Ча́до, надъ мертвеце́мъ источи́ сле́зы и я́коже злѣ́ стра́ждущь начни́ пла́чь: и я́коже досто́итъ ему́, соску́тай тѣ́ло его́ и не пре́зри погребе́нiя его́.

Го́рекъ сотвори́ пла́чь и рыда́нiе тепло́, и сотвори́ сѣ́тованiе, я́коже ему́ досто́итъ, де́нь еди́нъ и два́ хуле́нiя ра́ди, и утѣ́шися печа́ли ра́ди:

от печа́ли бо сме́рть быва́етъ, и печа́ль серде́чная сля́четъ крѣ́пость.

Въ нанесе́нiи пребыва́етъ и печа́ль, и житiе́ ни́щаго въ се́рдцы.

Не да́ждь въ печа́ль се́рдца твоего́, оста́ви ю́ помяну́въ послѣ́дняя.

Не забу́ди, нѣ́сть бо возвраще́нiя: и ему́ по́льзы не сотвори́ши, и себе́ озло́биши.

Помяни́ су́дъ его́, я́ко си́це и тво́й: мнѣ́ вчера́, а тебѣ́ дне́сь.

Въ поко́и мертвеца́ упоко́й па́мять его́, и утѣ́шися о не́мъ во исхо́дѣ ду́ха его́.

Прему́дрость кни́жника во благовре́менiи пра́зднества, и умаля́яйся дѣя́нiемъ свои́мъ упрему́дрится.

Чи́мъ умудри́тся держа́й ора́ло и хваля́йся остно́мъ, гоня́й волы́ и обраща́яйся въ дѣ́лѣхъ и́хъ, и по́вѣсть его́ въ сынѣ́хъ ю́нчихъ?

Се́рдце свое́ да́стъ возры́ти бразды́, и бдѣ́нiе его́ на насыще́нiихъ ю́ницъ.

Та́ко вся́къ древодѣ́ля и архите́ктонъ, и́же но́щи я́ко дни́ провожда́етъ, дѣ́лая извая́нiя печа́тей, и прилѣжа́нiе его́ измѣни́ти разли́чiе:

се́рдце свое́ да́стъ уподо́бити живописа́нiе, и бдѣ́нiе его́ е́же соверши́ти дѣ́ло.

Та́кожде и кова́чь сѣдя́ бли́зъ на́ковални и согля́даяй дѣ́ло желѣ́за: куре́нiе огня́ удручи́тъ тѣ́ло его́, и теплото́ю пе́щи утруди́тся:

гла́съ мла́та обнови́тъ у́хо его́, и пря́мо подо́бiю сосу́да о́чи его́:

се́рдце свое́ вда́стъ на сконча́нiе дѣ́лъ, и бдѣ́нiе его́ украси́ти до конца́.

Та́кожде и скуде́льникъ сѣдя́ на дѣ́лѣ свое́мъ и вертя́ нога́ма свои́ма ко́ло,

и́же въ печа́ли лежи́тъ вы́ну на дѣ́лѣ свое́мъ, изчисля́емо все́ дѣ́ланiе его́:

мы́шцею свое́ю вообрази́тъ бре́нiе и предъ нога́ма преклони́тъ крѣ́пость его́:

се́рдце свое́ вда́стъ сконча́ти сосу́дъ, и бдѣ́нiе его́ очи́стити пе́щь.

Вси́ сі́и на ру́ки своя́ надѣ́ются, и кі́йждо въ дѣ́лѣ свое́мъ умудря́ется.

Безъ тѣ́хъ не насели́тся гра́дъ, и не вселя́тся, ни похо́дятъ и въ собо́рище не во́змутся:

на престо́лѣ же суді́й не ся́дутъ и завѣ́та суду́ не размы́слятъ, ниже́ и́мутъ извѣща́ти наказа́нiя и суда́, и въ при́тчахъ не обря́щутся:

но то́кмо зда́ниемъ жите́йскимъ прилѣжа́тъ, и моле́нiе и́хъ въ дѣ́ланiи худо́жества.

Синодальный

Почитай врача честью по надобности в нем, ибо Господь создал его,

и от Вышнего – врачевание, и от царя получает он дар.

Знание врача возвысит его голову, и между вельможами он будет в почете.

Господь создал из земли врачевства, и благоразумный человек не будет пренебрегать ими.

Не от дерева ли вода сделалась сладкою, чтобы познана была сила Его?

Для того Он и дал людям знание, чтобы прославляли Его в чудных делах Его:

ими он врачует человека и уничтожает болезнь его.

