возсiя́ бо со́лнце со зно́емъ, и изсуши́ траву́, и цвѣ́тъ ея́ отпаде́, и благолѣ́пiе лица́ ея́ поги́бе: си́це и бога́тый въ хожде́нiи свое́мъ увяда́етъ.

Блаже́нъ му́жъ, и́же претерпи́тъ искуше́нiе: зане́ иску́сенъ бы́въ, прiи́метъ вѣне́цъ жи́зни, его́же обѣща́ Бо́гъ лю́бящымъ Его́.

Никто́же искуша́емь да глаго́летъ, я́ко от Бо́га искуша́емь е́смь: Бо́гъ бо нѣ́сть искуси́тель злы́мъ {искуша́емь злы́ми}, не искуша́етъ же То́й никого́же,

кі́йждо же искуша́ется, от своея́ по́хоти влеко́мь и прельща́емь:

та́же по́хоть заче́нши ражда́етъ грѣ́хъ, грѣ́хъ же содѣ́янъ ражда́етъ сме́рть.

Не льсти́теся, бра́тiе моя́ возлю́бленная:

вся́ко дая́нiе благо и вся́къ да́ръ соверше́нъ свы́ше е́сть, сходя́й от Отца́ свѣ́товъ, у Него́же нѣ́сть премѣне́нiе, или́ преложе́нiя стѣ́нь.

Восхотѣ́въ бо породи́ на́съ сло́вомъ и́стины, во е́же бы́ти на́мъ нача́токъ нѣ́кiй созда́ниемъ Его́.

[Зач. 51Б.] Тѣ́мже, бра́тiе моя́ возлю́бленная, да бу́детъ вся́къ человѣ́къ ско́ръ услы́шати [и] ко́сенъ глаго́лати, ко́сенъ во гнѣ́въ,

гнѣ́въ бо му́жа, пра́вды Бо́жiя не содѣ́ловаетъ.

Сего́ ра́ди отло́жше вся́ку скве́рну и избы́токъ зло́бы, въ кро́тости прiими́те всажде́нное сло́во, могу́щее спасти́ ду́шы ва́шя.

Быва́йте же творцы́ сло́ва, а не то́чiю слы́шатели, прельща́юще себе́ самѣ́хъ.

Зане́ а́ще кто́ е́сть слы́шатель сло́ва, а не творе́цъ, таковы́й уподо́бися му́жу смотря́ющу лице́ бытiя́ своего́ въ зерца́лѣ:

усмотри́ бо себе́ и отъи́де, и а́бiе забы́, како́въ бѣ́.

Прини́кiй же въ зако́нъ соверше́нъ свобо́ды, и пребы́въ, се́й не слы́шатель забы́тливъ бы́въ, но творе́цъ дѣ́ла, се́й блаже́нъ въ дѣ́ланiи свое́мъ бу́детъ.

А́ще кто́ мни́тся вѣ́ренъ бы́ти въ ва́съ, и не обуздова́етъ язы́ка своего́, но льсти́тъ се́рдце свое́, сего́ су́етна [е́сть] вѣ́ра.

Вѣ́ра бо чи́ста́ и нескве́рна предъ Бо́гомъ и Отце́мъ сiя́ е́сть, е́же посѣща́ти си́рыхъ и вдови́цъ въ ско́рбѣхъ и́хъ, [и] нескве́рна себе́ блюсти́ от мíра.

[Зач. 52.] Бра́тiе моя́, не на лица́ зря́ще имѣ́йте вѣ́ру Го́спода на́шего Иису́са Христа́ сла́вы.

А́ще бо вни́детъ въ со́нмище ва́ше му́жъ, зла́тъ пе́рстень нося́, въ ри́зѣ свѣ́тлѣ, вни́детъ же и ни́щь въ ху́дѣ одѣ́жди,

и воззрите́ на нося́щаго ри́зу свѣ́тлу, и рече́те ему́: ты́ ся́ди здѣ́ до́брѣ: и ни́щему рече́те: ты́ ста́ни та́мо, или́ ся́ди здѣ́ на подно́жiи мое́мъ:

и не разсмотри́сте въ себѣ́, и бы́сте судiи́ помышле́нiй злы́хъ.

