Скрыть
13:1
13:4
13:6
13:22
Глава 22 
22:2
22:3
22:4
22:5
22:6
22:7
22:9
22:10
22:11
22:13
22:14
22:15
22:17
22:19
22:23
22:24
22:27
22:30
Глава 34 
34:10
34:11
34:24
34:29
34:31
34:34
34:34-35
34:35
Синодальный
1 Освящение всех первородных в Израиле; 17 Моисей приводит Израиль к Ефаме в конце пустыни; столп облачный и огненный предшествуют им.
И сказал Господь Моисею, говоря:
освяти Мне каждого первенца, разверзающего всякие ложесна между сынами Израилевыми, от человека до скота, [потому что] Мои они.
И сказал Моисей народу: помните сей день, в который вышли вы из Египта, из дома рабства, ибо рукою крепкою вывел вас Господь оттоле, и не ешьте квасного:
сегодня выхо́дите вы, в месяце Авиве*. //*В месяце колосьев.
И когда введет тебя Господь [Бог твой] в землю Хананеев и Хеттеев, и Аморреев, и Евеев, и Иевусеев, [Гергесеев, и Ферезеев,] о которой клялся Он отцам твоим, что даст тебе землю, где течет молоко и мед, то совершай сие служение в сем месяце;
семь дней ешь пресный хлеб, и в седьмой день – праздник Господу;
пресный хлеб до́лжно есть семь дней, и не должно́ находиться у тебя квасного хлеба, и не должно́ находиться у тебя квасного во всех пределах твоих.
И объяви в день тот сыну твоему, говоря: это ради того, что Господь [Бог] сделал со мною, когда я вышел из Египта.
И да будет тебе это знаком на руке твоей и памятником пред глазами твоими, дабы закон Господень был в устах твоих, ибо рукою крепкою вывел тебя Господь [Бог] из Египта.
Исполняй же устав сей в назначенное время, из года в год.
И когда введет тебя Господь [Бог твой] в землю Ханаанскую, как Он клялся тебе и отцам твоим, и даст ее тебе, –
отделяй Господу все [мужеского пола] разверзающее ложесна; и все первородное из скота, какой у тебя будет, мужеского пола, [посвящай] Господу,
а всякого из ослов, разверзающего [утробу], заменяй агнцем; а если не заменишь, выкупи его; и каждого первенца человеческого из сынов твоих выкупа́й.
И когда после спросит тебя сын твой, говоря: что это? то скажи ему: рукою крепкою вывел нас Господь из Египта, из дома рабства;
ибо когда фараон упорствовал отпустить нас, Господь умертвил всех первенцев в земле Египетской, от первенца человеческого до первенца из скота, – посему я приношу в жертву Господу всё, разверзающее ложесна, мужеского пола, а всякого первенца из сынов моих выкупа́ю;
и да будет это знаком на руке твоей и вместо повязки над глазами твоими, ибо рукою крепкою Господь вывел нас из Египта.
Когда же фараон отпустил народ, Бог не повел его по дороге земли Филистимской, потому что она близка; ибо сказал Бог: чтобы не раскаялся народ, увидев войну, и не возвратился в Египет.
И обвел Бог народ дорогою пустынною к Чермному морю. И вышли сыны Израилевы вооруженные из земли Египетской.
И взял Моисей с собою кости Иосифа, ибо [Иосиф] клятвою заклял сынов Израилевых, сказав: посетит вас Бог, и вы с собою вынесите кости мои отсюда.
И двинулись [сыны Израилевы] из Сокхофа и расположились станом в Ефаме, в конце пустыни.
Господь же шел пред ними днем в столпе облачном, показывая им путь, а ночью в столпе огненном, светя им, дабы идти им и днем и ночью.
Не отлучался столп облачный днем и столп огненный ночью от лица [всего] народа.
1 Постановления о краже и возмещении. 16 Различные возмещения. 22 О вдовах и сиротах; о займах, обетах, приношениях.
Если кто украдет вола или овцу и заколет или продаст, то пять волов заплатит за вола и четыре овцы за овцу.
Если кто застанет вора подкапывающего и ударит его, так что он умрет, то кровь не вменится ему;
но если взошло над ним солнце, то вменится ему кровь. Укравший должен заплатить; а если нечем, то пусть продадут его для уплаты за украденное им;
если [он пойман будет и] украденное найдется у него в руках живым, вол ли то, или осел, или овца, пусть заплатит [за них] вдвое.
Если кто потравит поле, или виноградник, пустив скот свой травить чужое поле, [смотря по плодам его пусть заплатит со своего поля; а если потравит всё поле,] пусть вознаградит лучшим из поля своего и лучшим из виноградника своего.
Если появится огонь и охватит терн и выжжет копны, или жатву, или поле, то должен заплатить, кто произвел сей пожар.
Если кто отдаст ближнему на сохранение серебро или вещи, и они украдены будут из дома его, то, если найдется вор, пусть он заплатит вдвое;
а если не найдется вор, пусть хозяин дома придет пред судей [и поклянется], что не простер руки своей на собственность ближнего своего.
О всякой вещи спорной, о воле, об осле, об овце, об одежде, о всякой вещи потерянной, о которой кто-нибудь скажет, что она его, дело обоих должно быть доведено до судей: кого обвинят судьи, тот заплатит ближнему своему вдвое.
Если кто отдаст ближнему своему осла, или вола, или овцу, или какой другой скот на сбережение, а он умрет, или будет поврежден, или уведен, так что никто сего не увидит, –
клятва пред Господом да будет между обоими в том, что взявший не простер руки своей на собственность ближнего своего; и хозяин должен принять, а тот не будет платить;
а если украден будет у него, то должен заплатить хозяину его;
если же будет зверем растерзан, то пусть в доказательство представит растерзанное: за растерзанное он не платит.
Если кто займет у ближнего своего скот, и он будет поврежден, или умрет, а хозяина его не было при нем, то должен заплатить;
если же хозяин его был при нем, то не должен платить; если он взят был в наймы за деньги, то пусть и пойдет за ту цену.
Если обольстит кто девицу необрученную и переспит с нею, пусть даст ей вено [и возьмет ее] себе в жену;
а если отец не согласится [и не захочет] выдать ее за него, пусть заплатит [отцу] столько серебра, сколько полагается на вено девицам.
Ворожеи не оставляй в живых.
Всякий скотоложник да будет предан смерти.
Приносящий жертву богам, кроме одного Господа, да будет истреблен.
