Азбука веры » Би́блия » К евре́ям » гл.3-4

К евре́ям, Главы 3-4

Толкования

Толкования главы

3:1

см.:Евр.2:11;

3:2

см.:Чис.12:7;Евр.2:17;

3:3

см.:Агг.2:9;Зах.6:13;

3:4

3:5

3:6

см.:Пс.2:7;1Кор.3:16;Еф.5:23;Кол.1:23;1Тим.3:15;

3:7

3:8

см.:Исх.17:2;Пс.77:19;

3:9

3:10

3:11

см.:Пс.94:7-11;Чис.14:23;Евр.4:11;

3:12

3:13

см.:1Фес.5:11;

3:14

см.:2Пет.1:4;Рим.8:17;Еф.5:30;

3:15

см.:Евр.4:7;

3:16

см.:Чис.14:4:22;

3:17

3:18

3:19

Глава 4

4:1

4:2

см.:1Пет.1:12;

4:3

см.:Евр.3:11;

4:4

см.:Быт.2:2;Исх.20:11;

4:5

см.:Пс.94:11;

4:6

4:7

см.:Евр.3:7-8;

4:8

4:9

см.:Откр.7:14;Откр.14:13;

4:10

4:11

4:12

см.:Ис.49:2;1Пет.1:23;2Кор.10:4;Еф.6:17;Откр.1:16;

4:13

см.:Пс.32:15;Иер.23:24;

4:14

см.:Евр.6:20;

4:15

см.:Ис.53:3:9;Евр.2:17;

4:16

см.:Рим.3:25;Еф.3:2;

Синодальный

1 Сын Божий превосходнее Моисея, «слуги» Божия. 7 Неверие Израиля в пустыне – предостережение против ожесточения сердца.

[Зач. 307.] Итак, братия святые, участники в небесном звании, уразумейте Посланника и Первосвященника исповедания нашего, Иисуса Христа,

Который верен Поставившему Его, как и Моисей во всем доме Его.

Ибо Он достоин тем большей славы пред Моисеем, чем бо́льшую честь имеет в сравнении с домом тот, кто устроил его,

ибо всякий дом устрояется кем-либо; а устроивший всё есть Бог.

[Зач. 308.] И Моисей верен во всем доме Его, как служитель, для засвидетельствования того, что надлежало возвестить;

а Христос – как Сын в доме Его; дом же Его – мы, если только дерзновение и упование, которым хвалимся, твердо сохраним до конца.

Почему, как говорит Дух Святый, ныне, когда услышите глас Его,

не ожесточите сердец ваших, как во время ропота, в день искушения в пустыне,

где искушали Меня отцы ваши, испытывали Меня, и видели дела Мои сорок лет.

Посему Я вознегодовал на оный род и сказал: непрестанно заблуждаются сердцем, не познали они путей Моих;

посему Я поклялся во гневе Моем, что они не войдут в покой Мой.

[Зач. 309.] Смотрите, братия, чтобы не было в ком из вас сердца лукавого и неверного, дабы вам не отступить от Бога живаго.

Но наставляйте друг друга каждый день, доколе можно говорить: «ныне», чтобы кто из вас не ожесточился, обольстившись грехом.

Ибо мы сделались причастниками Христу, если только начатую жизнь твердо сохраним до конца,

доколе говорится: «ныне, когда услышите глас Его, не ожесточите сердец ваших, как во время ропота».

Ибо некоторые из слышавших возроптали; но не все вышедшие из Египта с Моисеем.

На кого же негодовал Он сорок лет? Не на согрешивших ли, которых кости пали в пустыне?

Против кого же клялся, что не войдут в покой Его, как не против непокорных?

Итак видим, что они не могли войти за неверие.

1 «Для народа Божия еще остается субботство»; «Слово Божие живо и действенно». 14 Наш Первосвященник, «подобно нам, искушен во всём, кроме греха».

[Зач. 310.] Посему будем опасаться, чтобы, когда еще остается обетование войти в покой Его, не оказался кто из вас опоздавшим.

