Азбука веры » Би́блия » Маккаве́йская 2-я » гл.13

Маккаве́йская 2-я, Глава 13

Толкования

Толкования главы

13:1

13:2

13:3

13:4

13:5

13:6

13:7

13:8

13:9

13:10

13:11

13:12

13:13

13:14

13:15

13:16

13:17

13:18

13:19

13:20

13:21

13:22

13:23

13:24

13:25

13:26

Церковнославянский (рус)

Лѣ́та сто́ четы́редесять девя́таго, позна́ Иу́да, я́ко Антiо́хъ Евпа́торъ гряде́тъ со мно́жествомъ на Иуде́ю,

и съ ни́мъ лисі́а намѣ́стникъ ему́ и надъ дѣла́ми старѣ́йшiй, кі́йждо иму́ща [съ собо́ю] си́лу е́ллинску пѣ́шцевъ сто́ де́сять ты́сящъ и ко́нникъ пя́ть ты́сящъ и три́ста, и слоно́въ два́десять два́ и колесни́цъ съ коса́ми три́ста.

Примѣси́ся же къ ни́мъ и менела́й, и съ вели́кою ле́стiю моля́ше Антiо́ха, не ра́ди оте́честву спасе́нiя но надѣ́яся въ нача́льство поста́вленъ бы́ти.

Царь же царе́й воздви́же я́рость Антiо́хову на нечести́ваго, и лисі́и показа́вшу сего́ бы́ти вино́вна всѣ́хъ злы́хъ, повелѣ́, я́коже обы́чай е́сть, на мѣ́стѣ уби́ти, приве́дшымъ его́ въ вирсаві́ю.

Бѣ́ же на то́мъ мѣ́стѣ сто́лпъ пяти́десяти лако́тъ по́лнъ пе́пела, се́й же имѣ́яше ору́дiе о́крестъ враща́ющееся устреми́тельное въ пе́пелъ.

Та́мо священнота́тству пови́нна су́ща, или́ и ины́хъ нѣ́кiихъ зло́бъ превосхо́дство сотво́ршаго, вси́ врѣя́ютъ въ поги́бель.

Сицево́ю сме́ртiю законопресту́пнику случи́ся умре́ти, ниже́ погребе́нiя получи́вшему менела́ю

зѣло́ пра́веднѣ: поне́же бо мно́га согрѣше́нiя на олта́рь Бо́жiй соверши́, его́же о́гнь и пе́пелъ бѣ́ свя́тъ, [и о́нъ] въ пе́пелѣ сме́рть воспрiя́.

Но ца́рь умо́мъ необузда́нъ грядя́ше, го́ршая при отцѣ́ его́ бы́вшихъ показа́ти хотя́щь Иуде́омъ.

Увѣ́давъ же Иу́да о си́хъ, повелѣ́ лю́демъ де́нь и но́щь моли́ти Го́спода, не́гли, я́коже иногда́, и ны́нѣ помо́жетъ

иму́щымъ зако́на и оте́чества и свята́го хра́ма лиши́тися, и ма́ло пре́жде почи́вшихъ люді́й не оста́витъ злоху́льнымъ язы́комъ подру́чныхъ бы́ти.

Всѣ́мъ же то́жде вку́пѣ сотво́ршымъ и проси́вшымъ от Го́спода милосе́рдiя съ пла́чемъ и поста́ми и просте́ртiемъ [на зе́млю] по три́ дни́ непреста́нно, укрѣпи́въ и́хъ Иу́да повелѣ́ ити́.

Осо́бь же бы́въ Иу́да со старѣ́йшины, совѣ́това, пре́жде не́жели вни́дутъ во́и ца́рстiи во Иуде́ю и одержа́тъ гра́дъ, изше́дше срази́тися [за ве́щы святы́я] Госпо́днею по́мощiю.

Вда́въ же попече́нiе созда́телю мíра и умоли́въ свои́хъ му́жественнѣ подвиза́тися да́же до сме́рти за зако́ны, за святи́лище, за гра́дъ, за оте́чество, за гражда́нство, о́крестъ моди́на во́инство поста́ви.