Слы́шите, бра́тiе моя́ возлю́бленная, не Бо́гъ ли избра́ ни́щыя мíра сего́ бога́ты въ вѣ́рѣ и наслѣ́дники Ца́рствiя, е́же обѣща́ лю́бящымъ Его́?

вы́ же укори́сте ни́щаго. Не бога́тiи ли наси́луютъ ва́мъ, и ті́и влеку́тъ вы́ на суди́ща?

не ті́и ли ху́лятъ до́брое и́мя нарече́нное на ва́съ?

А́ще у́бо зако́нъ соверша́ете ца́рскiй, по Писа́нiю: возлю́биши и́скренняго своего́ я́коже себе́ сама́го, до́брѣ творите́:

а́ще же на лица́ зрите́, то́ грѣ́хъ содѣва́ете, облича́еми от зако́на я́коже престу́пницы.

И́же бо ве́сь зако́нъ соблюде́тъ, согрѣши́тъ же во еди́нѣмъ, бы́сть всѣ́мъ пови́ненъ.

Рекі́й бо: не прелюбы́ сотвори́ши, ре́клъ е́сть и: не убiе́ши. А́ще же не прелюбы́ сотвори́ши, убiе́ши же, бы́лъ еси́ престу́пникъ зако́на.

Та́ко глаго́лите и та́ко твори́те, я́ко зако́номъ свобо́днымъ иму́щiи су́дъ прiя́ти.

Су́дъ бо безъ ми́лости не сотво́ршему ми́лости: и хва́лится ми́лость на судѣ́.

[Зач. 53.] Ка́я по́льза, бра́тiе моя́, а́ще вѣ́ру глаго́летъ кто́ имѣ́ти, дѣ́лъ же не и́мать? Еда́ мо́жетъ вѣ́ра спасти́ его́?

А́ще же бра́тъ или́ сестра́ на́га бу́дета и лише́на бу́дета дневны́я пи́щи,

рече́тъ же и́ма кто́ от ва́съ: иди́та съ ми́ромъ, грѣ́йтася и насыща́йтася: не да́стъ же и́ма тре́бованiя тѣле́снаго: ка́я по́льза?

Та́кожде и вѣ́ра, а́ще дѣ́лъ не и́мать, мертва́ е́сть о себѣ́.

Но рече́тъ кто́: ты́ вѣ́ру и́маши, а́зъ же дѣла́ и́мамъ: покажи́ ми́ вѣ́ру твою́ от дѣ́лъ твои́хъ, и а́зъ тебѣ́ покажу́ от дѣ́лъ мои́хъ вѣ́ру мою́.

Ты́ вѣ́руеши, я́ко Бо́гъ еди́нъ е́сть: до́брѣ твори́ши: и бѣ́си вѣ́руютъ, и трепе́щутъ.

Хо́щеши же ли разумѣ́ти, о, человѣ́че су́етне, я́ко вѣ́ра безъ дѣ́лъ мертва́ е́сть?

Авраа́мъ оте́цъ на́шъ не от дѣ́лъ ли оправда́ся, возне́съ Исаа́ка сы́на своего́ на же́ртвенникъ?

Ви́диши ли, я́ко вѣ́ра поспѣ́шествоваше дѣло́мъ его́, и от дѣ́лъ соверши́ся вѣ́ра?

И соверши́ся Писа́нiе глаго́лющее: вѣ́рова же Авраа́мъ Богови, и вмѣни́ся ему́ въ пра́вду, и дру́гъ Бо́жiй наре́чеся.

Зрите́ ли у́бо, я́ко от дѣ́лъ оправда́ется человѣ́къ, а не от вѣ́ры еди́ныя?

