Скрыть
1:1
1:3
1:4
1:6
1:7
1:8
1:10
1:11
1:12
1:13
1:15
1:16
1:18
1:19
1:20
1:21
1:22
1:23
1:24
1:25
1:26
1:28
1:29
1:30
1:34
1:36
1:37
1:38
1:39
1:40
1:41
1:42
1:43
1:44
1:45
1:47
1:48
1:49
1:56
1:57
1:58
1:59
1:60
1:61
1:62
1:63
1:64
1:65
1:66
1:67
1:71
1:77
1:79
1:80
Глава 2 
2:1
2:2
2:3
2:5
2:6
2:8
2:9
2:10
2:11
2:12
2:13
2:15
2:16
2:17
2:18
2:19
2:20
2:22
2:26
2:27
2:28
2:29
2:31
2:33
2:36
2:38
2:39
2:42
2:43
2:44
2:45
2:46
2:48
2:51
Церковнославянский (рус)
[Зач. 1.] Поне́же у́бо мно́зи нача́ша чини́ти по́вѣсть о извѣ́­ст­вован­ныхъ въ на́съ веще́хъ,
я́коже преда́ша на́мъ, и́же испе́рва самови́дцы и слу́ги бы́в­шiи Словесе́:
изво́лися и мнѣ́ послѣ́довав­шу вы́ше вся́ испы́тно, поря́ду писа́ти тебѣ́, держа́вный Ѳеофи́ле,
да разумѣ́еши, о ни́хже научи́л­ся еси́ словесѣ́хъ утвержде́нiе.
[Зач. 2.] Бы́сть во дни́ И́рода царя́ Иуде́йска, иере́й нѣ́кiй, и́менемъ Заха́рiа, от­ дневны́я чреды́ Авiа́ни: и жена́ его́ от­ дще́рей Ааро́новѣхъ, и и́мя е́й Елисаве́тъ.
Бѣ́ста же пра́ведна о́ба предъ Бо́гомъ, ходя́ща во всѣ́хъ за́повѣдехъ и оправда́нiихъ Госпо́днихъ безпоро́чна.
И не бѣ́ и́ма ча́да, поне́же Елисаве́тъ бѣ́ непло́ды, и о́ба заматорѣ́в­ша во дне́хъ сво­и́хъ бѣ́ста.
Бы́сть же служа́щу ему́ въ чину́ чреды́ сво­ея́ предъ Бо́гомъ,
по обы́чаю свяще́н­ниче­ст­ва ключи́ся ему́ покади́ти, в­ше́дшу въ це́рковь Госпо́дню:
и все́ мно́же­с­т­во люде́й бѣ́ моли́тву дѣ́я внѣ́, въ го́дъ {во вре́мя} ѳимiа́ма:
яви́ся же ему́ А́нгелъ Госпо́день, стоя́ одесну́ю олтаря́ кади́лнаго:
и смути́ся Заха́рiа ви́дѣвъ, и стра́хъ нападе́ на́нь.
Рече́ же къ нему́ А́нгелъ: не бо́йся, Заха́рiе: зане́ услы́шана бы́сть моли́тва твоя́, и жена́ твоя́ Елисаве́тъ роди́тъ сы́на тебѣ́, и нарече́ши и́мя ему́ Иоа́н­нъ.
И бу́детъ тебѣ́ ра́дость и весе́лiе, и мно́зи о рожде­ст­вѣ́ его́ воз­ра́дуют­ся.
Бу́детъ бо ве́лiй предъ Го́сподемъ: и вина́ и сике́ра не и́мать пи́ти, и Ду́ха Свята́го испо́лнит­ся еще́ изъ чре́ва ма́тере сво­ея́:
и мно́гихъ от­ сыно́въ Изра́илевыхъ обрати́тъ ко Го́споду Бо́гу и́хъ.
И то́й предъи́детъ предъ Ни́мъ ду́хомъ и си́лою Илiино́ю, обрати́ти сердца́ отце́мъ на ча́да, и проти́вныя въ му́дрости пра́ведныхъ, угото́вати Го́сподеви лю́ди соверше́ны.
И рече́ Заха́рiа ко А́нгелу: по чесому́ разумѣ́ю сiе́? А́зъ бо е́смь ста́ръ, и жена́ моя́ заматорѣ́в­ши во дне́хъ сво­и́хъ.
И от­вѣща́въ А́нгелъ рече́ ему́: а́зъ е́смь Гаврiи́лъ предстоя́й предъ Бо́гомъ, и по́сланъ е́смь глаго́лати къ тебѣ́ и благовѣсти́ти тебѣ́ сiя́:
и се́ бу́деши молчя́ и не могі́й проглаго́лати, до него́же дне́ бу́дутъ сiя́: зане́ не вѣ́ровалъ еси́ словесе́мъ мо­и́мъ, я́же сбу́дут­ся во вре́мя свое́.
И бѣ́ша лю́дiе жду́ще Заха́рiю: и чудя́хуся косня́щу ему́ въ це́ркви.
Изше́дъ же не можа́­ше глаго́лати къ ни́мъ: и разумѣ́ша, я́ко видѣ́нiе ви́дѣ въ це́ркви: и то́й бѣ́ помава́я и́мъ, и пребыва́­ше нѣ́мъ.
И бы́сть я́ко испо́лнишася дні́е слу́жбы его́, и́де въ до́мъ сво́й.
[Зач. 3.] По си́хъ же дне́хъ зача́тъ Елисаве́тъ жена́ его́, и тая́шеся мѣ́сяцъ пя́ть, глаго́лющи:
я́ко та́ко мнѣ́ сотвори́ Госпо́дь во дни́, въ ня́же при­­зрѣ́ отъ­я́ти поноше́нiе мое́ въ человѣ́цѣхъ.
Въ мѣ́сяцъ же шесты́й по́сланъ бы́сть А́нгелъ Гаврiи́лъ от­ Бо́га во гра́дъ Галиле́йскiй, ему́же и́мя Назаре́тъ,
къ Дѣ́вѣ обруче́н­нѣй му́жеви, ему́же и́мя Ио́сифъ, от­ до́му Дави́дова: и и́мя Дѣ́вѣ Марiа́мь.
И в­ше́дъ къ Не́й А́нгелъ рече́: ра́дуйся, Благода́тная: Госпо́дь съ Тобо́ю: благослове́на Ты́ въ жена́хъ.
