Азбука веры » Би́блия » Иуди́ѳъ » гл.5

Иуди́ѳъ, Глава 5

Толкования

Толкования главы

Толковая Библия А.П. Лопухина

5:1

5:2

5:3

5:4

5:5

5:6

5:7

см.:Быт.11:31;Нав.24:2;

5:8

5:9

5:10

5:11

5:12

5:13

см.:Исх.14:21;

5:14

5:15

5:16

5:17

5:18

5:19

5:20

5:21

5:22

5:23

5:24

Церковнославянский (рус)

И возвѣще́но бы́сть Олофе́рну вождонача́лнику си́лы Ассу́рскiя, я́ко сы́нове Изра́илевы угото́вашася на бра́нь, и прохо́ды го́рнiя заключи́ша, и огради́ша стѣна́ми вся́кiй ве́рхъ горы́ высо́кiя, и положи́ша на поля́хъ преткнове́нiя.

И разгнѣ́вася я́ростiю зѣло́, и созва́ всѣ́хъ нача́лниковъ Моа́влихъ и воево́дъ сыно́въ Аммо́нихъ и всѣ́хъ вла́стелей помо́рiя,

и рече́ и́мъ: возвѣсти́те у́бо ми́, сы́нове ханаа́ни, кто́ лю́дiе сі́и живу́щiи въ го́рней, и каковы́, въ ни́хже живу́тъ, гра́ди, и мно́жество си́лы и́хъ, и въ че́мъ держа́ва и́хъ и крѣ́пость и́хъ, и кто́ поста́вленъ надъ ни́ми ца́рь во́ждь во́инства и́хъ?

и чесо́ ра́ди сопроти́вишася, е́же не изы́ти во срѣ́тенiе мнѣ́, па́че всѣ́хъ живу́щихъ на за́падѣхъ?

И рече́ къ нему́ Ахiо́ръ во́ждь всѣ́хъ сыно́въ Аммо́нихъ: послу́шай убо, господи́не мо́й, сло́ва от у́стъ раба́ твоего́, и возвѣщу́ тебѣ́ и́стину о лю́дехъ си́хъ, и́же обита́ютъ въ го́рней се́й, бли́зъ тебе́ живу́ще, и не изы́детъ ло́жь изъ у́стъ раба́ твоего́:

лю́дiе сі́и су́ть исча́дiя халде́овъ

и всели́шася пе́рвѣе въ Месопота́мiи, поне́же не восхотѣ́ша послѣ́довати бого́мъ отце́въ свои́хъ, и́же бѣ́ша въ земли́ Халде́йстѣй:

и отврати́шася от пути́ оте́цъ свои́хъ и поклони́шася Бо́гу небесе́, Бо́гу, его́же позна́ша: и изгна́ша и́хъ от лица́ бого́въ свои́хъ, и побѣго́ша въ Месопота́мiю и обита́ша та́мо дни́ мно́ги:

и рече́ Бо́гъ и́хъ, да изы́дутъ от прише́лствiя своего́ и да и́дутъ въ зе́млю ханаа́ню: и всели́шася та́мо, и умно́жишася зла́томъ и сребро́мъ и скоты́ мно́гими зѣло́:

и снидо́ша во Еги́петъ, покры́ бо лице́ земли́ Ханаа́ни гла́дъ, и прише́лствоваша та́мо, до́ндеже прекорми́шася, и бы́ша та́мо во мно́жество мно́го, и не бѣ́ числа́ ро́ду и́хъ:

и воста́ на ни́хъ ца́рь Еги́петскiй и прехи́три и́хъ, и въ трудѣ́ и пли́нѳѣ смири́ и́хъ, и положи́ и́хъ въ рабы́:

и возопи́ша къ Бо́гу своему́, и порази́ всю́ землю Еги́петскую я́звами, въ ни́хже не бѣ́ изцѣле́нiе, и изгна́ша и́хъ Еги́птяне от лица́ своего́:

и изсуши́ Бо́гъ чермно́е мо́ре предъ ни́ми,

и веде́ и́хъ на пу́ть Сины́ и Ка́дисъ-варни́, и изгна́ша всѣ́хъ живу́щихъ въ пусты́ни,

