Сключе́нiе древя́но свя́зано на созида́нiе хра́мины во трясе́нiи не расто́ргнется: та́кожде и се́рдце утвержде́но на размышле́нiи совѣ́та во вре́мя стра́ха не устраши́тся.

Се́рдце осно́вано на размышле́нiи ра́зума, я́ко украше́нiе песо́чное на те́санѣй стѣнѣ́.

Я́ко остро́зи на высотѣ́ лежа́щiи проти́ву вѣ́тру не стерпя́тъ:

та́ко се́рдце страшли́во во размышле́нiи бу́яго проти́ву вся́кому стра́ху не стерпи́тъ.

Убода́яй о́ко источи́тъ сле́зы, и убода́яй въ се́рдце изъявля́етъ чу́вство.

Верга́яй ка́мень на пти́цы отжене́тъ я́: и и́же поно́ситъ дру́га, разори́тъ дру́жбу.

На дру́га а́ще извлече́ши ме́чь, не отчаява́йся, е́сть бо возвра́тъ [любве́]:

на дру́га а́ще отве́рзеши уста́, не убо́йся, е́сть бо примире́нiе:

кромѣ́ поноше́нiя и горды́ни, и открове́нiя та́йны и я́звы ле́стныя, си́хъ бо ра́ди отбѣжи́тъ вся́къ дру́гъ.

Вѣ́ру стяжи́ въ нищетѣ́ со и́скреннимъ, да во благи́хъ его́ вку́пѣ возвесели́шися:

во вре́мя ско́рби пребыва́й съ ни́мъ, да въ наслѣ́дiи его́ сонаслѣ́диши.

Пре́жде огня́ пе́щная па́ра и ды́мъ: та́ко пре́жде крове́й укори́зна.

Дру́га заступа́ти не усрамлю́ся и от лица́ его́ не скры́юся:

а́ще ми́ приключа́тся и зла́я его́ ра́ди, вся́къ слы́шай сохрани́тся от него́.

Кто́ да́стъ ми́ во уста́ моя́ храни́лище и на устнѣ́ мои́ печа́ть разу́мну, да не паду́ся от ни́хъ, и язы́къ мо́й да не погуби́тъ мя́?

Синодальный

Грязному камню подобен ленивый: всякий освищет бесславие его.

Воловьему помету подобен ленивый: всякий, поднявший его, отряхнет руку.

Стыд отцу рождение невоспитанного сына, дочь же невоспитанная рождается на унижение.

Разумная дочь приобретет себе мужа, а бесстыдная – печаль родившему.

Наглая позорит отца и мужа, и у обоих будет в презрении.

Не вовремя рассказ – то же, что музыка во время печали; наказание же и учение мудрости прилично всякому времени.

Поучающий глупого – то же, что склеивающий черепки или пробуждающий спящего от глубокого сна.

Рассказывающий что-либо глупому – то же, что рассказывающий дремлющему, который по окончании спрашивает: «что?»

Плачь над умершим, ибо свет исчез для него; плачь и над глупым, ибо разум исчез для него.

Меньше плачь над умершим, потому что он успокоился, а злая жизнь глупого – хуже смерти.

Плачь об умершем – семь дней, а о глупом и нечестивом – все дни жизни его.

С безрассудным много не говори, и к неразумному не ходи;

берегись от него, чтобы не иметь неприятности и не замарать себя столкновением с ним;

уклонись от него и найдешь покой и не будешь огорчен безумием его.

Что тяжелее свинца? и какое имя ему, как не глупый?

Легче понести песок и соль и глыбу железа, нежели человека бессмысленного.

Как деревянная связь в доме, крепко устроенная, не дает ему распадаться при сотрясении, так сердце, утвержденное на обдуманном совете, не поколеблется во время страха.

Сердце, утвержденное на разумном размышлении, – как лепное украшение на вытесанной стене.

Подпорка, поставленная на высоте, не устоит против ветра:

так боязливое сердце, при глупом размышлении, не устоит против страха.

Наносящий удар глазу вызывает слезы, а наносящий удар сердцу возбуждает чувство болезненное.

Бросающий камень в птиц отгонит их; а поносящий друга расторгнет дружбу.

Если ты на друга извлек меч, не отчаивайся, ибо возможно возвращение дружбы.

Если ты открыл уста против друга, не бойся, ибо возможно примирение.

Только поношение, гордость, обнаружение тайны и коварное злодейство могут отогнать всякого друга.

Приобретай доверенность ближнего в нищете его, чтобы радоваться вместе с ним при богатстве его;

оставайся с ним во время скорби, чтобы иметь участие в его наследии.

Прежде пламени бывает в печи пар и дым: так прежде кровопролития – ссоры.

