сы́нъ два́десяти пяти́ лѣ́тъ бѣ́ егда́ нача́ ца́рствовати, и два́десять де́вять лѣ́ть ца́рствова во Иерусали́мѣ. И́мя же ма́тере его́ Аву́ѳа дщи́ Заха́рiина.

И сотвори́ пра́вое предъ очи́ма Госпо́днима, по всѣ́мъ ели́ка сотвори́ оте́цъ его́ дави́дъ:

то́й разруши́ высо́кая, и сокруши́ вся́ ка́пища, и искорени́ дубра́вы и змiю́ мѣ́дяную, ю́же сотвори́ Моисе́й, я́ко и до дні́й тѣ́хъ сы́нове Изра́илевы бѣ́ху кадя́ще е́й: и назва́ и́мя е́й нееста́нъ.

На Го́спода Бо́га Изра́илева упова́, и но не́мъ не бы́сть подо́бенъ ему́ въ царе́хъ Иу́диныхъ и въ бы́вшихъ пре́жде его́:

и прилѣпи́ся Го́сподеви, не отступи́ от него́, и сохрани́ за́повѣди его́, ели́ки заповѣ́да Моисе́й:

и бѣ́ Госпо́дь съ ни́мъ, и во всѣ́хъ, я́же творя́ше, смы́сляше. И сопроти́вися царю́ Ассирі́йскому и не порабо́та ему́:

то́й побѣди́ иноплеме́нники да́же до Га́зы и до предѣ́лъ ея́, от столпа́ стрегу́щихъ и да́же до гра́да тве́рда.

И бы́сть въ лѣ́то четве́ртое царя́ езекі́и, сiе́ же лѣ́то седмо́е осі́и, сы́ну илы́, царю́ Изра́илеву, взы́де Саламанасса́ръ ца́рь Ассирі́йскъ на самарі́ю и обсѣ́де ю́,

и взя́ ю́ при концы́ трiе́хъ лѣ́тъ, въ шесто́е лѣ́то езекі́ево, сiе́ лѣ́то девя́тое осі́и царя́ Изра́илева, и плѣне́на бы́сть самарі́а.

И преведе́ ца́рь Ассирі́йскiй самаря́ны во Ассирі́ю, и посади́ я́ на ала́и и на Аво́рѣ, рѣка́хъ гоза́нскихъ, и въ предѣ́лѣхъ ми́дскихъ:

поне́же не послу́шаша гла́са Го́спода Бо́га своего́ и преступи́ша завѣ́тъ его́, вся́ ели́ка заповѣ́да Моисе́й ра́бъ Госпо́день, и не послу́шаша, и не сотвори́ша.

И въ четвертоена́десять лѣ́то царя́ езекі́и, взы́де сеннахири́мъ ца́рь Ассирі́йскiй на гра́ды Иу́дины тве́рдыя и взя́тъ я́.

И посла́ езекі́а ца́рь Иу́динъ послы́ къ царю́ Ассирі́йску въ лахи́съ, глаго́ля: согрѣши́хъ, возврати́ся от мене́: е́же а́ще возложи́ши на мя́, то́ понесу́. И возложи́ ца́рь Ассирі́йскiй на езекі́ю царя́ Иу́дина три́ста тала́нтъ сребра́ и три́десять тала́нтовъ зла́та.

И даде́ езекі́а все́ сребро́ обрѣ́тшееся въ дому́ Госпо́дни и въ сокро́вищихъ до́му царе́ва.

Во вре́мя о́но ссѣче́ езекі́а ца́рь Иу́динъ две́ри хра́ма Госпо́дня и утверже́нiя, я́же позлати́ езекі́а ца́рь Иу́динъ, и даде́ и́хъ царю́ Ассирі́йску.

И посла́ ца́рь Ассирі́йскъ Ѳарѳа́на и равоса́иа и рапса́ка от лахи́са на Иерусали́мъ къ царю́ езекі́и съ си́лою тя́жкою зѣло́. И взыдо́ша, и прiидо́ша ко Иерусали́му, и ста́ша у водоте́чи купѣ́ли вы́шнiя, я́же е́сть на пути́ села́ бѣли́лнаго,

и возопи́ша ко езекі́и. И изы́де къ ни́мъ Елiаки́мъ сы́нъ хелкі́евъ строи́тель, и сомна́съ книго́чiй, и Иоа́съ сы́нъ Сафа́товъ воспомина́тель.

И рече́ къ ни́мъ рапса́къ: рцы́те ны́нѣ ко езекі́и: си́це глаго́летъ ца́рь вели́кiй, ца́рь Ассирі́йскiй: что́ упова́нiе сiе́, на не́же упова́еши?

ре́клъ еси́: то́кмо словеса́ усте́нъ, совѣ́тъ и си́ла на бра́нь: ны́нѣ у́бо на кого́ надѣ́яся отве́рглъ еси́ мене́?

ны́нѣ се́, надѣ́ешися ты́ на же́злъ тро́стяный сло́мленый се́й, на Еги́петъ ли? на́ньже а́ще опре́тся му́жъ, вни́детъ въ ру́ку его́ и пронзе́тъ ю́: та́ко фарао́нъ ца́рь Еги́петскiй всѣ́мъ надѣ́ющымся на́нь:

и а́ще мнѣ́ рече́те: на Го́спода Бо́га надѣ́емся: не то́й ли се́й, его́же и отста́ви езекі́а высо́кая его́ и же́ртвенники его́, и рече́ Иу́дѣ и Иерусали́му: покло́нитеся предъ же́ртвенникомъ си́мъ во Иерусали́мѣ?

и ны́нѣ соедини́теся съ господи́номъ мои́мъ царе́мъ Ассирі́йскимъ, и да́мъ тебѣ́ двѣ́ ты́сящы ко́ней, а́ще мо́жеши имѣ́ти вса́дники на ня́:

и ка́ко отврати́ши лице́ топа́рха еди́наго от рабо́въ господи́на моего́ малѣ́йшихъ, и упова́лъ еси́ са́мъ на Еги́петъ, на колесни́цы и ко́ни?