Да́въ же су́щымъ съ ни́мъ зна́менiе Бо́жiя побѣ́ды, съ ю́ношами крѣпча́йшими избра́нными напа́дъ но́щiю на ца́рскiй дво́ръ, во стану́ уби́ четы́ре ты́сящы муже́й и больша́го слона́ съ су́щими на не́мъ порази́:

и на коне́цъ ве́сь по́лкъ стра́ха и смяте́нiя испо́лниша и изыдо́ша благополу́чно.

Явля́ющуся же уже́ дню́, сiе́ содѣ́яся, помога́ющу ему́ Госпо́дню покрове́нiю.

Ца́рь же прiе́мь вку́съ хра́брости Иуде́йскiя, испы́това хи́тростiю мѣста́.

И ко веѳсу́рѣ крѣ́пцѣй тверды́ни Иуде́йстѣй прiи́де, и отгони́мь бѣ́, ударя́шеся, умаля́шеся.

Су́щымъ же вну́трь, Иу́да потре́бная посла́.

Возвѣсти́ же та́йная супоста́томъ ро́докъ от Иуде́йскихъ во́иновъ: взы́сканъ же бы́сть и я́тъ и заключе́нъ.

Повтори́ же ца́рь сло́во со веѳсу́ряны, десни́цу даде́, прiя́, отъи́де,

соста́ви бра́нь со Иу́дою и премо́женъ бы́сть: егда́ же позна́ отме́щущася Фили́ппа во Антiохі́и поста́вленнаго надъ дѣ́лами, смяте́ся и моли́ Иуде́овъ, повину́ся и кля́ся о всѣ́хъ пра́ведныхъ, примири́ся и же́ртву принесе́, почте́ хра́мъ и уще́дри мѣ́сто.

И маккаве́а прiя́тъ, поста́ви страти́га от Птолемаи́ды да́же до герри́новъ кня́земъ,

прiи́де во Птолемаи́ду: скорбя́ху Птолемаи́дяне о завѣ́тѣхъ, негодова́ху бо о примире́нiихъ, я́же хотѣ́ша отри́нути.

Взы́де на суди́ще лисі́а, отвѣща́ по возмо́жности, увѣща́, [лю́ди] ути́ши, благопрiя́тны сотвори́, возврати́ся во Антiохі́ю. Си́це бы́сть ца́рско исхожде́нiе и возвраще́нiе.

Синодальный

В сто сорок девятом году дошел слух до бывших с Иудою, что Антиох Евпатор идет на Иудею со множеством войска

и с ним Лисий, опекун и государственный правитель, и у каждого Еллинское войско, сто десять тысяч пеших, пять тысяч триста конных, двадцать два слона и триста колесниц с косами.

Присоединился к ним и Менелай, с большим притворством побуждая Антиоха, не ради спасения отечества, но в надежде получить начальство.

Но Царь царей воздвиг гнев Антиоха на преступника, и когда Лисий объяснил, что Менелай был виновником всех зол, то он приказал отвести его в Берию и по тамошнему обычаю умертвить.

В том месте находится башня в пятьдесят локтей, наполненная пеплом; в ней было орудие, обращавшееся вокруг и спускавшееся в пепел.

Там всегда низвергают на погибель виновного в святотатстве или превзошедшего меру других зол.

Такою-то смертью пришлось умереть нечестивому Менелаю и не иметь погребения в земле, – и весьма справедливо.

Ибо когда он совершил много грехов против алтаря Господня, которого огонь и пепел был свят, то и получил смерть в пепле.

Между тем царь, ожесточившийся в своих замыслах, продолжал шествие, намереваясь причинить Иудеям бедствия горшие тех, какие были при отце его.

Когда узнал об этом Иуда, то велел народу день и ночь призывать Господа, чтобы Он и ныне, как и прежде, явил им Свою помощь при опасности лишиться закона и отечества и святаго храма

и чтобы народ, только что немного успокоившийся, не отдал в порабощение злохульным язычникам.

Все единодушно исполнили это и в продолжение трех дней с плачем и постом и коленопреклонением непрестанно молились милосердому Господу; тогда Иуда, ободрив их, приказал им быть в готовности.

Оставшись же наедине со старейшинами, держал совет, намереваясь прежде, нежели царское войско войдет в Иудею и овладеет городом, выйти и решить дело с помощью Господа.