Защищать друга я не постыжусь и не скроюсь от лица его;

а если приключится мне чрез него зло, то всякий, кто услышит, будет остерегаться его.

Кто даст мне стражу к устам моим и печать благоразумия на уста мои, чтобы мне не пасть чрез них и чтобы язык мой не погубил меня!

Сербский

В этом переводе выбранная книга отсутствует

Грузинский

Языки

ჭუჭყიან ქვაბს ჰგავს ზარმაცი და ყველა უსტვენს მის უპატიობას.

ხარის ნეხვსა ჰგავს ზარმაცი; ყოველი მისი ამღები ხელს იფერთხავს.

მამის სირცხვილია უზრდელი ვაჟიშვილის ყოლა, ქალიშვილი საზარალოდ იბადება.

გონიერი ასული ქმარს შეიძენს, ურცხვი კი მშობლის დარდია.

უტიფარი ქალი არცხვენს მამასაც და ქმარსაც, და ორივესგან შეძულებული იქნება.

რაღა უდროო დროს ამბის მოყოლა და რაღა მხიარული ჰანგი ტირილის ჟამს; წკეპლით წვრთნა კი ყოველთვის სიბრძნეა.

რაღა ბრიყვის მასწავლებელი და რაღა ნამსხვრევების შემწებებელი, ან მძინარის გამღვიძებელი ღრმა ძილისაგან.

გინდა ბრიყვისთვის გიამბნია ამბავი, გინდა მთვლემარისთვის. ბოლოს იკითხავს, რა იყოო?

იტირე მკვდარი, რადგან მოკლებული აქვს ნათელი და იტირე ბრიყვიც, რადგან მოკლებული აქვს გონება;

ნაკლებად იტირე მკვდარი, რადგან განისვენა, ბრიყვის სიცოცხლე კი სიკვდილზე უარესია.

მკვდარი შვიდ დღეს იგლოვე, ბრიყვი და უღვთო - ყოველდღე, სანამ ცოცხალია.

უგუნურთან ნუ მრავალსიტყვაობ და უმეცართან ნუ დადიხარ.

მოერიდე, რათა უსიამოვნება არ შეგემთხვეს და არ წაიბილწო მასთან შეხლა-შემოხლისას.

აარიდე მას თავი და სიმშვიდეს მოიპოვებ და აღარ შეგაწუხებს მისი უგუნურება.

რა არის ტყვიაზე მძიმე? და რა არის სახელი მისი, თუ არ ბრიყვი?

ქვიშის, მარილისა და რკინის ზოდის ზიდვა უფრო ადვილია, ვიდრე უგუნური კაცისა.

როგორც სახლის მტკიცედ შეკრული ხის სარტყელი მიწის ძვრისას არ დაირღვევა, ასევე გული, დაყრდნობილი გონივრულ რჩევაზე, არ შედრკება საფრთხეში.

გონივრულ განსჯაზე დაფუძნებული გული ჩუქურთმაა გლუვ კედელზე.

როგორც მაღალი საბჯენები ვერ გაუძლებს ქარს,

ასევე მხდალი გული უგუნური განსჯისას ვერ გაუძლებს შიშს.

დაჭრილი თვალი ცრემლებს გადმოღვრის, დაჭრილი გული კი გრძნობებს წარმოაჩენს.

ფრინველებს დააფრთხობს გასროლილი ქვა და მეგობრის მაგინებელი დაარღვევს მეგობრობას.

თუკი მეგობარზე იშიშვლე მახვილი, იმედს ნუ დაკარგავ, შეგიძლია უკან ჩააგო.

თუ მეგობრის წინააღმდეგ პირი გახსენი, ნუ გეშინია, რადგან შეგიძლია შეურიგდე.

მხოლოდ ძაგება, ქედმაღლობა, საიდუმლოს გამჟღავნება და მზაკვრული ქცევა განდევნის ყველა მეგობარს.

მახლობლის ნდობა მის სიღატაკეში მოიპოვე, რათა მასთან ერთად იშვებდე მის კეთილდღეობაში.

მასთან დარჩი გასაჭირის ჟამს, რათა მის მემკვიდრეობაში წილი დაიდო.

ცეცხლის გაჩენამდე ღუმელში ალმური და კვამლია, ასევე სისხლის დაღვრამდე - ლანძღვა-გინება.

მეგობრის დაცვისა არ შემრცხვება და მის წინაშე არ დავიმალები.

თუკი მის გამო ბოროტება შემემთხვევა, ყველა, ვინც გაიგებს, მოერიდება მას.

ნეტავ ეყენოს მცველი ჩემს პირს და ესვას გონიერების ბეჭედი ჩემს ბაგეებს, რათა მათგან არ დავეცე და არ დამღუპოს ჩემმა ენამ.