яви́ся же ему́ а́нгелъ Госпо́день, стоя́ одесну́ю олтаря́ кади́лнаго:
и смути́ся заха́рiа ви́дѣвъ, и стра́хъ нападе́ на́нь.
Рече́ же къ нему́ а́нгелъ: не бо́йся, заха́рiе: зане́ услы́шана бы́сть моли́тва твоя́, и жена́ твоя́ Елисаве́ть роди́тъ сы́на тебѣ́, и нарече́ши и́мя ему́ Иоа́ннъ.
И бу́детъ тебѣ́ ра́дость и весе́лiе, и мно́зи о рождествѣ́ его́ возра́дуются.
Бу́детъ бо ве́лiй предъ Го́сподемъ: и вина́ и Сике́ра не и́мать пи́ти, и Ду́ха свята́го испо́лнится еще́ изъ чре́ва ма́тере своея́:
и мно́гихъ от сыно́въ Изра́илевыхъ обрати́тъ ко Го́споду Бо́гу и́хъ.
И то́й предъи́детъ предъ ни́мъ ду́хомъ и си́лою илiино́ю, обрати́ти сердца́ отце́мъ на ча́да, и проти́вныя въ му́дрости пра́ведныхъ, угото́вати Го́сподеви лю́ди соверше́ны.
И рече́ заха́рiа ко а́нгелу: по чесому́ разумѣ́ю сiе́? а́зъ бо е́смь ста́ръ, и жена́ моя́ заматорѣ́вши во дне́хъ свои́хъ.
И отвѣща́въ а́нгелъ рече́ ему́: а́зъ е́смь гаврiи́лъ предстоя́й предъ Бо́гомъ, и по́сланъ е́смь глаго́лати къ тебѣ́ и благовѣсти́ти тебѣ́ сiя́:
и се́ бу́деши молчя́ и не могі́й проглаго́лати, до него́же дне́ бу́дутъ сiя́: зане́ не вѣ́ровалъ еси́ словесе́мъ мои́мъ, я́же сбу́дутся во вре́мя свое́.
И бѣ́ша лю́дiе жду́ще заха́рiю: и чудя́хуся косня́щу ему́ въ це́ркви.
Изше́дъ же не можа́ше глаго́лати къ ни́мъ: и разумѣ́ша, я́ко видѣ́нiе ви́дѣ въ це́ркви: и то́й бѣ́ помава́я и́мъ, и пребыва́ше нѣ́мъ.
просвѣти́ти во тмѣ́ и сѣ́ни сме́ртнѣй сѣдя́щыя, напра́вити но́ги на́шя на пу́ть ми́ренъ.
Отроча́ же растя́ше и крѣпля́шеся ду́хомъ: и бѣ́ въ пусты́нехъ до дне́ явле́нiя своего́ ко Изра́илю.
[Зач. 1.] Как уже многие начали составлять повествования о совершенно известных между нами событиях,
как передали нам то́ бывшие с самого начала очевидцами и служителями Слова,
то рассудилось и мне, по тщательном исследовании всего сначала, по порядку описать тебе, достопочтенный Феофил,
чтобы ты узнал твердое основание того учения, в котором был наставлен.
[Зач. 2.] Во дни Ирода, царя Иудейского, был священник из Авиевой чреды, именем Захария, и жена его из рода Ааронова, имя ей Елисавета.
Оба они были праведны пред Богом, поступая по всем заповедям и уставам Господним беспорочно.
У них не было детей, ибо Елисавета была неплодна, и оба были уже в летах преклонных.
Однажды, когда он в порядке своей чреды служил пред Богом,
по жребию, как обыкновенно было у священников, досталось ему войти в храм Господень для каждения,
а всё множество народа молилось вне во время каждения, –
тогда явился ему Ангел Господень, стоя по правую сторону жертвенника кадильного.
Захария, увидев его, смутился, и страх напал на него.
Ангел же сказал ему: не бойся, Захария, ибо услышана молитва твоя, и жена твоя Елисавета родит тебе сына, и наречешь ему имя: Иоанн;
и будет тебе радость и веселие, и многие о рождении его возрадуются,
ибо он будет велик пред Господом; не будет пить вина и сикера, и Духа Святаго исполнится еще от чрева матери своей;
и многих из сынов Израилевых обратит к Господу Богу их;
и предъидет пред Ним в духе и силе Илии, чтобы возвратить сердца отцов детям, и непокоривым образ мыслей праведников, дабы представить Господу народ приготовленный.
