Скрыть
20:6
20:8
20:10
20:11
20:13
20:14
20:15
20:16
20:17
20:18
Глава 21 
21:5
21:6
21:7
21:8
21:9
21:14
21:15
21:16
21:17
21:19
21:20
21:24
21:26
21:27
21:28
21:29
21:30
21:32
21:34
Глава 22 
22:2
22:3
22:4
22:5
22:6
22:7
22:8
22:9
22:10
22:11
22:12
22:13
22:14
22:15
22:17
22:19
22:20
22:21
22:22
22:23
22:24
Глава 23 
23:1
23:2
23:3
23:4
23:5
23:6
23:7
23:8
23:9
23:10
23:11
23:12
23:13
23:14
23:15
23:17
23:18
23:19
23:20
Глава 24 
24:4
24:5
24:6
24:8
24:9
24:10
24:11
24:12
24:13
24:14
24:16
24:18
24:19
24:20
24:21
24:22
24:23
24:24
24:25
24:26
24:27
24:28
24:29
24:30
24:31
24:32
24:33
24:34
24:35
24:37
24:38
24:39
24:41
24:43
24:44
24:45
24:46
24:47
24:48
24:49
24:50
24:51
24:52
24:53
24:54
24:55
24:56
24:57
24:58
24:59
24:60
24:61
24:63
24:64
24:66
Глава 25 
25:1
25:3
25:4
25:6
25:7
25:14
25:16
25:17
25:18
25:20
25:21
25:22
25:24
25:27
25:28
25:29
25:31
25:32
25:34
Глава 26 
26:1
26:2
26:5
26:6
26:7
26:8
26:9
26:11
26:12
26:13
26:14
26:15
26:16
26:17
26:18
26:19
26:20
26:21
26:22
26:25
26:27
26:28
26:29
26:30
26:31
26:32
26:33
26:34
26:35
Глава 27 
27:2
27:3
27:4
27:5
27:6
27:7
27:8
27:9
27:10
27:11
27:12
27:13
27:14
27:15
27:16
27:17
27:18
27:19
27:20
27:21
27:22
27:23
27:24
27:25
27:26
27:28
27:30
27:31
27:32
27:33
27:35
27:37
27:42
27:43
27:44
27:45
Глава 28 
28:3
28:4
28:7
28:8
28:16
28:21
Глава 29 
29:1
29:2
29:3
29:4
29:5
29:6
29:7
29:8
29:9
29:10
29:11
29:12
29:15
29:16
29:17
29:18
29:19
29:21
29:22
29:23
29:24
29:25
29:26
29:27
29:28
29:29
29:30
29:31
29:33
29:34
Глава 30 
30:1
30:2
30:3
30:4
30:5
30:6
30:7
30:8
30:9
30:10
30:11
30:12
30:13
30:14
30:15
30:16
30:17
30:18
30:19
30:20
30:21
30:23
30:24
30:25
30:26
30:27
30:28
30:29
30:30
30:31
30:32
30:33
30:34
30:35
30:36
30:37
30:38
30:39
30:40
30:41
30:42
Глава 31 
31:1
31:2
31:3
31:4
31:5
31:6
31:7
31:8
31:9
31:10
31:11
31:12
31:14
31:15
31:16
31:17
31:18
31:20
31:21
31:22
31:23
31:24
31:25
31:26
31:27
31:28
31:30
31:31
31:32
31:33
31:34
31:35
31:36
31:37
31:38
31:40
31:41
31:43
31:44
31:45
31:46
31:47
31:49
31:50
31:51
31:52
31:54
Глава 32 
32:5
32:6
32:7
32:8
32:11
32:13
32:14
32:15
32:16
32:18
32:19
32:21
32:23
32:25
32:26
32:27
32:31
32:32
Глава 33 
33:1
33:2
33:3
33:4
33:5
33:6
33:7
33:9
33:10
33:11
33:12
33:13
33:14
33:15
33:16
33:18
33:20
Глава 34 
34:2
34:3
34:4
34:5
34:6
34:8
34:9
34:10
34:11
34:13
34:15
34:16
34:17
34:18
34:19
34:21
34:22
34:23
34:26
34:27
34:28
34:29
34:31
Глава 35 
35:3
35:9
35:16
35:18
35:28
Глава 36 
36:5
36:9
36:11
36:12
36:13
36:14
36:15
36:16
36:17
36:18
36:19
36:21
36:22
36:24
36:25
36:26
36:27
36:28
36:29
36:30
36:31
36:32
36:34
36:35
36:36
36:39
36:41
36:42
36:43
Глава 37 
37:2
37:3
37:5
37:6
37:7
37:8
37:9
37:10
37:12
37:13
37:15
37:16
37:18
37:19
37:23
37:27
37:30
37:31
37:32
Глава 38 
38:1
38:2
38:4
38:6
38:9
38:10
38:13
38:17
38:18
38:19
38:20
38:21
38:22
38:23
38:25
38:26
38:28
38:30
Глава 39 
39:4
39:6
39:8
39:10
39:11
39:13
39:15
39:16
39:17
39:18
39:19
39:22
Глава 40 
40:1
40:2
40:4
40:7
40:9
40:10
40:11
40:13
40:16
40:17
40:18
40:21
Глава 41 
41:2
41:3
41:4
41:5
41:7
41:9
41:12
41:15
41:17
41:18
41:19
41:20
41:22
41:23
41:24
41:25
41:27
41:28
41:29
41:31
41:32
41:33
41:34
41:35
41:36
41:37
41:38
41:39
41:43
41:44
41:45
41:47
41:48
41:49
41:51
41:52
41:53
Глава 42 
42:2
42:3
42:5
42:8
42:10
42:11
42:12
42:14
42:16
42:17
42:18
42:19
42:23
42:24
42:25
42:26
42:27
42:28
42:29
42:30
42:31
42:32
42:33
42:34
Глава 43 
43:1
43:4
43:6
43:8
43:10
43:11
43:12
43:13
43:15
43:16
43:17
43:18
43:19
43:20
43:22
43:25
43:27
43:28
43:31
43:33
Церковнославянский (рус)
И по́йде от­ту́ду Авраа́мъ на зе́млю полу́ден­ную и всели́ся между́ Ка́дисомъ и между́ Су́ромъ: и обита́ въ Гера́рѣхъ.
Рече́ же Авраа́мъ о Са́ррѣ женѣ́ сво­е́й, я́ко сестра́ ми е́сть: убоя́ся бо рещи́, я́ко жена́ ми е́сть, да не когда́ убiю́тъ его́ му́жiе гра́дстiи ея́ ра́ди. Посла́ же Авимеле́хъ ца́рь Гера́рскiй и взя́ Са́рру.
И прiи́де Бо́гъ ко Авимеле́ху но́щiю во снѣ́ и рече́ ему́: се́, ты́ умира́еши жены́ ра́ди сея́, ю́же поя́лъ еси́: сiя́ же е́сть сожи́тел­ст­ву­ю­щая му́жу.
Авимеле́хъ же не при­­косну́ся е́й и рече́: Го́споди, язы́къ невѣ́дущiй и пра́веденъ погуби́ши ли?
Не са́мъ ли ми́ рече́: сестра́ ми е́сть? И сiя́ ми рече́: бра́тъ ми́ е́сть? Чи́стымъ се́рдцемъ и въ пра́вдѣ ру́къ сотвори́хъ сiе́.
Рече́ же ему́ Бо́гъ во снѣ́: и А́зъ позна́хъ, я́ко чи́стымъ се́рдцемъ сотвори́лъ еси́ сiе́, и пощадѣ́хъ тя́, да не согрѣши́ши ко Мнѣ́: сего́ ра́ди не попусти́хъ ти́ косну́тися ея́:
ны́нѣ же от­да́ждь жену́ му́жу, я́ко проро́къ е́сть, и помо́лит­ся о тебѣ́, и жи́въ бу́деши: а́ще же не от­да́си, вѣ́ждь, я́ко у́мреши ты́ и вся́ твоя́.
И воста́ ра́но Авимеле́хъ, и при­­зва́ вся́ о́троки своя́, и глаго́ла словеса́ сiя́ вся́ во у́шы и́хъ: убоя́шася же вси́ человѣ́цы зѣло́.
И при­­зва́ Авимеле́хъ Авраа́ма и рече́ ему́: что́ сiе́ сотвори́лъ еси́ на́мъ? Еда́ что́ согрѣши́хомъ тебѣ́, я́ко наве́лъ еси́ на мя́ и на ца́р­ст­во мое́ грѣ́хъ вели́къ? Дѣ́ло, е́же никто́же сотвори́, сотвори́лъ еси́ мнѣ́.
И рече́ Авимеле́хъ Авраа́му: что́ умы́сливъ, сотвори́лъ еси́ сiе́?
Рече́ же Авраа́мъ: реко́хъ бо: не́гли нѣ́сть благо­че́стiя на мѣ́стѣ се́мъ: и убiю́тъ мя́ жены́ ра́ди мо­ея́:
и́бо и́стин­но сестра́ ми е́сть по отцу́, а не по ма́тери: бы́сть же ми́ въ жену́:
и бы́сть егда́ изведе́ мя Бо́гъ от­ до́му отца́ мо­его́, и рѣ́хъ е́й: пра́вду сiю́ сотвори́ши ми́: во вся́ко мѣ́сто, идѣ́же а́ще прiи́демъ, та́мо рцы́ о мнѣ́, я́ко бра́тъ ми́ е́сть.
Взя́ же Авимеле́хъ ты́сящу дидра́хмъ [сребра́], и о́вцы, и телцы́, и рабы́, и рабы́ни, и даде́ Авраа́му: и от­даде́ ему́ Са́рру жену́ его́.
И рече́ Авимеле́хъ Авраа́му: се́, земля́ моя́ предъ тобо́ю: идѣ́же а́ще тебѣ́ уго́дно е́сть, всели́ся.
Са́ррѣ же рече́: се́, да́хъ ты́сящу дидра́хмъ бра́ту тво­ему́: сiя́ бу́дутъ тебѣ́ въ че́сть лица́ тво­его́, и всѣ́мъ, я́же су́ть съ тобо́ю, и во все́мъ и́стин­ствуй.
Помоли́ся же Авраа́мъ Бо́гу, и исцѣли́ Бо́гъ Авимеле́ха и жену́ его́ и рабы́ни его́, и нача́ша ражда́ти:
я́ко заключа́я заключи́ Госпо́дь от­ внѣу́ду вся́ка ложесна́ въ дому́ Авимеле́ха, Са́рры ра́ди жены́ Авраа́мли.
И Госпо́дь посѣти́ Са́рру, я́коже рече́: и сотвори́ Госпо́дь Са́ррѣ, я́коже глаго́ла.
И заче́нши Са́рра роди́ Авраа́му сы́на въ ста́рости, во вре́мя, я́коже глаго́ла ему́ Госпо́дь:
и нарече́ Авраа́мъ и́мя сы́ну сво­ему́ ро́ждшемуся ему́, его́же роди́ ему́ Са́рра, Исаа́къ:
обрѣ́за же Авраа́мъ Исаа́ка во осмы́й де́нь, я́коже заповѣ́да ему́ Бо́гъ.
Авраа́мъ же бѣ́ ста́ лѣ́тъ, егда́ бы́сть ему́ Исаа́къ сы́нъ его́.
Рече́ же Са́рра: смѣ́хъ мнѣ́ сотвори́ Госпо́дь: и́же бо а́ще услы́шитъ, обра́дует­ся со мно́ю.
И рече́: кто́ воз­вѣсти́тъ Авраа́му, я́ко млеко́мъ пита́етъ отроча́ Са́рра, я́ко роди́хъ сы́на въ ста́рости мо­е́й?
И воз­расте́ отроча́, и от­до­е́но бы́сть: и сотвори́ Авраа́мъ учрежде́нiе ве́лiе, въ о́ньже де́нь от­до­и́ся Исаа́къ сы́нъ его́.
Ви́дѣв­ши же Са́рра сы́на А́гари Еги́птяныни, и́же бы́сть Авраа́му, игра́юща со Исаа́комъ сы́номъ сво­и́мъ,
и рече́ Авраа́му: изжени́ рабу́ сiю́ и сы́на ея́: не наслѣ́дитъ бо сы́нъ рабы́ сея́ съ сы́номъ мо­и́мъ Исаа́комъ.
Же́стокъ же яви́ся глаго́лъ се́й зѣло́ предъ Авраа́момъ о сы́нѣ его́ Исма́илѣ.
И рече́ Бо́гъ Авраа́му: да не бу́детъ же́стоко предъ тобо́ю о о́троцѣ и о рабы́ни: вся́ ели́ка а́ще рече́тъ тебѣ́ Са́рра, слу́шай гла́са ея́: я́ко во Исаа́цѣ нарече́т­ся тебѣ́ сѣ́мя:
сы́на же рабы́ни сея́ въ язы́къ вели́къ сотворю́ его́, я́ко сѣ́мя твое́ е́сть.
Воста́ же Авраа́мъ зау́тра и взя́ хлѣ́бы и мѣ́хъ воды́, и даде́ А́гари: и воз­ложи́ на плещы́ ея́ отроча́ и от­пусти́ ю́. Отше́дши же заблужда́­ше въ пусты́ни, у кла́дязя Кля́твен­наго:
оскудѣ́ же вода́ изъ мѣ́ха: и пове́рже отроча́ подъ е́лiю еди́ною.
Отше́дши же сѣдя́ше пря́мо ему́ издале́че, я́коже дострѣли́ти изъ лу́ка: рече́ бо: да не ви́жду сме́рти дѣ́тища мо­его́. И сѣ́де пря́мо ему́ издале́че. Воскрича́въ же отроча́, воспла́кася:
услы́ша же Бо́гъ гла́съ отроча́те от­ мѣ́ста, идѣ́же бя́ше: и воз­зва́ А́нгелъ Бо́жiй А́гарь съ небесе́ и рече́ е́й: что́ есть, А́гарь? Не бо́йся: услы́ша бо Бо́гъ гла́съ о́трочища от­ мѣ́ста, идѣ́же е́сть:
воста́ни и по­ими́ отроча́, и ими́ руко́ю тво­е́ю его́: въ язы́къ бо вели́къ сотворю́ его́.
И от­ве́рзе Бо́гъ о́чи ея́, и узрѣ́ кла́дязь воды́ жи́вы: и и́де, и налiя́ мѣ́хъ воды́, и напо­и́ отроча́.
И бя́ше Бо́гъ со отроча́темъ, и воз­расте́, и всели́ся въ пусты́ни, и бы́сть стрѣле́цъ.
И посели́ся въ пусты́ни Фара́нъ: и поя́тъ ему́ ма́ти его́ жену́ от­ земли́ Еги́петскiя.
Бы́сть же въ то́ вре́мя, и рече́ Авимеле́хъ, и Охоза́ѳъ невѣстоводи́тель его́, и Фихо́лъ во­ево́да си́лы его́, ко Авраа́му, глаго́ля: Бо́гъ съ тобо́ю во всѣ́хъ, я́же твори́ши:
ны́нѣ у́бо клени́ся ми́ Бо́гомъ, не оби́дѣти мене́, ниже́ сѣ́мене мо­его́, ниже́ и́мене мо­его́: но по пра́вдѣ, ю́же сотвори́хъ съ тобо́ю, сотвори́ши со мно́ю и земли́, идѣ́же ты́ всели́л­ся еси́ на не́й.
И рече́ Авраа́мъ: а́зъ клену́ся.
И обличи́ Авраа́мъ Авимеле́ха о кла́дязехъ во́дныхъ, я́же отъ­я́ша о́троцы Авимеле́ховы.
И рече́ ему́ Авимеле́хъ: не вѣ́дѣхъ, кто́ сотвори́ тебѣ́ ве́щь сiю́: ниже́ ты́ ми повѣ́далъ еси́, ниже́ а́зъ слы́шахъ, то́кмо дне́сь.
И взя́ Авраа́мъ о́вцы и юнцы́ и даде́ Авимеле́ху: и завѣща́ста о́ба завѣ́тъ.
И поста́ви Авраа́мъ се́дмь а́гницъ о́вчихъ еди́ныхъ.
И рече́ Авимеле́хъ Авраа́му: что́ су́ть се́дмь а́гницы ове́цъ си́хъ, я́же поста́вилъ еси́ еди́ны?
И рече́ Авраа́мъ: я́ко се́дмь си́хъ а́гницъ во́змеши у мене́, да бу́дутъ ми́ во свидѣ́тел­ст­во, я́ко а́зъ ископа́хъ кла́дязь се́й.
Сего́ ра́ди наименова́ и́мя мѣ́сту тому́ кла́дязь Кля́твен­ный: я́ко та́мо кля́стася о́ба
и завѣща́ста завѣ́тъ у кла́дязя Кля́твен­наго. Воста́ же Авимеле́хъ, и Охоза́ѳъ невѣстоводи́тель его́, и Фихо́лъ во­ево́да си́лы его́, и воз­врати́шася въ зе́млю Филисти́мску.
И насади́ Авраа́мъ ни́ву у кла́дязя Кля́твен­наго, и при­­зва́ ту́ и́мя Го́спода, Бо́га вѣ́чнаго.
Обита́ же Авраа́мъ въ земли́ Филисти́мстѣй дни́ мно́ги.
И бы́сть по глаго́лѣхъ си́хъ, Бо́гъ искуша́­ше Авраа́ма и рече́ ему́: Авраа́ме, Авраа́ме. И рече́: се́ а́зъ.
И рече́: по­ими́ сы́на тво­его́ воз­лю́блен­наго, его́же воз­люби́лъ еси́, Исаа́ка, и иди́ на зе́млю Высо́ку и воз­неси́ его́ та́мо во всесожже́нiе, на еди́ну от­ го́ръ, и́хже ти́ реку́.
Воста́въ же Авраа́мъ у́тро, осѣдла́ осля́ свое́: поя́тъ же съ собо́ю два́ о́трочища и Исаа́ка сы́на сво­его́: и растни́въ дрова́ во всесожже́нiе, воста́въ и́де, и прiи́де на мѣ́сто, е́же рече́ ему́ Бо́гъ, въ тре́тiй де́нь.
И воз­зрѣ́въ Авраа́мъ очи́ма сво­и́ма, ви́дѣ мѣ́сто издале́че.
И рече́ Авраа́мъ отроко́мъ сво­и́мъ: ся́дите здѣ́ со осля́темъ: а́зъ же и дѣ́тищь по́йдемъ до о́ндѣ, и поклони́в­шеся воз­врати́мся къ ва́мъ.
Взя́ же Авраа́мъ дрова́ всесожже́нiя и воз­ложи́ на Исаа́ка сы́на сво­его́: взя́ же въ ру́ки и о́гнь, и но́жь, и идо́ста о́ба вку́пѣ.
Рече́ же Исаа́къ ко Авраа́му отцу́ сво­ему́: о́тче. О́нъ же рече́: что́ есть, ча́до? Рече́ же: се́, о́гнь и дрова́, гдѣ́ есть овча́ е́же во всесожже́нiе?
Рече́ же Авраа́мъ: Бо́гъ у́зритъ Себѣ́ овча́ во всесожже́нiе, ча́до. Ше́дша же о́ба вку́пѣ,
прiидо́ста на мѣ́сто, е́же рече́ ему́ Бо́гъ: и созда́ та́мо Авраа́мъ же́ртвен­никъ и воз­ложи́ дрова́: и связа́въ Исаа́ка сы́на сво­его́, воз­ложи́ его́ на же́ртвен­никъ верху́ дро́въ.
И простре́ Авраа́мъ ру́ку свою́, взя́ти но́жь, закла́ти сы́на сво­его́.
И воз­зва́ и́ А́нгелъ Госпо́день съ небесе́, и рече́: Авраа́ме, Авраа́ме. О́нъ же рече́: се́, а́зъ.
И рече́: да не воз­ложи́ши руки́ тво­ея́ на о́трочища, ниже́ да сотвори́ши ему́ что́: ны́нѣ бо позна́хъ, я́ко бо­и́шися ты́ Бо́га, и не пощадѣ́лъ еси́ сы́на тво­его́ воз­лю́блен­наго Мене́ ра́ди.
И воз­зрѣ́въ Авраа́мъ очи́ма сво­и́ма ви́дѣ, и се́, ове́нъ еди́нъ держи́мый рога́ма въ са́дѣ Саве́къ: и и́де Авраа́мъ, и взя́ овна́, и воз­несе́ его́ во всесожже́нiе вмѣ́сто Исаа́ка сы́на сво­его́.
И нарече́ Авраа́мъ и́мя мѣ́сту тому́: Госпо́дь ви́дѣ: да реку́тъ дне́сь: на горѣ́ Госпо́дь яви́ся.
И воз­зва́ А́нгелъ Госпо́день Авраа́ма втори́цею съ небесе́,
глаго́ля: Мно́ю Самѣ́мъ кля́хся, глаго́летъ Госпо́дь, его́же ра́ди сотвори́лъ еси́ глаго́лъ се́й и не пощадѣ́лъ еси́ сы́на тво­его́ воз­лю́блен­наго Мене́ ра́ди:
во­и́стин­ну благословя́ благословлю́ тя, и умножа́я умно́жу сѣ́мя твое́, я́ко звѣ́зды небе́сныя, и я́ко песо́къ вскра́й мо́ря: и наслѣ́дитъ сѣ́мя твое́ гра́ды супоста́товъ,
и благословя́т­ся о сѣ́мени тво­е́мъ вси́ язы́цы земні́и, зане́же послу́шалъ еси́ гла́са Мо­его́.
Возврати́ся же Авраа́мъ ко отроко́мъ сво­и́мъ, и воста́в­ше идо́ша ку́пно ко кла́дязю Кля́твен­ному: и всели́ся Авраа́мъ у кла́дязя Кля́твен­наго.
Бы́сть же по глаго́лѣхъ си́хъ, и повѣ́даша Авраа́му, глаго́люще: се́, роди́ Ме́лха и та́ сы́ны бра́ту тво­ему́ Нахо́ру,
О́кса пе́рвенца, и Ва́вкса бра́та его́, и Камуи́ла отца́ Си́рска,
и Хаза́да, и Аза́ва, и Фалде́са, и Елда́фа, и Ваѳуи́ла:
Ваѳуи́лъ же роди́ Реве́кку: о́смь сі́и сы́нове, и́хже роди́ Ме́лха Нахо́ру бра́ту Авраа́млю:
и нало́жница его́, е́йже и́мя Ре́вма, роди́ и сiя́ Таве́ка, и Таа́ма, и Тохо́са, и Моха́.
Бы́сть же житiе́ Са́ррино лѣ́тъ сто́ два́десять се́дмь.
И у́мре Са́рра во гра́дѣ Арво́цѣ, и́же е́сть въ раздо́лiи: се́й е́сть Хевро́нъ въ земли́ Ханаа́нстѣй. Прiи́де же Авраа́мъ рыда́ти по Са́ррѣ и пла́кати.
И воста́ Авраа́мъ от­ мертвеца́ сво­его́ и рече́ сыно́мъ Хетте́овымъ, глаго́ля:
пресе́лникъ и при­­шле́цъ а́зъ е́смь у ва́съ, дади́те ми́ у́бо стяжа́нiе гро́ба между́ ва́ми, да погребу́ мертвеца́ мо­его́ от­ мене́.
Отвѣща́ша же сы́нове Хетте́овы ко Авраа́му, глаго́люще: ни́, господи́не:
послу́шай же на́съ: ца́рь от­ Бо́га ты́ еси́ въ на́съ: во избра́н­ныхъ гробѣ́хъ на́шихъ погреби́ мертвеца́ тво­его́: никто́же бо от­ на́съ воз­брани́тъ гро́ба сво­его́ от­ тебе́, е́же погребсти́ мертвеца́ тво­его́ та́мо.
Воста́въ же Авраа́мъ поклони́ся наро́ду земли́, сыно́мъ Хетте́овымъ,
и рече́ къ ни́мъ Авраа́мъ, глаго́ля: а́ще и́мате въ души́ ва́­шей, я́ко погребсти́ мертвеца́ мо­его́ от­ лица́ мо­его́, послу́шайте мене́ и рцы́те о мнѣ́ Ефро́ну Саа́рову:
и да да́стъ ми́ пеще́ру Сугу́бую, я́же е́сть его́, су́щую на ча́сти села́ его́: сребро́мъ досто́йнымъ да да́стъ ми́ ю́ у ва́съ въ стяжа́нiе гро́ба.
Ефро́нъ же сѣдя́ше посредѣ́ сыно́въ Хетте́овыхъ. Отвѣща́въ же Ефро́нъ Хетте́йскiй ко Авраа́му, рече́ слы́шащымъ сыно́мъ Хетте́овымъ и всѣ́мъ при­­ходя́щымъ во гра́дъ, глаго́ля:
у мене́ бу́ди, господи́не, и послу́шай мене́: село́ и пеще́ру я́же въ не́мъ, тебѣ́ даю́: предъ всѣ́ми гра́жданы мо­и́ми да́хъ тебѣ́, погреби́ мертвеца́ тво­его́.
И поклони́ся Авраа́мъ предъ наро́домъ земли́
и рече́ Ефро́ну во ушеса́ предъ всѣ́мъ наро́домъ земли́: поне́же по мнѣ́ еси́, послу́шай мене́: сребро́ села́ воз­ми́ у мене́, и погребу́ мертвеца́ мо­его́ та́мо.
Отвѣща́ же Ефро́нъ Авраа́му, глаго́ля:
ни́, господи́не: слы́шахъ бо, я́ко земля́ четы́рехъ со́тъ дидра́хмъ сребра́: но что́ бы́ло бы сiе́ между́ мно́ю и тобо́ю? Ты́ же мертвеца́ тво­его́ погреби́.
И послу́ша Авраа́мъ Ефро́на, и даде́ Авраа́мъ Ефро́ну сребро́, е́же глаго́ла во ушеса́ сыно́въ Хетте́овыхъ, четы́ре ста́ дидра́хмъ сребра́ искуше́на купца́ми.
И бы́сть село́ Ефро́ново, е́же бѣ́ въ Сугу́бѣй пеще́рѣ, е́же е́сть лице́мъ къ Мамврі́и, село́ и пеще́ра я́же бѣ́ въ не́мъ, и вся́кое дре́во, е́же бѣ́ на селѣ́, и все́ е́же е́сть въ предѣ́лѣхъ его́ о́крестъ,
Авраа́му [бы́сть] въ стяжа́нiе предъ сы́ны Хетте́овыми и предъ всѣ́ми при­­ходя́щими во гра́дъ.
По си́хъ погребе́ Авраа́мъ Са́рру жену́ свою́ въ пеще́рѣ се́лнѣй Сугу́бѣй, я́же е́сть проти́ву Мамврі́и: сiя́ е́сть Хевро́нъ въ земли́ Ханаа́нстѣй.
И утвержде́но е́сть село́ и пеще́ра, я́же бѣ́ на не́мъ, Авраа́му въ стяжа́нiе гро́ба от­ сыно́въ Хетте́овыхъ.
Авраа́мъ же бя́ше ста́ръ, заматерѣ́в­шiй во дне́хъ: и Госпо́дь благослови́ Авраа́ма во всѣ́хъ.
И рече́ Авраа́мъ рабу́ сво­ему́ старѣ́йшему до́му сво­его́, облада́ющему всѣ́ми его́: положи́ ру́ку твою́ подъ стегно́ мое́,
и заклену́ тя Го́сподемъ Бо́гомъ небесе́ и Бо́гомъ земли́, да не по́ймеши сы́ну мо­ему́ Исаа́ку жены́ от­ дще́рей Ханане́йскихъ, съ ни́миже а́зъ живу́ въ ни́хъ:
но то́кмо на зе́млю мою́, идѣ́же роди́хся, по́йдеши, и ко пле́мени мо­ему́, и по́ймеши жену́ сы́ну мо­ему́ Исаа́ку от­ту́ду.
Рече́ же къ нему́ ра́бъ: еда́ у́бо не восхо́щетъ ити́ жена́ вслѣ́дъ со мно́ю на зе́млю сiю́, воз­вращу́ ли сы́на тво­его́ въ зе́млю, от­ нея́же изше́лъ еси́?
Рече́ же къ нему́ Авраа́мъ: внемли́ себѣ́, да не воз­врати́ши сы́на мо­его́ она́мо.
Госпо́дь Бо́гъ небесе́ и Бо́гъ земли́, И́же поя́ мя изъ до́му отца́ мо­его́ и от­ земли́, въ не́йже роди́хся, И́же глаго́ла мнѣ́ и И́же кля́ся мнѣ́, глаго́ля: тебѣ́ да́мъ зе́млю сiю́ и сѣ́мени тво­ему́, То́й по́слетъ А́нгела Сво­его́ предъ тобо́ю, и по́ймеши жену́ сы́ну мо­ему́ Исаа́ку от­ту́ду:
а́ще же не восхо́щетъ жена́ по­ити́ съ тобо́ю въ зе́млю сiю́, чи́стъ бу́деши от­ закля́тiя мо­его́: то́чiю сы́на мо­его́ не воз­врати́ та́мо.
И положи́ ра́бъ ру́ку свою́ подъ стегно́ Авраа́ма господи́на сво­его́, и кля́ся ему́ о словеси́ се́мъ.
И взя́ ра́бъ де́сять велблю́дъ от­ велблю́дъ господи́на сво­его́, и от­ всѣ́хъ бла́гъ господи́на сво­его́ съ собо́ю, и воста́въ и́де въ Месо­пота́мiю во гра́дъ Нахо́ровъ:
и поста́ви велблю́ды внѣ́ гра́да у кла́дязя во́днаго подъ ве́черъ, егда́ исхо́дятъ [жены́] почерпа́ти воды́,
и рече́: Го́споди, Бо́же господи́на мо­его́ Авраа́ма, благо­устро́й предо мно́ю дне́сь, и сотвори́ ми́лость съ господи́номъ мо­и́мъ Авраа́момъ:
се́, а́зъ ста́хъ у кла́дязя во́днаго, дще́ри же живу́щихъ во гра́дѣ исхо́дятъ почерпа́ти воды́:
и бу́детъ дѣви́ца, е́йже а́зъ реку́: преклони́ водоно́съ тво́й, да пiю́, и рече́тъ ми́: пі́й ты́, и велблю́ды твоя́ напою́, до́ндеже напiю́т­ся: сiю́ угото́валъ еси́ рабу́ Тво­ему́ Исаа́ку: и по сему́ увѣ́мъ, я́ко сотвори́лъ еси́ ми́лость съ господи́номъ мо­и́мъ Авраа́момъ.
И бы́сть пре́жде не́же сконча́ти ему́ глаго́лющу во умѣ́ сво­е́мъ, и се́, Реве́кка исхожда́­ше, я́же роди́ся Ваѳуи́лу, сы́ну Ме́лхи жены́ Нахо́ра, бра́та же Авраа́мля, держа́щи водоно́съ на ра́мѣхъ сво­и́хъ:
дѣви́ца же бя́ше доброзра́чна зѣло́: дѣ́ва бѣ́, му́жъ не позна́ ея́. Соше́дши же на кла́дязь, напо́лни водоно́съ сво́й и взы́де.
Тече́ же ра́бъ во срѣ́тенiе е́й и рече́: напо́й мя́ ма́ло водо́ю от­ водоно́са тво­его́.
Сiя́ же рече́: пі́й, господи́не. И потща́ся, и сня́ водоно́съ на мы́шца своя́, и напо­и́ его́, до́ндеже напи́ся.
И рече́: и велблю́домъ тво­и́мъ налiю́, до́ндеже вси́ напiю́т­ся.
И потща́ся, и испраздни́ водоно́съ въ по­и́ло: и тече́ па́ки на кла́дязь почерпну́ти воды́, и влiя́ велблю́домъ всѣ́мъ.
Человѣ́къ же выразумѣва́­ше ю́ и помолчева́­ше, да уразумѣ́етъ, а́ще благо­устро́и Бо́гъ пу́ть ему́, или́ ни́.
Бы́сть же егда́ преста́ша вси́ велблю́ды пiю́ще, взя́ человѣ́къ усеря́зи зла́ты вѣ́сомъ по дра́хмѣ и два́ запя́стiя на ру́ки ея́: де́сять златни́цъ вѣ́съ и́хъ.
И вопроси́ ю́ и рече́: чiя́ еси́ дще́рь? Повѣ́ждь ми́, а́ще е́сть у отца́ тво­его́ мѣ́сто на́мъ вита́ти?
Она́ же рече́ ему́: дще́рь Ваѳуи́лева е́смь [сы́на] Ме́лхина, его́же роди́ Нахо́ру.
И рече́ ему́: и плевы́ и сѣ́на мно́го у на́съ, и мѣ́сто вита́ти.
И благослови́въ человѣ́къ, поклони́ся Го́споду
и рече́: благослове́нъ Госпо́дь Бо́гъ господи́на мо­его́ Авраа́ма, И́же не оста́ви пра́вды Сво­ея́ и и́стины от­ господи́на мо­его́: и мене́ благо­устро́и Госпо́дь въ до́мъ бра́та господи́на мо­его́.
И те́кши дѣви́ца въ до́мъ ма́тере сво­ея́, повѣ́да по глаго́ломъ си́мъ.
Реве́кцѣ же бя́ше бра́тъ, ему́же и́мя Лава́нъ: и тече́ Лава́нъ къ человѣ́ку во́нъ на кла́дязь.
И бы́сть егда́ ви́дѣ усеря́зи, и запя́стiя на руку́ сестры́ сво­ея́, и егда́ слы́ша словеса́ Реве́кки сестры́ сво­ея́, глаго́лющiя: си́це глаго́ла мнѣ́ человѣ́къ: и прiи́де къ человѣ́ку, стоя́щу ему́ у велблю́дъ у кла́дязя,
и рече́ ему́: гряди́, вни́ди благослове́н­ный от­ Го́спода, почто́ сто­и́ши внѣ́? А́зъ же угото́вахъ хра́мину и мѣ́сто велблю́домъ.
И вни́де человѣ́къ въ до́мъ, и разсѣдла́ велблю́ды, и даде́ пле́вы и сѣ́но велблю́домъ, и во́ду умы́ти но́зѣ его́, и но́ги муже́мъ, и́же бя́ху съ ни́мъ:
и предложи́ и́мъ хлѣ́бы я́сти, и рече́: не я́мъ, до́ндеже воз­глаго́лю словеса́ моя́. И рече́: глаго́ли.
И рече́: ра́бъ Авраа́мль е́смь а́зъ:
Госпо́дь же благослови́ господи́на мо­его́ зѣло́, и воз­вы́сися: и даде́ ему́ о́вцы и телцы́, сребро́ и зла́то, рабы́ и рабы́ни, и велблю́ды и ослы́:
и роди́ Са́рра, жена́ господи́на мо­его́, сы́на еди́наго господи́ну мо­ему́, состарѣ́в­шемуся ему́, и даде́ ему́, ели́ка имя́ше:
и закля́ мя господи́нъ мо́й, глаго́ля: не по́ймеши жены́ сы́ну мо­ему́ от­ дще́рей Ханане́йскихъ, въ ни́хже а́зъ обита́ю въ земли́ и́хъ:
но въ до́мъ отца́ мо­его́ по́йдеши, и въ пле́мя мое́, и по́ймеши жену́ сы́ну мо­ему́ от­ту́ду:
рѣ́хъ же [а́зъ] господи́ну мо­ему́: а егда́ не восхо́щетъ жена́ со мно́ю ити́?
И рече́ ми: Госпо́дь Бо́гъ, Ему́же благо­угоди́хъ предъ ни́мъ, о́нъ по́слетъ А́нгела Сво­его́ съ тобо́ю и благо­устро́итъ пу́ть тво́й, и по́ймеши жену́ сы́ну мо­ему́ от­ пле́мене мо­его́ и от­ до́му отца́ мо­его́:
тогда́ бу́деши чи́стъ от­ заклина́нiя мо­его́: егда́ бо до́йдеши въ пле́мя мое́, и не дадя́тъ ти́, и бу́деши чи́стъ от­ заклина́нiя мо­его́:
и при­­ше́дъ дне́сь на кла́дязь, реко́хъ: Го́споди, Бо́же господи́на мо­его́ Авраа́ма, а́ще ты́ благо­устроя́еши пу́ть мо́й, въ о́ньже ны́нѣ а́зъ иду́:
се́, а́зъ ста́хъ у кла́дязя во́днаго, и дще́ри гра́жданъ исхо́дятъ почерпа́ти воды́: и бу́детъ дѣви́ца, е́йже а́ще а́зъ реку́: напо́й мя́ от­ водоно́са тво­его́ ма́ло водо́ю:
и рече́тъ ми́: и ты́ пі́й, и велблю́домъ тво­и́мъ влiю́: сiя́ [бу́детъ] жена́, ю́же угото́ва Госпо́дь рабу́ Сво­ему́ Исаа́ку: и по сему́ уразумѣ́ю, я́ко сотвори́лъ еси́ ми́лость господи́ну мо­ему́ Авраа́му.
И бы́сть пре́жде не́же сконча́ти мнѣ́ глаго́лющу во умѣ́ сво­е́мъ, а́бiе Реве́кка исхожда́­ше держа́щи водоно́съ на ра́му, и сни́де на кла́дязь, и почерпе́ воды́: и реко́хъ е́й: напо́й мя́.
И потща́в­шися сня́ водоно́съ съ себе́ на мы́шцу свою́ и рече́: пі́й ты́, и велблю́ды твоя́ напою́. И напи́хся, и велблю́ды моя́ напо­и́.
И вопроси́хъ ю́ и реко́хъ: чiя́ еси́ дще́рь? Повѣ́ждь ми́. Она́ же рече́: дще́рь Ваѳуи́лева е́смь сы́на Нахо́рова, его́же роди́ ему́ Ме́лха. И да́хъ е́й усеря́зи, и запя́стiя на ру́цѣ ея́,
и благоволи́въ поклони́хся Го́споду: и благослови́хъ Го́спода Бо́га господи́на мо­его́ Авраа́ма, И́же благо­устро́и мя́ на пути́ и́стины поя́ти дще́рь бра́та господи́на мо­его́ сы́ну его́:
а́ще у́бо сотворите́ вы́ ми́лость и пра́вду къ господи́ну мо­ему́: а́ще же ни́, повѣ́дите ми́: да обращу́ся или́ на де́сно, или́ на лѣ́во.
Отвѣща́в­ша же Лава́нъ и Ваѳуи́лъ, реко́ста: от­ Го́спода прiи́де дѣ́ло сiе́: не воз­мо́жемъ ти́ проти́ву рещи́ зло́ или́ бла́го:
се́, Реве́кка предъ тобо́ю: по­е́мь ю́, иди́: и да бу́детъ жена́ сы́ну господи́на тво­его́, я́коже глаго́ла Госпо́дь.
Бы́сть же егда́ услы́ша ра́бъ Авраа́мль словеса́ сiя́, поклони́ся до земли́ Го́споду.
И изне́съ ра́бъ сосу́ды зла́ты и сре́бряны и ри́зы, даде́ Реве́кцѣ: и да́ры даде́ бра́ту ея́ и ма́тери ея́.
И ядо́ша и пи́ша и то́й и му́жiе, и́же бя́ху съ ни́мъ, и почи́ша. И воста́въ зау́тра, рече́: от­пусти́те мя́, да от­иду́ къ господи́ну мо­ему́.
Рѣ́ша же бра́тiя ея́ и ма́ти: да пребу́детъ дѣви́ца съ на́ми я́ко де́сять дні́й, и посе́мъ по́йдетъ.
О́нъ же рече́ къ ни́мъ: не держи́те мя́, Госпо́дь бо благо­устро́и пу́ть мо́й во мнѣ́: от­пусти́те мя́, да иду́ къ господи́ну мо­ему́.
Они́ же рѣ́ша: при­­зове́мъ дѣви́цу и вопро́симъ ея́ изо­у́стъ.
И при­­зва́ша Реве́кку и рѣ́ша е́й: по́йдеши ли съ человѣ́комъ си́мъ? Она́ же рече́: пойду́.
И от­пусти́ша Реве́кку сестру́ свою́, и имѣ́нiя ея́, и раба́ Авраа́мля, и и́же съ ни́мъ бы́ша.
И благослови́ша Реве́кку и рѣ́ша е́й: сестра́ на́ша еси́, бу́ди въ ты́сящы те́мъ, и да наслѣ́дитъ сѣ́мя твое́ гра́ды супоста́тъ.
Воста́в­ши же Реве́кка и рабы́ни ея́, всѣдо́ша на велблю́ды и по­идо́ша съ человѣ́комъ. И по­и́мъ ра́бъ Реве́кку, отъи́де.
Исаа́къ же прехожда́­ше сквоз­ѣ́ пусты́ню у кла́дязя Видѣ́нiя: са́мъ же живя́ше на земли́ на полу́дне.
И изы́де Исаа́къ поглуми́тися на по́ле къ ве́черу, и воз­зрѣ́въ очи́ма сво­и́ма, ви́дѣ велблю́ды иду́щыя.
И воз­зрѣ́в­ши Реве́кка очи́ма сво­и́ма, ви́дѣ Исаа́ка: и изскочи́ съ велблю́да.
И рече́ рабу́: кто́ есть человѣ́къ о́ный, и́же и́детъ по по́лю во срѣ́тенiе на́мъ? Рече́ же ра́бъ: се́й е́сть господи́нъ мо́й. Она́ же взе́мши ри́зу лѣ́тнюю, облече́ся.
И повѣ́да ра́бъ Исаа́ку вся́ словеса́, я́же сотвори́.
Вни́де же Исаа́къ въ до́мъ ма́тере сво­ея́, и поя́ Реве́кку, и бы́сть ему́ жена́: и воз­люби́ ю́, и утѣ́шися Исаа́къ по Са́ррѣ ма́тери сво­е́й.
Приложи́въ же Авраа́мъ, поя́ жену́, е́йже и́мя Хетту́ра:
роди́ же ему́ Зомвра́на и Иеза́на, и Мада́ла и Мадiа́ма, и Иесво́ка и Соiе́на.
Иеза́нъ же роди́ Сава́на и Ѳама́на и Деда́на. Сы́нове же Деда́ни бы́ша: Рагуи́лъ и Навдеи́лъ, и Асурiи́мъ и Латусiи́мъ и Лаоми́мъ.
Сы́нове же Мадiа́мли: Ефа́ръ и Афи́ръ, и Ено́хъ и Авида́ и Елдага́. Вси́ сі́и бы́ша сы́нове Хетту́рины.
Даде́ же Авраа́мъ вся́ своя́ имѣ́нiя Исаа́ку сы́ну сво­ему́:
сыно́мъ же нало́жницъ сво­и́хъ даде́ Авраа́мъ да́ры и от­пусти́ я́ от­ Исаа́ка сы́на сво­его́, еще́ жи́въ сы́й, къ восто́ку на зе́млю восто́чную.
Сiя́ же лѣ́та дні́й житiя́ Авраа́мля, ели́ка поживе́, лѣ́тъ сто́ се́дмьдесятъ пя́ть:
и ослабѣ́въ у́мре Авраа́мъ въ ста́рости до́брѣй, ста́рецъ испо́лненъ дні́й, и при­­ложи́ся къ лю́демъ сво­и́мъ.
И погребо́ша его́ Исаа́къ и Исма́илъ два́ сы́нове его́ въ пеще́рѣ Сугу́бѣй, на селѣ́ Ефро́новѣ сы́на Саа́рова Хетте́анина, е́же е́сть пря́мо Мамврі́и,
на селѣ́ и въ пеще́рѣ, ю́же при­­тяжа́ Авраа́мъ от­ сыно́въ Хетте́овыхъ: та́мо погребо́ша Авраа́ма и Са́рру жену́ его́.
Бы́сть же по уме́ртвiи Авраа́мли, благослови́ Бо́гъ Исаа́ка сы́на его́: и всели́ся Исаа́къ у кла́дязя Видѣ́нiя.
Сiя́ же бытiя́ Исма́ила сы́на Авраа́мля, его́же роди́ А́гарь Еги́птяныня, раба́ Са́ррина, Авраа́му:
и сiя́ имена́ сыно́въ Исма́илихъ, по имено́мъ родо́въ его́: пе́рвенецъ Исма́иловъ Наваiо́ѳъ, и Кида́ръ и Навдеи́лъ, и Масса́мъ
и Масма́, и Дума́ и Масси́,
и Ходда́нъ и Ѳема́нъ, и Иету́ръ и Нафе́съ и Кедма́.
Сі́и су́ть сы́нове Исма́или: и сiя́ имена́ и́хъ въ ски́нiяхъ и́хъ и въ се́лѣхъ и́хъ: два­на́­де­сять кня́зи въ язы́цѣхъ и́хъ.
И сiя́ лѣ́та житiя́ Исма́илова, сто́ три́десять се́дмь лѣ́тъ: и ослабѣ́въ у́мре, и при­­ложи́ся къ ро́ду сво­ему́.
Всели́ся же от­ Евила́та да́же до Су́ра, и́же е́сть въ лице́ Еги́пту, да́же до­ити́ ко Ассири́омъ: предъ лице́мъ всѣ́хъ бра́тiй сво­и́хъ всели́ся.
И сiя́ бытiя́ Исаа́ка сы́на Авраа́мля: Авраа́мъ роди́ Исаа́ка.
Бя́ше же Исаа́къ лѣ́тъ четы́редесяти, егда́ поя́ Реве́кку дще́рь Ваѳуи́ла Си́рина от­ Месо­пота́мiи Си́рскiя, сестру́ Лава́на Си́рина, себѣ́ въ жену́.
Моля́шеся же Исаа́къ Го́сподеви о Реве́кцѣ женѣ́ сво­е́й, я́ко непло́ды бя́ше: послу́ша же его́ Бо́гъ, и зача́тъ во утро́бѣ Реве́кка жена́ его́.
Игра́ста же младе́нца въ не́й, и рече́: а́ще та́ко ми́ хо́щетъ бы́ти, почто́ ми сiе́? И и́де вопроша́ти Го́спода.
И рече́ е́й Госпо́дь: два́ язы́ка во утро́бѣ тво­е́й су́ть, и дво́и лю́дiе от­ утро́бы тво­ея́ разлуча́т­ся: и лю́дiе люді́й превзы́дутъ, и бо́лшiй порабо́таетъ ме́ншему.
И испо́лнишася дні́е роди́ти е́й, и бя́ху се́й близня́та во утро́бѣ ея́:
изы́де же сы́нъ пе́рвенецъ че́рменъ, ве́сь, я́ко ко́жа, косма́тъ: и нарече́ и́мя ему́ Иса́въ:
и посе́мъ изы́де бра́тъ его́, рука́ же его́ при­­держа́ся пятѣ́ Иса́вовѣ: и нарече́ и́мя ему́ Иа́ковъ. Исаа́ку же бѣ́ шестьдеся́тъ лѣ́тъ, егда́ роди́ и́хъ Реве́кка.
Возрасто́ша же ю́ноши: и бы́сть Иса́въ человѣ́къ вѣ́дый лови́ти, се́лный: Иа́ковъ же бы́сть человѣ́къ нелука́въ, живы́й въ дому́.
И воз­люби́ Исаа́къ Иса́ва, я́ко лови́тва его́ бя́ше бра́шно ему́: Реве́кка же любля́ше Иа́кова.
Свари́ же Иа́ковъ варе́нiе: и прiи́де Иса́въ съ по́ля изнемо́гъ,
и рече́ Иса́въ Иа́кову: напита́й мя́ варе́нiемъ со́чива сего́, я́ко изнемога́ю. Сего́ ра́ди прозва́ся и́мя ему́ Едо́мъ.
И рече́ Иа́ковъ Иса́ву: от­да́ждь ми́ дне́сь пе́рвен­ство свое́.
Рече́ же Иса́въ: се́, а́зъ иду́ умре́ти, и вску́ю ми́ пе́рвен­ство сiе́?
И рече́ Иа́ковъ ему́: клени́ся ми́ дне́сь. И кля́ся ему́, и от­даде́ Иса́въ Иа́кову пе́рвен­ство свое́.
Иа́ковъ же даде́ Иса́ву хлѣ́бъ и варе́нiе со́чевно: яде́ же и пи́, и воста́въ отъи́де: и нивочто́же вмѣни́ себѣ́ Иса́въ пе́рвен­ство.
Бы́сть же гла́дъ на земли́, кромѣ́ гла́да бы́в­шаго пре́жде во вре́мя Авраа́мле. Оти́де же Исаа́къ ко Авимеле́ху царю́ Филисти́мску въ Гера́ру:
яви́ся же ему́ Госпо́дь и рече́: не ходи́ во Еги́петъ, всели́ся же въ земли́, въ не́йже ти́ реку́,
и обита́й въ земли́ то́й, и бу́ду съ тобо́ю, и благословлю́ тя: тебѣ́ бо и сѣ́мени тво­ему́ да́мъ всю́ зе́млю сiю́, и поста́влю кля́тву Мою́, е́юже кля́хся Авраа́му отцу́ тво­ему́:
и умно́жу сѣ́мя твое́, я́ко звѣ́зды небе́сныя, и да́мъ сѣ́мени тво­ему́ всю́ зе́млю сiю́: и благословя́т­ся о сѣ́мени тво­е́мъ вси́ язы́цы земні́и:
поне́же послу́ша оте́цъ тво́й Авраа́мъ Мо­его́ гла́са и соблюде́ за́повѣди Моя́ и повелѣ́нiя Моя́, и оправда́нiя Моя́ и зако́ны Моя́.
Всели́ся же Исаа́къ въ Гера́рѣхъ.
Вопроси́ша же му́жiе мѣ́ста того́ о Реве́кцѣ женѣ́ его́, и рече́: сестра́ ми е́сть. Убоя́ся бо рещи́, я́ко жена́ ми е́сть, да не когда́ убiю́тъ его́ му́жiе мѣ́ста того́ Реве́кки ра́ди, поне́же бѣ́ доброзра́чна.
Бы́сть же мно́го вре́мя та́мо: и при­­ни́кнувъ Авимеле́хъ ца́рь Гера́рскiй окно́мъ, ви́дѣ Исаа́ка игра́юща съ Реве́ккою жено́ю сво­е́ю.
Призва́ же Авимеле́хъ Исаа́ка и рече́ ему́: у́бо жена́ твоя́ е́сть? Почто́ ре́клъ еси́, я́ко сестра́ ми е́сть? Рече́ же ему́ Исаа́къ: рѣ́хъ бо, да не умру́ ея́ ра́ди.
Рече́ же ему́ Авимеле́хъ: что́ сiе́ сотвори́лъ еси́ на́мъ? Вма́лѣ не бы́сть нѣ́кто от­ ро́да мо­его́ съ жено́ю тво­е́ю, и наве́лъ бы еси́ на ны́ невѣ́дѣнiе.
Заповѣ́да же Авимеле́хъ всѣ́мъ лю́демъ сво­и́мъ, глаго́ля: вся́къ, и́же при­­ко́снет­ся му́жу сему́, или́ женѣ́ его́, сме́рти пови́ненъ бу́детъ.
Сѣ́я же Исаа́къ въ земли́ то́й, и при­­обрѣ́те въ то́ лѣ́то стокра́тный пло́дъ ячме́ня: благослови́ же его́ Госпо́дь.
И воз­вы́сися человѣ́къ, и пре­успѣва́я бо́лшiй быва́­ше, до́ндеже вели́къ бы́сть зѣло́.
Бы́ша же ему́ ско́ти ове́цъ и ско́ти воло́въ и земледѣ́лiя мно́га. Позави́дѣша же ему́ Филисти́мляне:
и вся́ кла́дязи, я́же ископа́ша раби́ отца́ его́, во вре́мя отца́ его́, загради́ша я́ Филисти́мляне и напо́лниша ты́я земле́ю.
Рече́ же Авимеле́хъ ко Исаа́ку: от­иди́ от­ на́съ, я́ко си́льнѣйшiй сотвори́л­ся еси́ от­ на́съ зѣло́.
И отъи́де от­ту́ду Исаа́къ и обита́ въ де́бри Гера́рстѣй, и всели́ся та́мо.
И па́ки Исаа́къ ископа́ кла́дязи во́дныя, я́же ископа́ша раби́ Авраа́ма отца́ его́, и загради́ша ты́я Филисти́мляне, по уме́ртвiи Авраа́ма отца́ его́: и прозва́ и́мъ имена́, по имена́мъ, и́миже прозва́ Авраа́мъ оте́цъ его́.
И ископа́ша раби́ Исаа́ковы въ де́бри Гера́рстѣй, и обрѣто́ша та́мо кла́дязь воды́ жи́вы.
И пря́хуся па́стырiе Гера́рстiи съ па́стырьми Исаа́ковыми, глаго́люще: на́ша е́сть вода́. И прозва́ и́мя кла́дязю тому́ Оби́да: оби́дяху бо его́.
Отше́дъ же от­ту́ду Исаа́къ, ископа́ кла́дязь другі́й. Пря́хуся же и о то́мъ: и прозва́ и́мя ему́ Вражда́.
Отше́дъ же от­ту́ду, ископа́ кла́дязь другі́й. И не пря́хуся о то́мъ, и прозва́ и́мя ему́ Простра́н­ство, глаго́ля: я́ко ны́нѣ распространи́ Госпо́дь на́мъ и воз­расти́ на́съ на земли́.
Взы́де же от­ту́ду ко кла́дязю Кля́твен­ному:
и яви́ся ему́ Госпо́дь въ ту́ но́щь и рече́: А́зъ е́смь Бо́гъ Авраа́ма отца́ тво­его́, не бо́йся, съ тобо́ю бо е́смь: и благословлю́ тя, и умно́жу сѣ́мя твое́ Авраа́ма ра́ди отца́ тво­его́.
И созда́ та́мо же́ртвен­никъ, и при­­зва́ и́мя Госпо́дне: и поста́ви та́мо ски́нiю свою́: ископа́ша же та́мо раби́ Исаа́ковы кла́дязь въ де́бри Гера́рстѣй.
И Авимеле́хъ прiи́де къ нему́ от­ Гера́ръ, и Охоза́ѳъ невѣстоводи́тель его́, и Фихо́лъ во­ево́да си́лъ его́.
И рече́ и́мъ Исаа́къ: вску́ю прiидо́сте ко мнѣ́? Вы́ же воз­ненави́дѣсте мене́ и от­сла́сте мя́ от­ себе́.
Они́ же рѣ́ша: ви́дѣв­ше узрѣ́хомъ, я́ко бѣ́ Госпо́дь съ тобо́ю, и рѣ́хомъ: бу́ди кля́тва между́ на́ми и между́ тобо́ю, и завѣща́имъ съ тобо́ю завѣ́тъ,
да не сотвори́ши съ на́ми зла́, я́коже не воз­гнуша́хомся тобо́ю мы́, и я́коже сотвори́хомъ тебѣ́ добро́, и от­пусти́хомъ тя́ съ ми́ромъ: и ны́нѣ благослове́нъ ты́ от­ Го́спода.
И сотвори́ и́мъ пи́ръ, и ядо́ша и пи́ша.
И воста́в­ше зау́тра, кля́т­ся кі́йждо бли́жнему: и от­пусти́ я́ Исаа́къ, и от­идо́ша от­ него́ здра́вы.
Бы́сть же въ то́й де́нь, и при­­ше́дше раби́ Исаа́ковы повѣ́даша ему́ о кла́дязѣ, его́же ископа́ша, и реко́ша: не обрѣто́хомъ воды́.
И прозва́ его́ Кля́тва. Сего́ ра́ди прозва́ и́мя гра́ду о́ному кла́дязь Кля́твен­ный, да́же до дне́шняго дне́.
Бя́ше же Иса́въ лѣ́тъ четы́редесяти: и поя́ жену́ Иуди́ѳу, дще́рь Вео́ха Хетте́ина, и Васема́ѳу, дще́рь Ело́на Хетте́ина {въ нѣ́которыхъ: Еве́ова}.
И бы́ша проти́вящеся Исаа́кови и Реве́кцѣ.
Бы́сть же, повнегда́ состарѣ́тися Исаа́кови, и при­­тупи́шася о́чи его́ е́же ви́дѣти: и при­­зва́ Иса́ва сы́на сво­его́ старѣ́йшаго, и рече́ ему́: сы́не мо́й. И рече́: се́, а́зъ.
И рече́ Исаа́къ: се́, состарѣ́хся, и не вѣ́мъ дне́ сконча́нiя мо­его́:
ны́нѣ у́бо воз­ми́ ору́дiе твое́, ту́лъ же и лу́къ, и изы́ди на по́ле, и улови́ ми ло́въ:
и сотвори́ ми снѣ́ди, я́коже люблю́ а́зъ: и при­­неси́ ми, да я́мъ, я́ко да благослови́тъ тя́ душа́ моя́, пре́жде да́же не умру́.
Реве́кка же слы́ша глаго́люща Исаа́ка ко Иса́ву сы́ну сво­ему́. Изы́де же Иса́въ на по́ле улови́ти ло́въ отцу́ сво­ему́.
Реве́кка же рече́ ко Иа́кову сы́ну сво­ему́ ме́ншему: се́, а́зъ слы́шахъ отца́ тво­его́ бесѣ́ду­ю­ща ко Иса́ву бра́ту тво­ему́, глаго́люща:
при­­неси́ ми ло́въ, и сотвори́ ми снѣ́ди, да яды́й благословлю́ тя предъ Го́сподемъ, пре́жде не́же умре́ти ми́:
ны́нѣ у́бо, сы́не мо́й, послу́шай мене́, я́коже а́зъ заповѣ́даю ти́:
и ше́дъ во о́вцы, по­ими́ мнѣ́ от­ту́ду два́ ко́злища мя́гка и добра́, и сотворю́ я́ снѣ́ди отцу́ тво­ему́, я́коже лю́битъ:
и внесе́ши отцу́ тво­ему́, и бу́детъ я́сти, я́ко да благослови́тъ тя́ оте́цъ тво́й, пре́жде да́же не у́мретъ.
Рече́ же Иа́ковъ къ Реве́кцѣ ма́тери сво­е́й: Иса́въ бра́тъ мо́й е́сть му́жъ косма́тъ, а́зъ же му́жъ гла́дкiй:
да не ка́ко ося́жетъ мя́ оте́цъ мо́й, и бу́ду предъ ни́мъ я́ко презира́яй, и наведу́ на себе́ кля́тву, а не благослове́нiе.
Рече́ же ему́ ма́ти: на мнѣ́ кля́тва твоя́, ча́до: то́чiю послу́шай гла́са мо­его́, и ше́дъ при­­неси́ ми.
Ше́дъ же взя́ и при­­несе́ ма́тери, и сотвори́ ма́ти его́ снѣ́ди, я́коже любля́ше оте́цъ его́.
И взе́мши Реве́кка оде́жду Иса́ва сы́на сво­его́ старѣ́йшаго до́брую, я́же бы́сть у нея́ въ дому́, облече́ о́ною Иа́кова сы́на сво­его́ ме́ншаго,
и ко́жицами козля́чими обложи́ мы́шцы его́, и наго́е вы́и его́:
и даде́ снѣ́ди и хлѣ́бы, я́же сотвори́, въ ру́цѣ Иа́кову сы́ну сво­ему́.
И внесе́ отцу́ сво­ему́ и рече́: о́тче. О́нъ же рече́: се́, а́зъ: кто́ еси́ ты́, ча́до?
И рече́ Иа́ковъ отцу́: а́зъ Иса́въ пе́рвенецъ тво́й, сотвори́хъ, я́коже ре́клъ ми́ еси́: воста́въ ся́ди и я́ждь от­ ло́ва мо­его́, я́ко да благослови́тъ мя́ душа́ твоя́.
Рече́ же Исаа́къ сы́ну сво­ему́: что́ сiе́, е́же ско́ро обрѣ́лъ еси́, о ча́до? О́нъ же рече́: е́же даде́ Госпо́дь Бо́гъ тво́й предо мно́ю.
Рече́ же Исаа́къ Иа́кову: при­­бли́жися ко мнѣ́, и осяжу́ тя, ча́до, а́ще ты́ еси́ сы́нъ мо́й Иса́въ, или́ ни́.
Прибли́жися же Иа́ковъ ко Исаа́ку отцу́ сво­ему́, и осяза́ его́ и рече́: гла́съ у́бо гла́съ Иа́ковль, ру́цѣ же ру́цѣ Иса́вовѣ.
И не позна́ его́: бѣ́стѣ бо ру́цѣ его́, я́ко ру́цѣ Иса́ва бра́та его́ косма́тѣ. И благослови́ его́
и рече́: ты́ ли еси́ сы́нъ мо́й Иса́въ? О́нъ же рече́: а́зъ.
И рече́: при­­неси́ ми, и я́мъ от­ ло́ва тво­его́, ча́до, да благослови́тъ тя́ душа́ моя́. И при­­несе́ ему́, и яде́, и при­­несе́ ему́ вино́, и пи́.
И рече́ ему́ Исаа́къ оте́цъ его́: при­­бли́жися ко мнѣ́ и облобыза́й мя́, ча́до.
И при­­бли́жився лобыза́ его́: и обоня́ воню́ ри́зъ его́, и благослови́ его́ и рече́: се́, воня́ сы́на мо­его́, я́ко воня́ ни́вы испо́лнены, ю́же благослови́ Госпо́дь:
и да да́стъ тебѣ́ Бо́гъ от­ росы́ небе́сныя и от­ ту́ка земли́, и мно́же­с­т­во пшени́цы и вина́:
и да порабо́таютъ тебѣ́ язы́цы, и да покло́нят­ся тебѣ́ кня́зи, и бу́ди господи́нъ бра́ту тво­ему́, и покло́нят­ся тебѣ́ сы́нове отца́ тво­его́: проклина́яй тя́ про́клятъ, благословля́яй же тя́ благослове́нъ.
И бы́сть по е́же преста́ти Исаа́ку благословля́ющу Иа́кова сы́на сво­его́: и бы́сть егда́ изы́де Иа́ковъ от­ лица́ Исаа́ка отца́ сво­его́, и Иса́въ бра́тъ его́ прiи́де съ лови́твы.
Сотвори́ же и то́й снѣ́ди и при­­несе́ отцу́ сво­ему́, и рече́ отцу́: да воста́нетъ оте́цъ мо́й, и да я́стъ от­ ло́ва сы́на сво­его́, я́ко да благослови́тъ мя́ душа́ твоя́.
И рече́ ему́ Исаа́къ оте́цъ его́: кто́ еси́ ты́? О́нъ же рече́: а́зъ е́смь сы́нъ тво́й пе́рвенецъ Иса́въ.
Ужасе́ся же Исаа́къ у́жасомъ ве́лiимъ зѣло́ и рече́: кто́ у́бо улови́вый мнѣ́ ло́въ и при­­несы́й ми́? и ядо́хъ от­ всѣ́хъ, пре́жде не́же прiити́ тебѣ́, и благослови́хъ его́, и благослове́нъ бу́детъ.
Бы́сть же егда́ услы́ша Иса́въ глаго́лы отца́ сво­его́ Исаа́ка, возопи́ гла́сомъ ве́лiимъ и го́рькимъ зѣло́, и рече́: благослови́ у́бо и мене́, о́тче.
Рече́ же ему́: при­­ше́дъ бра́тъ тво́й съ ле́стiю, взя́ благослове́нiе твое́.
И рече́ [Иса́въ]: пра́ведно нарече́ся и́мя ему́ Иа́ковъ: запя́ бо мя́ се́ уже́ втори́цею, и пе́рвен­ство мое́ взя́, и ны́нѣ взя́ благослове́нiе мое́. И рече́ Иса́въ отцу́ сво­ему́: не оста́вилъ ли еси́ [и] мнѣ́ благослове́нiя, о́тче?
Отвѣща́въ же Исаа́къ, рече́ Иса́ву: а́ще господи́на его́ сотвори́хъ тебѣ́, и всю́ бра́тiю его́ сотвори́хъ рабы́ ему́, пшени́цею и вино́мъ утверди́хъ его́: тебѣ́ же что́ сотворю́, ча́до?
Рече́ же Иса́въ ко отцу́ сво­ему́: еда́ еди́но е́сть благослове́нiе у тебе́, о́тче? Благослови́ у́бо и мене́, о́тче. Умили́в­шуся же Исаа́ку, возопи́ гла́сомъ ве́лiимъ Иса́въ и воспла́кася.
Отвѣща́въ же Исаа́къ оте́цъ его́, рече́ ему́: се́, от­ ту́ка земли́ бу́детъ вселе́нiе твое́, и от­ росы́ небе́сныя свы́ше:
и мече́мъ тво­и́мъ жи́ти бу́деши, и бра́ту тво­ему́ порабо́таеши: бу́детъ же [вре́мя] егда́ низложи́ши и от­рѣши́ши яре́мъ его́ от­ вы́и тво­ея́.
И враждова́­ше Иса́въ на Иа́кова о благослове́нiи, и́мже благослови́ его́ оте́цъ его́. Рече́ же Иса́въ во умѣ́ сво­е́мъ: да при­­бли́жат­ся дні́е пла́ча отца́ мо­его́, да бы́хъ уби́лъ Иа́кова бра́та мо­его́.
Возвѣще́на же бы́ша Реве́кцѣ словеса́ Иса́ва сы́на ея́ старѣ́йшаго: и посла́в­ши при­­зва́ Иа́кова сы́на сво­его́ юнѣ́йшаго и рече́ ему́: се́, Иса́въ бра́тъ тво́й грози́тъ тебѣ́ уби́ти тя́:
ны́нѣ у́бо, ча́до, послу́шай мо­его́ гла́са, и воста́въ бѣжи́ въ Месо­пота́мiю къ Лава́ну бра́ту мо­ему́ въ Харра́нъ,
и поживи́ съ ни́мъ дни́ нѣ́кiя, до́ндеже от­врати́т­ся я́рость и гнѣ́въ бра́та тво­его́ от­ тебе́,
и забу́детъ я́же ему́ сотвори́лъ еси́, и посла́в­ши при­­веду́ тя́ от­ту́ду, да не когда́ безча́дна бу́ду от­ обо­и́хъ ва́съ въ де́нь еди́нъ.
Рече́ же Реве́кка ко Исаа́ку: стужи́хъ си́ жи́знiю мо­е́ю дще́рей ра́ди сыно́въ Хетте́йскихъ: а́ще по́йметъ Иа́ковъ жену́ от­ дще́рей земли́ сея́, то́ вску́ю ми́ жи́ти?
Призва́въ же Исаа́къ Иа́кова, благослови́ его́ и заповѣ́да ему́, глаго́ля: да не по́ймеши жены́ от­ дще́рей Ханане́йскихъ:
воста́въ от­бѣжи́ въ Месо­пота́мiю въ до́мъ Ваѳуи́ла отца́ ма́тере тво­ея́, и по­ими́ себѣ́ от­ту́ду жену́ от­ дще́рей Лава́на бра́та ма́тере тво­ея́:
Бо́гъ же мо́й да благослови́тъ тя́ и воз­расти́тъ тя́ и умно́житъ тя́, и бу́деши въ собра́нiя язы́ковъ:
и да да́стъ тебѣ́ благослове́нiе Авраа́ма отца́ мо­его́, тебѣ́ и сѣ́мени тво­ему́ по тебѣ́ наслѣ́дити зе́млю обита́нiя тво­его́, ю́же даде́ Бо́гъ Авраа́му.
Посла́ же Исаа́къ Иа́кова: и отъи́де въ Месо­пота́мiю къ Лава́ну сы́ну Ваѳуи́ла Си́рина, къ бра́ту же Реве́кки ма́тере Иа́ковли и Иса́вли.
Ви́дѣ же Иса́въ, я́ко благослови́ Исаа́къ Иа́кова и посла́ въ Месо­пота́мiю Си́рскую поя́ти от­ту́ду себѣ́ жену́, егда́ благослови́ его́ и заповѣ́да ему́, глаго́ля: да не по́ймеши жены́ от­ дще́рей Ханане́йскихъ.
И послу́ша Иа́ковъ отца́ и ма́тере сво­ея́, и отъи́де въ Месо­пота́мiю Си́рскую.
Ви́дѣвъ же Иса́въ, я́ко злы́ су́ть дще́ри Ханане́йскiя предъ Исаа́комъ отце́мъ его́,
отъи́де Иса́въ ко Исма́илу и взя́ Маеле́ѳу дще́рь Исма́ила сы́на Авраа́мля, сестру́ Навео́ѳову, жену́ къ жена́мъ сво­и́мъ.
И отъи́де Иа́ковъ от­ кла́дязя Кля́твен­наго и и́де въ Харра́нъ,
и обрѣ́те мѣ́сто и у́спе та́мо, за́йде бо со́лнце: и взя́ от­ ка́менiя мѣ́ста [того́] и положи́ въ воз­гла́вiе себѣ́, и спа́ на мѣ́стѣ о́нѣмъ.
И со́нъ ви́дѣ: и се́, лѣ́­ст­вица утвержде́на на земли́, ея́же глава́ досяза́­ше до небесе́, и А́нгели Бо́жiи восхожда́ху и низхожда́ху по не́й:
Госпо́дь же утвержда́­шеся на не́й и рече́: А́зъ е́смь Бо́гъ Авраа́ма отца́ тво­его́ и Бо́гъ Исаа́ка, не бо́йся: земля́, идѣ́же ты́ спи́ши на не́й, тебѣ́ да́мъ ю́ и сѣ́мени тво­ему́:
и бу́детъ сѣ́мя твое́ я́ко песо́къ земны́й, и распространи́т­ся на мо́ре, и Ли́ву, и сѣ́веръ, и на восто́ки: и благословя́т­ся о тебѣ́ вся́ колѣ́на земна́я и о сѣ́мени тво­е́мъ:
и се́, А́зъ е́смь съ тобо́ю, сохраня́яй тя́ на вся́комъ пути́, а́може а́ще по́йдеши, и воз­вращу́ тя въ зе́млю сiю́: я́ко не и́мамъ тебе́ оста́вити, до́ндеже сотвори́ти ми́ вся́, ели́ка глаго́лахъ тебѣ́.
И воста́ Иа́ковъ от­ сна́ сво­его́ и рече́: я́ко е́сть Госпо́дь на мѣ́стѣ се́мъ, а́зъ же не вѣ́дѣхъ.
И убоя́ся и рече́: я́ко стра́шно мѣ́сто сiе́: нѣ́сть сiе́, но до́мъ Бо́жiй, и сiя́ врата́ небе́сная.
И воста́ Иа́ковъ зау́тра, и взя́ ка́мень, его́же положи́ та́мо въ воз­гла́вiе себѣ́: и поста́ви его́ въ сто́лпъ, и воз­лiя́ еле́й верху́ его́.
И прозва́ Иа́ковъ и́мя мѣ́сту тому́ До́мъ Бо́жiй: Уламлу́зъ же бѣ́ и́мя гра́ду пе́рвѣе.
И положи́ Иа́ковъ обѣ́тъ, глаго́ля: а́ще бу́детъ Госпо́дь Бо́гъ со мно́ю и сохрани́тъ мя́ на пути́ се́мъ, въ о́ньже а́зъ иду́, и да́стъ ми́ хлѣ́бъ я́сти, и ри́зы облещи́ся,
и воз­врати́тъ мя́ здра́ва въ до́мъ отца́ мо­его́, и бу́детъ Госпо́дь мнѣ́ въ Бо́га:
и ка́мень се́й, его́же поста́вихъ въ сто́лпъ, бу́детъ ми́ до́мъ Бо́жiй, и от­ всѣ́хъ, я́же ми́ да́си, десяти́ну одеся́т­ст­вую та́ Тебѣ́.
И воста́въ Иа́ковъ на но́зѣ, и́де въ зе́млю восто́чную къ Лава́ну сы́ну Ваѳуи́ла Си́рина, бра́ту же Реве́кки ма́тере Иа́ковли и Иса́вли.
Узрѣ́ же, и се́, кла́дязь на по́ли: и бя́ху та́мо три́ ста́да ове́цъ, почива́юще при­­ не́мъ: от­ того́ бо кла́дязя напая́хуся стада́. Ка́мень же ве́лiй бя́ше надъ у́стiемъ кла́дязя.
И собира́хуся та́мо вся́ стада́: и от­валя́ху ка́мень от­ у́стiя кла́дязя и напая́ху о́вцы: и па́ки полага́ху ка́мень на у́стiи кла́дязя на мѣ́стѣ сво­е́мъ.
Рече́ же и́мъ Иа́ковъ: бра́тiя, от­ку́ду есте́ вы́? Они́ же рѣ́ша: от­ Харра́на есмы́.
Рече́ же и́мъ: зна́ете ли Лава́на сы́на Нахо́рова? Они́ же рѣ́ша: зна́емъ.
Рече́ же и́мъ: здра́в­ст­вуетъ ли? Они́ же рѣ́ша: здра́в­ст­вуетъ. И се́, Рахи́ль дщи́ его́ идя́ше со овца́ми.
И рече́ Иа́ковъ: еще́ е́сть дне́ мно́го, не у́ ча́съ собира́ти скота́: напо­и́в­ше о́вцы, ше́дше паси́те.
Они́ же рѣ́ша: не мо́жемъ, до́ндеже соберу́т­ся вси́ пастуси́ и от­валя́тъ ка́мень от­ у́стiя кла́дязя, и напо­и́мъ о́вцы.
Еще́ ему́ глаго́лющу къ ни́мъ, и се́, Рахи́ль дщи́ Лава́ня грядя́ше со овца́ми отца́ сво­его́: она́ бо пася́ше о́вцы отца́ сво­его́.
Бы́сть же я́ко узрѣ́ Иа́ковъ Рахи́ль дще́рь Лава́на бра́та ма́тере сво­ея́ и о́вцы Лава́на бра́та ма́тере сво­ея́, и при­­ступи́въ Иа́ковъ от­вали́ ка́мень от­ у́стiя кла́дязя:
и напо­и́ о́вцы Лава́на бра́та ма́тере сво­ея́, и цѣлова́ Иа́ковъ Рахи́ль, и возопи́въ гла́сомъ сво­и́мъ, воспла́кася:
и повѣ́да Рахи́ли, я́ко бра́тъ отца́ ея́ е́сть и я́ко сы́нъ Реве́ккинъ е́сть. И те́кши повѣ́да отцу́ сво­ему́ по словесе́мъ си́мъ.
Бы́сть же я́ко услы́ша Лава́нъ и́мя Иа́кова сы́на сестры́ сво­ея́, тече́ во срѣ́тенiе ему́ и объе́мь его́ лобза́, и введе́ его́ въ до́мъ сво́й. И повѣ́да Лава́ну вся́ словеса́ сiя́.
И рече́ ему́ Лава́нъ: от­ косте́й мо­и́хъ и от­ пло́ти мо­ея́ еси́ ты́. И бѣ́ съ ни́мъ мѣ́сяцъ дні́й.
Рече́ же Лава́нъ Иа́кову: поне́же бра́тъ мо́й еси́ ты́, да не порабо́таеши мнѣ́ ту́не: повѣ́ждь ми́, что́ мзда́ твоя́ е́сть?
У Лава́на же бѣ́стѣ двѣ́ дще́ри: и́мя старѣ́йшей Лі́а, и́мя же юнѣ́йшей Рахи́ль.
О́чи же Лі́ины болѣ́знен­ны: Рахи́ль же бѣ́ добра́ ви́домъ и красна́ взо́ромъ зѣло́.
Возлюби́ же Иа́ковъ Рахи́ль. И рече́: порабо́таю тебѣ́ се́дмь лѣ́тъ за Рахи́ль дще́рь твою́ ме́ншую.
Рече́ же ему́ Лава́нъ: лу́чше ми́ тебѣ́ да́ти ю́, не́жели ино́му от­да́ти му́жеви: со мно́ю живи́.
И рабо́та Иа́ковъ за Рахи́ль се́дмь лѣ́тъ: и бы́ша предъ ни́мъ я́ко ма́лы дни́, зане́же любя́ше ю́.
Рече́ же Иа́ковъ Лава́ну: да́ждь ми́ жену́ мою́, поне́же соверши́шася дні́е, да вни́ду къ не́й.
Собра́ же Лава́нъ вся́ му́жы мѣ́ста того́, и сотвори́ бра́къ.
И бы́сть ве́черъ, и по­е́мь Лава́нъ Лі́ю дще́рь свою́, введе́ ко Иа́кову: и вни́де къ не́й Иа́ковъ.
Даде́ же Лава́нъ Лі́и дще́ри сво­е́й Зе́лфу рабы́ню свою́, е́й въ рабу́.
Бы́сть же зау́тра, и се́, бя́ше Лі́а, и рече́ Иа́ковъ Лава́ну: что́ сiе́ сотвори́лъ ми́ еси́? Не Рахи́ли ли ра́ди рабо́тахъ у тебе́? Вску́ю же оби́дѣлъ мя́ еси́?
Отвѣща́ же Лава́нъ: нѣ́сть та́ко въ на́­шемъ мѣ́стѣ вда́ти ме́ншую пре́жде старѣ́йшiя.
Сконча́й у́бо седми́ны сея́, и да́мъ ти́ и сiю́ за дѣ́ло, е́же дѣ́лаеши у мене́ еще́ се́дмь лѣ́тъ другі́я.
Сотвори́ же Иа́ковъ та́ко: и испо́лни седми́ны сея́: и даде́ ему́ Лава́нъ Рахи́ль дще́рь свою́ ему́ въ жену́.
Даде́ же Лава́нъ Рахи́ли дще́ри сво­е́й Ва́ллу рабу́ свою́, е́й въ рабу́.
И вни́де [Иа́ковъ] къ Рахи́ли: воз­люби́ же Рахи́ль па́че, не́же Лі́ю: и рабо́та ему́ се́дмь лѣ́тъ другі́я.
Ви́дѣвъ же Госпо́дь Бо́гъ, я́ко ненави́дима бя́ше Лі́а, от­ве́рзе ложесна́ ея́: Рахи́ль же бя́ше непло́ды.
И зача́тъ Лі́а и роди́ сы́на Иа́кову: нарече́ же и́мя ему́ Руви́мъ, глаго́ля: я́ко при­­зрѣ́ Госпо́дь на мое́ смире́нiе и даде́ ми сы́на: ны́нѣ у́бо воз­лю́битъ мя́ му́жъ мо́й.
И зача́тъ па́ки Лі́а и роди́ сы́на втора́го Иа́кову и рече́: зане́ услы́ша Госпо́дь, я́ко ненави́дима е́смь, и при­­даде́ ми и сего́. И нарече́ и́мя ему́ Симео́нъ.
И зача́тъ еще́ и роди́ сы́на и рече́: въ ны́нѣшнее вре́мя у мене́ бу́детъ му́жъ мо́й, роди́хъ бо ему́ три́ сы́ны. Сего́ ра́ди нарече́ и́мя ему́ Леві́й.
И заче́нши еще́ роди́ сы́на и рече́: ны́нѣ еще́ сiе́ исповѣ́мъ Го́споду. Сего́ ра́ди нарече́ и́мя ему́ Иу́да, и преста́ ражда́ти.
Ви́дѣв­ши же Рахи́ль, я́ко не роди́ Иа́кову, и поревнова́ Рахи́ль сестрѣ́ сво­е́й и рече́ Иа́кову: да́ждь ми́ ча́да: а́ще же ни́, умру́ а́зъ.
Разгнѣ́вався же Иа́ковъ на Рахи́ль, рече́ е́й: еда́ вмѣ́сто Бо́га а́зъ е́смь, И́же лиши́ тя плода́ утро́бнаго?
Рече́ же Рахи́ль Иа́кову: се́, раба́ моя́ Ва́лла: вни́ди къ не́й, и да роди́тъ на колѣ́нахъ мо­и́хъ, и ча́до сотворю́ и а́зъ от­ нея́.
И даде́ ему́ Ва́ллу рабу́ свою́ ему́ въ жену́: и вни́де къ не́й Иа́ковъ.
И зача́ Ва́лла раба́ Рахи́лина и роди́ Иа́кову сы́на.
И рече́ Рахи́ль: суди́ ми Бо́гъ и послу́ша гла́са мо­его́, и даде́ ми сы́на. Сего́ ра́ди прозва́ и́мя ему́ Да́нъ.
И зача́тъ еще́ Ва́лла раба́ Рахи́лина и роди́ сы́на втора́го Иа́кову.
И рече́ Рахи́ль: подъя́ мя Бо́гъ, и сравни́хся съ сестро́ю мо­е́ю, и воз­мого́хъ. И прозва́ и́мя его́ Нефѳали́мъ.
Ви́дѣ же Лі́а, я́ко преста́ ражда́ти, и взя́ Зе́лфу рабу́ свою́ и даде́ ю́ Иа́кову въ жену́: и вни́де къ не́й.
И зача́тъ Зе́лфа раба́ Лі́ина и роди́ Иа́кову сы́на.
И рече́ Лі́а: бла́го мнѣ́ случи́ся. И нарече́ и́мя ему́ Га́дъ.
И зача́тъ еще́ Зе́лфа раба́ Лі́ина и роди́ Иа́кову сы́на втора́го.
И рече́ Лі́а: блаже́на а́зъ, я́ко ублажа́тъ мя́ жены́. И прозва́ и́мя ему́ Аси́ръ.
И́де же Руви́мъ въ де́нь жа́твы пшени́цы и обрѣ́те я́блока мандраго́рова на по́ли, и при­­несе́ я́ къ Лі́и ма́тери сво­е́й. Рече́ же Рахи́ль къ Лі́и сестрѣ́ сво­е́й: да́ждь ми́ от­ мандраго́ровъ сы́на тво­его́.
Рече́ же Лі́а: не дово́лно ли тебѣ́, я́ко взяла́ еси́ му́жа мо­его́? Еда́ и мандраго́ры сы́на мо­его́ во́змеши? Рече́ же Рахи́ль: не та́ко: да бу́детъ сея́ но́щи съ тобо́ю за мандраго́ры сы́на тво­его́.
Прiи́де же Иа́ковъ съ по́ля въ ве́черъ, и изы́де Лі́а во срѣ́тенiе ему́ и рече́: ко мнѣ́ вни́деши дне́сь: ная́ла бо тя́ е́смь за мандраго́ры сы́на мо­его́. И бы́сть съ не́ю тоя́ но́щи.
И послу́ша Бо́гъ Лі́ю, и заче́нши роди́ Иа́кову сы́на пя́таго.
И рече́ Лі́а: даде́ ми Бо́гъ мзду́ мою́, зане́ да́хъ рабу́ мою́ му́жу мо­ему́. И прозва́ и́мя ему́ Иссаха́ръ, е́же е́сть мзда́.
И зача́тъ еще́ Лі́а и роди́ сы́на шеста́го Иа́кову.
И рече́ Лі́а: дарова́ ми Бо́гъ да́ръ до́бръ въ ны́нѣшнее вре́мя: воз­лю́битъ мя́ му́жъ мо́й: роди́хъ бо ему́ ше́сть сыно́въ. И прозва́ и́мя ему́ Завуло́нъ.
И посе́мъ роди́ дще́рь, и прозва́ и́мя е́й Ди́на.
Помяну́ же Бо́гъ Рахи́ль, и услы́ша ю́ Бо́гъ, и от­ве́рзе утро́бу ея́:
и заче́нши, роди́ Иа́кову сы́на. И рече́ Рахи́ль: отъ­я́ Бо́гъ укори́зну мою́.
И нарече́ и́мя ему́ Ио́сифъ, глаго́лющи: да при­­да́стъ ми́ Бо́гъ сы́на друга́го.
Бы́сть же я́ко роди́ Рахи́ль Ио́сифа, рече́ Иа́ковъ Лава́ну: от­пусти́ мя, да иду́ на мѣ́сто мое́ и въ зе́млю мою́:
от­да́ждь ми́ жены́ моя́ и дѣ́ти моя́, и́хже ра́ди рабо́тахъ тебѣ́, да от­иду́: ты́ бо вѣ́си рабо́ту, ю́же рабо́тахъ ти́.
Рече́ же ему́ Лава́нъ: а́ще обрѣто́хъ благода́ть предъ тобо́ю: усмотри́хъ бо, я́ко благослови́ мя Бо́гъ при­­ше́­ст­вiемъ тво­и́мъ:
раздѣли́ мзду́ свою́ у мене́, и да́мъ ти́.
Рече́ же Иа́ковъ: ты́ вѣ́си, я́же рабо́тахъ тебѣ́, и коли́ко бѣ́ скота́ тво­его́ у мене́:
ма́ло бо бѣ́ ели́ко тво­его́ у мене́ и воз­расте́ во мно́же­с­т­во: и благослови́ тя Госпо́дь при­­ше́­ст­вiемъ мо­и́мъ: ны́нѣ у́бо когда́ сотворю́ и а́зъ себѣ́ до́мъ?
И рече́ къ нему́ Лава́нъ: что́ ти да́мъ? Рече́ же ему́ Иа́ковъ: не да́си ми́ ничто́же: а́ще сотвори́ши ми́ глаго́лъ се́й, па́ки пасти́ и́мамъ о́вцы твоя́, и сохраню́:
объиди́ вся́ о́вцы твоя́ ны́нѣ и разлучи́ от­ту́ду вся́кую о́вцу пеле́сую во овца́хъ, и вся́ку бѣлова́тую и пе́струю въ коза́хъ, бу́детъ ми́ мзда́ [и бу́детъ мое́]:
и послу́шаетъ мене́ пра́вда моя́ во у́трешнiй де́нь, я́ко е́сть мзда́ моя́ предъ тобо́ю: все́ е́же а́ще не бу́детъ пестро́ и бѣлова́тое въ коза́хъ, и пеле́со во овца́хъ, за укра́деное бу́детъ мно́ю.
Рече́ же ему́ Лава́нъ: бу́ди по словеси́ тво­ему́.
И разлучи́ въ то́й де́нь козлы́ пе́стрыя и бѣлова́тыя, и вся́ ко́зы пе́стрыя и бѣлова́тыя, и все́ е́же бѣ́ пеле́со во овца́хъ, и все́ е́же бя́ше бѣ́лое въ ни́хъ: и даде́ въ ру́цѣ сыно́мъ сво­и́мъ:
и разста́ви путе́мъ тре́хъ дні́й, и между́ и́ми и между́ Иа́ковомъ: Иа́ковъ же пася́ше о́вцы Лава́новы оста́в­шыяся.
Взя́ же Иа́ковъ себѣ́ же́злъ стираки́новъ зеле́ный, и орѣ́ховъ, и я́воровый: и острога́ я́ Иа́ковъ пестре́нiемъ бѣ́лымъ, сострога́я кору́: явля́шеся же на жезла́хъ бѣ́лое, е́же острога́, пестро́.
И положи́ жезлы́, я́же острога́, въ по­и́лныхъ коры́тѣхъ воды́: да егда́ прiи́дутъ о́вцы пи́ти, предъ жезлы́ при­­ше́дшымъ и́мъ пи́ти, зачну́тъ о́вцы по жезло́мъ:
и зачина́ху о́вцы по жезло́мъ, и ражда́ху о́вцы бѣлова́тыя и пе́стрыя и пепелови́дныя пе́стрыя.
А́гницы же разлучи́ Иа́ковъ и поста́ви пря́мо овца́мъ овна́ бѣлова́таго, и вся́кое пе́строе во а́гнцахъ: и разлучи́ себѣ́ стада́ по себѣ́, и не смѣси́ си́хъ со овца́ми Лава́новыми.
Бы́сть же во вре́мя, въ не́же зачина́ху о́вцы во чре́вѣ прiе́млющя, положи́ Иа́ковъ жезлы́ предъ овца́ми въ коры́тѣхъ, е́же зачина́ти и́мъ по жезло́мъ:
егда́ же ражда́ху о́вцы, не полага́­ше: бы́ша же неназнамена́ныя Лава́новы, а знамена́ныя Иа́ковли.
И разбогатѣ́ человѣ́къ зѣло́ зѣло́: и бы́ша ему́ ско́ти мно́зи, и воло́ве, и раби́, и рабы́ни, и велблю́ды, и ослы́.
