ურჯულოებმა მისი ხალხიდან დაასმინეს იგი,
მეფე მაინც ისე მოექცა მას, როგორც მისი წინამორბედნი ექცეოდნენ, და აღაზევა ის ყველა თავისი მეგობრის წინაშე.
დაუმტკიცა მას მღვდელმთავრის ხარისხი და ყველა სხვა პატივი, რაც წინათ ჰქონდა, და უახლოეს მეგობრებში უპირველესად შერაცხა.
მოსთხოვა იონათანმა მეფეს, აეხსნა ხარკი იუდასთვის, სამი ოლქისთვის და სამარიისთვის, და აღუთქვა მას სამასი ტალანტი.
დათანხმდა მეფე და მისწერა იონათანს წერილი ყოველივე ამის თაობაზე ამგვარი შინაარსისა:
მეფე დემეტრიოსი ძმას იონათანს და იუდაელთა ერს მოგიკითხავ.
ასლი წერილისა, რომელიც ლასთენეს, ჩვენს ნათესავს, მივწერეთ თქვენს შესახებ, თქვენც გამოგიგზავნეთ, რათა იცოდეთ:
მეფე დემეტრიოსი ლასთენეს, მამას მოგიკითხავ.
იუდაელთა ერს, ჩვენს მეგობრებს და ჩვენდამი ვალდებულებების ერთგულად შემსრულებელთ, გადავწყვიტეთ სიკეთე ვუყოთ, რადგან კეთილგანწყობილნი არიან ჩვენდამი.
ვუმტკიცებთ მათ იუდას მიწა-წყალს, სამ ოლქს - აფაირემას, ლოდსა და რათამინს, რომლებიც მიუერთდა იუდას სამარიიდან; ყველას, ვინც მსხვერპლს სწირავს იერუსალიმში, ვათავისუფლებთ სამეფო გადასახადისგან, რომელსაც უწინ ყოველწლიურად იღებდა მეფე მიწის მოსავლიდან და ხეთა ნაყოფებისგან;
ამიერიდან სხვა დანარჩენი გადასახადებიდან, რაც გვერგება, მეათედებიდან, ხარკებიდან, რაც გვერგება, მარილის ტბიდან და გვირგვინის ხარკიდან, რაც გვერგება ყოველივე ამისგან ვათავისუფლელთ მათ.
არცერთი ამათგანი არ შეიცვლება ამიერიდან სამარადისოდ.
მაშ, ახლა იზრუნეთ, რომ გააკეთოთ ასლი, გადასცეთ იონათანს და დადოთ წმიდა მთაზე გამოსაჩენ ადგილას.
როცა დაინახა მეფე დემეტრიოსმა, რომ დაწყნარდა ქვეყანა მის წინაშე და რომ არაფერი აღდგომია წინ, დაითხოვა მთელი თავისი ჯარები, თითოეული თავისი ადგილისაკენ, გარდა უცხოელთა ჯარებისა, რომლებიც დაქირავებული ჰყავდა სხვა ხალხების კუნძულებიდან, რისთვისაც მტრობდა მას მთელი მამაპაპეული ლაშქარი.
ტრიფონმა, რომელსაც ადრე ალექსანდრეს მხარი ეჭირა, დაინახა, რომ მთელი ჯარი დრტვინავდა დემეტრიოსზე, და გაემართა არაბ იმალკუესკენ, ვინც ზრდიდა ანტიოქოსს, ალექსანდრეს ჩვილ ვაჟს.
არწმუნებდა, მისთვის ჩაებარებინა ბავშვი, რათა გაემეფებინა მამამისის ნაცვლად. მერე უამბო ყველაფერი, რაც გააკეთა დემეტრიოსმა და როგორ მტრობდა მას მისი ლაშქარი. დარჩა იქ დიდხანს.
შეუთვალა იონათანმა მეფე დემეტრიოსს, რომ გაეყვანა იერუსალიმის ციხეში და სიმაგრეებში ჩაყენებული რაზმები, რადგან ებრძოდნენ ისრაელს.
შეუთვალა დემეტრიოსმა იონათანს: არა მარტო ამას გავაკეთებ შენთვის და შენი ხალხისთვის, არამედ დიდებით განგადიდებთ შენ და შენს ხალხს, თუკი შესაფერი ჟამი ვპოვე.
ახლა, სწორად მოიქცევი, თუ გამომიგზავნი ჩემს მოკავშირე მეომრებს, რადგან ამბოხებულია მთელი ჩემი ჯარი.
გაუგზავნა იონათანმა სამიათასი მაგარი ვაჟკაცი ანტიოქიაში. წარდგნენ მეფესთან და გაიხარა მეფემ მათი მოსვლით.
ასოციათასამდე ქალაქელი შეიკრიბა შუა ქალაქში და ეწადათ მეფის მოკვლა.
მაგრამ მეფემ სასახლის ეზოში შეასწრო, ქალაქელებმა კი დაიკავეს ქალაქის გასასვლელები და დაიწყეს ბრძოლა.
მეფემ იუდაელებს მოუწოდა დასახმარებლად და ყველანი ერთად მოგროვდნენ მასთან, გაიფანტნენ ქალაქში და დახოცეს იმ დღეს ასიათასამდე კაცი.
გადაწვეს ქალაქი და დიდძალი ნადავლი აიღეს იმ დღეს, და იხსნეს მეფე.
როცა დაინახეს ქალაქელებმა, რომ აიღეს ქალაქი იუდაელებმა, როგთრც მათ უნდოდათ, სულით დაეცნენ და თხოვნით შეჰღაღადეს მეფეს.
მოგვეცი მარჯვენა და შეწყვიტონ იუდაელებმა ბრძოლა ჩვენთან და ქალაქთან:
დაყარეს იარაღი და ჩამოაგდეს მშვიდობა. განითქვნეს იუდაელები მეფისა და ყველას წინაშე მის სამეფოში, და მიბრუნდნენ იერუსალიმისკენ დიდძალი ნადავლით.
დაბრძანდა მეფე დემეტრიოსი თავის სამეფო ტახზე და დაწყნარდა ქვეყანა მის წინაშე.
მაგრამ ყველაფერში გვიმტყუნა, რაც თქვა, და გაიუცხოვა იონათანი და არ მისცა დაპირებული შეღავათები; ძალზე გაანაწყენა იგი.
ამის შემდეგ იყო, რომ დაბრუნდა ტრიფონი ანტიოქოსთან, უასაკო ბავშვთან ერთად.
შეიკრიბნენ მასთან ჯარები, რომლებიც დაითხოვა დემეტრიოსმა, და გაილაშქრეს მის წინააღმდეგ, გაიქცა და ივლტოდა.
გამოიყვანა ტრიფონმა სპილოები და დაეუფლა ანტიოქიას.
მისწერა ყმაწვილმა ანტიოქოსმა იონათანს: დამიდგენიხარ მღვდელმთავრად და ოთხი ოლქის განმგებლად და მეფის მეგობართა შორის შემირაცხიხარ.
