Глаго́летъ бо Писа́нiе фарао́нови: я́ко на и́стое сі́е воздвиго́хъ тя́, я́ко да покажу́ тобо́ю си́лу Мою́, и да возвѣсти́тся и́мя Мое́ по все́й земли́.

[Зач. 102.] Тѣ́мже у́бо его́же хо́щетъ, ми́луетъ: а его́же хо́щетъ, ожесточа́етъ.

Рече́ши у́бо ми́: чесо́ ра́ди еще́ укоря́етъ, во́ли бо Его́ кто́ проти́витися мо́жетъ?

Тѣ́мже у́бо, о, человѣ́че, ты́ кто́ еси́, проти́въ отвѣща́яй Богови? Еда́ рече́тъ зда́нiе созда́вшему е́: почто́ мя́ сотвори́лъ еси́ та́ко?

Или́ не и́мать вла́сти скуде́льникъ на бре́нiи, от того́жде смѣше́нiя сотвори́ти о́въ у́бо сосу́дъ въ че́сть, о́въ же не въ че́сть?

А́ще же хотя́ Бо́гъ показа́ти гнѣ́въ Сво́й и яви́ти си́лу Свою́, пренесе́ во мно́зѣ долготерпѣ́нiи сосу́ды гнѣ́ва соверше́ны въ поги́бель:

и да ска́жетъ бога́тство сла́вы Своея́ на сосу́дѣхъ ми́лости, я́же предугото́ва въ сла́ву,

и́хже и призва́ на́съ не то́чiю от Иуде́й, но и от язы́къ:

я́коже и во Осі́и глаго́летъ: нареку́ не лю́ди Моя́ лю́ди Моя́, и невозлю́бленую возлю́блену:

и бу́детъ, на мѣ́стѣ, идѣ́же рече́ся и́мъ: не лю́дiе Мои́ есте́ вы́, та́мо нареку́тся сы́нове Бо́га жива́го.

Иса́iа же вопiе́тъ о Изра́или: а́ще бу́детъ число́ сыно́въ Изра́илевыхъ я́ко песо́къ морскі́й, оста́нокъ спасе́тся:

сло́во бо скончава́я и сокраща́я въ пра́вдѣ, я́ко сло́во сокраще́но сотвори́тъ Госпо́дь на земли́,

и я́коже прорече́ Иса́iа: а́ще не бы Госпо́дь Савао́ѳъ оста́вилъ на́мъ сѣ́мене, я́коже Cодо́мъ у́бо бы́ли бы́хомъ, и я́коже Гомо́рру уподо́билися бы́хомъ.

Что́ у́бо рече́мъ, я́ко язы́цы, не гоня́щiи пра́вду, постиго́ша пра́вду, пра́вду же, я́же от вѣ́ры:

Изра́иль же, гоня́ зако́нъ пра́вды, въ зако́нъ пра́вды не пости́же.

Чесо́ ра́ди? Зане́ не от вѣ́ры, но от дѣ́лъ зако́на: преткну́шася бо о ка́мень претыка́нiя,

я́коже е́сть пи́сано: се́, полага́ю въ Сiо́нѣ ка́мень претыка́нiя и ка́мень собла́зна: и вся́къ вѣ́руяй въ О́нь не постыди́тся.

[Зач. 103.] Бра́тiе, благоволе́нiе у́бо моего́ се́рдца и моли́тва, я́же къ Бо́гу по Изра́или, е́сть во спасе́нiе.

Свидѣ́телствую бо и́мъ, я́ко ре́вность Бо́жiю и́мутъ, но не по ра́зуму.

Не разумѣ́юще бо Бо́жiя пра́вды и свою́ пра́вду и́щуще поста́вити, пра́вдѣ Бо́жiей не повину́шася:

кончи́на бо зако́на Христо́съ, въ пра́вду вся́кому вѣ́рующему.

Моисе́й бо пи́шетъ пра́вду ю́же от зако́на: я́ко сотвори́вый та́ человѣ́къ жи́въ бу́детъ въ ни́хъ.

А я́же от вѣ́ры пра́вда си́це глаго́летъ: да не рече́ши въ се́рдцы твое́мъ: кто́ взы́детъ на небо, си́рѣчь Христа́ свести́:

или́ кто́ сни́детъ въ бе́здну, си́рѣчь Христа́ от ме́ртвыхъ возвести́.

