Ве́тхий Заве́т: Быт. Исх. Лев. Чис. Втор. Нав. Суд. Руф. 1Цар. 2Цар. 3Цар. 4Цар. 1Пар. 2Пар. 1Езд. Неем. 2Езд. Тов. Иудиф. Есф. Иов. Пс. Прит. Еккл. Песн. Прем. Сир. Ис. Иер. Плч. ПослИер. Вар. Иез. Дан. Ос. Иоил. Ам. Авд. Ион. Мих. Наум. Авв. Соф. Аг. Зах. Мал. 1Мак. 3Мак. 3Езд.
Но́вый Заве́т: Мф. Мк. Лк. Ин. Деян. Иак. 1Пет. 2Пет. 1Ин. 2Ин. 3Ин. Иуд. Рим. 1Кор. 2Кор. Гал. Еф. Флп. Кол. 1Фес. 2Фес. 1Тим. 2Тим. Тит. Флм. Евр. Откр.
 Скрыть
Азбука веры » Би́блия » Маккаве́йская 1-я » гл.5-12

Маккаве́йская 1-я, Главы 5-12

Толкования
Толкования главы
5:1
5:2
5:3
5:4
5:5
5:6
5:7
5:8
5:9
5:10
5:11
5:12
5:13
5:14
5:15
5:16
5:17
5:18
5:19
5:20
5:21
5:22
5:23
5:24
5:25
5:26
5:27
5:28
5:29
5:30
5:31
5:32
5:33
5:34
5:35
5:36
5:37
см.:2Мак.10:24;
5:38
5:39
5:40
5:41
5:42
5:43
5:44
5:45
5:46
см.:2Мак.12:27;
5:47
5:48
см.:Чис.21:22;
5:49
5:50
5:51
5:52
5:53
5:54
5:55
5:56
5:57
5:58
5:59
5:60
5:61
5:62
5:63
5:64
5:65
5:66
5:67
5:68
Глава 6 
6:1
6:2
6:3
6:4
6:5
6:6
6:7
6:8
6:9
6:10
6:11
6:12
6:13
6:14
6:15
6:16
6:17
6:18
6:19
6:20
6:21
6:22
6:23
6:24
6:25
6:26
6:27
6:28
6:29
6:30
6:31
6:32
6:33
6:34
6:35
6:36
6:37
6:38
6:39
6:40
6:41
6:42
6:43
6:44
6:45
6:46
6:47
6:48
6:49
см.:Лев.25:4;
6:50
6:51
6:52
6:53
см.:Лев.25:4;
6:54
6:55
6:56
6:57
6:58
6:59
6:60
6:61
6:62
6:63
Глава 9 
9:1
9:2
9:3
9:4
9:5
9:6
9:7
9:8
9:9
9:10
9:11
9:12
9:13
9:14
9:15
9:16
9:17
9:18
9:19
9:20
9:21
см.:2Цар.1:19;
9:22
9:23
9:24
9:25
9:26
9:27
9:28
9:29
9:30
9:31
9:32
9:33
9:34
9:35
9:36
9:37
9:38
9:39
9:40
9:41
9:42
9:43
9:44
9:45
9:46
9:47
9:48
9:49
9:50
9:51
9:52
9:53
9:54
9:55
9:56
9:57
9:58
9:59
9:60
9:61
9:62
9:63
9:64
9:65
9:66
9:67
9:68
9:69
9:70
9:71
9:72
9:73
Глава 12 
12:1
12:2
12:3
12:4
12:5
12:6
12:7
12:8
12:9
12:10
12:11
12:12
12:13
12:14
12:15
12:16
12:17
12:18
12:19
12:20
12:21
12:22
12:23
12:24
12:25
12:26
12:27
12:28
12:29
12:30
12:31
12:32
12:33
12:34
12:35
12:36
12:37
12:38
12:39
12:40
12:41
12:42
12:43
12:44
12:45
12:46
12:47
12:48
12:49
12:50
12:51
12:52
12:53
12:54
Церковнославянский (рус)
И бы́сть егда́ услы́шаша язы́цы о́крестъ, я́ко созда́ся олта́рь и обнови́ся святы́ня я́коже пре́жде, и разгнѣ́вашася зѣло́:
и совѣща́шася погуби́ти ро́дъ Иа́ковль, и́же бѣ́ху посредѣ́ и́хъ, и нача́ша убива́ти въ лю́дехъ и истребля́ти.
И ра́товаше Иу́да на сы́ны Иса́вовы во Идуме́и, я́же во акравати́нѣ, поне́же обсѣдя́ху Изра́иля: и порази́ и́хъ я́звою вели́кою, и утѣсни́ и́хъ, и взя́ коры́сти и́хъ.
И помяну́ зло́бу сыно́въ веа́нихъ, и́же бѣ́ху лю́демъ въ сѣ́ть и въ собла́знъ, во е́же лови́ти и́мъ на путе́хъ.
И затвори́шася от­ него́ въ пи́ргѣхъ, и наступи́ на ни́хъ, и прокля́ и́хъ, и зажже́ пи́рги и́хъ огне́мъ, со всѣ́ми я́же въ ни́хъ бя́ху.
И про́йде на сы́ны Аммо́ни, и обрѣ́те ру́ку крѣ́пку и лю́ди мно́ги, и тимоѳе́а вожда́ и́хъ.
И соста́ви на ни́хъ бра́ни мно́ги, и сотре́ни су́ть предъ лице́мъ его́, и поби́ и́хъ,
и взя́ Иази́ра и дще́ри его́, и воз­врати́ся во Иуде́ю.
И собра́шася язы́цы и́же въ Галаади́тидѣ проти́ву Изра́илтяномъ су́щымъ въ предѣ́лѣхъ и́хъ, да избiю́тъ и́хъ. и побѣго́ша въ даѳе́му тверды́ню.
И посла́ша писа́нiе ко Иу́дѣ и бра́тiи его́, реку́ще: собра́шася на ны́ язы́цы, и́же о́крестъ на́съ, изби́ти на́съ,
и гото́вят­ся прiити́ и взя́ти тверды́ню, въ ню́же вбѣго́хомъ, и тимоѳе́й е́сть во­ево́да си́лъ и́хъ:
ны́нѣ у́бо при­­ше́дъ изба́ви на́съ от­ руки́ и́хъ, я́ко паде́ мно́же­с­т­во от­ на́съ:
и вси́ бра́тiя на́ша су́щiи въ мѣ́стѣхъ туві́инихъ убiе́ни су́ть, и плѣни́ша же́нъ и́хъ и ча́дъ и́хъ и имѣ́нiя и́хъ, и погуби́ша та́мо я́ко ты́сящу муже́й.
И еще́ писа́нiя чтя́хуся, и се́, ині́и вѣ́стницы прiидо́ша от­ Галиле́и въ раздра́ныхъ ри́захъ, воз­вѣща́юще по словесе́мъ си́мъ, реку́ще:
собра́шася на на́съ от­ Птолемаи́ды и ти́ра, и Сидо́на и всея́ Галиле́и иноплеме́н­никъ, е́же искорени́ти на́съ.
Егда́ же услы́ша Иу́да и лю́дiе словеса́ сiя́, собра́ся собо́ръ вели́къ усовѣ́товати, что́ сотворя́тъ бра́тiямъ сво­и́мъ су́щымъ въ ско́рби и вою́емымъ от­ ни́хъ.
И рече́ Иу́да Си́мону и бра́ту сво­ему́: избери́ себѣ́ му́жы и иди́, и изба́ви бра́тiю твою́ су́щую въ Галиле́и: а́зъ же и бра́тъ мо́й Ионаѳа́нъ по́йдемъ въ Галаади́тъ.
И оста́ви Ио́сифа сы́на Заха́рiина и аза́рiю во­ево́ды лю́демъ съ про́чими во́ины во Иуде́и на хране́нiе,
и заповѣ́да и́мъ, глаго́ля: при­­лѣжи́те лю́демъ си́мъ и не сотвори́те бра́ни на язы́ки, до́ндеже мы́ воз­врати́мся.
И от­дѣли́ша Си́мону муже́й три́ ты́сящы, да и́детъ въ Галиле́ю, Иу́дѣ же о́смь ты́сящъ муже́й въ Галаади́тъ.
И и́де Си́монъ въ Галиле́ю и соста́ви бра́ни мно́ги на язы́ки, и сотро́шася язы́цы от­ лица́ его́,
и погна́ вслѣ́дъ и́хъ да́же до вра́тъ Птолемаи́ды: и падо́ша от­ язы́къ я́ко три́ ты́сящы муже́й, и взя́ коры́сти и́хъ,
и поя́тъ су́щихъ въ Галиле́и и во Арватти́сѣхъ съ жена́ми и ча́ды, и вся́ ели́ка бя́ху и́мъ, и при­­веде́ во Иуде́ю съ весе́лiемъ ве́лiимъ.
И Иу́да маккаве́й и Ионаѳа́нъ бра́тъ его́ преидо́ша Иорда́нъ, и идо́ша пу́ть трiе́хъ дні́й въ пусты́ни,
и срѣто́ша навате́евъ, и прiя́ша и́хъ ми́рно, и повѣ́даша и́мъ вся́, я́же случи́шася бра́тiи и́хъ въ Галаади́тидѣ,
и я́ко мно́зи от­ ни́хъ заключе́ни су́ть въ Восо́рѣ и Восо́ръ, во Алеми́сѣхъ, хасфо́рѣ, маке́дѣ и Карнаи́нѣ: сі́и вси́ гра́ди тве́рди и вели́цы:
и въ про́чiихъ градѣ́хъ Галаади́тиды су́ть затворе́ни, и во у́трiе стро́ят­ся ополчи́тися на тверды́ни и я́ти и изби́ти всѣ́хъ си́хъ во еди́нъ де́нь.
И воз­врати́ся Иу́да и во́и его́ въ пу́ть въ пусты́ню въ Восо́ръ внеза́пу: и взя́ гра́дъ, и уби́ вся́къ му́жескъ по́лъ усты́ меча́, и взя́ вся́ коры́сти и́хъ, и сожже́ его́ огне́мъ:
и воста́ от­ту́ду но́щiю и и́де да́же до тверды́ни.
И бы́сть предъ заре́ю, и воз­двиго́ша о́чи сво­и́, и се́, лю́дiе мно́зи, и́мже не бѣ́ числа́, несу́ще лѣ́­ст­вицы и миха́ны взя́ти тверды́ню, и ра́товаху и́хъ.
И ви́дѣ Иу́да, я́ко нача́ся бра́нь, и во́пль гра́да взы́де да́же до небесе́ труба́ми и гла́сомъ ве́лiимъ,
и рече́ муже́мъ си́лы: бі́йтеся дне́сь за бра́тiю ва́шу.
И изы́де тремя́ нача́лы созади́ и́хъ: и воструби́ша труба́ми и возопи́ша въ моли́твѣ.
И позна́ по́лкъ тимоѳе́овъ, я́ко маккаве́й е́сть, и от­бѣжа́ от­ лица́ его́, и поби́ и́хъ я́звою ве́лiею, и падо́ша от­ ни́хъ въ де́нь о́нъ я́ко о́смь ты́сящъ муже́й.
И обрати́ся [Иу́да] въ Масфу́ и пово­ева́ ю́ и взя́ ю́, и уби́ ве́сь му́жескъ по́лъ ея́ и взя́ коры́сти ея́, и сожже́ ю́ огне́мъ:
от­ту́ду по́йде и взя́ хасфо́ръ, маке́дъ и Восо́ръ и про́чыя гра́ды Галаади́тиды.
И по си́хъ словесѣ́хъ собра́ тимоѳе́й по́лкъ и́нъ и ополчи́ся къ лицу́ Рафо́на объ ону́ страну́ пото́ка.
И посла́ Иу́да согля́дати по́лкъ. и воз­вѣсти́ша ему́ глаго́люще: со́брани су́ть къ нему́ вси́ язы́цы, и́же о́крестъ на́съ, си́ла ве́лiя зѣло́:
и Ара́влянъ ная́ша въ по́мощь себѣ́, и ополча́ют­ся объ ону́ страну́ пото́ка, гото́ви прiити́ на тя́ на бра́нь. и и́де Иу́да во срѣ́тенiе и́хъ.
И рече́ тимоѳе́й нача́лникомъ во́евъ сво­и́хъ: егда́ при­­бли́жит­ся Иу́да и по́лкъ его́ къ пото́ку водно́му, а́ще прiи́детъ къ на́мъ пре́жде, не мо́жемъ постоя́ти проти́ву его́, я́ко могі́й воз­мо́жетъ проти́ву на́съ:
а́ще же устраши́т­ся и ополчи́т­ся объ ону́ страну́ рѣки́, пре́йдемъ къ нему́ и воз­мо́жемъ проти́ву его́.
Егда́ же при­­бли́жися Иу́да къ пото́ку водно́му, поста́ви кни́жники люді́й при­­ пото́цѣ и повелѣ́ и́мъ глаго́ля: не оставля́йте вся́каго человѣ́ка оста́тися въ полцѣ́, но да гряду́тъ вси́ на бра́нь.
И пре́йде на ни́хъ пре́жде, и вси́ лю́дiе вслѣ́дъ его́. и сотре́ни су́ть вси́ язы́цы предъ лице́мъ его́, и поверго́ша ору́жiя своя́, и бѣжа́ша въ ка́пище, е́же къ Карнаи́нѣ.
И взя́ша гра́дъ, и ка́пище сожго́ша огне́мъ со всѣ́ми, я́же въ не́мъ: и побѣжде́нъ бы́сть Карнаи́нъ и не воз­мо́же ктому́ ста́ти проти́ву лица́ Иу́дина.
И собра́ Иу́да всѣ́хъ Изра́илтянъ, и́же бѣ́ху въ Галаади́тидѣ, от­ ма́ла да́же до вели́ка, и жены́ и́хъ и ча́да и́хъ и имѣ́нiя, по́лкъ вели́къ зѣло́, прiити́ въ зе́млю Иу́дину.
И прiидо́ша да́же до Ефро́на, и се́й гра́дъ ве́лiй на вхо́дѣ тве́рдъ зѣло́: и не бѣ́ уклони́тися от­ него́ на де́сно или́ шу́ее, но то́кмо сквоз­ѣ́ его́ про­ити́.
И заключи́шася, и́же бя́ху въ гра́дѣ, и загради́ша врата́ ка́менiемъ. и посла́ къ ни́мъ Иу́да со словесы́ ми́рными, глаго́ля:
про́йдемъ по земли́ ва́­шей, е́же от­ити́ въ зе́млю на́шу, и никто́же ва́съ изоби́дитъ, то́кмо нога́ми про́йдемъ. и не восхотѣ́ша от­ве́рсти ему́.
И повелѣ́ Иу́да проповѣ́дати въ полцѣ́ ополчи́тися ко­ему́ждо, въ не́мже кто́ е́сть мѣ́стѣ.
И ополчи́шася му́жiе си́лы и ра́товаша гра́дъ то́й ве́сь де́нь и всю́ но́щь. и предаде́ся гра́дъ въ ру́ки его́.
И поби́ вся́къ му́жескъ по́лъ усты́ меча́ и искорени́ его́, и взя́ коры́сти его́ и про́йде сквоз­ѣ́ гра́дъ по убие́нымъ.
И преидо́ша Иорда́нъ въ по́ле вели́кое проти́ву лицу́ веѳса́на.
И бѣ́ Иу́да собира́я да́льнѣйшихъ и увѣща́ваше люді́й по всему́ пути́, до́ндеже прiи́дутъ въ зе́млю Иу́дину.
И взыдо́ша на го́ру Сiо́нъ съ весе́лiемъ и ра́достiю и при­­несо́ша всесожже́нiя, я́ко не паде́ от­ ни́хъ ни еди́нъ, до́ндеже воз­врати́шася въ ми́рѣ.
И во дни́, въ ня́же бы́сть Иу́да и Ионаѳа́нъ въ Галаа́дѣ, и Си́монъ бра́тъ его́ въ Галиле́и проти́ву лицу́ Птолемаи́ды,
слы́ша Ио́сифъ Заха́рiинъ сы́нъ и аза́рiа, нача́лницы си́лы, о ве́щехъ благосодѣ́ян­ныхъ и о бра́нехъ, я́же сотвори́ша,
и рѣ́ша: сотвори́мъ и мы́ себѣ́ и́мя и по́йдемъ ра́товати на язы́ки, и́же о́крестъ на́съ.
И воз­вѣсти́ша су́щымъ от­ си́лы я́же съ ни́ми и идо́ша на Иамні́ю.
И изы́де горгі́а изъ гра́да и му́жiе его́ во срѣ́тенiе и́мъ на бра́нь.
И побѣжде́нъ бы́сть Ио́сифъ и аза́рiа, и гна́ни бы́ша да́же до предѣ́лъ Иу́диныхъ: и падо́ша въ де́нь о́нъ от­ люді́й Изра́илевыхъ я́ко двѣ́ ты́сящы муже́й. и бы́сть я́зва вели́ка въ лю́дехъ Изра́илевыхъ,
поне́же не послу́шаша Иу́ды и бра́тiй его́, мня́щеся хра́бри бы́ти:
ті́и же не бя́ху от­ сѣ́мене муже́й о́нѣхъ, и́миже даде́ся спасе́нiе Изра́илю руко́ю и́хъ.
И му́жъ Иу́да и бра́тiя его́ просла́вишася зѣло́ предъ всѣ́мъ Изра́илемъ и язы́ки всѣ́ми, идѣ́же слы́шашеся и́мя и́хъ.
И совокупи́шася къ ни́мъ бла́го глаго́лющiи.
И изы́де Иу́да и бра́тiя его́, и ра́товаху сыно́въ Иса́влихъ въ земли́ я́же къ ю́гу, и порази́ Хевро́на и дще́ри его́, и разори́ тверды́ни его́, и столпы́ его́ пожже́ о́крестъ.
И воз­дви́жеся ити́ въ зе́млю иноплеме́н­никовъ и прохожда́­ше самарі́ю.
Въ де́нь о́нъ падо́ша свяще́н­ницы на бра́ни, хотя́щiи хра́брѣе бы́ти, внегда́ изы́ти и́мъ на бра́нь безъ совѣ́та [его́].
И уклони́ся Иу́да во азо́тъ въ зе́млю иноплеме́н­никовъ, и разори́ ка́пища и́хъ, и извая́нiя бого́въ и́хъ сожже́ огне́мъ, и взя́ коры́сти от­ градо́въ, и воз­врати́ся въ зе́млю Иу́дину.
И ца́рь Антiо́хъ прохожда́­ше вы́шнiя страны́ и слы́ша, я́ко е́сть Елимаи́съ въ перси́дѣ гра́дъ сла́венъ бога́т­ст­вомъ, сребро́мъ и зла́томъ,
и хра́мъ въ не́мъ бога́тъ зѣло́, и ту́ запо́ны зла́ты, и броня́ и ору́жiя, я́же оста́ви ту́ Алекса́ндръ сы́нъ Фили́пповъ, ца́рь македо́нскiй, и́же ца́р­ст­вова пе́рвый во е́ллинѣхъ.
И прiи́де и иска́­ше взя́ти гра́дъ и плѣни́ти его́, и не воз­мо́же, я́ко позна́ся сло́во су́щымъ во гра́дѣ.
И воста́ша проти́ву ему́ на бра́нь, и побѣже́ от­ту́ду, и и́де со ско́рбiю ве́лiею, и воз­врати́ся въ Вавило́нъ.
И прiи́де воз­вѣща́яй ему́ нѣ́кто въ перси́ду, я́ко от­бѣго́ша полцы́ ходи́в­шiи во Иуде́ю.
И ходи́ лисі́а съ си́лою крѣ́пкою въ пе́рвыхъ, и прогна́нъ бы́сть от­ лица́ и́хъ, и воз­мого́ша ору́жiями и си́лами и коры́стьми мно́гими, я́же взя́ша от­ полко́въ, и́хже изби́ша.
И разори́ша ме́рзость, ю́же созда́ на олтари́ во Иерусали́мѣ, и святы́ню, я́коже пре́жде окружи́ша стѣна́ми высо́кими, и веѳсу́ру гра́дъ его́.
И бы́сть я́ко услы́ша ца́рь словеса́ сiя́, устраши́ся и смути́ся зѣло́: и паде́ на ло́же и впаде́ въ неду́гъ от­ печа́ли, поне́же не сбы́ст­ся ему́, я́коже помышля́ше.
И бѣ́ ту́ дни́ мно́ги, поне́же обнови́ся на не́мъ печа́ль вели́ка, и мня́ше, я́ко у́мретъ.
И созва́ вся́ дру́ги своя́ и рече́ и́мъ: отъи́де со́нъ от­ о́чiю мое́ю, и испадо́хъ се́рдцемъ от­ печа́ли,
и рѣ́хъ въ се́рдцы мо­е́мъ: до коли́кiя ско́рби до­идо́хъ и волны́ ве́лiя, въ не́йже ны́нѣ е́смь? я́ко бла́гъ и люби́мь бы́хъ во вла́сти мо­е́й:
ны́нѣ же помина́ю зла́я, я́же сотвори́хъ во Иерусали́мѣ, и взя́хъ вся́ сосу́ды зла́ты и сре́бряны въ не́мъ, и посла́хъ изъя́ти обита́ющихъ во Иуде́и вотще́:
позна́хъ у́бо, я́ко си́хъ ра́ди обрѣто́ша мя́ зла́я сiя́: и се́, ги́бну ско́рбiю ве́лiею въ земли́ чужде́й.