Ибо и нам оно возвещено, как и тем; но не принесло им пользы слово слышанное, не растворенное верою слышавших.

А входим в покой мы уверовавшие, так как Он сказал: «Я поклялся в гневе Моем, что они не войдут в покой Мой», хотя дела Его были совершены еще в начале мира.

Ибо негде сказано о седьмом дне так: и почил Бог в день седьмой от всех дел Своих.

И еще здесь: «не войдут в покой Мой».

Итак, как некоторым остается войти в него, а те, которым прежде возвещено, не вошли в него за непокорность,

то еще определяет некоторый день, «ныне», говоря через Давида, после столь долгого времени, как выше сказано: «ныне, когда услышите глас Его, не ожесточите сердец ваших».

Ибо если бы Иисус Навин доставил им покой, то не было бы сказано после того о другом дне.

Посему для народа Божия еще остается субботство.

Ибо, кто вошел в покой Его, тот и сам успокоился от дел своих, как и Бог от Своих.

Итак постараемся войти в покой оный, чтобы кто по тому же примеру не впал в непокорность.

Ибо слово Божие живо и действенно и острее всякого меча обоюдоострого: оно проникает до разделения души и духа, составов и мозгов, и судит помышления и намерения сердечные.

И нет твари, сокровенной от Него, но все обнажено и открыто перед очами Его: Ему дадим отчет.

[Зач. 311А.] Итак, имея Первосвященника великого, прошедшего небеса, Иисуса Сына Божия, будем твердо держаться исповедания нашего.

Ибо мы имеем не такого первосвященника, который не может сострадать нам в немощах наших, но Который, подобно нам, искушен во всем, кроме греха.

Посему да приступаем с дерзновением к престолу благодати, чтобы получить милость и обрести благодать для благовременной помощи.

Церковнославянский (рус)

[Зач. 307.] Тѣ́мже, бра́тiе свята́я, зва́нiя небе́снаго прича́стницы, разумѣ́йте Посла́нника и Святи́теля исповѣ́данiя на́шего Иису́са Христа́,

вѣ́рна су́ща Сотво́ршему Его́, я́коже и Моисе́й во все́мъ дому́ Его́.

Мно́жайшей бо сла́вѣ Се́й па́че Моисе́а сподо́бися, ели́ко мно́жайшую че́сть и́мать па́че до́му сотвори́вый его́:

вся́къ бо до́мъ созида́ется от нѣ́коего: а сотвори́вый вся́ческая Бо́гъ.

[Зач. 308.] И Моисе́й у́бо вѣ́ренъ бѣ́ во все́мъ дому́ Его́, я́коже слуга́, во свидѣ́телство глаго́латися имѣ́вшымъ:

Христо́съ же я́коже Сы́нъ въ дому́ Свое́мъ: Его́же до́мъ мы́ есмы́, а́ще дерзнове́нiе и похвалу́ упова́нiя да́же до конца́ извѣ́стно удержи́мъ.

Тѣ́мже, я́коже глаго́летъ Ду́хъ Святы́й, дне́сь, а́ще гла́съ Его́ услы́шите,

не ожесточи́те серде́цъ ва́шихъ, я́коже въ прогнѣ́ванiи, во дни́ искуше́нiя въ пусты́ни,

идѣ́же искуси́ша Мя́ отцы́ ва́ши, искуси́ша Мя́ и ви́дѣша дѣла́ Моя́ четы́редесять лѣ́тъ.

Сего́ ра́ди негодова́хъ ро́да того́ и рѣ́хъ: при́сно заблужда́ютъ се́рдцемъ, ті́и же не позна́ша путі́й Мои́хъ:

я́ко кля́хся во гнѣ́вѣ Мое́мъ, а́ще вни́дутъ въ поко́й Мо́й.

[Зач. 309.] Блюди́те, бра́тiе, да не когда́ бу́детъ въ нѣ́коемъ от ва́съ се́рдце лука́во, [испо́лнено] невѣ́рiя, во е́же отступи́ти от Бо́га жи́ва.