И сказал Захария Ангелу: по чему я узна́ю это? ибо я стар, и жена моя в летах преклонных.
Ангел сказал ему в ответ: я Гавриил, предстоящий пред Богом, и послан говорить с тобою и благовестить тебе сие;
и вот, ты будешь молчать и не будешь иметь возможности говорить до того дня, как это сбудется, за то́, что ты не поверил словам моим, которые сбудутся в свое время.
Между тем народ ожидал Захарию и дивился, что он медлит в храме.
Он же, выйдя, не мог говорить к ним; и они поняли, что он видел видение в храме; и он объяснялся с ними знаками, и оставался нем.
А когда окончились дни службы его, возвратился в дом свой.
[Зач. 3.] После сих дней зачала Елисавета, жена его, и таилась пять месяцев и говорила:
так сотворил мне Господь во дни сии, в которые призрел на меня, чтобы снять с меня поношение между людьми.
В шестой же месяц послан был Ангел Гавриил от Бога в город Галилейский, называемый Назарет,
к Деве, обрученной мужу, именем Иосифу, из дома Давидова; имя же Деве: Мария.
Ангел, войдя к Ней, сказал: радуйся, Благодатная! Господь с Тобою; благословенна Ты между женами.
Она же, увидев его, смутилась от слов его и размышляла, что́ бы это было за приветствие.
И сказал Ей Ангел: не бойся, Мария, ибо Ты обрела благодать у Бога;
и вот, зачнешь во чреве, и родишь Сына, и наречешь Ему имя: Иисус.
Он будет велик и наречется Сыном Всевышнего, и даст Ему Господь Бог престол Давида, отца Его;
и будет царствовать над домом Иакова во веки, и Царству Его не будет конца.
Мария же сказала Ангелу: ка́к будет это, когда Я мужа не знаю?
Ангел сказал Ей в ответ: Дух Святый найдет на Тебя, и сила Всевышнего осенит Тебя; посему и рождаемое Святое наречется Сыном Божиим.
Вот и Елисавета, родственница Твоя, называемая неплодною, и она зачала сына в старости своей, и ей уже шестой месяц,
ибо у Бога не останется бессильным никакое слово.
Тогда Мария сказала: се, Раба Господня; да будет Мне по слову твоему. И отошел от Нее Ангел.
[Зач. 4.] Встав же Мария во дни сии, с поспешностью пошла в нагорную страну, в город Иудин,
и вошла в дом Захарии, и приветствовала Елисавету.
Когда Елисавета услышала приветствие Марии, взыграл младенец во чреве ее; и Елисавета исполнилась Святаго Духа,
и воскликнула громким голосом, и сказала: благословенна Ты между женами, и благословен плод чрева Твоего!
И откуда это мне, что пришла Матерь Господа моего ко мне?
Ибо когда голос приветствия Твоего дошел до слуха моего, взыграл младенец радостно во чреве моем.
И блаженна Уверовавшая, потому что совершится сказанное Ей от Господа.
И сказала Мария: величит душа Моя Господа,
и возрадовался дух Мой о Боге, Спасителе Моем,
что призрел Он на смирение Рабы Своей, ибо отныне будут ублажать Меня все роды;
что сотворил Мне величие Сильный, и свято имя Его;
и милость Его в роды родов к боящимся Его;
явил силу мышцы Своей; рассеял надменных помышлениями се́рдца их;
низложил сильных с престолов, и вознес смиренных;
алчущих исполнил благ, и богатящихся отпустил ни с чем;
Аталарынын жєрљгєн балдарына, баш ийбегендерди адил адамдардын ойлонуу жолуна буруп, даярдалган элди Тењирге алып келєє єчєн, ал Илияс пайгамбардын руху жана кєчє менен Анын алдында келет».
Ошондо Захария периштеге: «Мен муну эмнеден улам билем? Анткени мен карып калдым, аялым да карыды», – деди.
Периште ага мындай деп жооп берди: «Мен Кудай алдында туруучу Жебирейилмин, сени менен сєйлљшєє єчєн, сага ушул жакшы кабарды билдирєє єчєн жиберилгем.