и ны́нѣ у́бо еда́ безъ Го́спода взыдо́хомъ на мѣ́сто сiе́, е́же потреби́ти и рече́ бо Госпо́дь ко мнѣ́: взы́ди на зе́млю сiю́ и потреби́ ю́.

И рече́ Елiаки́мъ сы́нъ хелкі́инъ и сомна́съ и Иоа́съ ко рапса́ку: глаго́ли ны́нѣ ко отроко́мъ твои́мъ Си́рски, я́ко слы́шимъ мы́, а не глаго́ли къ на́мъ Иуде́йски, и почто́ глаго́леши во у́шы люді́й, и́же на стѣнѣ́?

И рече́ къ ни́мъ рапса́къ: еда́ къ господи́ну твоему́ и къ тебѣ́ посла́ мя господи́нъ мо́й глаго́лати словеса́ сiя́? не къ муже́мъ ли сѣдя́щымъ на стѣнѣ́, е́же я́сти и́мъ гно́й сво́й и пи́ти и́мъ се́чь свою́ съ ва́ми вку́пѣ?

И ста́ рапса́къ, и возопи́ гла́сомъ вели́кимъ Иуде́йски, и глаго́ла, и рече́: слы́шите словеса́ вели́каго царя́ Ассирі́йска:

си́це глаго́летъ ца́рь: да не возно́ситъ ва́съ ца́рь езекі́а словесы́, поне́же не возмо́жетъ ва́съ изъя́ти изъ руки́ моея́:

и да не обнаде́живаетъ ва́съ езекі́а Го́сподемъ, глаго́ля: изъима́я и́зметъ вы́ Госпо́дь, и не и́мать преда́тися гра́дъ се́й въ руцѣ́ царя́ Ассирі́йска:

не послу́шайте езекі́и, я́ко си́це глаго́летъ ца́рь Ассирі́йскiй: сотвори́те со мно́ю благослове́нiе и изыди́те ко мнѣ́, и да пiе́тъ му́жъ от виногра́да своего́, и му́жъ вку́ситъ от смо́квей свои́хъ, и да пiе́тъ во́ду от ро́ва своего́,

до́ндеже прiиду́ и поиму́ вы́ въ зе́млю [такову́] я́коже земля́ ва́ша, земля́ пшени́цы и вина́, и хлѣ́бовъ и виногра́довъ, земля́ ма́сличинъ еле́а и ме́да, и жи́ви бу́дете и не у́мрете: и не послу́шайте езекі́и, я́ко прельща́етъ вы́, глаго́ля: Госпо́дь ны́ изба́витъ:

еда́ избавля́юще изба́виша бо́зи язы́ковъ кі́йждо и́хъ свою́ страну́ изъ руки́ царя́ Ассирі́йска?

гдѣ́ е́сть бо́гъ Ема́ѳа и Арфа́да? гдѣ́ е́сть бо́гъ Сепфаруи́ма, Ана́ и Ава́? еда́ изба́виша самарі́ю изъ руку́ мое́ю?

кто́ во всѣ́хъ бозѣ́хъ земны́хъ, и́же изба́виша зе́мли их от руки́ моея́? и ка́ко и́зметъ Госпо́дь Иерусали́ма изъ руки́ моея́?

И умолко́ша лю́дiе и не отвѣща́ша ему́ сло́ва, я́ко заповѣ́да и́мъ ца́рь глаго́ля: не отвѣща́йте ему́.

И вни́де Елiаки́мъ сы́нъ хелкі́инъ строи́тель, и сомна́съ книго́чiй, и Иоа́съ сы́нъ Сафа́товъ воспомина́тель ко езекі́и, раздра́вше ри́зы своя́, и возвѣсти́ша ему́ словеса́ рапса́кова.

И бы́сть егда́ услы́ша ца́рь езекі́а, и раздра́ ри́зы своя́, и облече́ся во вре́тище, и вни́де въ до́мъ Госпо́день.

И посла́ Елiаки́ма строи́теля, и сомна́са книго́чiа и старѣ́йшины жерце́въ облече́ны во вре́тище ко Иса́iи проро́ку сы́ну Амо́сову.

И рѣ́ша ему́: си́це глаго́летъ езекі́а: де́нь ско́рби и обличе́нiя и прогнѣ́ванiя де́нь се́й, я́ко прiидо́ша сы́нове да́же до болѣзнорожде́нiя, и крѣ́пости нѣ́сть ражда́ющей:

а́ще ка́ко послу́шаетъ Госпо́дь Бо́гъ тво́й всѣ́хъ слове́съ рапса́ковыхъ, его́же и посла́ ца́рь Ассирі́йскiй господи́нъ его́ поноси́ти Бо́гу живо́му и ху́лити словесы́, и́хже слы́ша Госпо́дь Бо́гъ тво́й, и прiими́ моли́тву о оста́нцѣ обрѣта́ющемся.

И прiидо́ша о́троцы царя́ езекі́и ко Иса́iи.

И рече́ и́мъ Иса́iа: си́це рцы́те господи́ну ва́шему: та́ко глаго́летъ Госпо́дь: не убо́йся от лица́ слове́съ, и́хже слы́шалъ еси́, и́миже поху́лиша мя́ о́троцы царя́ Ассирі́йска:

се́, а́зъ даю́ ему́ ду́ха, и услы́шитъ возвѣще́нiе и возврати́тся въ зе́млю свою́: и низложу́ его́ ору́жiемъ въ земли́ его́.

И возврати́ся рапса́къ и обрѣ́те царя́ Ассирі́йска вою́юща на ло́вну: услы́ша бо, я́ко отступи́ от лахи́са.

И слы́ша о Ѳара́кѣ цари́ еѳiо́пстѣмъ, глаго́ля: се́, изы́де ра́товатися съ тобо́ю. И возврати́ся и посла́ послы́ ко езекі́и, глаго́ля: та́ко рцы́те езекі́и царю́ Иуде́йску:

да не возно́ситъ тя́ Бо́гъ тво́й, на него́же ты́ надѣ́ешися глаго́ля: не и́мать пре́данъ бы́ти Иерусали́мъ въ ру́цѣ царя́ Ассирі́йска:

се́, ты́ слы́шалъ еси́ вся́, ели́ка сотвори́ша ца́рiе Ассирі́йстiи всѣ́мъ земле́мъ, е́же прокля́ти и́хъ, и ты́ ли избу́деши?