Пришельца не притесняй и не угнетай его, ибо вы сами были пришельцами в земле Египетской.
Ни вдовы, ни сироты не притесняйте;
если же ты притеснишь их, то, когда они возопиют ко Мне, Я услышу вопль их,
и воспламенится гнев Мой, и убью вас мечом, и будут жены ваши вдовами и дети ваши сиротами.
Если дашь деньги взаймы бедному из народа Моего, то не притесняй его и не налагай на него роста.
Если возьмешь в залог одежду ближнего твоего, до захождения солнца возврати ее,
ибо она есть единственный покров у него, она – одеяние тела его: в чем будет он спать? итак, когда он возопиет ко Мне, Я услышу, ибо Я милосерд.
Судей не злословь и начальника в народе твоем не поноси.
Не медли [приносить Мне] начатки от гумна твоего и от точила твоего; отдавай Мне первенца из сынов твоих;
то же делай с волом твоим и с овцою твоею [и с ослом твоим]: семь дней пусть они будут при матери своей, а в восьмой день отдавай их Мне.
И будете у Меня людьми святыми; и мяса, растерзанного зверем в поле, не ешьте, псам бросайте его.
1 Господь призывает Моисея на гору. 10 Господь обновляет завет и Свои повеления. 28 Моисей нисходит с горы со скрижалями.
И сказал Господь Моисею: вытеши себе две скрижали каменные, подобные прежним, [и взойди ко Мне на гору,] и Я напишу на сих скрижалях слова, какие были на прежних скрижалях, которые ты разбил;
и будь готов к утру, и взойди утром на гору Синай, и предстань предо Мною там на вершине горы;
но никто не должен восходить с тобою, и никто не должен показываться на всей горе; даже скот, мелкий и крупный, не должен пастись близ горы сей.
И вытесал Моисей две скрижали каменные, подобные прежним, и, встав рано поутру, взошел на гору Синай, как повелел ему Господь; и взял в руки свои две скрижали каменные.
И сошел Господь в облаке, и остановился там близ него, и провозгласил имя Иеговы.
И прошел Господь пред лицем его и возгласил: Господь, Господь, Бог человеколюбивый и милосердый, долготерпеливый и многомилостивый и истинный,
сохраняющий [правду и являющий] милость в тысячи родов, прощающий вину и преступление и грех, но не оставляющий без наказания, наказывающий вину отцов в детях и в детях детей до третьего и четвертого рода.
Моисей тотчас пал на землю и поклонился [Богу]
и сказал: если я приобрел благоволение в очах Твоих, Владыка, то да пойдет Владыка посреди нас; ибо народ сей жестоковыен; прости беззакония наши и грехи наши и сделай нас наследием Твоим.
И сказал [Господь Моисею]: вот, Я заключаю завет: пред всем народом твоим соделаю чудеса, каких не было по всей земле и ни у каких народов; и увидит весь народ, среди которого ты находишься, дело Господа; ибо страшно будет то, что Я сделаю для тебя;
сохрани то, что повелеваю тебе ныне: вот, Я изгоняю от лица твоего Аморреев, Хананеев, Хеттеев, Ферезеев, Евеев, [Гергесеев] и Иевусеев;
смотри, не вступай в союз с жителями той земли, в которую ты войдешь, дабы они не сделались сетью среди вас.
Жертвенники их разрушьте, столбы их сокрушите, вырубите священные рощи их, [и изваяния богов их сожгите огнем],
ибо ты не должен поклоняться богу иному, кроме Господа [Бога], потому что имя Его – ревнитель; Он Бог ревнитель.
Не вступай в союз с жителями той земли, чтобы, когда они будут блудодействовать вслед богов своих и приносить жертвы богам своим, не пригласили и тебя, и ты не вкусил бы жертвы их;
и не бери из дочерей их жен сынам своим [и дочерей своих не давай в замужество за сыновей их], дабы дочери их, блудодействуя вслед богов своих, не ввели и сынов твоих в блужение вслед богов своих.
Не делай себе богов литых.
Праздник опресноков соблюдай: семь дней ешь пресный хлеб, как Я повелел тебе, в назначенное время месяца Авива, ибо в месяце Авиве вышел ты из Египта.
Все, разверзающее ложесна, Мне, как и весь скот твой мужеского пола, разверзающий ложесна, из волов и овец;
первородное из ослов заменяй агнцем, а если не заменишь, то выкупи его; всех первенцев из сынов твоих выкупа́й; пусть не являются пред лице Мое с пустыми руками.
Шесть дней работай, а в седьмой день покойся; покойся и во время посева и жатвы.
И праздник седмиц совершай, праздник начатков жатвы пшеницы и праздник собирания плодов в конце года;
три раза в году должен являться весь мужеский пол твой пред лице Владыки, Господа Бога Израилева,
ибо Я прогоню народы от лица твоего и распространю пределы твои, и никто не пожелает земли твоей, если ты будешь являться пред лице Господа Бога твоего три раза в году.
Не изливай крови жертвы Моей на квасное, и жертва праздника Пасхи не должна переночевать до утра.
Самые первые плоды земли твоей принеси в дом Господа Бога твоего. Не вари козленка в молоке матери его.
И сказал Господь Моисею: напиши себе слова сии, ибо в сих словах Я заключаю завет с тобою и с Израилем.
И пробыл там [Моисей] у Господа сорок дней и сорок ночей, хлеба не ел и воды не пил; и написал [Моисей] на скрижалях слова завета, десятословие.
Когда сходил Моисей с горы Синая, и две скрижали откровения были в руке у Моисея при сошествии его с горы, то Моисей не знал, что лице его стало сиять лучами оттого, что Бог говорил с ним.
И увидел Моисея Аарон и все сыны Израилевы, и вот, лице его сияет, и боялись подойти к нему.
И призвал их Моисей, и пришли к нему Аарон и все начальники общества, и разговаривал Моисей с ними.
После сего приблизились [к нему] все сыны Израилевы, и он заповедал им все, что говорил ему Господь на горе Синае.
И когда Моисей перестал разговаривать с ними, то положил на лице свое покрывало.
Когда же входил Моисей пред лице Господа, чтобы говорить с Ним, тогда снимал покрывало, доколе не выходил; а выйдя пересказывал сынам Израилевым все, что заповедано было [ему от Господа].
И видели сыны Израилевы, что сияет лице Моисеево, и Моисей опять полагал покрывало на лице свое, доколе не входил говорить с Ним.