и всели́шася въ земли́ Аморре́овъ, и всѣ́хъ есевони́товъ истреби́ша крѣ́постiю свое́ю, и преше́дше Иорда́нъ наслѣ́диша всю́ го́рнюю:

и изгна́ша от лица́ своего́ Ханане́а и Ферезе́а, и Иевусе́а и Cихе́ма и всѣ́хъ Гергесе́овъ, и обита́ша въ не́й дни́ мно́ги:

и до́ндеже не согрѣши́ша предъ Бо́гомъ свои́мъ, бѣ́ша блага́я съ ни́ми, поне́же Бо́гъ ненави́дяй непра́вды съ ни́ми е́сть:

егда́ же отступи́ша от пути́, его́же завѣща́ и́мъ, истреби́шася во мно́зѣхъ бра́нехъ на мно́го зѣло́, и плѣне́ни бы́ша въ зе́млю не свою́, и хра́мъ Бо́га и́хъ бы́сть въ попра́нiе, и гра́ди и́хъ одержа́ни бы́ша от супоста́тъ:

и ны́нѣ обрати́вшеся къ Бо́гу своему́, взыдо́ша от разсѣ́янiя, идѣ́же разсѣ́яни бы́ша та́мо, и одержа́ша Иерусали́мъ, идѣ́же святи́лище и́хъ, и всели́шася въ го́рней, поне́же бѣ́ пуста́:

и ны́нѣ, влады́ко господи́не, а́ще убо е́сть безу́мiе въ лю́дехъ си́хъ, и согрѣша́ютъ къ Бо́гу своему́, и разсмо́тримъ сiе́, я́ко е́сть въ ни́хъ собла́знъ се́й, и взы́демъ и повою́емъ и́хъ:

а́ще же нѣ́сть беззако́нiя въ язы́цѣ и́хъ, да пре́йдетъ господи́нъ мо́й, да не когда́ защи́титъ Госпо́дь и́хъ и Бо́гъ и́хъ по ни́хъ, и бу́демъ въ поноше́нiе предъ все́ю земле́ю.

И бы́стѣ я́ко преста́ Ахiо́ръ глаго́ля словеса́ сiя́, и возропта́ша вси́ лю́дiе обстоя́щiи шате́ръ и предстоя́щiи, и рѣ́ша вельмо́жи Олофе́рновы и вси живу́щiи въ примо́рiи и въ Моа́вѣ посѣщи́ его́:

не бо́ убои́мся от сыно́въ Изра́илевыхъ: се́ бо, лю́дiе, въ ни́хже нѣ́сть си́лы, ниже́ могу́тства ко ополче́нiю крѣ́пкому:

тѣ́мже у́бо взы́димъ, и бу́дутъ во снѣ́дь всему́ во́инству твоему́, влады́ко Олофе́рне.

Синодальный

Между тем Олоферну, военачальнику войска Ассирийского, дано было знать, что сыны Израиля приготовились к войне: заложили входы в нагорную страну и укрепили стенами всякую вершину высокой горы, а на равнинах устроили преграды.

Он весьма разгневался и, призвав всех начальников Моава и вождей Аммона и всех правителей приморской страны, сказал им:

скажите мне, сыны Ханаана, что это за народ, живущий в нагорной стране, какие обитаемые ими города, много ли у них войска, в чем их крепость и сила, кто поставлен над ними царем, предводителем войска их,

и почему они больше всех, живущих на западе, упорствуют выйти мне навстречу?

Ахиор, предводитель всех сынов Аммона, сказал ему: выслушай, господин мой, слово из уст раба твоего; я скажу тебе истину об этом народе, живущем близ тебя в этой нагорной стране, и не выйдет лжи из уст раба твоего.

Этот народ происходит от Халдеев.

Прежде они поселились в Месопотамии, потому что не хотели служить богам отцов своих, которые были в земле Халдейской,

и уклонились от пути предков своих и начали поклоняться Богу неба, Богу, Которого они познали; и Халдеи выгнали их от лица богов своих, – и они бежали в Месопотамию и долго там обитали.

Но Бог их сказал, чтобы они вышли из места переселения и шли в землю Ханаанскую; они поселились там и весьма обогатились золотом, серебром и множеством скота.

Отсюда перешли они в Египет, так как голод накрыл лице земли Ханаанской, и там оставались, пока находили пропитание, и умножились там до того, что не было и числа роду их.