Сен менин љз убагы келгенде орундала турган сљздљрємљ ишенбегендигињ єчєн, тилден калып, бул ишке ашкан кєнгљ чейин сєйлљбљйсєњ».
Ошол учурда Захарияны кєтєп турган эл анын ийбадатканада кармалып жатканына тањ калды.
Ал сыртка чыкканда, элге сєйлљй албай койду. Ошондо алар анын ийбадатканада кљрєнєш кљргљнєн тєшєнєштє. Захария аларга жањсап тєшєндєрдє, анткени ал дудук болуп, сєйлљй албай калган эле.
Кызмат кыла турган кєндљрє бєткљндљн кийин, ал єйєнљ кайтты.
Ошол кєндљрдљн кийин анын аялы Элизабеттин боюна бєтєп, беш ай бою жашырынып жєрдє.
«Мени элдин шылдыњынан куткарыш єчєн, Тењир ушул кєндљрдљ мага назарын салып, ушундай кылды», – деди ал.
Алтынчы айда Кудай Галилеянын Назарет деген шаарына,
Дљљт тукумунан чыккан Жусуп деген адам менен убадалашып койгон кызга Жебирейил периштени жиберди. Кыздын ысымы Мариям эле.
Периште ага келип: «Салам, Кудайдан ырайым тапкан кыз! Тењир сени менен! Аялдардын ичинен сен баталуусуњ!» – деди.
Периштенин сљзєнљ апкаарый тєшкљн Мариям бул саламдашуу эмнени билдирет деп, ойлонуп калды.
Ошондо периште ага мындай деди: «Коркпо, Мариям! Анткени сен Кудайдан ырайым таптыњ.
Боюња бєтєп, Уул тљрљйсєњ, Анын ысымын Ыйса коёсуњ.
Ал улуу болот жана Бардыгынан Жогору Тургандын Уулу деп аталат. Кудай-Тењир Ага атасы Дљљттєн тагын берет.
Ал Жакыптын тукумуна тєбљлєккљ падышачылык кылат, Анын падышачылыгынын чеги болбойт».
Мариям периштеден: «Эркек кљрбљсљм, бул кандайча болот?» – деп сурады.
Периште ага мындай деп жооп берди: «Сенин єстєњљ Ыйык Рух тєшљт. Сени Бардыгынан Жогору Тургандын кєчє каптайт. Ошондуктан тљрљлљ турган Ыйыкка Кудайдын Уулу деген ысым берилет.
“Тљрљбљс” деп аталган тууганыњ Элизабет да карыганда кош бойлуу болду. Ал уул тљрљйт, анын боюна бєткљнєнљ алты ай болду.
Анткени Кудайдын бир да сљзє кєчєн жоготпойт».
Ошондо Мариям: «Мен мына, мен Тењирдин кулумун. Мага сен айткандай болсун», – деди. Ошондон кийин периште анын жанынан кетти.
Ошол кєндљрдєн биринде Мариям тоолуу Жєйєт љлкљсєнєн бир шаарына шашылыш тєрдљ жљнљдє.
Ал Захариянын єйєнљ кирип, Элизабет менен саламдашты.
Мариямдын саламын укканда, Элизабеттин ичиндеги баласы туйлап жиберди. Ошондо Элизабет Ыйык Рухка толуп,
єнєн бийик чыгарып, мындай деди: «Аялдардын ичинен сен баталуусуњ, ичињдеги бала да баталуу!
Тењиримдин энеси мага келгидей, мен киммин?
Анткени сенин саламыњды укканымда, ичимдеги бала кубанычтан туйлап жиберди.
Ишенгенињ єчєн бактылуусуњ, анткени Тењирдин сага айткан сљзє аткарылат».
Мариям мындай деди: «Менин жаным Тењирди дањктайт.
Куткаруучум Кудайды ойлоп, рухум кубанды.
Анткени Ал Љзєнєн кулунун момундугуна назарын салды. Анткени мындан ары бардык муундар мени “бактылуу” дешет.
Анткени Кудуреттєє мага улуу иш жасады. Анын ысымы ыйык.
Ал Љзєнљн корккондорго укумдан-тукумга ырайым кылат.
Ал Љзєнєн колунун кєчєн кљрсљттє. Жєрљгєндљгє ойлору текеберлерди чачыратып жиберди.