Но утѣша́йте себе́ на вся́къ де́нь до́ндеже дне́сь нарица́ется, да не ожесточи́тся нѣ́кто от ва́съ ле́стiю грѣхо́вною:

прича́стницы бо бы́хомъ Христу́, а́ще то́чiю нача́токъ соста́ва да́же до конца́ извѣ́стенъ удержи́мъ:

внегда́ глаго́летъ: дне́сь, а́ще гла́съ Его́ услы́шите, не ожесточи́те серде́цъ ва́шихъ, я́коже въ прогнѣ́ванiи.

Нѣ́цыи бо слы́шавше прогнѣ́ваша, но не вси́ изше́дшiи изъ Еги́пта съ Моисе́омъ.

Ко́ихъ же негодова́ четы́редесять лѣ́тъ? Не согрѣши́вшихъ ли, и́хже ко́сти падо́ша въ пусты́ни?

Кото́рымъ же кля́лся не вни́ти въ поко́ище Его́? Я́вѣ, я́ко проти́вльшымся.

И ви́димъ, я́ко не возмого́ша вни́ти за невѣ́рствiе.

[Зач. 310.] Да убои́мся у́бо, да не когда́ оста́влену обѣтова́нiю вни́ти въ поко́й Его́, яви́тся кто́ от ва́съ лиши́вся.

И́бо на́мъ благовѣствова́но е́сть, я́коже и о́нѣмъ: но не по́льзова о́нѣхъ сло́во слу́ха, не растворе́нное вѣ́рою слы́шавшихъ.

Вхо́димъ бо въ поко́й вѣ́ровавшiи, я́коже рече́: я́ко кля́хся во гнѣ́вѣ Мое́мъ, а́ще вни́дутъ въ поко́й Мо́й: а́ще и дѣло́мъ от сложе́нiя мíра бы́вшымъ.

Рече́ бо нѣ́гдѣ о седмѣ́мъ си́це: и почи́ Бо́гъ въ де́нь седмы́й от всѣ́хъ дѣ́лъ Свои́хъ.

И въ се́мъ па́ки: а́ще вни́дутъ въ поко́й Мо́й.

Поне́же у́бо лише́ни нѣ́цыи {остае́тся нѣ́кiимъ} вни́ти въ него́, и и́мже пре́жде благовѣствова́но бѣ́, не внидо́ша за непослуша́нiе:

па́ки нѣ́кiй уставля́етъ де́нь, дне́сь, въ Дави́дѣ глаго́ля, по толи́цѣхъ лѣ́тѣхъ, я́коже пре́жде глаго́лася: дне́сь, а́ще гла́съ Его́ услы́шите, не ожесточи́те серде́цъ ва́шихъ.

А́ще бо бы о́нѣхъ Иису́съ упоко́илъ, не бы́ о инѣ́мъ дни́ глаго́лалъ по си́хъ.

У́бо оста́влено е́сть [и еще́] суббо́тство лю́демъ Бо́жiимъ:

вше́дый бо въ поко́й Его́, и то́й почи́ от дѣ́лъ свои́хъ, я́коже от Свои́хъ Бо́гъ.

Потщи́мся у́бо вни́ти во о́ный поко́й, да не кто́ въ ту́ же при́тчу противле́нiя впаде́тъ.

Жи́во бо сло́во Бо́жiе и дѣ́йственно, и острѣ́йше па́че вся́каго меча́ обою́ду остра́, и проходя́щее да́же до раздѣле́нiя души́ же и ду́ха, члено́въ же и мозго́въ, и суди́телно помышле́ниемъ и мы́слемъ серде́чнымъ.

И нѣ́сть тва́рь неявле́на предъ Ни́мъ, вся́ же нага́ и объявле́на предъ очи́ма Его́, къ Нему́же на́мъ сло́во.

[Зач. 311А.] Иму́ще у́бо Архiере́а вели́ка, проше́дшаго небеса́, Иису́са Сы́на Бо́жiя, да держи́мся исповѣ́данiя.