Слы́ша же Иа́ковъ словеса́ сыно́въ Лава́новыхъ, глаго́лющихъ: взя́ Иа́ковъ вся́ я́же отца́ на́­шего, и от­ су́щихъ отца́ на́­шего сотвори́ всю́ сла́ву сiю́.
И ви́дѣ Иа́ковъ лице́ Лава́не, и се́ не бя́ше къ нему́, я́ко вчера́ и тре́тiяго дне́.
Рече́ же Госпо́дь ко Иа́кову: воз­врати́ся въ зе́млю отца́ тво­его́ и въ ро́дъ тво́й, и бу́ду съ тобо́ю.
Посла́въ же Иа́ковъ, при­­зва́ Лі́ю и Рахи́ль на по́ле, идѣ́же бя́ху стада́,
и рече́ и́мъ: ви́жду а́зъ лице́ отца́ ва́­шего, я́ко нѣ́сть ко мнѣ́, я́коже вчера́ и тре́тiяго дне́: Бо́гъ же отца́ мо­его́ бѣ́ со мно́ю:
и вы́ са́ми вѣ́сте, я́ко все́ю си́лою мо­е́ю рабо́тахъ отцу́ ва́­шему:
оте́цъ же ва́шъ оби́дѣ мя́ и измѣни́ мзду́ мою́ десяти́ а́гнцевъ, но не даде́ ему́ Бо́гъ зла́ сотвори́ти мнѣ́.
А́ще си́це рече́тъ: пе́стрыя, бу́детъ твоя́ мзда́: и родя́т­ся вся́ о́вцы пе́стрыя. А́ще же рече́тъ: бѣ́лыя, бу́детъ твоя́ мзда́: и родя́т­ся вся́ о́вцы бѣ́лыя.
И отъ­я́ Бо́гъ вся́ скоты́ отца́ ва́­шего и даде́ я́ мнѣ́.
И бы́сть егда́ зачина́ху о́вцы во чре́вѣ прiе́млющя, и ви́дѣхъ очи́ма мо­и́ма во снѣ́: и се́, козлы́ и овны́ восходя́ще бя́ху на о́вцы и ко́зы, бѣлова́тыя и пе́стрыя и пепелови́дныя пе́стрыя.
И рече́ ми А́нгелъ Бо́жiй во снѣ́: Иа́кове. А́зъ же рѣ́хъ: что́ есть?
И рече́: воз­зри́ очи́ма тво­и́ма и ви́ждь козлы́ и овны́ восходя́щыя на о́вцы и ко́зы, бѣ́лыя и пе́стрыя и пепелови́дныя пе́стрыя: ви́дѣхъ бо, ели́ка тебѣ́ Лава́нъ твори́тъ:
А́зъ е́смь Бо́гъ яви́выйся тебѣ́ на Мѣ́стѣ Бо́жiи, идѣ́же пома́залъ Ми́ еси́ та́мо сто́лпъ, и обѣтова́лъ Ми́ еси́ та́мо обѣ́тъ: ны́нѣ у́бо воста́ни и изы́ди от­ земли́ сея́, и иди́ въ зе́млю рожде́нiя тво­его́, и бу́ду съ тобо́ю.
И от­вѣща́в­ши Рахи́ль и Лі́а, реко́стѣ ему́: еда́ е́сть на́мъ еще́ ча́сть или́ наслѣ́дiе въ дому́ отца́ на́­шего?
Не я́ко ли чужы́я вмѣни́хомся ему́? Продаде́ бо на́съ и снѣде́ снѣ́дiю сребро́ на́­ше:
все́ бога́т­ст­во и сла́ва, ю́же отъ­я́ Бо́гъ от­ отца́ на́­шего, на́мъ бу́детъ и ча́домъ на́шымъ: ны́нѣ у́бо, ели́ка тебѣ́ рече́ Бо́гъ, твори́.
Воста́въ же Иа́ковъ, взя́ жены́ своя́ и дѣ́ти своя́ на велблю́ды,
и забра́ вся́ имѣ́нiя своя́ и вся́ стяжа́нiя, я́же при­­тяжа́ въ Месо­пота́мiи, и вся́ своя́, е́же от­ити́ ко Исаа́ку отцу́ сво­ему́ въ зе́млю Ханаа́нскую.
Лава́нъ же отъи́де острищи́ о́вцы своя́: укра́де же Рахи́ль и́долы отца́ сво­его́.
Утаи́ же Иа́ковъ от­ Лава́на Си́рина, не повѣ́дати ему́, я́ко ухо́дитъ,
и от­бѣже́ са́мъ, и вся́ я́же его́, и пре́йде рѣку́, и взы́де на гору́ Галаа́дъ.
Повѣ́дася же Лава́ну Си́рину въ тре́тiй де́нь, я́ко бѣжа́ Иа́ковъ:
и по­и́мъ сы́ны и бра́тiю свою́ съ собо́ю, гна́ вслѣ́дъ его́ путе́мъ се́дмь дні́й: и дости́же его́ на горѣ́ Галаа́дъ.
Прiи́де же Бо́гъ къ Лава́ну Си́рину но́щiю во снѣ́ и рече́ ему́: блюди́ себе́, да не когда́ воз­глаго́леши ко Иа́кову зла́.
И пости́же Лава́нъ Иа́кова: Иа́ковъ же поста́ви ку́щу свою́ на горѣ́: Лава́нъ же разста́ви бра́тiю свою́ на горѣ́ Галаа́дъ.
Рече́ же Лава́нъ Иа́кову: что́ сотвори́лъ еси́? Вску́ю та́йно уше́лъ еси́ и окра́лъ еси́ мя́, и от­ве́лъ дще́ри моя́, я́ко плѣ́н­ницы ору́жiемъ?
И а́ще бы ми́ повѣ́далъ еси́, от­пусти́лъ бы́хъ тя́ съ весе́лiемъ и съ мусикі́ею, и тимпа́ны и гу́сльми:
и не сподо́бихся цѣлова́ти дѣте́й мо­и́хъ и дще́рей мо­и́хъ: ны́нѣ же несмы́слен­но сотвори́лъ еси́:
и ны́нѣ рука́ моя́ мо́жетъ озло́бити тя́. Но Бо́гъ отца́ тво­его́ вчера́ рече́ ко мнѣ́, глаго́ля: блюди́ себе́, да не когда́ воз­глаго́леши ко Иа́кову зла́.
Ны́нѣ у́бо от­ше́лъ еси́: жела́нiемъ бо воз­жела́лъ еси́ от­ити́ въ до́мъ отца́ тво­его́: вску́ю укра́лъ еси́ бо́ги моя́?
Отвѣща́въ же Иа́ковъ рече́ къ Лава́ну: поне́же убоя́хся: рѣ́хъ бо, да не ка́ко отъ­и́меши дще́ри твоя́ от­ мене́, и вся́ моя́.
И рече́ Иа́ковъ: у него́же а́ще обря́щеши бо́ги твоя́, да не бу́детъ жи́въ предъ бра́тiею на́­шею: узнава́й, что́ е́сть тво­его́ у мене́, и воз­ми́. И не позна́ у него́ ничто́же: не вѣ́дяше же Иа́ковъ, я́ко Рахи́ль жена́ его́ украде́ я́.
Вше́дъ же Лава́нъ, объиска́ въ ку́щи Лі́инѣ, и не обрѣ́те. И изы́де изъ ку́щи Лі́ины, и объиска́ ку́щу Иа́ковлю и въ ку́щи дво­и́хъ рабы́нь, и не обрѣ́те. Вни́де же и въ ку́щу Рахи́лину.
Рахи́ль же взя́ и́долы и положи́ о́ныя подъ сѣдло́ велблю́же и сѣ́де на ни́хъ,
и рече́ отцу́ сво­ему́: не имѣ́й себѣ́ тя́жко, господи́не: не могу́ воста́ти предъ тобо́ю, я́ко обы́чная же́нская ми́ су́ть. Иска́ же Лава́нъ по все́й ку́щи, и не обрѣ́те и́доловъ.
Разгнѣ́вася же Иа́ковъ и пря́шеся съ Лава́номъ. Отвѣща́въ же Иа́ковъ рече́ Лава́ну: ка́я непра́вда моя́? И кі́й грѣ́хъ мо́й, я́ко погна́лъ еси́ вслѣ́дъ мене́,
и я́ко объиска́лъ еси́ вся́ сосу́ды до́му мо­его́? Что́ обрѣ́лъ еси́ от­ всѣ́хъ сосу́довъ до́му тво­его́? Положи́ здѣ́ предъ бра́тiею тво­е́ю и бра́тiею мо­е́ю, и да разсу́дятъ между́ обѣ́ма на́ма:
се́, два́десять лѣ́тъ а́зъ е́смь съ тобо́ю: о́вцы твоя́ и ко́зы твоя́ не бы́ша безъ плода́: овно́въ ове́цъ тво­и́хъ не поядо́хъ:
звѣроя́дины не при­­несо́хъ къ тебѣ́: а́зъ воз­дая́хъ тебѣ́ от­ мене́ сама́го татбины́ ден­ны́я и татбины́ нощны́я:
бы́хъ во дни́ жего́мь зно́­емъ, и сту́денiю въ нощи́, и от­хожда́­ше со́нъ от­ о́чiю мое́ю:
се́, мнѣ́ два́десять лѣ́тъ а́зъ е́смь въ дому́ тво­е́мъ, рабо́тахъ тебѣ́ четыре­на́­де­сять лѣ́тъ дву́хъ ра́ди дще́рей тво­и́хъ и ше́сть лѣ́тъ за о́вцы твоя́, и преоби́дѣлъ еси́ мзду́ мою́ десятiю́ а́гницами:
а́ще не бы́ Бо́гъ отца́ мо­его́ Авраа́ма, и стра́хъ Исаа́ка бы́лъ мнѣ́, ны́нѣ тща́ от­пусти́лъ бы мя́ еси́: смире́нiе мое́ и тру́дъ руку́ мое́ю уви́дѣ Бо́гъ, и обличи́ тя вчера́.
Отвѣща́въ же Лава́нъ, рече́ ко Иа́кову: дще́ри дще́ри моя́ и сы́нове сы́нове мо­и́, и ско́ти ско́ти мо­и́, и вся́ ели́ка ты́ ви́диши моя́ су́ть и дще́рей мо­и́хъ: что́ сотворю́ и́мъ дне́сь, или́ ча́домъ и́хъ, я́же роди́ста?
Ны́нѣ у́бо гряди́, завѣща́имъ завѣ́тъ а́зъ и ты́: и бу́детъ во свидѣ́тел­ст­во между́ мно́ю и тобо́ю. Рече́ же ему́ Иа́ковъ: се́, никто́же съ на́ми е́сть: ви́ждь, Бо́гъ свидѣ́тель между́ мно́ю и тобо́ю.
И взе́мъ Иа́ковъ ка́мень, поста́ви его́ въ сто́лпъ.
Рече́ же Иа́ковъ бра́тiи сво­е́й: собери́те ка́менiе. И собра́ша ка́менiе и сотвори́ша хо́лмъ: и ядо́ша, и пи́ша та́мо на холмѣ́. Рече́ же ему́ Лава́нъ: хо́лмъ се́й свидѣ́тел­ст­вуетъ между́ мно́ю и тобо́ю дне́сь.
И прозва́ его́ Лава́нъ хо́лмъ Свидѣ́тел­ст­ва: Иа́ковъ же прозва́ хо́лмъ Свидѣ́тель.
Рече́ же Лава́нъ ко Иа́кову: се́, хо́лмъ се́й и сто́лпъ, его́же поста́вихъ между́ мно́ю и тобо́ю, свидѣ́тел­ст­вуетъ хо́лмъ се́й и свидѣ́тел­ст­вуетъ сто́лпъ се́й: сего́ ра́ди прозва́ся и́мя хо́лмъ Свидѣ́тел­ст­вуетъ,
и Видѣ́нiе, е́же рече́: да ви́дитъ Бо́гъ между́ мно́ю и тобо́ю, я́ко отъи́демъ дру́гъ от­ дру́га:
а́ще смири́ши дще́ри моя́, а́ще по́ймеши жены́ надъ дще́ри моя́, ви́ждь, никто́же съ на́ми е́сть ви́дяй: Бо́гъ свидѣ́тель между́ мно́ю и между́ тобо́ю.
И рече́ Лава́нъ Иа́кову: се́, хо́лмъ се́й свидѣ́тель и сто́лпъ се́й:
а́ще бо а́зъ не прейду́ къ тебѣ́, ниже́ ты́ да пре́йдеши ко мнѣ́ холма́ сего́ и столпа́ сего́ со зло́бою:
Бо́гъ Авраа́мль и Бо́гъ Нахо́ровъ да су́дитъ между́ на́ма. И кля́ся Иа́ковъ стра́хомъ отца́ сво­его́ Исаа́ка,
и пожре́ Иа́ковъ же́ртву на горѣ́ и воз­зва́ бра́тiю свою́: ядо́ша же и пи́ша и спа́ша на горѣ́.
Воста́въ же Лава́нъ зау́тра, лобыза́ сы́ны и дще́ри своя́ и благослови́ я́: и воз­врати́вся Лава́нъ, отъи́де на мѣ́сто свое́.
И Иа́ковъ и́де въ пу́ть сво́й. И воз­зрѣ́въ ви́дѣ по́лкъ Бо́жiй воополчи́в­шiйся: и срѣто́ша его́ А́нгели Бо́жiи.
Рече́ же Иа́ковъ, егда́ ви́дѣ и́хъ: по́лкъ Бо́жiй се́й. И прозва́ и́мя мѣ́сту тому́ Полки́.
Посла́ же Иа́ковъ послы́ предъ собо́ю ко Иса́ву бра́ту сво­ему́ въ зе́млю Сии́ръ, въ страну́ Едо́мъ,
и заповѣ́да и́мъ глаго́ля: та́ко рцы́те господи́ну мо­ему́ Иса́ву: та́ко глаго́летъ ра́бъ тво́й Иа́ковъ: у Лава́на обита́хъ и уме́длихъ да́же до ны́нѣ:
и бы́ша ми́ воло́ве и ослы́ и о́вцы, и раби́ и рабы́ни: и посла́хъ повѣ́дати господи́ну мо­ему́ Иса́ву, дабы́ обрѣ́лъ ра́бъ тво́й благода́ть предъ тобо́ю.
И воз­врати́шася послы́ ко Иа́кову, глаго́люще: ходи́хомъ ко бра́ту тво­ему́ Иса́ву, и се́, са́мъ и́детъ во срѣ́тенiе тебѣ́, и четы́риста муже́й съ ни́мъ.
Убоя́ся же Иа́ковъ зѣло́ и въ недо­умѣ́нiи бѣ́: и раздѣли́ лю́ди су́щыя съ собо́ю, и волы́ и велблю́ды и о́вцы на два́ полка́,
и рече́ Иа́ковъ: а́ще прiи́детъ Иса́въ на еди́нъ по́лкъ и изсѣче́тъ и́, бу́детъ вторы́й по́лкъ во спасе́нiи.
Рече́ же Иа́ковъ: Бо́гъ отца́ мо­его́ Авраа́ма и Бо́гъ отца́ мо­его́ Исаа́ка, Го́споди Бо́же, Ты́ рекі́й ми́: иди́ въ зе́млю рожде́нiя тво­его́, и бла́го тебѣ́ сотворю́:
довлѣ́етъ ми́ от­ всея́ пра́вды и от­ всея́ и́стины, ю́же сотвори́лъ еси́ рабу́ Тво­ему́: съ жезло́мъ бо си́мъ преидо́хъ Иорда́нъ се́й, ны́нѣ же бѣ́хъ въ два́ полка́:
изми́ мя от­ руки́ бра́та мо­его́, от­ руки́ Иса́ва: я́ко бою́ся а́зъ его́, да не когда́ при­­ше́дъ убiе́тъ мя́ и ма́терь съ ча́ды:
Ты́ же ре́клъ еси́: бла́го тебѣ́ сотворю́ и положу́ сѣ́мя твое́ я́ко песо́къ морскі́й, и́же не изочте́т­ся от­ мно́же­ст­ва.
И спа́ та́мо но́щи тоя́, и взя́, я́же имя́ше да́ры, и посла́ Иса́ву бра́ту сво­ему́:
ко́зъ двѣ́сти, козло́въ два́десять, ове́цъ двѣ́сти, овно́въ два́десять,
велблю́довъ дойны́хъ, и жребя́тъ и́хъ три́десять, воло́въ четы́редесять, юнцо́въ де́сять, осло́въ два́десять и жребя́тъ де́сять:
и даде́ и́хъ рабо́мъ сво­и́мъ, [ко́­еждо] ста́до осо́бо, и рече́ рабо́мъ сво­и́мъ: иди́те предо мно́ю, и разстоя́нiе твори́те между́ ста́домъ и ста́домъ.
И заповѣ́да пе́рвому глаго́ля: а́ще тя́ сря́щетъ Иса́въ бра́тъ мо́й и вопро́ситъ тя́ глаго́ля: чі́й еси́, и ка́мо и́деши, и чiя́ сiя́, я́же предъ тобо́ю и́дутъ?
рече́ши: раба́ тво­его́ Иа́кова: да́ры посла́ господи́ну мо­ему́ Иса́ву: и се́, са́мъ за на́ми [и́детъ].
И заповѣ́да пе́рвому, и второ́му, и тре́тiему, и всѣ́мъ предъиду́щымъ вслѣ́дъ ста́дъ си́хъ глаго́ля: по словеси́ сему́ глаго́лите Иса́ву, егда́ обря́щете его́ вы́,
и рцы́те: се́, ра́бъ тво́й Иа́ковъ и́детъ за на́ми: рече́ бо: укрощу́ лице́ его́ дара́ми предъиду́щими его́, и посе́мъ узрю́ лице́ его́: не́гли бо прiи́метъ лице́ мое́?
И предъидя́ху да́ры предъ лице́мъ его́, са́мъ же преспа́ тоя́ но́щи въ полцѣ́.
Воста́въ же тоя́ но́щи, поя́ о́бѣ жены́ [своя́] и о́бѣ рабы́ни и едино­на́­де­сять сыно́въ сво­и́хъ, и пре́йде бро́дъ Иаво́къ:
и взя́ и́хъ, и пре́йде пото́къ, и преведе́ вся́ своя́.
Оста́ся же Иа́ковъ еди́нъ. И боря́шеся съ ни́мъ Человѣ́къ да́же до у́тра.
Ви́дѣ же, я́ко не мо́жетъ проти́ву ему́: и при­­косну́ся широтѣ́ стегна́ его́: и отерпе́ широта́ стегна́ Иа́ковля, егда́ боря́шеся съ Ни́мъ.
И рече́ ему́: пусти́ Мя: взы́де бо заря́. О́нъ же рече́: не пущу́ Тебе́, а́ще не благослови́ши мене́.
Рече́ же ему́: что́ ти и́мя е́сть? О́нъ же рече́: Иа́ковъ.
И рече́ ему́: не прозове́т­ся ктому́ и́мя твое́ Иа́ковъ, но Исра́иль бу́детъ и́мя твое́: поне́же укрѣпи́л­ся еси́ съ Бо́гомъ и съ человѣ́ки си́ленъ бу́деши.
Вопроси́ же Иа́ковъ и рече́: повѣ́ждь ми́ и́мя Твое́. И рече́: вску́ю сiе́ вопроша́еши ты́ и́мене Мо­его́? Е́же чу́дно е́сть. И благослови́ его́ та́мо.
И прозва́ Иа́ковъ и́мя мѣ́сту тому́ Ви́дъ Бо́жiй: ви́дѣхъ бо Бо́га лице́мъ къ лицу́, и спасе́ся душа́ моя́.
Возсiя́ же ему́ со́лнце, егда́ пре́йде Ви́дъ Бо́жiй: о́нъ же хрома́­ше стегно́мъ сво­и́мъ.
Сего́ ра́ди не ядя́тъ сы́нове Изра́илевы жи́лы, я́же отерпе́, я́же е́сть въ широтѣ́ стегна́, да́же до дне́ сего́: поне́же при­­косну́ся широтѣ́ стегна́ Иа́ковли жи́лы, я́же отерпе́.
Воззрѣ́въ же Иа́ковъ очи́ма сво­и́ма, ви́дѣ: и се́, Иса́въ бра́тъ его́ иды́й, и четы́риста муже́й съ ни́мъ. И раздѣли́ Иа́ковъ дѣ́ти Лі́и и Рахи́ли и дву́мъ рабы́нямъ,
и поста́ви о́бѣ рабы́ни и сы́ны и́хъ въ пе́рвыхъ, Лі́ю же и дѣ́ти ея́ позади́, а Рахи́ль и Ио́сифа въ послѣ́днихъ:
са́мъ же изы́де пе́рвѣе предъ ни́ми и поклони́ся до земли́ седми́жды, до́ндеже при­­бли́жися къ бра́ту сво­ему́.
И при­­тече́ Иса́въ во срѣ́тенiе ему́: и объе́мь его́, при­­паде́ на вы́ю его́ и облобыза́ его́: и пла́кастася о́ба.
И воз­зрѣ́въ Иса́въ, ви́дѣ жены́ и дѣ́ти и рече́: что́ сі́и тебѣ́ су́ть? О́нъ же рече́: дѣ́ти, и́миже поми́лова Бо́гъ раба́ тво­его́.
И при­­ступи́ша рабы́ни и дѣ́ти и́хъ и поклони́шася:
и при­­ступи́ Лі́а и дѣ́ти ея́ и поклони́шася: посе́мъ же при­­ступи́ Рахи́ль и Ио́сифъ и поклони́стася.
И рече́: что́ сiя́ тебѣ́ су́ть, полцы́ сі́и вси́, я́же срѣто́хъ? О́нъ же рече́: да обря́щетъ ра́бъ тво́й благода́ть предъ тобо́ю, господи́не.
Рече́ же Иса́въ: су́ть мнѣ́ мно́га, бра́те: да бу́дутъ тебѣ́ твоя́.
И рече́ Иа́ковъ: а́ще обрѣто́хъ благода́ть предъ тобо́ю, прiими́ да́ры от­ руку́ мое́ю: сего́ ра́ди ви́дѣхъ лице́ твое́, я́ко бы а́ще кто́ ви́дѣлъ лице́ Бо́жiе: и воз­благоволи́ши о мнѣ́:
прiими́ благослове́нiе мое́, е́же при­­несо́хъ тебѣ́, я́ко поми́лова мя́ Бо́гъ, и су́ть ми́ вся́. И при­­ну́ди его́, и взя́.
И рече́: воста́в­ше по́йдемъ пря́мо.
Рече́ же ему́: господи́нъ мо́й вѣ́сть, я́ко дѣ́ти мо­и́ ю́ны, о́вцы же и говя́да бре́мен­ны у мене́: а́ще у́бо пожену́ я́ еди́нъ де́нь, и́змретъ ве́сь ско́тъ:
да предъи́детъ господи́нъ мо́й предъ рабо́мъ сво­и́мъ: а́зъ же укрѣплю́ся на пути́ умедле́нiемъ ше́­ст­вiя мо­его́, е́же предо мно́ю, и я́коже воз­мо́гутъ ити́ дѣ́ти, до́ндеже прiиду́ къ господи́ну мо­ему́ въ Сии́ръ.
И рече́ Иса́въ: оста́влю съ тобо́ю от­ люді́й су́щихъ со мно́ю. О́нъ же рече́: вску́ю сiе́? Довлѣ́етъ, я́ко обрѣто́хъ благода́ть предъ тобо́ю, господи́не.
Возврати́ся же Иса́въ въ то́мъ дни́ путе́мъ сво­и́мъ въ Сии́ръ:
и Иа́ковъ по́йде въ ку́щы, и поста́ви себѣ́ та́мо хра́мины, и скоту́ сво­ему́ сотвори́ ку́щы: сего́ ра́ди нарече́ и́мя мѣ́сту тому́ Ку́щы.
И прiи́де Иа́ковъ въ Сали́мъ гра́дъ Сики́мскъ, и́же е́сть въ земли́ Ханаа́нстѣй, егда́ прiи́де от­ Месо­пота́мiи Си́рскiя, и ста́ предъ лице́мъ гра́да:
и купи́ ча́сть села́, идѣ́же поста́ви ку́щу свою́ та́мо, у Еммо́ра отца́ Cихе́мля, стома́ а́гнцы:
и поста́ви та́мо же́ртвен­никъ, и при­­зва́ Бо́га Изра́илева.
Изы́де же Ди́на дщи́ Лі́ина, ю́же роди́ Иа́кову, позна́ти дще́ри обита́телей.
И ви́дѣ ю́ Cихе́мъ сы́нъ Еммо́ровъ Хорре́анинъ, кня́зь тоя́ земли́: и по­и́мъ ю́, бы́сть съ не́ю и смири́ ю́:
и вня́тъ душе́ю Ди́нѣ дще́ри Иа́ковли, и воз­люби́ дѣви́цу, и глаго́ла къ не́й по мы́сли дѣви́цы.
Рече́ же Cихе́мъ ко Еммо́ру отцу́ сво­ему́, глаго́ля: по­ими́ мнѣ́ отрокови́цу сiю́ въ жену́.
Иа́ковъ же слы́ша, я́ко оскверни́ сы́нъ Еммо́ровъ Ди́ну дще́рь его́: сы́нове же его́ бя́ху со скоты́ его́ на по́ли: премолча́ же Иа́ковъ, до́ндеже прiити́ и́мъ.
Изы́де же Еммо́ръ оте́цъ Cихе́мль ко Иа́кову глаго́лати къ нему́.
Сы́нове же Иа́ковли прiидо́ша съ по́ля: егда́ же услы́шаша, смути́шася му́жiе, и жа́лостно и́мъ бы́сть зѣло́, я́ко не лѣ́по сотвори́ во Изра́или, бы́въ со дще́рiю Иа́ковлею: и не бу́детъ си́це.
И рече́ и́мъ Еммо́ръ, глаго́ля: Cихе́мъ сы́нъ мо́й избра́ душе́ю дще́рь ва́шу: дади́те у́бо ю́ въ жену́ ему́:
и сосва́тайтеся съ на́ми: дще́ри ва́шя дади́те на́мъ, и дще́ри на́шя по­ими́те сыново́мъ сво­и́мъ,
и у на́съ насели́теся: и се́, земля́ простра́н­на предъ ва́ми: насели́теся и ку́плю дѣ́йте на не́й, и при­­тяжи́те на не́й.
Рече́ же Cихе́мъ ко отцу́ ея́ и ко бра́тiямъ ея́: да обря́щу благода́ть предъ ва́ми, и е́же а́ще рече́те, дади́мъ:
умно́жите вѣ́но зѣло́, и да́мъ, я́коже рече́те ми́: и да́сте ми́ отрокови́цу сiю́ въ жену́.
Отвѣща́ша же сы́нове Иа́ковли Cихе́му и Еммо́ру отцу́ его́ съ ле́стiю, и глаго́лаша къ ни́мъ, я́ко оскверни́ша Ди́ну сестру́ и́хъ.
И реко́ста и́мъ Симео́нъ и Леві́й, бра́тiя Ди́нины [сы́нове Лі́и]: не воз­мо́жемъ сотвори́ти глаго́ла сего́, да́ти сестру́ на́шу человѣ́ку, и́же и́мать кра́йнюю пло́ть необрѣ́зан­ну: е́сть бо укори́зна на́мъ:
то́кмо въ се́мъ уподо́бимся ва́мъ и всели́мся у ва́съ, а́ще бу́дете я́коже мы́ и вы́, егда́ обрѣ́жете ве́сь му́жескъ по́лъ:
и дади́мъ дще́ри на́шя ва́мъ, и от­ дще́рей ва́шихъ по́ймемъ себѣ́ жены́ и всели́мся у ва́съ, и бу́демъ я́ко еди́нъ ро́дъ:
а́ще же не послу́шаете на́съ, е́же обрѣ́затися, по­и́мше дще́рь на́шу отъи́демъ.
И уго́дна бы́ша словеса́ предъ Еммо́ромъ и предъ Cихе́момъ сы́номъ Еммо́ровымъ:
и не преме́дли ю́ноша сотвори́ти глаго́лъ се́й: любя́ше бо дще́рь Иа́ковлю. Се́й же бя́ше сла́внѣйшiй всѣ́хъ, и́же въ дому́ отца́ его́.
Прiи́де же Еммо́ръ и Cихе́мъ сы́нъ его́ предъ врата́ гра́да сво­его́ и глаго́ласта къ муже́мъ гра́да сво­его́, реку́ще:
человѣ́цы сі́и ми́рни су́ть, съ на́ми да населя́т­ся на земли́ и да ку́плю дѣ́ютъ на не́й: земля́ же се́ простра́н­на предъ ни́ми: дще́ри и́хъ да по́ймемъ себѣ́ въ жены́, и дще́ри на́шя дади́мъ и́мъ:
въ се́мъ то́чiю уподо́бят­ся на́мъ человѣ́цы, е́же жи́ти съ на́ми, я́ко бы́ти лю́демъ еди́нѣмъ: внегда́ обрѣ́зати на́мъ ве́сь му́жескъ по́лъ, я́коже и ті́и обрѣ́зани су́ть:
и ско́ти и́хъ и четвероно́гая, и имѣ́нiя и́хъ не на́ша ли бу́дутъ? То́чiю въ се́мъ уподо́бимся и́мъ, и вселя́т­ся съ на́ми.
И послу́шаша Еммо́ра и Cихе́ма сы́на его́ вси́ исходя́щiи изъ вра́тъ гра́да сво­его́ и обрѣ́заша пло́ть кра́йнюю свою́, вся́къ му́жескъ по́лъ.
Бы́сть же въ тре́тiй де́нь, егда́ бя́ху въ болѣ́зни, взя́ша два́ сы́на Иа́ковля Симео́нъ и Леві́й, бра́тiя Ди́нины, кі́йждо сво́й ме́чь, и внидо́ша во гра́дъ безопа́сно и изсѣко́ша ве́сь му́жескъ по́лъ:
Еммо́ра же и Cихе́ма сы́на его́ усѣ́кнуша о́стрiемъ меча́, и взя́ша Ди́ну от­ до́му Cихе́мля и изыдо́ша.
Сы́нове же Иа́ковли внидо́ша къ побие́н­нымъ и разгра́биша гра́дъ, въ не́мже оскверни́ша Ди́ну сестру́ и́хъ:
и о́вцы и́хъ и говя́да и́хъ и ослы́ и́хъ, и ели́ка бя́ху во гра́дѣ, и ели́ка бя́ху на по́ли, взя́ша:
и вся́ ча́да и́хъ и вся́ сосу́ды и́хъ и жены́ и́хъ плѣни́ша: и разгра́биша, ели́ка бя́ху во гра́дѣ, и ели́ка бя́ху въ домѣ́хъ.
Рече́ же Иа́ковъ къ Симео́ну и Леві́и: ненави́стна мя́ сотвори́сте, я́ко злу́ мнѣ́ бы́ти всѣ́мъ живу́щымъ на земли́, въ Ханане́ахъ и Ферезе́ахъ, а́зъ же ма́лъ е́смь число́мъ: и собра́в­шеся на мя́ изсѣку́тъ мя́, и истребле́нъ бу́ду а́зъ и до́мъ мо́й.
Они́ же реко́ша: а́ки блудни́цу ли воз­ъимѣ́ютъ сестру́ на́шу?
Рече́ же Бо́гъ ко Иа́кову: воста́въ взы́ди на мѣ́сто Веѳи́ль, и живи́ та́мо, и сотвори́ та́мо же́ртвен­никъ Бо́гу я́вльшемуся тебѣ́, егда́ бѣжа́лъ еси́ от­ лица́ Иса́ва бра́та тво­его́.
Рече́ же Иа́ковъ до́му сво­ему́ и всѣ́мъ и́же съ ни́мъ: пове́рзите бо́ги чужды́я, и́же съ ва́ми, от­ среды́ ва́съ и очи́ститеся, и измѣни́те ри́зы своя́:
и воста́в­ше взы́демъ въ Веѳи́ль и сотвори́мъ та́мо же́ртвен­никъ Бо́гу послу́шав­шему мене́ въ де́нь скорбѣ́нiя, И́же бѣ́ со мно́ю и спасе́ мя на пути́, въ о́ньже ходи́хъ.
И вда́ша Иа́кову бо́ги чужды́я, и́же бя́ху въ рука́хъ и́хъ, и усеря́зи я́же во ушесѣ́хъ и́хъ: и скры́ я́ Иа́ковъ подъ тереви́нѳомъ и́же въ Сики́мѣхъ: и погуби́ я́ до дне́шняго дне́.
И воз­дви́жеся Изра́иль от­ Сики́мовъ, и бы́сть стра́хъ Бо́жiй на градѣ́хъ, и́же о́крестъ и́хъ: и не гна́ша вслѣ́дъ сыно́въ Изра́илевыхъ.
Прiи́де же Иа́ковъ въ Лу́зу, я́же е́сть въ земли́ Ханаа́нстѣй, я́же е́сть Веѳи́ль, са́мъ и вси́ лю́дiе, и́же бя́ху съ ни́мъ,
и созда́ та́мо же́ртвен­никъ, и прозва́ и́мя мѣ́сту тому́ Веѳи́ль: та́мо бо яви́ся ему́ Бо́гъ, егда́ бѣжа́­ше о́нъ от­ лица́ Иса́ва бра́та сво­его́.
У́мре же Дево́ра, до­и́лица Реве́ккина, и погребо́ша ю́ ни́же Веѳи́ля подъ ду́бомъ, и прозва́ и́мя ему́ ду́бъ пла́ча.
Яви́ся же Бо́гъ Иа́кову еще́ въ Лу́зѣ, егда́ прiи́де от­ Месо­пота́мiи Си́рскiя, и благослови́ его́ Бо́гъ
и рече́ ему́ Бо́гъ: и́мя твое́ не прозове́т­ся ктому́ Иа́ковъ, но Изра́иль бу́детъ и́мя тебѣ́. И нарече́ и́мя ему́ Изра́иль.
Рече́ же ему́ Бо́гъ: А́зъ Бо́гъ тво́й: расти́ и мно́жися: язы́цы и собра́нiя язы́ковъ бу́дутъ от­ тебе́, и ца́рiе изъ чре́слъ тво­и́хъ изы́дутъ:
и зе́млю, ю́же да́хъ Авраа́му и Исаа́ку, тебѣ́ да́хъ ю́, тебѣ́ бу́детъ, и сѣ́мени тво­ему́ по тебѣ́ да́мъ зе́млю сiю́.
Взы́де же Бо́гъ от­ него́ от­ мѣ́ста, идѣ́же глаго́ла съ ни́мъ:
и поста́ви Иа́ковъ сто́лпъ на мѣ́стѣ, идѣ́же глаго́ла съ ни́мъ Бо́гъ, сто́лпъ ка́мен­ный, и пожре́ на не́мъ же́ртву и воз­лiя́ на него́ еле́й:
и прозва́ Иа́ковъ и́мя мѣ́сту тому́, идѣ́же глаго́ла съ ни́мъ Бо́гъ, Веѳи́ль.
[Воста́въ же [Иа́ковъ] от­ Веѳи́ля, и поста́ви ку́щу свою́ да́лѣе столпа́ Гаде́ръ.] Бы́сть же егда́ при­­бли́жися къ хавра́ѳѣ прiити́ до земли́ Ефра́ѳа, роди́ Рахи́ль и воз­бѣ́д­ст­вова въ рожде́нiи:
бы́сть же внегда́ же́стоко е́й роди́ти, рече́ е́й ба́ба: дерза́й, и́бо се́й тебѣ́ е́сть сы́нъ.
Бы́сть же егда́ оставля́ше ю́ душа́, умира́­ше бо, прозва́ и́мя ему́ Сы́нъ болѣ́зни мо­ея́: оте́цъ же прозва́ и́мя ему́ Венiами́нъ.
У́мре же Рахи́ль, и погребо́ша ю́ на пути́ ипподро́ма Ефра́ѳы: сiя́ е́сть Виѳлее́мъ:
и поста́ви Иа́ковъ сто́лпъ на гро́бѣ ея́: се́й е́сть сто́лпъ надъ гро́бомъ Рахи́линымъ да́же до дне́ сего́.
Изы́де же от­ту́ду Изра́иль и поста́ви ку́щу свою́ за столпо́мъ Гаде́ръ.
Бы́сть же егда́ всели́ся Изра́иль въ земли́ то́й, и́де Руви́мъ и спа́ съ Ва́ллою, нало́жницею отца́ сво­его́ Иа́кова. И слы́ша Изра́иль, и зло́ яви́ся предъ ни́мъ. Бѣ́ша же сы́нове Иа́ковли два­на́­де­сять.
Сы́нове Лі́ины: Руви́мъ, пе́рвенецъ Иа́ковль, Симео́нъ, Леві́й, Иу́да, Иссаха́ръ, Завуло́нъ.
Сы́нове же Рахи́лины: Ио́сифъ и Венiами́нъ.
Сы́нове же Ва́ллы, рабы́ Рахи́лины: Да́нъ и Нефѳали́мъ.
Сы́нове же Зе́лфы, рабы́ Лі́ины: Га́дъ и Аси́ръ. Сі́и сы́нове Иа́ковли, и́же роди́шася ему́ въ Месо­пота́мiи Си́рстѣй.
Прiи́де же Иа́ковъ ко Исаа́ку отцу́ сво­ему́ [еще́ жи́ву су́щу ему́] въ Мамврі́ю, во Гра́дъ По́льный: се́й е́сть Хевро́нъ въ земли́ Ханаа́нстѣй, идѣ́же обита́ Авраа́мъ и Исаа́къ.
Бы́ша же дні́е Исаа́ковы, я́же поживе́, сто́ о́смьдесятъ лѣ́тъ:
и ослабѣ́въ Исаа́къ у́мре, и при­­ложи́ся къ ро́ду сво­ему́ ста́ръ испо́лнь дні́й: и погребо́ста его́ Иса́въ и Иа́ковъ, сы́нове его́.
Сі́и же ро́дове Иса́вли, се́й е́сть Едо́мъ.
Иса́въ же поя́ себѣ́ жены́ от­ дще́рей Ханане́йскихъ: Аду́, дще́рь Ело́ма Хетте́ина, и Оливему́, дще́рь Ана́ню сы́на Севего́на Еве́ина,
и Васема́ѳу, дще́рь Исма́илю, сестру́ Навео́ѳову.
Роди́ же Ада́ Иса́ву Елифа́са, и Васема́ѳъ роди́ Рагуи́ла,
и Оливема́ роди́ Ие­у́са и Иегло́ма и Коре́а: сі́и сы́нове Иса́вли, и́же бы́ша ему́ въ земли́ Ханаа́нстѣй.
Поя́ же Иса́въ жены́ своя́ и сы́ны своя́ и дще́ри своя́, и вся́ тѣлеса́ до́му сво­его́ и вся́ имѣ́нiя своя́ и вся́ скоты́, и вся́, ели́ка при­­тяжа́, и вся́, ели́ка при­­обрѣ́те въ земли́ Ханаа́нстѣй, и отъи́де Иса́въ изъ земли́ Ханаа́нскiя от­ лица́ Иа́кова бра́та сво­его́:
бя́ху бо имѣ́нiя и́хъ мно́га, е́же жи́ти вку́пѣ: и не можа́­ше земля́ обита́нiя и́хъ вмѣсти́ти и́хъ, от­ мно́же­ст­ва имѣ́нiй и́хъ.
Всели́ся же Иса́въ на горѣ́ Сии́ръ: Иса́въ то́й е́сть Едо́мъ.
Сі́и же ро́дове Иса́ва, отца́ Едо́мля, на горѣ́ Сии́ръ:
и сiя́ имена́ сыно́въ Иса́влихъ: Елифа́съ, сы́нъ Ады́, жены́ Иса́вли, и Рагуи́лъ, сы́нъ Васема́ѳы, жены́ Иса́вли.
Бы́ша же Елифа́су сы́нове: Ѳема́нъ, Ома́ръ, Софа́ръ, Гоѳо́мъ и Кене́зъ.
Ѳамна́ же бя́ше нало́жница Елифа́са, сы́на Иса́вля, и роди́ Елифа́су Амали́ка: сі́и сы́нове Ады́, жены́ Иса́вли.
Сі́и же сы́нове Рагуи́ловы: Нахо́ѳъ, Заре́, Соме́ и Мозе́: сі́и бы́ша сы́нове Васема́ѳы, жены́ Иса́вли.
Сі́и же сы́нове Оливемы́ дще́ре Ана́ни сы́на Севего́ня, жены́ Иса́вли: роди́ же Иса́ву Ие­у́са и Иегло́ма и Коре́а.
Сі́и старѣ́йшины сы́на Иса́вля, сы́нове Елифа́са, пе́рвенца Иса́вля: старѣ́йшина Ѳема́нъ, старѣ́йшина Ома́ръ, старѣ́йшина Софа́ръ, старѣ́йшина Кене́зъ,
старѣ́йшина Коре́й, старѣ́йшина Гоѳо́мъ, старѣ́йшина Амали́къ: сі́и старѣ́йшины Елифа́са въ земли́ Идуме́йстѣй, сі́и сы́нове Ади́ны.
И сі́и сы́нове Рагуи́ла, сы́на Иса́вля: старѣ́йшина Нахо́ѳъ, старѣ́йшина Заре́, старѣ́йшина Соме́, старѣ́йшина Мозе́: сі́и старѣ́йшины Рагуи́ловы въ земли́ Едо́мстѣй, сі́и сы́нове Васема́ѳы, жены́ Иса́вли.
Сі́и же сы́нове Оливемы́, жены́ Иса́вли: старѣ́йшина Ие­у́съ, старѣ́йшина Иегло́мъ, старѣ́йшина Коре́й: сі́и старѣ́йшины Оливемы́, дще́ре Ана́ни, жены́ Иса́вли,
сі́и сы́нове Иса́вли и сі́и старѣ́йшины и́хъ, сі́и су́ть сы́нове Едо́мли.
Сі́и же сы́нове Сии́ра Хорре́ова жи́в­шаго на земли́: Лота́нъ, Сова́лъ, Севего́нъ, Ана́
и Дисо́нъ, и Аса́ръ и Рисо́нъ: сі́и старѣ́йшины Хорре́ова сы́на Сии́ра въ земли́ Едо́мстѣй.
Бы́ша же сы́нове Лота́ни: Хорри́ и Ема́нъ, сестра́ же Лота́ня Ѳамна́.
Сі́и же сы́нове Сова́ловы: Гола́мъ и Манаха́ѳъ, и Геви́лъ и Софа́ръ и Ома́ръ.
И сі́и сы́нове Севего́ни: Аiе́ и Ана́: се́й е́сть Ана́, и́же обрѣ́те Иами́нь въ пусты́ни, егда́ пася́ше подъяре́мники {мски́} Севего́на, отца́ сво­его́.
Сі́и же сы́нове Ана́ни: Дисо́нъ и Оливема́, дщи́ Ана́ня.
Сі́и же сы́нове Дисо́новы: Амада́ и Асва́нъ, и Иѳра́нъ и Харра́нъ.
Сі́и же сы́нове Аса́ровы: Валаа́мъ и Зука́мъ, и Ука́мъ и Ука́нъ.
Сі́и же сы́нове Рисо́новы: О́съ и Ара́нъ.
Сі́и же старѣ́йшины Хорри́овы: старѣ́йшина Лота́нъ, старѣ́йшина Сова́лъ, старѣ́йшина Севего́нъ, старѣ́йшина Ана́,
старѣ́йшина Дисо́нъ, старѣ́йшина Аса́ръ, старѣ́йшина Рисо́нъ: сі́и старѣ́йшины Хорри́овы во о́бластехъ и́хъ въ земли́ Едо́мли.
И сі́и ца́рiе ца́р­ст­вовав­шiи во Едо́мѣ, пре́жде ца́р­ст­вованiя царе́й во Изра́или:
и ца́р­ст­вова во Едо́мѣ Вала́къ, сы́нъ Вео́ровъ: и́мя же гра́ду его́ Ден­нава́.
У́мре же Вала́къ, и ца́рь бы́сть по не́мъ Иова́въ, сы́нъ За́ринъ от­ Восо́рры.
У́мре же Иова́въ, и ца́рь бы́сть по не́мъ Асо́мъ от­ земли́ Ѳемано́ни.
У́мре же Асо́мъ, и бы́сть ца́рь по не́мъ Ада́дъ сы́нъ Вара́довъ, и́же изсѣче́ Мадiа́ма на по́ли Моа́вли: и́мя же гра́ду его́ Гетѳе́мъ.
У́мре же Ада́дъ, и ца́рь бы́сть по не́мъ Самада́ от­ Массекка́са.
У́мре же Самада́, и ца́рь бы́сть по не́мъ Сау́лъ изъ Роово́ѳа, и́же е́сть бли́зъ рѣки́.
У́мре же Сау́лъ, и ца́рь бы́сть по не́мъ Ваален­но́нъ, сы́нъ Ахово́рь.
У́мре же Ваален­но́нъ сы́нъ Ахово́рь, и ца́рь бы́сть по не́мъ Ара́дъ, сы́нъ Вара́довъ: и и́мя гра́ду его́ Фого́ръ, и́мя же женѣ́ его́ Метевеи́ль, дще́рь Матраи́ѳа, сы́на Мезоо́вля.
Сiя́ имена́ старѣ́йшинъ Иса́влихъ въ племенѣ́хъ и́хъ, по мѣ́сту и́хъ, во страна́хъ и́хъ и въ язы́цѣхъ и́хъ: старѣ́йшина Ѳамна́, старѣ́йшина Гола́, старѣ́йшина Иеѳе́ръ,
старѣ́йшина Оливема́, старѣ́йшина Ила́, старѣ́йшина Фино́нъ,
старѣ́йшина Кене́зъ, старѣ́йшина Ѳема́нъ, старѣ́йшина Маза́ръ,
старѣ́йшина Магедiи́лъ, старѣ́йшина Зафо́й: сі́и старѣ́йшины Едо́мли, живу́щiи въ земли́ при­­тяжа́нiя и́хъ: се́й Иса́въ оте́цъ Едо́мль.
Всели́ся же Иа́ковъ въ земли́, идѣ́же обита́ Исаа́къ, оте́цъ его́, въ земли́ Ханаа́ни.
Сі́и же ро́ди Иа́ковли. Ио́сифъ же бя́ше седми­на́­де­ся­ти лѣ́тъ, пасы́й о́вцы отца́ сво­его́ съ бра́тiею сво­е́ю, ю́нъ сы́й, съ сынми́ Ва́ллы и съ сынми́ Зе́лфы, же́нъ отца́ сво­его́: нанесо́ша же на Ио́сифа злу́ клевету́ ко Изра́илю отцу́ сво­ему́.
Иа́ковъ же любля́ше Ио́сифа па́че всѣ́хъ сыно́въ сво­и́хъ, я́ко сы́нъ въ ста́рости ему́ бы́сть: и сотвори́ ему́ ри́зу пе́стру.
Ви́дѣв­ше же бра́тiя его́, я́ко лю́битъ его́ оте́цъ па́че всѣ́хъ сыно́въ сво­и́хъ, воз­ненави́дѣша его́ и не можа́ху глаго́лати къ нему́ ничто́же ми́рно.
Ви́дѣвъ же Ио́сифъ со́нъ, повѣ́да и́ бра́тiи сво­е́й
и рече́ и́мъ: послу́шайте сна́ сего́, его́же ви́дѣхъ:
мнѣ́хъ ва́съ вя́жущихъ снопы́ средѣ́ по́ля: и воста́ мо́й сно́пъ и ста́ пря́мо, ва́ши же снопы́ обрати́в­шеся поклони́шася мо­ему́ снопу́.
Рѣ́ша же ему́ бра́тiя его́: еда́ ца́р­ст­вуя ца́р­ст­вовати бу́деши надъ на́ми, или́ госпо́д­ст­вуя госпо́д­ст­вовати бу́деши надъ на́ми? И при­­ложи́ша еще́ ненави́дѣти его́ сно́въ ра́ди его́ и ра́ди слове́съ его́.
Ви́дѣ же со́нъ другі́й и повѣ́да его́ отцу́ сво­ему́ и бра́тiи сво­е́й, и рече́: се́, ви́дѣхъ другі́й со́нъ: а́ки бы со́лнце и луна́ и едино­на́­де­сять звѣ́здъ покланя́хуся мнѣ́.
И запрети́ ему́ оте́цъ его́ и рече́ ему́: что́ со́нъ се́й, его́же еси́ ви́дѣлъ? Еда́ при­­ше́дше прiи́демъ а́зъ и ма́ти твоя́ и бра́тiя твоя́ поклони́тися тебѣ́ до земли́?
Позави́дѣша же ему́ бра́тiя его́: оте́цъ же его́ соблюде́ сло́во сiе́.
Отидо́ша же бра́тiя его́ пасти́ о́вцы отца́ сво­его́ въ Cихе́мъ.
И рече́ Изра́иль ко Ио́сифу: еда́ бра́тiя твоя́ не пасу́тъ въ Cихе́мѣ? Гряди́, да послю́ тя къ ни́мъ. Рече́ же ему́: се́, а́зъ.
Рече́ же ему́ Изра́иль: ше́дъ, ви́ждь, а́ще здра́в­ст­вуютъ бра́тiя твоя́ и о́вцы, и повѣ́ждь ми́. И посла́ его́ от­ юдо́ли Хевро́ни. И прiи́де въ Cихе́мъ:
и обрѣ́те его́ человѣ́къ заблужда́юща на по́ли: вопроси́ же его́ человѣ́къ глаго́ля: чесого́ и́щеши?
О́нъ же рече́: бра́тiи мо­ея́ ищу́: повѣ́ждь ми́, гдѣ́ пасу́тъ.
Рече́ же ему́ человѣ́къ: от­идо́ша от­сю́ду: слы́шахъ бо и́хъ глаго́лющихъ: по́йдемъ въ Доѳаи́мъ. И и́де Ио́сифъ вслѣ́дъ бра́тiи сво­ея́ и обрѣ́те я́ въ Доѳаи́мѣ.
Предузрѣ́ша же его́ издале́че, пре́жде при­­ближе́нiя его́ къ ни́мъ, и злѣ́ умы́слиша уби́ти его́:
рече́ же кі́йждо къ бра́ту сво­ему́: се́, снови́децъ о́ный и́детъ:
ны́нѣ у́бо прiиди́те, убiе́мъ его́ и вве́ржимъ его́ во еди́нъ от­ рво́въ, и рече́мъ: звѣ́рь лю́тъ снѣде́ его́: и у́зримъ, что́ бу́дутъ со́нiя его́.
Слы́шавъ же Руви́мъ, отъ­я́ его́ изъ ру́къ и́хъ и рече́: не убiе́мъ его́ на души́.
Рече́ же и́мъ Руви́мъ: не пролі́йте кро́ве, вве́рзите его́ во еди́нъ от­ рво́въ си́хъ, и́же въ пусты́ни, руки́ же не воз­ложи́те на него́: [тща́­шеся бо] я́ко да изы́метъ его́ от­ ру́къ и́хъ и от­да́стъ его́ отцу́ сво­ему́.
Бы́сть же егда́ прiи́де Ио́сифъ къ бра́тiи сво­е́й, совлеко́ша со Ио́сифа ри́зу пе́струю, я́же на не́мъ,
и по­е́мше его́ вверго́ша въ ро́въ: ро́въ же то́щь, воды́ не имя́ше.
И сѣдо́ша я́сти хлѣ́бъ, и воз­зрѣ́в­ше очи́ма ви́дѣша, и се́, пу́тницы Исма́илтяне идя́ху от­ Галаа́да, и велблю́ды и́хъ по́лны ѳимiа́ма и рити́ны {ту́къ масти́тый изъ дрѣ́ва теку́щiй} и ста́кти: идя́ху же везу́ще во Еги́петъ.
Рече́ же Иу́да ко бра́тiи сво­е́й: ка́я по́льза, а́ще убiе́мъ бра́та на́­шего и скры́емъ кро́вь его́?
Гряди́те продади́мъ его́ Исма́илтяномъ си́мъ: ру́цѣ же на́ши да не бу́дутъ на не́мъ, я́ко бра́тъ на́шъ и пло́ть на́ша е́сть. Послу́шаша же бра́тiя его́.
И мимо­идо́ша человѣ́цы Мадiа́мстiи купцы́: и извлеко́ша и воз­ведо́ша Ио́сифа изъ ро́ва, и прода́ша Ио́сифа Исма́илтяномъ на два́десять златни́цъ. И поведо́ша Ио́сифа во Еги́петъ.
Возврати́ся же Руви́мъ къ ро́ву и не узрѣ́ Ио́сифа въ ро́вѣ: и растерза́ ри́зы своя́,
и прiи́де ко бра́тiи сво­е́й и рече́: о́трочища нѣ́сть, а́зъ же ка́мо иду́ ктому́?
Взе́мше же ри́зу Ио́сифову, закла́ша ко́злище от­ ко́зъ и пома́заша ри́зу кро́вiю:
и посла́ша ри́зу пе́струю, и при­­несо́ша ко отцу́ сво­ему́ и реко́ша: сiю́ обрѣто́хомъ: познава́й, а́ще ри́за сы́на тво­его́ е́сть, или́ ни́?
И позна́ ю́ и рече́: ри́за сы́на мо­его́ е́сть: звѣ́рь лю́тъ снѣде́ его́: звѣ́рь восхи́ти Ио́сифа.
И растерза́ Иа́ковъ ри́зы своя́, и воз­ложи́ вре́тище на чре́сла своя́, и пла́кашеся сы́на сво­его́ дни́ мно́ги.
Собра́шася же вси́ сы́нове его́ и дще́ри и прiидо́ша утѣ́шити его́: и не хотя́ше утѣ́шитися, глаго́ля: я́ко сни́ду къ сы́ну мо­ему́ сѣ́туя во а́дъ. И пла́кася о не́мъ оте́цъ его́.
Мадiа́не же прода́ша Ио́сифа во Еги́петъ Пентефрі́ю евну́ху фарао́нову, архимаги́ру.
Бы́сть же въ то́ вре́мя, отъи́де Иу́да от­ бра́тiи сво­ея́ и прiи́де къ человѣ́ку нѣ́ко­ему Одоллами́тину, ему́же и́мя Ира́съ:
и ви́дѣ та́мо Иу́да дще́рь человѣ́ка Ханане́йска, е́йже и́мя Сава́: и поя́тъ ю́, и вни́де къ не́й:
и заче́нши роди́ сы́на, и нарече́ и́мя ему́ И́ръ:
и заче́нши еще́ роди́ сы́на и нарече́ и́мя ему́ Авна́нъ:
и при­­ложи́в­ши роди́ сы́на [тре́тiяго] и нарече́ и́мя Сило́мъ: сiя́ же бѣ́ въ Ха́свѣ, егда́ роди́ си́хъ.
И поя́ Иу́да жену́ И́ру пе́рвенцу сво­ему́, е́йже и́мя Ѳама́рь.
Бы́сть же И́ръ пе́рвенецъ Иу́динъ зо́лъ предъ Го́сподемъ: и уби́ его́ Бо́гъ.
Рече́ же Иу́да Авна́ну: вни́ди къ женѣ́ бра́та тво­его́ и совокупи́ся съ не́ю, и воз­ста́ви сѣ́мя бра́ту тво­ему́.
Позна́въ же Авна́нъ, я́ко не ему́ бу́детъ сѣ́мя, бы́сть егда́ вхожда́­ше къ женѣ́ бра́та сво­его́, пролива́­ше [сѣ́мя] на зе́млю, е́же не да́ти сѣ́мене бра́ту сво­ему́:
зло́ же яви́ся предъ Бо́гомъ, я́ко сотвори́ сiе́: и умертви́ и сего́.
Рече́ же Иу́да Ѳама́ри, невѣ́стцѣ сво­е́й [по сме́рти дву́ сыно́въ сво­и́хъ]: сѣди́ вдово́ю въ дому́ отца́ тво­его́, до́ндеже вели́къ бу́детъ Сило́мъ, сы́нъ мо́й. Рече́ бо [во умѣ́ си́]: да не когда́ у́мретъ и се́й, я́коже и бра́тiя его́. Отше́дши же Ѳама́рь, сѣдя́ше въ дому́ отца́ сво­его́.
Умно́жишася же дні́е, и у́мре Сава́, жена́ Иу́дина. И утѣ́шився Иу́да, взы́де къ стригу́щымъ о́вцы его́ са́мъ, и Ира́съ па́стырь его́ Одоллами́тинъ, во Ѳа́мну.
И воз­вѣсти́ша Ѳама́ри невѣ́стцѣ его́, глаго́люще: се́, све́коръ тво́й восхо́дитъ во Ѳа́мну стрищи́ о́вцы своя́.
Она́ же све́ргши ри́зы вдов­ст­ва́ съ себе́, облече́ся въ ри́зу лѣ́тнюю и украси́ся, и сѣ́де предъ враты́ Ена́ни, я́же су́ть на пути́ Ѳа́мны: вѣ́дяше бо, я́ко вели́къ бы́сть Сило́мъ: се́й же не даде́ ея́ ему́ въ жену́.
И ви́дѣвъ ю́ Иу́да, воз­мнѣ́ ю́ блудни́цу бы́ти: покры́ бо лице́ свое́, и не позна́ ея́.
Уклони́ся же къ не́й путе́мъ и рече́ е́й: попусти́ ми вни́ти къ себѣ́. Не позна́ бо, я́ко невѣ́стка ему́ е́сть. Она́ же рече́: что́ ми да́си, а́ще вни́деши ко мнѣ́?
О́нъ же рече́: а́зъ тебѣ́ послю́ ко́злище ко́зъ от­ ове́цъ мо­и́хъ. Она́ же рече́: а́ще да́си ми́ зало́гъ, до́ндеже при́шлеши.
О́нъ же рече́: кі́й зало́гъ тебѣ́ да́мъ? Она́ же рече́: пе́рстень тво́й и гри́вну, и же́злъ и́же въ руцѣ́ тво­е́й. И даде́ е́й, и вни́де къ не́й, и зача́ во утро́бѣ от­ него́.
И воста́в­ши отъи́де, и све́рже ри́зу лѣ́тнюю съ себе́ и облече́ся въ ри́зы вдов­ст­ва́ сво­его́.
Посла́ же Иу́да ко́злище от­ ко́зъ руко́ю па́стыря сво­его́ Одоллами́тина взя́ти зало́гъ от­ жены́, и не обрѣ́те ея́.
Вопроси́ же муже́й мѣ́ста того́ и рече́ и́мъ: гдѣ́ е́сть блудни́ца бы́в­шая во Ена́нѣ на распу́тiи? И рѣ́ша: не бѣ́ здѣ́ блудни́ца.
И воз­врати́ся ко Иу́дѣ и рече́: не обрѣто́хъ: и человѣ́цы мѣ́ста того́ глаго́лютъ: нѣ́сть здѣ́ блудни́цы.
Рече́ же Иу́да: да и́мать та́: но да не когда́ посмѣю́т­ся на́мъ: а́зъ у́бо посла́хъ ко́злище сiе́, ты́ же не обрѣ́лъ еси́.
Бы́сть же по тре́хъ ме́сяцѣхъ, повѣ́даша Иу́дѣ, глаго́люще: соблуди́ Ѳама́рь невѣ́стка твоя́, и се́, во утро́бѣ и́мать от­ блуда́. Рече́ же Иу́да: изведи́те ю́, и да сожгу́тъ ю́.
Она́ же ведо́ма посла́ къ све́кру сво­ему́, глаго́лющи: от­ человѣ́ка, его́же сiя́ су́ть, а́зъ во утро́бѣ и́мамъ. И рече́: позна́й, чі́й пе́рстень и гри́вна и же́злъ се́й.
Позна́ же Иу́да и рече́: оправда́ся Ѳама́рь па́че мене́, я́ко не да́хъ ея́ Сило́му сы́ну мо­ему́. И не при­­ложи́ ктому́ позна́ти ю́.
Бы́сть же егда́ ражда́­ше, и бѣ́ста близня́та во утро́бѣ ея́.
Бы́сть же въ рожде́нiи ея́, еди́нъ про­изнесе́ ру́ку: взе́мши же ба́ба навяза́ на ру́ку его́ че́рвлень, глаго́лющи: се́й изы́детъ пе́рвый.
Егда́ же вовлече́ ру́ку, и а́бiе изы́де бра́тъ его́. Она́ же рече́: что́ пресѣче́ся тебе́ ра́ди прегражде́нiе? И прозва́ и́мя ему́ Фаре́съ.
И посе́мъ изы́де бра́тъ его́, ему́же бѣ́ на руцѣ́ его́ че́рвлень: и прозва́ и́мя ему́ За́ра.
Ио́сифъ же при­­веде́нъ бы́сть во Еги́петъ. И купи́ его́ Пентефрі́й евну́хъ фарао́новъ архимаги́ръ, му́жъ Еги́птянинъ, от­ ру́къ Исма́илтянъ, и́же при­­ведо́ша его́ та́мо.
И бя́ше Госпо́дь со Ио́сифомъ: и бя́ше му́жъ благополу́ченъ, и бы́сть въ дому́ господи́на сво­его́ Еги́птянина.
Вѣ́дяше же господи́нъ его́, я́ко Госпо́дь бѣ́ съ ни́мъ, и ели́ка твори́тъ, Госпо́дь благо­устроя́етъ въ руку́ его́.
И обрѣ́те Ио́сифъ благода́ть предъ господи́номъ сво­и́мъ и благо­угоди́ ему́: и поста́ви его́ надъ до́момъ сво­и́мъ, и вся́, ели́ка бы́ша ему́, даде́ въ ру́ки Ио́сифовы.
Бы́сть же егда́ поста́ви его́ надъ до́момъ сво­и́мъ и надъ всѣ́ми, ели́ка имѣ́яше, и благослови́ Госпо́дь до́мъ Еги́птянина Ио́сифа ра́ди: и бы́сть благослове́нiе Госпо́дне на все́мъ имѣ́нiи его́ въ дому́ и въ се́лѣхъ его́.
И предаде́ вся́, ели́ка бы́ша ему́, въ ру́ки Ио́сифовы: и не вѣ́дяше от­ су́щихъ у себе́ ничто́же, кромѣ́ хлѣ́ба, его́же ядя́ше са́мъ: и бя́ше Ио́сифъ до́бръ о́бразомъ и красе́нъ взо́ромъ зѣло́.
И бы́сть по словесѣ́хъ си́хъ, и воз­ложи́ жена́ господи́на его́ о́чи своя́ на Ио́сифа и рече́: пребу́ди со мно́ю.
О́нъ же не хотя́ше и рече́ женѣ́ господи́на сво­его́: а́ще господи́нъ мо́й не вѣ́сть мене́ ра́ди ничто́же въ дому́ сво­е́мъ, и вся́, ели́ка су́ть ему́, вдаде́ въ ру́цѣ мо­и́,
и ничто́ е́сть вы́ше мене́ въ дому́ се́мъ, ниже́ изъя́то бы́сть от­ мене́ что́-либо, кромѣ́ тебе́, поне́же ты́ жена́ ему́ еси́: и ка́ко сотворю́ глаго́лъ злы́й се́й и согрѣшу́ предъ Бо́гомъ?
Егда́ же Ио́сифу глаго́лаше де́нь от­ дне́, и не послу́шаше ея́ е́же спа́ти и бы́ти съ не́ю.
Бы́сть же сицевы́й нѣ́кiй де́нь, и вни́де Ио́сифъ въ до́мъ дѣ́лати дѣла́ своя́, и никто́же бя́ше от­ су́щихъ въ дому́ вну́трь:
и ухвати́ его́ за ри́зы, глаго́лющи: ля́зи со мно́ю. И оста́вивъ ри́зы своя́ въ руку́ ея́, убѣже́ и изы́де во́нъ.
И бы́сть егда́ ви́дѣ, я́ко оста́вль ри́зы своя́ въ рука́хъ ея́, бѣжа́ и изы́де во́нъ:
и воз­зва́ су́щихъ въ дому́ и рече́ и́мъ глаго́лющи: ви́дите, введе́ на́мъ о́трока Евре́ина наруга́тися на́мъ: вни́де ко мнѣ́, глаго́ля: преспи́ со мно́ю: и возопи́хъ гла́сомъ вели́кимъ:
и егда́ услы́ша о́нъ, я́ко воз­вы́сихъ гла́съ мо́й и возопи́хъ, оста́вль ри́зы своя́ у мене́, от­бѣже́ и изы́де во́нъ.
И удержа́ ри́зы у себе́, до́ндеже прiи́де господи́нъ въ до́мъ сво́й.
И повѣ́да ему́ по словесѣ́хъ си́хъ, глаго́лющи: вни́де ко мнѣ́ о́трокъ Евре́инъ, его́же вве́лъ еси́ къ на́мъ, поруга́тися мнѣ́, и рече́ ми: да бу́ду съ тобо́ю:
егда́ же услы́ша, я́ко воз­двиго́хъ гла́съ мо́й и возопи́хъ, оста́вль ри́зы своя́ у мене́, от­бѣже́ и изы́де во́нъ.
И бы́сть егда́ услы́ша господи́нъ его́ глаго́лы жены́ сво­ея́, ели́ка рече́ къ нему́, глаго́лющи: си́це сотвори́ ми о́трокъ тво́й: и разгнѣ́вася я́ростiю,
и взе́мъ господи́нъ Ио́сифа, вве́рже его́ въ темни́цу, въ мѣ́сто, идѣ́же у́зники царе́вы держа́т­ся та́мо въ тверды́ни.
И бя́ше Госпо́дь со Ио́сифомъ, и воз­лiя́ на него́ ми́лость, и даде́ ему́ благода́ть предъ нача́лнымъ стра́жемъ темни́чнымъ:
и вдаде́ старѣ́йшина страже́й темни́цу въ ру́цѣ Ио́сифу и всѣ́хъ вве́рженыхъ въ темни́цу: и вся́, ели́ка творя́ху та́мо, то́й бѣ́ творя́й.
Старѣ́йшина же страже́й темни́чныхъ ничто́же бѣ́ вѣ́дый его́ ра́ди: вся́ бо бы́ша въ рука́хъ Ио́сифовыхъ, зане́же Госпо́дь бя́ше съ ни́мъ: и ели́ка то́й творя́ше, Госпо́дь благопоспѣша́­ше въ руку́ его́.
Бы́сть же по словесѣ́хъ си́хъ, согрѣши́ старѣ́йшина вина́рскъ царя́ Еги́петска и старѣ́йшина жита́рскъ господи́ну сво­ему́ царю́ Еги́петскому.
И разгнѣ́вася фарао́нъ на о́ба евну́хи своя́, на старѣ́йшину вина́рска и на старѣ́йшину жита́рска,
и вве́рже и́хъ въ темни́цу во узи́лище, въ мѣ́сто, идѣ́же Ио́сифъ вве́рженъ бя́ше.
И вручи́ и́хъ старѣ́йшина темни́цы Ио́сифу, и предста́ и́мъ: и бѣ́ста дни́ [нѣ́кiя] въ темни́цѣ,
и ви́дѣста о́ба со́нъ во еди́ну но́щь: видѣ́нiе же со́н­ное старѣ́йшины вина́рска и старѣ́йшины жита́рска, и́же бѣ́ста царя́ Еги́петска, су́ще въ темни́цѣ, бя́ше сiе́.
Вни́де же къ ни́мъ Ио́сифъ зау́тра и ви́дѣ и́хъ, и бя́ху смуще́ни:
и вопроша́­ше евну́ховъ фарао́нихъ, и́же бы́ша съ ни́мъ въ темни́цѣ, у господи́на сво­его́, глаго́ля: что́, я́ко ли́ца ва́ша уны́ла дне́сь?
Они́ же рѣ́ша ему́: со́нъ ви́дѣхомъ, и разсужда́яй его́ нѣ́сть. Рече́ же и́мъ Ио́сифъ: еда́ не Бо́гомъ изъявле́нiе и́хъ е́сть? Повѣ́дите у́бо мнѣ́.
И повѣ́да старѣ́йшина вина́рскъ со́нъ сво́й Ио́сифу и рече́: во снѣ́ мо­е́мъ бя́ше виногра́дъ предо мно́ю:
въ виногра́дѣ же три́ лѣ́торасли, и то́й цвѣту́щь про­изнесе́ от­ра́сли, зрѣ́лы гро́зды ло́зныя:
и ча́ша фарао́нова въ руцѣ́ мо­е́й: и взя́хъ гре́знъ, и изжа́хъ о́ный въ ча́шу, и да́хъ ча́шу въ ру́ку фарао́ню.
И рече́ ему́ Ио́сифъ: сiе́ разсужде́нiе сему́: три́ лѣ́торасли три́ дни́ су́ть:
еще́ три́ дни́, и помяне́тъ фарао́нъ са́нъ тво́й, и па́ки поста́витъ тя́ въ старѣ́йшин­ство твое́ вина́рско, и пода́си ча́шу фарао́ну въ ру́ку его́ по са́ну тво­ему́ пе́рвому, я́коже бы́лъ еси́ виноче́рпчiй:
но помяни́ мя тобо́ю, егда́ бла́го ти́ бу́детъ, и сотвори́ши надо мно́ю ми́лость, и да помяне́ши о мнѣ́ фарао́ну, и изведе́ши мя́ от­ тверды́ни сея́:
я́ко татьбо́ю укра́денъ бы́хъ изъ земли́ Евре́йскiя, и здѣ́ ничто́ зло́ сотвори́хъ, но вверго́ша мя́ въ ро́въ се́й.
И ви́дѣ старѣ́йшина жита́рскъ, я́ко пря́мо разсуди́, и рече́ Ио́сифу: и а́зъ ви́дѣхъ со́нъ, и мня́хся три́ ко́шницы хлѣ́бовъ держа́ти на главѣ́ мо­е́й:
въ ко́шницѣ же ве́рхней от­ всѣ́хъ родо́въ, я́же фарао́нъ я́стъ, дѣ́ло хлѣ́бен­ное, и пти́цы небе́сныя ядя́ху та́я от­ ко́шницы, я́же на главѣ́ мо­е́й.
Отвѣща́въ же Ио́сифъ, рече́ ему́: сiе́ разсужде́нiе его́: три́ ко́шницы три́ дні́е су́ть:
еще́ три́ дні́е, и отъ­и́метъ фарао́нъ главу́ твою́ от­ тебе́ и повѣ́ситъ тя́ на дре́вѣ, и изъядя́тъ пти́цы небе́сныя пло́ть твою́ от­ тебе́.
Бы́сть же въ де́нь тре́тiй, де́нь рожде́нiя бя́ше фарао́ня, и творя́ше пи́ръ всѣ́мъ отроко́мъ сво­и́мъ: и помяну́ старѣ́йшин­ство старѣ́йшины вина́рска и старѣ́йшин­ство старѣ́йшины жита́рска, посредѣ́ о́трокъ сво­и́хъ:
и поста́ви старѣ́йшину вина́рска въ старѣ́йшин­ство его́: и подаде́ ча́шу въ ру́ку фарао́ню:
старѣ́йшину же жита́рска повѣ́си [на дре́вѣ], я́коже сказа́ и́ма Ио́сифъ.
И не помяну́ старѣ́йшина вина́рскъ Ио́сифа, но забы́ его́.
Бы́сть же по двою́ лѣ́ту дні́й, фарао́нъ ви́дѣ со́нъ: мня́шеся стоя́ти при­­ рѣцѣ́:
и се́, а́ки изъ рѣки́ исхожда́ху се́дмь кра́въ добры́ ви́домъ и избра́н­ны тѣлесы́, и пася́хуся по бре́гу:
другі́я же се́дмь кра́въ изыдо́ша по си́хъ изъ рѣки́, злы́ ви́домъ и тѣлесы́ ху́ды, и пася́хуся съ кра́вами по бре́гу рѣ́чному:
и поядо́ша се́дмь кра́вы злы́я и худы́я тѣлесы́ се́дмь кра́въ до́брыхъ ви́домъ и избра́н­ныхъ тѣлесы́: [и сiя́ неви́димы бы́ша, я́ко внидо́ша въ чре́сла и́хъ]. Воста́ же фарао́нъ.
И ви́дѣ со́нъ вторы́й: и се́, се́дмь кла́си исхожда́ху изъ сте́блiя еди́наго избра́н­ны и добры́:
друзі́и же се́дмь кла́си то́нцыи, истонче́ни вѣ́тромъ, израста́ху по ни́хъ:
и пожро́ша се́дмь кла́си то́нцыи и истонче́ни вѣ́тромъ се́дмь кла́совъ избра́н­ныхъ и по́лныхъ. Воста́ же фарао́нъ, и бя́ше со́нъ.
Бы́сть же зау́тра, и воз­мути́ся душа́ его́: и посла́въ, созва́ вся́ сказа́тели Еги́петскiя и вся́ му́дрыя его́: и повѣ́да и́мъ фарао́нъ со́нъ сво́й: и не бя́ше сказу́яй того́ фарао́ну.
И рече́ старѣ́йшина вина́рскъ къ фарао́ну, глаго́ля: грѣ́хъ мо́й воспомина́ю дне́сь:
фарао́нъ разгнѣ́вася на рабы́ своя́ и вве́рже на́съ въ темни́цу въ дому́ архимаги́ра, мене́ и старѣ́йшину жита́рска:
и ви́дѣхомъ со́нъ о́ба еди́ныя но́щи а́зъ и о́нъ, кі́йждо сво́й со́нъ ви́дѣхомъ:
бя́ше же та́мо съ на́ми ю́ноша, о́трокъ Евре́инъ архимаги́ровъ, и повѣ́дахомъ ему́, и разсуди́ на́мъ:
бы́сть же, я́коже сказа́ на́мъ, та́ко и случи́ся, мнѣ́ па́ки бы́ти во сво­е́мъ старѣ́йшин­ствѣ, а о́ному повѣ́шену.
Посла́въ же фарао́нъ, при­­зва́ Ио́сифа: и изведо́ша его́ изъ тверды́ни, и остриго́ша его́, и измѣни́ша ри́зы ему́, и прiи́де къ фарао́ну.
Рече́ же фарао́нъ Ио́сифу: со́нъ ви́дѣхъ, и сказу́яй его́ нѣ́сть: а́зъ же слы́шахъ о тебѣ́ глаго́лющихъ, я́ко слы́шавъ сны́ разсужда́еши ты́я.
Отвѣща́въ же Ио́сифъ фарао́ну, рече́: безъ Бо́га не от­вѣща́ет­ся спасе́нiе фарао́ну.
Рече́ же фарао́нъ Ио́сифу, глаго́ля: во снѣ́ мо­е́мъ мня́хся стоя́ти на бре́зѣ рѣ́чнѣмъ:
и а́ки изъ рѣки́ исхожда́ху се́дмь кра́вы добры́ ви́домъ и избра́н­ны тѣлесы́, и пася́хуся по бре́гу:
и се́, другі́я се́дмь кра́въ исхожда́ху вслѣ́дъ и́хъ изъ рѣки́, злы́ и недобры́ ви́домъ и ху́ды тѣлесы́, яковы́хъ не ви́дѣ таковы́хъ во все́й земли́ Еги́петстѣй ху́ждшихъ:
и изъядо́ша се́дмь кра́вы злы́я и худы́я се́дмь кра́въ пе́рвыхъ до́брыхъ и избра́н­ныхъ:
и внидо́ша во утро́бы и́хъ, и не яви́шася, я́ко внидо́ша во утро́бы и́хъ: и обли́чiя и́хъ зла́ бы́ша, я́ко и испе́рва. Воста́въ же, [па́ки] усну́хъ,
и ви́дѣхъ па́ки во снѣ́ мо­е́мъ, и а́ки се́дмь кла́си исхожда́ху изъ еди́наго сте́блiя по́лны и добры́:
друзі́и же се́дмь кла́си то́нцыи и вѣ́тромъ истонче́ни изница́ху вслѣ́дъ и́хъ:
и пожро́ша се́дмь кла́си то́нцыи и вѣ́тромъ истонче́ни се́дмь кла́совъ до́брыхъ и по́лныхъ. Рѣ́хъ у́бо сказа́телемъ, и не бы́сть повѣ́даяй мнѣ́ того́.
И рече́ Ио́сифъ фарао́ну: со́нъ фарао́новъ еди́нъ е́сть: ели́ка Бо́гъ твори́тъ, показа́ фарао́ну:
се́дмь кра́вы до́брыя се́дмь лѣ́тъ су́ть: и се́дмь кла́си до́брiи се́дмь лѣ́тъ су́ть: со́нъ фарао́новъ еди́нъ е́сть:
и се́дмь кра́вы худы́я, я́же изыдо́ша по си́хъ, се́дмь лѣ́тъ су́ть, и се́дмь кла́си то́нцыи и истонче́ни вѣ́тромъ се́дмь лѣ́тъ су́ть: бу́дутъ се́дмь лѣ́тъ гла́да:
сло́во же е́же рѣ́хъ фарао́ну, ели́ка Бо́гъ твори́тъ, показа́ фарао́ну:
се́, се́дмь лѣ́тъ при­­хо́дитъ, оби́лность мно́га во все́й земли́ Еги́петстѣй:
прiи́дутъ же се́дмь лѣ́тъ гла́да по си́хъ, и забу́дутъ сы́тости бу́дущiя во все́мъ Еги́птѣ, и погуби́тъ гла́дъ зе́млю,
и не позна́ет­ся оби́лiе на земли́ от­ гла́да бу́дущаго по си́хъ: си́ленъ бо бу́детъ зѣло́:
повтори́ся же со́нъ фарао́ну два́жды, я́ко и́стин­но бу́детъ сло́во е́же от­ Бо́га, и ускори́тъ Бо́гъ сотвори́ти о́но:
ны́нѣ у́бо усмотри́ человѣ́ка му́дра и смы́слена и поста́ви его́ надъ земле́ю Еги́петскою:
и да сотвори́тъ фарао́нъ и поста́витъ мѣстонача́лники по земли́, и да собира́ютъ пя́тую ча́сть от­ всѣ́хъ плодо́въ земли́ Еги́петскiя седми́ лѣ́тъ оби́лныхъ,
и да соберу́тъ вся́кую пи́щу седми́ лѣ́тъ гряду́щихъ до́брыхъ си́хъ: и да собере́т­ся пшени́ца подъ ру́ку фарао́ню, пи́ща во градѣ́хъ да храни́т­ся:
и бу́детъ пи́ща соблюде́на земли́ на се́дмь лѣ́тъ гла́дныхъ, я́же и́мутъ бы́ти въ земли́ Еги́петстѣй, да не потреби́т­ся земля́ въ гла́дѣ.
Уго́дно же бы́сть сло́во предъ фарао́номъ и предъ всѣ́ми рабы́ его́.
И рече́ фарао́нъ всѣ́мъ рабо́мъ сво­и́мъ: еда́ обря́щемъ человѣ́ка сицева́го, и́же и́мать Ду́ха Бо́жiя въ себѣ́?
Рече́ же фарао́нъ Ио́сифу: поне́же показа́ Бо́гъ тебѣ́ вся́ сiя́, нѣ́сть человѣ́ка мудрѣ́йша и смы́слен­нѣйша па́че тебе́:
ты́ бу́деши въ дому́ мо­е́мъ, и у́стъ тво­и́хъ да послу́шаютъ вси́ лю́дiе мо­и́, ра́звѣ престо́ломъ а́зъ бо́лѣе тебе́ бу́ду.
Рече́ же фарао́нъ Ио́сифу: се́, поставля́ю тя́ дне́сь надъ все́ю земле́ю Еги́петскою.
И сне́мъ фарао́нъ пе́рстень съ руки́ сво­ея́, воз­ложи́ его́ на ру́ку Ио́сифову, и облече́ его́ въ ри́зу червле́ну, и воз­ложи́ гри́вну зла́ту на вы́ю его́,
и всади́ его́ на колесни́цу свою́ втору́ю, и проповѣ́да предъ ни́мъ проповѣ́дникъ: и поста́ви его́ надъ все́ю земле́ю Еги́петскою.
Рече́ же фарао́нъ Ио́сифу: а́зъ фарао́нъ: безъ тебе́ не воз­дви́гнетъ руки́ сво­ея́ никто́же во все́й земли́ Еги́петстѣй.
И нарече́ фарао́нъ и́мя Ио́сифу Псонѳомфани́хъ: и даде́ ему́ Асене́ѳу, дще́рь Петефрі́а жреца́ Илiопо́ль­скаго, ему́ въ жену́.
Ио́сифъ же бя́ше лѣ́тъ три́десяти, егда́ предста́ фарао́ну царю́ Еги́петскому. Изы́де же Ио́сифъ от­ лица́ фарао́ня и про́йде всю́ зе́млю Еги́петскую.
И сотвори́ земля́ въ седми́ лѣ́тѣхъ оби́лну жа́тву.
И собра́ вся́кую пи́щу седми́ лѣ́тъ, въ ни́хже бя́ше оби́лность въ земли́ Еги́петстѣй: и положи́ пи́щу во градѣ́хъ: пи́щы по́ль гра́да, су́щихъ о́крестъ его́, положи́ въ не́мъ.
И собра́ Ио́сифъ пшени́цу я́ко песо́къ морскі́й мно́гу зѣло́, до́ндеже не можа́ху исчести́: безъ числа́ бо бя́ше.
Ио́сифу же бѣ́ста два́ сы́на, пре́жде при­­ше́­ст­вiя седми́ лѣ́тъ гла́дныхъ, и́хже роди́ ему́ Асене́ѳа, дще́рь Петефрі́а жреца́ Илiопо́ль­ска:
нарече́ же Ио́сифъ и́мя пе́рвенцу Манассі́а, [глаго́ля:] я́ко забы́ти мнѣ́ сотвори́ Бо́гъ вся́ болѣ́зни моя́, и вся́, я́же отца́ мо­его́.
И́мя же второ́му нарече́ Ефраи́мъ, [глаго́ля:] я́ко воз­расти́ мя Бо́гъ въ земли́ смире́нiя мо­его́.
Мину́ша же се́дмь лѣ́тъ оби́лныхъ, я́же бы́ша въ земли́ Еги́петстѣй,
и нача́ша се́дмь лѣ́тъ гла́дныхъ при­­ходи́ти, я́коже рече́ Ио́сифъ. И бы́сть гла́дъ по все́й земли́: во все́й же земли́ Еги́петстѣй бы́ша {предъ глаго́ломъ си́мъ бы́ша въ еди́нѣй Александрі́йстѣй не, но и то́ во вмѣсти́телныхъ} хлѣ́бы.
И взалка́ вся́ земля́ Еги́петская: возопи́ же наро́дъ къ фарао́ну о хлѣ́бѣхъ. Рече́ же фарао́нъ всѣ́мъ Еги́птяномъ: иди́те ко Ио́сифу, и е́же рече́тъ ва́мъ, сотвори́те.
И гла́дъ бя́ше на лицы́ всея́ земли́. Отве́рзе же Ио́сифъ вся́ жи́тницы, и продая́ше всѣ́мъ Еги́птяномъ:
и вся́ страны́ при­­хожда́ху во Еги́петъ, купова́ти ко Ио́сифу: обдержа́­ше бо гла́дъ всю́ зе́млю.
Ви́дѣвъ же Иа́ковъ, я́ко ку́пля е́сть [пшени́цы] во Еги́птѣ, рече́ сыно́мъ сво­и́мъ: почто́ не радите́?
Се́, слы́шахъ, я́ко е́сть пшени́ца во Еги́птѣ: иди́те та́мо и купи́те на́мъ ма́ло пи́щи, да жи́ви бу́демъ и не у́мремъ.
Идо́ша же бра́тiя Ио́сифовы де́сять купи́ти пшени́цы во Еги́петъ.
Венiами́на же, бра́та Ио́сифова, не от­пусти́ съ бра́тiею его́, рече́ бо: да не когда́ случи́т­ся [на пути́] ему́ зло́.
Прiидо́ша же сы́нове Изра́илевы купи́ти съ при­­ходя́щими: бя́ше бо гла́дъ въ земли́ Ханаа́нстѣй.
Ио́сифъ же бя́ше кня́зь земли́: се́й продая́ше всѣ́мъ лю́демъ земли́ [тоя́]. Прише́дше же бра́тiя Ио́сифовы, поклони́шася ему́ лице́мъ до земли́.
Ви́дѣвъ же Ио́сифъ бра́тiю свою́, позна́: и от­чужда́­шеся и́хъ, и глаго́лаше и́мъ же́стоко, и рече́ и́мъ: от­ку́ду прiидо́сте? Они́ же рѣ́ша: от­ земли́ Ханаа́нскiя купи́ти пи́щи.
Позна́ же Ио́сифъ бра́тiю свою́: они́ же не позна́ша его́.
И помяну́ Ио́сифъ сны́ своя́, я́же ви́дѣ о́нъ: и рече́ и́мъ: согляда́таи есте́, согля́дати путі́й страны́ [сея́] прiидо́сте.
Они́ же рѣ́ша: ни́, господи́не, раби́ тво­и́ прiидо́хомъ купи́ти пи́щи:
вси́ есмы́ сы́нове еди́наго человѣ́ка: ми́рницы есмы́, не су́ть раби́ тво­и́ согляда́таи.
Рече́ же и́мъ: ни́, но пути́ земли́ [сея́] прiидо́сте согля́дати.
Они́ же рѣ́ша: два­на́­де­сять есмы́ бра́тiя раби́ тво­и́ въ земли́ Ханаа́ни: и се́, ме́ншiй [от­ на́съ] со отце́мъ на́шимъ дне́сь, а друга́го нѣ́сть.
Рече́ же и́мъ Ио́сифъ: сiе́ е́сть, е́же реко́хъ ва́мъ, глаго́ля, я́ко согляда́таи есте́:
въ се́мъ явите́ся: та́ко ми́ здра́вiя фарао́ня, не изы́дете от­сю́ду, а́ще бра́тъ ва́шъ ме́ншiй не прiи́детъ сѣ́мо:
посли́те от­ себе́ еди́наго, и воз­ми́те бра́та ва́­шего: вы́ же держи́ми бу́дите, до́ндеже я́вѣ бу́дутъ словеса́ ва́ша, а́ще и́стин­ствуете, или́ ни́: а́ще же ни́, та́ко ми́ здра́вiя фарао́ня, во­и́стин­ну согляда́таи есте́.
И даде́ я́ подъ стра́жу на три́ дни́.
Рече́ же и́мъ въ де́нь тре́тiй: сiе́ сотвори́те, и жи́ви бу́дете: Бо́га бо а́зъ бою́ся:
а́ще ми́рницы есте́, бра́тъ ва́шъ да уде́ржит­ся еди́нъ подъ стра́жею: са́ми же иди́те и от­вези́те ку́пленую пшени́цу ва́шу,
и бра́та ва́­шего ме́ншаго при­­веди́те ко мнѣ́, и вѣ́рна бу́дутъ словеса́ ва́ша: а́ще же ни́, у́мрете. И сотвори́ша та́ко.
И рече́ кі́йждо къ бра́ту сво­ему́: е́й, во грѣсѣ́хъ бо есмы́ бра́та ра́ди на́­шего, я́ко презрѣ́хомъ скорбѣ́нiе души́ его́, егда́ моля́шеся на́мъ, и не послу́шахомъ его́: и сего́ ра́ди прiи́де на ны́ скорбѣ́нiе сiе́.
Отвѣща́въ же Руви́мъ, рече́ и́мъ: не рѣ́хъ ли ва́мъ, глаго́ля: не преоби́дите дѣ́тища? И не послу́шасте мене́: и се́, кро́вь его́ взыску́ет­ся.
Ті́и же не вѣ́дѣша, я́ко разумѣ́етъ Ио́сифъ: толма́чь бо между́ и́ми бя́ше.
Отврати́вся же от­ ни́хъ, пропла́кася Ио́сифъ: и па́ки прiи́де къ ни́мъ и рече́ и́мъ. И поя́ Симео́на от­ ни́хъ, и связа́ его́ предъ ни́ми.
Повелѣ́ же Ио́сифъ напо́лнити сосу́ды и́хъ пшени́цы и воз­врати́ти сребро́ и́хъ кому́ждо во вре́тище свое́ и да́ти и́мъ бра́шно на пу́ть. И бы́сть и́мъ та́ко.
И воз­ложи́в­ше пшени́цу на ослы́ своя́, от­идо́ша от­ту́ду.
Отрѣши́въ же еди́нъ вре́тище свое́ да́ти пи́щу осло́мъ сво­и́мъ, идѣ́же ста́ша, и ви́дѣ у́золъ сребра́ сво­его́, и бѣ́ верху́ у́стiя вре́тищнаго.
И рече́ бра́тiи сво­е́й: воз­вращено́ ми е́сть сребро́, и се́, сiе́ во вре́тищи мо­е́мъ. И ужасе́ся се́рдце и́хъ: и воз­мято́шася, дру́гъ ко дру́гу глаго́люще: что́ сiе́ сотвори́ Бо́гъ на́мъ?
Прiидо́ша же ко Иа́кову, отцу́ сво­ему́, въ зе́млю Ханаа́ню и повѣ́даша ему́ вся́ случи́в­шаяся и́мъ, глаго́люще:
глаго́ла му́жъ господи́нъ земли́ [о́ныя] къ на́мъ же́стоко и вве́рже на́съ въ темни́цу, а́ки согля́да­ю­щихъ зе́млю:
рѣ́хомъ же ему́: ми́рницы есмы́, нѣ́смы согляда́таи:
два­на́­де­сять бра́тiя есмы́, сы́нове отца́ на́­шего: еди́наго нѣ́сть, а ме́ншiй со отце́мъ на́шимъ дне́сь въ земли́ Ханаа́ни:
рече́ же на́мъ му́жъ господи́нъ земли́ [тоя́]: по сему́ увѣ́мъ, я́ко ми́рницы есте́: бра́та еди́наго оста́вите здѣ́ у мене́, а ку́пленую пшени́цу до́му ва́­шему взе́мше от­иди́те
и при­­веди́те ко мнѣ́ бра́та ва́­шего ме́ншаго: и увѣ́мъ, я́ко не согляда́таи есте́, но я́ко ми́рницы есте́: и бра́та ва́­шего от­да́мъ ва́мъ, и ку́плю твори́те въ земли́.
Бы́сть же егда́ испраздня́ху вре́тища своя́, и бя́ше у́золъ сребра́ во вре́тищи ко­его́ждо и́хъ: и ви́дѣша у́злы сребра́ сво­его́ са́ми и оте́цъ и́хъ, и убоя́шася.
Рече́ же и́мъ Иа́ковъ оте́цъ и́хъ: мене́ безча́дна сотвори́сте: Ио́сифа нѣ́сть, Симео́на нѣ́сть, и Венiами́на ли по́ймете? На мя́ бы́ша сiя́ вся́.
Рече́ же Руви́мъ отцу́ сво­ему́, глаго́ля: дво­и́хъ сыно́въ мо­и́хъ убі́й, а́ще не при­­веду́ его́ къ тебѣ́: да́ждь его́ въ ру́цѣ мо­и́, и а́зъ при­­веду́ его́ къ тебѣ́.
О́нъ же рече́: не по́йдетъ сы́нъ мо́й съ ва́ми, я́ко бра́тъ его́ у́мре, и то́й еди́нъ оста́: и случи́т­ся ему́ зло́ на пути́, въ о́ньже а́ще по́йдете, и сведе́те ста́рость мою́ съ печа́лiю во а́дъ.
Гла́дъ же одолѣ́ на земли́.
Бы́сть же егда́ сконча́ша пшени́цу яду́ще, ю́же при­­несо́ша изъ Еги́пта: и рече́ и́мъ оте́цъ и́хъ: па́ки ше́дше купи́те на́мъ ма́ло пи́щи.
Рече́ же ему́ Иу́да, глаго́ля: кля́твою засвидѣ́тел­ст­вова на́мъ му́жъ господи́нъ земли́ [тоя́] глаго́ля: не у́зрите лица́ мо­его́, а́ще бра́тъ ва́шъ ме́ншiй не прiи́детъ съ ва́ми:
а́ще у́бо по́слеши бра́та на́­шего съ на́ми, по́йдемъ и ку́пимъ тебѣ́ пи́щи:
а́ще же не по́слеши бра́та на́­шего съ на́ми, не по́йдемъ: му́жъ бо рече́ на́мъ, глаго́ля: не у́зрите лица́ мо­его́, а́ще бра́тъ ва́шъ ме́ншiй не прiи́детъ съ ва́ми.
Рече́ же Изра́иль: почто́ зло́ сотвори́сте ми́, повѣ́дав­ше му́жу, я́ко е́сть ва́мъ бра́тъ?
Они́ же рѣ́ша: вопроша́я вопроси́ на́съ му́жъ и ро́да на́­шего, глаго́ля: а́ще еще́ оте́цъ ва́шъ жи́въ е́сть, и а́ще е́сть ва́мъ бра́тъ? И повѣ́дахомъ ему́ по вопро́су сему́: еда́ вѣ́дѣхомъ, я́ко рече́тъ на́мъ: при­­веди́те бра́та ва́­шего?
Рече́ же Иу́да ко Изра́илю, отцу́ сво­ему́: от­пусти́ о́трочища со мно́ю: и воста́в­ше по́йдемъ, да жи́ви бу́демъ и не у́мремъ, и мы́ и ты́ и имѣ́нiе на́­ше:
а́зъ же воз­му́ его́: от­ руку́ мое́ю взыщи́ его́: а́ще не при­­веду́ его́ къ тебѣ́, и поста́влю его́ предъ тобо́ю, грѣ́шенъ бу́ду къ тебѣ́ вся́ дни́:
а́ще бо бы́хомъ не уме́длили, уже́ воз­врати́лися бы два́жды.
Рече́ же и́мъ Изра́иль оте́цъ и́хъ: а́ще та́ко е́сть, сiе́ сотвори́те: воз­ми́те от­ плодо́въ земны́хъ въ сосу́ды своя́ и донеси́те человѣ́ку да́ры, рити́ну {ту́къ масти́тый изъ дре́ва теку́щiй}, ме́дъ, ѳимiа́ма же и ста́кти, и тереви́нѳъ и орѣ́хи:
и сребро́ сугу́бо воз­ми́те въ ру́цѣ сво­и́, и сребро́ обрѣ́тен­ное во вре́тищахъ ва́шихъ воз­врати́те съ собо́ю, да не ка́ко невѣ́дѣнiе е́сть:
и бра́та сво­его́ по­ими́те, и воста́в­ше иди́те къ му́жу:
Бо́гъ же мо́й да да́стъ ва́мъ благода́ть предъ му́жемъ и от­пу́ститъ бра́та ва́­шего еди́наго, и Венiами́на: а́зъ бо я́коже обезча́дѣхъ, обезча́дѣхъ.
Взе́мше же му́жiе да́ры сiя́, и сребро́ сугу́бое взя́ша въ ру́цѣ сво­и́, и Венiами́на: и воста́в­ше прiидо́ша во Еги́петъ, и ста́ша предъ Ио́сифомъ.
Ви́дѣ же и́хъ Ио́сифъ, и Венiами́на бра́та сво­его́ единома́терня, и рече́ стро­и́телю до́му сво­его́: введи́ му́жы [сiя́] въ до́мъ, и заколи́ от­ скота́, и угото́вай: со мно́ю бо я́сти и́мутъ му́жiе [сі́и] хлѣ́бъ въ полу́дне.
Сотвори́ же человѣ́къ, я́коже рече́ Ио́сифъ, и введе́ му́жы въ до́мъ Ио́сифовъ.
Ви́дѣв­ше же му́жiе, я́ко введо́ша и́хъ въ до́мъ Ио́сифовъ, рѣ́ша: сребра́ ра́ди воз­враще́н­наго во вре́тищахъ на́шихъ пе́рвѣе, вво́дятъ ны́, е́же бы оклевета́ти на́съ и нанести́ на ны́, да по́ймутъ на́съ въ рабы́, и ослы́ на́шя.
Приступи́в­ше же къ человѣ́ку су́щему надъ до́момъ Ио́сифовымъ, реко́ша ему́ при­­ вратѣ́хъ до́му,
глаго́люще: мо́лимъ тя́, господи́не: прiидо́хомъ пе́рвѣе купи́ти пи́щи:
бы́сть же егда́ прiидо́хомъ на ста́нъ и от­рѣши́хомъ вре́тища своя́, и се́, сребро́ ко­его́ждо во вре́тищи его́: то́е сребро́ на́­ше вѣ́сомъ воз­врати́хомъ ны́нѣ рука́ми на́шими:
и сребро́ друго́е при­несо́хомъ съ собо́ю купи́ти пи́щи: не вѣ́мы, кто́ вложи́ сребро́ во вре́тища на́ша.
Рече́ же и́мъ: ми́ръ ва́мъ, не бо́йтеся: Бо́гъ ва́шъ и Бо́гъ оте́цъ ва́шихъ даде́ ва́мъ сокро́вища во вре́тищахъ ва́шихъ: а сребро́ ва́­ше за прiя́тое имѣ́ю. И изведе́ къ ни́мъ Симео́на:
и при­­несе́ во́ду омы́ти но́зѣ и́мъ, и даде́ па́жити осло́мъ и́хъ.
Угото́ваша же да́ры, до́ндеже прiи́детъ Ио́сифъ въ полу́дне: слы́шаша бо, я́ко та́мо и́мать обѣ́дати.
Прiи́де же Ио́сифъ въ до́мъ: и при­­несо́ша ему́ да́ры, я́же имя́ху въ рука́хъ сво­и́хъ, въ до́мъ: и поклони́шася ему́ лице́мъ до земли́.
И вопроси́ и́хъ: здра́ви ли есте́? И рече́ и́мъ: здра́въ ли е́сть оте́цъ ва́шъ, ста́рецъ, его́же реко́сте, еще́ ли жи́въ е́сть?
Они́ же реко́ша: здра́въ е́сть ра́бъ тво́й, оте́цъ на́шъ, еще́ жи́въ е́сть. И рече́: благослове́нъ человѣ́къ о́ный Бо́гу. И при­­ни́кше поклони́шася ему́.
Воззрѣ́въ же очи́ма сво­и́ма Ио́сифъ, ви́дѣ Венiами́на бра́та сво­его́ единома́терня и рече́: се́й ли е́сть бра́тъ ва́шъ юнѣ́йшiй, его́же реко́сте ко мнѣ́ при­­вести́? И рече́: Бо́гъ да поми́луетъ тя́, ча́до.
Возмути́ся же Ио́сифъ: подви́жеся бо утро́ба его́ о бра́тѣ сво­е́мъ, и иска́­ше пла́кати: в­ше́дъ же въ ло́жницу, пла́кася та́мо.
И умы́въ лице́, изше́дъ удержа́ся и рече́: предложи́те хлѣ́бы.
И предложи́ша ему́ еди́ному, и о́нымъ осо́бно, и Еги́птяномъ, и́же съ ни́мъ ядя́ху, осо́бно: не можа́ху бо Еги́птяне я́сти хлѣ́ба со Евре́и: ме́рзость бо е́сть Еги́птяномъ [вся́къ пасту́хъ о́вчiй].
Сѣдо́ша же пря́мо ему́ пе́рвенецъ по старѣ́йшин­ству сво­ему́ и ме́ншiй по ме́нше­ст­ву сво­ему́, и дивля́хуся му́жiе кі́йждо ко бра́ту сво­ему́:
и взя́ша ча́сти от­ него́ къ себѣ́: вя́щшая же бы́сть ча́сть Венiами́нова па́че всѣ́хъ часте́й пятери́цею, не́же о́ныхъ: пи́ша же и упи́шася съ ни́мъ.
Синодальный
Авраам, Сарра и Авимелех, царь Герарский.
Авраам поднялся оттуда к югу и поселился между Кадесом и между Суром; и был на время в Гераре.
И сказал Авраам о Сарре, жене своей: она сестра моя. [Ибо он боялся сказать, что это жена его, чтобы жители города того не убили его за нее.] И послал Авимелех, царь Герарский, и взял Сарру.
И пришел Бог к Авимелеху ночью во сне и сказал ему: вот, ты умрешь за женщину, которую ты взял, ибо она имеет мужа.
Авимелех же не прикасался к ней и сказал: Владыка! неужели Ты погубишь [не знавший сего] и невинный народ?
Не сам ли он сказал мне: она сестра моя? И она сама сказала: он брат мой. Я сделал это в простоте сердца моего и в чистоте рук моих.
И сказал ему Бог во сне: и Я знаю, что ты сделал сие в простоте сердца твоего, и удержал тебя от греха предо Мною, потому и не допустил тебя прикоснуться к ней;
теперь же возврати жену мужу, ибо он пророк и помолится о тебе, и ты будешь жив; а если не возвратишь, то знай, что непременно умрешь ты и все твои.
И встал Авимелех утром рано, и призвал всех рабов своих, и пересказал все слова сии в уши их; и люди сии [все] весьма испугались.
И призвал Авимелех Авраама и сказал ему: что ты с нами сделал? чем согрешил я против тебя, что ты навел было на меня и на царство мое великий грех? Ты сделал со мною дела, каких не делают.
И сказал Авимелех Аврааму: что ты имел в виду, когда делал это дело?
Авраам сказал: я подумал, что нет на месте сем страха Божия, и убьют меня за жену мою;
да она и подлинно сестра мне: она дочь отца моего, только не дочь матери моей; и сделалась моею женою;
когда Бог повел меня странствовать из дома отца моего, то я сказал ей: сделай со мною сию милость, в какое ни придем мы место, везде говори обо мне: это брат мой.
И взял Авимелех [серебра тысячу сиклей и] мелкого и крупного скота, и рабов и рабынь, и дал Аврааму; и возвратил ему Сарру, жену его.
И сказал Авимелех [Аврааму]: вот, земля моя пред тобою; живи, где тебе угодно.
И Сарре сказал: вот, я дал брату твоему тысячу сиклей серебра; вот, это тебе покрывало для очей пред всеми, которые с тобою, и пред всеми ты оправдана.
И помолился Авраам Богу, и исцелил Бог Авимелеха, и жену его, и рабынь его, и они стали рождать;
ибо заключил Господь всякое чрево в доме Авимелеха за Сарру, жену Авраамову.
1 Рождение Саррою Исаака; 9 изгнание Агари с Измаилом в пустыню; 22 союз Авимелеха с Авраамом в Вирсавии.
И призрел Господь на Сарру, как сказал; и сделал Господь Сарре, как говорил.
Сарра зачала и родила Аврааму сына в старости его во время, о котором говорил ему Бог;
и нарек Авраам имя сыну своему, родившемуся у него, которого родила ему Сарра, Исаак;
и обрезал Авраам Исаака, сына своего, в восьмой день, как заповедал ему Бог.
Авраам был ста лет, когда родился у него Исаак, сын его.
И сказала Сарра: смех сделал мне Бог; кто ни услышит обо мне, рассмеется.
И сказала: кто сказал бы Аврааму: Сарра будет кормить детей грудью? ибо в старости его я родила сына.
Дитя выросло и отнято от груди; и Авраам сделал большой пир в тот день, когда Исаак [сын его] отнят был от груди.
И увидела Сарра, что сын Агари Египтянки, которого она родила Аврааму, насмехается [над ее сыном, Исааком],
и сказала Аврааму: выгони эту рабыню и сына ее, ибо не наследует сын рабыни сей с сыном моим Исааком.
И показалось это Аврааму весьма неприятным ради сына его [Измаила].
Но Бог сказал Аврааму: не огорчайся ради отрока и рабыни твоей; во всем, что скажет тебе Сарра, слушайся голоса ее, ибо в Исааке наречется тебе семя;
и от сына рабыни Я произведу [великий] народ, потому что он семя твое.
Авраам встал рано утром, и взял хлеба и мех воды, и дал Агари, положив ей на плечи, и отрока, и отпустил ее. Она пошла, и заблудилась в пустыне Вирсавии;
и не стало воды в мехе, и она оставила отрока под одним кустом
и пошла, села вдали, в расстоянии на один выстрел из лука. Ибо она сказала: не хочу видеть смерти отрока. И она села [поодаль] против [него], и подняла вопль, и плакала;
и услышал Бог голос отрока [оттуда, где он был]; и Ангел Божий с неба воззвал к Агари и сказал ей: что с тобою, Агарь? не бойся; Бог услышал голос отрока оттуда, где он находится;
встань, подними отрока и возьми его за руку, ибо Я произведу от него великий народ.
И Бог открыл глаза ее, и она увидела колодезь с водою [живою], и пошла, наполнила мех водою и напоила отрока.
И Бог был с отроком; и он вырос, и стал жить в пустыне, и сделался стрелком из лука.
Он жил в пустыне Фаран; и мать его взяла ему жену из земли Египетской.
И было в то время, Авимелех с [Ахузафом невестоводителем и] Фихолом, военачальником своим, сказал Аврааму: с тобою Бог во всем, что ты ни делаешь;
и теперь поклянись мне здесь Богом, что ты не обидишь ни меня, ни сына моего, ни внука моего; и как я хорошо поступал с тобою, так и ты будешь поступать со мною и землею, в которой ты гостишь.
И сказал Авраам: я клянусь.
И Авраам упрекал Авимелеха за колодезь с водою, который отняли рабы Авимелеховы.
Авимелех же сказал [ему]: не знаю, кто это сделал, и ты не сказал мне; я даже и не слыхал о том доныне.
И взял Авраам мелкого и крупного скота и дал Авимелеху, и они оба заключили союз.
И поставил Авраам семь агниц из стада мелкого скота особо.
Авимелех же сказал Аврааму: на что здесь сии семь агниц [из стада овец], которых ты поставил особо?
[Авраам] сказал: семь агниц сих возьми от руки моей, чтобы они были мне свидетельством, что я выкопал этот колодезь.
Потому и назвал он сие место: Вирсавия, ибо тут оба они клялись
и заключили союз в Вирсавии. И встал Авимелех, и [Ахузаф, невестоводитель его, и] Фихол, военачальник его, и возвратились в землю Филистимскую.
И насадил [Авраам] при Вирсавии рощу и призвал там имя Господа, Бога вечного.
И жил Авраам в земле Филистимской, как странник, дни многие.
1 Готовность Авраама принести в жертву Исаака. 15 Благословение Божие Аврааму, его семени и всем народам. 20 Дети Нахора.
И было, после сих происшествий Бог искушал Авраама и сказал ему: Авраам! Он сказал: вот я.
Бог сказал: возьми сына твоего, единственного твоего, которого ты любишь, Исаака; и пойди в землю Мориа и там принеси его во всесожжение на одной из гор, о которой Я скажу тебе.
Авраам встал рано утром, оседлал осла своего, взял с собою двоих из отроков своих и Исаака, сына своего; наколол дров для всесожжения, и встав пошел на место, о котором сказал ему Бог.
На третий день Авраам возвел очи свои, и увидел то место издалека.
И сказал Авраам отрокам своим: останьтесь вы здесь с ослом, а я и сын пойдем туда и поклонимся, и возвратимся к вам.
И взял Авраам дрова для всесожжения, и возложил на Исаака, сына своего; взял в руки огонь и нож, и пошли оба вместе.
И начал Исаак говорить Аврааму, отцу своему, и сказал: отец мой! Он отвечал: вот я, сын мой. Он сказал: вот огонь и дрова, где же агнец для всесожжения?
Авраам сказал: Бог усмотрит Себе агнца для всесожжения, сын мой. И шли далее оба вместе.
И пришли на место, о котором сказал ему Бог; и устроил там Авраам жертвенник, разложил дрова и, связав сына своего Исаака, положил его на жертвенник поверх дров.
И простер Авраам руку свою и взял нож, чтобы заколоть сына своего.
Но Ангел Господень воззвал к нему с неба и сказал: Авраам! Авраам! Он сказал: вот я.
Ангел сказал: не поднимай руки твоей на отрока и не делай над ним ничего, ибо теперь Я знаю, что боишься ты Бога и не пожалел сына твоего, единственного твоего, для Меня.
И возвел Авраам очи свои и увидел: и вот, позади овен, запутавшийся в чаще рогами своими. Авраам пошел, взял овна и принес его во всесожжение вместо [Исаака], сына своего.
И нарек Авраам имя месту тому: Иегова-ире*. Посему и ныне говорится: на горе Иеговы усмотрится. //*Господь усмотрит.
И вторично воззвал к Аврааму Ангел Господень с неба
и сказал: Мною клянусь, говорит Господь, что, так как ты сделал сие дело, и не пожалел сына твоего, единственного твоего, [для Меня,]
то Я благословляя благословлю тебя и умножая умножу семя твое, как звезды небесные и как песок на берегу моря; и овладеет семя твое городами врагов своих;
и благословятся в семени твоем все народы земли за то, что ты послушался гласа Моего.
И возвратился Авраам к отрокам своим, и встали и пошли вместе в Вирсавию; и жил Авраам в Вирсавии.
После сих происшествий Аврааму возвестили, сказав: вот, и Милка родила Нахору, брату твоему, сынов:
Уца, первенца его, Вуза, брата сему, Кемуила, отца Арамова,
Кеседа, Хазо, Пилдаша, Идлафа и Вафуила;
от Вафуила родилась Ревекка. Восьмерых сих [сынов] родила Милка Нахору, брату Авраамову;
и наложница его, именем Реума, также родила Теваха, Гахама, Тахаша и Мааху.
1 Смерть Сарры. 3 Авраам покупает для её погребения пещеру Махпелу в Хевроне.
Жизни Сарриной было сто двадцать семь лет: вот лета жизни Сарриной;
и умерла Сарра в Кириаф-Арбе, [который на долине,] что ныне Хеврон, в земле Ханаанской. И пришел Авраам рыдать по Сарре и оплакивать ее.
И отошел Авраам от умершей своей, и говорил сынам Хетовым, и сказал:
я у вас пришлец и поселенец; дайте мне в собственность место для гроба между вами, чтобы мне умершую мою схоронить от глаз моих.
Сыны Хета отвечали Аврааму и сказали ему:
послушай нас, господин наш; ты князь Божий посреди нас; в лучшем из наших погребальных мест похорони умершую твою; никто из нас не откажет тебе в погребальном месте, для погребения [на нем] умершей твоей.
Авраам встал и поклонился народу земли той, сынам Хетовым;
и говорил им [Авраам] и сказал: если вы согласны, чтобы я похоронил умершую мою, то послушайте меня, попросите за меня Ефрона, сына Цохарова,
чтобы он отдал мне пещеру Махпелу, которая у него на конце поля его, чтобы за довольную цену отдал ее мне посреди вас, в собственность для погребения.
Ефрон же сидел посреди сынов Хетовых; и отвечал Ефрон Хеттеянин Аврааму вслух сынов Хета, всех входящих во врата города его, и сказал:
нет, господин мой, послушай меня: я даю тебе поле и пещеру, которая на нем, даю тебе, пред очами сынов народа моего дарю тебе ее, похорони умершую твою.
Авраам поклонился пред народом земли той
и говорил Ефрону вслух [всего] народа земли той и сказал: если послушаешь, я даю тебе за поле серебро; возьми у меня, и я похороню там умершую мою.
Ефрон отвечал Аврааму и сказал ему:
господин мой! послушай меня: земля стоит четыреста сиклей серебра; для меня и для тебя что это? похорони умершую твою.
Авраам выслушал Ефрона; и отвесил Авраам Ефрону серебра, сколько он объявил вслух сынов Хетовых, четыреста сиклей серебра, какое ходит у купцов.
И стало поле Ефроново, которое при Махпеле, против Мамре, поле и пещера, которая на нем, и все деревья, которые на поле, во всех пределах его вокруг,
владением Авраамовым пред очами сынов Хета, всех входящих во врата города его.
После сего Авраам похоронил Сарру, жену свою, в пещере поля в Махпеле, против Мамре, что ныне Хеврон, в земле Ханаанской.
Так достались Аврааму от сынов Хетовых поле и пещера, которая на нем, в собственность для погребения.
Раб по поручению Авраама приводит из города Нахора Ревекку, чтобы она была женою Исаака.
Авраам был уже стар и в летах преклонных. Господь благословил Авраама всем.
И сказал Авраам рабу своему, старшему в доме его, управлявшему всем, что у него было: положи руку твою под стегно мое
и клянись мне Господом, Богом неба и Богом земли, что ты не возьмешь сыну моему [Исааку] жены из дочерей Хананеев, среди которых я живу,
но пойдешь в землю мою, на родину мою [и к племени моему], и возьмешь [оттуда] жену сыну моему Исааку.
Раб сказал ему: может быть, не захочет женщина идти со мною в эту землю, должен ли я возвратить сына твоего в землю, из которой ты вышел?
Авраам сказал ему: берегись, не возвращай сына моего туда;
Господь, Бог неба [и Бог земли], Который взял меня из дома отца моего и из земли рождения моего, Который говорил мне и Который клялся мне, говоря: [тебе и] потомству твоему дам сию землю, – Он пошлет Ангела Своего пред тобою, и ты возьмешь жену сыну моему [Исааку] оттуда;
если же не захочет женщина идти с тобою [в землю сию], ты будешь свободен от сей клятвы моей; только сына моего не возвращай туда.
И положил раб руку свою под стегно Авраама, господина своего, и клялся ему в сем.
И взял раб из верблюдов господина своего десять верблюдов и пошел. В руках у него были также всякие сокровища господина его. Он встал и пошел в Месопотамию, в город Нахора,
и остановил верблюдов вне города, у колодезя воды, под вечер, в то время, когда выходят женщины черпать [воду],
и сказал: Господи, Боже господина моего Авраама! пошли ее сегодня навстречу мне и сотвори милость с господином моим Авраамом;
вот, я стою у источника воды, и дочери жителей города выходят черпать воду;
и девица, которой я скажу: наклони кувшин твой, я напьюсь, и которая скажет [мне]: пей, я и верблюдам твоим дам пить, [пока не напьются,] – вот та, которую Ты назначил рабу Твоему Исааку; и по сему узна́ю я, что Ты творишь милость с господином моим [Авраамом].
Еще не перестал он говорить [в уме своем], и вот, вышла Ревекка, которая родилась от Вафуила, сына Милки, жены Нахора, брата Авраамова, и кувшин ее на плече ее;
девица была прекрасна видом, дева, которой не познал муж. Она сошла к источнику, наполнила кувшин свой и пошла вверх.
И побежал раб навстречу ей и сказал: дай мне испить немного воды из кувшина твоего.
Она сказала: пей, господин мой. И тотчас спустила кувшин свой на руку свою и напоила его.
И, когда напоила его, сказала: я стану черпать и для верблюдов твоих, пока не напьются [все].
И тотчас вылила воду из кувшина своего в поило и побежала опять к колодезю почерпнуть [воды], и начерпала для всех верблюдов его.
Человек тот смотрел на нее с изумлением в молчании, желая уразуметь, благословил ли Господь путь его, или нет.
Когда верблюды перестали пить, тогда человек тот взял золотую серьгу, весом полсикля, и два запястья на руки ей, весом в десять сиклей золота;
[и спросил ее] и сказал: чья ты дочь? скажи мне, есть ли в доме отца твоего место нам ночевать?
Она сказала ему: я дочь Вафуила, сына Милки, которого она родила Нахору.
И еще сказала ему: у нас много соломы и корму, и есть место для ночлега.
И преклонился человек тот и поклонился Господу,
и сказал: благословен Господь Бог господина моего Авраама, Который не оставил господина моего милостью Своею и истиною Своею! Господь прямым путем привел меня к дому брата господина моего.
Девица побежала и рассказала об этом в доме матери своей.
У Ревекки был брат, именем Лаван. Лаван выбежал к тому человеку, к источнику.
И когда он увидел серьгу и запястья на руках у сестры своей и услышал слова Ревекки, сестры своей, которая говорила: так говорил со мною этот человек, – то пришел к человеку, и вот, он стоит при верблюдах у источника;
и сказал [ему]: войди, благословенный Господом; зачем ты стоишь вне? я приготовил дом и место для верблюдов.
И вошел человек. Лаван расседлал верблюдов и дал соломы и корму верблюдам, и воды умыть ноги ему и людям, которые были с ним;
и предложена была ему пища; но он сказал: не стану есть, доколе не скажу дела своего. И сказали: говори.
Он сказал: я раб Авраамов;
Господь весьма благословил господина моего, и он сделался великим: Он дал ему овец и волов, серебро и золото, рабов и рабынь, верблюдов и ослов;
Сарра, жена господина моего, уже состарившись, родила господину моему [одного] сына, которому он отдал все, что у него;
и взял с меня клятву господин мой, сказав: не бери жены сыну моему из дочерей Хананеев, в земле которых я живу,
а пойди в дом отца моего и к родственникам моим, и возьмешь [оттуда] жену сыну моему.
Я сказал господину моему: может быть, не пойдет женщина со мною.
Он сказал мне: Господь [Бог], пред лицем Которого я хожу, пошлет с тобою Ангела Своего и благоустроит путь твой, и возьмешь жену сыну моему из родных моих и из дома отца моего;
тогда будешь ты свободен от клятвы моей, когда сходишь к родственникам моим; и если они не дадут тебе, то будешь свободен от клятвы моей.
И пришел я ныне к источнику, и сказал: Господи, Боже господина моего Авраама! Если Ты благоустроишь путь, который я совершаю,
то вот, я стою у источника воды, [и дочери жителей города выходят черпать воду,] и девица, которая выйдет почерпать, и которой я скажу: дай мне испить немного из кувшина твоего,
и которая скажет мне: и ты пей, и верблюдам твоим я начерпаю, – вот жена, которую Господь назначил сыну господина моего [рабу Своему Исааку; и по сему узнаю я, что Ты творишь милость с господином моим Авраамом].
Еще не перестал я говорить в уме моем, и вот вышла Ревекка, и кувшин ее на плече ее, и сошла к источнику и почерпнула [воды]; и я сказал ей: напой меня.
Она тотчас спустила с себя кувшин свой [на руку свою] и сказала: пей, и верблюдов твоих я напою. И я пил, и верблюдов [моих] она напоила.
Я спросил ее и сказал: чья ты дочь? [скажи мне]. Она сказала: дочь Вафуила, сына Нахорова, которого родила ему Милка. И дал я серьги ей и запястья на руки ее.
И преклонился я и поклонился Господу, и благословил Господа, Бога господина моего Авраама, Который прямым путем привел меня, чтобы взять дочь брата господина моего за сына его.
И ныне скажите мне: намерены ли вы оказать милость и правду господину моему или нет? скажите мне, и я обращусь направо, или налево.
И отвечали Лаван и Вафуил и сказали: от Господа пришло это дело; мы не можем сказать тебе вопреки ни худого, ни доброго;
вот Ревекка пред тобою; возьми [ее] и пойди; пусть будет она женою сыну господина твоего, как сказал Господь.
Когда раб Авраамов услышал слова их, то поклонился Господу до земли.
И вынул раб серебряные вещи и золотые вещи и одежды и дал Ревекке; также и брату ее и матери ее дал богатые подарки.
И ели и пили он и люди, бывшие с ним, и переночевали. Когда же встали поутру, то он сказал: отпустите меня [и я пойду] к господину моему.
Но брат ее и мать ее сказали: пусть побудет с нами девица дней хотя десять, потом пойдешь.
Он сказал им: не удерживайте меня, ибо Господь благоустроил путь мой; отпустите меня, и я пойду к господину моему.
Они сказали: призовем девицу и спросим, что она скажет.
И призвали Ревекку и сказали ей: пойдешь ли с этим человеком? Она сказала: пойду.
И отпустили Ревекку, сестру свою, и кормилицу ее, и раба Авраамова, и людей его.
И благословили Ревекку и сказали ей: сестра наша! да родятся от тебя тысячи тысяч, и да владеет потомство твое жилищами врагов твоих!
И встала Ревекка и служанки ее, и сели на верблюдов, и поехали за тем человеком. И раб взял Ревекку и пошел.
А Исаак пришел из Беэр-лахай-рои, ибо жил он в земле полуденной.
При наступлении вечера Исаак вышел в поле поразмыслить, и возвел очи свои, и увидел: вот, идут верблюды.
Ревекка взглянула, и увидела Исаака, и спустилась с верблюда.
И сказала рабу: кто этот человек, который идет по полю навстречу нам? Раб сказал: это господин мой. И она взяла покрывало и покрылась.
Раб же сказал Исааку все, что сделал.
И ввел ее Исаак в шатер Сарры, матери своей, и взял Ревекку, и она сделалась ему женою, и он возлюбил ее; и утешился Исаак в печали по [Сарре,] матери своей.
1 Дети Авраама от Хеттуры. 5 Смерть и погребение Авраама. 12 Потомки Измаила. 19 Рождение Исава и Иакова. 27 Исав продает первородство Иакову за чечевичную похлебку.
И взял Авраам еще жену, именем Хеттуру.
Она родила ему Зимрана, Иокшана, Медана, Мадиана, Ишбака и Шуаха.
Иокшан родил Шеву, [Фемана] и Дедана. Сыны Дедана были: [Рагуил, Навдеил,] Ашурим, Летушим и Леюмим.
Сыны Мадиана: Ефа, Ефер, Ханох, Авида и Елдага. Все сии сыны Хеттуры.
И отдал Авраам все, что было у него, Исааку [сыну своему],
а сынам наложниц, которые были у Авраама, дал Авраам подарки и отослал их от Исаака, сына своего, еще при жизни своей, на восток, в землю восточную.
Дней жизни Авраамовой, которые он прожил, было сто семьдесят пять лет;
и скончался Авраам, и умер в старости доброй, престарелый и насыщенный [жизнью], и приложился к народу своему.
И погребли его Исаак и Измаил, сыновья его, в пещере Махпеле, на поле Ефрона, сына Цохара, Хеттеянина, которое против Мамре,
на поле [и в пещере], которые Авраам приобрел от сынов Хетовых. Там погребены Авраам и Сарра, жена его.
По смерти Авраама Бог благословил Исаака, сына его. Исаак жил при Беэр-лахай-рои.
Вот родословие Измаила, сына Авраамова, которого родила Аврааму Агарь Египтянка, служанка Саррина;
и вот имена сынов Измаиловых, имена их по родословию их: первенец Измаилов Наваиоф, за ним Кедар, Адбеел, Мивсам,
Мишма, Дума, Масса,
Хадад, Фема, Иетур, Нафиш и Кедма.
Сии суть сыны Измаиловы, и сии имена их, в селениях их, в кочевьях их. Это двенадцать князей племен их.
Лет же жизни Измаиловой было сто тридцать семь лет; и скончался он, и умер, и приложился к народу своему.
Они жили от Хавилы до Сура, что пред Египтом, как идешь к Ассирии. Они поселились пред лицем всех братьев своих.
Вот родословие Исаака, сына Авраамова. Авраам родил Исаака.
Исаак был сорока лет, когда он взял себе в жену Ревекку, дочь Вафуила Арамеянина из Месопотамии, сестру Лавана Арамеянина.
И молился Исаак Господу о [Ревекке] жене своей, потому что она была неплодна; и Господь услышал его, и зачала Ревекка, жена его.
Сыновья в утробе ее стали биться, и она сказала: если так будет, то для чего мне это? И пошла вопросить Господа.
Господь сказал ей: два племени во чреве твоем, и два различных народа произойдут из утробы твоей; один народ сделается сильнее другого, и больший будет служить меньшему.
И настало время родить ей: и вот близнецы в утробе ее.
Первый вышел красный, весь, как кожа, косматый; и нарекли ему имя Исав.
Потом вышел брат его, держась рукою своею за пяту Исава; и наречено ему имя Иаков. Исаак же был шестидесяти лет, когда они родились [от Ревекки].
Дети выросли, и стал Исав человеком искусным в звероловстве, человеком полей; а Иаков человеком кротким, живущим в шатрах.
Исаак любил Исава, потому что дичь его была по вкусу его, а Ревекка любила Иакова.
И сварил Иаков кушанье; а Исав пришел с поля усталый.
И сказал Исав Иакову: дай мне поесть красного, красного этого, ибо я устал. От сего дано ему прозвание: Едом.
Но Иаков сказал [Исаву]: продай мне теперь же свое первородство.
Исав сказал: вот, я умираю, что мне в этом первородстве?
Иаков сказал [ему]: поклянись мне теперь же. Он поклялся ему, и продал [Исав] первородство свое Иакову.
И дал Иаков Исаву хлеба и кушанья из чечевицы; и он ел и пил, и встал и пошел; и пренебрег Исав первородство.
1 Господь подтверждает Исааку обетование, данное Аврааму. 6 Авимелех, Исаак и Ревекка. 12 Исаак, разбогатев, вступает в союз с Авимелехом, селится в Беэр–шиве. 34 Жены хеттеянки Исава.
Был голод в земле, сверх прежнего голода, который был во дни Авраама; и пошел Исаак к Авимелеху, царю Филистимскому, в Герар.
Господь явился ему и сказал: не ходи в Египет; живи в земле, о которой Я скажу тебе,
странствуй по сей земле, и Я буду с тобою и благословлю тебя, ибо тебе и потомству твоему дам все земли сии и исполню клятву [Мою], которою Я клялся Аврааму, отцу твоему;
умножу потомство твое, как звезды небесные, и дам потомству твоему все земли сии; благословятся в семени твоем все народы земные,
за то, что Авраам [отец твой] послушался гласа Моего и соблюдал, что Мною заповедано было соблюдать: повеления Мои, уставы Мои и законы Мои.
Исаак поселился в Гераре.
Жители места того спросили о [Ревекке] жене его, и он сказал: это сестра моя; потому что боялся сказать: жена моя, чтобы не убили меня, думал он, жители места сего за Ревекку, потому что она прекрасна видом.
Но когда уже много времени он там прожил, Авимелех, царь Филистимский, посмотрев в окно, увидел, что Исаак играет с Ревеккою, женою своею.
И призвал Авимелех Исаака и сказал: вот, это жена твоя; как же ты сказал: она сестра моя? Исаак сказал ему: потому что я думал, не умереть бы мне ради ее.
Но Авимелех сказал [ему]: что это ты сделал с нами? едва один из народа [моего] не совокупился с женою твоею, и ты ввел бы нас в грех.
И дал Авимелех повеление всему народу, сказав: кто прикоснется к сему человеку и к жене его, тот предан будет смерти.
И сеял Исаак в земле той и получил в тот год ячменя во сто крат: так благословил его Господь.
И стал великим человек сей и возвеличивался больше и больше до того, что стал весьма великим.
У него были стада мелкого и стада крупного скота и множество пахотных полей, и Филистимляне стали завидовать ему.
И все колодези, которые выкопали рабы отца его при жизни отца его Авраама, Филистимляне завалили и засыпали землею.
И Авимелех сказал Исааку: удались от нас, ибо ты сделался гораздо сильнее нас.
И Исаак удалился оттуда, и расположился шатрами в долине Герарской, и поселился там.
И вновь выкопал Исаак колодези воды, которые выкопаны были во дни Авраама, отца его, и которые завалили Филистимляне по смерти Авраама [отца его]; и назвал их теми же именами, которыми назвал их [Авраам,] отец его.
И копали рабы Исааковы в долине [Герарской] и нашли там колодезь воды живой.
И спорили пастухи Герарские с пастухами Исаака, говоря: наша вода. И он нарек колодезю имя: Есек, потому что спорили с ним.
[Когда двинулся оттуда Исаак,] выкопали другой колодезь; спорили также и о нем; и он нарек ему имя: Ситна.
И он двинулся отсюда и выкопал иной колодезь, о котором уже не спорили, и нарек ему имя: Реховоф, ибо, сказал он, теперь Господь дал нам пространное место, и мы размножимся на земле.
Оттуда перешел он в Вирсавию.
И в ту ночь явился ему Господь и сказал: Я Бог Авраама, отца твоего; не бойся, ибо Я с тобою; и благословлю тебя и умножу потомство твое, ради [отца твоего] Авраама, раба Моего.
И он устроил там жертвенник и призвал имя Господа. И раскинул там шатер свой, и выкопали там рабы Исааковы колодезь, [в долине Герарской].
Пришел к нему из Герара Авимелех и Ахузаф, друг его, и Фихол, военачальник его.
Исаак сказал им: для чего вы пришли ко мне, когда вы возненавидели меня и выслали меня от себя?
Они сказали: мы ясно увидели, что Господь с тобою, и потому мы сказали: поставим между нами и тобою клятву и заключим с тобою союз,
чтобы ты не делал нам зла, как и мы не коснулись до тебя, а делали тебе одно доброе и отпустили тебя с миром; теперь ты благословен Господом.
Он сделал им пиршество, и они ели и пили.
И встав рано утром, поклялись друг другу; и отпустил их Исаак, и они пошли от него с миром.
В тот же день пришли рабы Исааковы и известили его о колодезе, который копали они, и сказали ему: мы нашли воду.
И он назвал его: Шива. Посему имя городу тому Беэршива [Вирсавия] до сего дня.
И был Исав сорока лет, и взял себе в жены Иегудифу, дочь Беэра Хеттеянина, и Васемафу, дочь Елона Хеттеянина;
и они были в тягость Исааку и Ревекке.
1 Исаак перед смертью хочет благословить Исава. 6 По наущению Ревекки Иаков обманом получает благословение. 30 Исав возвращается в гневе и получает другое благословение. 41 Угроза Исава Иакову, которого Ревекка отсылает из дому.
Когда Исаак состарился и притупилось зрение глаз его, он призвал старшего сына своего Исава и сказал ему: сын мой! Тот сказал ему: вот я.
[Исаак] сказал: вот, я состарился; не знаю дня смерти моей;
возьми теперь орудия твои, колчан твой и лук твой, пойди в поле, и налови мне дичи,
и приготовь мне кушанье, какое я люблю, и принеси мне есть, чтобы благословила тебя душа моя, прежде нежели я умру.
Ревекка слышала, когда Исаак говорил сыну своему Исаву. И пошел Исав в поле достать и принести дичи;
а Ревекка сказала [меньшему] сыну своему Иакову: вот, я слышала, как отец твой говорил брату твоему Исаву:
принеси мне дичи и приготовь мне кушанье; я поем и благословлю тебя пред лицем Господним, пред смертью моею.
Теперь, сын мой, послушайся слов моих в том, что я прикажу тебе:
пойди в стадо и возьми мне оттуда два козленка [молодых] хороших, и я приготовлю из них отцу твоему кушанье, какое он любит,
а ты принесешь отцу твоему, и он поест, чтобы благословить тебя пред смертью своею.
Иаков сказал Ревекке, матери своей: Исав, брат мой, человек косматый, а я человек гладкий;
может статься, ощупает меня отец мой, и я буду в глазах его обманщиком и наведу на себя проклятие, а не благословение.
Мать его сказала ему: на мне пусть будет проклятие твое, сын мой, только послушайся слов моих и пойди, принеси мне.
Он пошел, и взял, и принес матери своей; и мать его сделала кушанье, какое любил отец его.
И взяла Ревекка богатую одежду старшего сына своего Исава, бывшую у ней в доме, и одела [в нее] младшего сына своего Иакова;
а руки его и гладкую шею его обложила кожею козлят;
и дала кушанье и хлеб, которые она приготовила, в руки Иакову, сыну своему.
Он вошел к отцу своему и сказал: отец мой! Тот сказал: вот я; кто ты, сын мой?
Иаков сказал отцу своему: я Исав, первенец твой; я сделал, как ты сказал мне; встань, сядь и поешь дичи моей, чтобы благословила меня душа твоя.
И сказал Исаак сыну своему: что так скоро нашел ты, сын мой? Он сказал: потому что Господь Бог твой послал мне навстречу.
И сказал Исаак Иакову: подойди [ко мне], я ощупаю тебя, сын мой, ты ли сын мой Исав, или нет?
Иаков подошел к Исааку, отцу своему, и он ощупал его и сказал: голос, голос Иакова; а руки, руки Исавовы.
И не узнал его, потому что руки его были, как руки Исава, брата его, косматые; и благословил его
и сказал: ты ли сын мой Исав? Он отвечал: я.
Исаак сказал: подай мне, я поем дичи сына моего, чтобы благословила тебя душа моя. Иаков подал ему, и он ел; принес ему и вина, и он пил.
Исаак, отец его, сказал ему: подойди [ко мне], поцелуй меня, сын мой.
Он подошел и поцеловал его. И ощутил Исаак запах от одежды его и благословил его и сказал: вот, запах от сына моего, как запах от поля [полного], которое благословил Господь;
да даст тебе Бог от росы небесной и от тука земли, и множество хлеба и вина;
да послужат тебе народы, и да поклонятся тебе племена; будь господином над братьями твоими, и да поклонятся тебе сыны матери твоей; проклинающие тебя – прокляты; благословляющие тебя – благословенны!
Как скоро совершил Исаак благословение над Иаковом [сыном своим], и как только вышел Иаков от лица Исаака, отца своего, Исав, брат его, пришел с ловли своей.
Приготовил и он кушанье, и принес отцу своему, и сказал отцу своему: встань, отец мой, и поешь дичи сына твоего, чтобы благословила меня душа твоя.
Исаак же, отец его, сказал ему: кто ты? Он сказал: я сын твой, первенец твой, Исав.
И вострепетал Исаак весьма великим трепетом, и сказал: кто ж это, который достал [мне] дичи и принес мне, и я ел от всего, прежде нежели ты пришел, и я благословил его? он и будет благословен.
Исав, выслушав слова отца своего [Исаака], поднял громкий и весьма горький вопль и сказал отцу своему: отец мой! благослови и меня.
Но он сказал [ему]: брат твой пришел с хитростью и взял благословение твое.
И сказал [Исав]: не потому ли дано ему имя: Иаков, что он запнул меня уже два раза? Он взял первородство мое, и вот, теперь взял благословение мое. И еще сказал [Исав отцу своему]: неужели ты не оставил [и] мне благословения?
Исаак отвечал Исаву: вот, я поставил его господином над тобою и всех братьев его отдал ему в рабы; одарил его хлебом и вином; что же я сделаю для тебя, сын мой?
Но Исав сказал отцу своему: неужели, отец мой, одно у тебя благословение? благослови и меня, отец мой! И [как Исаак молчал,] возвысил Исав голос свой и заплакал.
И отвечал Исаак, отец его, и сказал ему: вот, от тука земли будет обитание твое и от росы небесной свыше;
и ты будешь жить мечом твоим и будешь служить брату твоему; будет же время, когда воспротивишься и свергнешь иго его с выи твоей.
И возненавидел Исав Иакова за благословение, которым благословил его отец его; и сказал Исав в сердце своем: приближаются дни плача по отце моем, и я убью Иакова, брата моего.
И пересказаны были Ревекке слова Исава, старшего сына ее; и она послала, и призвала младшего сына своего Иакова, и сказала ему: вот, Исав, брат твой, грозит убить тебя;
и теперь, сын мой, послушайся слов моих, встань, беги [в Месопотамию] к Лавану, брату моему, в Харран,
и поживи у него несколько времени, пока утолится ярость брата твоего,
пока утолится гнев брата твоего на тебя, и он позабудет, что ты сделал ему: тогда я пошлю и возьму тебя оттуда; для чего мне в один день лишиться обоих вас?
И сказала Ревекка Исааку: я жизни не рада от дочерей Хеттейских; если Иаков возьмет жену из дочерей Хеттейских, каковы эти, из дочерей этой земли, то к чему мне и жизнь?
1 Исаак отправляет Иакова к Лавану за женою. 6 Исав женится на дочери Измаила. 10 Сон Иакова; лестница, достигающая неба; обетование Божие Иакову. 16 Вефиль; обет Иакова.
И призвал Исаак Иакова и благословил его, и заповедал ему и сказал: не бери себе жены из дочерей Ханаанских;
встань, пойди в Месопотамию, в дом Вафуила, отца матери твоей, и возьми себе жену оттуда, из дочерей Лавана, брата матери твоей;
Бог же Всемогущий да благословит тебя, да расплодит тебя и да размножит тебя, и да будет от тебя множество народов,
и да даст тебе благословение Авраама [отца моего], тебе и потомству твоему с тобою, чтобы тебе наследовать землю странствования твоего, которую Бог дал Аврааму!
И отпустил Исаак Иакова, и он пошел в Месопотамию к Лавану, сыну Вафуила Арамеянина, к брату Ревекки, матери Иакова и Исава.
Исав увидел, что Исаак благословил Иакова и благословляя послал его в Месопотамию, взять себе жену оттуда, и заповедал ему, сказав: не бери жены из дочерей Ханаанских;
и что Иаков послушался отца своего и матери своей и пошел в Месопотамию.
И увидел Исав, что дочери Ханаанские не угодны Исааку, отцу его;
и пошел Исав к Измаилу и взял себе жену Махалафу, дочь Измаила, сына Авраамова, сестру Наваиофову, сверх других жен своих.
Иаков же вышел из Вирсавии и пошел в Харран,
и пришел на одно место, и остался там ночевать, потому что зашло солнце. И взял один из камней того места, и положил себе изголовьем, и лег на том месте.
И увидел во сне: вот, лестница стоит на земле, а верх ее касается неба; и вот, Ангелы Божии восходят и нисходят по ней.
И вот, Господь стоит на ней и говорит: Я Господь, Бог Авраама, отца твоего, и Бог Исаака; [не бойся]. Землю, на которой ты лежишь, Я дам тебе и потомству твоему;
и будет потомство твое, как песок земной; и распространишься к морю и к востоку, и к северу и к полудню; и благословятся в тебе и в семени твоем все племена земные;
и вот Я с тобою, и сохраню тебя везде, куда ты ни пойдешь; и возвращу тебя в сию землю, ибо Я не оставлю тебя, доколе не исполню того, что Я сказал тебе.
Иаков пробудился от сна своего и сказал: истинно Господь присутствует на месте сем; а я не знал!
И убоялся и сказал: как страшно сие место! это не иное что, как дом Божий, это врата небесные.
И встал Иаков рано утром, и взял камень, который он положил себе изголовьем, и поставил его памятником, и возлил елей на верх его.
И нарек [Иаков] имя месту тому: Вефиль*, а прежнее имя того города было: Луз. //*Дом Божий.
И положил Иаков обет, сказав: если [Господь] Бог будет со мною и сохранит меня в пути сем, в который я иду, и даст мне хлеб есть и одежду одеться,
и я в мире возвращусь в дом отца моего, и будет Господь моим Богом, –
то этот камень, который я поставил памятником, будет [у меня] домом Божиим; и из всего, что Ты, Боже, даруешь мне, я дам Тебе десятую часть.
1 Встреча Иакова с Рахилью и Лаваном. 15 Иаков служит Лавану семь лет за Лию и семь за Рахиль. 31 Дети Лии: Рувим, Симеон, Левий и Иуда.
И встал Иаков и пошел в землю сынов востока [к Лавану, сыну Вафуила Арамеянина, к брату Ревекки, матери Иакова и Исава].
И увидел: вот, на поле колодезь, и там три стада мелкого скота, лежавшие около него, потому что из того колодезя поили стада. Над устьем колодезя был большой камень.
Когда собирались туда все стада, отваливали камень от устья колодезя и поили овец; потом опять клали камень на свое место, на устье колодезя.
Иаков сказал им [пастухам]: братья мои! откуда вы? Они сказали: мы из Харрана.
Он сказал им: знаете ли вы Лавана, сына Нахорова? Они сказали: знаем.
Он еще сказал им: здравствует ли он? Они сказали: здравствует; и вот, Рахиль, дочь его, идет с овцами.
И сказал [Иаков]: вот, дня еще много; не время собирать скот; напойте овец и пойдите, пасите.
Они сказали: не можем, пока не соберутся все стада, и не отвалят камня от устья колодезя; тогда будем мы поить овец.
Еще он говорил с ними, как пришла Рахиль [дочь Лавана] с мелким скотом отца своего, потому что она пасла [мелкий скот отца своего].
Когда Иаков увидел Рахиль, дочь Лавана, брата матери своей, и овец Лавана, брата матери своей, то подошел Иаков, отвалил камень от устья колодезя и напоил овец Лавана, брата матери своей.
И поцеловал Иаков Рахиль и возвысил голос свой и заплакал.
И сказал Иаков Рахили, что он родственник отцу ее и что он сын Ревеккин. А она побежала и сказала отцу своему [всё сие].
Лаван, услышав о Иакове, сыне сестры своей, выбежал ему навстречу, обнял его и поцеловал его, и ввел его в дом свой; и он рассказал Лавану всё сие.
Лаван же сказал ему: подлинно ты кость моя и плоть моя. И жил у него Иаков целый месяц.
И Лаван сказал Иакову: неужели ты даром будешь служить мне, потому что ты родственник? скажи мне, что заплатить тебе?
У Лавана же было две дочери; имя старшей: Лия; имя младшей: Рахиль.
Лия была слаба глазами, а Рахиль была красива станом и красива лицем.
Иаков полюбил Рахиль и сказал: я буду служить тебе семь лет за Рахиль, младшую дочь твою.
Лаван сказал [ему]: лучше отдать мне ее за тебя, нежели отдать ее за другого кого; живи у меня.
И служил Иаков за Рахиль семь лет; и они показались ему за несколько дней, потому что он любил ее.
И сказал Иаков Лавану: дай жену мою, потому что мне уже исполнилось время, чтобы войти к ней.
Лаван созвал всех людей того места и сделал пир.
Вечером же взял [Лаван] дочь свою Лию и ввел ее к нему; и вошел к ней [Иаков].
И дал Лаван служанку свою Зелфу в служанки дочери своей Лии.
Утром же оказалось, что это Лия. И [Иаков] сказал Лавану: что это сделал ты со мною? не за Рахиль ли я служил у тебя? зачем ты обманул меня?
Лаван сказал: в нашем месте так не делают, чтобы младшую выдать прежде старшей;
окончи неделю этой, потом дадим тебе и ту за службу, которую ты будешь служить у меня еще семь лет других.
Иаков так и сделал и окончил неделю этой. И [Лаван] дал Рахиль, дочь свою, ему в жену.
И дал Лаван служанку свою Валлу в служанки дочери своей Рахили.
[Иаков] вошел и к Рахили, и любил Рахиль больше, нежели Лию; и служил у него еще семь лет других.
Господь [Бог] узрел, что Лия была нелюбима, и отверз утробу ее, а Рахиль была неплодна.
Лия зачала и родила [Иакову] сына, и нарекла ему имя: Рувим, потому что сказала она: Господь призрел на мое бедствие [и дал мне сына], ибо теперь будет любить меня муж мой.
И зачала [Лия] опять и родила [Иакову второго] сына, и сказала: Господь услышал, что я нелюбима, и дал мне и сего. И нарекла ему имя: Симеон.
И зачала еще и родила сына, и сказала: теперь-то прилепится ко мне муж мой, ибо я родила ему трех сынов. От сего наречено ему имя: Левий.
И еще зачала и родила сына, и сказала: теперь-то я восхвалю Господа. Посему нарекла ему имя Иуда. И перестала рождать.
1 Дети Валлы: Дан, Неффалим. Дети Зелфы: Гад, Асир. Дети Лии: Иссахар, Завулон, Дина. 22 Сын Рахили: Иосиф. 25 Договор Иакова с Лаваном о его награде. 37 Иаков увеличивает свои стада.
И увидела Рахиль, что она не рождает детей Иакову, и позавидовала Рахиль сестре своей, и сказала Иакову: дай мне детей, а если не так, я умираю.
Иаков разгневался на Рахиль и сказал [ей]: разве я Бог, Который не дал тебе плода чрева?
Она сказала: вот служанка моя Валла; войди к ней; пусть она родит на колени мои, чтобы и я имела детей от нее.
И дала она Валлу, служанку свою, в жену ему; и вошел к ней Иаков.
Валла [служанка Рахилина] зачала и родила Иакову сына.
И сказала Рахиль: судил мне Бог, и услышал голос мой, и дал мне сына. Посему нарекла ему имя: Дан.
И еще зачала и родила Валла, служанка Рахилина, другого сына Иакову.
И сказала Рахиль: борьбою сильною боролась я с сестрою моею и превозмогла. И нарекла ему имя: Неффалим.
Лия увидела, что перестала рождать, и взяла служанку свою Зелфу, и дала ее Иакову в жену, [и он вошел к ней].
И Зелфа, служанка Лиина, [зачала и] родила Иакову сына.
И сказала Лия: прибавилось. И нарекла ему имя: Гад.
И [еще зачала] Зелфа, служанка Лии, [и] родила другого сына Иакову.
И сказала Лия: к благу моему, ибо блаженною будут называть меня женщины. И нарекла ему имя: Асир.
Рувим пошел во время жатвы пшеницы, и нашел мандрагоровые яблоки в поле, и принес их Лии, матери своей. И Рахиль сказала Лии [сестре своей]: дай мне мандрагоров сына твоего.
Но [Лия] сказала ей: неужели мало тебе завладеть мужем моим, что ты домогаешься и мандрагоров сына моего? Рахиль сказала: так пусть он ляжет с тобою эту ночь, за мандрагоры сына твоего.
Иаков пришел с поля вечером, и Лия вышла ему навстречу и сказала: войди ко мне [сегодня], ибо я купила тебя за мандрагоры сына моего. И лег он с нею в ту ночь.
И услышал Бог Лию, и она зачала и родила Иакову пятого сына.
И сказала Лия: Бог дал возмездие мне за то, что я отдала служанку мою мужу моему. И нарекла ему имя: Иссахар [что значит возмездие].
И еще зачала Лия и родила Иакову шестого сына.
И сказала Лия: Бог дал мне прекрасный дар; теперь будет жить у меня муж мой, ибо я родила ему шесть сынов. И нарекла ему имя: Завулон.
Потом родила дочь и нарекла ей имя: Дина.
И вспомнил Бог о Рахили, и услышал ее Бог, и отверз утробу ее.
Она зачала и родила [Иакову] сына, и сказала [Рахиль]: снял Бог позор мой.
И нарекла ему имя: Иосиф, сказав: Господь даст мне и другого сына.
После того, как Рахиль родила Иосифа, Иаков сказал Лавану: отпусти меня, и пойду я в свое место, и в свою землю;
отдай [мне] жен моих и детей моих, за которых я служил тебе, и я пойду, ибо ты знаешь службу мою, какую я служил тебе.
И сказал ему Лаван: о, если бы я нашел благоволение пред очами твоими! я примечаю, что за тебя Господь благословил меня.
И сказал: назначь себе награду от меня, и я дам [тебе].
И сказал ему [Иаков]: ты знаешь, как я служил тебе, и каков стал скот твой при мне;
ибо мало было у тебя до меня, а стало много; Господь благословил тебя с приходом моим; когда же я буду работать для своего дома?
И сказал [ему Лаван]: что дать тебе? Иаков сказал [ему]: не давай мне ничего. Если только сделаешь мне, что́ я скажу, то я опять буду пасти и стеречь овец твоих.
Я пройду сегодня по всему стаду овец твоих; отдели из него всякий скот с крапинами и с пятнами, всякую скотину черную из овец, также с пятнами и с крапинами из коз. Такой скот будет наградою мне [и будет мой].
И будет говорить за меня пред тобою справедливость моя в следующее время, когда придешь посмотреть награду мою. Всякая из коз не с крапинами и не с пятнами, и из овец не черная, краденое это у меня.
Лаван сказал [ему]: хорошо, пусть будет по твоему слову.
И отделил в тот день козлов пестрых и с пятнами, и всех коз с крапинами и с пятнами, всех, на которых было несколько белого, и всех черных овец, и отдал на руки сыновьям своим;
и назначил расстояние между собою и между Иаковом на три дня пути. Иаков же пас остальной мелкий скот Лаванов.
И взял Иаков свежих прутьев тополевых, миндальных и яворовых, и вырезал на них [Иаков] белые полосы, сняв кору до белизны, которая на прутьях,
и положил прутья с нарезкою перед скотом в водопойных корытах, куда скот приходил пить, и где, приходя пить, зачинал пред прутьями.
И зачинал скот пред прутьями, и рождался скот пестрый, и с крапинами, и с пятнами.
И отделял Иаков ягнят и ставил скот лицем к пестрому и всему черному скоту Лаванову; и держал свои стада особо и не ставил их вместе со скотом Лавана.
Каждый раз, когда зачинал скот крепкий, Иаков клал прутья в корытах пред глазами скота, чтобы он зачинал пред прутьями.
А когда зачинал скот слабый, тогда он не клал. И доставался слабый скот Лавану, а крепкий Иакову.
И сделался этот человек весьма, весьма богатым, и было у него множество мелкого скота [и крупного скота], и рабынь, и рабов, и верблюдов, и ослов.
1 Иаков объявляет женам призыв Божий вернуться в родную землю; их согласие. 17 Иаков со своей семьей и стадами отправляется в путь тайно. 25 Лаван догоняет его. 43 Они заключают союз в Мицпе.
И услышал [Иаков] слова сынов Лавановых, которые говорили: Иаков завладел всем, что было у отца нашего, и из имения отца нашего составил все богатство сие.
И увидел Иаков лице Лавана, и вот, оно не таково к нему, как было вчера и третьего дня.
И сказал Господь Иакову: возвратись в землю отцов твоих и на родину твою; и Я буду с тобою.
И послал Иаков, и призвал Рахиль и Лию в поле, к стаду мелкого скота своего,
и сказал им: я вижу лице отца вашего, что оно ко мне не таково, как было вчера и третьего дня; но Бог отца моего был со мною;
вы сами знаете, что я всеми силами служил отцу вашему,
а отец ваш обманывал меня и раз десять переменял награду мою; но Бог не попустил ему сделать мне зло.
Когда сказал он, что скот с крапинами будет тебе в награду, то скот весь родил с крапинами. А когда он сказал: пестрые будут тебе в награду, то скот весь и родил пестрых.
И отнял Бог [весь] скот у отца вашего и дал [его] мне.