И при­­зва́ Фили́ппа еди́наго от­ друго́въ сво­и́хъ, и поста́ви его́ надъ всѣ́мъ ца́р­ст­вомъ сво­и́мъ,
и даде́ ему́ дiади́му и ри́зу свою́ и пе́рстень, е́же води́ти Антiо́ха сы́на его́ и воспита́ти его́ е́же ца́р­ст­вовати.
И у́мре та́мо Антiо́хъ ца́рь въ лѣ́то сто́ четы́редесять девя́тое.
И позна́ лисі́а, я́ко у́мре ца́рь. и поста́ви ца́р­ст­вовати Антiо́ха сы́на его́ вмѣ́сто его́, его́же воспита́ ю́ношу, и нарече́ и́мя ему́ Евпа́торъ.
И су́щiи во краегра́дiи заключи́ша Изра́иля о́крестъ святы́хъ и иска́ху и́мъ зла́я всегда́ и утвержде́нiе язы́комъ.
И умы́сли Иу́да изгна́ти и́хъ: и созва́ вся́ лю́ди, да обстоя́тъ и́хъ.
И собра́шася вку́пѣ и обсѣдо́ша и́хъ въ лѣ́то сто́ пятьдеся́тое, и сотвори́ на ни́хъ стрѣлостоя́телницы и миха́ны.
И изыдо́ша от­ ни́хъ изъ заключе́нiя, и при­­лѣпи́шася тѣ́мъ нѣ́цыи нечести́вiи от­ Изра́иля,
и идо́ша ко царю́ и рѣ́ша: доко́лѣ не сотвори́ши суда́ и от­мсти́ши бра́тiю на́шу?
мы́ благоволи́мъ служи́ти отцу́ тво­ему́ и ходи́ти въ за́повѣдехъ его́ и послѣ́довати повелѣ́ниемъ его́:
и облеже́ни су́ть во краегра́дiи сы́нове люді́й на́шихъ, сего́ ра́ди и от­чужда́ют­ся от­ на́съ: и ели́цы обрѣта́хуся от­ на́съ, погубля́хуся, и наслѣ́дiя на́ша расхища́ема бя́ху:
и не на на́съ то́кмо простро́ша ру́ку, но и на вся́ предѣ́лы на́шя:
и се́, ополчи́шася дне́сь на краегра́дiе во Иерусали́мѣ, е́же взя́ти его́ и святы́ню, и веѳсу́ру утверди́ша:
и а́ще не предвари́ши и́хъ скорѣ́е, бо́лшая си́хъ сотворя́тъ, и не воз­мо́жеши удержа́ти и́хъ.
И прогнѣ́вася ца́рь, егда́ услы́ша, и собра́ вся́ дру́ги своя́ и нача́лники си́лы сво­ея́ и и́же надъ ко́н­ники:
и от­ ца́р­ст­въ ины́хъ и от­ острово́въ морски́хъ прiидо́ша къ нему́ си́лы нае́мницы:
и бы́сть число́ си́лъ его́ сто́ ты́сящъ пѣшце́въ и два́десять ты́сящъ ко́н­никовъ, и слоно́въ три́десять два́ вѣ́дящихъ бра́нь.
И прiидо́ша сквоз­ѣ́ Идуме́ю и ополчи́шася въ веѳсу́рѣ, и ра́товаху дни́ мно́ги и сотвори́ша миха́ны: и изыдо́ша и пожго́ша и́хъ огне́мъ и би́шася му́же­с­т­вен­нѣ.
И отъи́де Иу́да от­ краегра́дiя и ополчи́ся въ веѳсаха́рiи проти́ву полка́ царе́ва.
И воста́ ца́рь зѣло́ ра́но и воз­дви́же ополче́нiе во устремле́нiи его́ по пути́ веѳсаха́рiи: и устро́ишася си́лы на бра́нь, и воструби́ша труба́ми,
и слоно́мъ показа́ша кро́вь гро́здову и я́годы, е́же поостри́ти и́хъ на бра́нь:
и разлучи́ша звѣре́й на полки́ и при­­ста́виша ко­ему́ждо слону́ ты́сящу муже́й облече́н­ныхъ въ броня́ желѣ́зомъ соплете́ны, и шле́мы мѣ́дяни на глава́хъ и́хъ, и пя́ть со́тъ ко́н­никовъ вчине́ныхъ ко­ему́ждо звѣ́рю избра́н­ныхъ.
Сiя́ бѣ́ша пре́жде вре́мене, идѣ́же а́ще бѣ́ звѣ́рь: и идѣ́же а́ще идя́ше, идя́ху вку́пѣ и не от­ступа́ху от­ него́.
И пи́рги древя́ни на ни́хъ крѣ́пцы защища́ющiи на ко́­емждо звѣ́ри, препоя́сани на не́мъ миха́нами, и на ко́­емждо муже́й си́лы три́десять два́ вою́ющихъ на ни́хъ, и инді́анинъ управи́тель его́.
И про́чыя ко́н­ники сю́ду и сю́ду поста́виша на двѣ́ ча́сти полка́, побужда́юще и загражда́юще въ де́брехъ.
Егда́ же воз­сiя́ со́лнце на щиты́ златы́я и мѣ́дяныя, обсiя́ша го́ры от­ ни́хъ и облиста́ша я́ко лампа́ды о́гнен­ныя.
И от­лучи́ся ча́сть нѣ́кая от­ полка́ царе́ва на го́ры высо́ки, и нѣ́цыи на ни́жшая, и идя́ху крѣ́пцѣ и чи́н­но.
И поколеба́шася вси́ слы́шащiи гла́съ мно́же­ст­ва и́хъ, и путьше́­ст­вiя мно́гихъ, и сраже́нiя ору́жiй: бѣ́ бо ополче́нiе вели́ко зѣло́ и крѣ́пко.
И при­­бли́жися Иу́да и по́лкъ его́ на бра́нь, и падо́ша от­ полка́ царе́ва ше́сть со́тъ муже́й.
И уви́дѣ Елеаза́ръ сы́нъ Савара́нь еди́наго от­ звѣре́й облече́на въ броню́ ца́рску, и бя́ше вы́ше про́чiихъ звѣре́й, и воз­мнѣ́ся ему́, я́ко на не́мъ е́сть ца́рь:
и вдаде́ся са́мъ е́же изба́вити лю́ди своя́ и сотвори́ти себѣ́ и́мя вѣ́чное,
и тече́ къ нему́ съ де́рзостiю въ среди́ну полка́, и побива́­ше одесну́ю и ошу́юю, и раздѣля́хуся от­ него́ сю́ду и сю́ду:
и вни́де подъ слона́, и подложи́ся ему́, и уби́ его́, и паде́ на зе́млю верху́ его́, и у́мре ту́.
И ви́дѣша си́лу ца́р­ст­ва и устремле́нiе во́евъ, и уклони́шася от­ ни́хъ.
Су́щiи же от­ полка́ царе́ва взыдо́ша проти́ву и́хъ на Иерусали́мъ: и ополчи́ся ца́рь на Иуде́ю и на го́ру Сiо́нъ.
И сотвори́ ми́ръ съ су́щими въ веѳсу́рѣхъ: и изыдо́ша изъ гра́да, я́ко не бѣ́ и́мъ та́мо пи́щи, е́же затвори́тися въ не́мъ, поне́же суббо́та бя́ше земли́.
И взя́ ца́рь веѳсу́ру и поста́ви ту́ стра́жу храни́ти ю́.
И ополчи́ся на мѣ́сто святы́ни дни́ мно́ги, и поста́ви ту́ стрѣлостоя́телницы и миха́ны, и огнеме́тницы и каменоме́тницы и скорпiо́ны, е́же бы мета́ти стрѣ́лы и пра́щы.
Сотвори́ша же и ті́и миха́ны проти́ву миха́нъ и́хъ, и бра́шася дни́ мно́ги.
Пи́ща же не бя́ше во гра́дѣ, зане́же седмо́е лѣ́то бѣ́, и избѣжа́в­шiи во Иуде́ю от­ язы́къ поядо́ша оста́нокъ сокрове́нiя.
И оста́шася во святи́лищи муже́й ма́ло, я́ко объя́тъ и́хъ гла́дъ, и расточе́ни бы́ша кі́йждо въ мѣ́сто свое́.
И слы́ша лисі́а, я́ко Фили́ппъ, его́же поста́ви ца́рь Антiо́хъ, еще́ жи́въ сы́й, да воспита́етъ Антiо́ха сы́на его́, во е́же ца́р­ст­вовати ему́,
воз­врати́ся от­ перси́ды и миді́и, и во́и ца́рстiи ходи́в­шiи съ ни́мъ, и я́ко и́щетъ прiя́ти ве́щы:
и потща́ся по­ити́ от­ краегра́дiя и глаго́лати ко царю́ и во­ево́дамъ си́лы и къ муже́мъ: оскудѣва́емъ на вся́къ де́нь, и пи́ща на́мъ ма́ла [е́сть], и мѣ́сто, е́же обсто­и́мъ, утвержде́но, и надлежи́тъ на́мъ [стро́ити] я́же о ца́р­ст­вѣ:
ны́нѣ у́бо дади́мъ десни́цу человѣ́комъ тѣ́мъ и сотвори́мъ съ ни́ми ми́ръ и со всѣ́ми людьми́ и́хъ,
и уста́вимъ и́мъ, да хо́дятъ въ зако́нѣхъ сво­и́хъ, я́коже пре́жде: ра́ди бо зако́новъ сво­и́хъ, я́же разруши́хомъ, прогнѣ́вашася и сотвори́ша вся́ сiя́.
И уго́дно бы́сть сло́во предъ царе́мъ и нача́лники, и посла́ къ ни́мъ ми́ръ сотвори́ти. и прiя́ша.
И кля́т­ся и́мъ ца́рь и нача́лницы: о си́хъ изыдо́ша изъ тверды́ни.
И вни́де ца́рь въ го́ру Сiо́нъ и ви́дѣ тверды́ню мѣ́ста: и от­ве́ржеся кля́твы, е́юже кля́т­ся, и повелѣ́ разори́ти стѣ́ну о́крестъ.
И отъи́де тща́телно и воз­врати́ся во Антiохі́ю, и обрѣ́те Фили́ппа госпо́д­ст­ву­ю­ща надъ гра́домъ, и во­ева́ на́нь, и взя́ гра́дъ ну́ждею.
И слы́ша дими́трiй, я́ко паде́ никано́ръ и си́лы его́ во бра́ни, и при­­ложи́ вакхи́да и алки́ма па́ки посла́ти во Иуде́ю, и десны́й ро́гъ съ ни́ми.
И идо́ша путе́мъ, и́же [веде́тъ] въ Галга́лы, и ополчи́шася на месало́ѳъ, и́же е́сть во Арви́лѣхъ, и взя́ша его́, и поби́ша ду́шъ человѣ́ческихъ мно́го.
И въ ме́сяцъ пе́рвый лѣ́та сто́ пятьдеся́тъ втора́го, при­­ступи́ша во́ини ко Иерусали́му,
и воста́ша и идо́ша въ вере́ю въ два́десяти ты́сящахъ муже́й и двѣ́ ты́сящы ко́н­никовъ.
Иу́да же бѣ́ ополче́нъ во Елаа́сѣ, и три́ ты́сящы муже́й избра́н­ныхъ съ ни́мъ.
И ви́дѣша мно́же­с­т­во си́лъ, я́ко мно́ги су́ть, и устраши́шася зѣло́: и избѣго́ша мно́зи от­ полка́, и не оста́ся от­ ни́хъ то́кмо о́смь со́тъ муже́й.
И ви́дѣ Иу́да, я́ко расточи́ся по́лкъ его́, и бра́нь оскорбля́ше его́: и сокруши́ся се́рдцемъ, я́ко не имѣ́яше вре́мене собра́ти и́хъ,
и ослабѣ́ и рече́ оста́в­шымъ: воста́немъ и взы́демъ на супоста́ты на́шя, а́ще мо́жемъ ра́товати проти́ву и́хъ.
И от­враща́ху его́ реку́ще: не мо́жемъ, но спасе́мъ то́кмо ду́шы своя́ ны́нѣ, и воз­врати́мся со бра́тiею на́­шею, и ополчи́мся на ни́хъ: мы́ же ма́ли.
И рече́ Иу́да: не бу́ди ми́ сотвори́ти ве́щь сiю́, е́же бѣжа́ти от­ ни́хъ: и а́ще при­­бли́жися вре́мя на́­ше, у́мремъ му́же­с­т­вен­но ра́ди бра́тiи на́­шея и не оста́вимъ вины́ сла́вѣ на́­шей.
И воз­дви́жеся си́ла от­ полка́ и ста́ во срѣ́тенiе и́мъ, и разлучи́шася ко́н­ницы на двѣ́ ча́сти, и пра́щницы и стрѣлцы́ предъидя́ху си́лѣ, и предподви́жницы вси́ си́льнiи.
Вакхи́дъ же бѣ́ на деснѣ́мъ ро́зѣ, и при­­бли́жися по́лкъ от­ двою́ страну́, и воз­глаша́ху труба́ми.
И воструби́ша, и́же бя́ху от­ страны́ Иу́дины, и ті́и труба́ми: и поколеба́ся земля́ от­ гла́са ополче́нiй. и бы́сть бра́нь сраже́на от­ у́тра да́же до ве́чера.
И ви́дѣ Иу́да, я́ко вакхи́дъ и крѣ́пость полка́ въ десны́хъ: и собра́шася къ нему́ вси́ крѣ́пцыи се́рдцемъ:
и сотре́ся десны́й ро́гъ от­ ни́хъ, и гна́­ше вслѣ́дъ и́хъ да́же до горы́ азо́та.
И су́щiи въ лѣ́вѣмъ ро́зѣ ви́дѣша, я́ко сотре́ся десны́й ро́гъ, и обрати́шася по стопа́мъ Иу́динымъ и су́щихъ съ ни́мъ созади́.
И отягчи́ся бра́нь, и падо́ша я́звени мно́зи от­ си́хъ и от­ тѣ́хъ:
и Иу́да паде́, про́чiи же бѣжа́ша.
И взя́ста Ионаѳа́нъ и Си́монъ Иу́ду бра́та сво­его́ и погребо́ста его́ во гро́бѣ оте́цъ его́ въ моди́нѣ.
И пла́кашася о не́мъ и рыда́­ше его́ ве́сь Изра́иль пла́чемъ ве́лiимъ, и сѣ́товаху дни́ мно́ги и реко́ша:
ка́ко паде́ си́льный спаса́яй Изра́иля?
Про́чая же слове́съ и бра́ней Иу́диныхъ и благи́хъ му́же­ст­въ, и́хже сотвори́, и вели́че­ст­ва его́, не су́ть пи́сана: мно́га бо бя́ху зѣло́.
И бы́сть по преставле́нiи Иу́динѣ, пронико́ша беззако́н­нiи во всѣ́хъ предѣ́лѣхъ Изра́илевыхъ, и прозябо́ша вси́ дѣ́ла­ю­щiи беззако́нiе.
Во дни́ о́ны бы́сть гла́дъ вели́къ зѣло́, и от­ступи́ страна́ съ ни́ми.
И избра́ вакхи́дъ нечести́выхъ муже́й и поста́ви и́хъ госпо́дiями страны́.
И иска́ху и испыта́ху друго́въ Иу́диныхъ и при­­вожда́ху тѣ́хъ къ вакхи́ду: и мстя́ше и́мъ и посмѣва́­шеся и́мъ.
И бы́сть ско́рбь вели́ка во Изра́или, я́же не бы́сть от­ дні́й, въ ни́хже не яви́ся проро́къ во Изра́или.
И собра́шася вси́ дру́зи Иу́дины и реко́ша Ионаѳа́ну:
от­не́лѣже бра́тъ тво́й Иу́да сконча́ся, и му́жъ подо́бенъ ему́ нѣ́сть изы́ти проти́ву враго́въ и вакхи́да и вражду́ющихъ язы́ку на́­шему:
ны́нѣ у́бо тебе́ дне́сь избра́хомъ, е́же бы́ти вмѣ́сто его́ на́мъ въ нача́лника и вожда́, е́же ра́товати во бра́ни на́­шей.
И прiя́ Ионаѳа́нъ во вре́мя о́но нача́л­ст­во и воста́ вмѣ́сто Иу́ды бра́та сво­его́.
И позна́ вакхи́дъ и иска́­ше его́ уби́ти.
И позна́ Ионаѳа́нъ и Си́монъ бра́тъ его́ и вси́ и́же съ ни́мъ [бя́ху], и побѣго́ша въ пусты́ню Ѳеку́е, и ополчи́шася при­­ водѣ́ рва́ Асфа́ра.
И позна́ вакхи́дъ въ де́нь суббо́тъ, и пре́йде са́мъ и вси́ во́и его́ объ ону́ страну́ Иорда́на.
И посла́ Ионаѳа́нъ бра́та сво­его́ вожда́ наро́ду и моли́ навате́овъ друго́въ сво­и́хъ предста́вити и́мъ при­­готовле́нiе и́хъ мно́гое.
И изыдо́ша сы́нове Иамврі́ины от­ мида́вы, и я́ша Иоа́н­на и вся́ ели́ка имѣ́, и от­идо́ша иму́ще та́.
По словесѣ́хъ же си́хъ воз­вѣсти́ша Ионаѳа́ну и Си́мону бра́ту его́, я́ко сы́нове Иамврі́ины творя́тъ бра́къ вели́кiй и веду́тъ невѣ́сту от­ Надава́ѳа, дще́рь еди́наго от­ вели́кихъ вельмо́жъ Ханаа́нскихъ, съ го́рдостiю ве́лiею.
И помяну́ша Иоа́н­на бра́та сво­его́, и взыдо́ша, и скры́шася подъ сѣ́нiю горы́:
и воз­дви́гнуша о́чи сво­и́ и ви́дѣша, и се́, пли́щь и угото́ванiе мно́гое, и жени́хъ изы́де и дру́зи его́ и бра́тiя его́ бо срѣ́тенiе и́мъ съ тимпа́ны и мусикі́ами и ору́жiи мно́гими:
и воста́ша на ни́хъ от­ заса́ды и́же при­­ Ионаѳа́нѣ и уби́ша и́хъ, и падо́ша я́звени мно́зи, про́чiи же бѣго́ша въ го́ру: и взя́ша вся́ коры́сти и́хъ.
И обрати́ся бра́къ въ сѣ́тованiе, и гла́съ мусикі́и и́хъ въ пла́чь.
И от­мсти́ша от­мще́нiе кро́ве бра́та сво­его́ и воз­врати́шася на бре́гъ Иорда́нскiй.
И слы́ша вакхи́дъ и прiи́де въ де́нь суббо́тный да́же до брего́въ Иорда́нскихъ съ си́лою мно́гою.
И рече́ ко сво­и́мъ Ионаѳа́нъ: воста́немъ ны́нѣ и ополчи́мся за ду́шы на́шя, нѣ́сть бо дне́сь я́коже вчера́ и тре́тiяго дне́:
се́ бо, бра́нь проти́ву на́съ и созади́ на́съ: вода́ же Иорда́нская сю́ду и сю́ду, и бла́то и лѣ́съ, и нѣ́сть мѣ́ста, е́же уклони́тися:
ны́нѣ у́бо возопі́йте на небо, да изба́витеся от­ ру́къ враго́въ ва́шихъ. и срази́ся бра́нь.
И простре́ Ионаѳа́нъ ру́ку свою́ уби́ти вакхи́да, и уклони́ся от него́ вспя́ть.
И вскочи́ Ионаѳа́нъ и и́же съ ни́мъ во Иорда́нъ, и преплыва́ху на объ ону́ страну́, и не преидо́ша по ни́хъ Иорда́на.
И падо́ша от­ страны́ вакхи́дины дне́ о́наго я́ко ты́сяща муже́й.
И воз­врати́ся во Иерусали́мъ и созда́ гра́ды тве́рды во Иуде́и, тверды́ню во иерихо́нѣ и я́же во Еммау́мѣ и веѳоро́нѣ, и Веѳи́ли и Ѳемна́ѳѣ, и фараѳо́нѣ и тефо́нѣ, со стѣна́ми высо́кими и врата́ми и заво́рами,
и поста́ви стра́жу въ ни́хъ, е́же враждова́ти Изра́илю:
и утверди́ гра́дъ и́же въ веѳсу́рѣ, и газа́ру, и краегра́дiе, и поста́ви въ ни́хъ си́лы и предложе́нiе бра́­шенъ:
и взя́ сы́ны вождо́въ страны́ въ зало́гъ и посади́ и́хъ въ краегра́дiи во Иерусали́мѣ подъ стра́жею.
И въ лѣ́то сто́ пятьдеся́тъ тре́тiе ме́сяца втора́го, заповѣ́да алки́мъ разори́ти стѣ́ну двора́ святы́хъ вну́трен­няго, и разори́ дѣла́ проро́ковъ, и нача́ разоря́ти.
Во вре́мя о́но пораже́нъ бы́сть алки́мъ, и воспяти́шася дѣла́ его́, и загради́шася уста́ его́, и разслабѣ́ и не можа́­ше ктому́ глаго́лати сло́ва и заповѣ́дати о до́мѣ сво­е́мъ.