Ачкаларга ырыскыны мол берди, байларды болсо куру кол коё берди.
Биздин ата-бабаларыбызга, Ыбрайымга жана анын тукумуна тєбљлєккљ ырайым кылууну убада кылганын эстеп, Љзєнєн кулу Ысрайылга жардамга келди».
Мариям Элизабеттин жанында єч айга жакын болуп, єйєнљ кайтты.
Элизабеттин тљрљр маалы келип, уул тљрљдє.
Тењирдин ага улуу ырайым кљрсљткљнєн уккан анын коњшулары менен туугандары аны менен бирге кубанышты.
Сегизинчи кєнє баланы сєннљткљ отургузууга келишти. Ага атасы Захариянын ысымын коймокчу болушту.
Бирок баланын энеси: «Жок, анын ысымын Жакан коёбуз», – деди.
Ошондо алар ага: «Сенин урук-тукумуњда мындай аттуу эч ким жок да», – дешти.
Анан баланын атасынан кандай ат койгусу келерин жањсап сурашты.
Ал тактайча талап кылып, «Анын ысымы – Жакан» деп жазды. Бардыгы тањ калышты.
Ошол замат Захарияга тил кирип, Кудайды дањктай баштады.
Алардын тегерегинде жашагандардын бардыгын коркунуч басты. Бул жљнєндљ тоолуу Жєйєт аймагынын бєт жерине сљз тарады.
Уккандардын бардыгы муну кљкєрљгєнљ тєйєп: «Бул бала ким болор экен?» – дешти. Аны Кудай Љзє колдоп жєрдє.
Анын атасы Захария Ыйык Рухка толуп, мындай деп пайгамбарчылык кылды:
«Ысрайылдын Кудай-Тењирине алкыш! Анткени Ал Љз элине келип, аны кун тљлљп куткарып алды.
Байыртадан бери Љзєнєн ыйык пайгамбарлары аркылуу айтып келгендей,
Љз кулу Дљљттєн тукумунан биз єчєн куткаруу мєйєзєн кљтљрдє.
Ал бизди душмандарыбыздан, бизди жек кљргљндљрдєн колунан куткарды.
Биздин ата-бабаларыбызга ырайым кылып, Љзєнєн ыйык келишимин эстеди.
Љмєрєбєз љткљнчљ Анын алдында, Ага ыйыктык жана адилеттєєлєк менен,
коркпостон кызмат кылышыбыз єчєн, Ал атабыз Ыбрайымга бизди душмандарыбыздын колунан куткарууну убада кылган.
Сен да, наристе, Бардыгынан Жогору Тургандын пайгамбары деп аталасыњ. Анткени сен Тењирге жол даярдаш єчєн,
Кудайдын улуу боорукердиги боюнча кєнљљлљрє кечирилип, куткарыларын Анын элине тєшєндєрєш єчєн, Анын алдында келесињ.
Ошол улуу боорукердик боюнча бизди тынчтыктын жолуна салуу єчєн,
карањгычылыкта жана љлєм кљлљкљсє баскан љлкљдљ жашагандарга жарык берєє єчєн, жогорудан бизге Жарык келди».
Бала болсо чоњоюп, кєндљн кєнгљ руху бекемделип жатты. Ал љзєнєн Ысрайыл элине келгенге чейин ээн талаада жашады.
Eessõna Juba mitmed on võtnud kätte koostada jutustus neist asjust, mis meie seas on aset leidnud,
nõnda nagu seda on meile edasi andnud need, kes ise algusest peale on seda oma silmaga näinud ja on saanud sõna sulasteks.
Seepärast on mullegi tundunud õige, pärast kõigega algusest peale täpset tutvumist, kirjutada sinu jaoks, üliauline Teofilos, järgemööda kõik üles,
et sa võiksid õppida tundma sulle õpetatud asjade usaldusväärsust.
Ristija Johannese sünni ettekuulutus Juuda kuninga Heroodese päevil elas preester, nimega Sakarias, Abija teenistuskorrast, ta naine oli Aaroni tütardest ja tema nimi oli Eliisabet.
Nad mõlemad olid õiged Jumala silmis, elades laitmatult kõigi Issanda käskude ja nõudmiste järgi.
Aga neil ei olnud last, sest Eliisabet oli sigimatu, ja nad mõlemad olid väga eakad.