Однажды в такое время, когда скот зачинает, я взглянул и увидел во сне, и вот козлы [и овны], поднявшиеся на скот [на коз и овец] пестрые, с крапинами и пятнами.
Ангел Божий сказал мне во сне: Иаков! Я сказал: вот я.
Он сказал: возведи очи твои и посмотри: все козлы [и овны], поднявшиеся на скот [на коз и овец], пестрые, с крапинами и с пятнами, ибо Я вижу все, что Лаван делает с тобою;
Я Бог [явившийся тебе] в Вефиле, где ты возлил елей на памятник и где ты дал Мне обет; теперь встань, выйди из земли сей и возвратись в землю родины твоей [и Я буду с тобою].
Рахиль и Лия сказали ему в ответ: есть ли еще нам доля и наследство в доме отца нашего?
не за чужих ли он нас почитает? ибо он продал нас и съел даже серебро наше;
посему все [имение и] богатство, которое Бог отнял у отца нашего, есть наше и детей наших; итак делай все, что Бог сказал тебе.
И встал Иаков, и посадил детей своих и жен своих на верблюдов,
и взял с собою весь скот свой и все богатство свое, которое приобрел, скот собственный его, который он приобрел в Месопотамии, [и все свое,] чтобы идти к Исааку, отцу своему, в землю Ханаанскую.
И как Лаван пошел стричь скот свой, то Рахиль похитила идолов, которые были у отца ее.
Иаков же похитил сердце у Лавана Арамеянина, потому что не известил его, что удаляется.
И ушел со всем, что у него было; и, встав, перешел реку и направился к горе Галаад.
На третий день сказали Лавану [Арамеянину], что Иаков ушел.
Тогда он взял с собою [сынов и] родственников своих, и гнался за ним семь дней, и догнал его на горе Галаад.
И пришел Бог к Лавану Арамеянину ночью во сне и сказал ему: берегись, не говори Иакову ни доброго, ни худого.
И догнал Лаван Иакова; Иаков же поставил шатер свой на горе, и Лаван со сродниками своими поставил на горе Галаад.
И сказал Лаван Иакову: что ты сделал? для чего ты обманул меня, и увел дочерей моих, как плененных оружием?
зачем ты убежал тайно, и укрылся от меня, и не сказал мне? я отпустил бы тебя с веселием и с песнями, с тимпаном и с гуслями;
ты не позволил мне даже поцеловать внуков моих и дочерей моих; безрассудно ты сделал.
Есть в руке моей сила сделать вам зло; но Бог отца вашего вчера говорил ко мне и сказал: берегись, не говори Иакову ни хорошего, ни худого.
Но пусть бы ты ушел, потому что ты нетерпеливо захотел быть в доме отца твоего, – зачем ты украл богов моих?
Иаков отвечал Лавану и сказал: я боялся, ибо я думал, не отнял бы ты у меня дочерей своих [и всего моего].
[И сказал Иаков:] у кого найдешь богов твоих, тот не будет жив; при родственниках наших узнавай, что [есть твоего] у меня, и возьми себе. [Но он ничего у него не узнал.] Иаков не знал, что Рахиль [жена его] украла их.
И ходил Лаван в шатер Иакова, и в шатер Лии, и в шатер двух рабынь, [и обыскивал,] но не нашел. И, выйдя из шатра Лии, вошел в шатер Рахили.
Рахиль же взяла идолов, и положила их под верблюжье седло и села на них. И обыскал Лаван весь шатер; но не нашел.
Она же сказала отцу своему: да не прогневается господин мой, что я не могу встать пред тобою, ибо у меня обыкновенное женское. И [Лаван] искал [во всем шатре], но не нашел идолов.
Иаков рассердился и вступил в спор с Лаваном. И начал Иаков говорить и сказал Лавану: какая вина моя, какой грех мой, что ты преследуешь меня?
ты осмотрел у меня все вещи [в доме моем], что нашел ты из всех вещей твоего дома? покажи здесь пред родственниками моими и пред родственниками твоими; пусть они рассудят между нами обоими.
Вот, двадцать лет я был у тебя; овцы твои и козы твои не выкидывали; овнов стада твоего я не ел;
растерзанного зверем я не приносил к тебе, это был мой убыток; ты с меня взыскивал, днем ли что пропадало, ночью ли пропадало;
я томился днем от жара, а ночью от стужи, и сон мой убегал от глаз моих.
Таковы мои двадцать лет в доме твоем. Я служил тебе четырнадцать лет за двух дочерей твоих и шесть лет за скот твой, а ты десять раз переменял награду мою.
Если бы не был со мною Бог отца моего, Бог Авраама и страх Исаака, ты бы теперь отпустил меня ни с чем. Бог увидел бедствие мое и труд рук моих и вступился за меня вчера.
И отвечал Лаван и сказал Иакову: дочери – мои дочери; дети – мои дети; скот – мой скот, и все, что ты видишь, это мое: могу ли я что сделать теперь с дочерями моими и с детьми их, которые рождены ими?
Теперь заключим союз я и ты, и это будет свидетельством между мною и тобою. [При сем Иаков сказал ему: вот, с нами нет никого; смотри, Бог свидетель между мною и тобою.]
И взял Иаков камень и поставил его памятником.
И сказал Иаков родственникам своим: наберите камней. Они взяли камни, и сделали холм, и ели [и пили] там на холме. [И сказал ему Лаван: холм сей свидетель сегодня между мною и тобою.]
И назвал его Лаван: Иегар-Сагадуфа; а Иаков назвал его Галаадом.
И сказал Лаван [Иакову]: сегодня этот холм [и памятник, который я поставил,] между мною и тобою свидетель. Посему и наречено ему имя: Галаад,
также: Мицпа, оттого, что Лаван сказал: да надзирает Господь надо мною и над тобою, когда мы скроемся друг от друга;
если ты будешь худо поступать с дочерями моими, или если возьмешь жен сверх дочерей моих, то, хотя нет человека между нами, [который бы видел,] но смотри, Бог свидетель между мною и между тобою.
И сказал Лаван Иакову: вот холм сей и вот памятник, который я поставил между мною и тобою;
этот холм свидетель, и этот памятник свидетель, что ни я не перейду к тебе за этот холм, ни ты не перейдешь ко мне за этот холм и за этот памятник, для зла;
Бог Авраамов и Бог Нахоров да судит между нами, Бог отца их. Иаков поклялся страхом отца своего Исаака.
И заколол Иаков жертву на горе и позвал родственников своих есть хлеб; и они ели хлеб [и пили] и ночевали на горе.
И встал Лаван рано утром и поцеловал внуков своих и дочерей своих, и благословил их. И пошел и возвратился Лаван в свое место.
1 Иаков идет навстречу Исаву; посылает подарки впереди себя. 25 Некто борется ночью с Иаковом в Пенуэле, благословляет его и дает ему имя Израиль.
А Иаков пошел путем своим. [И, взглянув, увидел ополчение Божие ополчившееся.] И встретили его Ангелы Божии.
Иаков, увидев их, сказал: это ополчение Божие. И нарек имя месту тому: Маханаим.
И послал Иаков пред собою вестников к брату своему Исаву в землю Сеир, в область Едом,
и приказал им, сказав: так скажите господину моему Исаву: вот что говорит раб твой Иаков: я жил у Лавана и прожил доныне;
и есть у меня волы и ослы и мелкий скот, и рабы и рабыни; и я послал известить о себе господина моего [Исава], дабы приобрести [рабу твоему] благоволение пред очами твоими.
И возвратились вестники к Иакову и сказали: мы ходили к брату твоему Исаву; он идет навстречу тебе, и с ним четыреста человек.
Иаков очень испугался и смутился; и разделил людей, бывших с ним, и скот мелкий и крупный и верблюдов на два стана.
И сказал [Иаков]: если Исав нападет на один стан и побьет его, то остальной стан может спастись.
И сказал Иаков: Боже отца моего Авраама и Боже отца моего Исаака, Господи [Боже], сказавший мне: возвратись в землю твою, на родину твою, и Я буду благотворить тебе!
Недостоин я всех милостей и всех благодеяний, которые Ты сотворил рабу Твоему, ибо я с посохом моим перешел этот Иордан, а теперь у меня два стана.
Избавь меня от руки брата моего, от руки Исава, ибо я боюсь его, чтобы он, придя, не убил меня [и] матери с детьми.
Ты сказал: Я буду благотворить тебе и сделаю потомство твое, как песок морской, которого не исчислить от множества.
И ночевал там Иаков в ту ночь. И взял из того, что у него было, [и послал] в подарок Исаву, брату своему:
двести коз, двадцать козлов, двести овец, двадцать овнов,
тридцать верблюдиц дойных с жеребятами их, сорок коров, десять волов, двадцать ослиц, десять ослов.
И дал в руки рабам своим каждое стадо особо и сказал рабам своим: пойдите предо мною и оставляйте расстояние от стада до стада.
И приказал первому, сказав: когда брат мой Исав встретится тебе и спросит тебя, говоря: чей ты? и куда идешь? и чье это стадо [идет] пред тобою?
то скажи: раба твоего Иакова; это подарок, посланный господину моему Исаву; вот, и сам он за нами [идет].
То же [что первому] приказал он и второму, и третьему, и всем, которые шли за стадами, говоря: так скажите Исаву, когда встретите его;
и скажите: вот, и раб твой Иаков [идет] за нами. Ибо он сказал сам в себе: умилостивлю его дарами, которые идут предо мною, и потом увижу лице его; может быть, и примет меня.
И пошли дары пред ним, а он ту ночь ночевал в стане.
И встал в ту ночь, и, взяв двух жен своих и двух рабынь своих, и одиннадцать сынов своих, перешел через Иавок вброд;
и, взяв их, перевел через поток, и перевел все, что у него было.
И остался Иаков один. И боролся Некто с ним до появления зари;
и, увидев, что не одолевает его, коснулся состава бедра его и повредил состав бедра у Иакова, когда он боролся с Ним.
И сказал [ему]: отпусти Меня, ибо взошла заря. Иаков сказал: не отпущу Тебя, пока не благословишь меня.
И сказал: как имя твое? Он сказал: Иаков.
И сказал [ему]: отныне имя тебе будет не Иаков, а Израиль, ибо ты боролся с Богом, и человеков одолевать будешь.
Спросил и Иаков, говоря: скажи [мне] имя Твое. И Он сказал: на что ты спрашиваешь о имени Моем? [оно чудно.] И благословил его там.
И нарек Иаков имя месту тому: Пенуэл; ибо, говорил он, я видел Бога лицем к лицу, и сохранилась душа моя.
И взошло солнце, когда он проходил Пенуэл; и хромал он на бедро свое.
Поэтому и доныне сыны Израилевы не едят жилы, которая на составе бедра, потому что Боровшийся коснулся жилы на составе бедра Иакова.
1 Примирение Иакова и Исава. 17 Иаков селится близ Сихема.
Взглянул Иаков и увидел, и вот, идет Исав, [брат его,] и с ним четыреста человек. И разделил [Иаков] детей Лии, Рахили и двух служанок.
И поставил [двух] служанок и детей их впереди, Лию и детей ее за ними, а Рахиль и Иосифа позади.
А сам пошел пред ними и поклонился до земли семь раз, подходя к брату своему.
И побежал Исав к нему навстречу и обнял его, и пал на шею его и целовал его, и плакали [оба].
И взглянул [Исав] и увидел жен и детей и сказал: кто это у тебя? Иаков сказал: дети, которых Бог даровал рабу твоему.
И подошли служанки и дети их и поклонились;
подошла и Лия и дети ее и поклонились; наконец подошли Иосиф и Рахиль и поклонились.
И сказал Исав: для чего у тебя это множество, которое я встретил? И сказал Иаков: дабы [рабу твоему] приобрести благоволение в очах господина моего.
Исав сказал: у меня много, брат мой; пусть будет твое у тебя.
Иаков сказал: нет, если я приобрел благоволение в очах твоих, прими дар мой от руки моей, ибо я увидел лице твое, как бы кто увидел лице Божие, и ты был благосклонен ко мне;
прими благословение мое, которое я принес тебе, потому что Бог даровал мне, и есть у меня всё. И упросил его, и тот взял
и сказал: поднимемся и пойдем; и я пойду пред тобою.
Иаков сказал ему: господин мой знает, что дети нежны, а мелкий и крупный скот у меня дойный: если погнать его один день, то помрет весь скот;
пусть господин мой пойдет впереди раба своего, а я пойду медленно, как пойдет скот, который предо мною, и как пойдут дети, и приду к господину моему в Сеир.
Исав сказал: оставлю я с тобою несколько из людей, которые при мне. Иаков сказал: к чему это? только бы мне приобрести благоволение в очах господина моего!
И возвратился Исав в тот же день путем своим в Сеир.
А Иаков двинулся в Сокхоф, и построил себе дом, и для скота своего сделал шалаши. От сего он нарек имя месту: Сокхоф.
Иаков, возвратившись из Месопотамии, благополучно пришел в город Сихем, который в земле Ханаанской, и расположился пред городом.
И купил часть поля, на котором раскинул шатер свой, у сынов Еммора, отца Сихемова, за сто монет.
И поставил там жертвенник, и призвал имя Господа Бога Израилева.
Насилие Сихема над Диной; месть её братьев.
Дина, дочь Лии, которую она родила Иакову, вышла посмотреть на дочерей земли той.
И увидел ее Сихем, сын Еммора Евеянина, князя земли той, и взял ее, и спал с нею, и сделал ей насилие.
И прилепилась душа его к Дине, дочери Иакова, и он полюбил девицу и говорил по сердцу девицы.
И сказал Сихем Еммору, отцу своему, говоря: возьми мне эту девицу в жену.
Иаков слышал, что [сын Емморов] обесчестил Дину, дочь его, но как сыновья его были со скотом его в поле, то Иаков молчал, пока не пришли они.
И вышел Еммор, отец Сихемов, к Иакову, поговорить с ним.
Сыновья же Иакова пришли с поля, и когда услышали, то огорчились мужи те и воспылали гневом, потому что бесчестие сделал он Израилю, переспав с дочерью Иакова, а так не надлежало делать.
Еммор стал говорить им, и сказал: Сихем, сын мой, прилепился душею к дочери вашей; дайте же ее в жену ему;
породнитесь с нами; отдавайте за нас дочерей ваших, а наших дочерей берите себе [за сыновей ваших];
и живите с нами; земля сия [пространна] пред вами, живите и промышляйте на ней и приобретайте ее во владение.
Сихем же сказал отцу ее и братьям ее: только бы мне найти благоволение в очах ваших, я дам, что ни скажете мне;
назначьте самое большое вено и дары; я дам, что ни скажете мне, только отдайте мне девицу в жену.
И отвечали сыновья Иакова Сихему и Еммору, отцу его, с лукавством; а говорили так потому, что он обесчестил Дину, сестру их;
и сказали им [Симеон и Левий, братья Дины, сыновья Лиины]: не можем этого сделать, выдать сестру нашу за человека, который необрезан, ибо это бесчестно для нас;
только на том условии мы согласимся с вами [и поселимся у вас], если вы будете как мы, чтобы и у вас весь мужеский пол был обрезан;
и будем отдавать за вас дочерей наших и брать за себя ваших дочерей, и будем жить с вами, и составим один народ;
а если не послушаетесь нас в том, чтобы обрезаться, то мы возьмем дочь нашу и удалимся.
И понравились слова сии Еммору и Сихему, сыну Емморову.
Юноша не умедлил исполнить это, потому что любил дочь Иакова. А он более всех уважаем был из дома отца своего.
И пришел Еммор и Сихем, сын его, к воротам города своего, и стали говорить жителям города своего и сказали:
сии люди мирны с нами; пусть они селятся на земле и промышляют на ней; земля же вот пространна пред ними. Станем брать дочерей их себе в жены и наших дочерей выдавать за них.
Только на том условии сии люди соглашаются жить с нами и быть одним народом, чтобы и у нас обрезан был весь мужеский пол, как они обрезаны.
Не для нас ли стада их, и имение их, и весь скот их? Только [в том] согласимся с ними, и будут жить с нами.
И послушались Еммора и Сихема, сына его, все выходящие из ворот города его: и обрезан был весь мужеский пол, – все выходящие из ворот города его.
На третий день, когда они были в болезни, два сына Иакова, Симеон и Левий, братья Динины, взяли каждый свой меч, и смело напали на город, и умертвили весь мужеский пол;
и самого Еммора и Сихема, сына его, убили мечом; и взяли Дину из дома Сихемова и вышли.
Сыновья Иакова пришли к убитым и разграбили город за то, что обесчестили [Дину] сестру их.
Они взяли мелкий и крупный скот их, и ослов их, и что ни было в городе, и что ни было в поле;
и все богатство их, и всех детей их, и жен их взяли в плен, и разграбили всё, что было в [городе, и всё, что было в] домах.
И сказал Иаков Симеону и Левию: вы возмутили меня, сделав меня ненавистным для [всех] жителей сей земли, для Хананеев и Ферезеев. У меня людей мало; соберутся против меня, поразят меня, и истреблен буду я и дом мой.
Они же сказали: а разве можно поступать с сестрою нашею, как с блудницею!
1 Иаков возвратился в Вефиль. 16 Смерть Рахили при родах Вениамина и её погребение. 21 Иаков приходит к Исааку. Кончина Исаака.
Бог сказал Иакову: встань, пойди в Вефиль и живи там, и устрой там жертвенник Богу, явившемуся тебе, когда ты бежал от лица Исава, брата твоего.
И сказал Иаков дому своему и всем бывшим с ним: бросьте богов чужих, находящихся у вас, и очиститесь, и перемените одежды ваши;
встанем и пойдем в Вефиль; там устрою я жертвенник Богу, Который услышал меня в день бедствия моего и был со мною [и хранил меня] в пути, которым я ходил.
И отдали Иакову всех богов чужих, бывших в руках их, и серьги, бывшие в ушах у них, и закопал их Иаков под дубом, который близ Сихема. [И оставил их безвестными даже до нынешнего дня.]
И отправились они [от Сихема]. И был ужас Божий на окрестных городах, и не преследовали сынов Иаковлевых.
И пришел Иаков в Луз, что в земле Ханаанской, то есть в Вефиль, сам и все люди, бывшие с ним,
и устроил там жертвенник, и назвал сие место: Эл-Вефиль, ибо тут явился ему Бог, когда он бежал от лица [Исава] брата своего.
И умерла Девора, кормилица Ревеккина, и погребена ниже Вефиля под дубом, который и назвал Иаков дубом плача.
И явился Бог Иакову [в Лузе] по возвращении его из Месопотамии, и благословил его,
и сказал ему Бог: имя твое Иаков; отныне ты не будешь называться Иаковом, но будет имя тебе: Израиль. И нарек ему имя: Израиль.
И сказал ему Бог: Я Бог Всемогущий; плодись и умножайся; народ и множество народов будет от тебя, и цари произойдут из чресл твоих;
землю, которую Я дал Аврааму и Исааку, Я дам тебе, и потомству твоему по тебе дам землю сию.
И восшел от него Бог с места, на котором говорил ему.
И поставил Иаков памятник на месте, на котором говорил ему [Бог], памятник каменный, и возлил на него возлияние, и возлил на него елей;
и нарек Иаков имя месту, на котором Бог говорил ему: Вефиль.
И отправились из Вефиля. [И раскинул он шатер свой за башнею Гадер.] И когда еще оставалось некоторое расстояние земли до Ефрафы, Рахиль родила, и роды ее были трудны.
Когда же она страдала в родах, повивальная бабка сказала ей: не бойся, ибо и это тебе сын.
И когда выходила из нее душа, ибо она умирала, то нарекла ему имя: Бенони. Но отец его назвал его Вениамином.
И умерла Рахиль, и погребена на дороге в Ефрафу, то есть Вифлеем.
Иаков поставил над гробом ее памятник. Это надгробный памятник Рахили до сего дня.
И отправился [оттуда] Израиль и раскинул шатер свой за башнею Гадер.
Во время пребывания Израиля в той стране, Рувим пошел и переспал с Валлою, наложницею отца своего [Иакова]. И услышал Израиль [и принял то с огорчением]. Сынов же у Иакова было двенадцать.
Сыновья Лии: первенец Иакова Рувим, по нем Симеон, Левий, Иуда, Иссахар и Завулон.
Сыновья Рахили: Иосиф и Вениамин.
Сыновья Валлы, служанки Рахилиной: Дан и Неффалим.
Сыновья Зелфы, служанки Лииной: Гад и Асир. Сии сыновья Иакова, родившиеся ему в Месопотамии.
И пришел Иаков к Исааку, отцу своему, [ибо он был еще жив,] в Мамре, в Кириаф-Арбу, то есть Хеврон [в земле Ханаанской,] где странствовал Авраам и Исаак.
И было дней [жизни] Исааковой сто восемьдесят лет.
И испустил Исаак дух и умер, и приложился к народу своему, будучи стар и насыщен жизнью; и погребли его Исав и Иаков, сыновья его.
Потомки Исава, старейшины и цари Едома и Сеира.
Вот родословие Исава, он же Едом.
Исав взял себе жен из дочерей Ханаанских: Аду, дочь Елона Хеттеянина, и Оливему, дочь Аны, сына Цивеона Евеянина,
и Васемафу, дочь Измаила, сестру Наваиофа.
Ада родила Исаву Елифаза, Васемафа родила Рагуила,
Оливема родила Иеуса, Иеглома и Корея. Это сыновья Исава, родившиеся ему в земле Ханаанской.
И взял Исав жен своих и сыновей своих, и дочерей своих, и всех людей дома своего, и [все] стада свои, и весь скот свой, и всё имение свое, которое он приобрел в земле Ханаанской, и пошел [Исав] в другую землю от лица Иакова, брата своего,
ибо имение их было так велико, что они не могли жить вместе, и земля странствования их не вмещала их, по множеству стад их.
И поселился Исав на горе Сеир, Исав, он же Едом.
И вот родословие Исава, отца Идумеев, на горе Сеир.
Вот имена сынов Исава: Елифаз, сын Ады, жены Исавовой, и Рагуил, сын Васемафы, жены Исавовой.
У Елифаза были сыновья: Феман, Омар, Цефо, Гафам и Кеназ.
Фамна же была наложница Елифаза, сына Исавова, и родила Елифазу Амалика. Вот сыновья Ады, жены Исавовой.
И вот сыновья Рагуила: Нахаф и Зерах, Шамма и Миза. Это сыновья Васемафы, жены Исавовой.
И сии были сыновья Оливемы, дочери Аны, сына Цивеонова, жены Исавовой: она родила Исаву Иеуса, Иеглома и Корея.
Вот старейшины сынов Исавовых. Сыновья Елифаза, первенца Исавова: старейшина Феман, старейшина Омар, старейшина Цефо, старейшина Кеназ,
старейшина Корей, старейшина Гафам, старейшина Амалик. Сии старейшины Елифазовы в земле Едома; сии сыновья Ады.
Сии сыновья Рагуила, сына Исавова: старейшина Нахаф, старейшина Зерах, старейшина Шамма, старейшина Миза. Сии старейшины Рагуиловы в земле Едома; сии сыновья Васемафы, жены Исавовой.
Сии сыновья Оливемы, жены Исавовой: старейшина Иеус, старейшина Иеглом, старейшина Корей. Сии старейшины Оливемы, дочери Аны, жены Исавовой.
Вот сыновья Исава, и вот старейшины их. Это Едом.
Сии сыновья Сеира Хорреянина, жившие в земле той: Лотан, Шовал, Цивеон, Ана,
Дишон, Эцер и Дишан. Сии старейшины Хорреев, сынов Сеира, в земле Едома.
Сыновья Лотана были: Хори и Геман; а сестра у Лотана: Фамна.
Сии сыновья Шовала: Алван, Манахаф, Эвал, Шефо и Онам.
Сии сыновья Цивеона: Аиа и Ана. Это тот Ана, который нашел теплые воды в пустыне, когда пас ослов Цивеона, отца своего.
Сии дети Аны: Дишон и Оливема, дочь Аны.
Сии сыновья Дишона: Хемдан, Эшбан, Ифран и Херан.
Сии сыновья Эцера: Билган, Зааван, [Укам] и Акан.
Сии сыновья Дишана: Уц и Аран.
Сии старейшины Хорреев: старейшина Лотан, старейшина Шовал, старейшина Цивеон, старейшина Ана,
старейшина Дишон, старейшина Эцер, старейшина Дишан. Вот старейшины Хорреев, по старшинствам их в земле Сеир.
Вот цари, царствовавшие в земле Едома, прежде царствования царей у сынов Израилевых:
царствовал в Едоме Бела, сын Веоров, а имя городу его Дингава.
И умер Бела, и воцарился по нем Иовав, сын Зераха, из Восоры.
Умер Иовав, и воцарился по нем Хушам, из земли Феманитян.
И умер Хушам, и воцарился по нем Гадад, сын Бедадов, который поразил Мадианитян на поле Моава; имя городу его Авиф.
И умер Гадад, и воцарился по нем Самла из Масреки.
И умер Самла, и воцарился по нем Саул из Реховофа, что при реке.
И умер Саул, и воцарился по нем Баал-Ханан, сын Ахбора.
И умер Баал-Ханан, сын Ахбора, и воцарился по нем Гадар [сын Варадов]; имя городу его Пау; имя жене его Мегетавеель, дочь Матреды, сына Мезагава.
Сии имена старейшин Исавовых, по племенам их, по местам их, по именам их, [по народам их]: старейшина Фимна, старейшина Алва, старейшина Иетеф,
старейшина Оливема, старейшина Эла, старейшина Пинон,
старейшина Кеназ, старейшина Феман, старейшина Мивцар,
старейшина Магдиил, старейшина Ирам. Вот старейшины Идумейские, по их селениям, в земле обладания их. Вот Исав, отец Идумеев.
1 Любовь Израиля к Иосифу; разноцветная одежда Иосифа. 5 Сны Иосифа. 12 Братья продают Иосифа Мадиамским купцам. 29 Печаль Иакова об Иосифе.
Иаков жил в земле странствования отца своего [Исаака], в земле Ханаанской.
Вот житие Иакова. Иосиф, семнадцати лет, пас скот [отца своего] вместе с братьями своими, будучи отроком, с сыновьями Валлы и с сыновьями Зелфы, жен отца своего. И доводил Иосиф худые о них слухи до [Израиля] отца их.
Израиль любил Иосифа более всех сыновей своих, потому что он был сын старости его, – и сделал ему разноцветную одежду.
И увидели братья его, что отец их любит его более всех братьев его; и возненавидели его и не могли говорить с ним дружелюбно.
И видел Иосиф сон, и рассказал [его] братьям своим: и они возненавидели его еще более.
Он сказал им: выслушайте сон, который я видел:
вот, мы вяжем снопы посреди поля; и вот, мой сноп встал и стал прямо; и вот, ваши снопы стали кругом и поклонились моему снопу.
И сказали ему братья его: неужели ты будешь царствовать над нами? неужели будешь владеть нами? И возненавидели его еще более за сны его и за слова его.
И видел он еще другой сон и рассказал его [отцу своему и] братьям своим, говоря: вот, я видел еще сон: вот, солнце и луна и одиннадцать звезд поклоняются мне.
И он рассказал отцу своему и братьям своим; и побранил его отец его и сказал ему: что это за сон, который ты видел? неужели я и твоя мать, и твои братья придем поклониться тебе до земли?
Братья его досадовали на него, а отец его заметил это слово.
Братья его пошли пасти скот отца своего в Сихем.
И сказал Израиль Иосифу: братья твои не пасут ли в Сихеме? пойди, я пошлю тебя к ним. Он отвечал ему: вот я.
[Израиль] сказал ему: пойди, посмотри, здоровы ли братья твои и цел ли скот, и принеси мне ответ. И послал его из долины Хевронской; и он пришел в Сихем.
И нашел его некто блуждающим в поле, и спросил его тот человек, говоря: чего ты ищешь?
Он сказал: я ищу братьев моих; скажи мне, где они пасут?
И сказал тот человек: они ушли отсюда, ибо я слышал, как они говорили: пойдем в Дофан. И пошел Иосиф за братьями своими и нашел их в Дофане.
И увидели они его издали, и прежде нежели он приблизился к ним, стали умышлять против него, чтобы убить его.
И сказали друг другу: вот, идет сновидец;
пойдем теперь, и убьем его, и бросим его в какой-нибудь ров, и скажем, что хищный зверь съел его; и увидим, что будет из его снов.
И услышал сие Рувим и избавил его от рук их, сказав: не убьем его.
И сказал им Рувим: не проливайте крови; бросьте его в ров, который в пустыне, а руки не налагайте на него. Сие говорил он [с тем намерением], чтобы избавить его от рук их и возвратить его к отцу его.
Когда Иосиф пришел к братьям своим, они сняли с Иосифа одежду его, одежду разноцветную, которая была на нем,
и взяли его и бросили его в ров; ров же тот был пуст; воды в нем не было.
И сели они есть хлеб, и, взглянув, увидели, вот, идет из Галаада караван Измаильтян, и верблюды их несут стираксу, бальзам и ладан: идут они отвезти это в Египет.
И сказал Иуда братьям своим: что пользы, если мы убьем брата нашего и скроем кровь его?
Пойдем, продадим его Измаильтянам, а руки наши да не будут на нем, ибо он брат наш, плоть наша. Братья его послушались
и, когда проходили купцы Мадиамские, вытащили Иосифа изо рва и продали Иосифа Измаильтянам за двадцать сребреников; а они отвели Иосифа в Египет.
Рувим же пришел опять ко рву; и вот, нет Иосифа во рве. И разодрал он одежды свои,
и возвратился к братьям своим, и сказал: отрока нет, а я, куда я денусь?
И взяли одежду Иосифа, и закололи козла, и вымарали одежду кровью;
и послали разноцветную одежду, и доставили к отцу своему, и сказали: мы это нашли; посмотри, сына ли твоего эта одежда, или нет.
Он узнал ее и сказал: это одежда сына моего; хищный зверь съел его; верно, растерзан Иосиф.
И разодрал Иаков одежды свои, и возложил вретище на чресла свои, и оплакивал сына своего многие дни.
И собрались все сыновья его и все дочери его, чтобы утешить его; но он не хотел утешиться и сказал: с печалью сойду к сыну моему в преисподнюю. Так оплакивал его отец его.
Мадианитяне же продали его в Египте Потифару, царедворцу фараонову, начальнику телохранителей.
1 Сыновья Иуды. 6 Невестка Фамарь. 27 Рождение ею сыновей Фареса и Зары.
В то время Иуда отошел от братьев своих и поселился близ одного Одолламитянина, которому имя: Хира.
И увидел там Иуда дочь одного Хананеянина, которому имя: Шуа; и взял ее и вошел к ней.
Она зачала и родила сына; и он нарек ему имя: Ир.
И зачала опять, и родила сына, и нарекла ему имя: Онан.
И еще родила сына [третьего] и нарекла ему имя: Шела. Иуда был в Хезиве, когда она родила его.
И взял Иуда жену Иру, первенцу своему; имя ей Фамарь.
Ир, первенец Иудин, был неугоден пред очами Господа, и умертвил его Господь.
И сказал Иуда Онану: войди к жене брата твоего, женись на ней, как деверь, и восстанови семя брату твоему.
Онан знал, что семя будет не ему, и потому, когда входил к жене брата своего, изливал [семя] на землю, чтобы не дать семени брату своему.
Зло было пред очами Господа то, что он делал; и Он умертвил и его.
И сказал Иуда Фамари, невестке своей [по смерти двух сыновей своих]: живи вдовою в доме отца твоего, пока подрастет Шела, сын мой. Ибо он сказал [в уме своем]: не умер бы и он подобно братьям его. Фамарь пошла и стала жить в доме отца своего.
Прошло много времени, и умерла дочь Шуи, жена Иудина. Иуда, утешившись, пошел в Фамну к стригущим скот его, сам и Хира, друг его, Одолламитянин.
И уведомили Фамарь, говоря: вот, свекор твой идет в Фамну стричь скот свой.
И сняла она с себя одежду вдовства своего, покрыла себя покрывалом и, закрывшись, села у ворот Енаима, что на дороге в Фамну. Ибо видела, что Шела вырос, и она не дана ему в жену.
И увидел ее Иуда и почел ее за блудницу, потому что она закрыла лице свое. [И не узнал ее.]
Он поворотил к ней и сказал: войду я к тебе. Ибо не знал, что это невестка его. Она сказала: что ты дашь мне, если войдешь ко мне?
Он сказал: я пришлю тебе козленка из стада [моего]. Она сказала: дашь ли ты мне залог, пока пришлешь?
Он сказал: какой дать тебе залог? Она сказала: печать твою, и перевязь твою, и трость твою, которая в руке твоей. И дал он ей и вошел к ней; и она зачала от него.
И, встав, пошла, сняла с себя покрывало свое и оделась в одежду вдовства своего.
Иуда же послал козленка чрез друга своего Одолламитянина, чтобы взять залог из руки женщины, но он не нашел ее.
И спросил жителей того места, говоря: где блудница, которая была в Енаиме при дороге? Но они сказали: здесь не было блудницы.
И возвратился он к Иуде и сказал: я не нашел ее; да и жители места того сказали: здесь не было блудницы.
Иуда сказал: пусть она возьмет себе, чтобы только не стали над нами смеяться; вот, я посылал этого козленка, но ты не нашел ее.
Прошло около трех месяцев, и сказали Иуде, говоря: Фамарь, невестка твоя, впала в блуд, и вот, она беременна от блуда. Иуда сказал: выведите ее, и пусть она будет сожжена.
Но когда повели ее, она послала сказать свекру своему: я беременна от того, чьи эти вещи. И сказала: узнавай, чья эта печать и перевязь и трость.
Иуда узнал и сказал: она правее меня, потому что я не дал ее Шеле, сыну моему. И не познавал ее более.
Во время родов ее оказалось, что близнецы в утробе ее.
И во время родов ее показалась рука [одного]; и взяла повивальная бабка и навязала ему на руку красную нить, сказав: этот вышел первый.
Но он возвратил руку свою; и вот, вышел брат его. И она сказала: как ты расторг себе преграду? И наречено ему имя: Фарес.
Потом вышел брат его с красной нитью на руке. И наречено ему имя: Зара.
1 Иосиф – надзиратель в доме Потифара. 7 Арест Иосифа по наущению жены Потифара. 21 Иосиф заслужил благоволение начальника темницы.
Иосиф же отведен был в Египет, и купил его из рук Измаильтян, приведших его туда, Египтянин Потифар, царедворец фараонов, начальник телохранителей.
И был Господь с Иосифом: он был успешен в делах и жил в доме господина своего, Египтянина.
И увидел господин его, что Господь с ним и что всему, что он делает, Господь в руках его дает успех.
И снискал Иосиф благоволение в очах его и служил ему. И он поставил его над домом своим, и все, что имел, отдал на руки его.
И с того времени, как он поставил его над домом своим и над всем, что имел, Господь благословил дом Египтянина ради Иосифа, и было благословение Господне на всем, что имел он в доме и в поле [его].
И оставил он все, что имел, в руках Иосифа и не знал при нем ничего, кроме хлеба, который он ел. Иосиф же был красив станом и красив лицем.
И обратила взоры на Иосифа жена господина его и сказала: спи со мною.
Но он отказался и сказал жене господина своего: вот, господин мой не знает при мне ничего в доме, и все, что имеет, отдал в мои руки;
нет больше меня в доме сем; и он не запретил мне ничего, кроме тебя, потому что ты жена ему; как же сделаю я сие великое зло и согрешу пред Богом?
Когда так она ежедневно говорила Иосифу, а он не слушался ее, чтобы спать с нею и быть с нею,
случилось в один день, что он вошел в дом делать дело свое, а никого из домашних тут в доме не было;
она схватила его за одежду его и сказала: ложись со мной. Но он, оставив одежду свою в руках ее, побежал и выбежал вон.
Она же, увидев, что он оставил одежду свою в руках ее и побежал вон,
кликнула домашних своих и сказала им так: посмотрите, он привел к нам Еврея ругаться над нами. Он пришел ко мне, чтобы лечь со мною, но я закричала громким голосом,
и он, услышав, что я подняла вопль и закричала, оставил у меня одежду свою, и побежал, и выбежал вон.
И оставила одежду его у себя до прихода господина его в дом свой.
И пересказала ему те же слова, говоря: раб Еврей, которого ты привел к нам, приходил ко мне ругаться надо мною [и говорил мне: лягу я с тобою],
но, когда [услышал, что] я подняла вопль и закричала, он оставил у меня одежду свою и убежал вон.
Когда господин его услышал слова жены своей, которые она сказала ему, говоря: так поступил со мною раб твой, то воспылал гневом;
и взял Иосифа господин его и отдал его в темницу, где заключены узники царя. И был он там в темнице.
И Господь был с Иосифом, и простер к нему милость, и даровал ему благоволение в очах начальника темницы.
И отдал начальник темницы в руки Иосифу всех узников, находившихся в темнице, и во всем, что они там ни делали, он был распорядителем.
Начальник темницы и не смотрел ни за чем, что было у него в руках, потому что Господь был с Иосифом, и во всем, что он делал, Господь давал успех.
Иосиф в темнице толкует сны слуг фараона.
После сего виночерпий царя Египетского и хлебодар провинились пред господином своим, царем Египетским.
И прогневался фараон на двух царедворцев своих, на главного виночерпия и на главного хлебодара,
и отдал их под стражу в дом начальника телохранителей, в темницу, в место, где заключен был Иосиф.
Начальник телохранителей приставил к ним Иосифа, и он служил им. И пробыли они под стражею несколько времени.
Однажды виночерпию и хлебодару царя Египетского, заключенным в темнице, виделись сны, каждому свой сон, обоим в одну ночь, каждому сон особенного значения.
И пришел к ним Иосиф поутру, увидел их, и вот, они в смущении.
И спросил он царедворцев фараоновых, находившихся с ним в доме господина его под стражею, говоря: отчего у вас сегодня печальные лица?
Они сказали ему: нам виделись сны; а истолковать их некому. Иосиф сказал им: не от Бога ли истолкования? расскажите мне.
И рассказал главный виночерпий Иосифу сон свой и сказал ему: мне снилось, вот виноградная лоза предо мною;
на лозе три ветви; она развилась, показался на ней цвет, выросли и созрели на ней ягоды;
и чаша фараонова в руке у меня; я взял ягод, выжал их в чашу фараонову и подал чашу в руку фараону.
И сказал ему Иосиф: вот истолкование его: три ветви – это три дня;
через три дня фараон вознесет главу твою и возвратит тебя на место твое, и ты подашь чашу фараонову в руку его, по прежнему обыкновению, когда ты был у него виночерпием;
вспомни же меня, когда хорошо тебе будет, и сделай мне благодеяние, и упомяни обо мне фараону, и выведи меня из этого дома,
ибо я украден из земли Евреев; а также и здесь ничего не сделал, за что бы бросить меня в темницу.
Главный хлебодар увидел, что истолковал он хорошо, и сказал Иосифу: мне также снилось: вот на голове у меня три корзины решетчатых;
в верхней корзине всякая пища фараонова, изделие пекаря, и птицы [небесные] клевали ее из корзины на голове моей.
И отвечал Иосиф и сказал [ему]: вот истолкование его: три корзины – это три дня;
через три дня фараон снимет с тебя голову твою и повесит тебя на дереве, и птицы [небесные] будут клевать плоть твою с тебя.
На третий день, день рождения фараонова, сделал он пир для всех слуг своих и вспомнил о главном виночерпии и главном хлебодаре среди слуг своих;
и возвратил главного виночерпия на прежнее место, и он подал чашу в руку фараону,
а главного хлебодара повесил [на дереве], как истолковал им Иосиф.
И не вспомнил главный виночерпий об Иосифе, но забыл его.
1 Сны фараона о семи тучных и семи тощих коровах и колосьях. 9 Иосиф толкует сны. 37 Фараон ставит Иосифа над всем Египтом и дает ему жену. Семь плодородных лет. Рождение Манассии и Ефрема. 53 Семь лет голода.
По прошествии двух лет фараону снилось: вот, он стоит у реки;
и вот, вышли из реки семь коров, хороших видом и тучных плотью, и паслись в тростнике;
но вот, после них вышли из реки семь коров других, худых видом и тощих плотью, и стали подле тех коров, на берегу реки;
и съели коровы худые видом и тощие плотью семь коров хороших видом и тучных. И проснулся фараон,
и заснул опять, и снилось ему в другой раз: вот, на одном стебле поднялось семь колосьев тучных и хороших;
но вот, после них выросло семь колосьев тощих и иссушенных восточным ветром;
и пожрали тощие колосья семь колосьев тучных и полных. И проснулся фараон и понял, что это сон.
Утром смутился дух его, и послал он, и призвал всех волхвов Египта и всех мудрецов его, и рассказал им фараон сон свой; но не было никого, кто бы истолковал его фараону.
И стал говорить главный виночерпий фараону и сказал: грехи мои вспоминаю я ныне;
фараон прогневался на рабов своих и отдал меня и главного хлебодара под стражу в дом начальника телохранителей;
и снился нам сон в одну ночь, мне и ему, каждому снился сон особенного значения;
там же был с нами молодой Еврей, раб начальника телохранителей; мы рассказали ему сны наши, и он истолковал нам каждому соответственно с его сновидением;
и как он истолковал нам, так и сбылось: я возвращен на место мое, а тот повешен.
И послал фараон и позвал Иосифа. И поспешно вывели его из темницы. Он остригся и переменил одежду свою и пришел к фараону.
Фараон сказал Иосифу: мне снился сон, и нет никого, кто бы истолковал его, а о тебе я слышал, что ты умеешь толковать сны.
И отвечал Иосиф фараону, говоря: это не мое; Бог даст ответ во благо фараону.
И сказал фараон Иосифу: мне снилось: вот, стою я на берегу реки;
и вот, вышли из реки семь коров тучных плотью и хороших видом и паслись в тростнике;
но вот, после них вышли семь коров других, худых, очень дурных видом и тощих плотью: я не видывал во всей земле Египетской таких худых, как они;
и съели тощие и худые коровы прежних семь коров тучных;
и вошли тучные в утробу их, но не приметно было, что они вошли в утробу их: они были так же худы видом, как и сначала. И я проснулся.
Потом снилось мне: вот, на одном стебле поднялись семь колосьев полных и хороших;
но вот, после них выросло семь колосьев тонких, тощих и иссушенных восточным ветром;
и пожрали тощие колосья семь колосьев хороших. Я рассказал это волхвам, но никто не изъяснил мне.
И сказал Иосиф фараону: сон фараонов один: что́ Бог сделает, то́ Он возвестил фараону.
Семь коров хороших, это семь лет; и семь колосьев хороших, это семь лет: сон один;
и семь коров тощих и худых, вышедших после тех, это семь лет, также и семь колосьев тощих и иссушенных восточным ветром, это семь лет голода.
Вот почему сказал я фараону: что́ Бог сделает, то́ Он показал фараону.
Вот, наступает семь лет великого изобилия во всей земле Египетской;
после них настанут семь лет голода, и забудется все то изобилие в земле Египетской, и истощит голод землю,
и неприметно будет прежнее изобилие на земле, по причине голода, который последует, ибо он будет очень тяжел.
А что сон повторился фараону дважды, это значит, что сие истинно слово Божие, и что вскоре Бог исполнит сие.
И ныне да усмотрит фараон мужа разумного и мудрого и да поставит его над землею Египетскою.
Да повелит фараон поставить над землею надзирателей и собирать в семь лет изобилия пятую часть [всех произведений] земли Египетской;
пусть они берут всякий хлеб этих наступающих хороших годов и соберут в городах хлеб под ведение фараона в пищу, и пусть берегут;
и будет сия пища в запас для земли на семь лет голода, которые будут в земле Египетской, дабы земля не погибла от голода.
Сие понравилось фараону и всем слугам его.
И сказал фараон слугам своим: найдем ли мы такого, как он, человека, в котором был бы Дух Божий?
И сказал фараон Иосифу: так как Бог открыл тебе все сие, то нет столь разумного и мудрого, как ты;
ты будешь над домом моим, и твоего слова держаться будет весь народ мой; только престолом я буду больше тебя.
И сказал фараон Иосифу: вот, я поставляю тебя над всею землею Египетскою.
И снял фараон перстень свой с руки своей и надел его на руку Иосифа; одел его в виссонные одежды, возложил золотую цепь на шею ему;
велел везти его на второй из своих колесниц и провозглашать пред ним: преклоняйтесь! И поставил его над всею землею Египетскою.
И сказал фараон Иосифу: я фараон; без тебя никто не двинет ни руки своей, ни ноги своей во всей земле Египетской.
И нарек фараон Иосифу имя: Цафнаф-панеах, и дал ему в жену Асенефу, дочь Потифера, жреца Илиопольского. И пошел Иосиф по земле Египетской.
Иосифу было тридцать лет от рождения, когда он предстал пред лице фараона, царя Египетского. И вышел Иосиф от лица фараонова и прошел по всей земле Египетской.
Земля же в семь лет изобилия приносила из зерна по горсти.
И собрал он всякий хлеб семи лет, которые были [плодородны] в земле Египетской, и положил хлеб в городах; в каждом городе положил хлеб полей, окружающих его.
И скопил Иосиф хлеба весьма много, как песку морского, так что перестал и считать, ибо не стало счета.
До наступления годов голода, у Иосифа родились два сына, которых родила ему Асенефа, дочь Потифера, жреца Илиопольского.
И нарек Иосиф имя первенцу: Манассия, потому что [говорил он] Бог дал мне забыть все несчастья мои и весь дом отца моего.
А другому нарек имя: Ефрем, потому что [говорил он] Бог сделал меня плодовитым в земле страдания моего.
И прошли семь лет изобилия, которое было в земле Египетской,
и наступили семь лет голода, как сказал Иосиф. И был голод во всех землях, а во всей земле Египетской был хлеб.
Но когда и вся земля Египетская начала терпеть голод, то народ начал вопиять к фараону о хлебе. И сказал фараон всем Египтянам: пойдите к Иосифу и делайте, что он вам скажет.
И был голод по всей земле; и отворил Иосиф все житницы, и стал продавать хлеб Египтянам. Голод же усиливался в земле Египетской.
И из всех стран приходили в Египет покупать хлеб у Иосифа, ибо голод усилился по всей земле.
1 Братья Иосифа приходят в Египет за хлебом; 6 неузнанный ими Иосиф посылает их обратно, требуя привести Вениамина. 29 Иаков отказывается отпускать Вениамина.
И узнал Иаков, что в Египте есть хлеб, и сказал Иаков сыновьям своим: что вы смотрите?
И сказал: вот, я слышал, что есть хлеб в Египте; пойдите туда и купите нам оттуда хлеба, чтобы нам жить и не умереть.
Десять братьев Иосифовых пошли купить хлеба в Египте,
а Вениамина, брата Иосифова, не послал Иаков с братьями его, ибо сказал: не случилось бы с ним беды.
И пришли сыны Израилевы покупать хлеб, вместе с другими пришедшими, ибо в земле Ханаанской был голод.
Иосиф же был начальником в земле той; он и продавал хлеб всему народу земли. Братья Иосифа пришли и поклонились ему лицем до земли.
И увидел Иосиф братьев своих и узнал их; но показал, будто не знает их, и говорил с ними сурово и сказал им: откуда вы пришли? Они сказали: из земли Ханаанской, купить пищи.
Иосиф узнал братьев своих, но они не узнали его.
И вспомнил Иосиф сны, которые снились ему о них; и сказал им: вы соглядатаи, вы пришли высмотреть наготу* земли сей. //*Слабые места.
Они сказали ему: нет, господин наш; рабы твои пришли купить пищи;
мы все дети одного человека; мы люди честные; рабы твои не бывали соглядатаями.
Он сказал им: нет, вы пришли высмотреть наготу земли сей.
Они сказали: нас, рабов твоих, двенадцать братьев; мы сыновья одного человека в земле Ханаанской, и вот, меньший теперь с отцом нашим, а одного не стало.
И сказал им Иосиф: это самое я и говорил вам, сказав: вы соглядатаи;
вот как вы будете испытаны: клянусь жизнью фараона, вы не выйдете отсюда, если не придет сюда меньший брат ваш;
пошлите одного из вас, и пусть он приведет брата вашего, а вы будете задержаны; и откроется, правда ли у вас; и если нет, то клянусь жизнью фараона, что вы соглядатаи.
И отдал их под стражу на три дня.
И сказал им Иосиф в третий день: вот что сделайте, и останетесь живы, ибо я боюсь Бога:
если вы люди честные, то один брат из вас пусть содержится в доме, где вы заключены; а вы пойдите, отвезите хлеб, ради голода семейств ваших;
брата же вашего меньшого приведите ко мне, чтобы оправдались слова ваши и чтобы не умереть вам. Так они и сделали.
И говорили они друг другу: точно мы наказываемся за грех против брата нашего; мы видели страдание души его, когда он умолял нас, но не послушали [его]; за то и постигло нас горе сие.
Рувим отвечал им и сказал: не говорил ли я вам: не грешите против отрока? но вы не послушались; вот, кровь его взыскивается.
А того не знали они, что Иосиф понимает; ибо между ними был переводчик.
И отошел от них [Иосиф] и заплакал. И возвратился к ним, и говорил с ними, и, взяв из них Симеона, связал его пред глазами их.
И приказал Иосиф наполнить мешки их хлебом, а серебро их возвратить каждому в мешок его, и дать им запасов на дорогу. Так и сделано с ними.
Они положили хлеб свой на ослов своих, и пошли оттуда.
И открыл один из них мешок свой, чтобы дать корму ослу своему на ночлеге, и увидел серебро свое в отверстии мешка его,
и сказал своим братьям: серебро мое возвращено; вот оно в мешке у меня. И смутилось сердце их, и они с трепетом друг другу говорили: что это Бог сделал с нами?
И пришли к Иакову, отцу своему, в землю Ханаанскую и рассказали ему всё случившееся с ними, говоря:
начальствующий над тою землею говорил с нами сурово и принял нас за соглядатаев земли той.
И сказали мы ему: мы люди честные; мы не бывали соглядатаями;
нас двенадцать братьев, сыновей у отца нашего; одного не стало, а меньший теперь с отцом нашим в земле Ханаанской.
И сказал нам начальствующий над тою землею: вот как узнаю я, честные ли вы люди: оставьте у меня одного брата из вас, а вы возьмите хлеб ради голода семейств ваших и пойдите,
и приведите ко мне меньшого брата вашего; и узнаю я, что вы не соглядатаи, но люди честные; отдам вам брата вашего, и вы можете промышлять в этой земле.
Когда же они опорожняли мешки свои, вот, у каждого узел серебра его в мешке его. И увидели они узлы серебра своего, они и отец их, и испугались.
И сказал им Иаков, отец их: вы лишили меня детей: Иосифа нет, и Симеона нет, и Вениамина взять хотите, – все это на меня!
И сказал Рувим отцу своему, говоря: убей двух моих сыновей, если я не приведу его к тебе; отдай его на мои руки; я возвращу его тебе.
Он сказал: не пойдет сын мой с вами; потому что брат его умер, и он один остался; если случится с ним несчастье на пути, в который вы пойдете, то сведете вы седину мою с печалью во гроб.
1 Израиль отпускает Вениамина. 15 Братья в гостях у Иосифа.
Голод усилился на земле.
И когда они съели хлеб, который привезли из Египта, тогда отец их сказал им: пойдите опять, купите нам немного пищи.
И сказал ему Иуда, говоря: тот человек решительно объявил нам, сказав: не являйтесь ко мне на лице, если брата вашего не будет с вами.
Если пошлешь с нами брата нашего, то пойдем и купим тебе пищи,
а если не пошлешь, то не пойдем, ибо тот человек сказал нам: не являйтесь ко мне на лице, если брата вашего не будет с вами.
Израиль сказал: для чего вы сделали мне такое зло, сказав тому человеку, что у вас есть еще брат?
Они сказали: расспрашивал тот человек о нас и о родстве нашем, говоря: жив ли еще отец ваш? есть ли у вас брат? Мы и рассказали ему по этим расспросам. Могли ли мы знать, что он скажет: приведите брата вашего?
Иуда же сказал Израилю, отцу своему: отпусти отрока со мною, и мы встанем и пойдем, и живы будем и не умрем и мы, и ты, и дети наши;
я отвечаю за него, из моих рук потребуешь его; если я не приведу его к тебе и не поставлю его пред лицем твоим, то останусь я виновным пред тобою во все дни жизни;
если бы мы не медлили, то уже сходили бы два раза.
Израиль, отец их, сказал им: если так, то вот что сделайте: возьмите с собою плодов земли сей и отнесите в дар тому человеку несколько бальзама и несколько меду, стираксы и ладану, фисташков и миндальных орехов;
возьмите и другое серебро в руки ваши; а серебро, обратно положенное в отверстие мешков ваших, возвратите руками вашими: может быть, это недосмотр;
и брата вашего возьмите и, встав, пойдите опять к человеку тому;
Бог же Всемогущий да даст вам найти милость у человека того, чтобы он отпустил вам и другого брата вашего и Вениамина, а мне если уже быть бездетным, то пусть буду бездетным.
И взяли те люди дары эти, и серебра вдвое взяли в руки свои, и Вениамина, и встали, пошли в Египет и предстали пред лице Иосифа.
Иосиф, увидев между ними Вениамина [брата своего, сына матери своей], сказал начальнику дома своего: введи сих людей в дом и заколи что-нибудь из скота, и приготовь, потому что со мною будут есть эти люди в полдень.
И сделал человек тот, как сказал Иосиф, и ввел человек тот людей сих в дом Иосифов.
И испугались люди эти, что ввели их в дом Иосифов, и сказали: это за серебро, возвращенное прежде в мешки наши, ввели нас, чтобы придраться к нам и напасть на нас, и взять нас в рабство, и ослов наших.
И подошли они к начальнику дома Иосифова, и стали говорить ему у дверей дома,
и сказали: послушай, господин наш, мы приходили уже прежде покупать пищи,
и случилось, что, когда пришли мы на ночлег и открыли мешки наши, – вот серебро каждого в отверстии мешка его, серебро наше по весу его, и мы возвращаем его своими руками;
а для покупки пищи мы принесли другое серебро в руках наших, мы не знаем, кто положил серебро наше в мешки наши.
Он сказал: будьте спокойны, не бойтесь; Бог ваш и Бог отца вашего дал вам клад в мешках ваших; серебро ваше дошло до меня. И привел к ним Симеона.
И ввел тот человек людей сих в дом Иосифов и дал воды, и они омыли ноги свои; и дал корму ослам их.
И они приготовили дары к приходу Иосифа в полдень, ибо слышали, что там будут есть хлеб.
И пришел Иосиф домой; и они принесли ему в дом дары, которые были на руках их, и поклонились ему до земли.
Он спросил их о здоровье и сказал: здоров ли отец ваш старец, о котором вы говорили? жив ли еще он?
Они сказали: здоров раб твой, отец наш; еще жив. [Он сказал: благословен человек сей от Бога.] И преклонились они и поклонились.
И поднял глаза свои [Иосиф], и увидел Вениамина, брата своего, сына матери своей, и сказал: это брат ваш меньший, о котором вы сказывали мне? И сказал: да будет милость Божия с тобою, сын мой!
И поспешно удалился Иосиф, потому что воскипела любовь к брату его, и он готов был заплакать, и вошел он во внутреннюю комнату и плакал там.
И умыв лице свое, вышел, и скрепился и сказал: подавайте кушанье.
И подали ему особо, и им особо, и Египтянам, обедавшим с ним, особо, ибо Египтяне не могут есть с Евреями, потому что это мерзость для Египтян.
И сели они пред ним, первородный по первородству его, и младший по молодости его, и дивились эти люди друг пред другом.
И посылались им кушанья от него, и доля Вениамина была впятеро больше долей каждого из них. И пили, и довольно пили они с ним.
Del lugar donde estaba partió Abraham a la tierra del Neguev, acampó entre Cades y Shur, y habitó como forastero en Gerar.
Allí Abraham decía de Sara, su mujer: «Es mi hermana.»