И у́мре алки́мъ во вре́мя о́но съ му́кою ве́лiею.
И ви́дѣ вакхи́дъ, я́ко у́мре алки́мъ, и воз­врати́ся ко царю́. и умолча́ земля́ Иу́дина лѣ́та два́.
И совѣща́ша вси́ беззако́н­ницы реку́ще: се́, Ионаѳа́нъ и и́же съ ни́мъ въ поко́и обита́ютъ упова́юще: ны́нѣ у́бо наведе́мъ вакхи́да, и по­има́етъ и́хъ всѣ́хъ во еди́ну но́щь.
И ше́дше совѣща́шася съ ни́мъ.
И воста́ ити́ съ си́лою мно́гою и посла́ еписто́лiи та́й всѣ́мъ спобори́телемъ его́, и́же во Иуде́и, да и́мутъ Ионаѳа́на и су́щихъ съ ни́мъ. и не воз­мого́ша, я́ко позна́ся и́мъ совѣ́тъ и́хъ.
И я́ша от­ муже́й страны́ нача́лниковъ зло́бы пятьдеся́тъ муже́й и уби́ша и́хъ.
И отъи́де Ионаѳа́нъ и Си́монъ и и́же съ ни́ми въ веѳвасі́ю, я́же въ пусты́ни, и созда́ разоре́ная ея́ и укрѣпи́ ю́.
И позна́ вакхи́дъ, и собра́ все́ мно́же­с­т­во свое́, и су́щымъ от­ Иуде́и воз­вѣсти́.
И ше́дъ ополчи́ся на веѳвасі́ю, и во­ева́­ше ю́ дни́ мно́ги, и сотвори́ миха́ны.
И оста́ви Ионаѳа́нъ Си́мона бра́та сво­его́ во гра́дѣ, и изы́де во страну́, и изы́де въ числѣ́.
И порази́ одоми́ра и бра́тiю его́ и сыно́въ фасиро́нихъ въ жили́щихъ и́хъ, и нача́ избива́ти и восходи́ти въ си́лахъ.
Си́монъ же и и́же съ ни́мъ изыдо́ша изъ гра́да и пожго́ша миха́ны,
и ра́товаху проти́ву вакхи́да, и сотре́ся от­ ни́хъ, и озлобля́ху его́ зѣло́, я́ко бѣ́ совѣ́тъ его́ и похо́дъ его́ вотще́.
И прогнѣ́вася я́ростiю на муже́й беззако́н­ныхъ, совѣ́товав­шихъ ему́ прiити́ во страну́, и уби́ от­ ни́хъ мно́гихъ, и совѣща́ся от­ити́ въ зе́млю свою́.
И позна́ Ионаѳа́нъ и посла́ къ нему́ старѣ́йшинъ соста́витими́ръ съ ни́мъ и от­да́ти и́мъ плѣ́нъ.
И прiя́, и сотвори́ по словесе́мъ его́, и кля́т­ся ему́ не иска́ти ему́ зла́ во вся́ дни́ живота́ его́.
И от­даде́ ему́ плѣ́нъ, его́же пре́жде плѣни́ от­ земли́ Иу́дины: и воз­вра́щься отъи́де въ зе́млю свою́ и не при­­ложи́ ктому́ прiити́ въ предѣ́лы и́хъ.
И преста́ ме́чь от­ Изра́иля. и обита́ Ионаѳа́нъ въ Махма́сѣ: и нача́ Ионаѳа́нъ суди́ти лю́ди и истреби́ нечести́выхъ от­ Изра́иля.
И ви́дѣ Ионаѳа́нъ я́ко вре́мя ему́ споспѣше­ст­ву́етъ, и избра́ му́жы и посла́ и́хъ въ ри́мъ соста́вити и обнови́ти съ ни́ми дру́жбу,
и ко спартiа́томъ и ко ины́мъ мѣсто́мъ посла́ еписто́лiи, по тому́жде о́бразу.
И идо́ша въ ри́мъ и внидо́ша въ совѣ́тный до́мъ и реко́ша: Ионаѳа́нъ архiере́й и язы́къ Иуде́йскiй посла́ша на́съ обнови́ти дру́жбу съ ва́ми и споборе́нiе по пре́жнему.
И да́ша еписто́лiи и́мъ къ ни́мъ по мѣ́сту, да прово́дятъ и́хъ въ зе́млю Иу́дину съ ми́ромъ.
И сiе́ списа́нiе еписто́лiй, и́хже писа́ Ионаѳа́нъ ко спартiа́томъ:
Ионаѳа́нъ архiере́й и старѣ́йшины люді́й, и жерцы́ и про́чiи лю́дiе Иуде́йстiи, спартiа́томъ бра́тiи ра́доватися:
еще́ пре́жде по́сланы бя́ху еписто́лiи ко оні́и архiере́ю от­ да́рiа ца́р­ст­вовав­шаго въ ва́съ, я́ко есте́ бра́тiя на́ша, я́коже списа́нiе содержи́тъ:
и прiя́ оні́а му́жа по́сланаго сла́вно и прiя́тъ еписто́лiи, въ ни́хже завѣща́но о споборе́нiи и дру́жбѣ:
и мы́ у́бо не тре́бу­ю­ще си́хъ, утѣше́нiе иму́ще святы́я кни́ги, я́же въ рука́хъ на́шихъ,
покуси́хомся посла́ти къ ва́мъ обнови́ти бра́т­ст­во и дру́жбу, е́же бы не от­чужди́тися ва́съ: мно́га бо времена́ про­идо́ша, от­не́лѣже посла́сте къ на́мъ:
мы́ у́бо во вся́ко вре́мя непреста́н­но и въ пра́здники и въ про́чихъ подоба́ющихъ дне́хъ воспомина́емъ ва́съ въ же́ртвахъ, я́же при­­но́симъ, и въ моли́твахъ, я́коже подоба́етъ и лѣ́по е́сть воспомина́ти бра́тiю:
весели́мся у́бо о сла́вѣ ва́­шей:
на́съ же обыдо́ша мно́ги ско́рби и мно́ги бра́ни, и ра́товаша на́съ ца́рiе, и́же о́крестъ на́съ:
не хотѣ́хомъ у́бо стужа́ти ва́мъ и про́чiимъ спобо́рникомъ и друго́мъ на́шымъ во бра́нехъ си́хъ,
имѣ́емъ бо съ небесе́ по́мощь помога́ющую на́мъ, и изба́вихомся от­ вра́гъ на́шихъ, и смири́шася врази́ на́ши:
избра́хомъ у́бо нуми́нiа Антiо́хова сы́на и антипа́тра Иасо́нова, и посла́хомъ къ ри́мляномъ обнови́ти съ ни́ми дру́жбу и споборе́нiе пре́жнее:
заповѣ́дахомъ у́бо и́мъ и къ ва́мъ по­ити́ и поздра́вити ва́съ, и да́ти ва́мъ от­ на́съ посла́нiя о обновле́нiи и о бра́т­ст­вѣ на́­шемъ:
и ны́нѣ добрѣ́ сотворите́ от­вѣщава́юще на́мъ на сiя́.
И сiе́ списа́нiе посла́нiй, и́хже посла́ оні́и:
да́рiй ца́рь спартiа́товъ оні́и свяще́н­нику вели́кому ра́доватися:
обрѣ́теся въ писа́нiихъ о спартiа́тѣхъ и Иуде́ехъ, я́ко су́ть бра́тiя и я́ко су́ть от­ ро́да Авраа́мля:
и ны́нѣ, от­не́лѣже сiя́ позна́хомъ, до́брѣ сотворите́ пи́шуще на́мъ о ми́рѣ ва́­шемъ:
и мы́ же восписа́хомъ ва́мъ: ско́ти ва́ши и имѣ́нiе ва́­ше на́ша су́ть, и я́же на́ша ва́ша су́ть: повелѣ́хомъ у́бо, да воз­вѣстя́тъ ва́мъ сiя́.
И слы́ша Ионаѳа́нъ, я́ко воз­врати́шася нача́лницы дими́триевы съ си́лою мно́гою, па́че не́же пре́жде, ра́товати на́нь,
и изы́де изъ Иерусали́ма, и срѣ́те и́хъ во Амаѳи́тстѣй странѣ́: не бо́ даде́ и́мъ вре́мене, да вни́дутъ во страну́ его́:
и посла́ созира́тели въ по́лкъ и́хъ: и воз­врати́шася и воз­вѣсти́ша ему́, я́ко си́це устроя́ют­ся напа́сти на ня́ но́щiю.
Егда́ же за́йде со́лнце, заповѣ́да Ионаѳа́нъ сво­и́мъ бдѣ́ти и бы́ти во ору́жiи и гото́витися на бра́нь всю́ но́щь, и поста́ви стра́жы о́крестъ полка́.
И слы́шаша супоста́ти, я́ко гото́въ е́сть Ионаѳа́нъ со сво­и́ми на бра́нь, и убоя́шася и ужасо́шася се́рдцемъ сво­и́мъ, и воз­жго́ша огни́ въ полцѣ́ сво­е́мъ и от­идо́ша.
Ионаѳа́нъ же и и́же съ ни́мъ бѣ́ша, не позна́ша да́же до у́тра: ви́дяху бо огни́ горя́щыя.
И погна́ Ионаѳа́нъ вслѣ́дъ и́хъ и не дости́же и́хъ, преидо́ша бо Елевѳе́ру рѣку́.
И обрати́ся Ионаѳа́нъ на Ара́вы, и́же нарица́хуся заведе́е, и порази́ и́хъ, и взя́ коры́сти и́хъ.
И воста́въ и́де въ Дама́скъ и прохожда́­ше всю́ страну́ ту́.
Си́монъ же изы́де и прiи́де да́же до Аскало́на и бли́жнихъ тверды́нь, и уклони́ся во Иоппі́ю и взя́ ю́.
Слы́ша бо, я́ко совѣща́шася тверды́ню преда́ти странѣ́ дими́трiевѣ, и поста́ви та́мо стра́жу, да стрегу́тъ ю́.
И воз­врати́ся Ионаѳа́нъ, и собра́ старѣ́йшины людскі́я, и совѣща́ся съ ни́ми созида́ти тверды́ни во Иуде́и
и воз­вы́сити стѣ́ны Иерусали́мскiя и воз­дви́гнути высоту́ ве́лiю между́ краегра́дiемъ и гра́домъ, е́же бы от­лучи́ти о́ное от­ гра́да, да бу́детъ сiе́ на уедине́нiи, я́ко да ни купу́ютъ, ниже́ продаю́тъ.
И собра́шася созида́ти гра́дъ, паде́ бо стѣна́ пото́ка, я́же от­ восто́ка, и угото́ваша нарица́емое хафенаѳа́.
И Си́монъ созда́ Адиду́ въ сефи́лѣ и утверди́ врата́ и заво́ры.
И взыска́ три́фонъ ца́р­ст­вовати во Асі́и и воз­ложи́ти дiади́му и простре́ти ру́ку на Антiо́ха царя́,
и убоя́ся, да не когда́ не попу́ститъ ему́ Ионаѳа́нъ и ра́товати бу́детъ на него́, и взыска́ пути́, е́же я́ти Ионаѳа́на и уби́ти его́: и воста́въ прiи́де въ веѳса́нъ.
И изы́де Ионаѳа́нъ во срѣ́тенiе ему́ съ четы́редесятiю ты́сящiю муже́й избра́н­ныхъ на ополче́нiе и прiи́де въ веѳса́нъ.
И ви́дѣ три́фонъ, я́ко прiи́де Ионаѳа́нъ съ во́и мно́гими, и простре́ти на́нь ру́ку убоя́ся:
и воспрiя́тъ его́ че́стно, и поста́ви его́ предъ всѣ́ми дру́ги сво­и́ми, и даде́ ему́ да́ры, и заповѣ́да всѣ́мъ си́ламъ сво­и́мъ послу́шати его́ я́ко себе́.
И рече́ Ионаѳа́ну: вску́ю утруди́лъ еси́ вся́ лю́ди сiя́, бра́ни не настоя́щей на́мъ?
и ны́нѣ от­пусти́ и́хъ въ до́мы своя́, избери́ же себѣ́ муже́й ма́ло, и́же бу́дутъ съ тобо́ю, и прiиди́ со мно́ю во Птолемаи́ду, и преда́мъ тебѣ́ ю́ и про́чыя тверды́ни и си́лы про́чыя, и всѣ́хъ и́же надъ потре́бами, и воз­вра́щься от­иду́: сего́ бо ра́ди прiидо́хъ.
И вѣ́ровавъ ему́, сотвори́, я́коже рече́, и от­пусти́ си́лы, и от­идо́ша въ зе́млю Иу́дину.
Оста́ви же съ собо́ю три́ ты́сящы муже́й, и́хже двѣ́ ты́сящы оста́ви въ Галиле́и, ты́сяща же идо́ша съ ни́мъ.
Егда́ же вни́де Ионаѳа́нъ во Птолемаи́ду, заключи́ша врата́ гра́дская во Птолемаи́дѣ, и я́ша его́, и всѣ́хъ в­ше́дшихъ съ ни́мъ уби́ша мече́мъ.
И посла́ три́фонъ во́и и ко́н­ники въ Галиле́ю и на по́ле вели́кое, е́же погуби́ти всѣ́хъ друго́въ Ионаѳа́новыхъ.
И позна́ша, я́ко я́тъ бы́сть Ионаѳа́нъ и убiе́нъ и вси́ и́же съ ни́мъ, и увѣща́ша са́ми себе́ и идо́ша угото́вани на бра́нь.
И ви́дѣша гоня́щiи, я́ко о души́ и́мъ е́сть, и воз­врати́шася.
И прiидо́ша вси́ съ ми́ромъ въ зе́млю Иу́дину, и пла́кашася Ионаѳа́на и су́щихъ съ ни́мъ, и убоя́шася зѣло́, и пла́каше ве́сь Изра́иль пла́чемъ ве́лiимъ.
И взыска́ша вси́ язы́цы, и́же о́крестъ и́хъ, сокруши́ти и́хъ, рѣ́ша бо: 54не имѣ́ютъ нача́лника и помога́ющаго: ны́нѣ у́бо пора́туемъ и́хъ и отъ­и́мемъ от­ человѣ́къ па́мять и́хъ.
Синодальный
Когда окрестные народы услышали, что построен жертвенник и возобновлено святилище, как прежде, сильно вознегодовали;
и решились истребить род Иакова, живший среди них, и начали убивать и истреблять людей в этом народе.
Тогда Иуда ополчился против сынов Исава в Идумее, в Акравиме, так как они держали в осаде Израиля, и поразил их великим поражением, и смирил их, и взял добычи их.
Вспомнил он и о злобе сынов Веана, которые были для народа сетью и претыканием, строя ему засады на дорогах.
Хотя они заперлись от него в башнях, но он ополчился против них, предал их заклятию и сожег огнем башни их со всеми, бывшими в них.
Потом он перешел к сынам Аммона и встретил сильное войско и многочисленный народ и Тимофея, предводителя их.
Он имел с ними много сражений, и они были разбиты пред лицем его; он поразил их;
взял Иазер и селения его и возвратился в Иудею.
Тогда собрались язычники, жившие в Галааде, против Израильтян, находившихся в пределах их, чтобы истребить их; но они бежали в крепость Дафему.
И послали письма к Иуде и братьям его и сказали: собрались против нас окружающие нас язычники, чтобы истребить нас,
и готовятся идти и сделать нападение на крепость, в которую мы убежали, и Тимофей предводительствует войском их.
Итак, приди и избавь нас от руки их, ибо множество из нас погибло;
и все братья наши, бывшие в пределах Това, преданы смерти, а жен их и детей их и имущество взяли в плен, и погубили там около тысячи мужей.
Еще читались эти письма, как вот, пришли другие вестники из Галилеи в разодранных одеждах с таким извещением:
собрались против нас из Птолемаиды и из Тира и Сидона, и из всей Галилеи языческой, чтобы погубить нас.
Когда услышал эти слова Иуда и народ, то собралось великое собрание для совещания, что сделать для сих братьев, находящихся в бедствии и угрожаемых войною от тех язычников?
Тогда Иуда сказал Симону, брату своему: выбери себе мужей и иди и защити братьев твоих, находящихся в Галилее; а я и Ионафан, брат мой, пойдем в Галаад.
И оставил он Иосифа, сына Захарии, и Азарию начальниками над народом с остатком войска в Иудее на охранение.
И дал им повеление, сказав: управляйте народом сим, но не начинайте войны против язычников до нашего возвращения.
Симону отделены для похода в Галилею три тысячи мужей, Иуде же – в Галаад восемь тысяч мужей.
И отправился Симон в Галилею и произвел много сражений с язычниками, и разбиты им язычники.
Он преследовал их до ворот Птолемаиды, и пало из язычников до трех тысяч мужей, и он взял добычи их.
Также взял он с собою находившихся в Галилее и Арваттах [Иудеев] с женами и детьми и со всем имением их и привел в Иудею с великою радостью.
А Иуда Маккавей и Ионафан, брат его, перешли Иордан и совершили трехдневный путь в пустыне.
Их встретили Навуфеи и приняли мирно, и рассказали им все, случившееся с братьями их в Галааде,
и что многие из них заперты в Васаре и Восоре, в Алемах, Хасфоре, Македе и Карнаине – все сии города укреплены и велики –
и в прочих городах Галаада находятся в осаде, и что завтра назначено напасть на эти укрепления и взять их и погубить всех их в один день.
Посему Иуда со своим войском вдруг направил путь свой в пустыню к Восору и взял этот город, и избил весь мужеский пол острием меча, и взял все добычи их, и сожег его огнем;
а оттуда отправился ночью и шел до укрепления.
Когда наступало утро, и подняли глаза, и вот, народ многочисленный, которому числа не было, поднимают лестницы и машины, чтобы взять укрепление, и осаждают бывших в нем.
Увидел Иуда, что началась битва и вопль города восходил на небо трубами и громким криком,
и сказал воинам: сражайтесь теперь за братьев ваших.
Он обошел врагов с тыла с тремя отрядами, и затрубили трубами и воскликнули с молитвою;
и узнало войско Тимофея, что это – Маккавей, и побежали от лица его, и он поразил их великим поражением, и пало из них в этот день до восьми тысяч мужей.
Тогда поворотил он в Масфу и осадил и взял ее, избил весь мужеский пол в ней, взял добычи ее и сожег ее огнем;
отправившись оттуда, он взял Хасфон, Макед, Восор и прочие города Галаадские.
После этих событий Тимофей собрал другое войско и расположился станом перед Рафоном по ту сторону потока.
И послал Иуда осмотреть войско, и объявили ему и сказали: собрались к ним все окружающие нас язычники – сила весьма многочисленная,
и они наняли в помощь себе Аравитян и расположились станом за потоком, будучи готовы идти против тебя войною. И пошел Иуда навстречу им.
Тогда Тимофей сказал своим военачальникам, когда Иуда и войско его приближались к потоку воды: если он перейдет к нам прежде, то мы не в силах будем устоять против него, ибо он превозможет нас.
Если же он убоится и расположится станом по ту сторону потока, то мы перейдем к нему и превозможем его.
Как только подошел Иуда к потоку воды, то поставил при потоке народных писцов и приказал им, сказав: не оставляйте ни одного человека в стане, но пусть все идут на сражение.
И переправился к ним первый и весь народ за ним. И сокрушены были пред лицем его все язычники, и бросили оружие свое, и убежали в капище, которое было в Карнаине.
Тогда взяли они этот город и сожгли огнем капище со всеми находившимися в нем; и побежден был Карнаин и не мог более противостоять Иуде.
И собрал Иуда всех Израильтян, находившихся в Галааде, от малого до большого, и жен их, и детей их, и имение, очень большое ополчение, чтобы идти в землю Иудейскую.
И дошли они до Ефрона. Это был большой город, весьма укрепленный, на пути; невозможно было уклониться от него ни вправо, ни влево; надобно было пройти посреди него,
а жители заперлись в нем и ворота завалили камнями.
Иуда послал к ним с мирным предложением: мы пройдем по земле вашей, чтобы идти нам в землю нашу, и никто не обидит вас, только ногами нашими пройдем. Но они не захотели отворить ему.
Тогда Иуда приказал объявить в ополчении, чтобы каждый ополчился на своем месте;
и ополчились воины и осаждали город весь тот день и всю ночь, и сдался город в руки его.
И побил он весь мужеский пол острием меча и до основания разрушил город, и взял добычи его, и прошел через город по убитым.
И переправились через Иордан на великую равнину против Вефсана.
И собирал Иуда отставших и ободрял народ в продолжение всего пути, доколе не пришли в землю Иудейскую.
И взошли на гору Сион с весельем и радостью и принесли всесожжения, потому что никто не пал из них до самого возвращения в мире.
В те дни, когда Иуда и Ионафан находились в Галааде, а Симон, брат его, – в Галилее перед Птолемаидою,
услышали Иосиф, сын Захарии, и Азарий, военачальники, о славных воинских подвигах, совершенных ими,
и сказали: сделаем и мы себе имя; пойдем воевать с язычниками, окружающими нас.
Так объявили они бывшему при них войску и пошли на Иамнию.
И вышел Горгий из города и воины его навстречу им на сражение.
И, обратившись в бегство, Иосиф и Азария были преследуемы до пределов Иудеи; и пали в этот день из народа Израильского до двух тысяч мужей.