Она́ же ви́дѣв­ши смути́ся о словеси́ его́ и помышля́ше, каково́ бу́детъ цѣлова́нiе сiе́.
И рече́ А́нгелъ Е́й: не бо́йся, Марiа́мь: обрѣла́ бо еси́ благода́ть у Бо́га.
И се́ зачне́ши во чре́вѣ, и роди́ши Сы́на, и нарече́ши и́мя Ему́ Иису́съ.
Се́й бу́детъ ве́лiй, и Сы́нъ Вы́шняго нарече́т­ся: и да́стъ Ему́ Госпо́дь Бо́гъ престо́лъ Дави́да отца́ Его́:
и воцари́т­ся въ дому́ Иа́ковли во вѣ́ки, и Ца́р­ст­вiю Его́ не бу́детъ конца́.
Рече́ же Марiа́мь ко А́нгелу: ка́ко бу́детъ сiе́, идѣ́же му́жа не зна́ю?
И от­вѣща́въ А́нгелъ рече́ Е́й: Ду́хъ Святы́й на́йдетъ на Тя́, и си́ла Вы́шняго осѣни́тъ Тя́: тѣ́мже и ражда́емое Свято нарече́т­ся Сы́нъ Бо́жiй:
и се́, Елисаве́тъ ю́жика Твоя́, и та́ зача́тъ сы́на въ ста́рости сво­е́й: и се́й мѣ́сяцъ шесты́й е́сть е́й нарица́емѣй непло́ды:
я́ко не изнемо́жетъ у Бо́га вся́къ глаго́лъ.
Рече́ же Марiа́мь: се́ Раба́ Госпо́дня: бу́ди Мнѣ́ по глаго́лу тво­ему́. И отъи́де от­ Нея́ А́нгелъ.
[Зач. 4.] Воста́в­ши же Марiа́мь во дни́ ты́я, и́де въ го́рняя со тща́нiемъ, во гра́дъ Иу́довъ:
и вни́де въ до́мъ Заха́рiинъ, и цѣлова́ Елисаве́тъ.
И бы́сть я́ко услы́ша Елисаве́тъ цѣлова́нiе Марі́ино, взыгра́ся младе́нецъ во чре́вѣ ея́: и испо́лнися Ду́ха Свя́та Елисаве́тъ,
и возопи́ гла́сомъ ве́лiимъ, и рече́: благослове́на Ты́ въ жена́хъ, и благослове́нъ пло́дъ чре́ва Тво­его́:
и от­ку́ду мнѣ́ сiе́, да прiи́детъ Ма́ти Го́спода мо­его́ ко мнѣ́?
Се́ бо, я́ко бы́сть гла́съ цѣлова́нiя Тво­его́ во у́шiю мое́ю, взыгра́ся младе́нецъ ра́дощами во чре́вѣ мо­е́мъ.
И блаже́н­на Вѣ́ровав­шая, я́ко бу́детъ соверше́нiе глаго́лан­нымъ Е́й от­ Го́спода.
И рече́ Марiа́мь: вели́читъ душа́ Моя́ Го́спода,
и воз­ра́довася ду́хъ Мо́й о Бо́зѣ Спа́сѣ Мо­е́мъ:
я́ко при­­зрѣ́ на смире́нiе Рабы́ Сво­ея́: се́ бо, от­ны́нѣ ублажа́тъ Мя́ вси́ ро́ди:
я́ко сотвори́ Мнѣ́ вели́чiе Си́льный, и свято и́мя Его́:
и ми́лость Его́ въ ро́ды родо́въ боя́щымся Его́:
сотвори́ держа́ву мы́шцею Сво­е́ю: расточи́ го́рдыя мы́слiю се́рдца и́хъ:
низложи́ си́льныя со престо́лъ, и воз­несе́ смире́н­ныя:
а́лчущыя испо́лни бла́гъ, и богатя́щыяся от­пусти́ тщы́.
Воспрiя́тъ Изра́иля о́трока Сво­его́, помяну́ти ми́лости,
я́коже глаго́ла ко отце́мъ на́шымъ, Авраа́му и сѣ́мени его́ до вѣ́ка.
Пребы́сть же Марiа́мь съ не́ю я́ко три́ мѣ́сяцы и воз­врати́ся въ до́мъ сво́й.
Елисаве́ти же испо́лнися вре́мя роди́ти е́й, и роди́ сы́на.
И слы́шаша о́крестъ живу́щiи и у́жики ея́, я́ко воз­вели́чилъ е́сть Госпо́дь ми́лость Свою́ съ не́ю: и ра́довахуся съ не́ю.
И бы́сть во осмы́й де́нь, прiидо́ша обрѣ́зати отроча́, и нарица́ху е́ и́менемъ отца́ его́, Заха́рiю.
И от­вѣща́в­ши ма́ти его́ рече́: ни́, но да нарече́т­ся Иоа́н­нъ.
И рѣ́ша къ не́й, я́ко никто́же е́сть въ род­ст­вѣ́ тво­е́мъ, и́же нарица́ет­ся и́менемъ тѣ́мъ.
И помава́ху отцу́ его́, е́же ка́ко бы хотѣ́лъ нарещи́ е́.
И испро́шь дщи́цу, написа́, глаго́ля: Иоа́н­нъ бу́детъ и́мя ему́. И чудя́хуся вси́.
Отверзо́шася же уста́ его́ а́бiе и язы́къ его́, и глаго́лаше, благословя́ Бо́га.
И бы́сть на всѣ́хъ стра́хъ живу́щихъ о́крестъ и́хъ: и во все́й странѣ́ Иуде́йстѣй повѣ́даеми бя́ху вси́ глаго́ли сі́и.
И положи́ша вси́ слы́шав­шiи въ се́рдцѣ сво­е́мъ, глаго́люще: что́ у́бо отроча́ сiе́ бу́детъ? И рука́ Госпо́дня бѣ́ съ ни́мъ.
И Заха́рiа оте́цъ его́ испо́лнися Ду́ха Свя́та, и проро́че­с­т­вова, глаго́ля:
благослове́нъ Госпо́дь Бо́гъ Изра́илевъ, я́ко посѣти́ и сотвори́ избавле́нiе лю́демъ Сво­и́мъ:
и воз­дви́же ро́гъ спасе́нiя на́мъ, въ дому́ Дави́да о́трока Сво­его́:
я́коже глаго́ла усты́ святы́хъ су́щихъ от­ вѣ́ка проро́къ Его́,
спасе́нiе от­ вра́гъ на́шихъ и изъ руки́ всѣ́хъ ненави́дящихъ на́съ:
сотвори́ти ми́лость со отцы́ на́шими и помяну́ти завѣ́тъ святы́й Сво́й,
кля́тву, е́юже кля́т­ся ко Авраа́му отцу́ на́­шему, да́ти на́мъ,
безъ стра́ха, изъ руки́ вра́гъ на́шихъ изба́вльшымся,
служи́ти Ему́ преподо́бiемъ и пра́вдою предъ Ни́мъ вся́ дни́ живота́ на́­шего.