Но что́ глаго́летъ Писа́нiе? Бли́зъ ти́ глаго́лъ е́сть, во устѣ́хъ твои́хъ и въ се́рдцы твое́мъ, си́рѣчь глаго́лъ вѣ́ры, его́же проповѣ́даемъ:

я́ко а́ще исповѣ́си усты́ твои́ми Го́спода Иису́са, и вѣ́руеши въ се́рдцы твое́мъ, я́ко Бо́гъ Того́ воздви́же изъ ме́ртвыхъ, спасе́шися:

се́рдцемъ бо вѣ́руется въ пра́вду, усты́ же исповѣ́дуется во спасе́нiе.

[Зач. 104.] Глаго́летъ бо Писа́нiе: вся́къ вѣ́руяй въ О́нь не постыди́тся.

Нѣ́сть бо ра́знствiя Иуде́еви же и Е́ллину: То́й бо Бо́гъ всѣ́хъ, богатя́й {бога́тъ сы́й} во всѣ́хъ призыва́ющихъ Его́.

Вся́къ бо, и́же а́ще призове́тъ и́мя Госпо́дне, спасе́тся.

Ка́ко у́бо призову́тъ, въ Него́же не вѣ́роваша? Ка́ко же увѣ́руютъ, Его́же не услы́шаша? Ка́ко же услы́шатъ безъ проповѣ́дающаго?

Ка́ко же проповѣ́дятъ, а́ще не по́слани бу́дутъ? Я́коже е́сть пи́сано: ко́ль красны́ но́ги благовѣству́ющихъ ми́ръ, благовѣству́ющихъ блага́я.

Но не вси́ послу́шаша благовѣствова́нiя. Иса́iа бо глаго́летъ: Го́споди, кто́ вѣ́рова слу́ху на́шему?

Тѣ́мже у́бо вѣ́ра от слу́ха, слу́хъ же глаго́ломъ Бо́жiимъ.

Но глаго́лю: еда́ не слы́шаша? Тѣ́мже у́бо {но па́че}, во всю́ зе́млю изы́де вѣща́нiе и́хъ, и въ концы́ вселе́нныя глаго́лы и́хъ.

Но глаго́лю: еда́ не разумѣ́ Изра́иль? Пе́рвый Моисе́й глаго́летъ: А́зъ раздражу́ вы́ не о язы́цѣ, но о язы́цѣ неразу́мнѣ {о не язы́цѣ, о язы́цѣ неразу́мнѣ} прогнѣ́ваю ва́съ.

Иса́iа же дерза́етъ и глаго́летъ: обрѣто́хся не и́щущымъ Мене́, явле́нъ бы́хъ не вопроша́ющымъ о Мнѣ́.

Ко Изра́илю же глаго́летъ: ве́сь де́нь воздѣ́хъ ру́цѣ Мои́ къ лю́демъ непокори́вымъ и пререка́ющымъ.

Синодальный

1 Печаль Павла о братьях его израильтянах. 6 Дети обетования суть дети Божии. 14 Милость Божия к призванным, иудеи ли это или язычники. 30 Язычники получили по вере, иудеи не достигли делами.

[Зач. 100.] Истину говорю во Христе, не лгу, свидетельствует мне совесть моя в Духе Святом,

что великая для меня печаль и непрестанное мучение сердцу моему:

я желал бы сам быть отлученным от Христа за братьев моих, родных мне по плоти,

то есть Израильтян, которым принадлежат усыновление и слава, и заветы, и законоположение, и богослужение, и обетования;

их и отцы, и от них Христос по плоти, сущий над всем Бог, благословенный во веки, аминь.

[Зач. 101.] Но не то́, чтобы слово Божие не сбылось: ибо не все те Израильтяне, которые от Израиля;

и не все дети Авраама, которые от семени его, но сказано: в Исааке наречется тебе семя.

То есть не плотские дети суть дети Божии, но дети обетования признаются за семя.

А слово обетования таково: в это же время приду, и у Сарры будет сын.

И не одно это; но так было и с Ревеккою, когда она зачала в одно время двух сыновей от Исаака, отца нашего.

Ибо, когда они еще не родились и не сделали ничего доброго или худого (дабы изволение Божие в избрании происходило

не от дел, но от Призывающего), сказано было ей: больший будет в порабощении у меньшего,

как и написано: Иакова Я возлюбил, а Исава возненавидел.

Что́ же скажем? Неужели неправда у Бога? Никак.

Ибо Он говорит Моисею: кого миловать, помилую; кого жалеть, пожалею.

Итак помилование зависит не от желающего и не от подвизающегося, но от Бога милующего.