Предоставив попечение о себе Создателю мира, он убеждал бывших с ним сражаться мужественно до смерти за законы, за храм, город, отечество и права гражданские и расположил войско около Модина.

Дав бывшим с ним условный знак «Божия победа», он с избранными сильными юношами ночью устремился на царский шатер, убил в войске до четырех тысяч человек и, кроме того, самого большого слона с помещавшимся на нем народом.

Наконец, исполнив войско страха и смятения, они благополучно отошли.

Произошло это уже на рассвете дня, при покровительстве Господа.

Царь же, опытом дознав отважность Иудеев, пытался овладеть местами посредством хитрости.

И приступил он к Вефсуре, твердой крепости Иудейской, но был обращен в бегство и потерпел поражение и потерю;

Иуда же присылал бывшим в крепости все нужное.

Некто Родок из войска Иудейского объявил врагам об этой тайне, но был отыскан, схвачен и заключен.

Во второй раз царь вступил в переговоры с жителями Вефсуры; дал им и от них получил мир, удалился и обратился против бывших с Иудою, но был побежден.

Узнав же, что Филипп, оставленный в Антиохии правителем, отложился, он пришел в смущение: стал уговаривать Иудеев, смирился и клялся исполнить все справедливые требования, затем примирился с ними и принес жертву, почтил храм и оказал милости городу,

принял Маккавея и поставил его военачальником от Птолемаиды до самого Геррин.

Потом пошел он в Птолемаиду: Птолемаидяне недовольны были договором, негодовали на условия и хотели отменить их.

Вошел на судилище Лисий, защищался по возможности, уговорил их, успокоил, сделал благосклонными и отправился в Антиохию. Так окончилось нашествие и возвращение царя.

Грузинский

ასორმოცდაცხრა წელს იუდას ყურამდე მივიდა ამბავი, რომ ანტიოქოს ევპატორი დიდი ლაშქრით მოდის იუდაში,

და რომ მასთან ერთადაა ლისიაც, მეფის მეურვე და სახელმწიფო საქმეთა გამრიგე. თითოეული მათგანის ხელში იყო ელინთა სამხედრო ძალა - ასათიათასი ქვეითი და ხუთიათას სამასი ცხენოსანი, ოცდაორი სპილო და სამასი ეტლი, ცელებით შეიარაღებული.

მათ შემოუერთდა მენელაოსიც და დიდის თვალთმაქცობით აქეზებდა ანტიოქოსს იუდაელთა წინააღმდეგ - არა სამშობლოს ხსნისთვის, არამედ ხელისუფლების ხელში ჩაგდების იმედით.

ხოლო მეუფეთა მეუფემ აღაგზნო ამ უწმიდურის წინააღმდეგ ანტიოქოსის რისხვა და ლისიამაც დაუსაბუთა მეფეს, რომ მენელაოსია ყოველივე ბოროტების მიზეზი. ანტიოქოსმაც გადაწყვიტა მენელაოსი ბერეაში წაეყვანათ და ადგილობრივი რჯულის მიხედვით დაესაჯათ.

ამ ადგილას არის ორმოცდაათი წყრთის სიმაღლის გოდოლი, ნაცრით სავსე; მასზე მოწყობილია იარაღი წრიულად მბრუნავი და ნაცრის მიმართ დამრეცად მოქცეული.

აქ მოჰყავდათ ხოლმე სიკვდილმისჯილნი - ტაძრის მძარცველები ან სხვა რამ ზღვარგადასული ბოროტების ჩამდენნი.

ასეთი სიკვდილით მოკვდა უწმიდური მენელაოსი, მიწაც არ ღირსებია მას სამარედ და სავსებით სამართლიანად,

რადგან ბევრჯერ შესცოდა მან სამსხვერპლოებს, სადაც წმიდაა ცეცხლი და ნაცარი. ამიტომაც უწია ნაცარში სიკვდილმა.

ხოლო მეფემ, რისხვით თავგზააბნეულმა, განიზრახა თავის მამაზე უარესი საქმეები დაეტეხა იუდაელებისთვის.