И было великое замешательство в народе Израильском, потому что не послушались Иуды и братьев его, мечтая показать храбрость,
тогда как они не были от семени тех мужей, руке которых предоставлено спасение Израиля.
Но муж Иуда и братья его весьма прославились перед всем Израилем и перед всеми народами, где только слышно было имя их, –
и собирались к ним приветствующие.
После того вышел Иуда и братья его и воевали против сынов Исава в земле, лежащей к югу, и поразил Хеврон и селения его, и разрушил укрепление его, и сожег башни его вокруг него,
и поднялся, чтобы идти в землю иноплеменников, и прошел Самарию.
В то время пали в сражении священники, желавшие прославиться храбростью и безрассудно вышедшие на войну.
И обратился Иуда в Азот, землю иноплеменников, разрушил жертвенники их, сожег огнем резные изображения богов их, взял добычи городов и возвратился в землю Иудейскую.
Между тем царь Антиох, проходя верхние области, услышал, что есть в Персии город Елимаис, славящийся богатством, серебром и золотом,
и в нем – храм, весьма богатый, и есть там золотые покровы, брони и оружия, которые оставил там Александр, сын Филиппа, царь Македонский, – первый, воцарившийся над Еллинами.
И он пришел и старался взять этот город и ограбить его, но не мог, потому что намерение его стало известно жителям города.
Они поднялись против него войною, и он обратился в бегство и ушел оттуда с великою скорбью, чтобы отправиться в Вавилон.
Тогда пришел некто к нему в Персию с известием, что ополчения, ходившие в землю Иуды, обращены в бегство,
что Лисий ходил с сильным войском впереди всех, но был поражен Иудеями, и они усилились и оружием, и войском, и многими добычами, которые взяли от пораженных ими войск,
и что они разрушили мерзость, которую он воздвиг над жертвенником в Иерусалиме, а святилище по-прежнему обнесли высокими стенами, также и Вефсуру, город его.
Когда царь услышал слова сии, сильно испугался и встревожился, упал на постель и впал в изнеможение от печали, что не сбылось так, как он желал.
И много дней пробыл он там, ибо возобновлялась в нем сильная печаль; он думал, что умирает.
И созвал он всех друзей своих и сказал им: удалился сон от глаз моих, и я изнемог сердцем от печали.
И сказал я в сердце моем: до какой скорби дошел я и до какого великого смущения, в котором нахожусь теперь! А был я полезен и любим во владычестве моем.
Теперь же я воспоминаю о тех злодеяниях, которые я совершил в Иерусалиме, и как взял все находившиеся в нем золотые и серебряные сосуды и посылал истреблять обитающих в Иудее напрасно.
Теперь я познаю́, что за это постигли меня эти беды, – и вот, я погибаю от великой печали в чужой земле.
И призвал он Филиппа, одного из друзей своих, и поставил его правителем над всем царством своим;
и дал ему венец и царскую одежду свою и перстень, чтобы он руководил Антиоха, сына его, и воспитывал его для царствования.
И умер царь Антиох в сто сорок девятом году.
Когда Лисий узнал, что царь умер, то поставил вместо него на царство сына его, Антиоха, которого воспитывал в юности его, и назвал его именем Евпатора.
Между тем находившиеся в крепости теснили Израиля вокруг святилища и всегда старались делать ему зло, а язычникам служить опорою;
тогда Иуда решил выгнать их и созвал весь народ, чтобы осадить их.
Все собрались и осадили их в сто пятидесятом году, и устроил он против них стрелометательные орудия и машины.
Но некоторые из осажденных вышли, и к ним пристали некоторые из нечестивых Израильтян;
и пошли они к царю и сказали: доколе ты не сделаешь суда и не отмстишь за братьев наших?
Мы согласились служить отцу твоему и ходить по заповедям его и следовать повелениям его;
а сыны народа нашего осадили крепость и за то чуждаются нас, и кого из нас находят, умерщвляют, и имущества наши расхищают,
и не на нас только простерли они руку, но и на все пределы наши.
И вот, теперь осадили они крепость в Иерусалиме, чтобы овладеть ею, а святилище и Вефсуру укрепили.
Если ты не поспешишь предупредить их, то они сделают больше этого, и тогда ты не в силах будешь удержать их.
Услышав это, царь разгневался и собрал всех друзей своих и начальников войска своего и начальников конницы;
пришли к нему и из других царств и с морских островов войска наемные,
так что число войск его было: сто тысяч пеших, двадцать тысяч всадников и тридцать два слона, приученных к войне.
И прошли они через Идумею и расположились станом против Вефсуры, и сражались много дней и устроили машины; но те сделали вылазку и сожгли их огнем и сразились мужественно.
После сего Иуда отступил от крепости и расположился станом в Вефсахаре против стана царского.
Царь же, встав рано утром, поспешно отправился с войском своим по дороге к Вефсахаре, и приготовились войска к сражению и затрубили трубами.
Слонам показывали кровь винограда и тутовых ягод, чтобы возбудить их к битве,
и разделили этих животных на отряды и приставили к каждому слону по тысяче мужей в железных кольчугах и с медными шлемами на головах, сверх того по пятисот отборных всадников назначено было к каждому слону.
Они становились заблаговременно там, где был слон, и куда он шел, шли и они вместе, не отставая от него.
Притом на них были крепкие деревянные башни, покрывавшие каждого слона, укрепленные на них помочами, и в каждой из них по тридцати по два сильных мужей, которые сражались на них, и при слоне Индиец его.
Остальных же всадников расставили здесь и там – на двух сторонах ополчения, чтобы подавать знаки и подкреплять в тесных местах.
Когда солнце блеснуло на золотых и медных щитах, то заблистали от них горы и светились, как огненные светильники.
Одна часть царского войска протянута была по высоким горам, а другие – по низменным местам; и шли они твердо и стройно.
И смутились все, слышавшие шум множества их и шествие такого полчища и стук оружий, ибо войско было весьма великое и сильное.
И вступил Иуда и войско его в сражение – и пали из ополчения царского шестьсот мужей.
Тогда Елеазар, сын Саварана, увидел, что один из слонов покрыт бронею царскою и превосходил всех, и казалось, что на нем был царь, –
и он предал себя, чтобы спасти народ свой и приобрести себе вечное имя;
и смело побежал к нему в средину отряда, поражая направо и налево, и расступались от него и в ту, и в другую сторону;
и подбежал он под того слона, лег под него и убил его, и пал на него слон на землю, и он умер там.
Но, увидев силу царского ополчения и стремительность войск, Иудеи уклонились от них.
Царские же войска пошли против них на Иерусалим: царь направил войска на Иудею и на гору Сион.
И заключил он мир с бывшими в Вефсуре, которые вышли из города, ибо не было у них продовольствия, чтобы держаться в нем в осаде, потому что был субботний год на земле.
И овладел царь Вефсурою и оставил в ней стражу, чтобы стеречь ее.
Потом много дней осаждал святилище и поставил там стрелометательные орудия и машины, и огнеметательные, и камнеметательные, и копьеметательные, чтобы бросать стрелы и камни.
Но и Иудеи устроили машины против их машин и сражались много дней;
съестных же припасов недостало в хранилищах, потому что был седьмой год, и искавшие в Иудее безопасности от язычников издержали остатки запасов;
и осталось при святилище немного мужей, ибо одолел их голод, и разошлись каждый в свое место.
Услышал Лисий, что Филипп, которому царь Антиох еще при жизни поручил воспитывать сына своего, Антиоха, для царствования,
возвратился из Персии и Мидии и с ним ходившие с царем войска и что он домогается принять на себя дела царства.
Почему поспешно пошел и сказал царю, начальникам войска и вельможам: мы каждый день терпим недостаток и продовольствия у нас мало, а место, осаждаемое нами, крепко, между тем лежит на нас попечение о царстве.
Итак, подадим правую руку этим людям и заключим с ними мир и со всем народом их,
и предоставим им поступать по законам их, как прежде; ибо за свои законы, которые мы отменили, они раздражились и сделали всё это.
И угодно было это слово царю и начальникам, – и послал он к ним, чтобы заключить мир, что они и приняли;
и клялся им царь и начальники. После сего они вышли из крепости.
И взошел царь на гору Сион и, осмотрев укрепленные места, пренебрег клятвою, которою клялся, и велел разорить стены кругом.
Потом поспешно отправился, и, возвратившись в Антиохию, он нашел, что Филипп владеет городом, вступил с ним в сражение и силою взял город.
Когда Димитрий услышал, что Никанор и воины его пали в сражении, послал Вакхида и Алкима во второй раз в землю Иудейскую и правое крыло с ними.
И отправились они по дороге в Галгалы и расположились станом при Месалофе, что в Арвилах, и, овладев им, погубили множество людей.
В первом месяце сто пятьдесят второго года расположились они станом у Иерусалима,
но снялись и пошли к Верее с двадцатью тысячами мужей и двумя тысячами конницы.
А Иуда расположился станом при Елеасе, и три тысячи избранных мужей с ним.
Но, увидев множество войска, как оно многочисленно, они весьма устрашились, и многие из стана его разбежались, и осталось из них не более восьмисот мужей.
Когда увидел Иуда, что разбежалось ополчение его, а война тревожила его, он смутился сердцем, потому что не имел времени собрать их.
Он опечалился и сказал оставшимся: встанем и пойдем на противников наших; может быть, мы в силах будем сражаться с ними.
Но они отклоняли его и говорили: мы не в силах, но будем теперь спасать жизнь нашу, и потом возвратимся с братьями нашими, и тогда будем сражаться против них, а теперь нас мало.
Но Иуда сказал: нет, да не будет этого со мною, чтобы бежать от них; а если пришел час наш, то умрем мужественно за братьев наших и не оставим нарекания на славу нашу.
И двинулось войско из стана и стало против них; и разделилась конница на две части, а впереди войска шли пращники и стрельцы и все сильные передовые воины.
Вакхид же находился на правом крыле, и приближались отряды с обеих сторон и трубили трубами.
Затрубили трубами и бывшие с Иудою, и поколебалась земля от шума войск, и было упорное сражение от утра до вечера.
Когда увидел Иуда, что Вакхид и крепчайшая часть его войска находится на правой стороне, то собрались к нему все храбрые сердцем –
и разбито ими правое крыло, и они преследовали их до горы Азота.
Когда находившиеся на левом крыле увидели, что правое крыло разбито, то обратились вслед за Иудою и бывшими с ним, с тыла.
И сражение было жестокое, и много пало пораженных с той и другой стороны,
пал и Иуда, а прочие обратились в бегство.
И взяли Ионафан и Симон Иуду, брата своего, и похоронили его во гробе отцов его в Модине.
И оплакивали его и рыдали о нем сильно все Израильтяне, и печалились много дней и говорили:
как пал сильный, спасавший Израиля?
Прочие же дела Иуды, и сражения, и мужественные подвиги, которые совершил он, и величие его не описаны, ибо их было весьма много.
По смерти же Иуды во всех пределах Израильских явились люди беззаконные, и поднялись все делатели неправды.
В те самые дни был очень сильный голод, и страна пристала к ним.
И выбрал Вакхид нечестивых мужей и поставил их начальниками страны.
Они разведывали и разыскивали друзей Иуды и приводили их к Вакхиду, а он мстил им и издевался над ними.
И была великая скорбь в Израиле, какой не бывало с того дня, как не видно стало у них пророка.
Тогда собрались все друзья Иуды и сказали Ионафану:
с того времени, как скончался брат твой Иуда, нет подобного ему мужа, чтобы выйти против врагов и Вакхида и против ненавистников нашего народа.
Итак, теперь мы тебя избрали – быть нам вместо него начальником и вождем, чтобы вести войну нашу.
И принял Ионафан в то время предводительство и стал на место Иуды, брата своего.
И узнал о том Вакхид и искал убить его.
Об этом узнали Ионафан и Симон, брат его, и все бывшие с ним и убежали в пустыню Фекое и расположились станом при водах озера Асфар.
Вакхид, узнав о том в день субботний, переправился сам и все войско его за Иордан.
А Ионафан отправил брата своего – предводителя народа – и просил друзей своих, Наватеев, чтобы сложить у них большой запас свой.
Но вышли из Мидавы сыны Иамври и схватили Иоанна и все, что он имел, и ушли.
После сих происшествий сказали Ионафану и Симону, брату его, что сыны Иамври торжественно совершают знатный брак и провожают из Надавафа с великою пышностью невесту, дочь одного из знатных вельмож Хананейских.
Тогда вспомнили они об Иоанне, брате своем, и вышли, и скрылись под кровом горы.
Подняв глаза свои, они увидели: вот восклицания и большое приданое; навстречу вышел жених и друзья его и братья его с тимпанами и музыкою и со многими оружиями.
Тогда бывшие с Ионафаном поднялись на них из засады и побили их, и много пало пораженных, а остальные убежали на гору; и взяли они всю добычу их.
И обратилось брачное торжество в печаль, и звук музыки их – в плач.
Так отмстили они за кровь брата своего и возвратились к болотистому месту у Иордана.
И услышал об этом Вакхид – и в день субботний пришел к берегам Иордана с большим войском.
Тогда сказал Ионафан бывшим с ним: встанем теперь и сразимся за жизнь нашу, ибо ныне – не то, что вчера и третьего дня.
Вот, неприятель и спереди нас и сзади нас, вода Иордана с той и с другой стороны, и болото и лес, и нет места, куда уклониться.
Итак, теперь воззовите на небо, чтобы избавиться вам от руки врагов ваших.
И началось сражение. И простер Ионафан руку свою, чтобы поразить Вакхида, но тот уклонился от него назад.
И бросился Ионафан и бывшие с ним в Иордан и переплыли на другой берег, а те не перешли за ними Иордана.
И пало у Вакхида в тот день до тысячи мужей.
И возвратился он в Иерусалим и построил в Иудее крепкие города: крепость в Иерихоне, и Еммаум и Вефорон, и Вефиль и Фамнафу в Фарафоне, и Тефон с высокими стенами, воротами и запорами,
и поставил в них стражу, чтобы враждебно действовать против Израиля.
Укрепил также город в Вефсуре и Газару и крепость и оставил в них войско со съестными запасами,
и взял в заложники сыновей вождей страны и поместил их в Иерусалимской крепости под стражею.
В сто пятьдесят третьем году, во втором месяце, Алким велел разорить стену внутреннего двора храма и разрушить дело пророков, и уже начал разрушение.
Но в то самое время Алким поражен был ударом, и остановились предприятия его; уста его сомкнулись, он онемел и не мог более вымолвить ни одного слова и завещать о доме своем.
И умер Алким в то же время в тяжких мучениях.
Когда Вакхид узнал, что Алким умер, возвратился к царю; и земля Иудейская два года оставалась в покое.
Тогда все беззаконники совещались и говорили: вот, Ионафан и находящиеся с ним живут безопасно в покое; приведем теперь Вакхида, и он схватит всех их в одну ночь.
Пошли и предложили ему такой совет.
Он решился идти с большим войском и послал тайно письма всем союзникам своим, которые находились в Иудее, чтобы они схватили Ионафана и находящихся с ним, но они не могли, потому что замысел их сделался известен им.
И поймали они из мужей страны виновников этого злодейства до пятидесяти человек и убили их.
После сего удалились Ионафан и Симон и бывшие с ними в Вефваси, что в пустыне, и возобновили разрушенное там и укрепили город.
Узнав об этом, Вакхид собрал все войско свое, известив и тех, которые находились в Иудее,
пришел и осадил Вефваси, и сражался против него много дней и устроил машины.
Ионафан же оставил в городе Симона, брата своего, а сам вышел в страну, и вышел с небольшим числом,
и поразил Одоааррина и братьев его и сыновей Фасирона в шатрах их и начал поражать и наступать с силою.
Тогда и Симон и бывшие с ним выступили из города и сожгли машины,
и сражались против Вакхида, и он был разбит ими; этим они сильно опечалили его, потому что замысел его и поход остался тщетным.
Сильно разгневался он на мужей беззаконных, которые присоветовали ему идти в эту страну, и многих из них умертвил, и решился возвратиться в землю свою.
Узнав об этом, Ионафан послал к нему старейшин, чтобы заключить с ним мир и чтобы он отдал пленных.
Он принял это и сделал по словам его, и поклялся не причинять ему никакого зла во все дни жизни своей,
и отдал ему пленных, которых прежде взял в плен в земле Иудейской, и возвратился в землю свою и не приходил более в пределы их.
И унялся меч в Израиле, и поселился Ионафан в Махмасе; и начал Ионафан судить народ и истребил нечестивых из среды Израиля.
Ионафан, видя, что время благоприятствует ему, избрал мужей и послал в Рим установить и возобновить дружбу с Римлянами,
и к Спартанцам и в другие места послал письма о том же.
И пришли они в Рим, и вошли в совет, и сказали: «Ионафан-первосвященник и народ Иудейский прислали нас, чтобы возобновить дружбу с вами и союз по-прежнему».
И там дали им письма к местным начальникам, чтобы проводили их в землю Иудейскую с миром.
Вот список письма, которое писал Ионафан Спартанцам:
«Первосвященник Ионафан и народные старейшины и священники и остальной народ Иудейский братьям Спартанцам – радоваться.
Еще прежде от Дария [Арея], царствовавшего у вас, присланы были к первосвященнику Онии письма, что вы – братья наши, как показывает список.
И принял Ония посланного мужа с честью, и получил письма, в которых ясно говорилось о союзе и дружбе.
Мы же, хотя и не имеем надобности в них, имея утешением священные книги, которые в руках наших,
но предприняли послать к вам для возобновления братства и дружбы, чтобы не отчуждаться от вас, ибо много прошло времени после того, как вы присылали к нам.
Мы неопустительно во всякое время, как в праздники, так и в прочие установленные дни, воспоминаем о вас при жертвоприношениях наших и молитвах, как должно и прилично воспоминать братьев.
Мы радуемся о вашей славе;
нас же обстоят многие беды и частые войны; ибо воевали против нас окрестные цари.
Но мы не хотели беспокоить вас и прочих союзников и друзей наших в этих войнах,
ибо мы имеем помощь небесную, помогающую нам; мы избавились от врагов наших, и враги наши усмирены.
Теперь мы избрали Нуминия, сына Антиохова, и Антипатра, сына Иасонова, и послали их к Римлянам возобновить дружбу с ними и прежний союз.
Поручили им идти и к вам, приветствовать вас и вручить вам письма от нас о возобновлении и с вами нашего братства.
И вы хорошо сделаете, ответив нам на них».
Вот и список писем, которые прислал Дарий [Арей]:
«Царь Спартанский Онии первосвященнику – радоваться.
Найдено в писании о Спартанцах и Иудеях, что они – братья и от рода Авраамова.
Теперь, когда мы узнали об этом, вы хорошо сделаете, написав нам о благосостоянии вашем.
Мы же уведомляем вас: скот ваш и имущество ваше – наши, а что у нас есть, то ваше. И мы повелели объявить вам об этом».
И услышал Ионафан, что возвратились военачальники Димитрия с бо́льшим войском, нежели прежде, чтобы воевать против него,
и вышел из Иерусалима, и встретил их в стране Амафитской, и не дал им времени войти в страну его.
И послал соглядатаев в стан их, которые, возвратившись, объявили ему, что они готовятся напасть на них в эту ночь.
Посему, когда зашло солнце, Ионафан приказал своим бодрствовать, быть в вооружении и готовиться к сражению всю ночь, и поставил вокруг стана передовых сторожей.
И услышали неприятели, что Ионафан со своими приготовился к сражению, и устрашились, и затрепетали сердцем своим, и, зажегши огни в стане своем, ушли.
Ионафан же и бывшие с ним не знали о том до утра, ибо видели горящие огни.
И погнался Ионафан за ними, но не настиг их, потому что они перешли реку Елевферу.
Тогда Ионафан обратился на Арабов, называемых Заведеями, поразил их и взял добычу их.
Потом, возвратившись, пришел в Дамаск и прошел по всей той стране.
И Симон вышел, и прошел до Аскалона и ближайших крепостей, и обратился в Иоппию, и овладел ею
ибо он услышал, что [Иоппияне] хотят сдать крепость войскам Димитрия, – и поставил там стражу, чтобы охранять ее.
И возвратился Ионафан, и созвал старейшин народа, и советовался с ними, чтобы построить крепости в Иудее,
возвысить стены Иерусалима и воздвигнуть высокую стену между крепостью и городом, дабы отделить ее от города, так чтобы она была особо и не было бы в ней ни купли, ни продажи.
Когда собрались устроить город и дошли до стены у потока с восточной стороны, то построили так называемую Хафенафу.
А Симон построил Адиду в Сефиле и укрепил ворота и запоры.
Между тем Трифон домогался сделаться царем Азии и возложить на себя венец и поднять руку на царя Антиоха,
но опасался, как бы не воспрепятствовал ему Ионафан и не начал против него войны; поэтому искал случая, чтобы взять Ионафана и убить, и, поднявшись, пошел в Вефсан.
И вышел Ионафан навстречу ему с сорока тысячами избранных мужей, готовых к битве, и пришел в Вефсан.
Когда Трифон увидел, что Ионафан идет с многочисленным войском, то побоялся поднять на него руки.
И принял его с честью, и представил его всем друзьям своим, дал ему подарки, приказал войскам своим повиноваться ему, как себе самому.
Потом сказал Ионафану: для чего ты утруждаешь весь этот народ, когда не предстоит нам войны?