И ты́, отроча́, проро́къ Вы́шняго нарече́шися: предъи́деши бо предъ лице́мъ Госпо́днимъ, угото́вати пути́ Его́,
да́ти ра́зумъ спасе́нiя лю́демъ Его́, во оставле́нiе грѣ́хъ и́хъ,
милосе́рдiя ра́ди ми́лости Бо́га на́­шего, въ ни́хже посѣти́лъ е́сть на́съ Восто́къ свы́ше,
просвѣти́ти во тмѣ́ и сѣ́ни сме́ртнѣй сѣдя́щыя, напра́вити но́ги на́шя на пу́ть ми́ренъ.
Отроча́ же растя́ше и крѣпля́шеся ду́хомъ: и бѣ́ въ пусты́нехъ до дне́ явле́нiя сво­его́ ко Изра́илю.
[Зач. 5.] Бы́сть же во дни́ ты́я, изы́де повелѣ́нiе от­ ке́саря А́вгуста написа́ти всю́ вселе́н­ную.
Сiе́ написа́нiе пе́рвое бы́сть владя́щу Сирі́ею Кирині́ю.
И идя́ху вси́ написа́тися, ко́ждо во сво́й гра́дъ.
Взы́де же и Ио́сифъ от­ Галиле́и, изъ гра́да Назаре́та, во Иуде́ю, во гра́дъ Дави́довъ, и́же нарица́ет­ся Виѳлее́мъ, зане́ бы́ти ему́ от­ до́му и оте́че­ст­ва Дави́дова,
написа́тися съ Марі́ею обруче́ною ему́ жено́ю, су́щею непра́здною.
Бы́сть же, егда́ бы́ста та́мо, испо́лнишася дні́е роди́ти Е́й:
и роди́ Сы́на сво­его́ Пе́рвенца, и пови́тъ Его́, и положи́ Его́ въ я́слехъ: зане́ не бѣ́ и́мъ мѣ́ста во оби́тели.
И па́стырiе бѣ́ху въ то́йже странѣ́, бдя́ще и стрегу́ще стра́жу нощну́ю о ста́дѣ сво­е́мъ.
И се́ А́нгелъ Госпо́день ста́ въ ни́хъ, и сла́ва Госпо́дня осiя́ и́хъ: и убоя́шася стра́хомъ ве́лiимъ.
И рече́ и́мъ А́нгелъ: не бо́йтеся: се́ бо благовѣ­ст­ву́ю ва́мъ ра́дость ве́лiю, я́же бу́детъ всѣ́мъ лю́демъ:
я́ко роди́ся ва́мъ дне́сь Спа́съ, И́же е́сть Христо́съ Госпо́дь, во гра́дѣ Дави́довѣ:
и се́ ва́мъ зна́менiе: обря́щете Младе́нца пови́та, лежа́ща въ я́слехъ.
И внеза́пу бы́сть со А́нгеломъ мно́же­с­т­во во́й небе́сныхъ, хва́лящихъ Бо́га и глаго́лющихъ:
сла́ва въ вы́шнихъ Бо́гу, и на земли́ ми́ръ, во человѣ́цѣхъ благоволе́нiе.
И бы́сть, я́ко от­идо́ша от­ ни́хъ на не́бо А́нгели, и человѣ́цы па́стырiе рѣ́ша дру́гъ ко дру́гу: пре́йдемъ до Виѳлее́ма и ви́димъ глаго́лъ се́й бы́в­шiй, его́же Госпо́дь сказа́ на́мъ.
И прiидо́ша поспѣ́шшеся, и обрѣто́ша Марiа́мь же и Ио́сифа, и Младе́нца лежа́ща во я́слехъ.
Ви́дѣв­ше же сказа́ша о глаго́лѣ глаго́лан­нѣмъ и́мъ о Отроча́ти Се́мъ.
И вси́ слы́шав­шiи диви́шася о глаго́лан­ныхъ от­ па́стырей къ ни́мъ.
Марiа́мь же соблюда́­ше вся́ глаго́лы сiя́, слага́ющи въ се́рдцы Сво­е́мъ.
[Зач. 6.] И воз­врати́шася па́стырiе, сла́вяще и хва́ляще Бо́га о всѣ́хъ, я́же слы́шаша и ви́дѣша, я́коже глаго́лано бы́сть къ ни́мъ.
И егда́ испо́лнишася о́смь дні́й, да обрѣ́жутъ Его́, и нареко́ша и́мя Ему́ Иису́съ, нарече́н­ное А́нгеломъ пре́жде да́же не зача́т­ся во чре́вѣ.
И егда́ испо́лнишася дні́е очище́нiя ею́, по зако́ну Моисе́ову, [Зач. 7.] воз­несо́ста Его́ во Иерусали́мъ, поста́вити Его́ предъ Го́сподемъ,
я́коже е́сть пи́сано въ зако́нѣ Госпо́дни: я́ко вся́къ младе́нецъ му́жеска по́лу, разверза́я ложесна́, свято Го́сподеви нарече́т­ся:
и е́же да́ти же́ртву, по рече́н­ному въ зако́нѣ Госпо́дни, два́ го́рличища или́ два́ птенца́ голуби́на.
[Зач. 8.] И се́, бѣ́ человѣ́къ во Иерусали́мѣ, ему́же и́мя Симео́нъ: и человѣ́къ се́й пра́веденъ и благо­че́сти́въ, ча́я утѣ́хи Изра́илевы: и Ду́хъ бѣ́ Свя́тъ въ не́мъ.
И бѣ́ ему́ обѣ́щано Ду́хомъ Святы́мъ, не ви́дѣти сме́рти, пре́жде да́же не ви́дитъ Христа́ Госпо́дня.