еда́ избавля́юще изба́виша и́хъ и бо́зи язы́ковъ, и́хже расточи́ша отцы́ мои́, гоза́ну и Хара́ну, и Фаре́су и сы́ны Едо́мли, и́же во Ѳаласса́рѣ?

гдѣ́ е́сть ца́рь Ема́ѳовъ и ца́рь Арфа́довъ? и гдѣ́ е́сть ца́рь гра́да Сепфаруи́ма, Ана́ и Ава́?

И прiя́тъ ца́рь езекі́а кни́ги от руки́ посло́въ и прочте́ я́: и вни́де въ хра́мъ Госпо́день, и разгну́ и́хъ езекі́а предъ Го́сподемъ,

и моли́ся езекі́а предъ Го́сподемъ и рече́: Го́споди Бо́же Изра́илевъ, сѣдя́й на херуви́мѣхъ, ты́ еси́ Бо́гъ еди́нъ бо всѣ́хъ ца́рствiихъ земли́, ты́ сотвори́лъ еси́ не́бо и зе́млю:

приклони́, Го́споди, у́хо твое́ и услы́ши мя́: отве́рзи, Го́споди, о́чи твои́ и ви́ждь, и услы́ши словеса́ сеннахири́ма, я́же посла́ поноша́я тебѣ́ Бо́гу жи́ву:

я́ко пои́стиннѣ, Го́споди, опустоши́ша ца́рiе Ассирі́йстiи язы́ки,

и да́ша бо́ги и́хъ на о́гнь, я́ко не бо́зи бѣ́ша, но дѣла́ руку́ человѣ́чу, древа́ и ка́менiя, и погуби́ша я́:

и ны́нѣ, Го́споди Бо́же на́шъ, спаси́ ны́ изъ руки́ его́, и уразумѣ́ютъ вся́ ца́рствiя земли́, я́ко ты́ еси́ Госпо́дь Бо́гъ еди́нъ.

И посла́ Иса́iа сы́нъ Амо́совъ ко езекі́и, глаго́ля: та́ко глаго́летъ Госпо́дь Бо́гъ си́лъ, Бо́гъ Изра́илевъ: слы́шахъ, о ни́хже моли́лся еси́ ко мнѣ́, о сеннахири́мѣ царѣ́ Ассирі́йстѣ.

сiе́ сло́во, е́же глаго́ла Госпо́дь на него́: уничижи́ тя́ и поруга́ся тебѣ́ дѣви́ца и дщи́ Сiо́ня, надъ тобо́ю главо́ю свое́ю покива́ дщи́ Иерусали́мля:

кому́ поноси́лъ еси́, и кого́ поху́лилъ еси́? и на кого́ возне́слъ еси́ гла́съ, и воздви́глъ еси́ на высоту́ о́чи твои́? на свята́го Изра́илева.

руко́ю посло́въ твои́хъ поносилъ еси́ Го́споду, и ре́клъ еси́: со мно́жествомъ колесни́цъ мои́хъ взы́ду а́зъ на вы́шнюю ча́сть горы́ Лива́нскiя, и усѣку́ вели́чество от ке́дръ ея́ и избра́нныя кипари́совъ ея́, и прiиду́ въ среди́ну ча́щи карми́лскiя:

а́зъ изсуши́хъ, и пiя́хъ во́ды чужды́я, и опустоши́хъ стопа́ми но́гъ мои́хъ вся́ рѣ́ки окре́стныя:

еда́ не слы́шалъ еси́? изда́вна ю́ сотвори́хъ, от дні́й пе́рвыхъ созда́хъ ю́ и принесо́хъ ю́: и бы́сть въ хо́лмы пресе́лниковъ вою́юшихъ гра́ды тве́рды:

и живу́щiи въ ни́хъ изнемого́ша руко́ю, сотрясо́шася и постыдѣ́шася, бы́ша [я́ко] трава́ се́лная, или́ зла́чно бы́лiе, зла́къ и́же на зда́нiихъ, и попра́нiя проти́ву стоя́щаго:

и сѣдѣ́нiе твое́, и исхо́дъ тво́й, и вхо́дъ тво́й разумѣ́хъ, и гнѣ́въ тво́й на мя́,

зане́же разгнѣ́вался еси́ на мя́ и шу́мъ тво́й вни́де во у́шы мои́, и вложу́ у́дицу мою́ въ но́здри твоя́ и бразду́ во устнѣ́ твои́, и возвращу́ тя́ по пути́, и́мже прише́лъ еси́.

И сiе́ тебѣ́ зна́менiе, [езекі́е]: я́ждь въ сiе́ лѣ́то прозяба́ющая саморо́дная, и въ лѣ́то второ́е прозяба́ющая, и въ лѣ́то тре́тiе сѣ́йте сѣ́мена и жни́те, сади́те виногра́ды, и да я́сте пло́дъ и́хъ:

и приложи́тъ спа́сшееся до́му Иу́дова, оста́вшееся, ко́рень до́лѣ, и сотвори́тъ пло́дъ горѣ́,

я́ко изъ Иерусали́ма изы́детъ оста́нокъ, и спаса́емый изъ горы́ Сiо́ни: ре́вность Го́спода си́лъ сотвори́тъ сiе́.

сего́ ра́ди та́ко глаго́летъ Госпо́дь [си́лъ] на царя́ Ассирі́йска: не и́мать вни́ти во гра́дъ се́й, и не и́мать устрѣли́ти на́мъ стрѣлы́, и не дости́гнетъ къ нему́ щи́тъ, и не и́мать осыпа́ти его́ земле́ю:

но путе́мъ, и́мже прiи́де тѣ́мже возврати́тся, и во гра́дъ се́й не и́мать вни́ти, глаго́летъ Госпо́дь,

и защищу́ гра́дъ се́й, е́же спасти́ его́ мене́ ра́ди и дави́да ра́ди раба́ моего́.