Не и́мамы бо архiере́а не могу́ща спострада́ти не́мощемъ на́шымъ, но искуше́на по вся́ческимъ по подо́бiю, ра́звѣ грѣха́.

Да приступа́емъ у́бо съ дерзнове́нiемъ къ престо́лу благода́ти, да прiи́мемъ ми́лость и благода́ть обря́щемъ во благовре́менну по́мощь.

Грузинский (древн.)

Языки

ვინაჲცა, ძმანო წმიდანო, ჩინებისა მის ზეცათაჲსა ზიარნო, განიცადეთ მოციქული იგი და მღდელთმოძღუარი აღსარებისა ჩუენისაჲ, იესუ ქრისტე,

რომელი სარწმუნო არს შემოქმედისა თჳსისა, ვითარცა-იგი მოსეცა ყოველსა მას სახლსა მისსა.

რამეთუ უმრავლესსა დიდებასა ესე ღირს იყო უფროჲს მოსესსა, ვითარცა-იგი უფროჲსი პატივი აქუნ სახლისაჲ მის მაშენებელსა მას მისსა.

რამეთუ ყოველი სახლი აღეშენის ვისგანმე; ხოლო რომელმან ყოველივე აღაშენა, ღმერთი არს.

და მოსეცა სარწმუნო იყო ყოველსავე სახლსა მისსა, ვითარცა მსახური მოწამედ თქმულთა მათ.

ხოლო ქრისტე, - ვითარცა ძე სახლსა ზედა მისსა; რომლისა სახლ ვართ ჩუენ, უკუეთუ კადნიერებაჲ იგი და სიქადული სასოებისაჲ მის ვიდრე აღსასრულადმდე მტკიცედ შევიკრძალოთ.

ამისთჳს, ვითარცა იტყჳს სული წმიდაჲ, დღეს თუ ჴმისა მისისაჲ ისმინოთ,

ნუ განიფიცხებთ გულთა თქუენთა, ვითარცა-იგი განმწარებასა მას დღისა მისებრ გამოცდისა უდაბნოსა ზედა,

სადა-იგი განმცადეს მე მამათა თქუენთა; გამომცადეს მე და იხილნეს საქმენი ჩემნი ორმეოც წელ.

ამისთჳს მოვიწყინე ნათესავი იგი და ვთქუ: მარადის სცთებიან იგინი გულითა მათითა და მათ არა იცნნეს გზანი ჩემნი.

ვითარცა ვფუცე რისხვითა ჩემითა, ვერ შევიდენ იგინი განსასუენებელსა ჩემსა.

ეკრძალენით, ძმანო, ნუუკუე სადამე იყოს ვისმე თქუენთაგანსა თანა გული უკეთური ურწმუნოებისაჲ განდგომად ღმრთისაგან ცხოველისა.

არამედ ნუგეშინის-სცემდით თავთა თჳსთა დღითი დღედ, ვიდრე-ესე დღესღა ჰრქჳან, რაჲთა არა გან-ვინმე-ფიცხნეს თქუენგანი საცთურითა მით ცოდვისაჲთა.

რამეთუ თანა-ზიარ ქრისტესა ვიქმნენით, უკუეთუ დასაბამი იგი ძლიერებისაჲ აღსასრულადმდე მტკიცედ შევიკრძალოთ.

რაჟამს იტყოდის: დღეს თუ ჴმისა მისისაჲ ისმინოთ, ნუ განიფიცხებთ გულთა თქუენთა, ვითარცა-იგი განმწარებასა მას.

რამეთუ ესმა ვიეთმე და განამწარეს, არამედ არა ყოველთა, რომელნი გამოვიდეს ეგჳპტით მოსეს მიერ.

ხოლო ვიეთი მოიწყინა ორმეოც წელ? ანუ არა რომელთა-იგი შესცოდესა, რომელთაჲ-იგი ძუალები დაცჳვა უდაბნოსა ზედა?

ანუ ვიეთ ეფუცა არა-შესლვად განსასუენებელსა მისსა? არა-მე ურჩთა მათ?