И прiи́де Ду́хомъ въ це́рковь. И егда́ введо́ста роди́теля Отроча́ Иису́са, сотвори́ти и́ма по обы́чаю зако́н­ному о Не́мъ,
и то́й прiе́мъ Его́ на руку́ свое́ю, и благослови́ Бо́га, и рече́:
ны́нѣ от­пуща́еши раба́ Тво­его́, Влады́ко, по глаго́лу Тво­ему́, съ ми́ромъ:
я́ко ви́дѣстѣ о́чи мо­и́ спасе́нiе Твое́,
е́же еси́ уго́товалъ предъ лице́мъ всѣ́хъ люде́й:
свѣ́тъ во от­крове́нiе язы́комъ, и сла́ву люде́й Тво­и́хъ Изра́иля.
И бѣ́ Ио́сифъ и Ма́ти Его́ чудя́щася о глаго́лемыхъ о Не́мъ.
И благослови́ я́ Симео́нъ, и рече́ къ Марі́и Ма́тери Его́: се́ лежи́тъ Се́й на паде́нiе и на воста́нiе мно́гимъ во Изра́или, и въ зна́менiе пререка́емо:
и Тебѣ́ же Само́й ду́шу про́йдетъ ору́жiе: я́ко да от­кры́ют­ся от­ мно́гихъ серде́цъ помышле́нiя.
И бѣ́ А́н­на проро́чица, дщи́ Фану́илева, от­ колѣ́на Аси́рова: сiя́ заматорѣ́в­ши во дне́хъ мно́зѣхъ, жи́в­ши съ му́жемъ се́дмь лѣ́тъ от­ дѣ́в­ст­ва сво­его́:
и та́ вдова́ я́ко лѣ́тъ о́смьдесятъ и четы́ре, я́же не от­хожда́­ше от­ це́ркве, посто́мъ и моли́твами служа́щи де́нь и но́щь.
И та́ въ то́й ча́съ при­­ста́в­ши исповѣ́дашеся Го́сподеви, и глаго́лаше о Не́мъ всѣ́мъ ча́ющымъ избавле́нiя во Иерусали́мѣ.
И я́ко сконча́шася вся́ по зако́ну Госпо́дню, воз­врати́шася въ Галиле́ю, во гра́дъ сво́й Назаре́тъ.
Отроча́ же растя́ше и крѣпля́шеся ду́хомъ, исполня́яся прему́дрости: и благода́ть Бо́жiя бѣ́ на Не́мъ.
И хожда́ста роди́теля Его́ на вся́ко лѣ́то во Иерусали́мъ въ пра́здникъ Па́схи.
И егда́ бы́сть двою­на́­де­ся­ти лѣ́ту, восходя́щымъ и́мъ во Иерусали́мъ по обы́чаю пра́здника,
и сконча́в­шымъ дни́, и воз­враща́ющымся и́мъ, оста́ О́трокъ Иису́съ во Иерусали́мѣ: и не разумѣ́ Ио́сифъ и Ма́ти Его́:
мнѣ́в­ша же Его́ въ дружи́нѣ су́ща, преидо́ста дне́ пу́ть, и иска́ста Его́ во сро́дницѣхъ и въ зна́емыхъ:
и не обрѣ́тша Его́, воз­врати́стася во Иерусали́мъ, взыска́юща Его́.
И бы́сть по трiе́хъ дне́хъ, обрѣто́ста Его́ въ це́ркви, сѣдя́щаго посредѣ́ учи́телей, и послу́ша­ю­щаго и́хъ, и вопроша́ющаго и́хъ:
ужаса́хуся же вси́ послу́ша­ю­щiи Его́ о ра́зумѣ и о от­вѣ́тѣхъ Его́.
И ви́дѣв­ша Его́, диви́стася: и къ Нему́ Ма́ти Его́ рече́: Ча́до, что́ сотвори́ на́ма та́ко? Се́ оте́цъ Тво́й и А́зъ боля́ща иска́хома Тебе́.
И рече́ къ ни́ма: что́ я́ко иска́ста Мене́? Не вѣ́ста ли, я́ко въ тѣ́хъ, я́же Отца́ Мо­его́, досто́итъ бы́ти Ми́?
И та́ не разумѣ́ста глаго́ла, его́же глаго́ла И́ма.
И сни́де съ ни́ма, и прiи́де въ Назаре́тъ: и бѣ́ повину́яся и́ма. И Ма́ти Его́ соблюда́­ше вся́ глаго́лы сiя́ въ се́рдцы Сво­е́мъ.
И Иису́съ преспѣва́­ше прему́дростiю и во́зрастомъ и благода́тiю у Бо́га и человѣ́къ.
Синодальный
1 Цель книги. 5 Предсказание о рождении Иоанна Крестителя. 26 Благовещение Ангела о рождении Иисуса Христа; 39 посещение Елисаветы; «Величит душа моя Господа». 57 Рождение Иоанна и наречение имени; песнь Захарии «Благословен Господь».
[Зач. 1.] Как уже многие начали составлять повествования о совершенно известных между нами событиях,
как передали нам то́ бывшие с самого начала очевидцами и служителями Слова,
то рассудилось и мне, по тщательном исследовании всего сначала, по порядку описать тебе, достопочтенный Феофил,
чтобы ты узнал твердое основание того учения, в котором был наставлен.
[Зач. 2.] Во дни Ирода, царя Иудейского, был священник из Авиевой чреды, именем Захария, и жена его из рода Ааронова, имя ей Елисавета.
Оба они были праведны пред Богом, поступая по всем заповедям и уставам Господним беспорочно.
У них не было детей, ибо Елисавета была неплодна, и оба были уже в летах преклонных.
Однажды, когда он в порядке своей чреды служил пред Богом,
по жребию, как обыкновенно было у священников, досталось ему войти в храм Господень для каждения,
а всё множество народа молилось вне во время каждения, –
тогда явился ему Ангел Господень, стоя по правую сторону жертвенника кадильного.
Захария, увидев его, смутился, и страх напал на него.
Ангел же сказал ему: не бойся, Захария, ибо услышана молитва твоя, и жена твоя Елисавета родит тебе сына, и наречешь ему имя: Иоанн;
и будет тебе радость и веселие, и многие о рождении его возрадуются,
ибо он будет велик пред Господом; не будет пить вина и сикера, и Духа Святого исполнится еще от чрева матери своей;
и многих из сынов Израилевых обратит к Господу Богу их;
и предыдет пред Ним в духе и силе Илии, чтобы возвратить сердца отцов детям, и непокоривым образ мыслей праведников, дабы представить Господу народ приготовленный.