და გაუგზავნა მას ოქროს თასები და სუფრის ჭურჭელი, მისცა მას უფლება, ოქროს თასებით ესვა, ძოწეულით შემოსილიყო და ოქროს ბალთა ეტარებინა.
ხოლო სიმონი, მისი ძმა, სარდლად დანიშნა ტვიროსის კიბიდან ეგვიპტის საზღვრებამდე.
გამოვიდა იონათანი და მოიარა მდინარის ნაპირი და ქალაქები, და შეიკრიბა მის წინაშე სირიის მთელი ლაშქარი მხარის დასაჭერად. ჩავიდა აშკელონში და პატივით შეეგებნენ მას ქალაქის მკვიდრნი.
გამოემართა იქიდან ღაზასკენ, მაგრამ ჩაიკეტნენ ღაზელები. ალყა შემოარტყა მას და ცეცხლით გადაწვა მისი სანახები, და გაძარცვა ისინი.
შეევედრნენ იონათანს ღაზელები და მანაც მისცა მათ მარჯვენა, აიყვანა მათი მთავრების ვაჟები მძევლებად და იერუსალიმში გაგზავნა ისინი. დამასკომდე მოიარა ქვეყანა.
გაიგო იონათანმა, რომ წამოსულან დემეტრიოსიხ მთავრები კადეშისკენ გალილეაში დიდძალი ჯარით, მისი გადაყენების მსურველნი.
თავად დაუხვდა მათ, მისი ძმა სიმონი კი ქვეყანაში დარჩა.
დაბანაკდა სიმონი ბეთ-ცურთან, ებრძოდა მას დიდხანს და მოიმწყვდია იგი.
სთხოვეს მას მარჯვენის მიცემა და მანაც მისცა მარჯვენა. შემდეგ გამოყარა ისინი იქიდან, აიღო ქალაქი და დაცვა ჩააყენა.
იონათანი და მისი ლაშქარი გენესარეთის წყალთან დაბანაკდა. დილას ადრე ხაცორის ველზე განლაგდნენ.
და აჰა, უცხოტომთა ბანაკი შეეყარა მას ველზე; ნაწილი მთებში ჩაესაფრებინათ მათ წინააღმდეგ, თავად კი პირისპირ შეეტაკნენ.
ჩასაფრებულებიც გამოვიდნენ საფრებიდან და ჩაერთნენ ბრძოლაში.
იონათანთან მყოფნი ყველანი გაიქცნენ, ერთიც კი არ დარჩენილა მათგან, გარდა მატათიასი, აბესალომის ძისა, და იუდასი, ხალფის ძისა - ლაშქრის რაზმეულთა მეთაურებისა.
შემოიხია იონათანმა სამოსელი, თავზე მტვერი დაიყარა და ილოცა.
მერე კვლავ ჩაერთო ბრძოლაში მათ წინააღმდეგ, დაამარცხა ისინი და უკუაქცია.
დაინახეს ეს იონათანისგან გაქცეულებმა და დაბრუნდნენ მასთან, მისდიეს კადეშამდე, მათ ბანაკამდე, და იქ დადგნენ.
დაეცა იმ დღეს მათგან სამიათასამდე კაცი; და გაბრუნდა იონათანი იერუსალიმისკენ.
როცა დაინახა იონათანმა, რომ დაუდგა შესაფერი ჟამი, ამოირჩია კაცები და გაგზავნა რომში მათთან მეგობრობის განსამტკიცებლად და განსაახლებლად.
ასეთივე წერილები დაგზავნა სპარტაში და ყველა მხარეში.
გაემართნენ რომისკენ. შევიდნენ საბჭოში და თქვეს: მღვდელმთავარმა იონათანმა და იუდაელმა ხალხმა მოგვავლინა ჩვენ ერთმანეთს შორის ძველი მეგობრობისა და მოკავშირეობის განსაახლებლად.
მისცეს მათ წერილები, ყოველი მხარის გამგებელთა მიმართ მიწერილი, რათა მშვიდობით გაესტუმრებინათ ისინი იუდას ქვეყანაში.
აი, ასლი წერილისა, რომელიც მისწერა იონათანმა სპარტელებს:
მღვდელმთავარი იონათანი, ერის უხუცესნი, მღვდლები და დანარჩენი იუდაელი ხალხი სპარტელებს, ძმებს, მოგიკითხავთ.
ჯერ კიდევ წინანდელ დროში თქვენი მეფის, არეიოსის მიერ მღვდელმთავარ ონიასთან გამოგზავნილი ყოფილა წერილი, რომ თქვენ ჩვენი ძმები ხართ, როგორც ამას ასლი წარმოგვიდგენს.
პატივით მიიღო ონიამ გამოგზავნილი კაცი და გამოართვა წერილი, რომელიც ნათლად მოწმობდა მოკავშირეობასა და მეგობრობას.
თუმცა ჩვენ ახლა ეს აღარ გვჭირდება, რადგან გასამხნევებლად ხელთ წმიდა წიგნები მოგვეპოვება.
გადავწყვიტეთ თქვენთვის გამოგვეგზავნა წერილი ძმობისა და მეგობრობის განსაახლებლად, რათა არ გაგიუცხოვდეთ, რადგან მრავალ დროებას ჩაუვლია მას შემდეგ, რაც მოგვწერეთ.
ჩვენ ახლა ყოველ დროს, დღესასწაულებშიცა და დანარჩენ სადაგ დღეებშიც გიხსენებთ თქვენ აღსავლენის შეწირვისას და ლოცვებში, რადგან ჯერ არს და ხამს ძმების გახსენება.
თქვენი დიდებით გახარებულნი ვართ,
თუმცა ჩვენ უზომო გასაჭირით და ხშირი ომებით ვიყავით გარემოცულნი; გვებრძოდნენ ჩვენ გარეშემო მეფეები.
მაგრამ არ გვსურდა თქვენი და ჩვენი დანარჩენი მოკავშირეებისა და მეგობრეხის შეწუხება იმ ომებში;
რადგან ციდან გვქონდა შეწევნა და ჩვენ ბევრჯერ გადავრჩენილვართ მტრების ხელიდან, ჩვენი მოძულენი კი დათრგუნულან.
ახლა ავირჩიეთ ნუმენიოსი, ანტიოქოსის ძე, და ანტიპატროსი, იასონის ძე, და გამოვგზავნეთ რომაელებთან, რათა განვაახლოთ მათთან მეგობრობა და წინანდელი მოკავშირეობა.
დავავალეთ მათ თქვენთან გამომგზავრებაცა და თქვენი მოკითხვაც; აგრეთვე, რომ გადმოგცენ ჩვენი წერილი ჩვენი ძმობის განახლების თაობაზე.
ახლა კარგს იზამთ, თუ გვიპასუხებთ ამაზე.
აი, ასლი წერილისა, რომელიც გაუგზავნეს ონიას:
არეიოსი, მეფე სპარტელთა, მღვდელმთავარ ონიას მოგიკითხავ.
წერილში აღმოჩნდა, რომ სპარტელები და იუდაელები ძმები და აბრაამის მოდგმისანი არიან.