Ибо Писание говорит фараону: для того самого Я и поставил тебя, чтобы показать над тобою силу Мою и чтобы проповедано было имя Мое по всей земле.

[Зач. 102.] Итак, кого хочет, милует; а кого хочет, ожесточает.

Ты скажешь мне: «за что же еще обвиняет? Ибо кто противостанет воле Его?»

А ты кто, человек, что споришь с Богом? Изделие скажет ли сделавшему его: «зачем ты меня так сделал?»

Не властен ли горшечник над глиною, чтобы из той же смеси сделать один сосуд для почетного употребления, а другой для низкого?

Что же, если Бог, желая показать гнев и явить могущество Свое, с великим долготерпением щадил сосуды гнева, готовые к погибели,

дабы вместе явить богатство славы Своей над сосудами милосердия, которые Он приготовил к славе,

над нами, которых Он призвал не только из Иудеев, но и из язычников?

Как и у Осии говорит: не Мой народ назову Моим народом, и не возлюбленную – возлюбленною.

И на том месте, где сказано им: вы не Мой народ, там названы будут сынами Бога живаго.

А Исаия провозглашает об Израиле: хотя бы сыны Израилевы были числом, как песок морской, только остаток спасется;

ибо дело оканчивает и скоро решит по правде, дело решительное совершит Господь на земле.

И, как предсказал Исаия: если бы Господь Саваоф не оставил нам семени, то мы сделались бы, как Содом, и были бы подобны Гоморре.

Что же скажем? Язычники, не искавшие праведности, получили праведность, праведность от веры.

А Израиль, искавший закона праведности, не достиг до закона праведности.

Почему? потому что искали не в вере, а в делах закона. Ибо преткнулись о камень преткновения,

как написано: вот, полагаю в Сионе камень преткновения и камень соблазна; но всякий, верующий в Него, не постыдится.

1 Праведность и спасение приобретаются только чрез веру и исповедание. 14 Евангелие благовествовалось израильтянам, но они не были послушны.

[Зач. 103.] Братия! желание моего сердца и молитва к Богу об Израиле во спасение.

Ибо свидетельствую им, что имеют ревность по Боге, но не по рассуждению.

Ибо, не разумея праведности Божией и усиливаясь поставить собственную праведность, они не покорились праведности Божией,

потому что конец закона – Христос, к праведности всякого верующего.

Моисей пишет о праведности от закона: исполнивший его человек жив будет им.

А праведность от веры так говорит: не говори в сердце твоем: кто взойдет на небо? то есть Христа свести.

Или кто сойдет в бездну? то есть Христа из мертвых возвести.

Но что говорит Писание? Близко к тебе слово, в устах твоих и в сердце твоем, то есть слово веры, которое проповедуем.

Ибо если устами твоими будешь исповедовать Иисуса Господом и сердцем твоим веровать, что Бог воскресил Его из мертвых, то спасешься,

потому что сердцем веруют к праведности, а устами исповедуют ко спасению.

[Зач. 104.] Ибо Писание говорит: всякий, верующий в Него, не постыдится.

Здесь нет различия между Иудеем и Еллином, потому что один Господь у всех, богатый для всех, призывающих Его.

Ибо всякий, кто призовет имя Господне, спасется.

Но как призывать Того, в Кого не уверовали? как веровать в Того, о Ком не слыхали? как слышать без проповедующего?

И как проповедовать, если не будут посланы? как написано: как прекрасны ноги благовествующих мир, благовествующих благое!

Но не все послушались благовествования. Ибо Исаия говорит: Господи! кто поверил слышанному от нас?

Итак вера от слышания, а слышание от слова Божия.

Но спрашиваю: разве они не слышали? Напротив, по всей земле прошел голос их, и до пределов вселенной слова их.

Еще спрашиваю: разве Израиль не знал? Но первый Моисей говорит: Я возбужу в вас ревность не народом, раздражу вас народом несмысленным.

А Исаия смело говорит: Меня нашли не искавшие Меня; Я открылся не вопрошавшим о Мне.

Об Израиле же говорит: целый день Я простирал руки Мои к народу непослушному и упорному.

Грузинский

Языки

ჭეშმარიტებას ვლაპარაკობ ქრისტეში, არა ვცრუობ, ჩემი სინდისი მიმოწმებს სულიწმიდაში,

რომ დიდია ჩემდა მწუხარება და განუწყვეტელია ჩემი გულის ტანჯვა.