И бы́сть въ но́щь о́ну, и сни́де а́нгелъ Госпо́день и уби́ от полка́ Ассирі́йскаго сто́ о́смьдесятъ и пя́ть ты́сящъ. И воста́ша зау́тра, и се́, вся́ тру́пiя ме́ртва.

И воста́, и отъи́де, и возврати́ся сеннахири́мъ ца́рь Ассирі́йскiй, и всели́ся въ Ниневі́ю.

И бы́сть ему́ кла́няющуся во хра́мѣ месера́ха бо́га своего́, и Адрамеле́хъ и сараса́ръ сы́нове его́ уби́ста его́ мече́мъ: са́ми же бѣжа́ста въ зе́млю Арара́тску. И воцари́ся Асорда́нъ сы́нъ его́ вмѣ́сто его́.

Синодальный

1 Езекия, сын Ахаза, царствует в Иудее, служит только Господу, восстает против Ассирийцев; 9 взятие Самарии во время царствования Езекии в Иудее; 13 Сеннахирим, царь Ассирийский, взял многие укрепленные города Иудеи и наложил на Езекию большую подать; 17 Ассирийцы уговаривают Езекию не надеяться на Египет и сдаться, указывая, что Господь повелел им разрушить Иудею; 26 посланный Ассириянин убеждает народ на стенах Иерусалима сдаться, но они молчат.

В третий год Осии, сына Илы, царя Израильского, воцарился Езекия, сын Ахаза, царя Иудейского.

Двадцати пяти лет был он, когда воцарился, и двадцать девять лет царствовал в Иерусалиме; имя матери его Ави, дочь Захарии.

И делал он угодное в очах Господних во всем так, как делал Давид, отец его;

он отменил высоты, разбил статуи, срубил дубраву и истребил медного змея, которого сделал Моисей, потому что до самых тех дней сыны Израилевы кадили ему и называли его Нехуштан.

На Господа Бога Израилева уповал он; и такого, как он, не бывало между всеми царями Иудейскими и после него и прежде него.

И прилепился он к Господу и не отступал от Него, и соблюдал заповеди Его, какие заповедал Господь Моисею.

И был Господь с ним: везде, куда он ни ходил, поступал он благоразумно. И отложился он от царя Ассирийского, и не стал служить ему.

Он поразил Филистимлян до Газы и в пределах ее, от сторожевой башни до укрепленного города.

В четвертый год царя Езекии, то есть в седьмой год Осии, сына Илы, царя Израильского, пошел Салманассар, царь Ассирийский, на Самарию, и осадил ее,

и взял ее через три года; в шестой год Езекии, то есть в девятый год Осии, царя Израильского, взята Самария.

И переселил царь Ассирийский Израильтян в Ассирию, и поселил их в Халахе и в Хаворе, при реке Гозан, и в городах Мидийских,

за то, что они не слушали гласа Господа Бога своего и преступили завет Его, всё, что заповедал Моисей раб Господень, они и не слушали и не исполняли.

В четырнадцатый год царя Езекии, пошел Сеннахирим, царь Ассирийский, против всех укрепленных городов Иуды и взял их.

И послал Езекия, царь Иудейский, к царю Ассирийскому в Лахис сказать: виновен я; отойди от меня; что наложишь на меня, я внесу. И наложил царь Ассирийский на Езекию, царя Иудейского, триста талантов серебра и тридцать талантов золота.

И отдал Езекия все серебро, какое нашлось в доме Господнем и в сокровищницах дома царского.

В то время снял Езекия золото с дверей дома Господня и с дверных столбов, которые позолотил Езекия, царь Иудейский, и отдал его царю Ассирийскому.

И послал царь Ассирийский Тартана и Рабсариса и Рабсака из Лахиса к царю Езекии с большим войском в Иерусалим. И пошли, и пришли к Иерусалиму; и пошли, и пришли, и стали у водопровода верхнего пруда, который на дороге поля белильничьего.

И звали они царя. И вышел к ним Елиаким, сын Хелкиин, начальник дворца, и Севна писец, и Иоах, сын Асафов, дееписатель.

И сказал им Рабсак: скажите Езекии: так говорит царь великий, царь Ассирийский: что это за упование, на которое ты уповаешь?

Ты говорил только пустые слова: для войны нужны совет и сила. Ныне же на кого ты уповаешь, что отложился от меня?

Вот, ты думаешь опереться на Египет, на эту трость надломленную, которая, если кто опрется на нее, войдет ему в руку и проколет ее. Таков фараон, царь Египетский, для всех уповающих на него.

А если вы скажете мне: «на Господа Бога нашего мы уповаем», то на того ли, которого высоты и жертвенники отменил Езекия, и сказал Иуде и Иерусалиму: «пред сим только жертвенником поклоняйтесь в Иерусалиме»?

Итак вступи в союз с господином моим царем Ассирийским: я дам тебе две тысячи коней, можешь ли достать себе всадников на них?

Как тебе одолеть и одного вождя из малейших слуг господина моего? И уповаешь на Египет ради колесниц и коней?

Притом же разве я без воли Господней пошел на место сие, чтобы разорить его? Господь сказал мне: «пойди на землю сию и разори ее».

И сказал Елиаким, сын Хелкиин, и Севна и Иоах Рабсаку: говори рабам твоим по-арамейски, потому что понимаем мы, а не говори с нами по-иудейски вслух народа, который на стене.

И сказал им Рабсак: разве только к господину твоему и к тебе послал меня господин мой сказать сии слова? Нет, также и к людям, которые сидят на стене, чтобы есть помет свой и пить мочу свою с вами.

И встал Рабсак и возгласил громким голосом по-иудейски, и говорил, и сказал: слушайте слово царя великого, царя Ассирийского!

Так говорит царь: пусть не обольщает вас Езекия, ибо он не может вас спасти от руки моей;

и пусть не обнадеживает вас Езекия Господом, говоря: «спасет нас Господь и не будет город сей отдан в руки царя Ассирийского».