ახლა, რაკი ეს ამბავი შევიტყვეთ, კარგს იზამთ, თქვენს კეთილდღეობაზე თუ მოგვწერთ.
ხოლო ჩვენ გწერთ, რომ თქვენი ცხვარ-ძროხა და ქონება ჩვენია, ჩვენი კი - თქვენი. ნაბრძანები გვაქვს, გაცნობოთ ეს ამბავი.
გაიგო იონათანმა, რომ დაბრუნდნენ დემეტრიოსის მთავრები წინანდელზე მეტად ურიცხვი ლაშქრით მათთან საომრად.
გამოვიდა იერუსალიმიდან და დახვდა მათ ხამათის მხარეში და არ შეუშვა თავის მიწა-წყალზე.
გაგზავნა მზვერავები მათი ბანაკისაკენ; დაბრუნდნენ და მოახსენეს, რომ ღამით ამზადებდნენ მათზე თავდასხმას.
როცა მზე ჩაესვენა, იონათანმა უბრძანა თავისთან მყოფებს, ეფხიზლათ და იარაღასხმულნი მდგარიყვნენ, რომ მზად ყოფილიყვნენ ომისათვის მთელი ღამის განმავლობაშა და გუშაგებიც დააყენა ბანაკის გარშემო.
შეიტყვეს მოწინააღმდეგეებმა, რომ მზად არიან საომრად იონათანი და მასთან მყოფნიც. შეშინდნენ, გულები შეუდრკათ, კოცონები დაანთეს ბანაკში და უკუიქცნენ.
ხოლო იონათანს და მასთან მყოფებს დილამდე არ გაუგიათ ეს, რადგან ხედავდნენ ანთებულ ცეცხლებს.
მისდია მათ უკან იონათანმა, მაგრამ ვერ მიეწია, რადგან მდინარე ელეფთეროსს გაღმა იყვნენ გასულნი.
მაშინ არაბებს გადაწვდა იონათანი, რომლებიც ზაბადეიანებად იწოდებოდნენ, სძლია მათ და მოხვეტა ნადავლი.
მერე აიყარა და მიადგა დამასკოს, და გაიარა მთელი ის მხარე.
სიმონი კი გაეშურა და იარა აშკელონამდე და მახლობელ ციხე-სიმაგრეებამდე, შემდეგ გაუხვია იაფოში და აიღო იგი,
რადგან გაიგო, რომ იქაურებს სურდათ ციხე-სიმაგრე დემეტრიოსთან მყოფთათვის გადაეცათ. ჩააყენა იქ ჯარი მის დასაცავად.
დაბრუნდა იონათანი, მოუხმო ხალხის უხუცესებს და მოითათბირა მათთან, რომ აეგოთ სიმაგრეები იუდაში,
აემაღლებინათ იერუსალიმის კედლები და აღემართათ დიდი ზღუდე ციხე-სიმაგრესა და ქალაქს შორის, რათა გამოეყოთ ის ქალაქისგან, რომ ცალკე ყოფილიყო და შემწყდარიყო მათ შორის ყიდვა-გაყიდვა.
შეიკრიბნენ ქალაქის ასაშენებლად და აღადგინეს ჩანგრეული კედელი ხევთან, აღმოსავლეთით, ხაფენათად წოდებული.
ხოლო სიმონმა ააგო, ადიდა შეფელაში, გაამაგრა ის და დაუყენა ურდულებიანი კარიბჭე.
ტრიფონი კი ცდილობდა, აზიის მეფე გამხდარიყო, გვირგვინი დაედგა და ხელი აღემართა მეფე ანტიოქოსზე.
ეშინოდა, არ დაებრკოლებინა იგი იონათანს და ომი არ დაეწყო მის წინააღმდეგ. ამისთვის ცდილობდა მის შეპყრობას მოსაკლავად ადგა და ბეთ-შანისკენ გაემართა.
გამოვიდა იონათანი მის დასახვედრად ორმოციათასი საბრძოლოდ მზადმყოფი კაცით და მიადგა ბეთ-შანს.
როცა დაინახა ტრიფონმა. რომ იგი დიდძალი ლაშქრით არის მოსული, შეეშინდა, აღემართა ხელი მასზე.
ამიტომ პატივით მიიღო იგი და წარუდგინა ყველა თავის მეგობარს, უბოძა საჩუქრები და უბრძანა თავის მეგობრებსა და ლაშქარს, დამორჩილებოდნენ, როგორც თავად მას მორჩილებდნენ.
უთხრა იონათანს: რისთვის გასარჯე მთელი ეს ხალხი, თუ ომი არ გველის?
მაშ, გაუშვი ახლა ისინი თავ-თავიანთ სახლებში, შენთვის კი აარჩიე რამდენიმე კაცი, ვინც შენთან დარჩება და ერთად გავემგზავროთ პტოლემაისისკენ. ჩაგაბარებ მას და დანარჩენ ციხე-სიმაგრეებს, დანარჩენ ჯარებს და ყველა გამგებელს; მერე კი შინ გავბრუნდები. ამის გულისთვის ვიმყოფები აქ.
ერწმუნა მას და ისე მოიქცა, როგორც უთხრა. დაითხოვა ჯარები და წავიდნენ იუდას ქვეყნისკენ.
თავისთან კი დაიტოვა სამიათასი კაცი, რომელთაგან ორი ათასი გალილეაში დარჩა, ათასი კი მას გაჰყვა.
როცა იონათანი პტოლემაისში შევიდა, ჩაკეტეს კარიბჭეები პტოლემაისელებმა და შეიპყრეს იგი და ყველა, ვინც მასთან ერთად იყო შესული, მახვილით დახოცეს.
გაგზავნა ტრიფონმა ჯარები და ცხენოსნები გალილეაში და დიდ ვაკეზე, რომ გაეწყვიტათ ყველანი, იონათანის თანამდგომნი.
მაგრამ როცა გაიგეს მათ, რომ შეპყრირილია იონათანი, მისი ხალხი კი დახოცილი, გაამხნევეს ერთმანეთი და დაიძრნენ საომრად შემართულნი.
მდევრებმა დაინახეს, რომ ბრძოლა სამკვდრო-სასიცოცხლო იქნებოდა, და უკუიქცნენ.
დაბრუნდნენ ყველანი მშვიდობით იუდას ქვეყანაში და დაიტირეს იონათანი და მისი ხალხი; ძალზე შეშინებული იყო და დიდი მოთქმით მოთქვამდა მთელი ისრაელი.
მათ ირგვლივ მოსახლე ყველა ხალხი ცდილობდა მათ განადგურებას, რადგან ამბობდნენ, აღარ ჰყავთ არც წინამძღვარი და არც მშველელიო. მაშ, ახლა ვეკვეთოთ და წარვხოცოთო კაცთა შორის მათი სახსენებელი.
გაიგო სიმონმა, რომ შეუკრებია ტრიფონს დიდძალი ჯარი იუდას ქვეყანაზე გასალაშქრებლად და მის გასანადგურებლად.