ნეტავ მე თვითონ ვყოფილიყავი ქრისტესაგან მოკვეთილი ჩემი ძმებისთვის, ჩემს ხორციელ თვისტომთათვის,

რომელნიც ისრაელიანები არიან და ეკუთვნით შვილება და დიდება, აღთქმანი და რჯულმდებლობა, მსახურებანი და დაპირებანი.

მათნი არიან მამანი და მათგანაა ხორციელად ქრისტე, რომელიც არის ღმერთი ყოველთა ზედა, უკუნისამდე კურთხეული. ამინ.

მაგრამ არა ისე, რომ ღვთის სიტყვა დაეცა, ვინაიდან ვინც ისრაელისაგან არის, ყველა ისრაელიანი როდია.

და ყველა, ვინც აბრაამის თესლია, როდია მისი შვილი, ვინაიდან ნათქვამია: „ისაკში იქნება წოდებული შენი თესლი.“

ესე იგი, არა ეს ხორციელი შვილები არიან ღვთის შვილები, არამედ აღთქმის შვილები შეირაცხებიან თესლად.

რადგან ასეთია აღთქმის სიტყვა, როგორც ნათქვამია: „ამ დროს მოვალ და სარას ეყოლება ძე.“

არა მხოლოდ, არამედ როცა რებეკასაც ერთისაგან, ჩვენი მამის, ისაკისაგან ჩაესახა

(ვინაიდან ჯერ კიდევ დაბადებულნი არ იყვნენ მისი შვილები და ჯერ კიდევ არაფერი ჰქონდათ გაკეთებული, კარგი ან ცუდი, რომ ღვთის განზრახვა მისი არჩევანის თანახმად მომხდარიყო)

არა საქმეთაგან, არამედ მომწოდებლისაგან ეთქვა მას: „უფროსი დაემონება უმცროსს.“

როგორც სწერია: „შევიყვარე მე იაკობი, ხოლო ესავი შევიძულე.“

თუ ასეა, რაღა ვთქვათ? ნუთუ უსამართლობაა ღმერთთან? არამც და არამც!

რადგან მოსეს ეუბნება: „ვინც მსურს შევიწყალო, შევიწყალებ, და ვინც მსურს შევიწყნარო, შევიწყნარებ.“

ამრიგად, ეს დამოკიდებულია არა მსურველზე და არა მცდელზე, არამედ შემწყალე ღმერთზე.

ვინაიდან წერილი ეუბნება ფარაონს: „სწორედ ამისათვის დაგაყენე შენ, რომ შენზე ვაჩვენო ჩემი ძალა, რათა განითქვას ჩემი სახელი მთელ ქვეყანაზე.“

ამრიგად, ვინც სურს, მას შეიწყალებს, და ვინც სურს, მას გააჯიუტებს.

შენ მეტყვი: „აბა, რაღას გვდებს ბრალს? მის ნებას ვინ აღუდგება წინ?“

ვინ ხარ შენ, ადამიანო, ღმერთს რომ ედავები? განა ქმნილება ეტყვის შემოქმედს: რატომ შემქმენი ასე?

ნუთუ მეკეცეს უფლება არა აქვს თიხაზე, რომ თავისი მოზელილი თიხიდან ზოგი საპატიო ჭურჭელი გააკეთოს, ზოგიც უპატიო?

მაშ რა, თუ ღმერთი, რომელსაც სურს თავისი რისხვის ჩვენება და ძლიერების უწყება, მრავალი სულგრძელებით ითმენს დასაღუპავად გამზადებულ რისხვის ჭურჭლებს,

რათა გამოაჩინოს თავისი დიდების სიუხვე წყალობის ჭურჭლებზე, რომლებიც წინასწარ გაამზადა სადიდებლად,

ჩვენზე, რომელთაც მოგვიწოდა არა მარტო იუდეველთაგან, არამედ წარმართთაგანაც?

როგორც ოსიასთანაც ამბობს: „არა-ჩემს ერს ვიტყვი ჩემს ერად და არა-საყვარელს — საყვარლად.

და იმ ადგილზე, სადაც მათ ეთქვათ: ‘არა-ჩემი ერი ხართ თქვენ,’ — იქ ეწოდებათ ცოცხალი ღვთის ძენი.“

ხოლო ესაია ღაღადებს ისრაელზე: „ისრაელიანთა რიცხვი ზღვის ქვიშასავითაც რომ იყოს, ნაწილი გადარჩება.“

რადგან თავის სიტყვას ბოლომდე და დაუყოვნებლივ შეასრულებს უფალი ქვეყანაზე.