Приготовляющий лекарства делает из них смесь, и занятия его не оканчиваются, и чрез него бывает благо на лице земли.

Сын мой! в болезни твоей не будь небрежен, но молись Господу, и Он исцелит тебя.

Оставь греховную жизнь и исправь руки твои, и от всякого греха очисти сердце.

Вознеси благоухание и из семидала памятную жертву и сделай приношение тучное, как бы уже умирающий;

и дай место врачу, ибо и его создал Господь, и да не удаляется он от тебя, ибо он нужен.

В иное время и в их руках бывает успех;

ибо и они молятся Господу, чтобы Он помог им подать больному облегчение и исцеление к продолжению жизни.

Но кто согрешает пред Сотворившим его, да впадет в руки врача!

Сын мой! над умершим пролей слезы и, как бы подвергшийся жестокому несчастию, начни плач; прилично облеки тело его и не пренебреги погребением его;

горький да будет плач и рыдание теплое, и продолжи сетование о нем, по достоинству его, день или два, для избежания осуждения, и тогда утешься от печали;

ибо от печали бывает смерть, и печаль сердечная истощит силу.

С несчастьем пребывает и печаль, и жизнь нищего тяжела для сердца.

Не предавай сердца твоего печали; отдаляй ее от себя, вспоминая о конце.

Не забывай о сем, ибо нет возвращения; и ему ты не принесешь пользы, а себе повредишь.

«Вспоминай о приговоре надо мною, потому что он также и над тобою; мне вчера, а тебе сегодня».

С упокоением умершего успокой и память о нем, и утешься о нем по исходе души его.

Мудрость книжная приобретается в благоприятное время досуга, и кто мало имеет своих занятий, может приобрести мудрость.

Как может сделаться мудрым тот, кто правит плугом и хвалится бичом, гоняет волов и занят работами их, и которого разговор только о молодых волах?

Сердце его занято тем, чтобы проводить борозды, и забота его – о корме для телиц.

Так и всякий плотник и зодчий, который проводит ночь, как день: кто занимается резьбою, того прилежание в том, чтобы оразнообразить форму;

сердце свое он устремляет на то, чтобы изображение было похоже, и забота его – о том, чтоб окончить дело в совершенстве.

Так и ковач, который сидит у наковальни и думает об изделии из железа: дым от огня изнуряет его тело, и с жаром от печи борется он;

звук молота оглушает его слух, и глаза его устремлены на модель сосуда;

сердце его устремлено на окончание дела, и попечение его – о том, чтобы отделать его в совершенстве.

Так и горшечник, который сидит над своим делом и ногами своими вертит колесо,

который постоянно в заботе о деле своем и у которого исчислена вся работа его:

рукою своею он дает форму глине, а ногами умягчает ее жесткость;

он устремляет сердце к тому, чтобы хорошо окончить сосуд, и забота его – о том, чтоб очистить печь.

Все они надеются на свои руки, и каждый умудряется в своем деле;

без них ни город не построится, ни жители не населятся и не будут жить в нем;

и однако ж они в собрание не приглашаются, на судейском седалище не сидят и не рассуждают о судебных постановлениях, не произносят оправдания и осуждения и не занимаются притчами;

но поддерживают быт житейский, и молитва их – об успехе художества их.

Грузинский

Языки

იმდენი პატივი მიაგე მკურნალს, რამდენადაც გჭირდება იგი, რადგან უფალმა შექმნა იგი.

რადგან მკურნალობა უზენაესისგან არის და ნიჭიც მეუფისგან ეძლევა მას.

ცოდნა მკურნალს თავს აუმაღლებს და დიდებულთა წინაშე მოუხვეჭს პატივს.

უფალმა მიწისგან შექმნა წამლები და გონიერი კაცი არ უგულებელყოფს მათ.

განა ხისგან არ დატკბა წყალი, რათა საცნაური გამხდარიყო მისი ძალა?

მანვე მისცა ადამიანებს ცოდნა, რათა ედიდებინათ იგი მის საკვირველ საქმეთა გამო.

მათი წყალობით მკურნალობს და უამებს ტკივილებს, წამლის მკეთებელი მათგან ნარევს ამზადებს.

და არ დასრულდება მისი საქმიანობა; მისგანაა მშვიდობა დედამიწის ზურგზე.

შვილო, შენს სნეულებას ნუ მიუყრუებ, არამედ შეევედრე უფალს და განგკურნავს.

განაგდე ცთუნება და გაისწორე ხელი და გული განიწმინდე ყოველგვარი ცოდვისგან.

მიუძღვენი კეთილსურნელება და გამტკიცული ფქვილის სამახსოვრო წილი, და შესწირე მსხვერპლი, როგორც შეგიძლია.