დაინახა, რომ ხალხი დამფრთხალი და შეშინებული იყო, და წავიდა იერუსალიმში და შეკრიბა ხალხი.
გაამხნევა ისინი და მიმართა მათ: თქვენ თვითონ ნახეთ ყოველი, რაც მე და ჩვმს ძმებს და მამაჩემის სახლს გაგვიკეთებია რჯულის საქმეთათვის და სამსხვერპლოსთვის. გახსოვთ ომებიცა და დარბევებიც, რაც გადაგვიტანია.
ამ ამბებში დაიღუპა ყველა ჩემი ძმა ისრაელისთვის, მე ერთიღა დავრჩი.
ახლა სიცოცხლეს არ დავზოგავ, რა გასაჭირიც უნდა მედგას, რადგან ჩემს ძმებზე უკეთესი არა ვარ.
მაგრამ ვიძიებ შურს ჩემი ერისთვის და საწმიდარისთვის, და თქვენი ცოლ-შვილისთვის, რადგან სიძულვილით შეთქმულა ყოველი ხალხი ჩვენს მოსასპობად.
სულით აინთო ხალხი, ეს სიტყვები რომ მოისმინა.
მიუგეს და ხმამაღლა უთხრეს: შენა ხარ ჩვენი წინამძღოლი ნაცვლად იუდასი და იონათანისა, შენი ძმისა.
გადაიხადე ჩვენი ომი და ყოველივეს, რასაც კი გვეტყვი, შევასრულებთ.
მაშინ თავი მოუყარა მთელს მხედრობას და დააჩქარა იერუსალიმის კედლების შეკეთება და გაამაგრეს ყოველი მხრიდან.
გააგზავნა იონათანი, ძე აბესალომისა და მასთან ერთად საკმარისი ჯარი იაფოში, გამორეკა იქ მყოფნი და დადგა იქ.
ტრიფონი კი გამოემართა პტოლემაისიდან დიდძალი ლაშქრით იუდას ქვეყანაში შესასვლელად; იონათანიც მასთან ერთად მოჰყავდა ყარაულით.
სიმონი კი ადიდაში, დაბლობის წინ დაბანაკდა.
მიხვდა ტრიფონი, რომ აღდგა სიმონი იონათანის, თავის ძმის ნაცვლად, და გადაწყვეტილი აქვს მასთან ბრძოლა. გაუგზავნა ელჩები, შეუთვალა:
იმ ვერცხლის გამო დავაკავეთ იონათანი, შენი ძმა, რომელიც მან სამეფო ხაზინიდან ისესხა საჭიროებისთვის.
ახლა კი გამოგზავნე ასი ვერცხლის ტალანტი და მისი ორი ვაჟი მძევლად, რომ არ გაბედოს ჩვენზე აღდგომა, და გამოვუშვებთ მას.
მიხვდა სიმონი, რომ მზაკვრულად ელაპარაკებიან, მაგრამ გაგზავნა ვერცხლი და ბავშვები, რომ ხალხის სიძულვილი არ გამოეწვია;
არ ეთქვა ხალხს: ვერცხლი და ბავშვები რომ არ გაუგზავნა სიმონმა, იმიტომ დაიღუპა იონათანიო.
და გაუგზავნა ბავშვები და ასი ტალანტი. მაგრამ მოატყუა ტრიფონმა და არ გაუშვა იონათანი.
ამის მერე მოვიდა ტრიფონი, რომ შესეოდა ქვეყანას და გაენადგურებინა. მან ადორის გზით მოუარა, სიმონი და მისი ლაშქარი კი მიჰყვებოდა ყველგან, საითაც გაემართებოდა.
ციხეში მყოფთ გაგზავნეს ელჩები ტრიფონთან, რომ წამოსულიყო მათკენ უდაბნოს გავლით და საკვები გამოეგზავნა მათთვის.
გაამზადა ტრიფონმა ცხენოსნები წასასვლელად, მაგრამ იმ ღამეს უზომოდ დიდი თოვლი მოვიდა და ვეღარ გაემგზავრნენ თოვლის გამო. ადგა და გალაადისკენ წავიდა.
როცა ბასკამას მიუახლოვდა, მოკლა იონათანი და იქ დამარხა.
მერე გაბრუნდა ტრიფონი და თავის ქვეყნისკენ გაემართა.
გაგზავნა სიმონმა ხალხი თავის ძმის, იონათანის, ძვლების ასაკრეფად და დამარხა ისინი მოდეინში, თავისი მამა-პაპის ქალაქში.
დიდი გლოვით იგლოვა იგი მთელმა ისრაელმა და მწუხარებდნენ მრავალი დღის განმავლობაში.
აღმართა სიმონმა ძეგლი თავისი მამისა და ძმების საფლავზე; აამაღლა იგი გამოსაჩენად თლილი ქვებით წინა მხრიდან და უკანა მხრიდან.
დადგა შვიდი პირამიდა, ერთმანეთის პირისპირ, მამის, დედისა და ოთხი ძმისა.
შეამკო სამკაულებით, შემოავლო დიდი სვეტები და სვეტებზე საჭურვლები ჩამოკიდა საუკუნო სახელისათვის, ხოლო საჭურველთა გვერდით - გამოქანდაკებული ხომალდები, რომ ყოველ ზღვაოსანს დაენახა.
ეს სამარხი მოდეინში რომ გააკეთა, დღემდეა იქ.
ამასობაში ტრიფონი ვერაგულად მოექცა ყმაწვილ მეფეს, ანტიოქოსს, და მოკლა იგი.
გამეფდა მის ნაცვლად და აზიის გვირგვინი დაიდგა. დიდი უბედურება დაატეხა ქვეყანას.
ხოლო სიმონმა ააშენა ციხე-სიმაგრეები იუდაში, შემოზღუდა მაღალი გოდლებით, დიდი კედლებით და ურდულებიანი კარიბჭეებით და მოამარაგა სარჩოთი სიმაგრეები.
აარჩია სიმონმა კაცები და გაგზავნა მეფე დემეტრიოსთან, რომ ქვეყნისთვის შეღავათი მოეთხოვა მისგან, რადგან სულ ძარცვა-გლეჯაში იყო ტრიფონი.
შემოუთვალა მას მედე დემეტრიოსმა ამ სიტყვებზე და მიუგო მას, ასეთი წერილი მისწერა:
მეფე დემეტრიოსი სიმონ მღვდელმთავარს, მეფის მეგობარს, უხუცესებსა და იუდას ერს მოგიკითხავთ.
მივიღეთ თქვენი გამოგზავნილი ოქროს გვირგვინი და პალმის რტო და მზადა ვართ, დავდოთ თქვენთან დიდი ზავი და მივწეროთ გადასახადების ზედამხედველვბს, რომ ხარკისგან გაგათავისუფლონ.
ყოველივე, რაც თქეენ დაგიდგინეთ, უცვალებელი იყოს; სიმაგრეები, რომლებიც ააგეთ, თქვენვე გეპყრათ.