ეს იუდამაც გაიგო და უბრძანა თავის ხალხს დღედაღამ ლოცვები აღევლინათ უფლისათვის, რომ როგორც ყოველთვის, ახლაც შეწევნა მოევლინა რჯულის, სამშობლოსა და წმიდა ტაძრის დაცვის მსურველთათვის;

არ ჩაეგდო უღვთოთა ხელში ხალხი, რომელმაც ეს-ესაა სული მოითქვა.

როცა ეს ბრძანება ერთსულოვნად აღასრულეს, ლოცვები აღუვლინეს მოწყალე უფალს, სამი დღის მანძილზე განუწყვეტლივ გოდებდნენ, მარხულობდნენ და მუხლმოდრეკით იდგნენ. მერე მოუხმო ხალხს იუდამ და მზადყოფნისკენ მოუწოდა.

უხუცესებთან თათბირის შემდეგ გადაწყვიტა, გასულიყვნენ ქალაქიდან და ღვთის შეწევნით წარემართათ საქმე, ვიდრე მეფის ლაშქარი იუდაში შემოიჭრებოდა.

სამყაროს შემოქმედის მფარველობას რომ მიენდო, მაკაბელმა მოუწოდა თავისიანებს, ღირსეულად ებრძოლათ რჯულისთვის, ტაძრისთვის, ქალაქისთვის, სამშობლოსთვის და მოქალაქეობისთგის, და მოდეინის მიდამოებში განალაგა ბანაკი.

მისცა პირობით ნიშნად სიტყვები - ღვთის გამარჯვება - და უმამაცესი ჭაბუკების რაზმით მეფის კარავს დაეცა ღამით, და ორიათასამდე კაცი გაწყვიტა ბანაკში. მოკლეს მეთაური სპილო და მისი მხედარი.

ბოლოს, შიში და აღრეულობა რომ შეიტანეს მტრის ბანაკში, გამარჯვებულნი უკან მობრუნდნენ.

უკვე გათენებული იყო, როცა ეს ამბავი მოხდა ღვთის შეწევნით.

ხოლო მეფემ, იუდაელთა სიმამაცე რომ იწვნია თავის თავზე, სცადა ხრიკებითა და მოტყუებით დაეკავებინა ადგილები.

მიადგა ბეთ-ცურს, იუდაელთა ციხე-სიმაგრეს, მაგრამ უკუაქციეს იგი, მარცხი აგემეს, დაამცირეს.

მეციხოვნიებს კი იუდამ აუცილებელი სახსარი შეუგზავნა.

აუწყა მტერს ეს საიდუმლოება როდოკოსმა იუდაელთა ბანაკიდან, მაგრამ იგი ამხილეს, შეიპყრეს და ჩაამწყვდიეს.

მეორეჯერ წამოუწყო მოლაპარაკება მეფემ ბეთ-ცურში გამაგრებულთ, ზავი შესთავაზა, მძევლები გაცვალეს, უკან გამობრუნდა, თავს დაესხა იუდას რაზმებს და დამარცხდა.

შეიტყო, რომ ფილიპე, რომელიც ანტიოქიაში იყო დატოვებული სახელმწიფო საქმეებისთვის, აჯანყდა; იგი დაიბნა, თხოვნით იუდაელებს მიადგა, მათ დამორჩილდა და ფიცით აღუთქვა ყველაფერი, რაც სამართლიანად ეკუთვნოდათ, შეეშვა მათ და, მსხვერპლიც კი შესწირა. პატივი მიაგო ტაძარს და მკვიდრი ხალხისადმი სიყვარულით განეწყო.

მან მაკაბელიც მიიღო და დატოვა განმგებლად ჰეგემონიდე პტოლემაისიდან გერენაიმდე.

მერე პტოლემაისში წავიდა. პტოლემაისის მკვიდრნი კი მოლაპარაკებით უკმაყოფილებას გამოთქვამდნენ და დადგენილების გაუქმება სურდათ.

ლისია საჯაროდ გამოვიდა და თავი გაიმართლა. ხალხი დაარწმუნა, დაამშვიდა, კეთილად განაწყო და ანტიოქიისკენ გაემართა. ასე დასრულდა მეფის შეტევა და უკუდახევა.

Еврейский

Языки

В этом переводе выбранная книга отсутствует