Sündis aga, kui Sakarias oli oma teenistuskorra aegu preestritalituses Jumala ees,
et liisk langes ametikombe järgi talle minna Issanda templisse suitsutama.
Kui kogu rahvahulk palvetas õues suitsutamistunnil,
ilmus talle Issanda ingel, seistes suitsutusaltari paremal pool.
Teda nähes Sakarias kohkus ja kartus langes ta peale.
Aga ingel ütles talle: „Ära karda, Sakarias, sest su anumist on kuuldud ja su naine Eliisabet toob sulle ilmale poja, ja sa paned talle nimeks Johannes.
Ja temast on sul rõõmu ja hõiskamist ning paljud rõõmustavad tema sündimisest,
sest ta saab suureks Issanda silmis. Ta ei tohi juua veini ega muud vägijooki, ja ta täidetakse Püha Vaimuga juba oma ema ihus.
Ja ta pöörab palju Iisraeli lapsi Issanda, nende Jumala poole.
Ja ta ise käib tema eel Eelija vaimus ning väes, et pöörata isade südant laste poole ja sõnakuulmatuid õigete meelsusse, et kujundada Issandale valmistatud rahvast.”
Sakarias küsis inglilt: „Millest ma võiksin seda ära tunda? Mina olen ju vana mees ja mu naine on väga eakas.”
Ja ingel vastas talle: „Mina olen Gabriel, kes seisab Jumala ees, ja mind on läkitatud rääkima sinuga ja kuulutama sulle seda rõõmusõnumit.
Ja vaata, sa jääd keeletuks ega saa kõnelda kuni päevani, mil see sünnib, seepärast et sa ei ole uskunud mu sõnu, mis lähevad täide omal ajal.”
Rahvas oli ootamas Sakariast ja pani imeks, et ta nii kaua viibis templis.
Aga kui ta oli välja tulnud, ei saanud ta nendega rääkida. Ja nad mõistsid, et ta oli templis näinud nägemust. Tema üksnes viipas neile käega ning jäi tummaks.
Kui Sakariase teenistuskorra päevad lõppesid, läks ta koju.
Aga pärast neid päevi jäi ta naine Eliisabet lapseootele ja hoidis ennast varjul viis kuud, öeldes:
„Nõnda on Issand mulle teinud neil päevil, mil ta minu peale vaatas, et võtta ära häbi, mis mul oli inimeste silmis.”
Jeesuse sünni ettekuulutus Aga kuuendal kuul läkitas Jumal ingel Gabrieli Galilea külla, mille nimi on Naatsaret,
neitsi juurde, kes oli kihlatud Taaveti soost Joosepi-nimelise mehega. Selle neitsi nimi oli Maarja.
Tema juurde tulles ütles Gabriel: „Rõõmusta, sa armuleidnu! Issand on sinuga!”
Tema oli aga vapustatud nende sõnade pärast ja imestas, mida see teretus võiks tähendada.
Ja ingel ütles talle: „Ära karda, Maarja, sest sa oled leidnud armu Jumala juures!
Ja vaata, sa jääd lapseootele ja tood ilmale poja ja paned talle nimeks Jeesus.
Tema saab suureks ja teda hüütakse Kõigekõrgema Pojaks ja Issand Jumal annab talle tema isa Taaveti trooni.
Ja ta valitseb kuningana Jaakobi soo üle igavesti ning tema valitsusele ei tule lõppu.”
Aga Maarja küsis inglilt: „Kuidas see võib juhtuda, kui ma ei ole mehega olnud?”
Ja ingel vastas talle: „Püha Vaim tuleb sinu peale ja Kõigekõrgema vägi on varjuks sinu kohal, seepärast hüütaksegi Püha, kes sinust sünnib, Jumala Pojaks.
Ja vaata, ka su sugulane Eliisabet on pojaootel oma raugapõlves ja see on kuues kuu temal, keda hüüti sigimatuks,
sest Jumala käes ei ole ükski asi võimatu.”
Aga Maarja ütles: „Vaata, siin on Issanda teenija, sündigu mulle sinu sõna järgi!” Ja ingel läks ära tema juurest.
Maarja külastab Eliisabetti Neil päevil asus Maarja teele ja ruttas mäestikku Juuda linna
ja tuli Sakariase kotta ning teretas Eliisabetti.