Та́кожде же и Раа́въ блудни́ца не от дѣ́лъ ли оправда́ся, прiе́мши схо́дники и ины́мъ путе́мъ изве́дши и́хъ?

Я́коже бо тѣ́ло безъ ду́ха мертво́ е́сть, та́ко и вѣ́ра безъ дѣ́лъ мертва́ е́сть.

Синодальный

1 Приветствие Иакова братьям в рассеянии. 2 Испытание веры производит терпение. 5 Как получить мудрость. 9 Радость бедных в нищете. 13 Радость в перенесении искушений. 19 Слышатели и исполнители слова; чистое благочестие.

[Зач. 50Б.] Иаков, раб Бога и Господа Иисуса Христа, двенадцати коленам, находящимся в рассеянии, – радоваться.

С великою радостью принимайте, братия мои, когда впадаете в различные искушения,

зная, что испытание вашей веры производит терпение;

терпение же должно иметь совершенное действие, чтобы вы были совершенны во всей полноте, без всякого недостатка.

Если же у кого из вас недостает мудрости, да просит у Бога, дающего всем просто и без упреков, – и дастся ему.

Но да просит с верою, нимало не сомневаясь, потому что сомневающийся подобен морской волне, ветром поднимаемой и развеваемой.

Да не думает такой человек получить что-нибудь от Господа.

Человек с двоящимися мыслями не тверд во всех путях своих.

Да хвалится брат униженный высотою своею,

а богатый – унижением своим, потому что он прейдет, как цвет на траве.

Восходит солнце, настает зной, и зноем иссушает траву, цвет ее опадает, исчезает красота вида ее; так увядает и богатый в путях своих.

Блажен человек, который переносит искушение, потому что, быв испытан, он получит венец жизни, который обещал Господь любящим Его.

В искушении никто не говори: Бог меня искушает; потому что Бог не искушается злом и Сам не искушает никого,

но каждый искушается, увлекаясь и обольщаясь собственною похотью;

похоть же, зачав, рождает грех, а сделанный грех рождает смерть.

Не обманывайтесь, братия мои возлюбленные.

Всякое даяние доброе и всякий дар совершенный нисходит свыше, от Отца светов, у Которого нет изменения и ни тени перемены.

Восхотев, родил Он нас словом истины, чтобы нам быть некоторым начатком Его созданий.

[Зач. 51Б.] Итак, братия мои возлюбленные, всякий человек да будет скор на слышание, медлен на слова, медлен на гнев,

ибо гнев человека не творит правды Божией.

Посему, отложив всякую нечистоту и остаток злобы, в кротости примите насаждаемое слово, могущее спасти ваши души.

Будьте же исполнители слова, а не слышатели только, обманывающие самих себя.

Ибо, кто слушает слово и не исполняет, тот подобен человеку, рассматривающему природные черты лица своего в зеркале:

он посмотрел на себя, отошел и тотчас забыл, каков он.

Но кто вникнет в закон совершенный, закон свободы, и пребудет в нем, тот, будучи не слушателем забывчивым, но исполнителем дела, блажен будет в своем действии.

Если кто из вас думает, что он благочестив, и не обуздывает своего языка, но обольщает свое сердце, у того пустое благочестие.

Чистое и непорочное благочестие пред Богом и Отцем есть то, чтобы призирать сирот и вдов в их скорбях и хранить себя неоскверненным от мира.

1 «Если поступаете с лицеприятием, то грех делаете». 14 «Вера без дел мертва»; пример Авраама и Раавы.

[Зач. 52.] Братия мои! имейте веру в Иисуса Христа нашего Господа славы, не взирая на лица.

Ибо, если в собрание ваше войдет человек с золотым перстнем, в богатой одежде, войдет же и бедный в скудной одежде,

и вы, смотря на одетого в богатую одежду, скажете ему: тебе хорошо сесть здесь, а бедному скажете: ты стань там, или садись здесь, у ног моих, –

то не пересуживаете ли вы в себе и не становитесь ли судьями с худыми мыслями?