Церковнославянский (рус)
И рече́ Госпо́дь къ Моисе́ю глаго́ля:
освяти́ Ми́ вся́каго пе́рвенца перворожде́н­наго, разверза́ющаго вся́кая ложесна́ въ сынѣ́хъ Изра́илевыхъ от­ человѣ́ка до скота́, я́ко Мнѣ́ е́сть.
Рече́ же Моисе́й къ лю́демъ: по́мните де́нь се́й, въ о́ньже изыдо́сте от­ земли́ Еги́петскiя, изъ до́му рабо́ты: руко́ю бо крѣ́пкою изведе́ ва́съ Госпо́дь от­сю́ду: и не яди́те ква́сна,
поне́же въ дне́шнiй де́нь исхо́дите въ ме́сяцѣ плодо́въ но́выхъ:
и бу́детъ, егда́ введе́тъ тя́ Госпо́дь Бо́гъ тво́й въ зе́млю Ханане́йску и Хетте́йску, и Аморре́йску и Еве́йску, и Иевусе́йску и Гергесе́йску и Ферезе́йску, е́юже кля́т­ся ко отце́мъ тво­и́мъ, да́ти тебѣ́ зе́млю точа́щую млеко́ и ме́дъ, и сотвори́ши слу́жбу сiю́ сего́ ме́сяца:
ше́сть дні́й яди́те опрѣсно́ки, въ седмы́й же де́нь пра́здникъ Го́споду,
опрѣсно́ки яди́те се́дмь дні́й: да не яви́т­ся тебѣ́ ква́сное, ниже́ бу́детъ тебѣ́ ква́съ во всѣ́хъ предѣ́лѣхъ тво­и́хъ,
и воз­вѣсти́ши сы́ну тво­ему́ въ де́нь о́нъ, глаго́ля: сего́ ра́ди сотвори́лъ Госпо́дь Бо́гъ мнѣ́, егда́ исхожда́хъ изъ Еги́пта:
и бу́детъ тебѣ́ зна́менiе на руцѣ́ тво­е́й, и воспомина́нiе предъ очи́ма тво­и́ма, я́ко да бу́детъ зако́нъ Госпо́день во устѣ́хъ тво­и́хъ, руко́ю бо крѣ́пкою изведе́ тя Госпо́дь Бо́гъ изъ Еги́пта:
и сохрани́те зако́нъ се́й по времено́мъ уста́вленымъ, от­ дні́й до дні́й,
и бу́детъ егда́ введе́тъ тя́ Госпо́дь Бо́гъ тво́й въ зе́млю Ханане́йску, я́коже кля́ся отце́мъ тво­и́мъ, и да́стъ ю́ тебѣ́:
и от­лучи́ши вся́кое разверза́ющее ложесна́, му́жескъ по́лъ Го́споду: вся́кое разверза́ющее ложесна́ от­ ста́дъ или́ от­ ско́тъ тво­и́хъ, ели́ка бу́дутъ тебѣ́, му́жескъ по́лъ освяти́ши Го́споду:
вся́кое разверза́ющее утро́бу о́слю премѣни́ши овце́ю: а́ще же не премѣни́ши, иску́пиши е́: и вся́каго пе́рвенца человѣ́ча сыно́въ тво­и́хъ да иску́пиши:
а́ще же вопро́ситъ тя́ сы́нъ тво́й по си́хъ, глаго́ля: что́ сiе́? И рече́ши ему́: я́ко руко́ю крѣ́пкою изведе́ на́съ Госпо́дь изъ земли́ Еги́петскiя, изъ до́му рабо́ты,
егда́ бо ожесточи́ся фарао́нъ от­пусти́ти на́съ, изби́ Госпо́дь вся́каго пе́рвенца въ земли́ Еги́петстѣй, от­ пе́рвенца человѣ́ча до пе́рвенца ско́тiя: сего́ ра́ди а́зъ въ же́ртву при­­ношу́ вся́кое разверза́ющее ложесна́, му́жескъ по́лъ Го́споду, и вся́каго пе́рвенца сыно́въ мо­и́хъ искуплю́,
и бу́детъ въ зна́менiе на руцѣ́ тво­е́й, и непоколеби́мо предъ очесы́ тво­и́ми: руко́ю бо крѣ́пкою изведе́ тя Госпо́дь изъ Еги́пта.
Егда́ же от­пусти́ фарао́нъ лю́ди, не поведе́ и́хъ Бо́гъ путе́мъ земли́ Филисти́мскiя, я́ко бли́зъ бя́ше, и́бо рече́ Бо́гъ: да не когда́ раска́ют­ся лю́дiе, ви́дѣв­ше ра́ть, и воз­вратя́т­ся во Еги́петъ.
И обведе́ Бо́гъ лю́ди путе́мъ, и́же въ пусты́ню къ Чермно́му мо́рю. Пя́таго же ро́да изыдо́ша сы́нове Изра́илевы от­ земли́ Еги́петскiя.
И взя́ Моисе́й ко́сти Ио́сифовы съ собо́ю: кля́твою бо закля́ Ио́сифъ сы́ны Изра́илевы, глаго́ля: при­­сѣще́нiемъ при­­сѣти́тъ ва́съ Госпо́дь, и изнесе́те от­сю́ду ко́сти моя́ съ собо́ю.
Воздви́гшеся же сы́нове Изра́илевы от­ Сокхо́ѳа, ополчи́шася во Оѳо́мѣ при­­ пусты́ни.
Бо́гъ же вожда́­ше и́хъ, въ де́нь у́бо столпо́мъ о́блачнымъ, показа́ти и́мъ пу́ть, но́щiю же столпо́мъ о́гнен­нымъ, свѣти́ти и́мъ:
и не оскудѣ́ сто́лпъ о́блачный во дни́ и сто́лпъ о́гнен­ный но́щiю предъ всѣ́ми людьми́.
А́ще же кто́ укра́детъ телца́ или́ о́вцу, и зако́летъ или́ прода́стъ, пя́ть телце́въ да воз­да́стъ за телца́ и четы́ри о́вцы за о́вцу.
А́ще же въ подкопа́нiи обря́щет­ся та́ть, и я́звенъ у́мретъ, нѣ́сть ему́ убі́й­ст­во:
а́ще же взы́детъ со́лнце надъ ни́мъ, пови́ненъ е́сть, у́мретъ за него́: а́ще же не и́мать имѣ́нiя, да прода́ст­ся за татьбу́:
а́ще же я́тъ бу́детъ, и обря́щет­ся въ руцѣ́ его́ укра́деное от­ осля́те до овцы́ жи́во, сугу́бо да от­да́стъ я́.