И сказал Захария Ангелу: по чему я узна́ю это? ибо я стар, и жена моя в летах преклонных.
Ангел сказал ему в ответ: я Гавриил, предстоящий пред Богом, и послан говорить с тобою и благовестить тебе сие;
и вот, ты будешь молчать и не будешь иметь возможности говорить до того дня, как это сбудется, за то́, что ты не поверил словам моим, которые сбудутся в свое время.
Между тем народ ожидал Захарию и дивился, что он медлит в храме.
Он же, выйдя, не мог говорить к ним; и они поняли, что он видел видение в храме; и он объяснялся с ними знаками, и оставался нем.
А когда окончились дни службы его, возвратился в дом свой.
[Зач. 3.] После сих дней зачала Елисавета, жена его, и таилась пять месяцев и говорила:
так сотворил мне Господь во дни сии, в которые призрел на меня, чтобы снять с меня поношение между людьми.
В шестой же месяц послан был Ангел Гавриил от Бога в город Галилейский, называемый Назарет,
к Деве, обрученной мужу, именем Иосифу, из дома Давидова; имя же Деве: Мария.
Ангел, войдя к Ней, сказал: радуйся, Благодатная! Господь с Тобою; благословенна Ты между женами.
Она же, увидев его, смутилась от слов его и размышляла, что́ бы это было за приветствие.
И сказал Ей Ангел: не бойся, Мария, ибо Ты обрела благодать у Бога;
и вот, зачнешь во чреве, и родишь Сына, и наречешь Ему имя: Иисус.
Он будет велик и наречется Сыном Всевышнего, и даст Ему Господь Бог престол Давида, отца Его;
и будет царствовать над домом Иакова во веки, и Царству Его не будет конца.
Мария же сказала Ангелу: ка́к будет это, когда Я мужа не знаю?
Ангел сказал Ей в ответ: Дух Святой найдет на Тебя, и сила Всевышнего осенит Тебя; посему и рождаемое Святое наречется Сыном Божиим.
Вот и Елисавета, родственница Твоя, называемая неплодною, и она зачала сына в старости своей, и ей уже шестой месяц,
ибо у Бога не останется бессильным никакое слово.
Тогда Мария сказала: се, Раба Господня; да будет Мне по слову твоему. И отошел от Нее Ангел.
[Зач. 4.] Встав же Мария во дни сии, с поспешностью пошла в нагорную страну, в город Иудин,
и вошла в дом Захарии, и приветствовала Елисавету.
Когда Елисавета услышала приветствие Марии, взыграл младенец во чреве ее; и Елисавета исполнилась Святого Духа,
и воскликнула громким голосом, и сказала: благословенна Ты между женами, и благословен плод чрева Твоего!
И откуда это мне, что пришла Матерь Господа моего ко мне?
Ибо когда голос приветствия Твоего дошел до слуха моего, взыграл младенец радостно во чреве моем.
И блаженна Уверовавшая, потому что совершится сказанное Ей от Господа.
И сказала Мария: величит душа Моя Господа,
и возрадовался дух Мой о Боге, Спасителе Моем,
что призрел Он на смирение Рабы Своей, ибо отныне будут ублажать Меня все роды;
что сотворил Мне величие Сильный, и свято имя Его;
и милость Его в роды родов к боящимся Его;
явил силу мышцы Своей; рассеял надменных помышлениями се́рдца их;
низложил сильных с престолов, и вознес смиренных;
алчущих исполнил благ, и богатящихся отпустил ни с чем;
воспринял Израиля, отрока Своего, воспомянув милость,
ка́к говорил отцам нашим, к Аврааму и семени его до века.
Пребыла же Мария с нею около трех месяцев, и возвратилась в дом Свой.
Елисавете же настало время родить, и она родила сына.
И услышали соседи и родственники ее, что возвеличил Господь милость Свою над нею, и радовались с нею.
В восьмой день пришли обрезать младенца и хотели назвать его, по имени отца его, Захариею.
На это мать его сказала: нет, а назвать его Иоанном.
И сказали ей: никого нет в родстве твоем, кто назывался бы сим именем.
И спрашивали знаками у отца его, ка́к бы он хотел назвать его.
Он потребовал дощечку и написал: Иоанн имя ему. И все удивились.
И тотчас разрешились уста его и язык его, и он стал говорить, благословляя Бога.
И был страх на всех живущих вокруг них; и рассказывали обо всем этом по всей нагорной стране Иудейской.
Все слышавшие положили это на сердце своем и говорили: что́ будет младенец сей? И рука Господня была с ним.
И Захария, отец его, исполнился Святого Духа и пророчествовал, говоря:
благословен Господь Бог Израилев, что посетил народ Свой и сотворил избавление ему,
и воздвиг рог спасения нам в дому Давида, отрока Своего,
ка́к возвестил устами бывших от века святых пророков Своих,
что спасет нас от врагов наших и от руки всех ненавидящих нас;
сотворит милость с отцами нашими и помянет святой завет Свой,
клятву, которою клялся Он Аврааму, отцу нашему, дать нам,
небоязненно, по избавлении от руки врагов наших,
служить Ему в святости и правде пред Ним, во все дни жизни нашей.
И ты, младенец, наречешься пророком Всевышнего, ибо предыдешь пред лицом Господа приготовить пути Ему,
дать уразуметь народу Его спасение в прощении грехов их,
по благоутробному милосердию Бога нашего, которым посетил нас Восток свыше,
просветить сидящих во тьме и тени смертной, направить ноги наши на путь мира.
Младенец же возрастал и укреплялся духом, и был в пустынях до дня явления своего Израилю.
1 Рождество Христово; явление Ангела пастухам. 21 Встреча Богомладенца в храме Симеоном и Анной. 40 «Младенец возрастал»; посещение Иерусалима; двенадцатилетний Иисус в храме.
[Зач. 5.] В те дни вышло от кесаря Августа повеление сделать перепись по всей земле.
Эта перепись была первая в правление Квириния Сириею.
И пошли все записываться, каждый в свой город.
Пошел также и Иосиф из Галилеи, из города Назарета, в Иудею, в город Давидов, называемый Вифлеем, потому что он был из дома и рода Давидова,
записаться с Мариею, обрученною ему женою, которая была беременна.
Когда же они были там, наступило время родить Ей;
и родила Сына Своего Первенца, и спеленала Его, и положила Его в ясли, потому что не было им места в гостинице.
В той стране были на поле пастухи, которые содержали ночную стражу у стада своего.