Entonces Abimelec, rey de Gerar, envió por Sara y la tomó.

Pero Dios vino a Abimelec en sueños, de noche, y le dijo: «Vas a morir a causa de la mujer que has tomado, la cual es casada y tiene marido.»
Pero como Abimelec no se había llegado a ella, le respondió: «Señor, ¿matarás también al inocente?
¿No me dijo él: “Mi hermana es”, y ella también dijo: “Es mi hermano”? Con sencillez de mi corazón y con limpieza de mis manos he hecho esto.»
Le dijo Dios en sueños: «Yo también sé que con integridad de tu corazón has hecho esto. Y también yo te detuve de pecar contra mí; por eso no permití que la tocaras.
Ahora, pues, devuelve la mujer a su marido, porque es profeta y orará por ti para que vivas. Pero si no la devuelves, debes saber que de cierto morirás tú, y todos los tuyos.»
A la mañana siguiente se levantó Abimelec y llamó a todos sus siervos. Contó todas estas cosas a oídos de ellos, y los hombres sintieron mucho temor.
Después llamó Abimelec a Abraham y le dijo:

—¿Qué nos has hecho? ¿En qué pequé yo contra ti, que has atraído sobre mí y sobre mi reino tan gran pecado? Lo que no debiste hacer, has hecho conmigo.