და ვხედავთ, რამეთუ ვერ შეუძლეს შესლვად ურწმუნოებითა.

გუეშინოდენ უკუე, ნუსადა, დატევებასა მას აღთქუმისასა შესლვად განსასუენებელსა მისსა, ჰგონებდეს ვინმე თქუენგანი დაკლებულად თავსა თჳსსა.

და რამეთუ ვართ ჩუენ ხარებულ, ვითარცა-იგი იგინი; არამედ არარაჲ არგო მათ სიტყუამან მან სმენისამან, ვინაჲთგან არა თანა-შეეზავა სარწმუნებაჲ იგი მსმენელთა მათ.

ხოლო ჩუენ შევიდეთ განსასუენებელსა მას, მორწმუნენი ესე, ვითარცა-იგი თქუა: ვითარცა ვფუცე რისხვითა ჩემითა, ვერ შევიდენ იგინი განსასუენებელსა ჩემსა; და დაღათუ საქმენი იგი დასაბამითგან სოფლისაჲთ ქმნულ იყვნეს.

რამეთუ უთქუამს სადამე მეშჳდისა მისთჳს ესრეთ: და განისუენა ღმერთმან დღესა მას მეშჳდესა ყოველთაგან საქმეთა მისთა.

და ამისა შემდგომად კუალად იტყჳს: ვერ შევიდენ იგინი განსასუენებელსა ჩემსა.

ვინაჲთგან უკუე და-ვიეთმე-აკლებს შესლვად მას შინა, და რომელნი-იგი წანაწარ ხარებულ იქმნეს, ვერ შევიდეს ურწმუნეობითა.

კუალად რასმე განაჩინებს დღესა დავითის მიერ და იტყჳს, შემდგომად ესოდენისა ჟამისა, ვითარცა-იგი თქუმულ არს: დღეს თუ ჴმისა მისისაჲ ისმინოთ, ნუ განიფიცხებთ გულთა თქუენთა.

რამეთუ უკუეთუმცა ისოს, ძესა ნავესსა, განესუენა მათდა, არამცა სხჳსა დღისათჳს ამისსა შემდგომად იტყოდა.

და-სამე-აკლდების შაბათობაჲ იგი ერსა მას ღმრთისასა.

რამეთუ რომელი-იგი შევიდა განსასუენებელსა მისსა, მანცა განისუენა საქმეთაგან მისთა, ვითარცა-იგი თჳსთაგან ღმერთმან.

ვისწრაფოთ უკუე შესლვად განსასუენებელსა მას, რაჲთა არა მასვე სახესა ურწმუნეობისასა ვინმე შთავარდეს.

რამეთუ ცხოველ არს სიტყუაჲ ღმრითსაჲ და ძლიერ და უმკუეთელეს უფროჲს ყოვლისა მახჳლისა ორპირისა: და მისწუდების იგი ვიდრე განსაყოფელადმდე სამშჳნველისა და სულისა, ნაწევართა და ტჳნთა, და განმკითხველ გონებათა და ზრახვათა გულისათა.

და არარაჲ არს დაბადებული დაფარულ წინაშე მისსა, არამედ ყოველივე შიშუელ და ქედ-დადრეკილ არს წინაშე თუალთა მისთა, რომლისათჳს არს სიტყუაჲ ესე ჩუენი.

მივის ჩუენ მღდელთმოძღუარი დიდი, რომელმან განვლნა ცანი, იესუ, ძე ღმრთისაჲ, შევიკრძალოთ აღსარებაჲ იგი მისა მართლ.

რამეთუ არა ეგევითარი გჳვის მღდელთმოძღარი, რომელიმცა ვერ შემძლებულ იყო შეწყალებად უძლურებათა ჩუენთა, გამოცდილი ყოვლითავე მსგავსებითა, თჳნიერ ცოდვისა.

მოუჴდეთ უკუე განცხადებულად საყდართა მათ მადლისასა, რაჲთა მოვიღოთ წყალობაჲ და ვპოოთ მადლი ჟამსა შეწევნისასა.