Не слушайте Езекии. Ибо так говорит царь Ассирийский: примиритесь со мною и выйдите ко мне, и пусть каждый ест плоды виноградной лозы своей и смоковницы своей, и пусть каждый пьет воду из своего колодезя,

пока я не приду и не возьму вас в землю такую же, как и ваша земля, в землю хлеба и вина, в землю плодов и виноградников, в землю масличных дерев и меда, и будете жить, и не умрете. Не слушайте же Езекии, который обольщает вас, говоря: «Господь спасет нас».

Спасли ли боги народов, каждый свою землю, от руки царя Ассирийского?

Где боги Емафа и Арпада? Где боги Сепарваима, Ены и Иввы? Спасли ли они Самарию от руки моей?

Кто из всех богов земель сих спас землю свою от руки моей? Так неужели Господь спасет Иерусалим от руки моей?

И молчал народ и не отвечали ему ни слова, потому что было приказание царя: «не отвечайте ему».

И пришел Елиаким, сын Хелкиин, начальник дворца, и Севна писец и Иоах, сын Асафов, дееписатель, к Езекии в разодранных одеждах, и пересказали ему слова Рабсаковы.

1 Езекия посылает послов к Исаие пророку. Исаия предсказывает отступление Ассириян; 8 посланные Ассирийцев снова предупреждают Езекию не надеяться на Ефиоплян; 14 Езекия развернул письмо посланных пред Господом и молит об избавлении; 20 пророк Исаия предсказывает отступление Сеннахирима; 35 его слово немедленно исполняется, и сам Сеннахирим поражен в Ниневии.

Когда услышал это царь Езекия, то разодрал одежды свои и покрылся вретищем, и пошел в дом Господень.

И послал Елиакима, начальника дворца, и Севну писца, и старших священников, покрытых вретищами, к Исаии пророку, сыну Амосову.

И они сказали ему: так говорит Езекия: день скорби и наказания и посрамления – день сей; ибо дошли младенцы до отверстия утробы матерней, а силы нет родить.

Может быть, услышит Господь Бог твой все слова Рабсака, которого послал царь Ассирийский, господин его, хулить Бога живаго и поносить словами, какие слышал Господь Бог твой. Принеси же молитву об оставшихся, которые находятся еще в живых.

И пришли слуги царя Езекии к Исаии,

и сказал им Исаия: так скажите господину вашему: так говорит Господь: не бойся слов, которые ты слышал, которыми поносили Меня слуги царя Ассирийского.

Вот Я пошлю в него дух, и он услышит весть, и возвратится в землю свою, и Я поражу его мечом в земле его.

И возвратился Рабсак, и нашел царя Ассирийского воюющим против Ливны, ибо он слышал, что тот отошел от Лахиса.

И услышал он о Тиргаке, царе Ефиопском; ему сказали: вот, он вышел сразиться с тобою. И снова послал он послов к Езекии сказать:

так скажите Езекии, царю Иудейскому: пусть не обманывает тебя Бог твой, на Которого ты уповаешь, думая: «не будет отдан Иерусалим в руки царя Ассирийского».

Ведь ты слышал, что сделали цари Ассирийские со всеми землями, положив на них заклятие, – и ты ли уцелеешь?

Боги народов, которых разорили отцы мои, спасли ли их? Спасли ли Гозан, и Харан, и Рецеф, и сынов Едена, что в Фалассаре?

Где царь Емафа, и царь Арпада, и царь города Сепарваима, Ены и Иввы?

И взял Езекия письмо из руки послов, и прочитал его, и пошел в дом Господень, и развернул его Езекия пред лицем Господним,

и молился Езекия пред лицем Господним и говорил: Господи Боже Израилев, седящий на Херувимах! Ты один Бог всех царств земли, Ты сотворил небо и землю.

Приклони, Господи, ухо Твое и услышь [меня]; открой, Господи, очи Твои и воззри, и услышь слова Сеннахирима, который послал поносить [Тебя,] Бога живаго!

Правда, о, Господи, цари Ассирийские разорили народы и земли их,

и побросали богов их в огонь; но это не боги, а изделие рук человеческих, дерево и камень; потому и истребили их.

И ныне, Господи Боже наш, спаси нас от руки его, и узнают все царства земли, что Ты, Господи, Бог один.

И послал Исаия, сын Амосов, к Езекии сказать: так говорит Господь Бог Израилев: то, о чем ты молился Мне против Сеннахирима, царя Ассирийского, Я услышал.

Вот слово, которое изрек Господь о нем: презрит тебя, посмеется над тобою девствующая дочь Сиона; вслед тебя покачает головою дочь Иерусалима.

Кого ты порицал и поносил? И на кого ты возвысил голос и поднял так высоко глаза свои? На Святаго Израилева!

Чрез послов твоих ты порицал Господа и сказал: «со множеством колесниц моих я взошел на высоту гор, на ребра Ливана, и срубил рослые кедры его, отличные кипарисы его, и пришел на самое крайнее пристанище его, в рощу сада его;

и откапывал я и пил воду чужую, и осушу ступнями ног моих все реки Египетские».

Разве ты не слышал, что Я издавна сделал это, в древние дни предначертал это, а ныне выполнил тем, что ты опустошаешь укрепленные города, превращая в груды развалин?

И жители их сделались маломощны, трепещут и остаются в стыде. Они стали как трава на поле и нежная зелень, как порост на кровлях и опаленный хлеб, прежде нежели выколосился.

Сядешь ли ты, выйдешь ли, войдешь ли, Я все знаю; знаю и дерзость твою против Меня.

За твою дерзость против Меня и за то, что надмение твое дошло до ушей Моих, Я вложу кольцо Мое в ноздри твои и удила Мои в рот твой, и возвращу тебя назад тою же дорогою, которою пришел ты.

И вот тебе, [Езекия,] знамение: ешьте в этот год выросшее от упавшего зерна, и в другой год – самородное, а на третий год сейте и жните, и садите виноградные сады и ешьте плоды их.