И восстал на них царь Египетский, употребил против них хитрость, обременяя их трудом и деланьем кирпича, и сделал их рабами.

Тогда они воззвали к Богу своему, – и Он поразил всю землю Египетскую неисцельными язвами, – и Египтяне прогнали их от себя.

Бог иссушил перед ними Чермное море

и вел их путем Сины и Кадис-Варни; они выгнали всех обитавших в этой пустыне;

поселились в земле Аморреев, своею силою истребили всех Есевонитян, перешли Иордан, наследовали всю нагорную страну

и, прогнав от себя Хананея, Ферезея, Иевусея, Сихема и всех Гергесеян, жили в ней много дней.

И доколе не согрешили пред Богом своим, счастье было с ними, потому что с ними Бог, ненавидящий неправду.

Но когда уклонились от пути, который Он завещал им, то во многих войнах они потерпели весьма сильные поражения, отведены в плен, в чужую землю, храм Бога их разрушен, и города их взяты неприятелями.

Ныне же, обратившись к Богу своему, они возвратились из рассеяния, в котором были, овладели Иерусалимом, в котором святилище их, и поселились в нагорной стране, так как она была пуста.

И теперь, повелитель-господин, если есть заблуждение в этом народе, и они грешат пред Богом своим, и мы заметим, что в них есть это преткновение, то мы пойдем и победим их.

А если нет в этом народе беззакония, то пусть удалится господин мой, чтобы Господь не защитил их, и Бог их не был за них, – и тогда мы для всей земли будем предметом поношения.

Когда Ахиор окончил эту речь, весь народ, стоявший вокруг шатра, возроптал, а вельможи Олоферна и все, населявшие приморье и землю Моава, заговорили: тотчас надобно убить его;

потому что мы не побоимся сынов Израиля: это – народ, у которого нет ни войска, ни силы для крепкого ополчения.

Итак, пойдем, повелитель Олоферн, – и они сделаются добычею всего войска твоего.

Грузинский

ეუწყა ოლოფერნეს, აშურის ლაშქრის მთავარსარდალს, რომ ისრაელიანები გამზადებულნი არიან საბრძოლველად და ჩაკეტილი აქვთ მთის მისადგომები, რომ ზღუდეებით გაამაგრეს მაღალი მთების ყველა მწვერვალი, დაბლობებზე კი დაბრკოლებები მოაწყვეს.

ძლიერ განრისხდა იგი და უხმო მოაბის ყველა მთავრს, ყამონის სარდლებს და ზღვისპირეთის გამგებლებს.

უთხრა მათ: მაუწყეთ, ქანაანელნო, რა ხალხია, მთაში რომ მოკალათებულა, ვინ არიან, ქალაქებში რომ სახლობენ, შემატყობინეთ მათი ლაშქრის რაოდენობა, რა არის მათი სიმაგრე და ძალა, ვინაა მათი მეფე, მათი ლაშქრის წინამძღოლი?

რატომ მაქციეს ზურგი და არ მოვიდნენ ჩემს შესახვედრად ყველა დასავლეთელთან ერთად?

მიუგო მას აქიორმა, ყამონიანთა წინამძღოლმა: ისმინოს ჩემმა უფალმა სიტყვა შენი მორჩილის პირიდან და გაუწყებ სიმართლეს იმ ხალხზე, რომელიც მთაზე სახლობს, შენს მახლობლად. არ ამოვა ტყუილი შენი მორჩილის პირიდან.

ეს ხალხი ქალდეველთა შთამომავალია.

წინათ შუამდინარეთში ცხოვრობდნენ, რადგან არ ისურვეს შედგომოდნენ ღმერთებს თავიანთი მამა-პაპის, რომლებიც ქალდეველთა ქვეყანაში იყვნენ შობილნი.

გადაუდგნენ წინაპართა გზას და ცის ღმერთს დაუწყეს თაყვანისცემა, ღმერთს, რომელიც შეიმეცნეს და რომელმაც ჩამოაშორა ისინი თავიანთ ღმერთებს. გაიქცნენ შუამდინარეთში და იქ სახლობდნენ დიდხანს.