Dijo también Abimelec a Abraham:

—¿Qué pensabas al hacer esto?

Abraham respondió:

—Dije para mí: “Ciertamente no hay temor de Dios en este lugar, y me matarán por causa de mi mujer.”

Pero ella a la verdad es también mi hermana, hija de mi padre aunque no hija de mi madre, y la tomé por mujer.
Cuando Dios me hizo salir errante de la casa de mi padre, yo le dije: “Te pido este favor: En todos los lugares adonde lleguemos, dirás de mí: ‘Es mi hermano.’”
Entonces Abimelec tomó ovejas y vacas, siervos y siervas, se los dio a Abraham y le devolvió a Sara, su mujer.
Y dijo Abimelec:

—Mi tierra está delante de ti; habita donde bien te parezca.

Y a Sara dijo:

—He dado mil monedas de plata a tu hermano; mira que él es para ti como un velo ante los ojos de todos los que están contigo, y así quedarás justificada.

Entonces Abraham oró a Dios, y Dios sanó a Abimelec, a su mujer y a sus siervas, las cuales tuvieron hijos,
porque Jehová, a causa de Sara, mujer de Abraham, había cerrado completamente toda matriz de la casa de Abimelec.
Visitó Jehová a Sara, como había dicho, e hizo Jehová con Sara como le había prometido.
Sara concibió y dio a Abraham un hijo en su vejez, en el plazo que Dios le había dicho.
Al hijo que le nació, y que dio a luz Sara, Abraham le puso por nombre Isaac.
Circuncidó Abraham a su hijo Isaac a los ocho días, como Dios le había mandado.
Tenía Abraham cien años cuando nació su hijo Isaac.
Entonces dijo Sara: «Dios me ha hecho reír, y cualquiera que lo oiga se reirá conmigo.»
Y añadió: «¿Quién le hubiera dicho a Abraham que Sara había de amamantar hijos? Pues le he dado un hijo en su vejez.»
El niño creció y fue destetado, y ofreció Abraham un gran banquete el día que fue destetado Isaac.
Pero Sara vio que el hijo de Agar, la egipcia, el cual ésta le había dado a luz a Abraham, se burlaba de su hijo Isaac.
Por eso dijo a Abraham: «Echa a esta sierva y a su hijo, porque el hijo de esta sierva no ha de heredar con Isaac, mi hijo.»
Estas palabras le parecieron muy graves a Abraham, por tratarse de su hijo.
Entonces dijo Dios a Abraham: «No te preocupes por el muchacho ni por tu sierva. Escucha todo cuanto te diga Sara, porque en Isaac te será llamada descendencia.
También del hijo de la sierva haré una nación, porque es tu descendiente.»
Al día siguiente, Abraham se levantó muy de mañana, tomó pan y un odre de agua y se lo dio a Agar. Lo puso sobre su hombro, le entregó el muchacho y la despidió. Ella salió y anduvo errante por el desierto de Beerseba.
Cuando le faltó el agua del odre, puso al muchacho debajo de un arbusto,
se fue y se sentó enfrente, a distancia de un tiro de arco, porque decía: «No veré cuando el muchacho muera.» Cuando ella se sentó enfrente, el muchacho alzó la voz y lloró.
Oyó Dios la voz del muchacho, y el ángel de Dios llamó a Agar desde el cielo y le dijo: «¿Qué tienes, Agar? No temas, porque Dios ha oído la voz del muchacho ahí donde está.
Levántate, toma al muchacho y tenlo de la mano, porque yo haré de él una gran nación.»
Entonces Dios le abrió los ojos, y vio una fuente de agua. Fue Agar, llenó de agua el odre y dio de beber al muchacho.
Dios asistió al muchacho, el cual creció, habitó en el desierto y fue tirador de arco.
Vivió en el desierto de Parán, y su madre tomó para él mujer de la tierra de Egipto.
Aconteció en aquel mismo tiempo que Abimelec y Ficol, jefe de su ejército, le dijeron a Abraham:

—Dios está contigo en todo cuanto haces.

Ahora, pues, júrame aquí, por Dios, que no nos harás mal a mí ni a mi hijo ni a mi nieto, sino que, conforme a la bondad que yo tuve contigo, harás tú conmigo y con la tierra en la que ahora habitas.
Y respondió Abraham:

—Lo juro.

Pero Abraham reconvino a Abimelec a causa de un pozo de agua que los siervos de Abimelec le habían quitado.
Abimelec respondió:

—No sé quién haya hecho esto, ni tampoco tú me lo hiciste saber ni yo lo había oído hasta hoy.

Entonces tomó Abraham ovejas y vacas y se las dio a Abimelec, e hicieron ambos un pacto.
Pero Abraham puso aparte siete corderas del rebaño,
por lo que Abimelec le preguntó:

—¿Qué significan esas siete corderas que has puesto aparte?

Abraham respondió:

—Que estas siete corderas recibirás de mi mano, para que me sirvan de testimonio de que yo cavé este pozo.

Por esto llamó a aquel lugar Beerseba, porque allí juraron ambos.
Hicieron, pues, pacto en Beerseba. Luego se levantaron Abimelec y Ficol, jefe de su ejército, y volvieron a tierra de los filisteos.
Plantó Abraham un tamarisco en Beerseba, e invocó allí el nombre de Jehová, Dios eterno.
Y habitó Abraham muchos días en tierra de los filisteos.
Aconteció después de estas cosas, que Dios probó a Abraham. Le dijo:

—Abraham.

Éste respondió:

—Aquí estoy.

Y Dios le dijo:

—Toma ahora a tu hijo, tu único, Isaac, a quien amas, vete a tierra de Moriah y ofrécelo allí en holocausto sobre uno de los montes que yo te diré.

Abraham se levantó muy de mañana, ensilló su asno, tomó consigo a dos de sus siervos y a Isaac, su hijo. Después cortó leña para el holocausto, se levantó y fue al lugar que Dios le había dicho.
Al tercer día alzó Abraham sus ojos y vio de lejos el lugar.
Entonces dijo Abraham a sus siervos:

—Esperad aquí con el asno. Yo y el muchacho iremos hasta allá, adoraremos y volveremos a vosotros.

Tomó Abraham la leña del holocausto y la puso sobre Isaac, su hijo; luego tomó en su mano el fuego y el cuchillo y se fueron los dos juntos.
Después dijo Isaac a Abraham, su padre:

—Padre mío.

Él respondió:

—Aquí estoy, hijo mío.

Isaac le dijo:

—Tenemos el fuego y la leña, pero ¿dónde está el cordero para el holocausto?

Abraham respondió:

—Dios proveerá el cordero para el holocausto, hijo mío.

E iban juntos.

Cuando llegaron al lugar que Dios le había dicho, edificó allí Abraham un altar, compuso la leña, ató a Isaac, su hijo, y lo puso en el altar sobre la leña.
Extendió luego Abraham su mano y tomó el cuchillo para degollar a su hijo.
Entonces el ángel de Jehová lo llamó desde el cielo:

—¡Abraham, Abraham!

Él respondió:

—Aquí estoy.

El ángel le dijo:

—No extiendas tu mano sobre el muchacho ni le hagas nada, pues ya sé que temes a Dios, por cuanto no me rehusaste a tu hijo, tu único hijo.