Итак, отпусти их теперь в домы их, а для себя избери немногих мужей, которые были бы с тобою, и пойдем со мною в Птолемаиду, и я передам ее тебе и другие крепости и остальные войска и всех, заведующих сборами, и потом возвращусь; ибо для этого я и нахожусь здесь.
И поверил ему Ионафан, и сделал так, как он сказал, и отпустил войска, и они отправились в землю Иудейскую;
с собою же оставил три тысячи мужей, из которых две тысячи оставил в Галилее, тысяча же отправилась с ним.
Но как скоро вошел Ионафан в Птолемаиду, Птолемаидяне заперли ворота, и схватили его, и всех вошедших с ним убили мечом.
Тогда Трифон послал войско и конницу в Галилею и на великую равнину, чтобы истребить всех бывших с Ионафаном.
Но они, услышав, что Ионафан схвачен и погиб и бывшие с ним, ободрили друг друга и вышли густым строем, готовые сразиться.
И увидели преследующие, что дело идет о жизни, и возвратились назад.
А они все благополучно пришли в землю Иудейскую и оплакивали Ионафана и бывших с ним, и были в большом страхе, и весь Израиль плакал горьким плачем.
Тогда все окрестные народы искали истребить их, ибо говорили: теперь нет у них начальника и поборника; итак, будем теперь воевать против них и истребим из среды людей память их.
Грузинский
დიდად განრისხდნენ წარმართები, როცა გაიგეს, რომ უწინდელივით აღიმართა სამსხვერპლო და განახლდა საწმიდარი.
გადაწყვიტეს, აღმოეფხვრათ იაკობის მოდგმა, რომელიც მათ შორის იყო, და დაიწყეს ხოცვა და მუსრვა ხალხში.
ხოლო იუდა შეებრძოლა ესავიანებს ედომში, აკრაბატენესთან, რადგან მათ ალყაში ჰყავდათ ისრაელი; სასტიკად დაამარცხა ისინი, დაიმორჩილა და აიღო ნადავლი.
მერე გაიხსენა ბოროტებანი ბეანიანთა, რომლებიც მახედ და ხაფანგად იყვნენ ხალხისთვის და გზებზე უსაფრთებოდნენ მათ.
მათ ციხე-სიმაგრეებს შეაფარეს თავი, ხოლო იუდა გარსშემოადგა მათ და დაარისხა ისინი, ცეცხლში გახვია მათი ციხე-სიმაგრეები ყველა მასში მყოფითურთ.
მერე მიადგა ყამონიანებს და შეხვდა იქ მაგარ ხელს და ურიცხვ სიმრავლეს ტიმოთეოსის წინამძღოლობით.
ბევრი ბრძოლა გადაიხადა მათ წინააღმდეგ და შეიმუსრნენ ისინი მის წინაშე. ასე დაამარცხა ისინი.
მერე სწრაფადვე აიღო იაყზერი მისი სოფლებითურთ და იუდასკვნ შემოიქცა.
მაშინ გალაადის წარმართები სამტროდ შემოეწყვნენ მათ მიწა-წყალზე მცხოვრებ ისრაელს, რომ მოესრათ ისინი, მაგრამ გაექცნენ დათემას ციხეში,
და წერილები გაუგზავნეს იუდასა და მის ძმებს, შეუთვალეს: შეიკრიბნენ ჩვენს წინააღმდეგ ჩვენს ირგვლივ მყოფი წარმართები, რომ გაგვანადგურონ;
ამზადებენ შეტევას და აპირებენ სიმაგრის აღებას, რომელსაც შეფარებულნი ვართ. ტიმოთეოსი მოუძღვის მათ ჯარს.
მაშ, ახლა მოდი და გვიხსენი მათი ხელიდან, რადგან დაცემულია ბევრი ჩვენგანი,
ჩვენი მოძმენიც, ყველა ვინც კი ტობში იგო, დახოცილნი არიან; მათი ცოლ-შვილი მონებად წაასხეს, ქონება დაიტაცეს, და ათასამდე კაცი გაწყვიტეს იქ.
ჯერ კიდევ წერილებს კითხულობდნენ, რომ აჰა, სხვა შიკრიკები მოვიდნენ გალილეადან, სამოსელშემოგლეჯილნი და ეს ამბავი აუწყეს.
თქვეს, შეიკრიბნენ პტოლემაისიდან, გვიროსიდან, ციდონიდან და წარმართთა გალილეადან ჩვენს გასანადგურებლადო.
როდესაც გაიგეს ეს ამბები იუდამ და ხალხმა, შეიყარა დიდი კრებული იმის გადასაწყვეტად, თუ რა ეღონათ გასაჭირში მყოფი და მათგან მიმძლავრებული მოძმეებისთვის.
მიმართა იუდამ სიმონს, თავის ძმას: ამოირჩიე კაცები, წადი და იხსენი შენი ძმები გალილეაში. ხოლო მე და ჩემი ძმა იონათანი გალაადისკენ გავემართებითო.
ხალხის წინამძღოლებად კი ზაქარიას იოსები და ყაზარია დატოვა ლაშქრის დარჩენილ ნაწილთან ერთად იუდაში, მის დასაცავად;
და უბრძანა მათ: განაგეთ ხალხი და ჩვენს მობრუნებამდე წარმართებს ნუ შეებრძოლებით.
სიმონს ჩააბარეს სამიათასი კაცი გალილეაში სალაშქროდ, ხოლო იუდას რვაათასი კაცი გაალადისთვის.
გაემართა სიმონი გალილეასკენ, მრავალი ბრძოლა გადაიხადა წარმართებთან და შეიმუსრნენ წარმართები მის წინაშე.
მისდია მათ პტოლემაისის კარიბჭემდე და დაეცა წარმართთაგან სამიათასამდე კაცი და წამოიღო მან ნადავლი.
წამოასხა გალილეასა და არბატეში მყოფი იუდაელნი დედა-წულიანად და იუდაში მიიყვანა დიდი სიხარულით.
ხოლო იუდა მაკაბელმა და მისმა ძმამ იონათანმა გადალახეს იორდანე და სამი დღის სავალი გზა გაიარეს უდაბნოში.
გადაეყარნენ ნაბატელებს, მშვიდობიანად შეეგებნენ მათ და ყველაფერი უამბეს, რაც შეემთხვათ მათ ძმებს გალაადში;
რომ მრავალი მათგანი ჩაკეტილები არიან ბოცრასა და ბოსორში, ალემოში, ხასფოში, მაკედსა და კარნაინში, რომ ყველა ეს ქალაქი დიდია და გამაგრებული,
რომ სხვები გალაადის დანარჩენ ქალაქებში არიან ჩაკეტილნი, რომ მტერი ხვალისთვის აპირებს თავდასხმას სიმაგრეებზე, მათ აღებას და დარბევას ერთ დღეში.
სწრაფად შებრუნდა იუდა და მისი ლაშქარი უდაბნოში ბოცრას გზაზე; აიღო ქალაქი და გაწყვიტა მთელი მამროვანი მახვილის პირით, მოხვეტა ურიცხვი ნადავლი და ცეცხლში დაწვა.
აქედან ღამით გაემართა და დათემას ციხე-სიმაგრემდე იარეს.
დილით კი, როცა გათენდა, გაიხედეს და, აჰა, უამრავი ხალხი, რომელსაც სათვალავი არ ჰქონდა, მოათრევს კიბეებს და მანქანებს ციხე-სიმაგრის ასაღებად და მათთან საბრძოლველად.
დაინახა იუდამ, რომ დაიწყო ომი და ქალაქის ხმაურმა ცას უწია საყვირებითა და დიდი ყვირილით,
და შეუძახა ლაშქარს: იომებ დღეს თქვენი ძმებისთვის!
სამი რაზმით ზურგიდან შემოუარეს მტერს, საყვირებს ჩაჰბერეს და ხმამაღალი ლოცვა დაიწყეს.
მიხვდა ტიმოთეოსის ლაშქარი, რომ ეს მაკაბელი იყო და უკუიქცნენ მისგან, და მან მუსრი გაავლო მათ. იმ დღეს დაეცა მათგან რვაათასამდე კაცი.
გადაინაცვლა ალემასკენ და შეებრძოლა, აიღო იგი და ამოხოცა მთელი მისი მამროვანი. მოხვეტა ნადავლი და ცეცხლში დაწვა.
იქედან გაემართა და დაიპყრო ხასფო, მაკედი და ბოსორი და გალაადის დარჩენილი ქალაქები.
ამ ამბების შემდეგ ტიმოთეოსმა ახალ ჯარს მოუყარა თავი და დააყენა რაფონის წინ, ხევის მხრიდან.
გაგზავნა იუდამ ხალხი ბანაკის დასაზვერავად. და მოახსენეს მას: მასთან არიან შემოკრებილნი ჩვენს ირგვლივ მყოფი წარმართები, დიდძალი ჯარია.
მოქირავნე არაბებიც მოუყვანიათ საშველად, ხევის მხარეს განლაგებულან და მზად არიან ჩვენს წინააღმდეგ საბრძოლველად, გაეშურა იუდა მათ დასახვედრად.
ტიმოთეოსმა ასე უთხრა თავისი ჯარების მეთაურებს, როცა იუდა და მისი ლაშქარი ხევს მიუახლოვდა: თუ პირველმა გადმოლახა ხევი, ვერ შევაკავებთ, უეჭველად დაგვამარცხებს.
ხოლო თუ შეშინდა და მდინარის გაღმა დაბანაკდა, თავს დავესხათ და დავამარცხებთ მას.
როცა იუდა ხევს მიუახლოვდა, ხევთან დააყენა ხალხის მწიგნობარნი და უბრძანა მათ: არავინ გააჩეროთ აქ. ყველანი საბრძოლველად გაიყვანეთ.
და მან პირველმა გადალახა ხევი მტრისკენ და მთელი ხალხი უკან მიჰყვა; მათ წინაშე დაეცნენ წარმართები, დაყარეს საჭურველი და თავი შეაფარეს წმიდა ნაკრძალს კარნაიმში.
ქალაქი აიღეს, ხოლო წმიდა ნაკრძალი ცეცხლით დაწვეს ყველა შიგმყოფითურთ. ასე იძლია ვარნაიმი; წინააღმდეგობა ვეღარ გაუწივს იუდას.
შეკრიბა იუდამ მთელ გალაადში მოსახლე ისრაელობა დიდიან-პატარიანად, მათი დედა-წულითა და საბადებლითურთ, უამრავი ხალხი, იუდას ქვეყნისკენ გასამგზავრებლად.
მიადგნენ ეფრონს. ეს დიდი ქალაქია გზაზე, ძალზე ძლიერი; ვერ გაუხვევდნენ ვერც მარჯვნივ, ვერც მარცხნივ, მხოლოდ მის შუაგულში უნდა გაევლოთ.
მაგრამ ჩაკეცეს ის ქალაქელებმა და ქვებით ჩახერგეს კარიბჭე.
შეუთვალა მათ იუდამ სამშვიდობო სიტყვა: გაგვატარე შენს ქვეყანაზე, რომ ჩვენს ქვეყანაში მივიდეთ; ცუდს არაფერს შეგამთხვევთ, მხოლოდ ფეხს დავადგამთო. არ მოისურვეს მათი შეშვება.
ბრძანა იუდამ, გამოეცხადებინათ ლაშქარში, რომ ყველა თავის ადგილას დამდგარიყო.
დაიბანაკეს მეომრებმა, და ებრძოდა ქალაქს მთელ იმ დღეს და მთელ ღამეს, და ჩაბარდა ქალაქი მის ხელს.
გაწყვიტა მთელი მამროვანი მახვილის პირით, დააქცია ქალაქი, ნადავლი აიღო და ქალაქში დახოცილთა გვამებზე გადაატარა ჯარი.
გადალახეს იორდანე დიდი ვაკისკენ, ბეთ-შანის პირდაპირ.
გზადაგზა იუდა კრებდა ჩამორჩენილთ და მთელ გზაზე ამხნევებდა ხალხს, ვიდრე იუდას ქვეყანას მიადგებოდნენ.
შემდეგ შვებითა და სიხარულით ავიდნენ სიონის მთაზე და შესწირეს აღსავლენი, რადგან ერთი მათგანიც არ დაცემულა სამშვიდობოში მობრუნებამდე.
იმ დროს, როცა იუდა და იონათანი გალაადის მიწაზე იყვნენ, ხოლო სიმონი, მისი ძმა, გალილეაში პტოლემაისის პირდაპირ იდგა,
ზაქარიას იოსებს და ყაზარიას - ჯარების სარდლებს ესმათ მათი გმირობისა და გადახდილი ომის ამბავი.
თქვეს: ჩვენც მოვიხვეჭოთ სახელი, ჩვენც გავემართოთ და შევებრძოლოთ წარმართებს ჩვენს ირგვლივ.
მოუწოდეს ჯარებს, რომლებიც თან ჰყავდათ, და იამნიასკენ გაემართნენ.
გორგია და მისი მეომრები ქალაქიდან გამოვიდნენ, რომ ბრძოლით შეგებებოდნენ მათ.
უკუიქცნენ იოსები და ყაზარია და იდევნებოდნენ იუდას მისადგომებამდე. ორიათასამდე კაცი დაეცა იმ დღეს ისრაელიდან.
შეიქნა ხალხში დიდი ლტოლვილება, რადგან არ ესმოდათ იუდასი და მისი ძმებისა, გმირობის გამოჩენა კი სურდათ.
მაგრამ ესენი არ იყვნენ იმ გვარისანი, ვისი ხელითაც უნდა მოვლენოდა ხსნა ისრაელს.
კაცი იუდა და მისი ძმები კი ფრიად განითქვნენ მთელი ისრაელისა და ყველა ხალხის წინაშე, სადაც გაგონილი ჰქონდათ მათი სახელი.
და შემოკრბენ მის ირგვლივ მისი მაქებარნი.
გაემართნენ იუდა და მისი ძმები სამხრეთისკენ და შეებრძოლენ ესავიანებს. დაამარცხა მან ხებრონი და მისი სოფლები, დალეწა მისი ციხე-სიმაგრენი და გადაწვა გოდლები მის გარშემო.
მერე დაიძრა ფილისტიმელთა ქვეყნისკენ წასასვლელად და გადაიარა მარეშაზე.
იმ დღეს დაეცნენ ბრძოლის ველზე მღვდლები, გმირობის ჩადენის მსურველნი, რადგან უგუნურად ჩაებნენ ბრძოლაში.
ხოლო იუდამ გაუხვია აშდოდისკენ ფილისტიმელთა ქვეყანაში და დალეწა მათი ბომონები, ცეცხლს მისცა მათი ღმერთების ქანდაკებანი და მოხვეტა ნადავლი ქალაქებიდან. მერე იუდა ქვეყნისკენ გაბრუნდა.
მოიარა მეფე ანტიოქოსმა ზემო ქვეყნები და შეიტყო, რომ სპარსეთში ყოფილა ქალაქი ელიმაისი, სიმდიდრით, ვერცხლითა და ოქროთი განთქმული;
რომ არის იქ ტაძარი, ძალზე მდიდარი, სადაც ინახება ოქროს ფარები, თორები და საჭურველი, რომელიც დატოვა მაკედონიის მეფემ, ალექსანდრე ფილიპეს ძემ, საბერძნეთის მეფე რომ იყო თავდაპირველად.
მიადგა ქალაქს და ცდილობდა მის აღებასა და გაძარცვას, მაგრამ ვერ შეძლო, რადგან ცნობილი გახდა მისი განზრახვა ქალაქელებისთვის.
ბრძოლით დახვდნენ მას, გაიქცა იგი და დიდად შეწუხებული გაემართა იქიდან ბაბილონისკენ.
მაშინ ეახლა მას ვინმე სპარსი და მოახსენა, რომ დაფანტულია იუდას ქვეყნისკენ მომავალი ლაშქარი;
რომ პირველად ლისია მიდიოდა დიდძალი ჯარით, მაგრამ უკუიქცა მათ წინაშე; რომ იუდაელები გაძლიერდნენ საჭურვლით, ჯარით და დიდძალი ნადავლით, რომელიც დამარცხებული ლაშქრისგან აიღეს;
რომ იერუსალიმის საკურთხეველზე დაშენებული სისაძაგლე დალეწეს, საწმიდარი უწინდელივით მოზღუდვს მაღალი კვდლით, და ბეთ-ცურიც, მისი ქალაქი.
როდესაც მეფემ მოისმინა ეს ამბავი, გაოგნდა და შეშფოთდა დიდად, ლოგინად ჩავარდა და დასნეულდა მწუხარებისგან, რადგან არ აუსრულდა საწადელი.
ასე იწვა იქ მრავალი დღე, რადგან უახლოვდებოდა უზომო მწუხარება და ფიქრობდა, ვკვდებიო.
მოუხმო თავის ყველა მეგობარს და თქვა მათ წინაშე: განშორდა ძილი ჩემს თვალებს და გული შემიღონდა მწუხარებისგან.
ვუთხარი ჩემს თავს: ეს რა გასაჭირში ჩავვარდი-მეთქი! რა ნიაღვარმა წამლეკა, ჩემს ზეობაში კი საჭირო და ძვირფასი კაცი ვიყავი-მეთქი.
ახლაღა მაგონდება ბოროტებანი, იერუსალიმში რომ ჩავიდინე, გამოვზიდე იქიდან მთელი ოქრო-ვერცხლის ჭურჭელი და ტყუილუბრალოდ ვგზავნიდი ხალხს იუდას მოსახლეობის მოსაოხრებლად.
მივხვდი, რომ მათი გულისთვის მეწია ეს უბედურება და, აჰა, უცხო მიწაზე ვიღუპები დიდ მწუხარებაში.
და უხმო ფილიპეს, ერთს თავის მეგობართაგანს, და დაუმტკიგა მას მთელი თავისი სამეფო.
მისცა თავისი გვირგვინი, მოსასხამი და ბეჭედი, რომ აღეზარდა ანტიოქოსი, მისი ვაჟი და სამეფოდ გაეწვრთნა იგი.
ასორმოცდამეცხრე წელს მიიცვალა იქ მეფე ანტიოქოსი.
როცა გაიგო ლისიამ, რომ მოკვდა მეფე, გაამეფა მისი ძე ანტიოქოსი, რომელსაც ზრდიდა ბავშვობისას, და სახელად ევპატორი უწოდა.
ამასობაში ციხე-სიმაგრეში მყოფნი ავიწროვებდნენ ისრაელს სამსხვერპლოს მიდამოებში; მუდამ ცდილობდნენ ევნოთ მათთვის, ხოლო წარმართებისთვის მხარი დაეჭირათ.
გადაწყვიტა იუდამ მათი შემუსრვა და მოუწოდა მთელს ერს, გარსშემორტყმოდნენ.
შეიკრიბნენ და გარსშემოადგნენ ციხე-სიმაგრეს ასორმოცდამეათე წელს, გააკეთეს სატყორცნები და სხვა საომარი მანქანები.
ნაწილმა თავი დააღწია ალყას და ზოგიერთი უღვთო მათ მხარეზე გადავიდა ისრაელიდან.
წავიდნენ მეფესთან და უთხრეს: როდემდის აბრკოლებ სამართალს და არ იძიებ შურს ჩვენი ძმებისთვის?
ჩვენ კმაყოფილებით დავემორჩილეთ მამაშენს, ვცხოვრობთ მის ნებაზე და მივყვებით მის განკარგულებებს.
ჩვენი ხალხის შვილები გარსშემოადგნენ ციხე-სიმაგრეს და მტრად გადაგვეკიდნენ; ჩვენიანს ვისაც წააწყდებიან, კლავენ და ჩვენს მამულს იტაცებენ.
მხოლოდ ჩვენზე როდი აღმართეს ხელი, არამედ მთელს მათ მიწა-წყალზე.
და აჰა, შემოადგნენ დღეს იერუსალიმში ციხეს ასაღებად და გაამაგრეს საწმიდარი და ბეთ-ცური.
თუ არ დაასწარი მათ, მეტსაც იზამენ, და ვეღარ შეძლებ მათ დამარცხებას.
განრისხდა მეფე, ეს რომ მოისმინა, და შეკრიბა ყველა თავისი მეგობარი, ჯარის მეთაურები და ხელისუფალნი.
მივიდნენ მასთან მოქირავნე ჯარები სხვა სამეფოთაგან და ზღვათა კუნძულებიდან.
მათი ჯარების რიცხვი იყო: ასი ათასი ქვეითი, ოცი ათასი მხედარი და ოცდათორმეტი საომრად გაწვრთნილი სპილო.
გადაიარეს ედომი და შემოადგნენ ბეთ-ცურს. მრავალ დღეს იბრძოდნენ და აწყობდნენ საბრძოლო მანქანებს; მაგრამ გამოვიდნენ იუდაელები და ცეცხლით გადაწვეს ისინი და მამაცურად შეებრძოლენ.
გამოვიდა იუდა ციხიდან და დაბანაკდა ბეთ-ზაქარიასთან, მეფის ბანაკის პირისპირ.
დილაადრიანად ადგა მეფე და ჩქარი სვლით წაიყვანა ბანაკი ბეთ-ზაქარიას გზაზე; საომრად განემზადა ლაშქარი და დაჰკრეს ბუკებს.
დაანახეს სპილოებს ყურძნის და თუთის სისხლი, საბრძოლველად რომ გაეხელიბინათ.