გვიპატიებია თქვენთვის უგუნურებები და დანაშაულები, რაც დღემდე ჩაგიდენიათ, ხოლო გვირგვინის გადასახადი, რომელიც გმართებთ, და სხვა რამ ხარკი, რომელიც იკრიფებოდა იერუსალიმში, მეტად აღარ აიკრიფება.
და, თუკი ვინმე თქვენიანი ჩვენს შორის ჩაწერის ღირსი აღმოჩნდება, ჩაიწერება. და იქნება ჩვენს შორის მშვიდობა.
ასსამოცდამეათე წელს მოეხსნა წარმართის უღელი ისრაელს.
ხალხმა ასე დაიწყო წერა სიგელებში და ხელშეკრულებებში: სიმონის, დიდი მღვდელმთავრის, ერისმთავრისა და იუდაელთა წინამძღოლის პირველ წელსო.
იმ დღეებში დაბანაკდა სიმონი გაზარასთან და ალყა შემოარტყა მას, გააკეთა საალყო მანქანა და ქალაქს მიუახლოვდა. შელეწა ერთი გოდოლი და აიღო.
გამოცვივდნენ მანქანაში მყოფნი ქალაქისკენ და შეიქნა დიდი მღელვარება ქალაქში.
ქალაქელები თავიანთი ცოლ-შვილით კედელზე ავიდნენ, შემოიხიეს ტანისამოსი და ხმამაღლა აყვირდნენ, უხმობდნენ სიმონს, რომ მარჯვენა მიეცა მათთვის.
თქვეს: ნუ მოგვაგებ ჩვენ ჩვენს ბოროტებათა წილ, არამედ შენი მოწყალების მიხედვით მოგვექციო.
შეიბრალა ისინი სიმონმა და აღარ შეებრძოლა მათ; მაგრამ გამორეკა ისინი ქალაქიდან და გაწმიდა სახლები, რომლებშიც კერპები იყო. ასე შევიდა იქ საგალობლებითა და კურთხევით.
განაგდო იქიდან ყოველი უწმიდურება და ჩაასახლა იქ რჯულის მიმდევარი ხალხი, გაამაგრა იგი და იქ აიშენა თავისთვის სამყოფელი.
იერუსალიმის ციხეში მყოფებს კი ნებას არ აძლევდნენ, ქვეყნიდან გასულიყვნენ და ქვეყანაში შესულიყვნენ სავაჭროდ; ძალზე შიმშილობდნენ და მათგან ბევრი დაიღუპა შიმშილით.
და შეჰღაღადეს სიმონს, რომ მიეცა მათთვის მარჯვენა და მანაც გაუწოდა მარჯვენა. გამოყარა ისინი იქიდან და გაწმიდა ციხე სიბილწეთაგან.
ასსამოცდამეთერთმეტე წელს, მეორე თვის ოცდამესამე დღეს, შევიდა იგი ქება-დიდებითა და ბაიის რტოებით, ქნარებითა და წინწილებით და სტვირებით, საგალობლებით და სადიდებლებით, რადგან იძლია დიდი მტერი ისრავლისა.
დააწესა, რომ იზეიმონ ეს დღე ყოველ წელიწადს სიხარულით. გაამაგრა ტაძრის ბორცვი ციხის გვერდით და დასახლდა იქ თავის თანამდგომებთან ერთად.
დაინახა სიმონმა, რომ დაკაცდა მისი ვაჟი იოანე და ჩააბარა მას მთელი ლაშქრის წინამძღოლობა. და დასახლდა გაზარაში.
ასსამოცდამეთორმეტე წელს მეფე დემეტრიოსმა შეკრიბა თავისი ჯარები და გაემართა მიდიისკენ, რომ მიეღო დახმარება ტრიფონთან საომრად.
შეიტყო სპარსეთისა და მიდიის მეფემ, არსაკემ, რომ შემოვიდა დემეტრიოსი მის მიწა-წყალზე და გაგზავნა ერთი თავის წინამძღოლთაგანი, რომ ცოცხლად შეეპყრათ იგი.
გაემართა და დაამარცხა დემეტრიოსის ლაშქარი. დაატყვევა იგი და მიჰგვარა არსაკეს და ჩასვეს საპყრობილეში.
დამშვიდდა იუდას ქვეყანა სიმონის სიცოცხლეში. სიკეთეს ცდილობდა თავისი ხალხისთვის და სათნო უჩნდათ მათ მისი ხელმწიფება და დიდება მთელი მისი სიცოცხლე.
მთელ თავის დიდებასთან ერთად იაფოც აიღო ნავსადგურად და ზღვის კუნძულებს მისასვლელი შეუქმნა.
გააფართოვა თავისი ერის საზღვრები და განაგებდა ქვეყანას.
შეკრიბა მრავალი ტყვე და ბატონობდა გაზარაზე, ბეთ-ცურზე და ციხეზე. გააძევა იქიდან უწმიდურობა და აღარავინ იყო მისი წინააღმდგომი.
მშვიდობით ამუშავებდნენ თავიანთ მიწას, მიწა იძლეოდა მოსავალს, ხეები კი ბარში - ნაყოფს.
მოხუცებულნი ქუჩებში ისხდნენ და ყველანი სიკეთეზე საუბრობდნენ. ჭაბუკები დიდებული და საომარი სამოსელით იმოსებოდნენ.
ქალაქებს სარჩოთი ამარაგებდა და სიმაგრეებად აქცია ისინი, და ქვეყნის კიდემდე განითქვა მისი სახელის დიდება.
ქვეყნად მშვიდობა დაასადგურა და დიდი სიხარულით გაიხარა ისრაელმა.
ყოველი კაცი თავისი ბაბილოს თუ ლეღვის ქვეშ იჯდა და არავინ იყო მათი შემაშინებელი.
არავინ დარჩა ქვეყნად მათი მბრძოლი და მეფენიც მოდრეკილიყვნენ იმ ხანებში.
გააძლიერა თავისი ხალხის ყველა გლახაკი, რჯულს ეძიებდა და ყველა ურჯულო და უკეთური გადააშენა.
დიდებული გახადა სამსხვერპლო და შეჰმატა საწმიდარს სამკაულები.
გავრცელდა ხმა რომში და სპარტამდეც, რომ მოკვდა იონათანი, და ძლიერ დამწუხრდნენ.
ხოლო როდესაც შეიტყვეს, რომ სიმონი, მისი ძმა გამხდარა მის ნაცვლად მღვდელმთავარი, და თავად მართავდა ქვეყანასა და მის ქალაქებს,
მისწერეს მას სპილენძის დაფებზე, რომ განეახლებინათ მათთან მეგობრობა და მოკავშირეობა, რომელიც დაამყარეს იუდასთან და იონათანთან, მის ძმებთან.
და წაკითხულ იქნა ისინი იერუსალიმის კრებულის წინაშე.
აი, ასლი წერილებისა, რომლებიც გაუგზავნეს სპარტელებმა: სპარტის მთავარნი და ქალაქი სიმონს - მღვდელმთავარს, უხუცესებს, მღვდლებსა და მთელს იუდაელთა ხალხს, ძმებს, მოგიკითხავთ.