Entonces alzó Abraham sus ojos y vio a sus espaldas un carnero trabado por los cuernos en un zarzal; fue Abraham, tomó el carnero y lo ofreció en holocausto en lugar de su hijo.
Y llamó Abraham a aquel lugar «Jehová proveerá.» Por tanto se dice hoy: «En el monte de Jehová será provisto.»
Llamó el ángel de Jehová a Abraham por segunda vez desde el cielo,
y le dijo:

—Por mí mismo he jurado, dice Jehová, que por cuanto has hecho esto y no me has rehusado a tu hijo, tu único hijo,

de cierto te bendeciré y multiplicaré tu descendencia como las estrellas del cielo y como la arena que está a la orilla del mar; tu descendencia se adueñará de las puertas de sus enemigos.
En tu simiente serán benditas todas las naciones de la tierra, por cuanto obedeciste a mi voz.
Regresó Abraham adonde estaban sus siervos, y juntos se levantaron y se fueron a Beerseba. Y habitó Abraham en Beerseba.
Después de estas cosas se anunció a Abraham: «Milca ha dado a luz hijos a tu hermano Nacor:
Uz, el primogénito; Buz, su hermano; Kemuel, padre de Aram;
Quesed, Hazo, Pildas, Jidlaf y Betuel.»
Betuel fue el padre de Rebeca. Éstos son los ocho hijos que Milca dio a luz de Nacor, hermano de Abraham.
Y su concubina, que se llamaba Reúma, dio a luz también a Teba, a Gaham, a Tahas y a Maaca.
Fueron ciento veintisiete los años de la vida de Sara; tantos fueron los años de la vida de Sara.
Sara murió en Quiriat-arba (que es Hebrón), en la tierra de Canaán; y vino Abraham a hacer duelo por Sara y a llorarla.
Luego se levantó Abraham de delante de su muerta y habló a los hijos de Het, diciendo:
—Extranjero y forastero soy entre vosotros; dadme en propiedad una sepultura entre vosotros para llevarme a mi muerta y sepultarla.
Respondieron los hijos de Het a Abraham, diciendo:
—Óyenos, señor nuestro. Tú eres un príncipe de Dios entre nosotros; sepulta a tu muerta en lo mejor de nuestros sepulcros, pues ninguno de nosotros te negará su sepulcro ni te impedirá que entierres a tu muerta.
Abraham se levantó, se inclinó ante el pueblo de aquella tierra, los hijos de Het,
y habló con ellos, diciendo:

—Si en verdad queréis que yo me lleve y sepulte a mi muerta, oídme e interceded por mí ante Efrón hijo de Zohar,

para que me dé la cueva de Macpela, que tiene al extremo de su heredad; que me la dé por su justo precio y así poseeré una sepultura en medio de vosotros.
Como Efrón, el heteo, estaba entre los hijos de Het, respondió a Abraham en presencia de los hijos de Het y de todos los que entraban por la puerta de su ciudad:
—No, señor mío, óyeme: te doy la heredad y te doy también la cueva que está en ella. En presencia de los hijos de mi pueblo te la doy; sepulta a tu muerta.
Entonces Abraham se inclinó delante del pueblo de la tierra
y respondió a Efrón en presencia del pueblo del lugar, diciendo:

—Antes, si te place, te ruego que me oigas. Yo pagaré el precio de la heredad; acéptalo y sepultaré en ella a mi muerta.

Respondió Efrón a Abraham:
—Señor mío, escúchame: la tierra vale cuatrocientos siclos de plata, pero ¿qué es esto entre tú y yo? Entierra, pues, a tu muerta.
Entonces Abraham aceptó la oferta de Efrón y, en presencia de los hijos de Het, pesó a Efrón el dinero que éste le había pedido, cuatrocientos siclos de plata de buena ley entre mercaderes.
Así, pues, la heredad de Efrón que estaba en Macpela, al oriente de Mamre, la heredad, con la cueva que había en ella y con todos los árboles que había en la heredad y en todos sus contornos,
quedó como propiedad de Abraham, en presencia de los hijos de Het y de todos los que entraban por la puerta de la ciudad.
Después de esto, Abraham sepultó a Sara, su mujer, en la cueva de la heredad de Macpela, al oriente de Mamre (que es Hebrón), en la tierra de Canaán.
Y la heredad, con la cueva que en ella había, quedó en manos de Abraham como una posesión para sepultura, recibida de los hijos de Het.
Ya Abraham era viejo, bien avanzado en años; y Jehová había bendecido en todo a Abraham.
Dijo Abraham a un criado suyo, el más viejo de su casa, quien gobernaba todo lo que él tenía:

—Pon ahora tu mano debajo de mi muslo

y júrame por Jehová, Dios de los cielos y Dios de la tierra, que no tomarás para mi hijo mujer de las hijas de los cananeos, entre los cuales yo habito,
sino que irás a mi tierra y a mi parentela a tomar mujer para mi hijo Isaac.
El criado le respondió:

—Quizá la mujer no quiera venir conmigo a esta tierra. ¿Debo, entonces, volver y llevar a tu hijo a la tierra de donde saliste?

Abraham le dijo:

—¡Cuidado con llevar allá a mi hijo!

Jehová, Dios de los cielos, que me tomó de la casa de mi padre y de la tierra de mi parentela, y que me habló y me juró, diciendo: “A tu descendencia daré esta tierra”, él enviará su ángel delante de ti, para que tú traigas de allá mujer para mi hijo.
Pero si la mujer no quiere venir contigo, quedarás libre de mi juramento; solamente que no lleves allá a mi hijo.
Entonces el criado puso su mano debajo del muslo de Abraham, su señor, y le juró sobre este negocio.
El criado tomó diez camellos de los de su señor, y se fue, no sin antes escoger toda clase de regalos de lo mejor que tenía su señor; se puso en camino y llegó a la ciudad de Nacor, en Mesopotamia.
Fuera de la ciudad hizo arrodillar a los camellos junto a un pozo de agua, a la hora de la tarde, la hora en que salen las muchachas a buscar agua.
Y dijo: «Jehová, Dios de mi señor Abraham, haz, te ruego, que hoy tenga yo un buen encuentro, y ten misericordia de mi señor Abraham.
Aquí estoy junto a la fuente de agua, cuando salen a buscar agua las hijas de los hombres de esta ciudad.
Sea, pues, que la muchacha a quien yo diga: “Baja tu cántaro, te ruego, para que yo beba”, y ella responda: “Bebe, y también daré de beber a tus camellos”, que sea ésta la que tú has destinado para tu siervo Isaac. En esto conoceré que has hecho misericordia con mi señor.»
Aconteció que antes que él acabara de hablar, salió Rebeca con su cántaro sobre el hombro. Rebeca era hija de Betuel, hijo de Milca, mujer de Nacor, hermano de Abraham.
Esta muchacha era de aspecto muy hermoso y virgen, pues ningún hombre la había conocido; descendió a la fuente, llenó su cántaro, y se dispuso a regresar.
Entonces el criado corrió hacia ella y le dijo:

—Te ruego que me des a beber un poco de agua de tu cántaro.

Ella respondió:

—Bebe, señor mío.

Se dio prisa a bajar su cántaro, lo sostuvo entre las manos y le dio a beber.

Cuando acabó de darle de beber, dijo:

—También para tus camellos sacaré agua, hasta que acaben de beber.

Se dio prisa y vació su cántaro en la pila; luego corrió otra vez al pozo a sacar agua y sacó para todos sus camellos.
El hombre, maravillado, la contemplaba en silencio, pues quería saber si Jehová había prosperado su viaje, o no.
Cuando los camellos acabaron de beber, le dio el hombre un pendiente de oro que pesaba medio siclo y dos brazaletes que pesaban diez,
y le preguntó:

—¿De quién eres hija? Te ruego que me digas si en casa de tu padre hay lugar donde podamos pasar la noche.

Ella respondió:

—Soy hija de Betuel, hijo de Milca, el hijo que ella dio a Nacor.

Y añadió:

—También hay en nuestra casa paja y mucho forraje, y lugar donde pasar la noche.

El hombre entonces se inclinó y adoró a Jehová,
y dijo: «Bendito sea Jehová, Dios de mi amo Abraham, que no apartó de mi amo su misericordia y su verdad, y que me ha guiado en el camino a casa de los hermanos de mi amo.»
La muchacha corrió e hizo saber estas cosas en casa de su madre.
Rebeca tenía un hermano que se llamaba Labán, el cual corrió afuera hacia el hombre, a la fuente.
Y cuando vio el pendiente y los brazaletes en las manos de su hermana, que decía: «Así me habló aquel hombre», fue adonde él estaba; lo encontró con los camellos, junto a la fuente,
y le dijo:

—Ven, bendito de Jehová, ¿por qué estás fuera? He preparado la casa, y el lugar para los camellos.

Entonces el hombre vino a la casa y Labán desató los camellos; les dio paja y forraje, y a él le dio agua para lavar sus pies, y los pies de los hombres que con él venían.
Luego le pusieron delante qué comer; pero él dijo:

—No comeré hasta que haya dicho mi mensaje.

—Habla —dijo Labán.

Y el hombre dijo:

—Soy criado de Abraham.

Jehová ha bendecido mucho a mi amo, y él se ha engrandecido; le ha dado ovejas y vacas, plata y oro, siervos y siervas, camellos y asnos.
Sara, mujer de mi amo, dio a luz en su vejez un hijo a mi señor, quien le ha dado a él todo cuanto tiene.
Mi amo me hizo jurar, diciendo: “No tomarás para mi hijo mujer de las hijas de los cananeos, en cuya tierra habito,
sino que irás a la casa de mi padre, a mi parentela, y tomarás mujer para mi hijo.”
Yo dije: “Quizá la mujer no quiera seguirme.”
Entonces él me respondió: “Jehová, en cuya presencia he andado, enviará contigo su ángel y prosperará tu camino; y tomarás para mi hijo mujer de mi familia y de la casa de mi padre.
Entonces quedarás libre de mi juramento, cuando hayas llegado a mi familia: si no te la dan, quedarás libre de mi juramento.”
»Llegué, pues, hoy a la fuente y dije: “Jehová, Dios de mi señor Abraham, si tú has de prosperar ahora el camino por el cual ando,
permite que, mientras estoy junto a la fuente de agua, la muchacha que salga a buscar agua y a quien yo diga: ‘Dame de beber, te ruego, un poco de agua de tu cántaro’,
y ella me responda: ‘Bebe tú, y también para tus camellos sacaré agua’, sea ésta la mujer que destinó Jehová para el hijo de mi señor.”
Antes que acabara de hablar en mi corazón, vi a Rebeca que salía con su cántaro sobre el hombro; descendió a la fuente, y sacó agua. Entonces le dije: “Te ruego que me des de beber.”
Ella, al punto, bajó su cántaro del hombro y dijo: “Bebe, y también a tus camellos daré de beber.” Yo bebí, y dio también de beber a mis camellos.
Entonces le pregunté: “¿De quién eres hija?” Ella respondió: “Soy hija de Betuel hijo de Nacor, el hijo que le dio Milca.” Le puse, pues, un pendiente en la nariz, y brazaletes en los brazos.
Luego me incliné, adoré a Jehová y bendije a Jehová, Dios de mi señor Abraham, que me había guiado por un camino recto para tomar la hija del hermano de mi señor para su hijo.
Ahora, pues, si estáis dispuestos a hacer misericordia y ser leales con mi señor, declarádmelo; y si no, declarádmelo también, y así sabré qué debo hacer.
Entonces Labán y Betuel respondieron diciendo:

—De Jehová ha salido esto; no podemos hablarte ni mal ni bien.

Ahí está Rebeca, delante de ti: tómala y vete, y sea mujer del hijo de tu señor, como lo ha dicho Jehová.
Cuando el criado de Abraham oyó estas palabras, se inclinó a tierra ante Jehová.
Después sacó el criado alhajas de plata, alhajas de oro y vestidos, y lo dio a Rebeca; también dio cosas preciosas a su hermano y a su madre.
Luego comieron y bebieron, él y los hombres que venían con él, y pasaron allí la noche. Por la mañana, al levantarse, el criado dijo:

—Enviadme a mi señor.

Pero el hermano y la madre de Rebeca respondieron:

—Espere la muchacha con nosotros al menos diez días, y después irá.

Él les dijo:

—No me detengáis, ya que Jehová ha prosperado mi camino; despachadme para que regrese donde está mi señor.

Ellos respondieron entonces:

—Llamemos a la muchacha y preguntémosle.

Llamaron, pues, a Rebeca y le preguntaron:

—¿Irás tú con este hombre?

Ella respondió:

—Sí, iré.

Entonces dejaron ir a su hermana Rebeca, a su nodriza y también al criado de Abraham y a sus hombres.
Y bendijeron a Rebeca, diciendo:

«Hermana nuestra,
sé madre de millares de millares,
y conquisten tus descendientes
la puerta de sus enemigos.»

Rebeca y sus doncellas se levantaron, montaron en los camellos y siguieron al hombre. Así, pues, el criado tomó a Rebeca y se fue.
Mientras tanto, Isaac había vuelto del pozo del «Viviente-que-me-ve», pues habitaba en el Neguev.
Había salido Isaac a meditar al campo, a la hora de la tarde, y alzando sus ojos vio los camellos que venían.
Rebeca también alzó sus ojos, vio a Isaac y descendió del camello,
pues había preguntado al criado:

—¿Quién es ese hombre que viene por el campo hacia nosotros?

Y el criado había respondido:

—Éste es mi señor.

Tomó ella entonces el velo y se cubrió.

El criado le contó a Isaac todo lo que había hecho.
Luego Isaac la trajo a la tienda de su madre Sara, y tomó a Rebeca por mujer y la amó. Así se consoló Isaac de la muerte de su madre.
Abraham tomó otra mujer, cuyo nombre era Cetura,
la cual le dio a luz a Zimram, Jocsán, Medán, Madián, Isbac y Súa.
Jocsán engendró a Seba y a Dedán; e hijos de Dedán fueron Asurim, Letusim y Leumim.
E hijos de Madián: Efa, Efer, Hanoc, Abida y Elda. Todos estos fueron hijos de Cetura.
Abraham dejó a Isaac todo cuanto tenía.
A los hijos de sus concubinas les dio Abraham regalos; pero, cuando aún vivía, los separó de su hijo Isaac enviándolos hacia las tierras del oriente.
Los días que vivió Abraham fueron ciento setenta y cinco años.
Exhaló, pues, el espíritu, y murió Abraham en buena vejez, anciano y lleno de años; y fue reunido a su pueblo.
Lo sepultaron Isaac e Ismael, sus hijos, en la cueva de Macpela, en la heredad de Efrón hijo de Zohar, el heteo, que está enfrente de Mamre,
la heredad que compró Abraham de los hijos de Het. Allí fueron sepultados Abraham y Sara, su mujer.
Y sucedió, después de muerto Abraham, que Dios bendijo a Isaac, su hijo; y habitó Isaac junto al pozo del «Viviente-que-me-ve».
Éstos son los descendientes de Ismael hijo de Abraham, que le dio a luz Agar, la egipcia, sierva de Sara.
Estos, pues, son los nombres de los hijos de Ismael, nombrados en el orden de su nacimiento: el primogénito de Ismael, Nebaiot; luego Cedar, Adbeel, Mibsam,
Misma, Duma, Massa,
Hadar, Tema, Jetur, Nafis y Cedema.
Éstos son los hijos de Ismael y estos sus nombres, por sus villas y por sus campamentos; doce jefes por sus familias.
Los años de la vida de Ismael fueron ciento treinta y siete; exhaló el espíritu Ismael, murió y fue reunido a su pueblo.
Habitaron los ismaelitas desde Havila hasta Shur, que está enfrente de Egipto, en la vía hacia Asiria; y murió en presencia de todos sus hermanos.
Éstos son los descendientes de Isaac hijo de Abraham: Abraham engendró a Isaac.
Isaac tenía cuarenta años cuando tomó por mujer a Rebeca, hija de Betuel, arameo de Padan-aram, hermana de Labán, arameo.
Isaac oró a Jehová por su mujer, Rebeca, que era estéril; lo aceptó Jehová, y Rebeca concibió.
Pero como los hijos luchaban dentro de ella, Rebeca pensó: «Si es así, ¿para qué vivo yo?» Y fue a consultar a Jehová;
y Jehová le respondió:

«Dos naciones hay en tu seno,
dos pueblos divididos desde tus entrañas.
Un pueblo será más fuerte que el otro pueblo,
y el mayor servirá al menor.»

Cuando se cumplieron sus días para dar a luz, había gemelos en su vientre.
El primero salió rubio; era todo velludo como una pelliza, y le pusieron por nombre Esaú.
Después salió su hermano, trabada su mano al talón de Esaú, y le pusieron por nombre Jacob. Isaac tenía sesenta años de edad cuando ella los dio a luz.
Crecieron los niños. Esaú fue diestro en la caza, hombre del campo; pero Jacob era hombre tranquilo, que habitaba en tiendas.
Y amó Isaac a Esaú, porque comía de su caza; pero Rebeca amaba a Jacob.
Guisó Jacob un potaje; y volviendo Esaú del campo, cansado,
dijo a Jacob:

—Te ruego que me des a comer de ese guiso rojo, pues estoy muy cansado.

(Por eso fue llamado Edom.)

Jacob respondió:

—Véndeme en este día tu primogenitura.

Entonces dijo Esaú:

—Me estoy muriendo, ¿para qué, pues, me servirá la primogenitura?

Dijo Jacob:

—Júramelo en este día.

Él se lo juró, y vendió a Jacob su primogenitura.

Entonces Jacob dio a Esaú pan y del guisado de las lentejas; él comió y bebió, se levantó y se fue. Así menospreció Esaú la primogenitura.
En aquel tiempo hubo hambre en la tierra —además de la primera que hubo en los días de Abraham—, y se fue Isaac a Gerar, adonde estaba Abimelec, rey de los filisteos.
Allí se le apareció Jehová, y le dijo: «No desciendas a Egipto; habita en la tierra que yo te diré.
Habita como forastero en esta tierra. Yo estaré contigo y te bendeciré, porque a ti y a tu descendencia daré todas estas tierras y confirmaré el juramento que hice a Abraham, tu padre.
Multiplicaré tu descendencia como las estrellas del cielo y daré a tu descendencia todas estas tierras, y todas las naciones de la tierra serán benditas en tu simiente,
por cuanto oyó Abraham mi voz y guardó mi precepto, mis mandamientos, mis estatutos y mis leyes.»
Habitó, pues, Isaac en Gerar.
Y cuando los hombres de aquel lugar le preguntaron acerca de su mujer, él respondió: «Es mi hermana», pues tuvo miedo de decir: «Es mi mujer», pensando que tal vez los hombres del lugar lo matarían por causa de Rebeca, pues ella era de hermoso aspecto.
Sucedió después de muchos días de estar él allí, que Abimelec, rey de los filisteos, mirando por una ventana vio a Isaac que acariciaba a Rebeca, su mujer.
Entonces llamó Abimelec a Isaac y le dijo:

—Ciertamente ella es tu mujer. ¿Por qué, pues, dijiste: “Es mi hermana”?

Isaac le respondió:

—Porque me dije: “Quizá moriré por causa de ella.”

Pero Abimelec replicó:

—¿Por qué nos has hecho esto? Un poco más y habría dormido alguno del pueblo con tu mujer, y tú habrías traído el pecado sobre nosotros.

Entonces Abimelec amenazó a todo el pueblo, diciendo:

—El que toque a este hombre o a su mujer, de cierto morirá.

Sembró Isaac en aquella tierra, y cosechó aquel año el ciento por uno; y lo bendijo Jehová.
Se enriqueció y fue prosperado, y se engrandeció hasta hacerse muy poderoso.
Poseía hato de ovejas, hato de vacas y mucha servidumbre; y los filisteos le tuvieron envidia.
Todos los pozos que habían abierto los criados de su padre, Abraham, en sus días, los filisteos los habían cegado y llenado de tierra.
Entonces dijo Abimelec a Isaac:

—Apártate de nosotros, porque te has hecho mucho más poderoso que nosotros.

Isaac se fue de allí y acampó en el valle de Gerar, y allí habitó.
Volvió Isaac a abrir los pozos de agua que habían sido abiertos en los días de Abraham, su padre, y que los filisteos habían cegado después de la muerte de Abraham; y los llamó por los nombres que su padre los había llamado.
Pero cuando los siervos de Isaac cavaron en el valle y hallaron allí un pozo de aguas vivas,
los pastores de Gerar riñeron con los pastores de Isaac, diciendo: «El agua es nuestra.» Por eso, al pozo le puso por nombre «Esek», porque se habían peleado por él.
Después abrieron otro pozo y también riñeron por causa de él, y le puso por nombre «Sitna».
Se apartó de allí y abrió otro pozo, y ya no riñeron por él; le puso por nombre Rehobot, y dijo: «Ahora Jehová nos ha prosperado y fructificaremos en la tierra.»
De allí subió a Beerseba.
Aquella noche se le apareció Jehová y le dijo:

«Yo soy el Dios de tu padre Abraham.
No temas, porque yo estoy contigo.
Te bendeciré, y multiplicaré tu descendencia
por amor de Abraham, mi siervo.»

Entonces edificó allí un altar e invocó el nombre de Jehová. Plantó allí su tienda, y abrieron allí un pozo los siervos de Isaac.
Abimelec vino desde Gerar adonde él estaba. Y con él vinieron Ahuzat, amigo suyo, y Ficol, capitán de su ejército.
Isaac les dijo:

—¿Por qué venís a mí, si me habéis aborrecido y me habéis echado de entre vosotros?

Ellos respondieron:

—Hemos visto que Jehová está contigo, y dijimos: “Haya ahora juramento entre nosotros.” Haremos contigo este pacto:

Tú no nos harás ningún mal, pues nosotros no te hemos tocado; solamente te hemos hecho bien y te dejamos partir en paz. Tú eres ahora bendito de Jehová.
Entonces él les ofreció un banquete, y comieron y bebieron.
Se levantaron de madrugada y se hicieron mutuo juramento. Luego Isaac los despidió, y ellos se despidieron de él en paz.
Aquel mismo día sucedió que vinieron los criados de Isaac y le dieron la noticia del pozo que habían abierto, y le dijeron: «Hemos hallado agua.»
Isaac lo llamó «Seba»; por esta causa el nombre de aquella ciudad es Beerseba hasta este día.
Cuando Esaú tenía cuarenta años, tomó por mujer a Judit, hija de Beeri, el heteo, y a Basemat, hija de Elón, el heteo;
y fueron amargura de espíritu para Isaac y para Rebeca.
Aconteció que cuando Isaac envejeció y sus ojos se oscurecieron quedando sin vista, llamó a Esaú, su hijo mayor, y le dijo:

—¡Hijo mío!

Él respondió:

—Aquí estoy.

—Ya soy viejo —dijo Isaac— y no sé el día de mi muerte.
Toma, pues, ahora tus armas, tu aljaba y tu arco, y sal al campo a cazarme algo.
Hazme un guisado como a mí me gusta; tráemelo y comeré, para que yo te bendiga antes que muera.
Rebeca estaba escuchando cuando Isaac hablaba a su hijo Esaú; y se fue Esaú al campo para buscar la caza que había de traer.
Entonces Rebeca habló a su hijo Jacob, diciendo:

—Mira, yo he oído a tu padre, que hablaba con tu hermano Esaú diciendo:

“Tráeme caza y hazme un guisado, para que coma y te bendiga en presencia de Jehová antes que me muera.”
Ahora, pues, hijo mío, obedece a mi voz en lo que te mando.
Ve ahora al ganado y tráeme de allí dos buenos cabritos de las cabras, y haré con ellos un guisado para tu padre, como a él le gusta.
Tú lo llevarás a tu padre, y él comerá, para que te bendiga antes de su muerte.
Pero Jacob dijo a Rebeca, su madre:

—Mi hermano Esaú es hombre velloso, y yo lampiño.

Quizá me palpará mi padre; me tendrá entonces por burlador y traeré sobre mí maldición y no bendición.
Su madre respondió:

—Hijo mío, sea sobre mí tu maldición; solamente obedece a mi voz: vé y tráemelos.

Entonces él fue, los tomó y los trajo a su madre, y su madre hizo un guisado como a su padre le gustaba.
Después tomó Rebeca los vestidos de Esaú, su hijo mayor, los más preciosos que ella tenía en casa, y vistió a Jacob, su hijo menor.
Luego, con las pieles de los cabritos, cubrió sus manos y la parte de su cuello donde no tenía vello,
y puso el guisado y el pan que había preparado en manos de su hijo Jacob.
Entonces éste fue a su padre y dijo:

—Padre mío.

Isaac respondió:

—Aquí estoy, ¿quién eres tú, hijo mío?

—Yo soy Esaú tu primogénito —respondió Jacob—. He hecho como me dijiste. Levántate ahora, siéntate y come de mi caza, para que me bendigas.
Entonces Isaac dijo a su hijo:

—¿Cómo es que la hallaste tan pronto, hijo mío?

Jacob respondió:

—Porque Jehová, tu Dios, hizo que la encontrara delante de mí.

Isaac dijo a Jacob:

—Acércate ahora y te palparé, hijo mío, para ver si eres o no mi hijo Esaú.

Se acercó Jacob a su padre Isaac, quien lo palpó, y dijo: «La voz es la voz de Jacob, pero las manos, las de Esaú.»
Y no lo reconoció, porque sus manos eran vellosas como las manos de Esaú; y lo bendijo.
Volvió a preguntar Isaac:

—¿Eres tú mi hijo Esaú?

Jacob respondió:

—Yo soy.

Dijo entonces:

—Acércamela, y comeré de la caza de mi hijo, para que yo te bendiga.

Jacob se la acercó, e Isaac comió; le trajo también vino, y bebió.

Y le dijo Isaac, su padre:

—Acércate ahora y bésame, hijo mío.

Jacob se acercó y lo besó. Olió Isaac el olor de sus vestidos, y lo bendijo, diciendo:

«Mira, el olor de mi hijo,
como el olor del campo que Jehová ha bendecido.

Dios, pues, te dé del rocío del cielo
y de los frutos de la tierra,
y abundancia de trigo y de mosto.
Sírvante pueblos
y las naciones se inclinen delante de ti.
Sé señor de tus hermanos
y ante ti se inclinen los hijos de tu madre.
Malditos sean los que te maldigan
y benditos los que te bendigan.»
Aconteció, luego que Isaac acabó de bendecir a Jacob, y apenas había salido Jacob de delante de su padre Isaac, que Esaú, su hermano, volvió de cazar.
E hizo él también un guisado, lo trajo a su padre y le dijo:

—Levántese mi padre y coma de la caza de su hijo, para que me bendiga.

Entonces Isaac, su padre, le dijo:

—¿Quién eres tú?

Y él le dijo:

—Yo soy tu hijo, Esaú, tu primogénito.

Entonces se estremeció Isaac grandemente, y dijo:

—¿Quién es el que vino aquí, que trajo caza, y me dio y comí de todo antes que tú vinieras? Yo lo bendije, y será bendito.

Cuando Esaú oyó las palabras de su padre, lanzó una muy grande y muy amarga exclamación, y le dijo:

—Bendíceme también a mí, padre mío.

Éste le dijo:

—Vino tu hermano con engaño y tomó tu bendición.

Esaú respondió:

—Bien llamaron su nombre Jacob, pues ya me ha suplantado dos veces: se apoderó de mi primogenitura y ahora ha tomado mi bendición.

Y añadió:

—¿No has guardado bendición para mí?

Isaac respondió a Esaú, diciéndole:

—Yo lo he puesto por señor tuyo, y le he dado por siervos a todos sus hermanos; de trigo y de vino lo he provisto; ¿qué, pues, haré por ti ahora, hijo mío?

Dijo entonces Esaú a su padre:

—¿No tienes más que una sola bendición, padre mío? ¡Bendíceme también a mí, padre mío!

Y alzó Esaú la voz, y lloró.

Entonces Isaac, su padre, habló y le dijo:

«Será tu morada lejos de la tierra fértil
y del rocío que cae de los cielos.

De tu espada vivirás,
y a tu hermano servirás;
pero cuando te fortalezcas
sacudirás su yugo de tu cerviz.»
Aborreció Esaú a Jacob por la bendición con que su padre lo había bendecido, y dijo en su corazón: «Llegarán los días del luto por mi padre, y yo mataré a mi hermano Jacob.»
Fueron dichas a Rebeca las palabras de Esaú, su hijo mayor; y ella envió a llamar a Jacob, su hijo menor, y le dijo:

—Esaú, tu hermano, se consuela pensando en matarte.

Ahora, pues, hijo mío, obedece a mi voz: levántate y huye a casa de mi hermano Labán, en Harán,
y quédate con él algunos días, hasta que el enojo de tu hermano se mitigue,
hasta que se aplaque la ira de tu hermano contra ti y olvide lo que le has hecho; entonces enviaré yo a que te traigan de allá. ¿Por qué seré privada de vosotros dos en un solo día?
Luego dijo Rebeca a Isaac:

—Fastidio tengo de mi vida a causa de las hijas de Het. Si Jacob toma mujer de entre las hijas de Het, como éstas, de entre las hijas de esta tierra, ¿para qué quiero la vida?



Entonces Isaac llamó a Jacob, lo bendijo y le mandó diciendo: «No tomes mujer de las hijas de Canaán.
Levántate, ve a Padan-aram, a casa de Betuel, padre de tu madre, y toma allí mujer de las hijas de Labán, hermano de tu madre.
Que el Dios omnipotente te bendiga, te haga fructificar y te multiplique hasta llegar a ser multitud de pueblos;
que te dé la bendición de Abraham, y a tu descendencia contigo, para que heredes la tierra en que habitas, la que Dios dio a Abraham.»
Así envió Isaac a Jacob, el cual fue a Padan-aram, a Labán hijo de Betuel, el arameo, hermano de Rebeca, madre de Jacob y de Esaú.
Vio Esaú cómo Isaac había bendecido a Jacob y lo había enviado a Padan-aram, para tomar allí mujer para sí; y que cuando lo bendijo le había mandado diciendo: «No tomarás mujer de las hijas de Canaán»;
y que Jacob había obedecido a su padre y a su madre, y se había ido a Padan-aram.
Vio asimismo Esaú que las hijas de Canaán no agradaban a Isaac, su padre;
y se fue Esaú a Ismael, y tomó para sí por mujer, además de sus otras mujeres, a Mahalat, hija de Ismael hijo de Abraham, hermana de Nebaiot.
Jacob, pues, salió de Beerseba y fue a Harán.
Llegó a un cierto lugar y durmió allí, porque ya el sol se había puesto. De las piedras de aquel paraje tomó una para su cabecera y se acostó en aquel lugar.
Y tuvo un sueño: Vio una escalera que estaba apoyada en tierra, y su extremo tocaba en el cielo. Ángeles de Dios subían y descendían por ella.
Jehová estaba en lo alto de ella y dijo: «Yo soy Jehová, el Dios de Abraham, tu padre, y el Dios de Isaac; la tierra en que estás acostado te la daré a ti y a tu descendencia.
Será tu descendencia como el polvo de la tierra, y te extenderás al occidente, al oriente, al norte y al sur; y todas las familias de la tierra serán benditas en ti y en tu simiente,
pues yo estoy contigo, te guardaré dondequiera que vayas y volveré a traerte a esta tierra, porque no te dejaré hasta que haya hecho lo que te he dicho.»
Cuando Jacob despertó de su sueño, dijo: «Ciertamente Jehová está en este lugar, y yo no lo sabía.»
Entonces tuvo miedo y exclamó: «¡Cuán terrible es este lugar! No es otra cosa que casa de Dios y puerta del cielo.»
Se levantó Jacob de mañana, y tomando la piedra que había puesto de cabecera, la alzó por señal y derramó aceite encima de ella.
Y a aquel lugar le puso por nombre Bet-el, aunque Luz era el nombre anterior de la ciudad.
Allí hizo voto Jacob, diciendo: «Si va Dios conmigo y me guarda en este viaje en que estoy, si me da pan para comer y vestido para vestir
y si vuelvo en paz a casa de mi padre, Jehová será mi Dios.
Y esta piedra que he puesto por señal será casa de Dios; y de todo lo que me des, el diezmo apartaré para ti.»
Siguió luego Jacob su camino y fue a la tierra de los orientales.
Vio un pozo en el campo y tres rebaños de ovejas que yacían cerca de él, porque de aquel pozo abrevaban los ganados; y había una gran piedra sobre la boca del pozo.
Cuando se juntaban allí todos los rebaños, los pastores corrían la piedra de la boca del pozo y abrevaban las ovejas; luego volvían la piedra a su lugar sobre la boca del pozo.
Jacob les preguntó:

—Hermanos míos, ¿de dónde sois?

—De Harán somos —respondieron ellos.

—¿Conocéis a Labán hijo de Nacor? —volvió a preguntar.

—Sí, lo conocemos —respondieron.

—¿Está bien? —insistió Jacob.

—Muy bien —dijeron los pastores—. Mira, ahí viene su hija Raquel con las ovejas.

Él dijo:

—Es aún muy de día; no es tiempo todavía de recoger el ganado. Abrevad las ovejas e id a apacentarlas.

Ellos respondieron:

—No podemos, hasta que se junten todos los rebaños y se remueva la piedra de la boca del pozo. Entonces daremos de beber a las ovejas.

Mientras él aún hablaba con ellos, Raquel vino con el rebaño de su padre, porque ella era la pastora.
Y sucedió que cuando Jacob vio a Raquel, hija de Labán, hermano de su madre, y las ovejas de Labán, el hermano de su madre, se acercó Jacob y removió la piedra de la boca del pozo, y abrevó el rebaño de Labán, hermano de su madre.
Luego Jacob besó a Raquel, alzó la voz y lloró.
Jacob le contó a Raquel que él era hermano de su padre e hijo de Rebeca, y ella corrió a dar la noticia a su padre.
Cuando Labán oyó las noticias de Jacob, hijo de su hermana, corrió a recibirlo y lo abrazó, lo besó y lo trajo a su casa. Entonces él contó a Labán todas estas cosas.
Y Labán le dijo:

—Ciertamente eres hueso mío y carne mía.

Y estuvo con él durante un mes.

Entonces dijo Labán a Jacob:

—¿Por ser tú mi hermano me vas a servir de balde? Dime cuál ha de ser tu salario.

Labán tenía dos hijas: el nombre de la mayor era Lea, y el nombre de la menor, Raquel.
Los ojos de Lea eran delicados, pero Raquel era de lindo semblante y hermoso parecer.
Jacob amó a Raquel, y dijo:

—Yo te serviré siete años por Raquel, tu hija menor.

Labán respondió:

—Mejor es dártela a ti que a otro hombre; quédate conmigo.

Así sirvió Jacob siete años por Raquel; y le parecieron como pocos días, porque la amaba.
Un día dijo Jacob a Labán:

—Dame mi mujer, porque se ha cumplido el plazo para unirme a ella.

Entonces Labán juntó a todos los hombres de aquel lugar y ofreció un banquete.
Pero sucedió que al llegar la noche tomó a su hija Lea y se la trajo; y Jacob se llegó a ella.
Labán dio además su sierva Zilpa a su hija Lea por criada.
Cuando llegó la mañana, Jacob vio que era Lea, y dijo a Labán:

—¿Qué es esto que me has hecho? ¿No te he servido por Raquel? ¿Por qué, pues, me has engañado?

Labán respondió:

—No es costumbre en nuestro lugar que se dé la menor antes de la mayor.

Cumple la semana de ésta, y se te dará también la otra por el servicio que me prestes otros siete años.
Así lo hizo Jacob. Cumplió aquella semana y él le dio a su hija Raquel por mujer.
Asimismo, Labán dio su sierva Bilha a su hija Raquel por criada.
Jacob se llegó también a Raquel, y la amó más que a Lea; y sirvió a Labán aún otros siete años.
Vio Jehová que Lea era menospreciada, y le dio hijos; en cambio Raquel era estéril.
Concibió Lea y dio a luz un hijo, y le puso por nombre Rubén, porque dijo: «Ha mirado Jehová mi aflicción: ahora me amará mi marido.»
Concibió otra vez y dio a luz un hijo, y dijo: «Por cuanto oyó Jehová que yo era menospreciada, me ha dado también éste.» Y le puso por nombre Simeón.
Concibió otra vez y dio a luz un hijo, y dijo: «Desde ahora se unirá mi marido conmigo, porque le he dado a luz tres hijos.» Por tanto, le puso por nombre Leví.
Concibió otra vez y dio a luz un hijo, y dijo: «Esta vez alabaré a Jehová»; por esto llamó su nombre Judá. Y dejó de dar a luz.

Al ver Raquel que no daba hijos a Jacob tuvo envidia de su hermana, y dijo a Jacob:

—Dame hijos, o si no, me muero.

Jacob se enojó con Raquel y le dijo:

—¿Soy yo acaso Dios, que te ha negado el fruto de tu vientre?

Entonces ella le dijo:

—Aquí está mi sierva Bilha; llégate a ella, y que dé a luz sobre mis rodillas. Así yo también tendré hijos de ella.

Le dio a Bilha, su sierva, por mujer, y Jacob se llegó a ella.
Bilha concibió y dio a luz un hijo a Jacob.
Dijo entonces Raquel: «Me juzgó Dios, pues ha oído mi voz y me ha dado un hijo.» Por tanto, llamó su nombre Dan.
Concibió otra vez Bilha, la sierva de Raquel, y dio a luz un segundo hijo a Jacob.
Y dijo Raquel: «En contienda de Dios he luchado con mi hermana y he vencido.» Le puso por nombre Neftalí.
Al ver Lea que había dejado de dar a luz, tomó a su sierva Zilpa, y la dio a Jacob por mujer.
Y Zilpa, sierva de Lea, dio a luz un hijo a Jacob.
Entonces dijo Lea: «Vino la ventura»; y le puso por nombre Gad.
Luego Zilpa, la sierva de Lea, dio a luz otro hijo a Jacob.
Y dijo Lea: «Para dicha mía, porque las mujeres me llamarán dichosa»; y le puso por nombre Aser.
En el tiempo de la siega del trigo halló Rubén en el campo unas mandrágoras que trajo a Lea, su madre. Y dijo Raquel a Lea:

—Te ruego que me des de las mandrágoras de tu hijo.

Ella respondió:

—¿Te parece poco que hayas tomado mi marido, para que también quieras llevarte las mandrágoras de mi hijo?

Raquel dijo:

—Pues dormirá contigo esta noche a cambio de las mandrágoras de tu hijo.

A la tarde, cuando Jacob volvía del campo, salió Lea a su encuentro y le dijo:

—Llégate a mí, porque a la verdad te he alquilado por las mandrágoras de mi hijo.

Y durmió con ella aquella noche.

Dios oyó a Lea, que concibió y dio a luz el quinto hijo a Jacob.
Y dijo Lea: «Dios me ha dado mi recompensa, por cuanto di mi sierva a mi marido»; por eso lo llamó Isacar.
Después concibió Lea otra vez, y dio a luz el sexto hijo a Jacob.
Y dijo Lea: «Dios me ha dado una buena dote; ahora vivirá conmigo mi marido, porque le he dado a luz seis hijos.» Y le puso por nombre Zabulón.
Por último dio a luz una hija, y le puso por nombre Dina.
Pero se acordó Dios de Raquel, la oyó Dios y le concedió hijos.
Concibió ella y dio a luz un hijo. Y exclamó: «Dios ha quitado mi afrenta»;
y le puso por nombre José, diciendo: «Añádame Jehová otro hijo.»
Cuando Raquel dio a luz a José, Jacob dijo a Labán:

—Déjame ir a mi lugar, a mi tierra.

Dame a mis mujeres, por las cuales te he servido, y a mis hijos, y déjame ir; pues tú sabes los servicios que te he prestado.
Labán le respondió:

—Halle yo ahora gracia en tus ojos, y quédate; he experimentado que Jehová me ha bendecido por tu causa.

Y añadió:

—Señálame tu salario y yo te lo pagaré.

Jacob respondió:

—Tú sabes cómo te he servido y cómo ha estado tu ganado conmigo,

porque poco tenías antes de mi venida, y ha crecido en gran número; Jehová te ha bendecido con mi llegada. Y ahora, ¿cuándo trabajaré también para mi propia casa?
Labán le preguntó entonces:

—¿Qué te daré?

Y respondió Jacob:

—No me des nada. Si haces esto por mí, volveré a apacentar tus ovejas.

Hoy pasaré por entre tu rebaño y apartaré todas las ovejas manchadas y salpicadas de color y todas las ovejas de color oscuro, y las manchadas y salpicadas de color entre las cabras. Eso será mi salario,
y la garantía de mi honradez el día de mañana. Cuando vengas a ver lo que he ganado, toda la que no sea pintada ni manchada en las cabras, y de color oscuro entre las ovejas, se me habrá de tener por robada.
Dijo entonces Labán:

—Bien, sea como tú dices.

Pero Labán apartó aquel mismo día los machos cabríos manchados y rayados, todas las cabras manchadas y salpicadas de color, toda aquella que tenía en sí algo de blanco y todas las de color oscuro entre las ovejas, y las puso en manos de sus hijos.
Y puso tres días de camino entre él y Jacob. Mientras tanto, Jacob apacentaba las otras ovejas de Labán.
Tomó entonces Jacob varas verdes de álamo, de avellano y de castaño, y labró en ellas unas franjas blancas, descubriendo así lo blanco de las varas.
Puso las varas que había descortezado delante del ganado, en los canales de los abrevaderos adonde venían a beber agua las ovejas, las cuales procreaban cuando venían a beber.
Así concebían las ovejas delante de las varas; y parían borregos listados, pintados y salpicados de diversos colores.
Apartaba Jacob los corderos, y ponía con su propio rebaño los listados y todo lo que era oscuro del hato de Labán. Y ponía su hato aparte, no con las ovejas de Labán.
Y sucedía que cuantas veces se hallaban en celo las ovejas más fuertes, Jacob ponía las varas delante de ellas en los abrevaderos, para que concibieran a la vista de las varas.
Pero cuando venían las ovejas más débiles, no las ponía; así, las más débiles eran para Labán y las más fuertes para Jacob.
Y se enriqueció Jacob muchísimo, y tuvo muchas ovejas, siervas y siervos, camellos y asnos.

Jacob oía las palabras de los hijos de Labán, que decían: «Jacob ha tomado todo lo que era de nuestro padre, y de lo que era de nuestro padre ha adquirido toda esta riqueza.»
Miraba también Jacob el semblante de Labán, y veía que no era para con él como había sido antes.
Entonces Jehová dijo a Jacob: «Vuélvete a la tierra de tus padres, a tu parentela, y yo estaré contigo.»
Envió, pues, Jacob a llamar a Raquel y a Lea al campo donde estaban sus ovejas,
y les dijo:

—Veo que vuestro padre ya no me mira como antes; pero el Dios de mi padre ha estado conmigo.

Vosotras sabéis que con todas mis fuerzas he servido a vuestro padre;
pero vuestro padre me ha engañado y me ha cambiado el salario diez veces, si bien Dios no le ha permitido que me hiciera daño.
Si él decía: “Los pintados serán tu salario”, entonces todas las ovejas parían pintados; y si decía: “Los listados serán tu salario”, entonces todas las ovejas parían listados.
Así quitó Dios el ganado de vuestro padre y me lo dio a mí.
»Sucedió, cuando las ovejas estaban en celo, que alcé yo mis ojos y vi en sueños que los machos que cubrían a las hembras eran listados, pintados y abigarrados.
Y me dijo el ángel de Dios en sueños: “Jacob”. Y yo respondí: “Aquí estoy.”
Entonces él dijo: “Alza ahora tus ojos, y verás que todos los machos que cubren a las hembras son listados, pintados y abigarrados, pues yo he visto todo lo que Labán te ha hecho.
Yo soy el Dios de Bet-el, donde tú ungiste la piedra y donde me hiciste un voto. Levántate ahora y sal de esta tierra; vuélvete a la tierra donde naciste.”
Respondieron Raquel y Lea, y le dijeron:

—¿Tenemos acaso parte o heredad en la casa de nuestro padre?

¿No nos tiene ya por extrañas, pues que nos vendió y hasta se ha comido del todo lo que recibió por nosotras?
Toda la riqueza que Dios le ha quitado a nuestro padre es nuestra y de nuestros hijos; ahora, pues, haz todo lo que Dios te ha dicho.
Se levantó, pues, Jacob y montó a sus hijos y a sus mujeres sobre los camellos;
y puso en camino todo su ganado y todo cuanto había adquirido (el ganado de la ganancia que había obtenido en Padan-aram), para volverse a Isaac, su padre, en la tierra de Canaán.
Como Labán había ido a trasquilar sus ovejas, Raquel hurtó los ídolos de su padre;
y Jacob engañó a Labán, el arameo, no diciéndole que se iba.
Huyó, pues, con todo lo que tenía; se levantó, pasó el Éufrates y se dirigió a los montes de Galaad.
Al tercer día le dijeron a Labán que Jacob había huido.
Entonces Labán tomó consigo a sus parientes, y fue tras Jacob. Siete días después lo alcanzó en los montes de Galaad.
Pero aquella noche vino Dios en sueños a Labán, el arameo, y le dijo: «Cuídate de no hablarle a Jacob descomedidamente.»
Alcanzó, pues, Labán a Jacob, que había fijado su tienda en el monte; y acampó Labán con sus parientes en los montes de Galaad.
Entonces dijo Labán a Jacob:

—¿Qué has hecho? ¿Por qué me has engañado y te has llevado a mis hijas como prisioneras de guerra?

¿Por qué te escondiste para huir, y me engañaste, y no me lo hiciste saber para que yo te despidiera con alegría y con cantares, con tamborín y arpa?
Pues ni aun me dejaste besar a mis hijos y a mis hijas. Esta vez has obrado locamente.
Poder hay en mi mano para haceros daño; pero el Dios de tu padre me habló anoche diciendo: “Cuídate de no hablarle a Jacob descomedidamente.”
Y ya que te ibas, pues añorabas la casa de tu padre, ¿por qué hurtaste mis dioses?
Respondió Jacob a Labán:

—Porque tuve miedo, pues pensé que quizá me quitarías por fuerza tus hijas.

Aquel en cuyo poder halles tus dioses, ¡que no viva! Reconoce delante de nuestros hermanos lo que yo tenga tuyo, y llévatelo.

Ciertamente Jacob no sabía que Raquel los había hurtado.

Entró Labán en la tienda de Jacob, en la tienda de Lea y en la tienda de las dos siervas, y no los halló. Salió de la tienda de Lea y entró en la tienda de Raquel.
Pero Raquel tomó los ídolos y los puso en la montura de un camello, y se sentó sobre ellos. Labán rebuscó por toda la tienda y no los encontró.
Entonces ella dijo a su padre:

—No se enoje mi señor, si no me puedo levantar delante de ti, pues estoy con el período de las mujeres.

Como Labán siguió rebuscando sin hallar los ídolos,

Jacob se enojó y riñó con Labán, diciéndole:

—¿Qué falta cometí? ¿Cuál es mi pecado, para que con tanto ardor hayas venido en mi persecución?

Al registrar todas mis cosas, ¿qué has hallado de todos los enseres de tu casa? Ponlo aquí delante de mis hermanos y de los tuyos, y juzguen entre nosotros.
Estos veinte años he estado contigo; tus ovejas y tus cabras nunca abortaron, ni yo comí carnero de tus ovejas.
Nunca te traje lo arrebatado por las fieras: yo pagaba el daño; lo hurtado, así de día como de noche, a mí me lo cobrabas.
De día me consumía el calor y de noche la helada, y el sueño huía de mis ojos.
Así he estado veinte años en tu casa: catorce años te serví por tus dos hijas y seis años por tu ganado, y has cambiado mi salario diez veces.
Si el Dios de mi padre, Dios de Abraham y Terror de Isaac, no estuviera conmigo, de cierto me enviarías ahora con las manos vacías; pero Dios ha visto mi aflicción y el trabajo de mis manos, y anoche te reprendió.
Respondió Labán y dijo a Jacob:

—Las hijas son hijas mías; los hijos, hijos míos son; las ovejas son mis ovejas, y todo lo que tú ves es mío: ¿qué les puedo yo hacer hoy a estas mis hijas, o a los hijos que ellas han dado a luz?

Ven ahora, pues, y hagamos pacto tú y yo, y sirva por testimonio entre nosotros dos.
Entonces Jacob tomó una piedra y la levantó por señal.
Y dijo Jacob a sus hermanos:

—Recoged piedras.

Tomaron, pues, piedras e hicieron un montón, y comieron allí sobre aquel montón.

Labán lo llamó «Jegar Sahaduta»; y Jacob lo llamó «Galaad».
Entonces Labán dijo:

—Este montón de piedras es testigo hoy entre nosotros dos.

Por eso fue llamado su nombre Galaad;

y también Mizpa, por cuanto dijo:

—Vigile Jehová entre tú y yo cuando nos apartemos el uno del otro.

Si maltratas a mis hijas o si tomas otras mujeres además de mis hijas, aunque nadie esté con nosotros, mira, Dios es testigo entre nosotros dos.
Dijo más Labán a Jacob:

—Mira este montón de piedras y esta señal que he erigido entre tú y yo.

Testigo sea este montón de piedras y testigo sea esta señal, que ni yo pasaré de este montón de piedras para ir contra ti ni tú pasarás de este montón ni de esta señal para ir contra mí, para nada malo.
Que el Dios del padre de nuestros padres, el Dios de Abraham y el Dios de Nacor, juzgue entre nosotros.

Jacob juró por aquel a quien temía Isaac, su padre.

Luego Jacob inmoló víctimas en el monte, y llamó a sus hermanos a comer pan. Ellos comieron pan y durmieron aquella noche en el monte.
Se levantó Labán de mañana y besó a sus hijos y a sus hijas; los bendijo, partió y se volvió a su lugar.
Jacob siguió su camino, y le salieron al encuentro unos ángeles de Dios.
Dijo Jacob cuando los vio: «Campamento de Dios es éste», y llamó a aquel lugar Mahanaim.
Envió Jacob mensajeros por delante al encuentro de su hermano Esaú, a la tierra de Seir, campo de Edom.
Y los mandó diciendo: «Diréis a mi señor Esaú: “Así dice tu siervo Jacob: ‘Con Labán he vivido, y con él he estado hasta ahora;
tengo vacas, asnos, ovejas, siervos y siervas; y envío este mensaje a mi señor, para hallar gracia en tus ojos.’”»
Los mensajeros regresaron a Jacob, y le dijeron:

—Fuimos a ver a tu hermano Esaú; él también viene a recibirte, y cuatrocientos hombres vienen con él.

Jacob tuvo entonces gran temor y se angustió; distribuyó en dos campamentos el pueblo que tenía consigo, y las ovejas, las vacas y los camellos,
porque pensó: «Si viene Esaú contra un campamento y lo ataca, el otro campamento escapará.»
Luego dijo Jacob: «Dios de mi padre Abraham y Dios de mi padre Isaac, Jehová, que me dijiste: “Vuélvete a tu tierra y a tu parentela, y yo te haré bien”,
¡no merezco todas las misericordias y toda la verdad con que has tratado a tu siervo!; pues con mi cayado pasé este Jordán, y ahora he de atender a dos campamentos.
Líbrame ahora de manos de mi hermano, de manos de Esaú, porque le temo; no venga acaso y me hiera a la madre junto con los hijos.
Y tú has dicho: “Yo te haré bien, y tu descendencia será como la arena del mar, que por ser tanta no se puede contar.”»
Durmió allí aquella noche, y tomó de lo que le vino a la mano un regalo para su hermano Esaú:
doscientas cabras y veinte machos cabríos, doscientas ovejas y veinte carneros,
treinta camellas paridas con sus crías, cuarenta vacas y diez novillos, veinte asnas y diez borricos.
Lo entregó a sus siervos, cada manada por separado, y dijo a sus siervos:

—Pasad delante de mí y poned espacio entre manada y manada.