А́ще же кто́ потра́витъ ни́ву или́ виногра́дъ, и пу́ститъ ско́тъ сво́й пасти́ся на чуже́й ни́вѣ, да да́стъ от­ ни́вы сво­ея́ по плоду́ его́: а́ще же всю́ ни́ву потра́витъ, лу́чшая ни́вы сво­ея́ и лу́чшая виногра́да сво­его́ да от­да́стъ.
А́ще же изше́дъ о́гнь обря́щетъ те́рнiе и запали́тъ гумно́, или́ кла́сы, или́ ни́ву, да от­да́стъ, и́же воз­же́ о́гнь.
А́ще же кто́ да́стъ дру́гу сребро́ или́ сосу́дъ сохрани́ти, и укра́дет­ся изъ до́му му́жа того́, а́ще обря́щет­ся украды́й, да воз­да́стъ сугу́бо:
а́ще же не обря́щет­ся украды́й, да прiи́детъ господи́нъ до́му предъ Бо́га и да клене́т­ся, я́ко по­и́стин­нѣ не слука́в­ст­вова о́нъ о все́мъ положе́нiи дру́жнемъ.
По все́й рече́н­нѣй непра́вдѣ, о теля́ти и о осля́ти и о овцѣ́, и о ри́зѣ и о все́й ги́бели нанесе́н­нѣй, что́ у́бо ни бы́ло бы, предъ Бо́гомъ да прiи́детъ су́дъ обо­и́хъ, и обвине́н­ный Бо́гомъ да от­да́стъ сугу́бо бли́жнему.
А́ще же кто́ да́стъ дру́гу осля́ или́ телца́, или́ о́вцу, или́ вся́къ ско́тъ храни́ти, и у́мретъ или́ поги́бнетъ, или́ плѣне́но бу́детъ, и никто́же увѣ́сть,
кля́тва да бу́детъ Бо́жiя между́ обо­и́ми, я́ко по­и́стин­нѣ не слука́в­ст­вова о́нъ о все́мъ бли́жняго положе́нiи, и та́ко прiи́метъ господи́нъ его́, и да не от­да́стъ:
а́ще же укра́дено бу́детъ от­ него́, да от­да́стъ господи́ну:
а́ще же звѣ́рь снѣде́, да веде́тъ его́ на звѣроя́дину, и не от­да́стъ:
а́ще же кто́ испро́ситъ у дру́га, и поги́бнетъ, или́ у́мретъ, или́ плѣни́т­ся, господи́нъ же его́ не бу́детъ съ ни́мъ, от­да́стъ:
а́ще же господи́нъ его́ бу́детъ съ ни́мъ, да не от­да́стъ: а́ще же нае́мникъ е́сть, да бу́детъ ему́ вмѣ́сто мзды́ его́.
А́ще же прельсти́тъ кто́ не обруче́ну дѣви́цу, и бу́детъ съ не́ю, вѣ́номъ да от­вѣ́нитъ ю́, [и по́йметъ ю́] себѣ́ въ жену́:
а́ще же воз­браня́я воз­брани́тъ и не восхо́щетъ оте́цъ ея́ да́ти ю́ ему́ въ жену́, сребро́ да воз­да́стъ отцу́, ели́ко е́сть вѣ́но дѣви́ческо.
Волхво́мъ живы́мъ бы́ти не попусти́те.
Вся́каго со ското́мъ быва́юща сме́ртiю убiе́те его́.
И́же же́ртву при­­но́ситъ бого́мъ, сме́ртiю да потреби́т­ся, но то́чiю Го́споду еди́ному.
И при­­ше́лца не озло́бите, ниже́ оскорби́те его́: при­­ше́лцы бо бѣ́сте въ земли́ Еги́петстѣй.
Вся́кiя вдовы́ и сироты́ не озло́бите:
а́ще же зло́бою озло́бите я́, и воз­стена́в­ше возопiю́тъ ко Мнѣ́, слу́хомъ услы́шу гла́съ и́хъ
и разгнѣ́ваюся я́ростiю, и побiю́ вы́ мече́мъ, и бу́дутъ жены́ ва́шя вдовы́, и ча́да ва́ша сироты́.
А́ще же да́си сребро́ взае́мъ бра́ту ни́щему и́же у тебе́, не бу́ди его́ понужда́яй, ниже́ наложи́ши ему́ ли́хвы.
И а́ще зало́житъ въ зало́гъ ри́зу дру́гъ тво́й, до захожде́нiя со́лнца от­да́си ему́:
е́сть бо сiя́ покрове́нiе ему́, сiя́ еди́на ри́за стыдѣ́нiя его́, въ че́мъ спа́ти бу́детъ: а́ще у́бо возопiе́тъ ко Мнѣ́, услы́шу его́: ми́лостивъ бо е́смь.
Бого́въ да не злосло́виши и кня́зю люді́й тво­и́хъ да не рече́ши зла́.
Нача́тки от­ гумна́ и от­ точи́ла тво­его́ да не косни́ши при­­нести́ [Мнѣ́]: пе́рвенцы сыно́въ тво­и́хъ да да́си Мнѣ́:
та́ко сотвори́ши телцу́ тво­ему́, и овцѣ́ тво­е́й, и ослу́ тво­ему́: се́дмь дні́й да бу́детъ у ма́тери, въ осмы́й же де́нь да от­да́си о́ное Мнѣ́.
Лю́ди свя́ти бу́дете Ми́, и мя́са звѣроя́дин­наго да не снѣ́сте, псо́мъ пове́ржете е́.
И рече́ Госпо́дь къ Моисе́ю: истеши́ себѣ́ двѣ́ скрижа́ли ка́мен­ны, я́коже и пе́рвыя, и взы́ди ко Мнѣ́ на го́ру: и напишу́ на скрижа́лехъ словеса́, я́же бя́ху на скрижа́лехъ пе́рвыхъ, я́же сокруши́лъ еси́:
и бу́ди гото́въ зау́тра, и взы́деши на го́ру Сина́йскую и предста́неши Мнѣ́ та́мо на версѣ́ горы́:
и да никто́же взы́детъ съ тобо́ю, ниже́ да яви́т­ся на все́й горѣ́: и о́вцы и говя́да да не пасу́т­ся бли́зъ горы́ тоя́.