ცხოველები რაზმებად გაანაწილეს და ყოველ სპილოს დაუყენეს ათასი თოროსანი და მუზარადიანი კაცი, და გაიცა განკარგულება, ყოველ ცხოველს ხუთი ათასი ცხენოსანი მისჩენოდა.
ესენი წამსვე იქ უნდა გაჩენილიყვნენ, სადაც ცხოველი იყო, და საითაც წავიდოდა, იქით უნდა წაჰყოლოდნენ, არ უნდა მოსცილებოდნენ.
სპილოებზე ხის მაგარი კოშკები იდგა, რომლებიც ფარავდა თითოეულ ცხოველს და საგანგებო მოსართავებით იყო მათზე დამაგრებული; თითოეულ მათგანზე ოთხი ღონიერი კაცი იდგა, რომლებიც იბრძოდნენ იქიდან, და ერთიც მისი ინდოელი გამძღოლი.
დანარჩენი ცხენოსნები აქეთ-იქიდან დაუყენეს ლაშქარს, ორსავე მხარეს, რომ დაერტყათ მტრისთვის, თავად კი დაცულნი ყოფილიყვნენ გვერდებიდან.
როდესაც ოქროსა და სპილენძის ფარებზე მზე აკაშკაშდა, მთებმა ლაპლაპი დაიწყეს მათგან და აელვარდნვნ ცეცხლის ლამპრებივით.
ერთი ნაწილი მეფის ლაშქრისა მაღალ მთებში გაიშალა, სხვები კი ბარში, და მიაბიჯებდნენ შეუდრეკლად და მწყობად.
შეშფოთდა ყველა, ვინც კი გაიგო მათი სიმრავლის ხმა, ამ უამრავი ხალხის სვლა და იარაღთა ჟღარუნი, რადგან მართლაც ძალზე დიდი და ძლიერი ლაშქარი იყო.
ჩაერთო იუდა და მისი ბანაკი ბრძოლაში და დაეცა
დაინახა ელეაზარმა, ავარანის ძემ, ერთ-ერთი ცხოველი, სამეფო ჯავშნით დაფარული და აღმატებული ყველა ცხოველზე, და ეგონა, რომ მასზე იყო მეფე,
და გასწირა თავი, რათა ეხსნა თავისი ხალხი, ხოლო თავისთვის საუკუნო სახელი მოეხვეჭა.
შევარდა გაბედულად რაზმებს შორის, რომ გაეღწია მისკენ; კვეთდა მარჯვნივ და მარცხნივ, და აქეთ-იქით იჩეხებოდნენ მის წინაშე;
სპილომდე გააღწია, ქვემოდან შეუვარდა მას და გაფატრა იგი, მიწას დაენარცხა სპილო და ქვეშ მოიყოლა, და იქვე მოკვდა ელეაზარი.
როცა დაინახეს იუდაელებმა მეფის ძალა და ჯარების შემოტევა, გაბრუნდნენ მათგან.
მებრძოლები მეფის ლაშქრიდან იერუსალიმისკენ წავიდნენ მათ წინააღმდეგ, მეფემ კი იუდაში და სიონის მთასთან დაიბანაკა.
დაუზავდა ბეთ-ცურელებს და ისინიც ქალაქიდან გამოიშალნენ, რადგან არ ჰქონდათ იქ სარჩო ალყაში გასაძლებად. შაბათის წელი იდგა ქვეყანაში.
აიღო მეფემ ბეთ-ცური და დაცვა ჩააყენა იქ.
მერე საწმიდარს შემოადგა და დიდხანს ჰყავდა ალყაშემორტყმული; აღმართა იქ სატყორცნები და საომარი მანქანები: ცეცხლსატყორცნები, ლოდსატყორცნები და ისართსატყორცნები, რომ ისრები და ლოდები ეტყორცნათ.
იუდაელებმაც გააკეთეს საომარი მანქანები მათი საომარი მანქანების საპირისპიროდ და იბრძოდნენ მრავალი დღის განმავლობაში.
მაგრამ ჭურჭელში სურსათი აღარ იყო, რადგან მესამე წელი იდგა, და წარმართთაგან გადარჩენილმა იუდაელებმა მარაგის ნარჩენებიც შეჭამეს.
საწმიდარში ცოტანიღა დარჩნენ, რადგან შიმშილმა ძლია მათ და ყველანი თავ-თავისი ადგილებისკენ გაიფანტნენ.
როცა შეიტყო ლისიამ, რომ ფილიპე, რომელიც მეფე ანტიოქოსმა ჯერ კიდევ თავის სიცოცხლეში დააყენა თავისი ძის, ანტიოქოსის მეფედ აღსაზრდელად.
სპარსეთიდან მობრუნებულა და მოემართება; რომ მას მოჰყვება ურიცხვი ძალა და გადაწყვეტილი აქვს ხელში აიღოს სახელმწიფო საქმეები,
სასწრაფოდ გასცა ბრძანება, დაძრულიყვნენ და მიმართა მეფეს, ჯარების სარდლებსა და კარისკაცებს: დღითიდღე ვმცირდებით და საზრდოც აღარ გვყოფნის, ადგილიც, რომლისთვისაც ალყა გვაქვს შემორტყმული, მაგარია; სამეფო საქმეებიც მძიმედ გვაწევს.
მოდით, გავუწოდოთ ამ კაცებს მარჯვენა და დავუდოთ ზავი მთელ მათ ხალხს.
ნება მივცეთ მათ, მიჰყვნენ თავიანთ წესებს უწინდელივით, რადგან იმ წესების გულისთვის, რომლებიც ავკრძალეთ, გაშმაგდნენ, და ეს ყოველივე მოიმოქმედეს.
მოეწონათ ეს სიტყვა მეფეს და მთავრებს, შეუთვალეს და შესთავაზეს მათ ზავი, მათაც მიიღეს.
შეჰფიცეს მათ მეფემ და მთავრვბმა და ამ სიტყვაზე გამოვიდნენ სიმაგრიდან იუდაელები.
მაგრამ როცა ავიდა მეფე სიონის მთაზე და იხილა გამაგრებული ადგილი, გატეხა დადებული ფიცი, და ბრძანა, შემოენგრიათ ირგვლივ კედელი.
შემდეგ საჩქაროდ დაიძრა და ანტიოქიაში დაბრუნდა, სადაც ფილიპე დახვდა ქალაქის განმგებლად; შეება მას და ძალით დაიმორჩილა ქალაქი.
როცა დემეტრიოსმა გაიგო, რომ ნიკანორი და მისი ჯარი ომში დაეცა, გადაწყვიტა ბაკხიდესა და ალკიმოსის მეორედ გაშვება იუდას ქვეყნისკენ მარჯვენა ფრთასთან ერთად.
გაემართნენ გალგალის გზაზე და დაიბანაკეს მესალოთთან, არბელაში; აიღეს ის და ბევრი ხალხი გაწყვიტეს.
ასორმოცდამეთორმეტე წლის პირველ თვეს იერუსალიმთან დაიბანაკეს.
მაგრამ აიყარნენ და გაემგზავრნენ ბერეასკენ ოციათასი ქვეითით და ორი ათასი ცხენოსნით.
ხოლო იუდა ელასში იდგა სამიათასი რჩეული კაცითურთ.
იხილეს ჯარების სიმრავლე, რომ ურიცხვნი იყვნენ, და თავზარი დაეცათ. ბევრი გამოიპარა ბანაკიდან, რვაას კაცზე მეტი არ დარჩენილა მათგან.
როცა დაინახა იუდამ, რომ გაიფანტა მისი ბანაკი და შეაჭირვა ომმა, გული შეუდრკა, რადგან დრო აღარ რჩებოდა მათი შემოკრებისთვის.
დამწუხრებულმა უთხრა დარჩენილებს: დავიძრათ და შევუტიოთ ჩვენს მტერს, იქნებ შევძლოთ მათთან ბრძოლა.
ისინი შეეცადნენ, გადაეთქმევინებინათ, უთხრეს: ვერ შევძლებთო, მაგრამ ახლა იქნებ გადავირჩინოთ თავი; მერე დავბრუნდეთ ჩვენი ძმებითურთ და შევებრძოლოთ მათ; ახლა ცოტანი ვართო.
უთხრა იუდამ: ნუმც მოხდება ისე, რომ გავექცეთ მათ. თუ ჩვენმა ჟამმა მოაწია, ბარემ ვაჟკაცურად დავიხოცოთ ჩვენი ძმებისთვის და სააუგოდ ნუ მივცემთ ჩვენს სახელს.
დაიძრა ჯარი ბანაკიდან და დაეწყო მათ პირისპირ. მხედრობა ორ ნაწილად გაიყო, ხოლო მეშურდულენი და მშვილდოსნები წინ წაუძღვნენ ჯარს, ასევე საუკეთესო მებრძოლნი. ბაკხიდე კი მარჯვენა ფრთაზე იყო.
ორივე მხრიდან ახლოვდებოდნენ რაზმები საყვირების ხმაზე; იუდას ხალხიც ახმიანებდა თავის საყვირებს.
შეზანზარდა მიწა ჯარების ხმაურისგან და მძვინვარებდა ბრძოლა დილიდან შეღამებამდე.
როცა დაინახა იუდამ, რომ ბაკხიდე და მისი ბანაკის მთავარი საყრდენი მარჯვნივ იყო, შემოიკრიბა თავის გარშემო ყველა გულადი მეომარი.
და მათ გაანადგურეს მარჯვენა ფრთა, მერე უკან მისდიეს აშდოდის მთამდე.
როცა მარცხენა ფრთაზე მყოფებმა დაინახეს, რომ დამარცხდა მარჯვენა ფრთა, მოტრიალდნენ და ფეხდაფეხ მისდიეს ზურგში იუდას და მის ხალხს.
შენივთდა ბრძოლა, მრავალი დაჭრილი დაეცა ორივე მხრიდან.
დაეცა იუდაც, დანარჩენები კი გაიქცნენ.
აიყვანეს იონათანმა და სიმონმა იუდა, მათი ძმა, და დამარხეს მისი მამა-პაპის სამარხში, მოდეინში.
დაიტირეს და დიდი გლოვით იგლოვა იგი მთელმა ისრაელმა, მოთქვამდნენ მრავალ დღეს, ამბობდნენ:
როგორ დაეცა ძლიერი, მხსნელი ისრაელისა!
იუდას საქმენი - დანარჩენი მისი ომები და გმირობანი, რაც ჩაიდინა, და მისი სიდიადე, არ აღწერილა, რადგან ძალზე ბევრი იყო.
იუდას სიკვდილის შემდეგ იყო, რომ გამოჩნდნენ ურჯულოები ისრაელის ყოველ მხარეში, თავი ამოყო ყველამ, უსამართლობის მოქმედმა.
იმ დღეებში ჩამოვარდა ძალზე დიდი შიმშილობა და ქვეყანა მიემხრო მათ.
ბაკხიდემ ამოირჩია უღვთო კაცები და დაადგინა ისინი მხარეთა განმგებლებად.
ეძებდნენ და სდევნიდნენ იუდას მეგობრებს და მიჰყავდათ ისინი ბაკხიდესთან, და ის სჯიდა მათ და აბუჩად იგდებდა.
ჩამოვარდა დიდი გაჭირვება ისრაელში, როგორიც აღარ ყოფილა იმ დღიდან, რაც არ გამოცხადებიათ მათ წინასწარმეტყველი.
შეიკრიბა იუდას ყველა მოკეთე და მიმართეს იონათანს:
რაც შენი ძმა იუდა მოკვდა, არ გამოჩენილა მისი მსგავსი კაცი, რომ გამოვიდეს და გაილაშქროს მტერზე და ბაკხიდეზე, ჩვენი ხალხის მიაძულეზე.
ახლა, დღეიდან შენ აგვირჩევიხარ მის ნაცვლად, რომ გვყავდე მთავრად და წინამძღოლად ჩვენს ბრძოლებში.
ჩაიბარა იონათანმა იმ დროს წინამძღოლობა და დადგა იუდას, თავისი ძმის, ნაცვლად.
შეიტყო ეს ბაკხიდემ და ცდილობდა მის მოკვლას.
შეიტყვეს იონათანმა, მისმა ძმამ სიმონმა და ყველამ, მასთან მყოფმა, და გაიქცნენ თეკოაყის უდაბნოსკენ, და დადგნენ ასფარის ტბის წყალთან.
შეიტყო ბაკხიდემ შაბათ დღეს და გადავიდა მთელი ლაშქრითურთ იორდანეს გადაღმა.
გაგზავნა იონათანმა თავისი ძმა, რაზმის წინამძღოლი, და სთხოვა ნაბატელებს, თავიანთ მეგობრებს, ნებართვა თავიანთი დიდძალი ავლადიდების მათთან შენახვისა.
მაგრამ გამოვიდნენ იამბრიანები, რომლებიც მედაბადან არიან, და შეიპყრეს იოანე ყველაფრითურთ, რაც კი ებადა, და წავიდნენ დატვირთულები.
ამ ამბების მერე გაიგეს იონათანმა და სიმონმა, მისმა ძმამ, რომ იამბრიანები დიდ ქორწილს იხდიდნენ და ნადაბათიდან მოჰყავდათ პატარძალი, ერთი ქანაანელი წარჩინებული დიდებულის ასული დიდი მაყრიონით.
გაიხსენეს სისხლი მათი ძმის, იოანესი, გამოვიდნენ და დაიმალნენ მთის საფარში.
გაიხედეს და დაინახეს: აჰა, ყიჟინი და დიდი მზითევი. სიძეც გამოვიდა თავის მეგობრებთან და ძმებთან ერთად მის შესახვედრად დოლებით, მუსიკითა და უამრავი საჭურვლით.
ამოვიდნენ საფარიდან, თავს დაესხნენ მათ და დახოცეს. ბევრი დაჭრილი დაეცა, დანარჩენები მთისკენ გაიქცნენ. მოხვეტეს მთელი ნადავლი.
გადააქციეს ქორწილი მწუხარებად და მათი სიმღერის ხმა - გლოვად.
აიღეს თავიანთი ძმის სისხლი და იორდანეს ჭაობებისკენ გაბრუნდნენ.
გაიგო ეს ბაკხიდემ და შაბათ დღეს მიადგა იორდანეს ნაპირს ურიცხვი ჯარით.
მიმართა იონათანმა თანამდგომთ: მაშ, აღვდგეთ და შევებათ ჩვენი სიცოცხლისთვის, რადგან დღეს სხვა დროა, ვიდრე გუშინ და გუშინწინ იყო.
აჰა, ბრძოლა გველის წინიდან და ზურგიდან. აქეთიქით კი იორდანეს წყალია, ჭაობი და ჭალა; მოსაბრუნებელი ადგილიც არაა.
ახლა ცას შეჰღაღადეთ, ვინძლო მტრის ხელიდან გვიხსნას.
დაიწყო ბრძოლა და შემართა იონათანმა ხელი ბაკხიდეს მოსაკლავად, მაგრამ დაუძვრა იგი და უკანა რიგებისკენ დაიხია.
შეტოპეს იონათანმა და მისმა თანამდგომებმა იორდანეში და გადაცურეს მეორე ნაპირზე, მაგრამ მტერმაც გადალახა იორდანე მათ დასადევნელად.
ბაკხიდეს მხრიდან დაეცა იმ დღეს ათასამდე კაცი.
დაბრუნდა იერუსალიმში ბაკხიდე და ააშენა ციხე-ქალაქები იუდაში, ციხე-სიმაგრე იერიხონსა და ემაუსში, ბეთ-ხორონში, ბეთელში, თიმნაში, ფარათონსა და ტეფონში, მაღალი კედლებით და კარიბჭეებითა და ურდულებით,
და ჩააყენა მათში დაცვა ისრაელის სამტროდ.
გაამაგრა ქალაქები - ბეთ-ცური და გაზერა და ციხე. დატოვა მათში ჯარები და სურსათის მარაგი.
წაიყვანა ქეეყნის მთავართა ვაჟები მძევლებად და იერუსალიმის ციხეში დაცვის ქვეშ დატოვა ისინი.
ასორმოცდამეცამეტე წლის მეორე თვეს ალკიმოსმა ბრძანა, დაენგრიათ სამსხვერპლოს შიდა ეზოს კედელი და დაენგრიათ წინასწარმეტყველთა ნაშენები. როცა დაიწყო ნგრევა,
დაეცა ალკიმოსი და დაბრკოლდა მისი საქმე. ენა წაერთვა და დადამბლავდა, აღარ შეეძლო სიტყვის წარმოთქმა და ბრძანების გაცემა თავისი სახლის თაობაზე.
იმ დროს მოკვდა ალკიმოსი დიდი ტანჯვით.
დაინახა ბაკხიდემ, რომ მოკვდა ალკიმაოსი და გაბრუნდა მეფისკენ. ორი წლით მოისვენა იუდას ქვეყანამ.
მოითათბირა ყველა ურჯულომ, თქვეს: აჰა, იონათანი ამისი თანამდგომნი მყუდროებაში ცხოვრობენ უშფოთველად. ახლა მოვიყვანოთ ბაკხიდე და ერთ ღამეში შეიპყრობს ყველას.
წავიდნენ და მოეთათბირენ მას.
დაიძრა წასასვლელად ურიცხვი ჯარით და ფარულად დაუგზავნა წერილები ყველა თავის მოკავშირეს. თან იუდაში, რათა დაეჭირათ იონათანი და მისი თანამდგომნი; მაგრამ ვერ შეძლეს, რადგან გამჟღავნდა მათი განზრახვა.
შეიპყრო იონათანის ხალხმა ქვეყნის კაცთაგან მოღალატენი, ორმოცდაათამდე კაცი, და დახოცეს.
ხოლო იონათანი, სიმონი და მათი თანამდგომნი გადაიხვეწნენ ბეთბასისკენ უდაბნოში, ააშენეს დანგრეული და გაამაგრეს იგი.
შეიტყო ეს ბაკხიდემ, შეკრიბა მთელი თავისი ლაშქარი და შეუთვალა იუდაელებსაც.
მივიდა, შემოადგა ბეთბასის და ებრძოდნენ დიდხანს, მიაყენეს საბრძოლო მანქანებიც.
იონათანმა ქალაქში დატოვა სიმონი, თავისი ძმა; თვითონ კი გაემართა ქვეყნისკენ და შევიდა მცირეოდენი ხალხით.
დაამარცხა ოდომერა მისი ძმებითურთ და ფასირონიანები მათსავე კარვებში. დაიწყო მუსრვა და შეჭრა მოწინააღმდეგის ლაშქარში.
ხოლო სიმონი და მისი თანამდგომნი გამოვიდნენ ქალაქიდან და ცეცხლი წაუკიდეს მანქანებს.
შეებრძოლენ ბაკხიდეს და იძლია იგი მათგან; შეაჭირვეს, რადგან მისი განზრახვა და ლაშქრობა ფუჭი გამოდგა.
ძლიერ განრისხდა ურჯულოებზე, რომელთაც ურჩიეს მას ამ ქვეყანაზე გამოლაშქრება; ბევრი დახოცა მათგან და გადაწყვიტა, თავის ქვეყანაში წასულიყო.
შეიტყო ეს იონათანმა და გაგზავნა მათთან უხუცესები ზავის დასადებად და მათგან ტყვეების დასაბრუნებლად.
დაეთანხმა და მისი სიტყვისამებრ მოიქცა. კიდეც შეჰფიცა, რომ აღარ შეეცდებოდა მისთვის ავს თავის სიცოცხლეში.
დაუბრუნა ტყვეები, რომლებიც წაყვანილი ჰყავდა წინათ იუდას ქვეყნიდან; გაბრუნდა და წავიდა თავის ქვეყანაში. მეტად აღარ მოსურვებია გალაშქრება მათ მიწა-წყალზე.
და დაცხრა მახვილი ისრაელში. დასახლდა იონათანი მიხმაშში და დაიწყო ხალხის განსჯა და გადააშენა უღმერთოები ისრაელიდან.
როცა დაინახა იონათანმა, რომ დაუდგა შესაფერი ჟამი, ამოირჩია კაცები და გაგზავნა რომში მათთან მეგობრობის განსამტკიცებლად და განსაახლებლად.
ასეთივე წერილები დაგზავნა სპარტაში და ყველა მხარეში.
გაემართნენ რომისკენ. შევიდნენ საბჭოში და თქვეს: მღვდელმთავარმა იონათანმა და იუდაელმა ხალხმა მოგვავლინა ჩვენ ერთმანეთს შორის ძველი მეგობრობისა და მოკავშირეობის განსაახლებლად.
მისცეს მათ წერილები, ყოველი მხარის გამგებელთა მიმართ მიწერილი, რათა მშვიდობით გაესტუმრებინათ ისინი იუდას ქვეყანაში.
აი, ასლი წერილისა, რომელიც მისწერა იონათანმა სპარტელებს:
მღვდელმთავარი იონათანი, ერის უხუცესნი, მღვდლები და დანარჩენი იუდაელი ხალხი სპარტელებს, ძმებს, მოგიკითხავთ.
ჯერ კიდევ წინანდელ დროში თქვენი მეფის, არეიოსის მიერ მღვდელმთავარ ონიასთან გამოგზავნილი ყოფილა წერილი, რომ თქვენ ჩვენი ძმები ხართ, როგორც ამას ასლი წარმოგვიდგენს.
პატივით მიიღო ონიამ გამოგზავნილი კაცი და გამოართვა წერილი, რომელიც ნათლად მოწმობდა მოკავშირეობასა და მეგობრობას.