ჩვენს ხალხთან გამოგზავნილმა ელჩებმა გვამცნეს თქვენი დიდებისა და პატივის შესახებ და გავიხარეთ მოტანილი ამბით.
მათი ნათქვამები სახალხო საბჭოში ამგვარად ჩავწერეთ: ნუმენიოსი, ძე ანტიოქოსისა, და ანტიპატროსი, ძე იასონისა - იუდაელთა ელჩები მოვიდნენ ჩვენთან მეგობრობის განსაახლებლად.
ხალხს სწადდა ამ კაცების პატივით მიღება და მათი სიტყვების ასლის დადება ხალხის გადაშლილ წიგნთა შორის, რომ სახსოვრად ჰქონოდა სპარტელ ხალხს. ეს ასლი კი გაუგზავნეს სიმონ მღვდელმთავარს.
ამის შემდეგ გაისტუმრა სიმონმა ნუმენიოსი რომისკენ (თან ჰქონდა დიდი ოქროს ფარი, წონით ათასი მინა), მათთან მოკავშირეობის დასამტკიცებლად.
როცა მოიხმინა ხალხმა ეს სიტყვები, თქვეს: როგორ გადავუხადოთ მადლობა სიმონსა და მის ვაჟებს?
რადგან გაძლიერდა ის, მისი ძმებიც, და მამამისის სახლი. შეებრძოლენ ისრაელის მტრებს და მიანიჭეს მას თავისუფლება. დაწერეს სპილენძის ფიცრებზე და ჩამოკიდეს სვეტებზე სიონის მთაზე.
აი, ამ წერილის ასლი: ელულის თვრამეტში, ასსამოცდამეთორმეტე წელს ანუ სიმონ დიდი მღვდელმთავრის მესამე წელს, ასარამელში,
მღვდლების, ხალხის, ერისმთავართა და ქვეყნის უხუცესთა დიდ საკრებულოში ჩვენ გვემცნო:
როცა მრავალგზის დაატყდა ომი ქვეყანას მაშინ სიმონმა, მატათია მღვდლის ვაჟმა, იოარიბიანთაგან, და მისმა ძმებმა თავი საფრთხეში ჩაიგდეს და თავიანთი ხალხის მტრებს წინაღუდგნენ თავიანთი საწმიდარისა და რჯულის შესანარჩუნებლად და დიდი დიდებით ასახელეს თავისი ერი.
შეკრიბა იონათანმა თავისი ხალხი, გახდა მათი მღვდელმთავარი და თავისი ერისთვის დადო თავი.
მოიწადინეს მათმა მტრებმა მათ ქვეყანაში შეჭრა და ხელი აღმართეს მათ სამსხვერპლოზე.
მაშინ აღუდგა მათ სიმონი და შეებრძოლა თავისი ხალხის გულისთვის. დახარჯა უამრავი საკუთარი ფული და იარაღით აღჭურვა თავისი ერის ჯარისკაცები, და მისცა მათ ჯამაგირი.
გაამაგრა იუდას ქალაქები და ბეთ-ცური, რომელიც იუდას საზღვარზეა, სადაც წინათ მტრების საჭურველი იყო, და დააყენა იქ იუდაელი კაცების ყარაული.
იაფო გაამაგრა ზღვის პირას, გაზარა კი - აშდოდის საზღვარზე, სადაც ადრე მტრები სახლობდნენ, და მოამარაგა ყველაფრით, რაც მათი აღორძინებისთვის იყო აუცილებელი.
დაინახა ხალხმა სიმონის ერთგულება და ცდა მისი ერისთვის დიდების მოსაპოვებლად. აირჩიეს იგი თავიანთ წინამძღვრად და მღვდელმთავრად ყოველივე იმისთვის, რაც გააკეთა, სამართლიანობისა და ერთგულების გამო თავისი ხალხისადმი, თავისი ერის ამაღლების ყოველმხრივ მცდელობისთვის.
მის დროს კეთილად წარიმართა მის ხელში წარმართთა განდევნა ქვეყნიდან, და იმათი, დავითის ქალაქში, იერუსალიმში, რომ იყვნენ ჩასახლებულნი, რომ ააშენეს თავისთვის ციხე, გამოდიოდნენ და ბილწავდნენ არემარეს სამსხვერპლოს გარშემო და დიდ ზიანს აყენებდნენ საწმიდარს.
ჩაასახლა იქ იუდაელი კაცები, გაამაგრა ის ქვეყნის და ქალაქის უსაფრთხოებისთვის და აამაღლა იერუსალიმის კედლები.
მეფე დემეტრიოსმა ამის გამო მღვდელმთავრის ხარისხში აღაზევა იგი,
თავის მეგობრად გაიხადა და დიდი დიდებით განადიდა,
რადგან გაიგო, რომ იუდაელნი რომაელების მიერ მეგობრებად, მოკავშირეებად და ძმებად იწოდებიან, და სიმონის ელჩებს პატივით დახვდნენ;
და რომ იუდაელებს და მღვდლებს სურთ, სიმონი ჰყავდეთ წინამძღვრად და მღვდელმთავრად სამუდამოდ, ვიდრე სარწმუნო წინასწარმეტყველი აღდგებოდეს;
ჰყავდეთ ერისმთავრად და იზრუნოს საწმიდარზე და განაწესოს ხალხი, ყეელა თავის საქმეზე - ქვეყანაზე, იარაღებზე და ციხე-სიმაგრეებზე;
რომ იზრუნოს საწმიდარზე, რომ მას უსმენდნენ მრავალნი და ქვეყანაში ყველა საბუთი მის სახელზე იწერებოდეს, რომ შეიმოსოს ძოწეულითა და ოქროს სამკაულებით;
არ მიეცეს ნება ერისაგანს ან სამღვდელოს, გააუქმოს რომელიმე ამათგანი, შეეპასუხოს მის ბრძანებებს, მის გარეშე მოიწვიოს ყრილობა ქვეყანაში, ჩაიცვას ძოწეული და ატაროს ოქროს ბალთა.
თუკი ვინმე ამათ საწინააღმდეგოს ჩაიდენს, ანდა შეცვლის რაიმეს ამათგან, დამნაშავე იქნება.
დათანხმდა მთელი ერი, დამორჩილებოდა სიმონს და ემოქმედა ამ სიტყვების თანახმად.
მიიღო სიმონმა და დათანხმდა, გაეწია იუდაელთა და სამღვდელოთა მღვდელმთავრთბა, სარდლობა და ერისმთავრობა - ყოველთა წინამძღვრობა.
თქვეს, დაეწერათ ეს ყველაფერი სპილენძის დაფებზე და დაედგათ ისინი საწმიდრის გალავანში, საჩინო ადგილას,
ხოლო მისი ასლები საგანძურში დაეწყოთ, რომ ჰქონოდათ ისინი სიმონსა და მის ვაჟებს.