Послушайте, братия мои возлюбленные: не бедных ли мира избрал Бог быть богатыми верою и наследниками Царствия, которое Он обещал любящим Его?

А вы презрели бедного. Не богатые ли притесняют вас, и не они ли влекут вас в суды?

Не они ли бесславят доброе имя, которым вы называетесь?

Если вы исполняете закон царский, по Писанию: возлюби ближнего твоего, как себя самого, – хорошо делаете.

Но если поступаете с лицеприятием, то грех делаете, и перед законом оказываетесь преступниками.

Кто соблюдает весь закон и согрешит в одном чем-нибудь, тот становится виновным во всем.

Ибо Тот же, Кто сказал: не прелюбодействуй, сказал и: не убей; посему, если ты не прелюбодействуешь, но убьешь, то ты также преступник закона.

Та́к говорите и та́к поступайте, как имеющие быть судимы по закону свободы.

Ибо суд без милости не оказавшему милости; милость превозносится над судом.

[Зач. 53.] Что́ пользы, братия мои, если кто говорит, что он имеет веру, а дел не имеет? может ли эта вера спасти его?

Если брат или сестра наги и не имеют дневного пропитания,

а кто-нибудь из вас скажет им: «идите с миром, грейтесь и питайтесь», но не даст им потребного для тела: что пользы?

Так и вера, если не имеет дел, мертва сама по себе.

Но скажет кто-нибудь: «ты имеешь веру, а я имею дела»: покажи мне веру твою без дел твоих, а я покажу тебе веру мою из дел моих.

Ты веруешь, что Бог един: хорошо делаешь; и бесы веруют, и трепещут.

Но хочешь ли знать, неосновательный человек, что вера без дел мертва?

Не делами ли оправдался Авраам, отец наш, возложив на жертвенник Исаака, сына своего?

Видишь ли, что вера содействовала делам его, и делами вера достигла совершенства?

И исполнилось слово Писания: «веровал Авраам Богу, и это вменилось ему в праведность, и он наречен другом Божиим».

Видите ли, что человек оправдывается делами, а не верою только?

Подобно и Раав блудница не делами ли оправдалась, приняв соглядатаев и отпустив их другим путем?

Ибо, как тело без духа мертво, так и вера без дел мертва.

Грузинский

Языки

იაკობი, მონა ღვთისა და უფალ იესო ქრისტესი, თორმეტ განთესილ ტომს, - გიხაროდეთ.

ყველაფერი სიხარულად შერაცხეთ, ჩემო ძმანო, როცა სხვადასხვა განსაცდელში ვარდებით.

რაკიღა იცით, რომ გამოცდა თქვენი რწმენისა დასაბამს აძლევს მოთმინებას;

მოთმინების საქმე კი სრულყოფილი უნდა იყოს, რათა თვითონაც სრულქმნილი იყოთ და უზადონი, ყოველგვარი ნაკლის გარეშე.

ხოლო თუ რომელიმე თქვენგანს აკლია სიბრძნე, დაე, სთხოვოს ღმერთს, ყოვლის უხვად და უშურველად გამცემს, და მიეცემა.

მაგრამ, დე, სთხოვოს რწმენით, ყოველგვარი ეჭვის გარეშე, რადგან მეჭველი ზღვის ტალღასა ჰგავს, ქარით ღელვილსა და მიმოტაცებულს.

ნუ ეგონება ამნაირ კაცს, თითქოს რაიმეს მიიღებს ღვთისგან.

ორგული კაცი უმტკიცოა ყველა მისეულ გზაზე.

დე, თავმდაბალი ძმა იქადოდეს თვისი სიმაღლით,

ხოლო მდიდარი - თვისი სიმდაბლით, რადგანაც მინდვრის ყვავილივით გადავა იგი.