თუმცა ჩვენ ახლა ეს აღარ გვჭირდება, რადგან გასამხნევებლად ხელთ წმიდა წიგნები მოგვეპოვება.
გადავწყვიტეთ თქვენთვის გამოგვეგზავნა წერილი ძმობისა და მეგობრობის განსაახლებლად, რათა არ გაგიუცხოვდეთ, რადგან მრავალ დროებას ჩაუვლია მას შემდეგ, რაც მოგვწერეთ.
ჩვენ ახლა ყოველ დროს, დღესასწაულებშიცა და დანარჩენ სადაგ დღეებშიც გიხსენებთ თქვენ აღსავლენის შეწირვისას და ლოცვებში, რადგან ჯერ არს და ხამს ძმების გახსენება.
თქვენი დიდებით გახარებულნი ვართ,
თუმცა ჩვენ უზომო გასაჭირით და ხშირი ომებით ვიყავით გარემოცულნი; გვებრძოდნენ ჩვენ გარეშემო მეფეები.
მაგრამ არ გვსურდა თქვენი და ჩვენი დანარჩენი მოკავშირეებისა და მეგობრეხის შეწუხება იმ ომებში;
რადგან ციდან გვქონდა შეწევნა და ჩვენ ბევრჯერ გადავრჩენილვართ მტრების ხელიდან, ჩვენი მოძულენი კი დათრგუნულან.
ახლა ავირჩიეთ ნუმენიოსი, ანტიოქოსის ძე, და ანტიპატროსი, იასონის ძე, და გამოვგზავნეთ რომაელებთან, რათა განვაახლოთ მათთან მეგობრობა და წინანდელი მოკავშირეობა.
დავავალეთ მათ თქვენთან გამომგზავრებაცა და თქვენი მოკითხვაც; აგრეთვე, რომ გადმოგცენ ჩვენი წერილი ჩვენი ძმობის განახლების თაობაზე.
ახლა კარგს იზამთ, თუ გვიპასუხებთ ამაზე.
აი, ასლი წერილისა, რომელიც გაუგზავნეს ონიას:
არეიოსი, მეფე სპარტელთა, მღვდელმთავარ ონიას მოგიკითხავ.
წერილში აღმოჩნდა, რომ სპარტელები და იუდაელები ძმები და აბრაამის მოდგმისანი არიან.
ახლა, რაკი ეს ამბავი შევიტყვეთ, კარგს იზამთ, თქვენს კეთილდღეობაზე თუ მოგვწერთ.
ხოლო ჩვენ გწერთ, რომ თქვენი ცხვარ-ძროხა და ქონება ჩვენია, ჩვენი კი - თქვენი. ნაბრძანები გვაქვს, გაცნობოთ ეს ამბავი.
გაიგო იონათანმა, რომ დაბრუნდნენ დემეტრიოსის მთავრები წინანდელზე მეტად ურიცხვი ლაშქრით მათთან საომრად.
გამოვიდა იერუსალიმიდან და დახვდა მათ ხამათის მხარეში და არ შეუშვა თავის მიწა-წყალზე.
გაგზავნა მზვერავები მათი ბანაკისაკენ; დაბრუნდნენ და მოახსენეს, რომ ღამით ამზადებდნენ მათზე თავდასხმას.
როცა მზე ჩაესვენა, იონათანმა უბრძანა თავისთან მყოფებს, ეფხიზლათ და იარაღასხმულნი მდგარიყვნენ, რომ მზად ყოფილიყვნენ ომისათვის მთელი ღამის განმავლობაშა და გუშაგებიც დააყენა ბანაკის გარშემო.
შეიტყვეს მოწინააღმდეგეებმა, რომ მზად არიან საომრად იონათანი და მასთან მყოფნიც. შეშინდნენ, გულები შეუდრკათ, კოცონები დაანთეს ბანაკში და უკუიქცნენ.
ხოლო იონათანს და მასთან მყოფებს დილამდე არ გაუგიათ ეს, რადგან ხედავდნენ ანთებულ ცეცხლებს.
მისდია მათ უკან იონათანმა, მაგრამ ვერ მიეწია, რადგან მდინარე ელეფთეროსს გაღმა იყვნენ გასულნი.
მაშინ არაბებს გადაწვდა იონათანი, რომლებიც ზაბადეიანებად იწოდებოდნენ, სძლია მათ და მოხვეტა ნადავლი.
მერე აიყარა და მიადგა დამასკოს, და გაიარა მთელი ის მხარე.
სიმონი კი გაეშურა და იარა აშკელონამდე და მახლობელ ციხე-სიმაგრეებამდე, შემდეგ გაუხვია იაფოში და აიღო იგი,
რადგან გაიგო, რომ იქაურებს სურდათ ციხე-სიმაგრე დემეტრიოსთან მყოფთათვის გადაეცათ. ჩააყენა იქ ჯარი მის დასაცავად.
დაბრუნდა იონათანი, მოუხმო ხალხის უხუცესებს და მოითათბირა მათთან, რომ აეგოთ სიმაგრეები იუდაში,
აემაღლებინათ იერუსალიმის კედლები და აღემართათ დიდი ზღუდე ციხე-სიმაგრესა და ქალაქს შორის, რათა გამოეყოთ ის ქალაქისგან, რომ ცალკე ყოფილიყო და შემწყდარიყო მათ შორის ყიდვა-გაყიდვა.
შეიკრიბნენ ქალაქის ასაშენებლად და აღადგინეს ჩანგრეული კედელი ხევთან, აღმოსავლეთით, ხაფენათად წოდებული.
ხოლო სიმონმა ააგო, ადიდა შეფელაში, გაამაგრა ის და დაუყენა ურდულებიანი კარიბჭე.
ტრიფონი კი ცდილობდა, აზიის მეფე გამხდარიყო, გვირგვინი დაედგა და ხელი აღემართა მეფე ანტიოქოსზე.
ეშინოდა, არ დაებრკოლებინა იგი იონათანს და ომი არ დაეწყო მის წინააღმდეგ. ამისთვის ცდილობდა მის შეპყრობას მოსაკლავად ადგა და ბეთ-შანისკენ გაემართა.
გამოვიდა იონათანი მის დასახვედრად ორმოციათასი საბრძოლოდ მზადმყოფი კაცით და მიადგა ბეთ-შანს.
როცა დაინახა ტრიფონმა. რომ იგი დიდძალი ლაშქრით არის მოსული, შეეშინდა, აღემართა ხელი მასზე.
ამიტომ პატივით მიიღო იგი და წარუდგინა ყველა თავის მეგობარს, უბოძა საჩუქრები და უბრძანა თავის მეგობრებსა და ლაშქარს, დამორჩილებოდნენ, როგორც თავად მას მორჩილებდნენ.
უთხრა იონათანს: რისთვის გასარჯე მთელი ეს ხალხი, თუ ომი არ გველის?
მაშ, გაუშვი ახლა ისინი თავ-თავიანთ სახლებში, შენთვის კი აარჩიე რამდენიმე კაცი, ვინც შენთან დარჩება და ერთად გავემგზავროთ პტოლემაისისკენ. ჩაგაბარებ მას და დანარჩენ ციხე-სიმაგრეებს, დანარჩენ ჯარებს და ყველა გამგებელს; მერე კი შინ გავბრუნდები. ამის გულისთვის ვიმყოფები აქ.
ერწმუნა მას და ისე მოიქცა, როგორც უთხრა. დაითხოვა ჯარები და წავიდნენ იუდას ქვეყნისკენ.
თავისთან კი დაიტოვა სამიათასი კაცი, რომელთაგან ორი ათასი გალილეაში დარჩა, ათასი კი მას გაჰყვა.
როცა იონათანი პტოლემაისში შევიდა, ჩაკეტეს კარიბჭეები პტოლემაისელებმა და შეიპყრეს იგი და ყველა, ვინც მასთან ერთად იყო შესული, მახვილით დახოცეს.
გაგზავნა ტრიფონმა ჯარები და ცხენოსნები გალილეაში და დიდ ვაკეზე, რომ გაეწყვიტათ ყველანი, იონათანის თანამდგომნი.
მაგრამ როცა გაიგეს მათ, რომ შეპყრირილია იონათანი, მისი ხალხი კი დახოცილი, გაამხნევეს ერთმანეთი და დაიძრნენ საომრად შემართულნი.
მდევრებმა დაინახეს, რომ ბრძოლა სამკვდრო-სასიცოცხლო იქნებოდა, და უკუიქცნენ.
დაბრუნდნენ ყველანი მშვიდობით იუდას ქვეყანაში და დაიტირეს იონათანი და მისი ხალხი; ძალზე შეშინებული იყო და დიდი მოთქმით მოთქვამდა მთელი ისრაელი.
მათ ირგვლივ მოსახლე ყველა ხალხი ცდილობდა მათ განადგურებას, რადგან ამბობდნენ, აღარ ჰყავთ არც წინამძღვარი და არც მშველელიო. მაშ, ახლა ვეკვეთოთ და წარვხოცოთო კაცთა შორის მათი სახსენებელი.
Et factum est, ut audierunt gen tes in circuitu quia aedificatum est altare, et dedicatum est sanctuarium sicut prius, iratae sunt valde
et cogitabant tollere genus Iacob, qui erant inter eos, et coeperunt occidere in populo et persequi.
Et bellabat Iudas adversus filios Esau in Idumaea, in Acrabattane, quia circumsedebant Israel; et percussit eos plaga magna, compressit eos et cepit spolia eorum.
Et recordatus est malitiam filiorum Bean, qui erant populo in laqueum et in scandalum insidiantes eis in viis.
Et conclusi sunt ab eo in turribus, et applicuit ad eos et anathematizavit eos et incendit turres eius igne cum omnibus, qui intus erant.
Et transivit ad filios Ammon et invenit manum fortem et populum copiosum et Timotheum ducem ipsorum.
Et commisit cum eis proelia multa, et contriti sunt in conspectu eius, et percussit eos.
Et cepit Iazer et filias eius et reversus est in Iudaeam.
Et congregatae sunt gentes, quae sunt in Galaad, adversus Israel, qui erant in finibus eorum, ut tollerent eos; et fugerunt in Datheman munitionem
et miserunt litteras ad Iudam et fratres eius dicentes: «Congregatae sunt adversum nos gentes per circuitum, ut nos auferant,
et parant venire et occupare munitionem, in quam confugimus, et Timotheus est dux exercitus eorum.
Nunc ergo veni et eripe nos de manibus eorum, quia cecidit multitudo de nobis,
et omnes fratres nostri, qui erant in locis Tubin, interfecti sunt, et captivas duxerunt uxores eorum et natos et sarcinas et peremerunt illic fere mille viros».
Adhuc epistulae legebantur, et ecce alii nuntii venerunt de Galilaea, conscissis tunicis, nuntiantes secundum verba haec,
dicentes convenisse adversum se a Ptolemaida et Tyro et Sidone et omnem Galilaeam alienigenarum, ut nos consumant.
Ut audivit autem Iudas et populus sermones istos, convenit ecclesia magna cogitare quid facerent fratribus suis, qui in tribulatione erant et expugnabantur ab eis.
Dixitque Iudas Simoni fratri suo: «Elige tibi viros et vade et libera fratres tuos, qui sunt in Galilaea; ego autem et frater meus Ionathas ibimus in Galaaditim».
Et reliquit Iosephum filium Zachariae et Azariam ducem populi cum residuo exercitu in Iudaea ad custodiam.
Et praecepit illis dicens: «Praeestote populo huic et nolite bellum committere adversum gentes, donec revertamur».
Et partiti sunt Simoni virorum tria milia, ut iret in Galilaeam, Iudae autem octo milia in Galaaditim.
Et abiit Simon in Galilaeam et commisit proelia multa cum gentibus; et contritae sunt gentes a facie eius,
et persecutus est eos usque ad portam Ptolemaidis, et ceciderunt de gentibus fere tria milia virorum, et accepit spolia eorum.
Et assumpsit eos, qui erant de Galilaea et in Arbattis, cum uxoribus et natis et omnibus, quae erant illis, et adduxit in Iudaeam cum laetitia magna.
Et Iudas Maccabaeus et Ionathas frater eius transierunt Iordanem et abierunt viam trium dierum in deserto;
et occurrerunt Nabathaeis et obviaverunt eis pacifice et narraverunt eis omnia, quae acciderant fratribus eorum in Galaaditide,
et quia multi ex eis comprehensi sunt in Bosora et Bosor in Alimis, Chaspho, Maced et Carnain; hae omnes civitates munitae et magnae.
Et in ceteris civitatibus Galaaditidis tenentur comprehensi; in crastinum constituerunt admovere ad munitiones et comprehendere et tollere omnes eos in una die.
Et convertit Iudas et exercitus eius viam in desertum Bosora repente et occupavit civitatem et occidit omnem masculum in ore gladii et accepit omnia spolia eorum et succendit eam igne;
et profectus est inde nocte, et ibant usque ad munitionem.
Et factum est diluculo, cum levassent oculos suos, ecce populus multus, cuius non erat numerus, portantes scalas et machinas, ut comprehenderent munitionem, et expugnabant eos.
Et vidit Iudas quia coepit bellum, et clamor civitatis ascendit ad caelum sicut tuba et clamor magnus;
et dixit viris exercitus: «Pugnate hodie pro fratribus nostris».
Et exiit tribus ordinibus post eos, et exclamaverunt tubis et clamaverunt in oratione.
Et cognoverunt castra Timothei quia Maccabaeus est, et refugerunt a facie eius; et percussit eos plaga magna, et ceciderunt ex eis in die illa fere octo milia virorum.
Et divertit Iudas in Maspha et expugnavit et cepit eam. Et occidit omnem masculinum eius et sumpsit spolia eius et succendit eam igne.
Inde perrexit et cepit Chaspho, Maced et Bosor et reliquas civitates Galaaditidis.
Post haec autem verba congregavit Timotheus exercitum alium et castra posuit contra Raphon trans torrentem.
Et misit Iudas speculari exercitum, et renuntiaverunt ei dicentes: «Convenerunt ad eum omnes gentes, quae in circuitu nostro sunt, exercitus multus nimis;
et Arabas conduxit in auxilium sibi, et castra posuerunt trans torrentem, parati ad te venire in proelium». Et abiit Iudas obviam illis.
Et ait Timotheus principibus exercitus sui: «Cum appropinquaverit Iudas et exercitus eius ad torrentem aquae, si transierit ad nos prior, non poterimus sustinere eum, quia potens poterit adversum nos;
si vero timuerit transire et posuerit castra ultra flumen, transfretemus ad eos et poterimus adversus illum».
Ut autem appropinquavit Iudas ad torrentem aquae, statuit scribas populi secus torrentem et mandavit eis dicens: «Neminem hominum reliqueritis, sed veniant omnes in proelium».
Et transfretavit ad illos prior, et omnis populus post eum. Et contritae sunt omnes gentes a facie eorum et proiecerunt arma sua et fugerunt ad fanum in Carnain.
Et occupaverunt ipsam civitatem et fanum succenderunt igne cum omnibus, qui erant in ipso; et oppressa est Carnain et non potuit sustinere contra faciem Iudae.
Et congregavit Iudas universum Israel, qui erant in Galaaditide, a minimo usque ad maximum et uxores eorum et natos et sarcinas, exercitum magnum valde, ut venirent in terram Iudae.
Et venerunt usque Ephron. Et haec civitas magna in via, munita valde; non erat declinare ab ea dextera vel sinistra, sed per mediam iter erat.
Et incluserunt se, qui erant in civitate, et obstruxerunt portas lapidibus. Et misit ad eos Iudas verbis pacificis
dicens: «Transeamus per terram vestram, ut eamus in terram nostram, et nemo vobis nocebit; tantum pedibus transibimus». Et nolebant eis aperire.
Et praecepit Iudas praedicare in castris, ut applicarent se unusquisque in quo erat loco.
Et applicuerunt se viri virtutis, et oppugnavit civitatem illam tota die et tota nocte; et tradita est civitas in manu eius.
Et peremit omnem masculinum in ore gladii et eradicavit eam et accepit spolia eius et transivit per civitatem super interfectos.
Et transgressi sunt Iordanem in campum magnum contra faciem Bethsan.
Et erat Iudas congregans extremos et exhortabatur populum per totam viam, donec veniret in terram Iudae.
Et ascenderunt in montem Sion cum laetitia et gaudio et obtulerunt holocausta, quod nemo ex eis cecidisset, donec reverterentur in pace.
Et in diebus, quibus erat Iudas et Ionathas in terra Galaad, et Simon frater eius in Galilaea contra faciem Ptolemaidis,
audivit Iosephus Zachariae filius et Azarias princeps virtutis res bene gestas et proelia, quae fecerunt,
et dixerunt: «Faciamus et ipsi nobis nomen et eamus pugnare adversus gentes, quae in circuitu nostro sunt».
Et nuntiaverunt his, qui erant de exercitu suo, et abierunt ad Iamniam.
Et exivit Gorgias de civitate et viri eius obviam illis in pugnam;
et fugati sunt Iosephus et Azarias et impulsi sunt usque in fines Iudaeae, et ceciderunt illo die de populo Israel ad duo milia viri; et facta est fuga magna in populo,
quia non audie runt Iudam et fratres eius existimantes fortiter se facturos.
Ipsi autem non erant de semine virorum illorum, per quorum manum salus data est Israel.
Et vir Iudas et fratres eius magnificati sunt valde in conspectu omnis Israel et gentium omnium, ubi audiebatur nomen eorum;
et conveniebant ad eos fausta acclamantes.
Et exivit Iudas et fratres eius et expugnabant filios Esau in terra, quae ad austrum est. Et percussit Hebron et filias eius et destruxit munitiones eius et turres eius succendit in circuitu.
Et movit castra, ut iret in terram alienigenarum, et perambulabat Maresam.
In die illa ceciderunt sacerdotes in bello, dum volunt fortiter facere, dum sine consilio exeunt in proelium.
Et declinavit Iudas in Azotum terram alienigenarum et diruit aras eorum et sculptilia deorum ipsorum succendit igne et expoliavit exuvias civitatum. Et reversus est in terram Iudae.
Et rex Antiochus perambulabat superiores regiones et audivit esse Elymaida in Perside civitatem gloriosam divitiis argento et auro
templumque in ea locuples valde et illic velamina aurea et loricae et scuta, quae reliquit ibi Alexander Philippi rex Macedo, qui regnavit primus in Graecia.
Et venit et quaerebat capere civitatem et depraedari eam et non potuit, quoniam innotuit sermo his, qui erant in civitate.
Et restiterunt ei in proelium. Et fugit inde et abiit cum tristitia magna, ut reverteretur in Babyloniam.
Et venit, qui nuntiaret ei in Perside quia fugata sunt castra, quae iverant in terram Iudae,
et quia abiit Lysias cum virtute forti in primis et fugatus est a facie eorum, et invaluerunt armis et viribus et spoliis multis, quae ceperunt de castris quae exciderunt,
et quia diruerunt abominationem, quam aedificaverat super altare, quod erat in Ierusalem, et sanctificationem sicut prius circumdederunt muris excelsis et Bethsuram civitatem eius.
Et factum est, ut audivit rex sermones istos, expavit et commotus est valde et decidit in lectum et incidit in languorem prae tristitia, quia non factum est ei, sicut cogitabat.
Et erat illic per dies multos, quia renovata est in eo tristitia magna, et arbitratus est se mori.
Et vocavit omnes amicos suos et dixit illis: «Recessit somnus ab oculis meis, et concidi corde prae sollicitudine
et dixi in corde meo: Quousque tribulationis deveni et tempestatis magnae, in qua nunc sum? Quia iucundus eram et dilectus in potestate mea!
Nunc vero reminiscor malorum, quae feci in Ierusalem, unde et abstuli omnia vasa aurea et argentea, quae erant in ea, et misi auferre habitantes Iudam sine causa.
Cognovi quia propterea invenerunt me mala ista; et ecce pereo tristitia magna in terra aliena».
Et vocavit Philippum, unum de amicis suis, et praeposuit eum super universum regnum suum;
et dedit ei diadema et stolam suam et anulum, ut adduceret Antiochum filium suum et nutriret eum, ut regnaret.
Et mortuus est illic Antiochus rex anno centesimo quadragesimo nono.
Et cognovit Lysias quoniam mortuus est rex, et constituit regnare Antiochum filium eius pro eo, quem nutrivit adulescentiorem; et vocavit nomen eius Eupatorem.
Et hi, qui erant in arce, concluserant Israel in circuitu sanctorum et quaerebant eis mala semper et firmamentum gentium.
Et cogitavit Iudas disperdere eos et convocavit universum populum, ut obsiderent eos.
Et convenerunt simul et obsederunt eos anno centesimo quinquagesimo et fecerunt ballistas et machinas.
Et exierunt quidam ex eis, qui obsidebantur, et adiunxerunt se illis aliqui impii ex Israel
et abierunt ad regem et dixerunt: «Quousque non facis iudicium et vindicabis fratres nostros?
Nos decrevimus servire patri tuo et ambulare in praeceptis eius et obsequi edictis eius;
et filii populi nostri propter hoc obsederunt arcem et alienabant se a nobis, et, quicumque inveniebantur ex nobis, interficiebantur, et hereditates nostrae diripiebantur.
Et non ad nos tantum extenderunt manum sed et in omnes fines suos;
et ecce applicuerunt hodie ad arcem in Ierusalem occupare eam et sancta et Bethsuram munierunt.