И истеса́ двѣ́ скрижа́ли ка́мен­ны, я́коже и пе́рвыя: и у́трен­невавъ Моисе́й зау́тра, взы́де на го́ру Сина́йскую, я́коже завѣща́ ему́ Госпо́дь: и взя́ Моисе́й съ собо́ю двѣ́ скрижа́ли ка́мен­ныя.
И сни́де Госпо́дь во о́блацѣ, и предста́ ему́ та́мо Моисе́й, и при­­зва́ и́менемъ Госпо́днимъ.
И мимо­и́де Госпо́дь предъ лице́мъ его́ и воз­зва́: Госпо́дь, Госпо́дь Бо́гъ ще́дръ и ми́лостивъ, долготерпѣли́въ и многоми́лостивъ и и́стиненъ,
и пра́вду храня́й, и творя́й ми́лость въ ты́сящы, отъ­е́мляй беззако́нiя и непра́вды и грѣхи́, и пови́н­наго не очи́ститъ, наводя́й грѣхи́ отце́въ на ча́да, и на ча́да ча́дъ, до тре́тiяго и четве́ртаго ро́да.
И потща́вся Моисе́й, при­­ни́къ на зе́млю, поклони́ся Бо́гу
и рече́: а́ще обрѣто́хъ благода́ть предъ Тобо́ю, да и́детъ Госпо́дь мо́й съ на́ми: лю́дiе бо жестоковы́йнiи су́ть: и отъ­и́меши Ты́ грѣхи́ на́шя и беззако́нiя на́ша, и бу́демъ Тво­и́.
И рече́ Госпо́дь къ Моисе́ю: се́, А́зъ полага́ю тебѣ́ завѣ́тъ предъ всѣ́ми людьми́ тво­и́ми, и сотворю́ сла́вная, я́же не бы́ша по все́й земли́ и во всѣ́хъ язы́цѣхъ: и у́зрятъ вси́ лю́дiе, въ ни́хже еси́ ты́, дѣла́ Госпо́дня, я́ко чу́дна су́ть, я́же А́зъ сотворю́ тебѣ́:
внемли́ ты́ вся́, ели́ка А́зъ заповѣ́даю тебѣ́: се́, А́зъ изжену́ предъ лице́мъ ва́шимъ Аморре́а и Ханане́а, и Хетте́а и Ферезе́а, и Еве́а и Гергесе́а и Иевусе́а:
внемли́ себѣ́, да не когда́ завѣща́еши завѣ́тъ сѣдя́щымъ на земли́, въ ню́же вни́деши, да не бу́детъ собла́знъ въ ва́съ:
ка́пища и́хъ разори́те и кумíры и́хъ сокруши́те, и дубра́вы и́хъ посѣцы́те, и изва́яная бого́въ и́хъ сожжи́те огне́мъ,
не бо́ поклоните́ся бого́мъ ины́мъ: и́бо Госпо́дь Бо́гъ ревни́во и́мя, Бо́гъ ревни́въ е́сть:
да не когда́ завѣща́еши завѣ́тъ сѣдя́щымъ на земли́, и соблу́дятъ вслѣ́дъ бого́въ и́хъ, и пожру́тъ бого́мъ и́хъ, и при­­зову́тъ тя́, и снѣ́си от­ же́ртвъ и́хъ:
и по́ймеши от­ дще́рей и́хъ сыно́мъ тво­и́мъ, и от­ дще́рей тво­и́хъ да́си сыно́мъ и́хъ, и соблу́дятъ дще́ри твоя́ вслѣ́дъ бого́въ и́хъ, и сы́нове тво­и́ соблу́дятъ вслѣ́дъ бого́въ и́хъ:
и бого́въ слiя́ныхъ да не сотвори́ши себѣ́:
и пра́здникъ опрѣсно́чный да сохрани́ши: се́дмь дні́й да я́си опрѣсно́ки, я́коже заповѣ́дахъ тебѣ́, во вре́мя въ ме́сяцѣ но́выхъ плодо́въ: въ ме́сяцѣ бо но́выхъ плодо́въ изше́лъ еси́ от­ земли́ Еги́петскiя:
вся́ко разверза́ющее ложесна́ му́жескъ Мнѣ́ по́лъ [да бу́детъ], вся́ко перворо́дное телца́ и перворо́дное овцы́:
и перворо́дное осля́те иску́пиши овце́ю: а́ще же не иску́пиши е́, цѣ́ну да да́си его́: вся́каго пе́рвенца от­ сыно́въ тво­и́хъ да иску́пиши, да не яви́шися предо Мно́ю то́щь:
въ ше́сть дні́й да дѣ́лаеши, въ седмы́й же де́нь да почі́еши, от­ сѣ́ятвы и жа́твы да почі́еши,
и пра́здникъ седми́цъ да сотвори́ши ми́, нача́ло жа́твы пшени́цы, и пра́здникъ собра́нiя посредѣ́ лѣ́та:
въ три́ времена́ лѣ́та да яви́т­ся вся́къ му́жескъ по́лъ тво́й предъ Го́сподемъ Бо́гомъ Изра́илевымъ:
егда́ бо изжену́ язы́ки от­ лица́ тво­его́ и разширю́ предѣ́лы твоя́, никто́же воз­жела́етъ земли́ тво­ея́, егда́ прiи́деши яви́тися предъ Го́сподемъ Бо́гомъ тво­и́мъ въ три́ времена́ лѣ́та:
да не зако́леши съ ква́сомъ кро́ве же́ртвъ Мо­и́хъ, и да не прележи́тъ до у́трiя же́ртва пра́здника Па́схи:
перворо́дная жи́тъ земли́ тво­ея́ да внесе́ши въ до́мъ Го́спода Бо́га тво­его́: да не свари́ши а́гнца во млецѣ́ ма́тере его́.
И рече́ Госпо́дь къ Моисе́ю: напиши́ себѣ́ словеса́ сiя́, въ словесѣ́хъ бо си́хъ положи́хъ тебѣ́ завѣ́тъ и Изра́илю.
И бѣ́ та́мо Моисе́й предъ Го́сподемъ четы́редесять дні́й и четы́редесять ноще́й: хлѣ́ба не яде́ и воды́ не пи́: и написа́ [Моисе́й] на скрижа́лехъ словеса́ сiя́ завѣ́та, де́сять слове́съ.