რადგანაც ამოდის მზე და მცხუნვარება გაახმობს მდელოს, დაჭკნება მისი ყვავილი და განქარდება მისი მშვენება; ასე დაჭკნება მდიდარიც მისეულ გზაზე.

ნეტა მას, ვინც გაუძლებს საცდურს, რადგან განსაცდელგამოვლილი მიიღებს სიცოცხლის გვირგვინს, ღმერთმა რომ აღუთქვა თავის მოყვარეთ.

ნურავინ იტყვის განსაცდელში: ღვთისაგან გამოვიცდებიო; ვინაიდან ღმერთი არ ცდუნდება ბოროტით და არც თვითონ აცდუნებს ვინმეს.

არამედ ყველა საკუთარი გულისთქმით ცდუნდება და წარიტაცება.

ხოლო შემდეგ გულისთქმა ჩასახავს და შობს ცოდვას, ჩადენილი ცოდვა კი სიკვდილსა შობს.

ნუ შეცდებით, ჩემო საყვარელო ძმანო.

ყოველი კეთილი საბოძვარი და ყოველი კეთილი ნიჭი ზეგარდმო გადმოდის ნათელთა მამისაგან, ვისთვისაც უცხოა ცვალებადობა და ცვლილების ჩრდილი.

მან ინება და დაგვბადა ჩვენ ჭეშმარიტების სიტყვით, რათა ვყოფილიყავით როგორც პირველნაყოფი მის მიერ შექმნილთა შორის.

მაშ, ჩემო საყვარელო ძმანო, ყოველი კაცი მარდი იყოს სასმენად, წყნარი - სათქმელად და ზანტი - გულის წყრომად.

რადგანაც გულისწყრომა კაცისა როდი შეიქმს ღვთის სიმართლეს.

ამიტომ განიშორეთ ყოველგვარი მწიკლოვანება, ყოველგვარი ბოროტება და თვინიერებით შეიწყნარეთ ნერგი სიტყვისა, რომელსაც შეუძლია იხსნას თქვენი სული.

მაშ, იყავით სიტყვის აღმსრულებელნი და არა მხოლოდ მსმენელნი თავის მოსატყუებლად.

რადგან ვინც სიტყვას ისმენს და არ ასრულებს, იმ კაცსა ჰგავს, თავის ბუნებრივ სახეს რომ უმზერს სარკეში.

დაინახავს თავის თავს, წავა და მყისვე ავიწყდება, როგორია მისი იერი.

მაგრამ ვინც გულმოდგინედ აკვირდება თავისუფლების სრულყოფილ რჯულს და კიდევაც მკვიდრდება მასში, არა როგორც გულმავიწყი მსმენელი, არამედ საქმის აღმსრულებელი, ნეტარია თავისი მოქმედებით.

თუ რომელიმე თქვენგანს ღვთისმოსავი ჰგონია თავი, მაგრამ ლაგამს კი არ ამოსდებს ენას, არამედ აცდუნებს თავის გულს, ფუჭია მისი ღვთისმოსაობა.

წმიდა და უმწიკვლო მსახურება ღვთისა და მამის წინაშე ისაა, რომ გაჭირვებაში მიხედო ქვრივ-ობლებს და ამ ქვეყნისაგან შეურყვნელად დაიცვა თავი.

ძმანო ჩემნო, დაე, თქვენი რწმენისათვის, რომლითაც გწამთ ჩვენი დიდების უფალი იესო ქრისტე, უცხო იყოს მიკერძოება.

რადგან თუ თქვენს სინაგოგაში შემოვა ოქროსბეჭდიანი და ბრწყინვალე სამოსით მოსილი კაცი, და შემოვა გლახაკიც ჭუჭყიანი სამოსით,

შეხედავთ ბრწყინვალე სამოსით მოსილს და ეტყვით: აქ დაბრძანდითო, გლახაკს კი - მანდ დადექი, ანდა: ჩემს ფერხთით დაჯექიო,

განა თქვენშივე არ განიკითხავთ მათ და უკეთური ზრახვით განმკითხველი მსაჯულნი არა ხართ?