И уцелевшее в доме Иудином, оставшееся пустит опять корень внизу и принесет плод вверху,

ибо из Иерусалима произойдет остаток, и спасенное от горы Сиона. Ревность Господа Саваофа сделает сие.

Посему так говорит Господь о царе Ассирийском: «не войдет он в сей город, и не бросит туда стрелы, и не приступит к нему со щитом, и не насыплет против него вала.

Тою же дорогою, которою пришел, возвратится, и в город сей не войдет, говорит Господь.

Я буду охранять город сей, чтобы спасти его ради Себя и ради Давида, раба Моего».

И случилось в ту ночь: пошел Ангел Господень и поразил в стане Ассирийском сто восемьдесят пять тысяч. И встали поутру, и вот все тела мертвые.

И отправился, и пошел, и возвратился Сеннахирим, царь Ассирийский, и жил в Ниневии.

И когда он поклонялся в доме Нисроха, бога своего, то Адрамелех и Шарецер, сыновья его, убили его мечом, а сами убежали в землю Араратскую. И воцарился Асардан, сын его, вместо него.

Грузинский

Языки

ისრაელის მეფის, ჰოშეაყ ელას ძის, მესამე წელს გამეფდა ხიზკია ახაზიას ძე, იუდას მეფე.

ოცდახუთი წლისა იყო, როცა გამეფდა და ოცდაცხრა წელი იმეფა იერუსალიმში. დედამისი იყო აბი, ზაქარიას ასული.

სწორად იქცეოდა იგი უფლის თვალში, როგორც დავითი, მამამისი იქცეოდა.

მან გააუქმა გორაკები, დალეწა სვეტები, აჩეხა აშერა და დაამტვრია სპილენძის გველი, მოსეს გაკეთებული, რადგან იმ დრომდე საკმეველს უკმევდნენ მას ისრაელიანები და ნეხუშთანს უწოდებდნენ.

უფალს, ისრაელის ღმერთს, ესავდა იგი; არც მანამდე ყოფილა მისი მსგავსი ისრაელის მეფეთა შორის და არც მის მერე იქნება.

მიეწება იგი უფალს, არ განდგომია მას, და იცავდა მის ნაბრძანებს, მოსეს რომ უბრძანა უფალმა.

უფალი იყო მასთან და, სადაც კი წავიდოდა, ყველგან გონივრულად იქცეოდა. განუდგა იგი აშურის მეფეს, აღარ დაემორჩილა.

მან დაამარცხა ფილისტიმელები ღაზამდე და მისი მხარე საყარაულო გოდოლიდან ციხე-ქალაქამდე.

მეფეს ხიზკიას მეოთხე წელს, ანუ ისრაელის მეფის, ჰოშეაყ ელას ძის მეშვიდე წელს, წამოვიდა სამარიაზე აშურის მეფე შალმანასერი და ალყა შემოარტყა მას.

სამი წლის ბოლოს აიღეს იგი. ხიზკიას მეექვსე წელს, ანუ ისრაელის მეფის, ჰოშეაყის მეცხრე წელს აღებული იქნა სამარია.

გადაასახლა აშურის მეფემ ისრაელი აშურში და დაასახლა ხალახში და ხაბორზე, გოზანის მდინარეზე, და მიდიის ქალაქებში,

იმის გამო, რომ არ ისმინეს უფლის, მათი ღვთის ხმა, დაარღვიეს მისი აღთქმა, ყველაფერი, რაც უბრძანა მათ მოსემ, უფლის მორჩილმა; არც ისმენდნენ და არც ასრულებდნენ.

ხიზკიას მეთოთხმეტე წელს მიუხდა აშურის მეფე სანხერიბი იუდას ყველა ციხე-ქალაქს და ხელთ იგდო ისინი.

შეუთვალა იუდას მეფემ, ხიზკიამ, აშურის მეფეს ლახიშში: დამნაშავე ვარ. გაბრუნდი ჩემგან. რასაც დამაკისრებ, ვიტვირთავ. დააკისრა აშურის მეფემ ხიზკიას, იუდას მეფეს, სამასი ქანქარი ვერცხლი და ოცდაათი ქანქარი ოქრო.

გასცა ხიზკიამ მთელი ვერცხლი, რაც კი უფლის სახლში და მეფის სახლის საგანძურებში იპოვებოდა.

მაშინ ჩამოფხიკა ხიზკიამ უფლის ტაძრის კარები და სვეტები, რომლებიც თავად ხიზკიას, იუდას მეფის, მოოქროვილი იყო, და მისცა აშურის მეფეს.

გაგზავნა აშურის მეფემ ლაქიშიდან თართანი, რაბსარისი და რაბშაკე დიდძალი ჯარით მეფე ხიზკიასთან იერუსალიმში. წამოვიდნენ და მოვიდნენ იერუსალიმში; წამოვიდნენ, მოვიდნენ და დადგნენ ზემო ტბორის არხთან, მრეცხავთა მინდვრის გზაზე რომ არის.

დაუძახეს მეფეს და გამოვიდნენ სასახლის მოურავი ელიაკიმ ხილკიაჰუს ძე, შებნა მწერალი და იოახ ასაფის ძე, მემატიანე.

უთხრა მათ რაბშაკემ: უთხარით ხიზკიას: ასე ამბობს-თქო დიდი მეფე, აშურის მეფე: რისი იმედი გაქვს, ასე რომ დაიმედებულხარ?

ფუჭ სიტყვებს ლაპარაკობ. თათბირი და სიმამაცე უნდა ბრძოლას. შენ კი რისი იმედით განმიდექი?

დანდობიხარ მაგ გადატეხილ ლერწამს - ეგვიპტეს, რომელიც, თუ კაცი დაეყრდნო, ხელში შეერჭობა და გაუხვრეტს. ასეთია ფარაონი, ეგვიპტის მეფე, ყველასათვის, ვისაც კი მისი იმედი აქვს.

რომ მეუბნებით, უფლის, ჩვენი ღმერთის იმედი გვაქვსო, ეს ის ღმერთი ხომ არ არის, რომლის გორაკები და სამსხვერპლოები ხიზკიამ გააუქმა და უთხრა იუდას და იერუსალიმს: ამ სამსხვერპლოსთან ეცით თაყვანი იერუსალიმშიო?