Et, nisi praeveneris eos velocius, maiora quam haec facient, et non poteris continere eos».
Et iratus est rex, ut audivit, et convocavit omnes amicos suos et principes exercitus sui et eos, qui super vehicula erant;
sed et de regnis aliis et de insulis maritimis venerunt ad eum exercitus conducticii.
Et erat numerus exercitus eius centum milia peditum et viginti milia equitum, et elephanti triginta duo docti ad proelium.
Et venerunt per Idumaeam et applicuerunt ad Bethsuram. Et pugnaverunt dies multos et fecerunt machinas et exierunt et succenderunt eas igne et pugnaverunt viriliter.
Et recessit Iudas ab arce et movit castra ad Bethzacharam contra castra regis.
Et surrexit rex ante lucem et excitavit exercitum in impetu suo contra viam Bethzacharam, et comparaverunt se exercitus in proelium et tubis cecinerunt
et elephantis ostenderunt sanguinem uvae et mori ad acuendos eos in proelium.
Et diviserunt bestias per legiones, et astiterunt singulis elephantis mille viri in loricis concatenatis, et galeae aereae in capitibus eorum, et quingenti equites ordinati unicuique bestiae electi.
Hi ante tempus, ubicumque erat bestia, ibi erant et, quocumque ibat, ibant; non discedebant ab ea.
Et turres ligneae super eos firmae, protectae super singulas bestias, praecinctae super eas machinis, et super singulas viri virtutis quattuor, qui pugnabant desuper, et Indus eius.
Et residuos equites hinc et inde statuit in duas partes exercitus excitaturos et protecturos in legionibus.
Et, ut refulsit sol in clipeos aureos et aereos, resplenduerunt montes ab eis et resplenduerunt sicut lampades ignis.
Et distincta est pars exercitus regis super montes excelsos, et quidam per loca humilia; et ibant caute et ordinate.
Et commovebantur omnes audientes vocem multitudinis et incessum turbae et collisionem armorum; erat enim exercitus magnus valde et fortis.
Et appropiavit Iudas et exercitus eius in proelium, et ceciderunt de exercitu regis sescenti viri.
Et vidit Eleazar Abaran unam de bestiis loricatam loricis regis, et erat eminens super ceteras bestias, et visum est ei quod in ea esset rex;
et dedit se, ut liberaret populum suum et acquireret sibi nomen aeternum.
Et cucurrit ad eam audacter, in medio legionis interficiens a dextris et a sinistris, et findebantur ab eo huc atque illuc;
et ivit sub elephantum et supposuit se ei et occidit eum; et cecidit in terram super ipsum, et mortuus est illic.
Et videntes virtutem regni et impetum exercituum diverterunt se ab eis.
Qui autem erant de castris regis, ascenderunt obviam illis in Ierusalem, et applicuit rex ad Iudaeam et montem Sion.
Et fecit pacem cum his, qui erant in Bethsura; et exierunt de civitate, quia non erant eis ibi alimenta, eo quod conclusi essent in ea, quia sabbatum erat terrae.
Et comprehendit rex Bethsuram et constituit illic custodiam servare eam.
Et applicuit castra ad locum sanctificationis dies multos; et statuit illic ballistas et machinas et ignis iacula et tormenta ad lapides iactandos et scorpios ad mittendas sagittas et fundibula.
Fecerunt autem et ipsi machinas adversus machinas eorum et pugnaverunt dies multos;
escae autem non erant in horreis, eo quod septimus annus esset, et, qui evaserant in Iudaeam de gentibus, consumpserant reliquias repositionis.
Et remanserunt in sanctis viri pauci, quoniam obtinuerat eos fames, et dispersi sunt unusquisque in locum suum.
Et audivit Lysias quod Philippus, quem constituerat rex Antiochus, cum adhuc viveret, ut nutriret Antiochum filium suum ut regnaret,
reversus esset a Perside et Media, et exercitus, qui abierat cum ipso, et quia quaerebat suscipere regni negotia.
Festinavit et significavit ire dixitque ad regem et duces exercitus et viros: «Deficimus cotidie, et esca nobis modica est, et locus, quem obsidemus, est munitus, et incumbunt nobis negotia regni.
Nunc itaque demus dextras hominibus istis et faciamus cum illis pacem et cum omni gente eorum
et constituamus illis, ut ambulent in legitimis suis sicut prius; propter legitima enim ipsorum, quae dispersimus, irati sunt et fecerunt omnia haec».
Et placuit sermo in conspectu regis et principum, et misit ad eos pacem facere, et receperunt illam.
Et iuravit illis rex et principes. His condicionibus exierunt de munitione.
Et intravit rex in montem Sion et vidit munitionem loci et rupit iuramentum, quod iuravit, et mandavit destruere murum in gyro.
Et discessit festinanter et reversus est Antiochiam; et invenit Philippum dominantem civitati et pugnavit adversus eum et occupavit civitatem per vim.
Et audivit Demetrius quia ce cidit Nicanor et exercitus eius in proelio et apposuit Bacchidem et Alcimum rursum mittere in terram Iudaeae et dextrum cornu cum illis.
Et abierunt viam, quae ducit in Galgala, et castra posuerunt in Masaloth, quae est in Arbelis, et occupaverunt eam et peremerunt animas hominum multas.
Et mense primo anni centesimi et quinquagesimi secundi applicuerunt ad Ierusalem;
et surrexerunt et abierunt in Bereth in viginti milibus virorum et duobus milibus equitum.
Et Iudas posuerat castra in Elasa, et tria milia viri electi cum eo;
et viderunt multitudinem exercitus quia multi sunt et timuerunt valde; et multi subtraxerunt se de castris, et non remanserunt ex eis nisi octingenti viri.
Et vidit Iudas quod defluxit exercitus suus, et bellum perurgebat eum; et confractus est corde, quia non habebat tempus congregandi eos,
et dissolutus est. Et dixit his, qui residui erant: «Surgamus et ascendamus ad adversarios nostros, si poterimus pugnare adversus eos».
Et avertebant eum dicentes: «Non poterimus, sed liberemus animas nostras modo et revertamur nos et fratres nostri et pugnabimus adversus eos; nos autem pauci sumus».
Et ait Iudas: «Absit istam rem facere, ut fugiamus ab eis; et si appropiavit tempus nostrum, et moriamur in virtute propter fratres nostros et non inferamus crimen gloriae nostrae».
Et movit exercitus de castris, et steterunt illis obviam; et divisi sunt equites in duas partes, et fundibularii et sagittarii praeibant exercitum, et primi certaminis omnes potentes.
Bacchides autem erat in dextro cornu; et proximavit legio ex duabus partibus, et clamabant tubis; et clamaverunt hi, qui erant ex parte Iudae, etiam ipsi in tubis;
et commota est terra a voce exercituum; et commissum est proelium a mane usque ad vesperam.
Et vidit Iudas quod Bacchides et firmior pars exercitus erat in dextris, et convenerunt cum ipso omnes constantes corde;
et contrita est dextera pars ab eis, et persecutus est eos usque ad montem Azoti.
Et, qui in sinistro cornu erant, viderunt quod contritum est dextrum cornu, et secuti sunt post Iudam et eos, qui cum ipso erant, a tergo.
Et ingravatum est proelium, et ceciderunt vulnerati multi ex his et ex illis;
et Iudas cecidit, et ceteri fugerunt.
Et Ionathas et Simon tulerunt Iudam fratrem suum et sepelierunt eum in sepulcro patrum suorum in Modin.
Et fleverunt eum et planxerunt omnis populus Israel planctu magno et lugebant dies multos
et dixerunt: «Quomodo cecidit potens, qui salvum faciebat populum Israel!».
Et cetera verborum Iudae et bellorum et virtutum, quas fecit, et magnitudinis eius non sunt descripta; multa enim erant valde.
Et factum est, post obitum Iudae emerserunt iniqui in omnibus finibus Israel, et exorti sunt omnes, qui operabantur iniquitatem.
In diebus illis facta est fames magna valde, et tradidit se regio cum ipsis.
Et elegit Bacchides viros impios et constituit eos dominos regionis;
et exquirebant et perscrutabantur amicos Iudae et adducebant eos ad Bacchidem, et vindicabat in illos et illudebat.
Et facta est tribulatio magna in Israel, qualis non fuit ex die, qua non est visus propheta illis.
Et congregati sunt omnes amici Iudae et dixerunt Ionathae:
«Ex quo frater tuus Iudas defunctus est, et vir similis ei non est, qui exeat contra inimicos et Bacchidem et eos, qui inimici sunt gentis nostrae;
nunc itaque te hodie elegimus esse pro eo nobis in principem et ducem ad bellandum bellum nostrum».
Et suscepit Ionathas tempore illo principatum et surrexit loco Iudae fratris sui.
Et cognovit Bacchides et quaerebat eum occidere;
et cognovit Ionathas et Simon frater eius et omnes, qui cum eo erant, et fugerunt in desertum Thecue et consederunt ad aquam lacus Asphar.
Et cognovit Bacchides die sabbatorum et venit ipse et omnis exercitus eius trans Iordanem.
Et Ionathas misit fratrem suum ducem populi et rogavit Nabathaeos amicos suos, ut commodarent illis apparatum suum, qui erat copiosus.
Et exierunt filii Iambri ex Medaba et comprehenderunt Ioannem et omnia, quae habebat, et abierunt habentes ea.
Post haec verba renuntiatum est Ionathae et Simoni fratri eius quia filii Iambri faciunt nuptias magnas et ducunt sponsam ex Nadabath filiam unius de magnis principibus Chanaan cum ambitione magna.
Et recordati sunt sanguinis Ioannis fratris sui et ascenderunt et absconderunt se sub tegumento montis;
et elevaverunt oculos suos et viderunt: et ecce tumultus et apparatus multus, et sponsus processit et amici eius et fratres eius obviam illis cum tympanis et musicis et armis multis.
Et surrexerunt ad eos ex insidiis et occiderunt eos, et ceciderunt vulnerati multi; et residui fugerunt in montes, et acceperunt omnia spolia eorum.
Et conversae sunt nuptiae in luctum, et vox musicorum ipsorum in lamentum.
Et vindicaverunt vindictam sanguinis fratris sui et reversi sunt ad ripam Iordanis.
Et audivit Bacchides et venit die sabbatorum usque ad oram Iordanis in virtute magna.
Et dixit ad suos Ionathas: «Surgamus et pugnemus pro animabus nostris; non est enim hodie sicut heri et nudiustertius:
ecce enim bellum ex adverso nostrum, aqua vero Iordanis hinc et inde, et paludes et saltus, et non est locus divertendi.
Nunc ergo clamate in caelum, ut liberemini de manu inimicorum vestrorum». Et commissum est bellum.
Et extendit Ionathas manum suam percutere Bacchidem, et divertit ab eo retro.
Et dissiliit Ionathas et, qui cum eo erant, in Iordanem et transnataverunt in ulteriora; et non transierunt ad eos Iordanem.
Et ceciderunt de parte Bacchidis die illa mille viri. Et reversi sunt in Ierusalem.
Et aedificaverunt civitates munitas in Iudaea: munitionem, quae erat in Iericho, et Emmaus et Bethoron et Bethel et Thamnata et Pharathon et Tephon muris excelsis et portis et seris;
et posuit custodiam in eis, ut inimicitias exercerent in Israel.
Et munivit civitatem Bethsuram et Gazaram et arcem et posuit in eis auxilia et apparatum escarum.
Et accepit filios principum regionis obsides et posuit eos in arce in Ierusalem in custodia.
Et anno centesimo quinquagesimo tertio, mense secundo, praecepit Alcimus destrui murum atrii sanctorum interioris et destruxit opera prophetarum. Et coepit destruere.
In tempore illo percussus est Alcimus, et impedita sunt opera illius; et occlusum est os eius, et dissolutus est nec ultra poterat loqui verbum et mandare de domo sua;
et mortuus est Alcimus in tempore illo cum tormento magno.
Et vidit Bacchides quoniam mortuus est Alcimus et reversus est ad regem; et siluit terra Iudae annis duobus.
Et cogitaverunt omnes iniqui dicentes: «Ecce Ionathas et, qui cum eo sunt, in silentio habitant confidentes; nunc ergo adducamus Bacchidem, et comprehendet eos omnes una nocte».
Et abierunt et consilium ei dederunt.
Et surrexit, ut veniret cum exercitu multo, et misit occulte epistulas sociis suis, qui erant in Iudaea, ut comprehenderent Ionathan et eos, qui cum eo erant; et non potuerunt, quia innotuit eis consilium eorum.
Et apprehenderunt de viris regionis, qui principes erant malitiae, quinquaginta viros et occiderunt eos.
Et secessit Ionathas et Simon et, qui cum eo erant, in Bethbasi, quae est in deserto; et exstruxit diruta eius, et firmaverunt eam.
Et cognovit Bacchides et congregavit universam multitudinem suam et his, qui de Iudaea erant, denuntiavit;
et venit et castra posuit ad Bethbasi et oppugnavit eam dies multos et fecit machinas.
Et reliquit Ionathas Simonem fratrem suum in civitate et exiit in regionem et venit cum numero;
et percussit Odomera et fratres eius et filios Phasiron in tabernaculo ipsorum et coepit caedere et crescere in virtutibus.
Simon vero et, qui cum ipso erant, exierunt de civitate et succenderunt machinas
et pugnaverunt contra Bacchidem, et contritus est ab eis, et afflixerunt eum valde, quoniam consilium eius et adventus eius erat inanis.
Et iratus est animo contra viros iniquos, qui ei consilium dederant, ut veniret in regionem, et multos ex eis occiderunt; et cogitaverunt abire in regionem eius.
Et cognovit Ionathas et misit ad eum legatos componere pacem cum ipso et reddere ei captivitatem.
Et accepit et fecit secundum verba eius et iuravit se nihil facturum ei mali omnibus diebus vitae eius;
et reddidit ei captivitatem, quam prius erat praedatus de terra Iudae, et conversus abiit in terram suam et non apposuit amplius venire in fines eius.
Et cessavit gladius ex Israel, et habitavit Ionathas in Machmas; et coepit Ionathas ibi iudicare populum et exterminabat impios ex Israel.
Et vidit Ionathas quia tem pus eum adiuvat; et elegit vi ros et misit Romam statuere et renovare cum eis amicitiam;
et ad Spartiatas et ad alia loca misit epistulas secundum eadem.
Et abierunt Romam et intraverunt curiam et dixerunt: "Ionathas summus sacerdos et gens Iudaeorum miserunt nos renovare amicitiam et societatem secundum pristinum".
Et dederunt illis epistulas ad ipsos per loca, ut deducerent eos in terram Iudae cum pace.
Et hoc est exemplum epistularum, quas scripsit Ionathas Spartiatis:
«Ionathas summus sacerdos et seniores gentis et sacerdotes et reliquus populus Iudaeorum Spartiatis fratribus salutem.
Iampridem missae erant epistulae ad Oniam summum sacerdotem ab Ario, qui regnabat apud vos, quoniam estis fratres nostri, sicut rescriptum continet, quod subiectum est.
Et suscepit Onias virum, qui missus fuerat, cum honore; et accepit epistulas, in quibus significabatur de societate et amicitia.
Nos igitur, cum nullo horum indigeremus, exhortationem habentes sanctos libros, qui sunt in manibus nostris,
tentavimus mittere ad vos renovare fraternitatem et amicitiam, ne forte alieni efficiamur a vobis; multa enim tempora transierunt, ex quo misistis ad nos.
Nos ergo in omni tempore sine intermissione in diebus sollemnibus et ceteris, quibus oportet, memores sumus vestri in sacrificiis, quae offerimus, et in obsecrationibus, sicut fas est et decet meminisse fratrum.
Laetamur itaque de gloria vestra.
Nos autem circumdederunt multae tribulationes et multa proelia; et impugnaverunt nos reges, qui sunt in circuitu nostro.
Noluimus ergo vobis molesti esse et ceteris sociis et amicis nostris in his proeliis;
habemus enim de caelo auxilium, quod nos adiuvat, et liberati sumus nos ab inimicis nostris, et humiliati sunt inimici nostri.
Elegimus itaque Numenium Antiochi filium et Antipatrem Iasonis filium et misimus ad Romanos renovare cum eis amicitiam et societatem pristinam;
mandavimus itaque eis, ut veniant etiam ad vos et salutent vos et reddant vobis epistulas nostras de innovatione et fraternitate nostra.
Et nunc bene facietis respondentes nobis ad haec».
Et hoc est rescriptum epistularum, quas miserunt Oniae:
«Arius rex Spartiatarum Oniae sacerdoti magno salutem.
Inventum est in scriptura de Spartiatis et Iudaeis quoniam sunt fratres et quod sunt de genere Abraham.
Et nunc, ex quo haec cognovimus, bene facietis scribentes nobis de pace vestra.
Sed et nos rescribimus vobis. Pecora vestra et possessiones vestrae nostrae sunt; et, quae nostra, vestra sunt. Mandamus itaque, ut annuntient vobis secundum haec».
Et audivit Ionathas quoniam regressi sunt principes Demetrii cum exercitu multo supra quam prius pugnare adversus eum.
Et exiit ab Ierusalem et occurrit eis in Amathitem regionem; non enim dedit eis spatium, ut ingrederentur regionem eius.
Et misit speculatores in castra eorum, et reversi renuntiaverunt ei quod ita constituunt supervenire illis nocte.
Cum occidisset autem sol, praecepit Ionathas suis vigilare et esse in armis paratos ad pugnam tota nocte; et emisit custodes per circuitum castrorum.
Et audierunt adversarii quod paratus est Ionathas cum suis in bellum, et timuerunt et formidaverunt in corde suo et accenderunt focos in castris suis.
Ionathas autem et, qui cum eo erant, non cognoverunt usque mane; videbant enim luminaria ardentia.
Et insecutus est eos Ionathas et non comprehendit eos; transierant enim flumen Eleutherum.
Et divertit Ionathas ad Arabas, qui vocantur Zabadaei, et percussit eos et accepit spolia eorum.
Et iunxit et venit Damascum et perambulabat omnem regionem illam.
Simon autem exiit et venit usque ad Ascalonem et ad proxima praesidia et declinavit in Ioppen et occupavit eam;
audivit enim quod vellent praesidium tradere partibus Demetrii, et posuit ibi custodes, ut custodirent eam.
Et reversus est Ionathas et convocavit seniores populi et cogitavit cum eis aedificare praesidia in Iudaea
et altius extollere muros Ierusalem et exaltare altitudinem magnam inter medium arcis et civitatis, ut separaret eam a civitate, ut esset ipsa singulariter, ut neque emant neque vendant.
Et convenerunt, ut aedificarent civitatem; et cecidit de muro, qui erat super torrentem a subsolano, et reparavit eum, qui vocatur Chaphenatha.
Et Simon aedificavit Adida in Sephela et munivit eam et imposuit portas et seras.
Et quaesivit Tryphon regnare Asiae et imponere sibi diadema et extendere manum in Antiochum regem.
Et veritus est, ne forte non permitteret eum Ionathas et ne forte pugnaret adversus eum, et quaerebat comprehendere eum et occidere et exsurgens abiit in Bethsan.
Et exivit Ionathas obviam illi cum quadraginta milibus virorum electorum in proelium et venit Bethsan.
Et vidit Tryphon quia venit cum exercitu multo et extendere in eum manus timuit
et excepit eum cum honore et commendavit eum omnibus amicis suis et dedit ei munera et praecepit exercitibus suis, ut oboedirent ei sicut sibi.
Et dixit Ionathae: «Ut quid vexasti universum populum, cum bellum nobis non sit?
Et nunc remitte eos in domos suas. Elige autem tibi viros paucos, qui tecum sint, et veni mecum Ptolemaidam, et tradam eam tibi et reliqua praesidia et reliquum exercitum et universos praepositos negotiis et conversus abibo; propterea enim veni».
Et credidit ei et fecit, sicut dixit, et dimisit exercitum, et abierunt in terram Iudae.
Retinuit autem secum tria milia virorum, ex quibus remisit in Galilaeam duo milia; mille autem venerunt cum eo.
Ut autem intravit Ptolemaidam Ionathas, clauserunt portas Ptolemenses et comprehenderunt eum; et omnes, qui cum eo intraverant, gladio interfecerunt.
Et misit Tryphon exercitum et equites in Galilaeam et in campum magnum, ut perderent omnes socios Ionathae.
At illi, cum cognovissent quia comprehensus est Ionathas et periit, et omnes, qui cum eo erant, hortati sunt semetipsos et ibant conglobati parati in proelium.
Et videntes hi, qui insecuti fuerant, quia pro anima res est illis, reversi sunt;
illi autem venerunt omnes cum pace in terram Iudae et planxerunt Ionathan et eos, qui cum ipso fuerant, et timuerunt valde; et luxit Israel luctu magno.
Et quaesierunt omnes gentes, quae erant in circuitu eorum, conterere eos; dixerunt enim:
"Non habent principem et adiuvantem; nunc ergo expugnemus illos et tollamus de hominibus memoriam eorum».
Глава:
Толкования стиха Скопировать ссылку Скопировать текст Добавить в избранное
Библ. энциклопедия Библейский словарь Словарь библ. образов Практическая симфония

Настройки

Цитата из Библии каждое утро
TG: t.me/azbible
Viber: vb.me/azbible