Сходя́щу же Моисе́ю съ горы́ Сина́йскiя, и о́бѣ скрижа́ли въ руку́ Моисе́ову: сходя́щу же ему́ съ горы́, и Моисе́й не вѣ́дяше, я́ко просла́вися зра́къ пло́ти лица́ его́, егда́ глаго́лаше съ ни́мъ.
И ви́дѣ Ааро́нъ и вси́ сы́нове Изра́илевы Моисе́а, и бя́ше просла́вленъ зра́къ пло́ти лица́ его́: и убоя́шася при­­ступи́ти къ нему́.
И воз­зва́ и́хъ Моисе́й, и обрати́шася къ нему́ Ааро́нъ и вси́ кня́зи со́нма: и глаго́ла Моисе́й къ ни́мъ.
И по си́хъ прiидо́ша къ нему́ вси́ сы́нове Изра́илевы: и заповѣ́да и́мъ вся́, ели́ка глаго́ла къ нему́ Госпо́дь на горѣ́ Сина́йстѣй.
И егда́ преста́ глаго́ля къ ни́мъ, воз­ложи́ на лице́ свое́ покро́въ.
Егда́ же вхожда́­ше Моисе́й предъ Го́спода глаго́лати къ Нему́, снима́­ше покро́въ, до́ндеже исхожда́­ше: и изше́дъ глаго́лаше ко всѣ́мъ сыно́мъ Изра́илевымъ, ели́ка заповѣ́да ему́ Госпо́дь.
И ви́дѣша сы́нове Изра́илевы лице́ Моисе́ово, я́ко просла́вися: и воз­лага́­ше Моисе́й покро́въ на лице́ свое́, до́ндеже вни́детъ глаго́лати съ Ни́мъ.
Der HERR sagte zu Mose:
»Weihe mir alle Erstgeburten! Jedes männliche Kind, das als erstes von einer Frau geboren wird, und jedes männliche Tier, das als erstes von einem Muttertier zur Welt gebracht wird, gehört mir.«
Mose sagte zum Volk: »Feiert jedes Jahr den Tag, an dem ihr aus Ägypten gezogen seid, und erinnert euch daran, wie der HERR euch mit starker Hand aus dem Land herausgeführt hat, in dem ihr Sklaven gewesen seid. Esst an diesem Tag kein Brot, das mit Sauerteig gebacken ist!
Ihr zieht jetzt im Frühlingsmonat aus Ägypten fort.
Wenn der HERR euch in das Land bringt, das er euren Vorfahren mit einem Eid zugesagt hat – das Land der Kanaaniter, Hetiter, Amoriter, Hiwiter und Jebusiter, ein Land, das von Milch und Honig überfließt –, dann sollt ihr jedes Jahr in diesem Monat dieses Fest begehen.
Sieben Tage lang dürft ihr nur solches Brot essen, das ohne Sauerteig zubereitet ist,
und am siebten Tag feiert ihr als abschließenden Höhepunkt ein Fest für den HERRN. Im ganzen Land darf es in dieser Zeit keinerlei Sauerteig geben.
Bei dieser Gelegenheit sollt ihr euren Söhnen erklären: ́Wir halten diesen Brauch zur Erinnerung an das, was der HERR für uns getan hat, als er uns aus Ägypten herausführte.́
Dieser Brauch hat für euch dieselbe Bedeutung wie die Zeichen am Arm und auf der Stirn. So wie diese Zeichen erinnert er euch daran, das Gesetz des HERRN immer wieder zu lesen und zu lernen. Der HERR hat euch mit starker Hand aus Ägypten herausgeführt.
Darum sollt ihr jährlich zu dieser Zeit diese Vorschrift befolgen.«
Weiter sagte Mose: »Wenn der HERR euch nun in das Land der Kanaaniter bringt und es euch gibt, wie er das euren Vorfahren und euch selbst mit einem Eid versprochen hat,
dann sollt ihr jede Erstgeburt dem HERRN als Eigentum übergeben.

Jedes männliche Tier, das als erstes von einem Muttertier geboren wird, gehört dem HERRN und muss ihm als Opfer dargebracht werden.

Nur bei Eseln sollt ihr dem HERRN als Ersatz ein Schaf oder eine Ziege opfern. Wenn ihr das nicht tun wollt, müsst ihr dem Eselsfohlen das Genick brechen. Auch für die menschliche Erstgeburt, für den Jungen, den eine Frau als erstes Kind zur Welt bringt, sollt ihr dem HERRN einen Ersatz geben.
Wenn eure Söhne euch künftig fragen werden, warum ihr diesen Brauch befolgt, dann sagt ihnen: ́Dieser Brauch geht zurück auf die Zeit, als der HERR uns mit starker Hand aus Ägypten, wo wir Sklaven waren, herausgeführt hat.
Damals weigerte sich der Pharao hartnäckig, uns ziehen zu lassen, und deshalb tötete der HERR alle Erstgeborenen in Ägypten, unter den Menschen wie unter dem Vieh. Deshalb opfern wir dem HERRN jede männliche Erstgeburt; unsere erstgeborenen Söhne aber kaufen wir durch ein Ersatzopfer frei.́
Dieser Brauch hat für euch dieselbe Bedeutung wie die Zeichen am Arm und auf der Stirn; denn mit starker Hand hat der HERR uns aus Ägypten herausgeführt.«
Als der Pharao das Volk endlich ziehen ließ, führte Gott sie nicht am Mittelmeer entlang und durch das Land der Philister, obwohl das der kürzeste Weg gewesen wäre. Gott dachte: »Wenn das Volk dort auf Widerstand stößt und kämpfen muss, ändert es seine Meinung und kehrt wieder nach Ägypten zurück.«
Darum ließ er das Volk einen Umweg machen und führte es durch die Wüste den Weg zum Schilfmeer.

Geordnet wie eine Armee zogen die Israeliten aus Ägypten.

Mose nahm die Gebeine Josefs mit, wie dieser es vor seinem Tod ausdrücklich erbeten hatte. Damals hatte Josef zu seinen Brüdern gesagt: »Gott wird euch nicht vergessen. Dann müsst ihr meine Gebeine von hier mitnehmen.«
Von Sukkot zogen die Israeliten weiter nach Etam, wo die Wüste beginnt. Dort schlugen sie ihr Lager auf.