უთხრა მათმა ღმერთმა, გამოსულიყვნენ თავიანთი საცხოვრისიდან და ქანაანის ქვეყნისკენ წასულიყვნენ. ისინიც დამკვიდრდნენ იქ და მეტისმეტად გამდიდრდნენ ოქრო-ვერცხლითა და ყოველგვარი საქონელით.

მერე ეგვიპტეში ჩავიდნენ, რადგანაც შიმშილი ჩამოვარდა ქანაანის ქვეყანაში. იქ სახლობდნენ, სანამ საკვები ჰქონდათ და ისე ძალიან გამრავლდნენ, რომ სათვალავი აღარ ჰქონდა მათ მოდგმას.

ეგვიპტის მეფე გადაემტერა მათ. დაჯაბნა ისინი ჯაფითა და აგურის კეთებით, დააბეჩავა ისინი და მონებად აქცია.

შეჰღაღადეს მათ თავიანთ ღმერთს და მოისრა მთელი ეგვიპტის ქვეყანა წყლულებით, რომელთა განკურნება შეუძლებელი გახდა. ეგვიპტელებმაც გამოაძევეს ისინი მათი პირისაგან.

დააშრო ღმერთმა მეწამული ზღვა მათ წინაშე,

წარუძღვა სინასა და კადეშ-ბარნეას გზით და აჰყარა უდაბნოს ყველა მცხოვრები.

დასახლდნენ ამორეველთა მიწაზე და თავიანთი ძლიერებით საბოლოოდ გაანადგურეს ხეშბონელები, მიადგნენ იორდანეს და დაიმკვიდრეს მთელი მთიანეთი.

აჰყარეს ქანაანელები, ფერიზელები, იებუსელები, შექემელები, ყველა გირგაშეველი და სახლობდნენ იქ მრავალი ხანი.

ვიდრე არ შესცოდავდნენ თავიანთ ღმერთს, ყოველივე სიკეთე მათთან იყო, რადგან მათთან იყო უსამართლობის მოძულე ღმერთი.

როგორც კი გადაუხვევდნენ მათთვის დაწესებულ გზას, სასტიკად მარცხდებოდნენ უამრავ ბრძოლებში, წარიტყვევნებოდნენ უცხო ქვეყანაში, მისაფუძვლამდე ინგრეოდა მათი ღმერთის ტაძარი და მათ ქალაქებს მტრები იპყრობდნენ.

ახლა კი, თავიანთი ღმერთისკენ მიქცეულნი, დაბრუნდნენ იქიდან, სადაც გაფანტულნი იყვნენ, აიღეს იერუსალიმი, სადაც მათი საწმიდარია, და დამკვიდრდნენ მთიანეთში, რადგან უკაცრიელი იყო იგი.

ახლა, ხელმწიფევ და ბატონო, თუ რაიმე უმეცრებაა ამ ხალხში, თუ სცოდავენ ღმერთის წინაშე და თუ შევატყობთ, რომ არის მათში ცთუნება, ავიდეთ და შევებრძოლოთ მათ.

თუ არ არის დანაშაული ამ ხალხში, უნდა გაეცალოს მათ ჩემი ბატონი. ვაითუ შეეწიოს მათ მათი უფალი. ვაითუ დაიფაროს ისინი მათმა ღმერთმა და სასირცხოდ გავიხადოთ თავი მთელი ქვეყნის თვალში.

როცა აქიორმა დაამთავრა ეს სიტყვები, ახმაურდა მთელი ერი, კარვის ირგვლივ რომ იყო შემოკრებილი. ოლოფერნეს დიდებულებმა, ყველა ზღვისპირელმა და მოაბელმა თქვა, ავჩეხოთო იგი,

არ შევუშინდებით ისრაელიანებს. ამ ხალხს ბრძოლისთვის არც ძალა აქვს და არც შეძლება.

ამიტომაც, თუ ავალთ, შენი ლაშქრის ჩასანთქმელი გახდებიან ყველანი, ხელმწიფევ ოლოფერნე!

Итальянский

Языки

Frattanto a Oloferne, comandante supremo dell'esercito di Assur, fu riferito che gli Israeliti si preparavano alla guerra e avevano bloccato i valichi montani, avevano costruito fortificazioni sulle cime dei monti e avevano posto ostacoli nelle pianure.