ანტიოქოსმა, მეფე დემეტრიოსის ძემ, გაუგზავნა წერილები ზღვის კუნძულებიდან სიმონს, იუდაელთა მღვდელსა და ერისმთავარს და მთელ ხალხს.
ასეთი იყო მათი შინაარსი:
მას შემდეგ, რაც ვიღაც ავისმქნელებმა დაიპყრეს ჩემი მამა-პაპის სამეფო, გადავწყვიტე, ხელახლა დავეუფლო სამეფოს, რათა აღვადგინო ის უწინდელივით, ამიტომ შევკრიბე დიდძალი ლაშქარი და მოვამზადე საომარი ხომალდები.
გადაწყვეტილი მაქვს, გავილაშქრო ქვეყანაზე, რომ დავესხა ჩემი ქვეყნის დამაქცევართ და ქალაქთა იავარმყოფელთ ჩემს სამეფოში.
ამჟამად გიმტკიცებ შენ მრავალ დათმობებს, რაც კი დაგითმეს შენ ჩემმა წინამორბედმა მეფეებმა, და სხვა გადასახადებიც გეპატიება.
ნებას გრთავ, მოჭრა საკუთარი ჭედური ფული შენი ქვეყნისთვის.
იერუსალიმი და საწმიდარი თავისუფალია; მთელი იარაღი, რაც დამზადებული გაქვს, და სიმაგრეები, რაც აგებული გაქვს და გიჭირავს, შენვე გეპყრას.
ყოველი სამეფო ვალი, ასევე მომავალი სამეფო ვალები აწ და მარადის გეპატიოს.
როცა დავეუფლებით ჩვენს სამეფოს, მოგაგებთ დიდ პატივს შენ, შენს ხალხსა და ტაძარს, რომ საჩინო გახდეს თქვენი პატივი მთელს ქვეყანაში.
ასსამოცდამეთოთხმეტე წელს გაემართა ანტიოქოსი თავისი მამა-პაპის ქვეყნისკენ, თავი მოიყარა მასთან მთელმა ლაშქარმა, ასე რომ, ტრიფონს მცირედნიღა შერჩნენ.
მისდია მას ანტიოქოსმა და ლტოლვილი დორს მიადგა, რომელიც ზღვის პირას არის.
დაინახა, რომ უკუღმართად შეტრიალდა მისი საქმე და მიატოვეს იგი ჯარებმა.
ანტიოქოსიც დორთან დაბანაკდა ასოციათასი ქვეითითა და რვაათასი მხედრით.
ალყა შემოარტყა ქალაქს და ხომალდებიც მოიჭრნენ ქალაქთან, ხმელეთიდან და ზღვიდან შეავიწროვა ქალაქი და არ ატარებდა არც გამომსვლელს, არც შემსვლელს.
მოვიდა რომიდან ნუმენიოსი თავის თანამდგომებთან ერთად და მოიტანეს წერილები მეფეებისთვის და ქვეყნებისთვის, რომლებშიც შემდეგი ეწერა:
ლევკიოსი, რომაელთა კონსული, მეფე პტოლემეოსს მოგიკითხავ.
მოვიდნენ ჩვენთან იუდაელთა ელჩები - ჩვენი მეგობრები და მოკავშირეები ძველი მეგობრობისა და მოკავშირეობის განსაახლებლად, გამოგზავნილნი სიმონ მღვდელმთავრისა და იუდაელი ხალხისგან;
მოგვართვეს ოქროს ფარი, ათასმნიანი.
ახლა გადავწყვიტეთ, მივწეროთ მეფეებსა და ქვეყნებს, რათა არ შეამთხვიონ მათ ბოროტი და არ შეებრძოლონ მათ, მათ ქალაქებს და მათ ქვეყანას, და მათ წინააღმდეგ მეომართაც არ დაეხმარონ.
ხოლო ჩვენ ვიფიქრეთ, მივიღოთ ფარი მათგან.
თუკი ვინმე ავისმქნელი გამოიქცევა თქვენთან მათი ქვეყნიდან, ჩააბარეთ ის მღვდელმთავარ სიმონს, რათა მათი რჯულით დასაჯოს იგი.
ასევე მისწერა მეფე დემეტრიოსს, ატალოსს, არიარათესს და არსაკეს,
და ყველა ქვეყანას - სამფსამეს, სპარტელებს, დელოსს, მინდოსს, სიკიონს, კარიასს, სამოსს, პამფილიას, ლიკიას, ჰალიკარნასოსს, როდოსს, ფასელისს, კოსს, სიდეს, არადოსს, გორტინას, კნიდოსს, კვიპროსსა და კირენეს.
მათი ასლი კი მღვდელმთავარ სიმონს გაუგზავნეს.
მეფე ანტიოქოსი მეორედ დაბანაკდა დორთან; ყოველი მხრიდან შეუტია და მიაყენა მანქანები; მოუსპო ტრიფონს გამოსვლის და შესვლის საშუალება.
გაუგზავნა სიმონმა მას ორიათასი რჩეული მეომარი დასახმარებლად, ოქრო-ვერცხლი და საჭირო აღჭურვილობა.
მაგრამ არ ისურვა მან მათი მიღება, არამედ უარყო ყოველი, რაზეც წინათ შეუთანხმდა სიმონს, და გაუუცხოვდა მას.
გააგზავნა მასთან ათენობიოსი, ერთი თავის მეგობართაგანი, მოსალაპარაკებლად და დააბარა ეთქვა, თქვენ ფლობთ იაფოს, გაზარას და იერუსალიმის ციხეს, ჩემი სამეფოს ქალაქებს.
მათი მიწა-წყალი გააუკაცრიელეთ და დიდი ზიანი მოახდინეთ ქვეყანაში, და დაიპყარით ჩემი სამეფოს ბევრი მხარე.
ახლა გადმომეცით ქალაქები, რომლებიც გიჭირავთ, და ხარკი მხარეებიდან, რომლებიც დაპყრობილი გაქვთ იუდას საზღვრებს გარეთ.
თუ არა და, მათ სანაცვლოდ მომეცით ხუთასი ტალანტი ვერცხლი. ხოლო საზღაური აოხრებისთვის, რაც მოახდინეთ, და სხვა ქალაქების ხარკი - ხუთასი ტალანტი. თუ არა და, მოვალთ და შეგებრძოლებით.
შევიდა ათენიბიოსი, მეფის მეგობარი, იერუსალიმში და როცა დაინახა სიმონის დიდება, ოქროს ჭურჭლისა და ვერცხლის ჭურჭლის საგანძური და მისი დიდი მხნეობა, განცვიფრდა და ამცნო მას მეფის სიტყვები.
სიმონმა პასუხად მიუგო: არც ქვეყანა წაგვირთმევია უცხოთათვის და არც უცხოებზე გავბატონებულვართ, არამედ ჩვენი მამა-პაპის მემკვიდრეობა გვიჭირავს, რომელიც ერთ დროს ჩვენს მტრებს უსამართლოდ ჰქონდათ დაპყრობილი.
ჩვენ კი, როცა დაგვიდგა შესაფერი დრო, დავიხსენით ჩვენი მამა-პაპის სამკვიდრებელი.