Вдруг предстал им Ангел Господень, и слава Господня осияла их; и убоялись страхом великим.
И сказал им Ангел: не бойтесь; я возвещаю вам великую радость, которая будет всем людям:
ибо ныне родился вам в городе Давидовом Спаситель, Который есть Христос Господь;
и вот вам знак: вы найдете Младенца в пеленах, лежащего в яслях.
И внезапно явилось с Ангелом многочисленное воинство небесное, славящее Бога и взывающее:
слава в вышних Богу, и на земле мир, в человеках благоволение!
Когда Ангелы отошли от них на небо, пастухи сказали друг другу: пойдем в Вифлеем и посмотрим, что́ там случилось, о чем возвестил нам Господь.
И, поспешив, пришли и нашли Марию и Иосифа, и Младенца, лежащего в яслях.
Увидев же, рассказали о том, что́ было возвещено им о Младенце Сем.
И все слышавшие дивились тому, что́ рассказывали им пастухи.
А Мария сохраняла все слова сии, слагая в сердце Своем.
[Зач. 6.] И возвратились пастухи, славя и хваля Бога за всё то́, что слышали и видели, ка́к им сказано было.
По прошествии восьми дней, когда надлежало обрезать Младенца, дали Ему имя Иисус, нареченное Ангелом прежде зачатия Его во чреве.
А когда исполнились дни очищения их по закону Моисееву, [Зач. 7.] принесли Его в Иерусалим, чтобы представить пред Господа,
как предписано в законе Господнем, чтобы всякий младенец мужеского пола, разверзающий ложесна, был посвящен Господу,
и чтобы принести в жертву, по реченному в законе Господнем, две горлицы или двух птенцов голубиных.
[Зач. 8.] Тогда был в Иерусалиме человек, именем Симеон. Он был муж праведный и благочестивый, чающий утешения Израилева; и Дух Святой был на нем.
Ему было предсказано Духом Святым, что он не увидит смерти, доколе не увидит Христа Господня.
И пришел он по вдохновению в храм. И, когда родители принесли Младенца Иисуса, чтобы совершить над Ним законный обряд,
он взял Его на руки, благословил Бога и сказал:
Ныне отпускаешь раба Твоего, Владыко, по слову Твоему, с миром,
ибо видели очи мои спасение Твое,
которое Ты уготовал пред лицом всех народов,
свет к просвещению язычников и славу народа Твоего Израиля.
Иосиф же и Матерь Его дивились сказанному о Нем.
И благословил их Симеон и сказал Марии, Матери Его: се, лежит Сей на падение и на восстание многих в Израиле и в предмет пререканий, –
и Тебе Самой оружие пройдет душу, – да откроются помышления многих сердец.
Тут была также Анна пророчица, дочь Фануилова, от колена Асирова, достигшая глубокой старости, прожив с мужем от девства своего семь лет,
вдова лет восьмидесяти четырех, которая не отходила от храма, постом и молитвою служа Богу день и ночь.
И она в то время, подойдя, славила Господа и говорила о Нем всем, ожидавшим избавления в Иерусалиме.
И когда они совершили всё по закону Господню, возвратились в Галилею, в город свой Назарет.
Младенец же возрастал и укреплялся духом, исполняясь премудрости, и благодать Божия была на Нем.
Каждый год родители Его ходили в Иерусалим на праздник Пасхи.
И когда Он был двенадцати лет, пришли они также по обычаю в Иерусалим на праздник.
Когда же, по окончании дней праздника, возвращались, остался Отрок Иисус в Иерусалиме; и не заметили того Иосиф и Матерь Его,
но думали, что Он идет с другими. Пройдя же дневной путь, стали искать Его между родственниками и знакомыми
и, не найдя Его, возвратились в Иерусалим, ища Его.
Через три дня нашли Его в храме, сидящего посреди учителей, слушающего их и спрашивающего их;
все слушавшие Его дивились разуму и ответам Его.
И, увидев Его, удивились; и Матерь Его сказала Ему: Чадо! что́ Ты сделал с нами? Вот, отец Твой и Я с великою скорбью искали Тебя.
Он сказал им: зачем было вам искать Меня? или вы не знали, что Мне должно быть в том, что́ принадлежит Отцу Моему?
Но они не поняли сказанных Им слов.
И Он пошел с ними и пришел в Назарет; и был в повиновении у них. И Матерь Его сохраняла все слова сии в сердце Своем.
Иисус же преуспевал в премудрости и возрасте и в любви у Бога и человеков.
Poiché molti hanno cercato di raccontare con ordine gli avvenimenti che si sono compiuti in mezzo a noi,
come ce li hanno trasmessi coloro che ne furono testimoni oculari fin da principio e divennero ministri della Parola,
così anch'io ho deciso di fare ricerche accurate su ogni circostanza, fin dagli inizi, e di scriverne un resoconto ordinato per te, illustre Teòfilo,
in modo che tu possa renderti conto della solidità degli insegnamenti che hai ricevuto.
Al tempo di Erode, re della Giudea, vi era un sacerdote di nome Zaccaria, della classe di Abia, che aveva in moglie una discendente di Aronne, di nome Elisabetta.
Ambedue erano giusti davanti a Dio e osservavano irreprensibili tutte le leggi e le prescrizioni del Signore.
Essi non avevano figli, perché Elisabetta era sterile e tutti e due erano avanti negli anni.
Avvenne che, mentre Zaccaria svolgeva le sue funzioni sacerdotali davanti al Signore durante il turno della sua classe,
gli toccò in sorte, secondo l'usanza del servizio sacerdotale, di entrare nel tempio del Signore per fare l'offerta dell'incenso.
Fuori, tutta l'assemblea del popolo stava pregando nell'ora dell'incenso.
Apparve a lui un angelo del Signore, ritto alla destra dell'altare dell'incenso.
Quando lo vide, Zaccaria si turbò e fu preso da timore.
Ma l'angelo gli disse: "Non temere, Zaccaria, la tua preghiera è stata esaudita e tua moglie Elisabetta ti darà un figlio, e tu lo chiamerai Giovanni.
Avrai gioia ed esultanza, e molti si rallegreranno della sua nascita,
perché egli sarà grande davanti al Signore; non berrà vino né bevande inebrianti, sarà colmato di Spirito Santo fin dal seno di sua madre
e ricondurrà molti figli d'Israele al Signore loro Dio.