Ja sündis, kui Eliisabet kuulis Maarja tervitust, et laps hüppas ta ihus. Ja Eliisabet sai täis Püha Vaimu
ja hüüdis suure häälega: „Õnnistatud oled sina naiste seas ja õnnistatud on sinu ihu vili!
Miks saab mulle osaks, et mu Issanda ema tuleb minu juurde?
Sest vaata, kui su tervituse hääl mu kõrvu kostis, hüppas lapsuke mu ihus rõõmu pärast.
Ja õnnis on naine, kes on uskunud, et läheb täide, mis Issand talle on kõnelnud.”
Maarja kiituslaul Ja Maarja ütles: „Mu hing ülistab Issandat
ja mu vaim hõiskab Jumala, minu Päästja pärast,
sest ta on vaadanud oma teenija madaluse peale. Sest vaata, nüüdsest peale kiidavad mind õndsaks kõik sugupõlved,
sest mulle on suuri asju teinud Vägev, ja püha on tema nimi
ja tema halastus kestab põlvest põlveni neile, kes teda kardavad.
Ta on näidanud oma käsivarre kangust, ta on pillutanud need, kes on ülbed oma südame meelelt.
Ta on tõuganud maha võimukad troonidelt ja ülendanud alandlikke,
näljaseid on ta täitnud heade andidega, ent rikkad saatnud minema tühjalt.
Ta on võtnud oma hooleks oma sulase Iisraeli, pidades meeles oma halastust,
nõnda nagu ta on rääkinud meie vanematele, Aabrahamile ja tema järglastele igavesti.”
Ja Maarja jäi Eliisabeti juurde umbes kolmeks kuuks ja pöördus siis tagasi koju.
Ristija Johannese sünd Eliisabetil sai aeg täis sünnitada ja ta tõi ilmale poja.
Ja ta naabrid ja sugulased kuulsid, et Issand oli olnud temale armuline, ja nad rõõmustasid koos temaga.
Nad tulid kaheksandal päeval lapsukest ümber lõikama ja tahtsid anda talle tema isa nime Sakarias.
Ent tema ema kostis: „Ei sugugi, vaid tema nimi peab olema Johannes!”
Nemad ütlesid talle: „Su suguvõsas pole kedagi selle nimega.”
Ja nad viipasid ta isale, et saada teada, kuidas tema tahaks last nimetada.
Sakarias palus lauakese ning kirjutas: „Johannes on tema nimi.” Ja kõik imestasid.
Aga otsekohe läksid ta suu ja keelepaelad lahti ning ta hakkas rääkima, ülistades Jumalat.
Ja kartus tuli kõikide ümberkaudsete peale ja kõigist neist asjust kõneldi kogu Juuda mäestikus.
Kõik, kes seda kuulsid, jätsid selle oma südamesse ja küsisid: „Mis saab küll sellest lapsest?” Sest Issanda käsi oli temaga.
Sakariase kiituslaul Tema isa Sakarias sai täis Püha Vaimu ja rääkis prohvetina:
„Kiidetud olgu Issand, Iisraeli Jumal, et ta on tulnud oma rahva ligi ja toonud talle lunastuse
ja on meile äratanud päästesarve oma sulase Taaveti soost,
nagu ta on rääkinud ajastute algusest oma pühade prohvetite suu läbi -
päästmist meie vaenlastest ja kõigi nende käest, kes meid vihkavad,
et halastust anda meie vanematele ja pidada meeles oma püha lepingut,
vannet, mille ta on vandunud meie isale Aabrahamile.
Nõnda ta laseb meid, vaenlaste käest päästetuid, kartmatult teenida teda
vagaduses ja õigluses tema ees kõik meie elupäevad.
Ja sina, lapsuke, sind hüütakse Kõigekõrgema prohvetiks, sest sa lähed Issanda eel temale teed valmistama,
et anda tema rahvale pääste tunnetus nende pattude andeksandmises
meie Jumala südamliku halastuse läbi, millega meile tuleb päikesetõus kõrgustest.
See paistab nende peale, kes elavad pimeduses ja surmavarjus, see suunab meie jalgu rahuteele.”
Aga lapsuke kasvas ja sai tugevaks vaimus. Ja ta oli kõrbes selle päevani, mil ta astus Iisraeli ette.