რაც შეეხება იაფოსა და გაზარას, რომლებსაც ითხოვთ, მათ დიდი ზიანი მოახდინეს ხალხში და ჩვენს ქვეყანაში. მაგათ სანაცვლოდ ას ტალანტს მოგცემთ.
ათენობიოსს სიტყვა აღარ უთქვამს მისთვის. მეფესთან კი გულისწყრომით დაბრუნდა და მოახსენა მას სიმონის ნათქვამი, მისი დიდება და ყოველივე, რაც იხილა, და განრისხდა მეფე დიდი რისხვით.
ტრიფონი კი ხომალდზე ავიდა და ორთოსიაში გაიქცა.
დააყენა მეფემ კენდებეოსი ზღვისპირის სარდლად და ქვეითი ლაშქარი და მხედრობა ჩააბარა.
უბრძანა, გალაშქრებულიყო იუდაელთა წინააღმდეგ. დაავალა, აეგო კედრონი, გაემაგრებინა მისი კარიბჭეები და ეომა ხალხთან. თავად მეფე კი ტრიფონს დაედევნა.
გაჩნდა კენდებეოსი იამნიაში და დაიწყო ხალხის გამოწვევა საომრად. შეიჭრა იუდაში, ატყვევებდა ხალხს და მუსრს ავლებდა.
ააშენა კედრონი და ჩააყენა იქ მხედრობა და ქვეითი ჯარი, რათა იქიდან გამოსულიყვნენ იუდას გზებზე სათარეშთოდ, როგორც უბრძანა მას მეფემ.
ჩამოვიდა იოანე გაზარადან და მოუთხრო სიმონს, თავის მამას, რაც კენდებეოსმა ჩაიდინა.
უხმო სიმონმა თავის ორ ვაჟს, იუდასა და იოანეს, და უხუცესებს და უთხრა მათ: მეც, ჩემი ძმებიცა და მამაჩემის სახლიც ვებრძოდით ისრაელის მტრებს ყმაწვილობიდან დღევანდელ დღემდე და ბევრჯერ კეთილად წარიმართა ჩვენი ხელით ისრაელის ხსნა.
ახლა მოვხუცდი, თქვენ კი ღვთის წყალობით სრულ ასაკს მიაღწიეთ. მაშ, გასწიეთ ჩემი და ჩემი ძმის მაგივრობა, წადით და იბრძოლეთ ჩვენი ერისთვის. ზეციდან იყოს თქვენი შეწევნა.
აარჩია ქვეყნიდან ოციათასი მეომარი, ქვეითი და მხედარი, და გაემართნენ კენდებეოსის წინააღმდეგ. მოდეინში გაათენეს.
დილით ადგნენ და ვაკეზე დაეშვნენ და, აჰა, დიდძალი ლაშქარი მოდის მათ შესახვედრად - ქვეითნი და ცხენოსანნი. მათ შორის კი მდინარე იყო.
და დაიძრნენ მათ წინააღმდეგ თვითონ და მისი ხალხი. როცა დაინახა, რომ ხალხს ეშინოდა მდინარეზე გადასვლისა, თავად გადავიდა პირველი. შეხედეს მას მეომრებმა და უკან მიჰყვნენ.
დაანაწილა ხალხი და დააყენა მხედრები ქვეითთა შორის. მტრის მხედრობა კი მეტად მრავალრიცხოვანი იყო.
ბუკსა ჰკრეს და უკუიქცა კენდებეოსი და მისი ლაშქარი, და დაეცა მათგან მრავალი დაჭრილი. გადარჩენილები კი სიმაგრისაკენ გაიქცნენ.
მაშინ დაიჭრა იუდა, იოანეს ძმა. ხოლო იოანე ედევნებოდა მათ, ვიდრე არ მიაღწია კედრონს, რომელიც მან ააშენა.
მათ კი თავი შეაფარეს გოდლებს აშდოდის სანახებში, მაგრამ მან გადაწვა ისინი ცეცხლით; მოისრა მათგან ორიათასამდე კაცი და მშვიდობით დაბრუნდა იოანე იუდაში.
ხოლო პტოლემეოსი, ძე აბუბოსისა, იერიხონის ვაკეზე იყო სარდლად განწესებული. უამრავი ვერცხლი და ოქრო ჰქონდა,
რადგან მღვდელმთავრის სიძე იყო.
გადიდგულდა და მოინდომა ქვეყნის დაპყრობა; მზაკვრულად განიზრახავდა სიმონის და მისი ვაჟების დაღუპვას.
სიმონი ამ დროს ქვეყანაში ქალაქებს ათვალიერებდა და მათ საქმეებზე ზრუნავდა. ასსამოცდამეჩვიდმეტე წელს, მეთერთმეტე თვეს, რომელიც არის შებატის თვე, გადავიდნენ იერიხონში მატათია და იუდა - მისი ვაჟები.
აბუბოსის ძემ ვერაგულად მიიღო ისინი თავის აშენებულ პატარა სიმაგრეში, რომელსაც დოკი ერქვა. გაუმართა მათ დიდი ლხინი, თან კაცები ჰყავდა იქ ჩასაფრებული.
როცა სიმონი და მისი ვაჟები დათვრნენ, წამოდგნენ პტოლემეოსი და მასთან მყოფნი, აიღეს იარაღი და ნადიმის დროს თავს დაესხნენ სიმონს და მოკლეს იგი და მისი ორი ვაჟი, და რამდენიმე მისი მსახური.
დიდი მზაკვრობა ჩაიდინა და სიკეთის წილ ბოროტი მიუზღო.
დაწერა ეს ამბავი პტოლემეოსმა და სთხოვა მეფეს, მოეშველებინა მისთვის ძალები დასახმარებლად და ჩააბარებდა მას მათ ქვეყანასა და ქალაქებს.
ზოგიც გაზარაში გაუშვა იოანეს მოსაკლავად. ხოლო ათასისთავებთან წერილები დაგზავნა, წარმდგარიყვნენ მის წინაშე, რათა მიეღოთ მისგან ოქრო-ვერცხლი და საჩუქრები.
ზოგნი იერუსალიმის და ტაძრის მთის ასაღებად მიავლინა.
ვიღაც ლტოლვილმა აუწყა იოანეს გაზარაში, დაიღუპნენ შენი მამა და მისი ძმები, და შენს მოსაკლავადაც გამოგზავნესო კაცები.
ეს რომ მოისმინა, შეშფოთდა მეტად. შეიპყრო მის მოსაკლავად მოსული კაცები და დახოცა, რადგან მიხვდა, რომ მისი დაღუპვა ეწადათ.
იოანეს დანარჩენი ამბები, მისი ომები და საგმირო საქმენი, რომლებიც ჩაიდინა, მშენებლობა კედლებისა, რომლებიც აღმართა, და ყოველი მისი ღვაწლი,
მისი მღვდელმთავრობის მატიანეშია ჩაწერილი იმ დროიდან, რაც მღვდელმთავრად დადგა მამამისის შემდეგ.