Egli camminerà innanzi a lui con lo spirito e la potenza di Elia, per ricondurre i cuori dei padri verso i figli e i ribelli alla saggezza dei giusti e preparare al Signore un popolo ben disposto".
Zaccaria disse all'angelo: "Come potrò mai conoscere questo? Io sono vecchio e mia moglie è avanti negli anni".
L'angelo gli rispose: "Io sono Gabriele, che sto dinanzi a Dio e sono stato mandato a parlarti e a portarti questo lieto annuncio.
Ed ecco, tu sarai muto e non potrai parlare fino al giorno in cui queste cose avverranno, perché non hai creduto alle mie parole, che si compiranno a loro tempo".
Intanto il popolo stava in attesa di Zaccaria e si meravigliava per il suo indugiare nel tempio.
Quando poi uscì e non poteva parlare loro, capirono che nel tempio aveva avuto una visione. Faceva loro dei cenni e restava muto.
Compiuti i giorni del suo servizio, tornò a casa.
Dopo quei giorni Elisabetta, sua moglie, concepì e si tenne nascosta per cinque mesi e diceva:
"Ecco che cosa ha fatto per me il Signore, nei giorni in cui si è degnato di togliere la mia vergogna fra gli uomini".
Al sesto mese, l'angelo Gabriele fu mandato da Dio in una città della Galilea, chiamata Nàzaret,
a una vergine, promessa sposa di un uomo della casa di Davide, di nome Giuseppe. La vergine si chiamava Maria.
Entrando da lei, disse: "Rallégrati, piena di grazia: il Signore è con te".
A queste parole ella fu molto turbata e si domandava che senso avesse un saluto come questo.
L'angelo le disse: "Non temere, Maria, perché hai trovato grazia presso Dio.
Ed ecco, concepirai un figlio, lo darai alla luce e lo chiamerai Gesù.
Sarà grande e verrà chiamato Figlio dell'Altissimo; il Signore Dio gli darà il trono di Davide suo padre
e regnerà per sempre sulla casa di Giacobbe e il suo regno non avrà fine".
Allora Maria disse all'angelo: "Come avverrà questo, poiché non conosco uomo?".
Le rispose l'angelo: "Lo Spirito Santo scenderà su di te e la potenza dell'Altissimo ti coprirà con la sua ombra. Perciò colui che nascerà sarà santo e sarà chiamato Figlio di Dio.
Ed ecco, Elisabetta, tua parente, nella sua vecchiaia ha concepito anch'essa un figlio e questo è il sesto mese per lei, che era detta sterile:
nulla è impossibile a Dio".
Allora Maria disse: "Ecco la serva del Signore: avvenga per me secondo la tua parola". E l'angelo si allontanò da lei.
In quei giorni Maria si alzò e andò in fretta verso la regione montuosa, in una città di Giuda.
Entrata nella casa di Zaccaria, salutò Elisabetta.
Appena Elisabetta ebbe udito il saluto di Maria, il bambino sussultò nel suo grembo . Elisabetta fu colmata di Spirito Santo
ed esclamò a gran voce: "Benedetta tu fra le donne e benedetto il frutto del tuo grembo!
A che cosa devo che la madre del mio Signore venga da me?
Ecco, appena il tuo saluto è giunto ai miei orecchi, il bambino ha sussultato di gioia nel mio grembo .
E beata colei che ha creduto nell'adempimento di ciò che il Signore le ha detto".
Allora Maria disse:
"L'anima mia magnifica il Signore
e il mio spirito esulta in Dio, mio salvatore,
perché ha guardato l'umiltà della sua serva.
D'ora in poi tutte le generazioni mi chiameranno beata.
Grandi cose ha fatto per me l'Onnipotente
e Santo è il suo nome;
di generazione in generazione la sua misericordia
per quelli che lo temono.
Ha spiegato la potenza del suo braccio,
ha disperso i superbi nei pensieri del loro cuore;
ha rovesciato i potenti dai troni,
ha innalzato gli umili;
ha ricolmato di beni gli affamati,
ha rimandato i ricchi a mani vuote.
Ha soccorso Israele, suo servo,
ricordandosi della sua misericordia,
come aveva detto ai nostri padri,
per Abramo e la sua discendenza, per sempre".
Maria rimase con lei circa tre mesi, poi tornò a casa sua.
Per Elisabetta intanto si compì il tempo del parto e diede alla luce un figlio.
I vicini e i parenti udirono che il Signore aveva manifestato in lei la sua grande misericordia, e si rallegravano con lei.
Otto giorni dopo vennero per circoncidere il bambino e volevano chiamarlo con il nome di suo padre, Zaccaria.
Ma sua madre intervenne: "No, si chiamerà Giovanni".
Le dissero: "Non c'è nessuno della tua parentela che si chiami con questo nome".
Allora domandavano con cenni a suo padre come voleva che si chiamasse.
Egli chiese una tavoletta e scrisse: "Giovanni è il suo nome". Tutti furono meravigliati.
All'istante gli si aprì la bocca e gli si sciolse la lingua, e parlava benedicendo Dio.
Tutti i loro vicini furono presi da timore, e per tutta la regione montuosa della Giudea si discorreva di tutte queste cose.
Tutti coloro che le udivano, le custodivano in cuor loro, dicendo: "Che sarà mai questo bambino?". E davvero la mano del Signore era con lui.
Zaccaria, suo padre, fu colmato di Spirito Santo e profetò dicendo:
"Benedetto il Signore, Dio d'Israele,
perché ha visitato e redento il suo popolo,
e ha suscitato per noi un Salvatore potente
nella casa di Davide, suo servo,
come aveva detto
per bocca dei suoi santi profeti d'un tempo:
salvezza dai nostri nemici,
e dalle mani di quanti ci odiano.
Così egli ha concesso misericordia ai nostri padri
e si è ricordato della sua santa alleanza,
del giuramento fatto ad Abramo, nostro padre,
di concederci,
liberati dalle mani dei nemici,
di servirlo senza timore,
in santità e giustizia
al suo cospetto, per tutti i nostri giorni.
E tu, bambino, sarai chiamato profeta dell'Altissimo
perché andrai innanzi al Signore a preparargli le strade,
per dare al suo popolo la conoscenza della salvezza
nella remissione dei suoi peccati.
Grazie alla tenerezza e misericordia del nostro Dio,
ci visiterà un sole che sorge dall'alto,
per risplendere su quelli che stanno nelle tenebre
e nell'ombra di morte,
e dirigere i nostri passi
sulla via della pace".