Während der Wanderung ging der HERR tagsüber in einer Wolkensäule vor ihnen her, um ihnen den Weg zu zeigen, und nachts in einer Feuersäule, um ihnen zu leuchten. So konnten sie Tag und Nacht unterwegs sein.
Jeden Tag war die Wolkensäule an der Spitze des Zuges und jede Nacht die Feuersäule.
Wenn ein Dieb bei einem nächtlichen Einbruch ertappt und so geschlagen wird, dass er stirbt, dann gilt der, der ihn geschlagen hat, nicht als Mörder.
War jedoch die Sonne schon aufgegangen, zählt es als Mord.

Ein Dieb muss für das Gestohlene vollen Ersatz leisten. Falls er dazu nicht imstande ist, muss er selbst als Sklave verkauft werden.

Hat er ein Stück Vieh – Rind, Esel, Schaf oder Ziege – gestohlen und es wird noch lebend bei ihm gefunden, muss er doppelten Ersatz leisten.
Wenn ein Mann sein Vieh auf seine Felder oder in seinen Weinberg treibt und es nicht beaufsichtigt, sodass es auch das Feld eines anderen abweidet, muss er Ersatz leisten. Er muss dem Geschädigten das Beste vom Ertrag seines eigenen Feldes oder Weinbergs geben.
Wenn jemand Feuer macht und es erfasst eine Dornenhecke und greift auf ein Getreidefeld oder aufgestellte Garben über oder vernichtet irgendetwas anderes auf dem Feld, dann muss er für den Schaden vollen Ersatz leisten.
Wenn ein Mann einem anderen Geld oder Wertsachen zur Aufbewahrung anvertraut und etwas davon wird aus dem Haus dieses anderen gestohlen, dann muss der Dieb, wenn er gefasst wird, den doppelten Betrag erstatten.
Kann er nicht ermittelt werden, muss der Besitzer des Hauses einen Eid vor Gott schwören, dass er nicht selbst das Eigentum des anderen an sich genommen hat.
Immer wenn zwei Männer sich um etwas streiten, um ein Rind, einen Esel, ein Schaf oder eine Ziege, ein Kleidungsstück oder irgendetwas sonst, und jeder behauptet, es sei sein Eigentum, dann sollen sie sich einem Gottesurteil unterwerfen. Wer als schuldig daraus hervorgeht, muss dem anderen das Doppelte erstatten.
Wenn ein Mann einem anderen einen Esel, ein Rind, ein Schaf oder ein anderes Tier zur Aufsicht übergibt und es stirbt, bricht sich ein Bein oder wird von Feinden weggetrieben, ohne dass er einen Zeugen dafür hat,
dann muss der, dem das Tier anvertraut wurde, dem anderen einen Eid beim HERRN schwören, dass er sich nicht am fremden Eigentum vergriffen hat. Der andere muss das gelten lassen und darf keinen Ersatz fordern.
Ist es dagegen nachweislich gestohlen worden, so muss der, dem es anvertraut war, dafür Ersatz leisten.
Ist es von wilden Tieren gerissen worden und er kann es beweisen, muss er keinen Ersatz leisten.
Leiht sich ein Mann von einem anderen ein Tier und es bricht sich ein Bein oder stirbt, während der Eigentümer nicht zugegen ist, so muss er vollen Ersatz leisten.
War jedoch der Eigentümer zugegen, muss er keinen Ersatz leisten. War das Tier gemietet, so ist der Verlust durch den Mietpreis abgegolten.
Wenn ein Mann ein unberührtes Mädchen verführt, das noch nicht verlobt ist, muss er den Brautpreis bezahlen und sie heiraten.
Weigert sich ihr Vater, sie ihm zu geben, so muss er trotzdem den üblichen Brautpreis für eine Jungfrau bezahlen.
Eine Zauberin darf nicht am Leben bleiben.
Wer mit einem Tier Verkehr hat, wird mit dem Tod bestraft.
Wer anderen Göttern opfert außer dem HERRN, muss aus Israel ausgerottet werden.
Weiter ließ der HERR dem Volk Israel durch Mose sagen:

»Ihr dürft die Fremden, die bei euch leben, nicht ausbeuten oder unterdrücken. Vergesst nicht, dass ihr selbst in Ägypten Fremde gewesen seid.

Nutzt die Schutzlosigkeit der Witwen und Waisen nicht aus!
Wenn ihr es dennoch tut und sie zu mir um Hilfe schreien, werde ich, der HERR, bestimmt darauf hören.
Ich werde in furchtbaren Zorn geraten und euch durch das Schwert eurer Feinde töten. Eure Frauen werde ich zu Witwen machen und eure Kinder zu Waisen.
Wenn du einem Armen aus meinem Volk Geld leihst, verhalte dich ihm gegenüber nicht wie ein Wucherer. Verlange keine Zinsen von ihm!
Falls du von einem anderen Israeliten das Obergewand zum Pfand nimmst, so gib es vor Sonnenuntergang wieder zurück.
Denn sein Obergewand ist das Einzige, womit er sich warm halten kann. Worin soll er sonst schlafen? Wenn er sich bei mir über dich beklagt, werde ich ihn hören; denn ich bin barmherzig.«
»Ihr sollt Gott nicht lästern und ein Oberhaupt eures Volkes nicht verfluchen.
Von euren Ernteerträgen an Getreide und Wein dürft ihr mir meinen Anteil nicht vorenthalten.

Eure erstgeborenen Söhne müsst ihr mir übereignen

und ebenso die Erstgeburten eurer Rinder, Schafe und Ziegen. Sieben Tage lang soll das erstgeborene Jungtier bei seiner Mutter bleiben; am achten Tag sollt ihr es mir übereignen.
Weil ihr mir als ein heiliges Volk gehört, sollt ihr kein Fleisch von einem Tier essen, das von einem Raubtier gerissen und auf freiem Feld tot aufgefunden worden ist. Ihr sollt es den Hunden hinwerfen.«
Dann sagte der HERR zu Mose: »Hau dir zwei Steintafeln zurecht wie die ersten, die du zerbrochen hast. Ich werde die Worte darauf schreiben, die schon auf den ersten Tafeln standen.
Mach dich für morgen bereit und steig in der Frühe auf den Berg Sinai. Stell dich auf den Gipfel und erwarte mich dort.
Du sollst niemand mit hinaufnehmen, überhaupt darf kein Mensch den Berg betreten. Auch das Vieh darf nicht an seinem Fuß weiden.«
Mose machte die beiden Steintafeln zurecht und nahm sie am nächsten Morgen mit auf den Berg, wie der HERR es befohlen hatte.