მიეცი ადგილი მკურნალს, რადგან უფალმა შექმნა და ნუ მოიშორებ, რადგან გჭირდება იგი.

არის ჟამი, როცა მათ ხელშია წარმატება.

რადგან ისინიც უფალს ევედრებიან, რომ შეეწიოს სნეულთათვის შვების მისაცემად და მათ სასიცოცხლოდ.

ვინც თავისი შემოქმედის წინაშე სცოდავს, დაე, ის ჩავარდეს მკურნალის ხელში.

შვილო, მკვდარს ცრემლები დაადინე და მძიმე სატანჯველში ჩავარდნილივით ატირდი, შემოსე გვამი, როგორც ეკადრება და ნუ დასტოვებ დაუმარხავს.

მწარე იყოს დატირება და მხურვალე - გოდება; და იგლოვე, როგორც ეკადრება, ერთი ან ორი დღე, რომ არ დაგძრახონ, და გაიქარვე დარდი.

რადგან დარდი სიკვდილსაც იწვევს და გულის მწუხარება ძალის დამშრეტია.

უბედურებას თან მწუხარებაც ახლავს და ღატაკის ცხოვრება გულის დარდია.

ნუ მიეცემი სევდას გულით და განიშორე იგი აღსასრულის გამხსენებელმა.

არ დაივიწყო ეს, რადგან დაბრუნება შეუძლებელია, ვეღარც მას არგებ და თავსაც დაიტანჯავ.

გახსოვდეს ჩემი ხვედრი, რადგან იგი შენიცაა; გუშინ ჩემი იყო, დღეს კი შენია.

მკვდრის გასვენებასთან ერთად მისი ხსოვნაც მოასვენე და მის გამო მწუხარება გადაგეყრება, როცა სული ამოხდება.

წიგნიერი სიბრძნის შეძენას მოცალეობის ხელსაყრელი ჟამი სჭირდება და მხოლოდ საქმისაგან თავისუფალი გახდება ბრძენი.

როგორ გახდება ბრძენი გუთნის დამჭერი, ტყავის შოლტით მოამაყე, ხარების გამრეკი და ამგვარ საქმეებში გართული, რომელსაც მხოლოდ მოზვრები აკერია პირზე?

მისი საფიქრალი კვლების გაყვანაა და მისი საზრუნავი ხბორების საკვებია.

ასევეა ყველა ხურო და ხუროთმოძღვარი, რომელიც ღამეს დღესავით ატარებს; ბეჭედთა ჩუქურთმების მჭრელნი ბეჯითად იღვწიან მრავალფერი სახის შესაქმნელად,

მათი საფიქრალი გამოსახულების დამსგავსებაა და ცდილობენ, დროზე დაასრულონ საქმე.

ასევეა მჭედელიც, გრდემლთან მჯდომარე და რკინის ნაკეთობაზე ჩაფიქრებული; მის სხეულს აძაბუნებს ცეცხლის კვამლი და ნიადაგ ებრძვის ქურის მხურვალებას;

უროს ხმა უხშობს მას ყურთასმენას, თვალები ჭურჭლის ყალიბისკენ უჭირავს,

მისი საფიქრალი ნაკეთობის დასრულებაა და ცდილობს სრულყოფილად შეამკოს იგი.

ასევეა მექოთნეც, რომელიც თავის საქმეს უზის და ფეხებით ბორბალს ატრიალებს,

მუდამ თავის საქმეზე ზრუნავს და მთელი თავისი ნაწარმი აღრიცხული აქვს.

ხელით სახეს აძლევს თიხას, ხოლო ფეხებით მის სიმაგრეს არბილებს;

ფიქრად აქვს, გაასრულოს მოჭიქვა და, ბოლოს, მისი საზრუნავი ღუმელის გასუფთავებაა.

ყოველ მათგანს თავისი ხელების იმედი აქვს და თითოეული ბრძენია თავის საქმეში.

მათ გარეშე ვერ აშენდება ქალაქი, და არც ხალხი არ დასახლდება და არ იცხოვრებს იქ.

მაგრამ მათ არ უხმობენ სახალხო საბჭოზე და არც კრებაზე იწვევენ; არც მსაჯულის სავარძელში სხედან და არც მსჯავრის გამოტანაზე მსჯელობენ. არც სასჯელს აცხადებენ და არც განაჩენს, და არც იგავებს იგონებენ,

მაგრამ წუთისოფლის საფუძველს ამყარებენ და თავიანთი ხელოვნების წარმატებაზე ლოცულობენ.