და როგორც თქვა ესაიამ წინასწარ: „უფალ ცაბაოთს რომ არ დაეტოვებინა ჩვენი თესლი, სოდომელებივით ვიქნებოდით და გომორელებს დავემსგავსებოდით.“

მაშ, რაღა ვთქვათ? წარმართებმა, რომლებიც სიმართლეს არ მისდევდნენ, მიიღეს სიმართლე, სიმართლე რწმენისაგან.

ხოლო ისრაელმა, რომელიც სიმართლის რჯულს ეძებდა, ვერ მიაღწია სიმართლის რჯულს.

რატომ? იმიტომ, რომ რწმენაში კი არ ეძებდა, არამედ რჯულის საქმეებში. შებრკოლდნენ შებრკოლების ქვაზე,

როგორც სწერია: „აჰა, დავდებ სიონში შებრკოლების ქვას და წატყუების კლდეს და, ყოველი, ვისაც სწამს იგი, არ შერცხვება.“

ძმებო! ჩემი გულის სურვილი და ჩემი ვედრება ღვთისადმი ისრაელისათვის არის, რათა გადარჩნენ.

ვინაიდან ვუმოწმებ მათ, რომ აქვთ გულმოდგინება ღვთისადამი, ოღონდ არა შეცნობილად.

რადგან ღვთის სიმართლე ვერ შეიცნეს და ცდილობდნენ საკუთარი სიმართლის დადგენას და ღვთის სიმართლეს არ დაემორჩილნენ.

ვინაიდან ქრისტეა რჯულის დასასრული ყოველი მორწმუნის გასამართლებლად.

მოსე რჯულის სამართლიანობაზე წერს, რომ მისი შემსრულებელი კაცი მისით იცოცხლებს.

ხოლო რწმენისმიერი სამართლიანობა ასე ამბობს: „ნუ იტყვი შენს გულში: „ვინ ავა ზეცაში?“ ესე იგი, ქრისტეს ჩამოსაყვანად.

ანდა: „ვინ ჩავა უფსკრულში?“ ესე იგი, ქრისტეს მკვდრეთით ამოსაყვანად.

მაგრამ რას ამბობს იგი? „ახლოა შენთან სიტყვა შენს ბაგეში და შენს გულში,“ ესე იგი, რწმენის სიტყვა, რომელსაც ვქადაგებთ.

იმიტომ რომ, თუ შენი ბაგით აღიარებ, რომ იესო უფალია, და შენი გულით ირწმუნებ, რომ ღმერთმა აღადგინა იგი მკვდრეთით, გადარჩები.

ვინაიდან გულით სწამთ სიმართლე, ხოლო ბაგით აღიარებენ გადასარჩენად.

რადგან წერილი ამბობს: „არც ერთი მისი მორწმუნე არ შერცხვება.“

ამაში არ არის განსხვავება იუდეველსა და წარმართს შორის, ვინაიდან ერთი უფალი არის ყველაზე. ის უხვია ყველასათვის, ვინც მას მოუხმობს.

რადგან ყოველი, ვინც უფლის სახელს მოუხმობს, გადარჩება.

მაგრამ როგორ მოუხმონ მას, ვისიც არ ირწმუნეს? როგორ ირწმუნონ, ვისზეც არ სმენიათ? როგორ მოისმინონ მქადაგებლის გარეშე?

და როგორ იქადაგონ, თუ წარგზავნილები არ არიან? როგორც სწერია: „რა მშვენიერია სიკეთის მახარებელთა ფერხნი!“

მაგრამ ყველამ როდი ისმინა სახარება, რადგან ესაია ამბობს: „უფალო, ვინ ირწმუნა ჩვენგან მოსმენილი?“

ამრიგად, რწმენა — მოსმენისაგან, ხოლო მოსმენა — ქრისტეს სიტყვისაგან.

მაგრამ ვამბობ: ნუთუ არ მოუსმენიათ? პირიქით, მთელ მსოფლიოს მოედო მათი ხმა, და ქვეყნის კიდეებს — მათი სიტყვები.

მაგრამ ვამბობ: ნუთუ ისრაელმა არ იცოდა? პირველი მოსე ამბობს: „მე შურს აღვძრავ თქვენში არა-ერით, გაგარისხებთ უგუნური ერით.“

ხოლო ესაია გაბედულად ამბობს: „მიპოვეს მათ, ვინც არ მეძებდა. გამოვეცხადე მათ, ვინც არ მკითხულობდა.“

ხოლო ისრაელს ეუბნება: „მთელ დღეს ვიწვდიდი ჩემს ხელებს ურჩი და გაუგონარი ხალხისაკენ.“