In einer Wolke kam der HERR auf den Berg herab, stellte sich neben Mose und rief seinen Namen aus.
Er ging an Mose vorüber und rief: »Ich bin der HERR! ́Ich bin dá ist mein Name! Ich bin ein Gott voll Liebe und Erbarmen. Ich habe Geduld, meine Güte und Treue sind grenzenlos.
Ich erweise Güte über Tausende von Generationen hin, ich vergebe Schuld, Verfehlung und Auflehnung; aber ich lasse auch nicht alles ungestraft hingehen. Wenn sich jemand gegen mich wendet, dann bestrafe ich dafür noch seine Kinder und Enkel bis in die dritte und vierte Generation.«
Da warf sich Mose anbetend vor dem HERRN nieder.
Mose sagte: »Herr, wenn ich in deiner Gunst stehe, dann sei doch in unserer Mitte und zieh mit uns in das Land! Es ist ein widerspenstiges Volk, aber vergib uns unsere Schuld und unseren Ungehorsam und nimm uns als dein Volk an!«
Darauf sagte der HERR: »Ich schließe einen Bund mit euch und werde vor euren Augen Wunder tun, wie sie noch niemand vollbracht hat unter allen Völkern der Erde. Das ganze Volk, in dessen Mitte du stehst, soll meine Taten sehen. Furcht und Staunen erregend werden die Wunder sein, die ich für euch tun will.
Befolgt genau die Gebote, die ich euch heute gebe. Ich werde die Bewohner des Landes, in das ich euch führe, vor euch vertreiben, die Amoriter, Kanaaniter, Hetiter, Perisiter, Hiwiter und Jebusiter.
Ihr dürft mit ihnen keinen Bund schließen, wenn ihr in ihr Land kommt, sonst könnten sie euch zum Verderben werden.
Ihr müsst ihre Altäre zerstören, die heiligen Steinmale zerschlagen und die geweihten Pfähle umhauen.
Ihr dürft euch vor keinem anderen Gott niederwerfen, denn ich, der HERR, bin ein leidenschaftlich liebender Gott und erwarte auch von euch ungeteilte Liebe.
Schließt keinen Bund mit den Bewohnern des Landes, damit ihr nicht mit ihrem Götzendienst in Berührung kommt. Lasst euch nicht zu ihren Opfermählern einladen
und verheiratet eure Söhne nicht mit ihren Töchtern, sonst verleiten sie eure Söhne dazu, hinter ihren Götzen herzulaufen.
Ihr dürft keine gegossenen Götterbilder machen.
Ihr sollt das Fest der Ungesäuerten Brote halten, wie ich es euch befohlen habe. Sieben Tage lang dürft ihr nur solches Brot essen, das ohne Sauerteig zubereitet ist. Feiert dieses Fest zur festgesetzten Zeit im Frühlingsmonat; denn in diesem Monat seid ihr aus Ägypten weggezogen.
Jede Erstgeburt gehört mir. Wenn eure Rinder, Schafe und Ziegen als erstes Junges ein männliches Tier werfen, müsst ihr es für mich aussondern.
Für ein erstgeborenes Eselsfohlen sollt ihr mir als Ersatz ein einjähriges Schaf oder eine einjährige Ziege geben oder ihr müsst ihm das Genick brechen. Für eure erstgeborenen Söhne sollt ihr mir ein Lösegeld geben.

Niemand soll mit leeren Händen zu meinem Heiligtum kommen.

Sechs Tage in der Woche sollt ihr arbeiten; aber am siebten Tag dürft ihr keine Arbeit tun. Das gilt auch für die Zeit des Pflügens und Erntens.
Ihr sollt das Pfingstfest feiern, wenn die Weizenernte vorüber ist, und im Herbst das Fest der Lese.
Dreimal im Jahr sollen alle Männer zum Heiligtum des HERRN, des Gottes Israels, kommen.
Ihr braucht keine Angst zu haben, dass in dieser Zeit jemand in euer Land einfällt; denn ich werde alle fremden Völker vor euch vertreiben.
Zum Blut eines Mahlopfers dürft ihr mir nicht Brot darbringen, das mit Sauerteig zubereitet ist. Das Fleisch des Passalamms darf nicht bis zum anderen Morgen aufbewahrt werden.
Die erstgeernteten Früchte eurer Felder sollt ihr in das Heiligtum des HERRN, eures Gottes, bringen.

Ihr dürft ein Böcklein nicht in der Milch seiner Mutter kochen.«

Der HERR sagte zu Mose: »Schreib alle diese Anordnungen auf! Auf ihrer Grundlage schließe ich meinen Bund mit dir und dem Volk Israel.«
Vierzig Tage und vierzig Nächte blieb Mose auf dem Berg beim HERRN, ohne zu essen und zu trinken. Er schrieb auf die Steintafeln die Grundregeln des Bundes zwischen Gott und seinem Volk, die Zehn Gebote.
Als Mose mit den beiden Tafeln den Berg Sinai hinabstieg, wusste er nicht, dass sein Gesicht einen strahlenden Glanz bekommen hatte, während der HERR mit ihm sprach.
Aaron und das ganze Volk sahen das Leuchten auf Moses Gesicht und fürchteten sich, ihm nahe zu kommen.
Erst als Mose sie zu sich rief, kamen Aaron und die führenden Männer der Gemeinde herbei und er redete mit ihnen.
Dann kamen auch die anderen Israeliten, und Mose gab ihnen alle Anordnungen weiter, die der HERR ihm auf dem Berg Sinai gegeben hatte.
Als Mose ihnen alles gesagt hatte, verhüllte er sein Gesicht.
Sooft er ins Zelt ging, um mit dem HERRN zu reden, nahm er die Verhüllung ab. Wenn er dann herauskam, um den Leuten von Israel zu sagen, was der HERR ihm aufgetragen hatte, musste er sein Gesicht wieder bedecken; denn die Leute konnten das Leuchten auf seinem Gesicht nicht ertragen. So hielt Mose sein Gesicht verhüllt, bis er wieder zum HERRN hineinging, um mit ihm zu reden.
Толкования стиха Скопировать ссылку Скопировать текст Добавить в избранное
Библ. энциклопедия Библейский словарь Словарь библ. образов Практическая симфония
Цитата из Библии каждое утро
TG: t.me/azbible
Viber: vb.me/azbible