Mandó al primero, diciendo:

—Si mi hermano Esaú te encuentra y te pregunta: “¿De quién eres? ¿Y adónde vas? ¿Y para quién es esto que llevas delante de ti?”,

entonces dirás: “Es un regalo que tu siervo Jacob envía a mi señor Esaú. También él viene detrás de nosotros.”
Mandó también al segundo, al tercero y a todos los que iban detrás de aquellas manadas, diciendo:

—Esto mismo diréis a Esaú, cuando lo halléis.

Y diréis también: “Tu siervo Jacob viene detrás de nosotros.”

Pues Jacob pensó: «Apaciguaré su ira con el regalo que va delante de mí, y después veré su rostro. Quizá así me acepte.»

Pasó, pues, el regalo delante de él, y él durmió aquella noche en el campamento.
Se levantó aquella noche, tomó a sus dos mujeres, a sus dos siervas y a sus once hijos, y pasó el vado de Jaboc.
Los tomó, pues, y les hizo pasar el arroyo a ellos y a todo lo que tenía.
Así se quedó Jacob solo; y luchó con él un varón hasta que rayaba el alba.
Cuando el hombre vio que no podía con él, tocó en el sitio del encaje de su muslo, y se descoyuntó el muslo de Jacob mientras con él luchaba.
Y dijo:

—Déjame, porque raya el alba.

Jacob le respondió:

—No te dejaré, si no me bendices.

—¿Cuál es tu nombre? —le preguntó el hombre.

—Jacob —respondió él.

Entonces el hombre dijo:

—Ya no te llamarás Jacob, sino Israel, porque has luchado con Dios y con los hombres, y has vencido.

—Declárame ahora tu nombre —le preguntó Jacob.

—¿Por qué me preguntas por mi nombre? —respondió el hombre.

Y lo bendijo allí mismo.

Jacob llamó Peniel a aquel lugar, porque dijo: «Vi a Dios cara a cara, y fue librada mi alma.»
Ya había pasado de Peniel cuando salió el sol; y cojeaba a causa de su cadera.
Por esto, hasta el día de hoy no comen los hijos de Israel del tendón que se contrajo, el cual está en el encaje del muslo, porque Jacob fue tocado en este sitio de su muslo, en el tendón que se contrajo.
Alzó Jacob sus ojos y vio que venía Esaú con cuatrocientos hombres; entonces repartió él los niños entre Lea, Raquel y las dos siervas.
Puso las siervas y sus niños delante, luego a Lea y sus niños, y detrás a Raquel y a José.
Y él pasó delante de ellos y se inclinó a tierra siete veces, hasta que llegó a su hermano.
Pero Esaú corrió a su encuentro y, echándose sobre su cuello, lo abrazó y besó; los dos lloraron.
Después Esaú levantó sus ojos, vio a las mujeres y los niños y dijo:

—¿Quiénes son éstos?

—Son los niños que Dios ha dado a tu siervo —dijo Jacob.

Luego vinieron las siervas y sus hijos, y se inclinaron.
Vino Lea con sus hijos, y se inclinaron; y después llegaron José y Raquel, y también se inclinaron.
Preguntó entonces Esaú:

—¿Qué te propones con todos estos grupos que he encontrado?

—Hallar gracia a los ojos de mi señor —respondió Jacob.

Dijo entonces Esaú:

—Suficiente tengo yo, hermano mío; sea para ti lo que es tuyo.

Jacob replicó:

—No, yo te ruego; si he hallado ahora gracia a tus ojos, acepta mi regalo, porque he visto tu rostro como si hubiera visto el rostro de Dios, pues que con tanta bondad me has recibido.

Acepta, te ruego, el regalo que te he traído, pues Dios me ha favorecido y todo lo que hay aquí es mío.

E insistió hasta que Esaú lo tomó.

Y dijo Esaú:

—Anda, vamos; yo iré delante de ti.

Jacob respondió:

—Mi señor sabe que los niños son tiernos, y que tengo ovejas y vacas paridas; si las fatigan, en un día morirán todas las ovejas.

Pase ahora mi señor delante de su siervo, y yo me iré poco a poco al paso del ganado que va delante de mí y al paso de los niños, hasta que llegue a Seir, donde está mi señor.
Dijo Esaú:

—Dejaré ahora contigo parte de la gente que viene conmigo.

Jacob respondió:

—¿Para qué, si he hallado gracia a los ojos de mi señor?

Así volvió Esaú aquel día por su camino a Seir.
Y Jacob fue a Sucot; allí se edificó una casa e hizo cabañas para su ganado; por tanto, puso por nombre Sucot a aquel lugar.
Después Jacob, cuando regresaba de Padan-aram, llegó sano y salvo a la ciudad de Siquem, que está en la tierra de Canaán, y acampó delante de la ciudad.
Compró a los hijos de Hamor, padre de Siquem, por cien monedas, la parte del campo donde había plantado su tienda,
erigió allí un altar y lo llamó «El-Elohe-Israel».
Dina, la hija que Lea había dado a luz a Jacob, salió a ver a las hijas del país.
Y la vio Siquem hijo de Hamor, el heveo, príncipe de aquella tierra; la tomó, se acostó con ella y la deshonró.
Pero su alma se apegó a Dina, la hija de Lea; se enamoró de la joven y habló a su corazón.
Entonces dijo Siquem a Hamor, su padre:

—Tómame por mujer a esta joven.

Se enteró Jacob de que Siquem había deshonrado a Dina, su hija. Sus hijos estaban con su ganado en el campo, y calló Jacob hasta que ellos regresaran.
Mientras tanto, Hamor, el padre de Siquem, se dirigió a Jacob para hablar con él.
Los hijos de Jacob regresaron del campo cuando lo supieron; se entristecieron los hombres y se enojaron mucho, porque se había cometido una ofensa contra Israel al acostarse con la hija de Jacob, lo que no se debía haber hecho.
Hamor habló con ellos, y les dijo:

—El alma de mi hijo Siquem se ha apegado a vuestra hija; os ruego que se la deis por mujer.

Emparentad con nosotros, dadnos vuestras hijas y tomad vosotros las nuestras.
Habitad con nosotros, porque la tierra estará delante de vosotros; morad y negociad en ella, y tomad en ella posesión.
Siquem dijo también al padre y a los hermanos de Dina:

—Halle yo gracia en vuestros ojos y os daré lo que me pidáis.

Aumentad a mi cargo mucha dote y regalos, que yo os daré cuanto me pidáis; pero dadme la joven por mujer.
Los hijos de Jacob respondieron a Siquem y a Hamor, su padre, con palabras engañosas, por cuanto había deshonrado a Dina, hermana de ellos.
Les dijeron:

—No podemos hacer esto de dar nuestra hermana a hombre incircunciso, porque entre nosotros es abominación.

Pero con esta condición os complaceremos: que os hagáis como nosotros, y se circuncide entre vosotros todo varón.
Entonces os daremos nuestras hijas, y tomaremos nosotros las vuestras; habitaremos con vosotros y seremos un pueblo.
Pero si no nos prestáis oído en lo de circuncidaros, tomaremos nuestra hija y nos iremos.
Parecieron bien sus palabras a Hamor y a Siquem hijo de Hamor.
Y no tardó el joven en hacer aquello, porque la hija de Jacob le había agradado. Él mismo era el más distinguido en toda la casa de su padre.
Entonces Hamor y su hijo Siquem fueron a la puerta de su ciudad y hablaron a los hombres del lugar, diciéndoles:
—Estos hombres son pacíficos con nosotros; que habiten, pues, en el país y comercien en él, porque la tierra es bastante ancha para ellos; nosotros tomaremos sus hijas por mujeres y les daremos las nuestras.
Pero sólo con esta condición consentirán estos hombres en habitar con nosotros para que seamos un pueblo: que se circuncide todo varón entre nosotros, como ellos son circuncidados.
Su ganado, sus bienes y todas sus bestias serán nuestros; solamente convengamos con ellos, y habitarán con nosotros.
Obedecieron a Hamor y a su hijo Siquem todos los que salían por la puerta de la ciudad, y circuncidaron a todo varón, a cuantos salían por la puerta de su ciudad.
Pero sucedió que al tercer día, cuando ellos sentían el mayor dolor, dos de los hijos de Jacob, Simeón y Leví, hermanos de Dina, tomaron cada uno su espada, fueron contra la ciudad, que estaba desprevenida, y mataron a todo varón.
A filo de espada mataron a Hamor y a su hijo Siquem, y tomando a Dina de casa de Siquem, se fueron.
Los hijos de Jacob pasaron sobre los muertos y saquearon la ciudad, por cuanto habían deshonrado a su hermana.
Tomaron sus ovejas, vacas y asnos, lo que había en la ciudad y en el campo,
y todos sus bienes; llevaron cautivos a todos sus niños y sus mujeres, y robaron todo lo que había en las casas.
Entonces dijo Jacob a Simeón y a Leví:

—Me habéis puesto en un grave aprieto al hacerme odioso a los habitantes de esta tierra, el cananeo y el ferezeo. Como tengo pocos hombres, se juntarán contra mí, me atacarán, y me destruirán a mí y a mi casa.

Pero ellos respondieron:

—¿Acaso tenía él que tratar a nuestra hermana como a una ramera?


Dijo Dios a Jacob: «Levántate, sube a Bet-el y quédate allí; y haz allí un altar al Dios que se te apareció cuando huías de tu hermano Esaú.»
Entonces Jacob dijo a su familia y a todos los que con él estaban:

—Quitad los dioses ajenos que hay entre vosotros, limpiaos y mudad vuestros vestidos.

Levantémonos y subamos a Bet-el, pues allí haré un altar al Dios que me respondió en el día de mi angustia y que ha estado conmigo en el camino que he andado.
Ellos entregaron a Jacob todos los dioses ajenos que tenían en su poder y los zarcillos que llevaban en sus orejas, y Jacob los escondió debajo de una encina que había junto a Siquem.
Cuando salieron, el terror de Dios cayó sobre las ciudades de sus alrededores, y no persiguieron a los hijos de Jacob.
Llegó Jacob a Luz, es decir, a Bet-el, que está en tierra de Canaán, él y todo el pueblo que con él estaba.
Edificó allí un altar y llamó al lugar «El-bet-el», porque allí se le había aparecido Dios cuando huía de su hermano.
Entonces murió Débora, nodriza de Rebeca, y fue sepultada al pie de Bet-el, debajo de una encina, la cual fue llamada «Alón-bacut».
Se le apareció otra vez Dios a Jacob a su regreso de Padan-aram, y lo bendijo.
Le dijo Dios:

«Tu nombre es Jacob;
pero ya no te llamarás Jacob,
sino que tu nombre será Israel.»

Y lo llamó Israel.
También le dijo Dios:

«Yo soy el Dios omnipotente:
crece y multiplícate;
una nación y un conjunto de naciones saldrán de ti,
y reyes saldrán de tus entrañas.

La tierra que he dado a Abraham y a Isaac
te la daré a ti,
y a tu descendencia después de ti.»
Y se fue Dios de su lado, del lugar desde el cual había hablado con él.
Jacob erigió entonces una señal en el lugar donde había hablado con él, una señal de piedra; derramó sobre ella una libación y echó sobre ella aceite.
Y Jacob llamó Bet-el a aquel lugar donde Dios le había hablado.
Partieron de Bet-el, y cuando aún faltaba como media legua para llegar a Efrata, Raquel dio a luz, pero tuvo un mal parto.
Aconteció que, como había trabajo en el parto, la partera le dijo: «No temas, porque también tendrás este hijo.»
Ella, al salírsele el alma —pues murió—, le puso por nombre Benoni; pero su padre lo llamó Benjamín.
Así murió Raquel, y fue sepultada en el camino de Efrata, la cual es Belén.
Levantó Jacob un pilar sobre su sepultura, y ésta es la señal de la sepultura de Raquel hasta hoy.
Israel salió de allí y plantó su tienda más allá de Migdal-edar.
Aconteció que, cuando habitaba Israel en aquella tierra, Rubén fue y durmió con Bilha, la concubina de su padre; de esto se enteró Israel.Los hijos de Israel fueron doce.
Hijos de Lea: Rubén, primogénito de Jacob, Simeón, Leví, Judá, Isacar y Zabulón.
Hijos de Raquel: José y Benjamín.
Hijos de Bilha, sierva de Raquel: Dan y Neftalí.
Hijos de Zilpa, sierva de Lea: Gad y Aser. Éstos fueron los hijos de Jacob, que le nacieron en Padan-aram.
Fue Jacob junto a Isaac, su padre, a Mamre, a la ciudad de Arba, que es Hebrón, donde habitaron Abraham e Isaac.
Los días de Isaac fueron ciento ochenta años.
Exhaló Isaac el espíritu; murió y fue reunido a su pueblo, viejo y lleno de días. Lo sepultaron sus hijos Esaú y Jacob.
Éstos son los descendientes de Esaú, o sea Edom:
Esaú tomó sus mujeres de las hijas de Canaán: a Ada, hija de Elón, el heteo; a Aholibama, hija de Aná hijo de Zibeón, el heveo;
y a Basemat, hija de Ismael, hermana de Nebaiot.
A Esaú, Ada le dio a luz a Elifaz; Basemat le dio a luz a Reuel;
y Aholibama le dio a luz a Jeús, a Jaalam y a Coré. Éstos son los hijos que le nacieron a Esaú en la tierra de Canaán.
Esaú tomó sus mujeres, sus hijos, sus hijas y todas las personas de su casa; sus ganados, todas sus bestias y todo cuanto había adquirido en la tierra de Canaán, y se fue a otra tierra, separándose de su hermano Jacob,
porque los bienes de ambos eran tantos que no podían habitar juntos, ni la tierra en donde habitaban los podía sostener a causa de sus ganados.
Por eso Esaú, o sea Edom, habitó en los montes de Seir.
Éstos son los descendientes de Esaú, padre de Edom, en los montes de Seir,
y éstos son los nombres de sus hijos: Elifaz, hijo de Ada, mujer de Esaú; Reuel, hijo de Basemat, mujer de Esaú.
Los hijos de Elifaz fueron Temán, Omar, Zefo, Gatam y Cenaz.
Timna fue concubina de Elifaz hijo de Esaú, y ella le dio a luz a Amalec; éstos son los hijos de Ada, mujer de Esaú.
Los hijos de Reuel fueron Nahat, Zera, Sama y Miza; éstos son los hijos de Basemat, mujer de Esaú.
Y estos fueron los hijos que dio a luz Aholibama, mujer de Esaú, hija de Aná hijo de Zibeón: Jeús, Jaalam y Coré, hijos de Esaú.
Éstos son los jefes de entre los hijos de Esaú: Hijos de Elifaz, primogénito de Esaú: los jefes Temán, Omar, Zefo, Cenaz,
Coré, Gatam y Amalec. Éstos son los jefes de Elifaz, en la tierra de Edom. Éstos fueron los hijos de Ada.
Éstos son los hijos de Reuel hijo de Esaú: los jefes Nahat, Zera, Sama y Miza. Éstos son los jefes de la línea de Reuel en la tierra de Edom; son los que proceden de Basemat, mujer de Esaú.
Éstos son los hijos de Aholibama, mujer de Esaú: los jefes Jeús, Jaalam y Coré; y estos fueron los jefes que salieron de Aholibama, mujer de Esaú, hija de Aná.
Todos ellos fueron los hijos de Esaú, o sea Edom; y fueron sus jefes.
Éstos son los hijos de Seir, el horeo, habitantes de aquella tierra: Lotán, Sobal, Zibeón, Aná,
Disón, Ezer y Disán. Éstos son los jefes de los horeos, hijos de Seir, en la tierra de Edom.
Los hijos de Lotán fueron Hori y Hemam. Timna fue hermana de Lotán.
Los hijos de Sobal fueron Alván, Manahat, Ebal, Sefo y Onam;
y los de Zibeón fueron Aja y Aná. Este Aná es el que descubrió manantiales en el desierto, cuando apacentaba los asnos de Zibeón, su padre.
Los hijos de Aná fueron Disón y Aholibama, hija de Aná.
Éstos fueron los hijos de Disón: Hemdán, Esbán, Itrán y Querán;
y estos los hijos de Ezer: Bilhán, Zaaván y Acán.
Éstos fueron los hijos de Disán: Uz y Arán;
y estos los jefes de los horeos: los jefes Lotán, Sobal, Zibeón, Aná,
Disón, Ezer y Disán; estos fueron los jefes de los horeos, por sus mandos en la tierra de Seir.
Éstos fueron los reyes que reinaron en la tierra de Edom antes que tuvieran rey los hijos de Israel:
Bela hijo de Beor, reinó en Edom, y el nombre de su ciudad fue Dinaba.
Murió Bela y reinó en su lugar Jobab hijo de Zera, de Bosra.
Murió Jobab y en su lugar reinó Husam, de tierra de Temán.
Murió Husam y reinó en su lugar Hadad hijo de Bedad, el que derrotó a Madián en el campo de Moab; y el nombre de su ciudad fue Avit.
Murió Hadad y en su lugar reinó Samla, de Masreca.
Murió Samla y reinó en su lugar Saúl, de Rehobot, que está junto al Éufrates.
Murió Saúl y en lugar suyo reinó Baal-hanán hijo de Acbor.
Murió Baal-hanán hijo de Acbor y reinó Hadar en lugar suyo; el nombre de su ciudad fue Pau, y el nombre de su mujer, Mehetabel, hija de Matred, hija de Mezaab.
Estos, pues, son los nombres de los jefes de Esaú por sus familias, por sus lugares y sus nombres: Timna, Alva, Jetet,
Aholibama, Ela, Pinón,
Cenaz, Temán, Mibzar,
Magdiel e Iram. Éstos fueron los jefes de Edom, según los lugares que ocupan en la tierra de su posesión. Edom es el mismo Esaú, padre de los edomitas.
Jacob habitó en la tierra donde había vivido su padre, en la tierra de Canaán.
Ésta es la historia de la familia de Jacob: José tenía diecisiete años y apacentaba las ovejas con sus hermanos; el joven estaba con los hijos de Bilha y con los hijos de Zilpa, mujeres de su padre; e informaba José a su padre de la mala fama de ellos.
Israel amaba a José más que a todos sus hijos, porque lo había tenido en su vejez; y le hizo una túnica de diversos colores.
Al ver sus hermanos que su padre lo amaba más que a todos ellos, lo aborrecían y no podían hablarle pacíficamente.
Tuvo José un sueño y lo contó a sus hermanos, y ellos llegaron a aborrecerlo más todavía.
Él les dijo:

—Oíd ahora este sueño que he tenido:

estábamos atando manojos en medio del campo, y mi manojo se levantaba y se quedaba derecho, y vuestros manojos estaban alrededor y se inclinaban ante el mío.
Entonces le respondieron sus hermanos:

—¿Reinarás tú sobre nosotros, o dominarás sobre nosotros?

Y lo aborrecieron aún más a causa de sus sueños y sus palabras.

Después tuvo otro sueño y lo contó a sus hermanos. Les dijo:

—He tenido otro sueño. Soñé que el sol, la luna y once estrellas se inclinaban hacia mí.

Y lo contó a su padre y a sus hermanos; su padre le reprendió, y le dijo:

—¿Qué sueño es éste que tuviste? ¿Acaso vendremos yo, tu madre y tus hermanos a postrarnos en tierra ante ti?

Sus hermanos le tenían envidia, pero su padre meditaba en esto.
Un día, sus hermanos fueron a apacentar las ovejas de su padre en Siquem.
Entonces Israel dijo a José:

—Tus hermanos apacientan las ovejas en Siquem. Ven, y te enviaré a ellos.

—Aquí estoy —respondió él.

—Ve ahora, mira cómo están tus hermanos y cómo están las ovejas, y tráeme la noticia —dijo Israel.

Lo envió, pues, desde el valle del Hebrón, y José llegó a Siquem.

Lo halló un hombre, andando él errante por el campo; y aquel hombre le preguntó:

—¿Qué buscas?

—Busco a mis hermanos; te ruego que me muestres dónde están apacentando —respondió José.
—Ya se han ido de aquí; pero yo les oí decir: “Vamos a Dotán” —dijo el hombre.

Entonces José fue tras sus hermanos y los halló en Dotán.

Cuando ellos lo vieron de lejos, antes que llegara cerca de ellos conspiraron contra él para matarlo.
Se dijeron el uno al otro:

—¡Ahí viene el soñador!

Ahora pues, venid, matémoslo y echémoslo en una cisterna, y diremos: “Alguna mala bestia lo devoró.” Veremos entonces qué será de sus sueños.
Cuando Rubén oyó esto, lo libró de sus manos. Dijo:

—No lo matemos.

Y añadió:

—No derraméis sangre; echadlo en esta cisterna que está en el desierto, pero no le pongáis las manos encima.

Quiso librarlo así de sus manos y hacerlo volver a su padre.

Sucedió, pues, que cuando llegó José junto a sus hermanos, ellos quitaron a José su túnica —la túnica de colores que llevaba puesta—,
lo agarraron y lo echaron en la cisterna; pero la cisterna estaba vacía, no había en ella agua.
Luego se sentaron a comer. En esto, al alzar la vista, vieron una compañía de ismaelitas que venía de Galaad, con camellos cargados de aromas, bálsamo y mirra, que llevaban a Egipto.
Entonces Judá dijo a sus hermanos:

—¿Qué vamos a ganar con matar a nuestro hermano y ocultar su muerte?

Venid y vendámoslo a los ismaelitas; pero no le pongamos las manos encima, porque es nuestro hermano, nuestra propia carne.

Y sus hermanos convinieron con él.

Cuando pasaban los mercaderes madianitas, sacaron ellos a José de la cisterna, lo trajeron arriba y lo vendieron a los ismaelitas por veinte piezas de plata. Y estos se llevaron a José a Egipto.
Después Rubén volvió a la cisterna y, al no hallar dentro a José, rasgó sus vestidos.
Luego volvió a sus hermanos y dijo:

—El joven no aparece; y yo, ¿adónde iré yo?

Entonces tomaron ellos la túnica de José, degollaron un cabrito del rebaño y tiñeron la túnica con la sangre.
Enviaron la túnica de colores a su padre, con este mensaje: «Esto hemos hallado; reconoce ahora si es o no la túnica de tu hijo.»
Cuando él la reconoció, dijo: «Es la túnica de mi hijo; alguna mala bestia lo devoró; José ha sido despedazado.»
Entonces Jacob rasgó sus vestidos, se puso ropa áspera sobre su cintura y guardó luto por su hijo durante muchos días.
Se levantaron todos sus hijos y todas sus hijas para consolarlo, pero él no quiso recibir consuelo, diciendo: «¡Descenderé enlutado junto a mi hijo hasta el seol!» Y lo lloró su padre.
En Egipto, los madianitas lo vendieron a Potifar, oficial del faraón y capitán de la guardia.
Aconteció en aquel tiempo que Judá se apartó de sus hermanos, y se fue a casa de un adulamita que se llamaba Hira.
Allí conoció Judá a la hija de un cananeo, el cual se llamaba Súa; la tomó y se llegó a ella.
Ella concibió y dio a luz un hijo, al que llamó Er.
Concibió otra vez y dio a luz un hijo, al que llamó Onán.
Volvió a concebir y dio a luz un hijo, al que llamó Sela. Ella se hallaba en Quezib cuando lo dio a luz.
Después Judá tomó para su primogénito Er a una mujer llamada Tamar.
Pero Er, el primogénito de Judá, fue malo ante los ojos de Jehová, y Jehová le quitó la vida.
Entonces Judá dijo a Onán:

—Llégate a la mujer de tu hermano, despósate con ella y levanta descendencia a tu hermano.

Sabiendo Onán que la descendencia no sería suya, cuando se llegaba a la mujer de su hermano vertía en tierra, para no dar descendencia a su hermano.
Como desagradó a Jehová lo que hacía, a él también le quitó la vida.
Entonces Judá dijo a su nuera Tamar:

—Permanece viuda en casa de tu padre, hasta que crezca mi hijo Sela.

(Esto dijo pues pensaba: «No sea que muera él también, como sus hermanos.»)

Tamar se fue y se quedó en casa de su padre.

Pasaron muchos días y murió la hija de Súa, la mujer de Judá. Cuando Judá se consoló, subió a Timnat (donde estaban los trasquiladores de sus ovejas) junto a su amigo Hira, el adulamita.
Y avisaron a Tamar, diciéndole: «Tu suegro sube a Timnat a trasquilar sus ovejas.»
Entonces se quitó ella los vestidos de su viudez, se cubrió con un velo para no ser reconocida y se puso a la entrada de Enaim, junto al camino de Timnat, pues veía que Sela había crecido y que ella no le era dada por mujer.
Cuando Judá la vio, la tuvo por una ramera, pues ella había cubierto su rostro.
Entonces se apartó del camino para acercarse a ella y, sin saber que era su nuera, le dijo:

—Déjame ahora llegarme a ti.

—¿Qué me darás por llegarte a mí? —dijo ella.

—Te enviaré un cabrito de mi rebaño —respondió él.

—Dame una prenda, hasta que lo envíes —dijo ella.

—¿Qué prenda te daré? —preguntó Judá.

Ella respondió:

—Tu sello, tu cordón y el bastón que tienes en tu mano.

Judá se los dio, se llegó a ella y ella concibió de él.

Luego se levantó y se fue; se quitó el velo que la cubría y se vistió las ropas de su viudez.
Judá envió el cabrito del rebaño por medio de su amigo, el adulamita, para que éste rescatara la prenda de la mujer; pero no la halló.
Entonces preguntó a los hombres de aquel lugar, diciendo:

—¿Dónde está la ramera que había en Enaim, junto al camino?

—No ha estado aquí ramera alguna —dijeron ellos.

Entonces él se volvió a Judá y le dijo:

—No la he hallado. Además, los hombres del lugar me dijeron: “Aquí no ha estado ninguna ramera.”

Judá respondió:

—Pues que se quede con todo, para que no seamos objetos de burla. Yo le he enviado este cabrito, pero tú no la hallaste.

Sucedió que al cabo de unos tres meses fue dado aviso a Judá, diciendo:

—Tamar, tu nuera, ha fornicado, y ciertamente está encinta a causa de las fornicaciones.

Entonces dijo Judá:

—¡Sacadla y quemadla!

Pero ella, cuando la sacaban, envió a decir a su suegro: «Del dueño de estas cosas estoy encinta.» También dijo: «Mira ahora de quién son estas cosas: el sello, el cordón y el bastón.»
Cuando Judá los reconoció, dijo: «Más justa es ella que yo, por cuanto no la he dado a mi hijo Sela.» Y nunca más la conoció.
Aconteció que, al tiempo de dar a luz, había gemelos en su seno.
Y sucedió durante el parto que uno de ellos sacó la mano, y la partera tomó y ató a su mano un hilo de grana, diciendo: «Éste salió primero.»
Pero volviendo él a meter la mano, salió su hermano; y ella dijo: «¡Cómo te has abierto paso!» Por eso lo llamó Fares.
Después salió su hermano, el que tenía en su mano el hilo de grana, y lo llamó Zara.
Llevado, pues, José a Egipto, Potifar, un egipcio oficial del faraón, capitán de la guardia, lo compró de los ismaelitas que lo habían llevado allá.
Pero Jehová estaba con José, quien llegó a ser un hombre próspero, y vivía en la casa del egipcio, su amo.
Vio su amo que Jehová estaba con él, que Jehová lo hacía prosperar en todas sus empresas.
Así halló José gracia a sus ojos, y lo servía; lo hizo mayordomo de su casa y entregó en su poder todo lo que tenía.
Desde el momento en que le dio el encargo de su casa y de todo lo que tenía, Jehová bendijo la casa del egipcio a causa de José, y la bendición de Jehová estaba sobre todo lo que tenía, tanto en la casa como en el campo.
Él mismo dejó todo lo que tenía en manos de José, y con él no se preocupaba de cosa alguna sino del pan que comía.

José era de hermoso semblante y bella presencia,

y aconteció después de esto, que la mujer de su amo puso sus ojos en José, y le dijo:

—Duerme conmigo.

Pero él no quiso, y dijo a la mujer de su amo:

—Mi señor no se preocupa conmigo de lo que hay en casa, y ha puesto en mis manos todo lo que tiene.

No hay otro mayor que yo en esta casa, y ninguna cosa me ha reservado sino a ti, por cuanto tú eres su mujer. ¿Cómo, pues, haría yo este gran mal, y pecaría contra Dios?
Hablaba ella a José cada día, pero él no la escuchaba para acostarse al lado de ella, para estar con ella.
Pero aconteció un día, cuando entró él en casa a hacer su oficio, que no había nadie de los de casa allí.
Entonces ella lo asió por la ropa, diciendo:

—Duerme conmigo.

Pero él, dejando su ropa en las manos de ella, huyó y salió.

Cuando ella vio que le había dejado la ropa en sus manos y había huido fuera,
llamó a los de casa, y les dijo:

—Mirad, nos ha traído un hebreo para que hiciera burla de nosotros. Ha venido a mí para dormir conmigo, y yo di grandes voces.

Al ver que yo alzaba la voz y gritaba, dejó junto a mí su ropa, y salió huyendo.
Puso ella junto a sí la ropa de José, hasta que llegó su señor a la casa.
Entonces le repitió las mismas palabras, diciendo:

—El siervo hebreo que nos trajiste, vino a mí para deshonrarme.

Y cuando yo alcé mi voz y grité, él dejó su ropa junto a mí y huyó fuera.
Al oír el amo de José las palabras de su mujer, que decía: «Así me ha tratado tu siervo», se encendió su furor.
Tomó su amo a José y lo puso en la cárcel, donde estaban los presos del rey; y allí lo mantuvo.
Pero Jehová estaba con José y extendió a él su misericordia, pues hizo que se ganara el favor del jefe de la cárcel.
El jefe de la cárcel puso en manos de José el cuidado de todos los presos que había en aquella prisión; todo lo que se hacía allí, él lo hacía.
No necesitaba atender el jefe de la cárcel cosa alguna de las que estaban al cuidado de José, porque Jehová estaba con José, y lo que él hacía, Jehová lo prosperaba.
Aconteció después de estas cosas, que el copero y el panadero del rey de Egipto delinquieron contra su señor, el rey de Egipto.
Y se enojó el faraón contra sus dos oficiales, el jefe de los coperos y el jefe de los panaderos,
y los puso en prisión en la casa del capitán de la guardia, en la cárcel donde José estaba preso.
El capitán de la guardia encargó de ellos a José, para que los sirviera; y estuvieron durante un tiempo en la prisión.
Sucedió que ambos, el copero y el panadero del rey de Egipto, que estaban arrestados en la prisión, tuvieron un sueño en la misma noche, cada uno su propio sueño, cada uno con su propio significado.
Vino a ellos José por la mañana y vio que estaban tristes.
Entonces preguntó a aquellos oficiales del faraón que estaban con él en la prisión de la casa de su señor:

—¿Por qué tienen hoy mal aspecto vuestros semblantes?

Ellos le dijeron:

—Hemos tenido un sueño y no hay quien lo interprete.

José les dijo:

—¿No son de Dios las interpretaciones? Contádmelo ahora.

Entonces el jefe de los coperos contó su sueño a José, y le dijo:

—Yo soñaba que veía una vid delante de mí

y en la vid, tres sarmientos; y ella echaba brotes, florecía y maduraban sus racimos de uvas.
Y que la copa del faraón estaba en mi mano, y tomando yo las uvas las exprimía en la copa del faraón, y ponía la copa en la mano del faraón.
José le dijo:

—Ésta es su interpretación: los tres sarmientos son tres días.

Al cabo de tres días levantará el faraón tu cabeza, te restituirá a tu puesto y darás la copa al faraón en su mano, como solías hacer cuando eras su copero.
Acuérdate, pues, de mí cuando te vaya bien; te ruego que tengas misericordia y hagas mención de mí al faraón, y que me saques de esta casa,
porque fui raptado de la tierra de los hebreos y nada he hecho aquí para que me pusieran en la cárcel.
Viendo el jefe de los panaderos que aquella interpretación había sido para bien, dijo a José:

—También yo soñé que veía tres canastillos blancos sobre mi cabeza.

En el canastillo más alto había toda clase de manjares de pastelería para el faraón, y las aves los comían del canastillo de sobre mi cabeza.
Entonces respondió José, y dijo:

—Ésta es su interpretación: Los tres canastillos son tres días.

Al cabo de tres días quitará el faraón tu cabeza de sobre ti. Te hará colgar en la horca, y las aves comerán la carne que te cubre.
Al tercer día, que era el día del cumpleaños del faraón, el rey ofreció un banquete a todos sus sirvientes; y alzó la cabeza del jefe de los coperos y la cabeza del jefe de los panaderos en presencia de sus servidores.
Hizo volver a su oficio al jefe de los coperos, y volvió éste a poner la copa en la mano del faraón.
Pero hizo ahorcar al jefe de los panaderos, como José lo había interpretado.
Sin embargo, el jefe de los coperos no se acordó de José, sino que lo olvidó.
Aconteció, pasados dos años, que el faraón tuvo un sueño. Le parecía que estaba junto al río,
y que del río subían siete vacas hermosas a la vista, muy gordas, y que pacían en el prado.
Tras ellas subían del río otras siete vacas de feo aspecto y enjutas de carne, que se pararon cerca de las vacas hermosas a la orilla del río;
y las vacas de feo aspecto y enjutas de carne devoraban a las siete vacas hermosas y muy gordas.

El faraón se despertó,

pero se durmió de nuevo, y soñó la segunda vez: Siete espigas llenas y hermosas crecían de una sola caña,
y después de ellas salían otras siete espigas menudas y quemadas por el viento del este;
y las siete espigas menudas devoraban a las siete espigas gruesas y llenas.

El faraón se despertó y vio que era un sueño.

Sucedió que por la mañana estaba agitado su espíritu, y envió llamar a todos los magos de Egipto y a todos sus sabios. Les contó sus sueños, pero no había quien se los pudiera interpretar al faraón.
Entonces el jefe de los coperos dijo al faraón:

—Me acuerdo hoy de mis faltas.

Cuando el faraón se enojó contra sus siervos, nos echó a la prisión de la casa del capitán de la guardia a mí y al jefe de los panaderos.
Él y yo tuvimos un sueño en la misma noche, y cada sueño tenía su propio significado.
Estaba allí con nosotros un joven hebreo, siervo del capitán de la guardia. Se lo contamos, y él nos interpretó nuestros sueños y declaró a cada uno conforme a su sueño.
Y aconteció que como él nos los interpretó, así ocurrió: yo fui restablecido en mi puesto y el otro fue colgado.
Entonces el faraón envió a llamar a José; lo sacaron apresuradamente de la cárcel, se afeitó, mudó sus vestidos y vino ante el faraón.
El faraón dijo a José:

—Yo he tenido un sueño, y no hay quien lo interprete; pero he oído decir de ti que oyes sueños para interpretarlos.

Respondió José al faraón:

—No está en mí; Dios será el que dé respuesta propicia al faraón.

Entonces el faraón dijo a José:

—En mi sueño me parecía que estaba a la orilla del río,

y que del río subían siete vacas de gruesas carnes y hermosa apariencia, que pacían en el prado.
Y que otras siete vacas subían después de ellas, flacas y de muy feo aspecto; tan extenuadas, que no he visto otras semejantes en fealdad en toda la tierra de Egipto.
Las vacas flacas y feas devoraban a las siete primeras vacas gordas;
pero, aunque las tenían en sus entrañas, no se conocía que hubieran entrado, pues la apariencia de las flacas seguía tan mala como al principio. Entonces me desperté.
»Luego, de nuevo en sueños, vi que siete espigas crecían en una misma caña, llenas y hermosas.
Y que otras siete espigas, menudas, marchitas y quemadas por el viento solano, crecían después de ellas;
y las espigas menudas devoraban a las siete espigas hermosas. Esto lo he contado a los magos, pero no hay quien me lo interprete.
Entonces respondió José al faraón:

—El sueño del faraón es uno y el mismo. Dios ha mostrado al faraón lo que va a hacer.

Las siete vacas hermosas siete años son, y las espigas hermosas son siete años: el sueño es uno y el mismo.
También las siete vacas flacas y feas que subían tras ellas son siete años, y las siete espigas menudas y quemadas por el viento solano siete años serán de hambre.
Esto es lo que respondo al faraón. Lo que Dios va a hacer, lo ha mostrado al faraón.
Vienen siete años de gran abundancia en toda la tierra de Egipto.
Tras ellos seguirán siete años de hambre: toda la abundancia será olvidada en la tierra de Egipto, y el hambre consumirá la tierra.
Y aquella abundancia no se echará de ver, a causa del hambre que la seguirá, la cual será gravísima.
Y que el faraón haya tenido el sueño dos veces significa que la cosa es firme de parte de Dios, y que Dios se apresura a hacerla.
»Por tanto, es necesario que el faraón se provea de un hombre prudente y sabio, y que lo ponga sobre la tierra de Egipto.
Haga esto el faraón: ponga gobernadores sobre el país, que recojan la quinta parte de las cosechas de Egipto en los siete años de la abundancia.
Junten toda la provisión de estos buenos años que vienen, recojan el trigo bajo la mano del faraón para mantenimiento de las ciudades y guárdenlo.
Y esté aquella provisión en depósito para el país, para los siete años de hambre que habrá en la tierra de Egipto; y el país no perecerá de hambre.
El asunto pareció bien al faraón y a sus siervos,
y dijo el faraón a sus siervos:

—¿Acaso hallaremos a otro hombre como éste, en quien esté el espíritu de Dios?

Y dijo el faraón a José:

—Después de haberte dado a conocer Dios todo esto, no hay entendido ni sabio como tú.

Tú estarás sobre mi casa y por tu palabra se gobernará todo mi pueblo; solamente en el trono seré yo mayor que tú.
Dijo además el faraón a José:

—Yo te he puesto sobre toda la tierra de Egipto.

Entonces el faraón se quitó el anillo de su mano y lo puso en la mano de José; lo hizo vestir de ropas de lino finísimo y puso un collar de oro en su cuello.
Lo hizo subir en su segundo carro, y pregonaban delante de él: «¡Doblad la rodilla!» Así quedó José sobre toda la tierra de Egipto.
Luego dijo el faraón a José:

—Yo soy el faraón; pero sin ti nadie alzará su mano ni su pie en toda la tierra de Egipto.

El faraón puso a José el nombre de Zafnat-panea, y le dio por mujer a Asenat, hija de Potifera, sacerdote de On. Así quedó José al frente de toda la tierra de Egipto.
Era José de edad de treinta años cuando fue presentado delante del faraón, el rey de Egipto; y salió José de delante del faraón y recorrió toda la tierra de Egipto.
En aquellos siete años de abundancia la tierra produjo en gran cantidad.
Y él recogió todo el alimento de los siete años de abundancia que hubo en la tierra de Egipto, y almacenó alimento en las ciudades, poniendo en cada ciudad el alimento de los campos de alrededor.
Recogió José trigo como si fuera arena del mar; tanto que no se podía contar, porque era incalculable.
Antes que llegara el primer año de hambre, le nacieron a José dos hijos, los cuales le dio a luz Asenat, hija de Potifera, sacerdote de On.
Llamó José al primogénito Manasés, porque dijo: «Dios me hizo olvidar todos mis sufrimientos, y a toda la casa de mi padre.»
Al segundo lo llamó Efraín, porque dijo: «Dios me hizo fructificar en la tierra de mi aflicción.»
Se cumplieron así los siete años de abundancia que hubo en la tierra de Egipto,
y comenzaron a llegar los siete años de hambre, como José había predicho. Hubo hambre en todos los países, pero en toda la tierra de Egipto había pan.
Cuando se sintió el hambre en toda la tierra de Egipto, el pueblo clamó por pan al faraón. Y dijo el faraón a todos los egipcios: «Id a José, y haced lo que él os diga.»
Cuando el hambre se extendió por todo el país, abrió José todos los graneros donde estaba el trigo, y lo vendía a los egipcios, porque había crecido el hambre en la tierra de Egipto.
Y de todos los países venían a Egipto para comprar grano a José, porque por toda la tierra había crecido el hambre.
Viendo Jacob que en Egipto había alimentos, dijo a sus hijos: «¿Por qué os estáis ahí mirando?
Yo he oído que hay víveres en Egipto; descended allá y comprad de allí para nosotros, para que podamos vivir y no muramos.»
Descendieron los diez hermanos de José a comprar trigo en Egipto.
Pero Jacob no envió a Benjamín, hermano de José, con sus hermanos, porque dijo: «No sea que le acontezca algún desastre.»
Fueron, pues, los hijos de Israel entre los que iban a comprar, porque había hambre en la tierra de Canaán.
José era el señor de la tierra, quien le vendía trigo a todo el mundo. Cuando llegaron los hermanos de José, se inclinaron a él rostro en tierra.
José reconoció a sus hermanos en cuanto los vio; pero hizo como que no los conocía, y hablándoles ásperamente les dijo:

—¿De dónde habéis venido?

Ellos respondieron:

—De la tierra de Canaán, para comprar alimentos.

Reconoció, pues, José a sus hermanos, pero ellos no lo reconocieron.
Entonces se acordó José de los sueños que había tenido acerca de ellos, y les dijo:

—Espías sois; para ver las regiones indefensas del país habéis venido.

—No, señor nuestro —respondieron ellos—, sino que tus siervos han venido a comprar alimentos.
Todos nosotros somos hijos del mismo padre y somos hombres honrados; tus siervos nunca fueron espías.
Pero José les dijo:

—No; para ver las regiones indefensas del país habéis venido.

—Tus siervos somos doce hermanos —respondieron ellos—, hijos de un hombre en la tierra de Canaán. El menor está hoy con nuestro padre y el otro ha desaparecido.
Y José les dijo:

—Eso es lo que os he dicho al afirmar que sois espías.

En esto seréis probados: ¡Por vida del faraón, que no saldréis de aquí hasta que vuestro hermano menor venga!
Enviad a uno de vosotros para que traiga a vuestro hermano, y vosotros quedad presos. Vuestras palabras serán probadas, si hay verdad en vosotros; y si no, ¡por la vida del faraón, que sois espías!
Entonces los puso juntos en la cárcel por tres días.
Al tercer día les dijo José:

—Haced esto y vivid: Yo temo a Dios.

Si sois hombres honrados, uno de vuestros hermanos se quedará en la cárcel, mientras los demás vais a llevar el alimento para remediar el hambre de vuestra familia.
Pero traeréis a vuestro hermano menor; así serán verificadas vuestras palabras y no moriréis.

Ellos lo hicieron así,

pero se decían el uno al otro:

—Verdaderamente hemos pecado contra nuestro hermano, pues vimos la angustia de su alma cuando nos rogaba y no lo escuchamos; por eso ha venido sobre nosotros esta angustia.

Entonces Rubén les respondió, diciendo:

—¿No os hablé yo y dije: “No pequéis contra el joven”? Pero no me escuchasteis; por eso ahora se nos demanda su sangre.

Ellos no sabían que José los entendía, porque éste tenía un intérprete para hablar con ellos.
Entonces se apartó José de su lado, y lloró; cuando volvió a ellos, les habló y, tomando de entre ellos a Simeón, lo apresó en su presencia.
Después mandó José que llenaran sus sacos de trigo y devolvieran el dinero a cada uno de ellos, poniéndolo en su saco, y que les dieran comida para el camino; así se hizo con ellos.
Entonces pusieron ellos su trigo sobre sus asnos y se fueron de allí.
Pero al abrir uno de ellos el saco para dar de comer a su asno en el mesón, vio el dinero que estaba en la boca de su costal.
Y dijo a sus hermanos:

—¡Me han devuelto mi dinero; aquí está, en mi saco!

Entonces se les sobresaltó el corazón, y espantados se dijeron el uno al otro:

—¿Qué es esto que Dios nos ha hecho?

Cuando llegaron junto a Jacob, su padre, en tierra de Canaán, le contaron todo lo que les había acontecido, diciendo:
—Aquel hombre, el señor de la tierra, nos habló ásperamente y nos trató como a espías de la tierra.
Pero nosotros le dijimos: “Somos hombres honrados, nunca fuimos espías.
Somos doce hermanos, hijos de nuestro padre; uno ha desaparecido y el menor está hoy con nuestro padre en la tierra de Canaán.”
Entonces aquel hombre, el señor de la tierra, nos dijo: “En esto conoceré que sois hombres honrados: dejad conmigo a uno de vuestros hermanos, tomad para remediar el hambre de vuestras familias y andad,
traedme a vuestro hermano menor; así sabré que no sois espías, sino hombres honrados; entonces os entregaré a vuestro hermano y comerciaréis libremente por el país.”
Aconteció que cuando vaciaban ellos sus sacos, vieron que en el saco de cada uno estaba la bolsita con su dinero; y tanto ellos como su padre, al ver las bolsitas con el dinero, tuvieron temor.
Entonces su padre Jacob les dijo:

—Me habéis privado de mis hijos: José no aparece, Simeón tampoco y ahora os llevaréis a Benjamín. Estas cosas acabarán conmigo.

Rubén respondió a su padre:

—Quítales la vida a mis dos hijos, si no te lo devuelvo. Confíamelo a mí y yo te lo devolveré.

Pero Jacob replicó:

—No descenderá mi hijo con vosotros, pues su hermano ha muerto y él ha quedado solo; si le acontece algún desastre en el camino por donde vais, haréis descender mis canas con dolor al seol.


El hambre era grande en la tierra;
y aconteció que cuando acabaron de consumir el trigo que trajeron de Egipto, les dijo su padre:

—Volved y comprad para nosotros un poco de alimento.

Respondió Judá:

—Aquel hombre nos advirtió con ánimo resuelto: “No veréis mi rostro si no traéis a vuestro hermano con vosotros.”

Si envías a nuestro hermano con nosotros, descenderemos y te compraremos alimento.
Pero si no lo envías, no descenderemos, porque aquel hombre nos dijo: “No veréis mi rostro si no traéis a vuestro hermano con vosotros.”
Dijo entonces Israel:

—¿Por qué me hicisteis tanto mal, declarando a ese hombre que teníais otro hermano?

Ellos respondieron:

—Aquel hombre nos preguntó expresamente por nosotros y por nuestra familia, diciendo: “¿Vive aún vuestro padre? ¿Tenéis otro hermano?” Y le declaramos conforme a estas palabras. ¿Acaso podíamos saber que él nos diría: “Haced venir a vuestro hermano”?

Entonces Judá dijo a su padre Israel:

—Envía al joven conmigo; nos levantaremos e iremos enseguida, a fin de que vivamos y no muramos, ni nosotros, ni tú, ni nuestros niños.

Yo te respondo por él; a mí me pedirás cuenta. Si no te lo traigo de vuelta y no lo pongo delante de ti, seré ante ti el culpable para siempre.
Si no nos hubiéramos demorado, ciertamente hubiéramos ya ido y vuelto dos veces.
Entonces su padre Israel les respondió:

—Pues que así es, hacedlo; tomad de lo mejor de la tierra en vuestros sacos y llevad a aquel hombre un regalo, un poco de bálsamo, un poco de miel, aromas y mirra, nueces y almendras.

Tomad también en vuestras manos doble cantidad de dinero, y llevad así en vuestras manos el dinero devuelto en las bocas de vuestros costales; quizá fue equivocación.
Asimismo, tomad a vuestro hermano, levantaos y volved a aquel hombre.
Que el Dios omnipotente haga que ese hombre tenga misericordia de vosotros, y os suelte al otro hermano vuestro y a este Benjamín. Y si he de ser privado de mis hijos, que lo sea.
Entonces tomaron aquellos hombres el regalo, y tomaron en sus manos el doble del dinero, así como a Benjamín, y se levantaron, descendieron a Egipto y se presentaron delante de José.
José vio con ellos a Benjamín, y dijo al mayordomo de su casa:

—Lleva a casa a esos hombres, y degüella una res y prepárala, pues estos hombres comerán conmigo al mediodía.

Hizo el hombre como José había dicho, y llevó a los hombres a casa de José.
Entonces aquellos hombres tuvieron temor, porque los llevaban a casa de José. Se decían:

—Por el dinero que fue devuelto en nuestros costales la primera vez, nos han traído aquí; para tendernos lazo, atacarnos y tomarnos por siervos a nosotros y a nuestros asnos.

Se acercaron, pues, al mayordomo de la casa de José, y le hablaron a la entrada de la casa.
Le dijeron:

—¡Ay, señor nuestro! Nosotros, en realidad de verdad, descendimos al principio a comprar alimentos.

Y aconteció que cuando llegamos al mesón y abrimos nuestros costales, vimos que el dinero de cada uno estaba en la boca de su costal, nuestro dinero en su justo peso; y lo hemos vuelto a traer con nosotros.
Hemos traído también en nuestras manos otro dinero para comprar alimentos. Nosotros no sabemos quién haya puesto nuestro dinero en nuestros costales.
Él les respondió:

—Paz a vosotros, no temáis. Vuestro Dios y el Dios de vuestro padre os puso ese tesoro en vuestros costales; yo recibí vuestro dinero.

Y les sacó a Simeón.

Luego llevó aquel varón a los hombres a casa de José; les dio agua y lavaron sus pies, y dio de comer a sus asnos.
Ellos prepararon el regalo mientras venía José a mediodía, pues oyeron que habrían de comer allí.
Al entrar José en casa, ellos le trajeron el regalo que habían traído consigo, y se inclinaron ante él hasta tocar la tierra.
Entonces les preguntó José cómo estaban, y les dijo:

—¿Vuestro padre, el anciano que dijisteis, lo pasa bien? ¿Vive todavía?

Ellos respondieron:

—Tu siervo, nuestro padre, está bien; aún vive.

Y se inclinaron e hicieron reverencia.

Alzó José sus ojos y vio a su hermano Benjamín, hijo de su madre, y dijo:

—¿Es éste vuestro hermano menor, de quien me hablasteis?

Y añadió:

—Dios tenga misericordia de ti, hijo mío.

Entonces José se apresuró, porque se conmovieron sus entrañas a causa de su hermano, y buscó dónde llorar; entró en su habitación y lloró allí.
Cuando pudo contener el llanto, lavó su rostro, salió y dijo: «Servid la comida.»
Sirvieron para él aparte, y separadamente para ellos, y aparte para los egipcios que con él comían, porque los egipcios no pueden comer pan con los hebreos, lo cual es abominación para los egipcios.
Y se sentaron delante de él, el mayor conforme a su primogenitura, y el menor conforme a su menor edad; y estaban aquellos hombres atónitos mirándose el uno al otro.
José tomó viandas de delante de sí para ellos; pero la porción de Benjamín era cinco veces mayor que la de cualquiera de los demás. Y bebieron y se alegraron con él.
Толкования стиха Скопировать ссылку Скопировать текст Добавить в избранное
Библ. энциклопедия Библейский словарь Словарь библ. образов Практическая симфония
Цитата из Библии каждое утро
TG: t.me/azbible
Viber: vb.me/azbible