ისმინეთ, ჩემო საყვარელო ძმანო: განა ამ ქვეყნის გლახაკნი არ აირჩია ღმერთმა რწმენით მდიდრებად და სასუფევლის მკვიდრებად, რომელიც აღუთქვა თავის მოყვარეთ?

თქვენ კი შეურაცხყავით გლახაკი. განა მდიდარნი არ გმძლავრობენ თქვენ და არ მიგათრევენ სამსჯავროებში?

განა ისინი არა ჰგმობენ იმ კეთილ სახელს, რომლითაც თქვენ იწოდებით?

თუ წერილის მიხედვით ასრულებთ სამეფო რჯულს: „გიყვარდეს მოყვასი შენი, ვითარცა თავი შენი“, კარგს შვრებით.

მაგრამ თუ გარეგნობის მიხედვით ასხვავებთ ხალხს, ცოდვას სჩადიხართ და მხილებულნი იქნებით რჯულის მიერ, როგორც დამრღვევნი.

რადგან ვინც იცავს მთელ რჯულს და მხოლოდ ერთში სცოდავს, ყველაფერში შემცოდეა,

რაკი ვინცა თქვა, არ იმრუშოო, ისიცა თქვა: არა კაც ჰკლა. ამიტომ, თუ არ იმრუშებ, მაგრამ კაცს მოკლავ, მაინც რჯულის დამრღვევი ხარ.

მაშ, ისე ილაპარაკეთ და ისე მოიქეცით, როგორც თავისუფლების რჯულით განსასჯელნი.

რადგანაც მსჯავრი უწყალო იქნება მისთვის, ვისთვისაც უცხო იყო გულმოწყალება; მოწყალება მსჯავრზე უმძლავრესია.

რას გამოელის, ძმანო ჩემნო, ვინც ამბობს, რწმენა მაქვსო, მაგრამ არა აქვს საქმე? შესძლებს კია ეს რწმენა, რომ იხსნას იგი?

თუკი ძმა ან და შიშველია და ლუკმა პური არ გააჩნია,

ხოლო რომელიმე თქვენგანი ეტყვის: მშვიდობით იარე, გათბი და გაძეხი, მაგრამ იმას კა არ მისცემს, რაც ხორცს სჭირდება, რას გამოელის?

ასევე რწმენაც, საქმის გარეშე, თავისთავად მკვდარია.

მაგრამ მავანი იტყვის: „შენა გაქვს რწმენა, მე კი მაქვს საქმე“. მიჩვენე შენი რწმენა საქმის გარეშე და მე ჩემს საქმეთაგან გიჩვენებ ჩემს რწმენას.

შენ გწამს, რომ ღმერთი ერთია? კეთილი და პატიოსანი. ეშმაკებსაც სწამთ და ძრწიან კიდეც.

შენ კი, ამაო კაცო, გნებავს იცოდე, რომ საქმის გარეშე რწმენა მკვდარია?

განა საქმით არ გამართლდა მამაჩვენი აბრაამი, როცა თავის ძეს ისააკს მსხვერპლად სწირავდა?

ხომ ხედავ, რომ რწმენა შეეწია მის საქმეს, საქმემ კი სრულყო რწმენა.

და აღსრულდა წერილი, რომელიც ამბობს: „ერწმუნა აბრაამი ღმერთს, რაც სიმართლედ შეერაცხა“ და ღვთის მეგობრად იწოდა იგი.

როგორც ხედავთ, კაცი საქმით მართლდება და არა მხოლოდ რწმენით.

განა საქმითვე არ გამართლდა მეძავი რახაბიც, როცა მიიღო მსტოვარი და სხვა გზით წარავლინა შინ?

ვინაიდან როგორც სხეული მკვდარია სულის გარეშე, ასევე რწმენაც მკვდარია საქმის გარეშე.