ახლა მოდი და დაუზავდი ჩემს ბატონს, აშურის მეფეს. ათას ცხენს მე მოგცემ, აბა, თუ მხედრებს იშოვი მათთვის.

როგორ გააბრუნებ ერთ მოხელესაც კი ჩემი ბატონის უმცირეს მორჩილთაგან, როცა ეგვიპტის ეტლების და ცხენების იმედზე ხარ?

მერედა, განა უფლის ნების გარეშე მოვადექი ამ ადგილს გასანადგურებლად? უფალმა მიბრძანა: მიუხდი მაგ ქვეყანას და გაანადგურე.

მიუგეს ელიაკიმ ხილკიას ძემ, შებნამ და იოახმა რაბშაკეს: ელაპარაკე შენს მორჩილთ არამის ენაზე, რადგან გვესმის. იუდაურად ნუ გველაპარაკები ამ ხალხის გასაგონად, გალავანზე რომ არიან.

უთხრა მათ რაბშაკემ: მხოლოდ შენს ბატონთან და შენთან სალაპარაკოდ როდი გამომგზავნა ჩემმა ბატონმა, არამედ მაგ ხალხთანაც, გალავანზე რომ დამსხდარა, რომ თქვენთან ერთად ჭამოს თავისი განავალი და სვას თავისი შარდი.

დადგა რაბშაკე და ხმამაღლა გაჰყვირა იუდაურად და თქვა: ისმინეთ სიტყვა, დიდი მეფისა, აშურის მეფისა.

ასე ამბობს მეფე: არ შეგაცდინოთ ხიზკიამ, რადგან ვერ გიხსნით იგი ჩემი ხელიდან.

ნუ გაიმედებთ ხიზკია, გვიხსნისო უფალი და არ ჩაუგდებსო ხელში ამ ქალაქს აშურის მეფეს.

ნუ დაუჯერებთ ხიზკიას, რადგან ასე ამბობს აშურის მეფე: დამიზავდით და გადმოდით ჩემს მხარეზე, ჭამოს თითოეულმა თავისი ყურძენი და ლეღვი, და სვას თავისი ჭის წყალი.

სანამ მოვიდოდე და წაგიყვანდეთ თქვენი ქვეყნისნაირ ქვეყანაში, პურისა და ღვინის ქვეყანაში, ყანებისა და ვენახების ქვეყანაში, ზეთისხილისა და თაფლის ქვეყანაში, იცოცხლებთ და არ დაიხოცებით. ნუ დაუჯერებთ ხიზაკიას, რადგან გაცთუნებთ, რომ გეუბნებათ, უფალი გვიხსნისო.

როდის უხსნიათ ღმერთებს თავ-თავისი ქვეყნები აშურის მეფის ხელიდან?

სად არიან ხამათისა და არფადის ღმერთები? სად არიან სეფარვაიმის, ჰენაყის და ღივას ღმერთები? თუ იხსნეს სამარია ჩემი ხელიდან?

რომელმა ღმერთმა იხსნა ამ ქვეყნის ღმერთებს შორის თავისი ქვეყანა ჩემი ხელიდან, რომ უფალმა იხსნას იერუსალიმი ჩემი ხელიდან?

დუმდა ხალხი და პასუხს არ აძლევდა, რადგან მეფისგან ჰქონდათ ნაბრძანები, არ გაეცათ პასუხი.

მივიდნენ ელიაკიმ ხილკიას ძე, სასახლის მოურავი, შებნა მწერალი და იოახ ასაფის ძე, მემატიანე, ხიზკიაჰუსთან შემოხეული ტანისამოსით და მოახსენეს მეფეს რაბშაკეს სიტყვები.

როცა გაიგონა ეს ხიზკიამ, ტანსაცმელი შემოიხია, ჯვალოთი შეიმოსა და უფლის სახლში მივიდა.

გააგზავნა ელიაკიმი, სასახლის მოურავი, შებნა მწერალი და ჯვალოთი მოსილი მღვდელმთავრები წინასწარმეტყველ ესაიასთან, ამოცის ძესთან.

უთხრეს: ასე ამბობს ხიზკია: გაჭირვების, სასჯელის და შერცხვენის დღე არის ეს დღე, რადგან საშოს კარს არიან მომდგარი ბავშვები, მაგრამ არ არის შობის ძალა.

ვინძლო გაიგონოს უფალმა, შენმა ღმერთმა სიტყვები რაბშაკესი, აშურის მეფემ, მისმა ბატონმა რომ შემოთვალა, რათა დაემცირებინა ცოცხალი ღმერთი და ეგინებინა სიტყვებით, რომლებიც გაიგონა უფალმა, შენმა ღმერთმა. აღავლინე ლოცვა დარჩენილთათვის, ვინც კი არიან.

მივიდნენ მეფე ხიზკიას მორჩილნი ესაიასთან.

უთხრა მათ ესაიამ: ასე უთხარით თქვენს ბატონს, ასე ამბობს-თქო უფალი: ნუ გეშინიათ გაგონილი სიტყვებისა, რითაც მლანძღავენ აშურის მეფის მსახურნი.

მოვუვლენ სულს და გაიგებს ამბავს და თავის ქვეყანაში გაბრუნდება. მისვე ქვეყანაში მახვილით დავცემ.

დაბრუნდა რაბშაკე და, აჰა, ლიბნას ეომება აშურის მეფე, რადგან გაიგო რომ ლაქიშიდან დაიძრა იგი.

თირჰაკაზე ქუშის მეფეზეც გაიგო, უთხრეს: აჰა, შენთან საომრად გამოვიდაო. მაშინ ისევ გაუგზავნა მოციქულები ხიზკიას და დააბარა მათ:

ასე უთხარით ხიზკიას, იუდას მეფეს: არ შეგაცდინოს-თქო შენმა ღმერთმა, რომლის იმედიც გაქვს, რომ ფიქრობ, არ ჩავარდებაო იერუსალიმი აშურის მეფის ხელში.