Egli andò su tutte le furie e convocò tutti i capi di Moab e gli strateghi di Ammon e tutti i satrapi delle regioni marittime,

e disse loro: "Spiegatemi un po', voi figli di Canaan, che popolo è questo che dimora sui monti e come sono le città che abita, quanti sono gli effettivi del suo esercito, dove risiede la loro forza e il loro vigore, chi si è messo alla loro testa come re e condottiero del loro esercito

e perché hanno rifiutato di venire incontro a me, a differenza di tutte le popolazioni dell'occidente".

Gli rispose Achiòr, condottiero di tutti gli Ammoniti: "Ascolti bene il mio signore la risposta dalle labbra del tuo servo: io dirò la verità sul conto di questo popolo, che sta su queste montagne, vicino al luogo ove tu risiedi, né uscirà menzogna dalla bocca del tuo servo.

Questo è un popolo che discende dai Caldei.

Essi dapprima soggiornarono nella Mesopotamia, perché non vollero seguire gli dèi dei loro padri che si trovavano nel paese dei Caldei.

Abbandonata la via dei loro antenati, adorarono il Dio del cielo, quel Dio che essi avevano riconosciuto; perciò quelli li scacciarono dalla presenza dei loro dèi ed essi fuggirono in Mesopotamia e là soggiornarono per molto tempo.

Ma il loro Dio comandò loro di uscire dal paese che li ospitava e di andare nel paese di Canaan. Qui infatti si stabilirono e si arricchirono di oro e di argento e di molto bestiame.

Poi scesero in Egitto, perché la fame aveva invaso tutto il paese di Canaan, e vi soggiornarono finché trovarono da vivere. Là divennero anche una grande moltitudine, tanto che non si poteva contare la loro discendenza.

Ma contro di loro si levò il re d'Egitto, che con astuzia li costrinse a fabbricare mattoni. Li umiliarono e li trattarono come schiavi.

Essi alzarono suppliche al loro Dio ed egli percosse tutto il paese d'Egitto con piaghe per le quali non c'era rimedio. Perciò gli Egiziani li cacciarono via dal loro cospetto.

Dio prosciugò il Mar Rosso davanti a loro

e li condusse sulla via del Sinai e di Kades Barne. Essi sgominarono tutti quelli che risiedevano nel deserto,

dimorarono nel paese degli Amorrei e con la loro potenza sterminarono tutti gli abitanti di Chesbon; quindi, attraversato il Giordano, si impadronirono di tutta la regione montuosa.

Cacciarono lontano da sé il Cananeo, il Perizzita, il Gebuseo, Sichem e tutti i Gergesei, e abitarono nel loro territorio per molti anni.

Finché non peccarono contro il loro Dio erano nella prosperità, perché un Dio che odia il male è in mezzo a loro.

Quando invece si allontanarono dalla via che egli aveva disposto per loro, furono terribilmente sconfitti in molte guerre e condotti prigionieri in paese straniero; il tempio del loro Dio fu raso al suolo e le loro città furono conquistate dai loro nemici.

Ma ora, convertìti al loro Dio, hanno fatto ritorno dai luoghi dove erano stati dispersi, hanno ripreso possesso di Gerusalemme, dove è il loro santuario, e si sono stabiliti sulle montagne, che prima erano deserte.

Ora, mio sovrano e signore, se vi è qualche colpa in questo popolo perché hanno peccato contro il loro Dio, se cioè ci accorgiamo che c'è in loro questo impedimento, avanziamo e diamo loro battaglia.

Se invece non c'è alcuna iniquità nella loro gente, il mio signore passi oltre, perché il loro Signore e il loro Dio non si faccia scudo per loro e noi diveniamo oggetto di scherno davanti a tutta la terra".

Quando Achiòr cessò di pronunciare queste parole, tutta la folla che circondava la tenda e stazionava intorno alzò un mormorio, mentre gli ufficiali di Oloferne e tutti gli abitanti della costa e i Moabiti proponevano di ucciderlo.

"Non avremo certo paura degli Israeliti - dicevano - perché è un popolo che non possiede né esercito né forze per un valido schieramento.

Dunque avanziamo, ed essi diventeranno un pasto per tutto il tuo esercito, o sovrano Oloferne".