Il bambino cresceva e si fortificava nello spirito. Visse in regioni deserte fino al giorno della sua manifestazione a Israele.
In quei giorni un decreto di Cesare Augusto ordinò che si facesse il censimento di tutta la terra.
Questo primo censimento fu fatto quando Quirinio era governatore della Siria.
Tutti andavano a farsi censire, ciascuno nella propria città.
Anche Giuseppe, dalla Galilea, dalla città di Nàzaret, salì in Giudea alla città di Davide chiamata Betlemme: egli apparteneva infatti alla casa e alla famiglia di Davide.
Doveva farsi censire insieme a Maria, sua sposa, che era incinta.
Mentre si trovavano in quel luogo, si compirono per lei i giorni del parto.
Diede alla luce il suo figlio primogenito, lo avvolse in fasce e lo pose in una mangiatoia, perché per loro non c'era posto nell'alloggio.
C'erano in quella regione alcuni pastori che, pernottando all'aperto, vegliavano tutta la notte facendo la guardia al loro gregge.
Un angelo del Signore si presentò a loro e la gloria del Signore li avvolse di luce. Essi furono presi da grande timore,
ma l'angelo disse loro: "Non temete: ecco, vi annuncio una grande gioia, che sarà di tutto il popolo:
oggi, nella città di Davide, è nato per voi un Salvatore, che è Cristo Signore.
Questo per voi il segno: troverete un bambino avvolto in fasce, adagiato in una mangiatoia".
E subito apparve con l'angelo una moltitudine dell'esercito celeste, che lodava Dio e diceva:
"Gloria a Dio nel più alto dei cieli
e sulla terra pace agli uomini, che egli ama".
Appena gli angeli si furono allontanati da loro, verso il cielo, i pastori dicevano l'un l'altro: "Andiamo dunque fino a Betlemme, vediamo questo avvenimento che il Signore ci ha fatto conoscere".
Andarono, senza indugio, e trovarono Maria e Giuseppe e il bambino, adagiato nella mangiatoia.
E dopo averlo visto, riferirono ciò che del bambino era stato detto loro.
Tutti quelli che udivano si stupirono delle cose dette loro dai pastori.
Maria, da parte sua, custodiva tutte queste cose, meditandole nel suo cuore.
I pastori se ne tornarono, glorificando e lodando Dio per tutto quello che avevano udito e visto, com'era stato detto loro.
Quando furono compiuti gli otto giorni prescritti per la circoncisione, gli fu messo nome Gesù, come era stato chiamato dall'angelo prima che fosse concepito nel grembo.
Quando furono compiuti i giorni della loro purificazione rituale, secondo la legge di Mosè, portarono il bambino a Gerusalemme per presentarlo al Signore -
come è scritto nella legge del Signore: Ogni maschio primogenito sarà sacro al Signore -
e per offrire in sacrificio una coppia di tortore o due giovani colombi, come prescrive la legge del Signore.
Ora a Gerusalemme c'era un uomo di nome Simeone, uomo giusto e pio, che aspettava la consolazione d'Israele, e lo Spirito Santo era su di lui.
Lo Spirito Santo gli aveva preannunciato che non avrebbe visto la morte senza prima aver veduto il Cristo del Signore.
Mosso dallo Spirito, si recò al tempio e, mentre i genitori vi portavano il bambino Gesù per fare ciò che la Legge prescriveva a suo riguardo,
anch'egli lo accolse tra le braccia e benedisse Dio, dicendo:
"Ora puoi lasciare, o Signore, che il tuo servo
vada in pace, secondo la tua parola,
perché i miei occhi hanno visto la tua salvezza,
preparata da te davanti a tutti i popoli:
luce per rivelarti alle genti
e gloria del tuo popolo, Israele".
Il padre e la madre di Gesù si stupivano delle cose che si dicevano di lui.
Simeone li benedisse e a Maria, sua madre, disse: "Ecco, egli è qui per la caduta e la risurrezione di molti in Israele e come segno di contraddizione
- e anche a te una spada trafiggerà l'anima -, affinché siano svelati i pensieri di molti cuori".
C'era anche una profetessa, Anna, figlia di Fanuele, della tribù di Aser. Era molto avanzata in età, aveva vissuto con il marito sette anni dopo il suo matrimonio,
era poi rimasta vedova e ora aveva ottantaquattro anni. Non si allontanava mai dal tempio, servendo Dio notte e giorno con digiuni e preghiere.
Sopraggiunta in quel momento, si mise anche lei a lodare Dio e parlava del bambino a quanti aspettavano la redenzione di Gerusalemme.
Quando ebbero adempiuto ogni cosa secondo la legge del Signore, fecero ritorno in Galilea, alla loro città di Nàzaret.
Il bambino cresceva e si fortificava, pieno di sapienza, e la grazia di Dio era su di lui.
I suoi genitori si recavano ogni anno a Gerusalemme per la festa di Pasqua.
Quando egli ebbe dodici anni, vi salirono secondo la consuetudine della festa.
Ma, trascorsi i giorni, mentre riprendevano la via del ritorno, il fanciullo Gesù rimase a Gerusalemme, senza che i genitori se ne accorgessero.
Credendo che egli fosse nella comitiva, fecero una giornata di viaggio e poi si misero a cercarlo tra i parenti e i conoscenti;
non avendolo trovato, tornarono in cerca di lui a Gerusalemme.
Dopo tre giorni lo trovarono nel tempio, seduto in mezzo ai maestri, mentre li ascoltava e li interrogava.
E tutti quelli che l'udivano erano pieni di stupore per la sua intelligenza e le sue risposte.
Al vederlo restarono stupiti, e sua madre gli disse: "Figlio, perché ci hai fatto questo? Ecco, tuo padre e io, angosciati, ti cercavamo".
Ed egli rispose loro: "Perché mi cercavate? Non sapevate che io devo occuparmi delle cose del Padre mio?".
Ma essi non compresero ciò che aveva detto loro.
Scese dunque con loro e venne a Nàzaret e stava loro sottomesso. Sua madre custodiva tutte queste cose nel suo cuore.
E Gesù cresceva in sapienza, età e grazia davanti a Dio e agli uomini.
Толкования стиха Скопировать ссылку Скопировать текст Добавить в избранное
Библ. энциклопедия Библейский словарь Словарь библ. образов Практическая симфония
Цитата из Библии каждое утро
TG: t.me/azbible
Viber: vb.me/azbible