ხომ გსმენია, რა უყო აშურის მეფემ ყველა ქვეყანას, როგორ ააოხრა ისინი. შენ რა გიხსნის?

აბა თუ უხსნიათ ღმერთებს თავ-თავისი ხალხი, რომლებსაც მუსრი გაავლო ჩემმა მამა-პაპამ - გოზანი, ხარანი, რეცეფი, ყედენიანები, თელასარში რომ არიან?

სად არიან ხამათის მეფე, არფადის მეფე, სეფარვაიმ-ქალაქის, ჰენაყისა და ღივას მეფე?

გამოართვა ხიზკიამ წერილი მოციქულებს, წაიკითხა, ავიდა უფლის სახლში და უფლის წინაშე გაშალა წერილი.

ილოცა ხიზკიამ უფლის წინაშე და თქვა: უფალო, ღმერთო ისრაელისა, ქერუბიმებზე ამხედრებულო! შენა ხარ ერთადერთი ღმერთი ქვეყნიერების ყველა სამეფოსი, შენი შექმნილია ცა და მიწა.

ყური მოაპყარ, უფალო, და ისმინე, თვალი გაახილე და დაინახე; გაიგონე სანხერიბის სიტყვები, ცოცხალი ღვთის საგინებლად რომ შემოთვალა.

მართალია, უფალო, მოაოხრეს აშურის მეფეებმა ხალხები და მათი ქვეყნები,

ცეცხლს მისცეს მათი ღმერთები და გაანადგურეს, რადგან ღმერთები კი არ ყოფილან ისინი, არამედ ხისგან და ქვისგან ადამიანის ხელით ნაკეთები საგნები იყო.

აწ გვიხსენ, უფალო, ღმერთო ჩვენო, მისი ხელიდან, რათა გაიგოს ქვეყნიერების ყველა სამეფომ, რომ შენ ხარ უფალი, ერთადერთი ღმერთი.

შეუთვალა ესაია ამოცის ძემ ხიზკიას. ასე ამბობს უფალი, ღმერთი ისრაელისა: შევიწყნარე რასაც მევედრებოდი აშურის მეფის, სანხერიბის წინააღმდეგ.

აჰა, სიტყვა, რომელიც უფალმა ბრძანა მის წინააღმდეგ: დაგცინის, გამასხრებს ქალწული ასული სიონისა; თავს აქნევს შენს უკან ასული იერუსალიმისა;

ვის ლანძღავდი, ვის აგინებდი? ვისზე აღიმაღლე ხმა და ვისზე შემართე მედიდურად თვალი? ისრაელის წმიდაზე!

შენი მოციქულების პირით ლანძღავდი უფალს და ამბობდი: ჩემი უამრავი ეტლით ავედი მთის წვერზე, ლიბანის ფერდზე. გავჩეხე მაღალი ნაძვები, რჩეული ნაძვები, შევაღწიე მის უკიდურეს სამყოფელში, მის უღრან ტევრში.

ამოვთხარე და შევსვი უცხო წყალი, საკუთარი ფეხის ტერფებით ამოვაშრე ეგვიპტის მდინარეებიო.

ნუთუ არ გსმენია, რომ ეს ძველთაგანვე გავამზადე, რომ წინარე დღეებში გადავწყვიტე? ახლაღა მოვაწიე, რომ ნანგრევებად ქცეულიყვნენ ციხე-ქალაქები.

მათი მცხოვრებნი დაძაბუნდნენ, შეშინდნენ და სირცხვილში არიან; მინდვრის ბალახივით შეიქნენ, მწვანე ჯეჯილივით, ბანზე მოდებული ხავსივით, შეღერებამდე დაშაშრული თავთავივით.

ვიცი, როგორ ზიხარ, როგორ გამოდიხარ და შედიხარ, როგორ მედიდგულები.

იმის გამო, რომ გამიდიდგულდი და მოსწვდა ჩემს ყურებს შენი ამპარტავნება, ნესტოებში რგოლს გაგიყრი და პირში ლაგამს ამოგდებ, იმავე გზით დაგაბრუნებ, რომლითაც მოხვედი.

ეს გქონდეს სასწაულად: ამ წელიწადს ნაგერალი ჭამეთ, მეორე წელიწადს - ველურად გაზრდილი, მესამე წელიწადს თესეთ და მოიმკეთ, ჩაყარეთ ვაზი და ჭამეთ ნაყოფი.

კვლავ გაიდგამს ქვემოთ ფესვს იუდას სახლის გადარჩენილი ნატამალი და მაღლა გამოიღებს ნაყოფს.

რადგან იერუსალიმიდან გამოვა ნარჩომი და ნატამალი - სიონის მთიდან. ცაბაოთ უფლის შური აღასრულებს ამას.

ამიტომაც ამბობს უფალი აშურის მეფეზე: ვერ შევა ამ ქალაქში, ისარს ვერ შეისვრის, ვერ მიეჭრება ფარმომარჯვებული და მიწაყრილს წინ ვერ აღუმართავს.

უკან გაბრუნდება იმავე გზით, რომლითაც მოვიდა. ვერ შევა ამ ქალაქში, ამბობს უფალი.

მე დავიფარავ ამ ქალაქს, რომ ვიხსნა იგი ჩემთვის და დავითისთვის, ჩემი მორჩილისთვის.

იმ ღამით იყო, რომ გავიდა უფლის ანგელოზი და მუსრი გაავლო აშურის ბანაკში ასოთხმოცდახუთ ათას კაცს. ადგნენ დილით და, აჰა, მკვდარი იყო ყველა.

აიყარა, წავიდა, გაბრუნდა სანხერიბი, აშურის მეფე, და ცხოვრობდა ნინევეში.

ერთხელაც, როცა ლოცულობდა თავისი ღმერთის, ნისროქის სახლში, მახვილით მოკლეს იგი ადრამელექმა და შარეცერმა, მისმა შვილებმა და არარატის ქვეყანას შეაფარეს თავი. მის ნაცვლად მისი ძე, ესარხადონი გამეფდა.