Не домогайся сделаться судьею, чтобы не оказаться тебе бессильным сокрушить неправду, чтобы не убояться когда-либо лица сильного и не положить тени на правоту твою.

Не греши против городского общества, и не роняй себя пред народом.

Не прилагай греха ко греху, ибо и за один не останешься ненаказанным.

Не говори: «Он призрит на множество даров моих, и, когда я принесу их Богу Вышнему, Он примет».

Не малодушествуй в молитве твоей и не пренебрегай подавать милостыню.

Не насмехайся над человеком, находящимся в горести души его; ибо есть Смиряющий и Возвышающий.

Не выдумывай лжи на брата твоего, и не делай того же против друга.

Не желай говорить какую бы то ни было ложь; ибо повторение ее не послужит ко благу.

Пред собранием старших не многословь, и не повторяй слова в прошении твоем.

Не отвращайся от трудной работы и от земледелия, которое учреждено от Вышнего.

Не прилагайся ко множеству грешников.

Глубоко смири душу твою.

Помни, что гнев не замедлит,

что наказание нечестивому – огонь и червь.

Не меняй друга на сокровище, и брата однокровного – на золото Офирское.

Не оставляй умной и доброй жены, ибо достоинство ее драгоценнее золота.

Не обижай раба, трудящегося усердно, ни наемника, преданного тебе душею.

Разумного раба да любит душа твоя, и не откажи ему в свободе.

Есть у тебя скот? наблюдай за ним, и если он полезен тебе, пусть остается у тебя.

Есть у тебя сыновья? учи их и с юности нагибай шею их.

Есть у тебя дочери? имей попечение о теле их и не показывай им веселого лица твоего.

Выдай дочь в замужество, и сделаешь великое дело, и подари ее мужу разумному.

Есть у тебя жена по душе? не отгоняй ее.

Всем сердцем почитай отца твоего и не забывай родильных болезней матери твоей.

Помни, что ты рожден от них: и что можешь ты воздать им, как они тебе?

Всею душею твоею благоговей пред Господом и уважай священников Его.

Всею силою люби Творца твоего, и не оставляй служителей Его.

Бойся Господа, и почитай священника, и давай ему часть, как заповедано тебе:

начатки, и за грех, и даяние плеч, и жертву освящения, и начатки святых.

И к бедному простирай руку твою, дабы благословение твое было совершенно.

Милость даяния да будет ко всякому живущему, но и умершего не лишай милости.

Не устраняйся от плачущих, и с сетующими сетуй.

Не ленись посещать больного, ибо за это ты будешь возлюблен.

Во всех делах твоих помни о конце твоем, и вовек не согрешишь.

Грузинский

ნუ ჩაიდენ ბოროტებას და არც შენ გეწევა ბოროტი.

განუდექი უსამართლოს და ისიც მიიქცევა შენგან.

შვილო, ნუ თესავ უსამართლობის კვლებში და არ მოიმკი მას შვიდწილად.

ნუ ითხოვ უფლისაგან ხელმწიფებას და ნურც მეფისაგან საპატიო ადგილს.

თავს ნუ იმართლებ უფლის წინაშე და წინაშე მეფისა ნუ ბრძენობ.

ნუ ცდილობ, მსაჯული გახდე, ვინძლო არ გამოჩნდეს შენი უძლურება უსამართლობის მოსპობაში, რომ მიკერძოება არ გამოიჩინო ძლიერის მიმართ და შენს სიწრფელეს ჩრდილი არ დაადგეს.

ნუ სცოდავ მოქალაქეთა წინაშე და ბრბოში თავს ნუ დაიმცირებ.

ორჯერ ნუ ჩაიდენ ცოდვას, რადგან ერთის გამოც ვერ გადარჩები დაუსჯელი.

ნუ იტყვი, მოხედავს იგი ჩემი ძღვენის სიმრავლეს და, როცა მაღალ ღმერთს მივართმევ, შეიწირავსო.

სულმოკლე ნუ იქნები შენი ვედრებისას და მოწყალების გაცემას ნუ უგულებელყოფ.

ნუ დასცინი კაცს, სულგამწარებულს, რადგან არსებობს ის - დამამდაბლებელი და აღმაზევებელი.

ნუ თესავ ტყუილს შენს ძმაზე და ნურც მეგობარს მოექცევი ასე.

ნურასოდეს შეთხზავ სიცრუეს, რადგან მისი გახშირება სიკეთეს არ მოგიტანს.

ნუ მრავალსიტყვაობ მოხუცთა საკრებულოში და ნუ გაიმეორებ სიტყვას ვედრების დროს.

ნუ შეიძულებ მძიმე სამუშაოს და მიწისმუშაკობას, რომელიც უზენაესისგან არის დაწესებული.

თავს ნუ ჩაირიცხავ ცოდვილთა კრებულში;

გახსოვდეს, რისხვა არ დააყოვნებს.

ძლიერად მოთრგუნე შენი სული,

რადგან ცეცხლი და მატლია ურჯულოთა სასჯელი.

ნუ გაცვლი მეგობარს ფულზე, ნურც ღვიძლ ძმას - ოფირის ოქროზე.

ნუ მიატოვებ ცოლს, ჭკვიანს და კეთილს, რადგან მისი მადლი ოქროზე მეტია.

ბოროტს ნუ უყოფ მსახურს, ბეჯითად მშრომელს, ნურც მოჯამაგირეს, შენთვის თავდადებულს.

გონიერი მსახური შეიყვაროს შენმა სულმა და ნუ დაუჭერ მას თავისუფლებას.

გყავს საქონელი? მიხედე მას; თუ გჭირდება, შენთვის დაიტოვე.

გყავს შვილები? ასწავლე მათ და ყრმობიდანვე მოახრევინე ქედი.

გყავს ასულნი? იზრუნე მათ სხეულზე და მათ წინაშე პირმხიარული ნუ იქნები.

ასული გაათხოვე და დიდ საქმეს აღასრულებ; გონიერ კაცს მიეცი იგი.

გყავს ცოლი სასურველი? ნუ გაუშვებ მას და საძულველს ნუ მიენდობი.

მთელი გულით განადიდე მამაშენი და ნუ დაივიწყებ დედაშენის ტკივილებს.

გახსოვდეს, რომ მათგან დაიბადე; რას მისცემ მათ ამის სანაცვლოდ?

მთელი სულით გწამდეს უფალი და პატივი მიაგე მის მღვდლებს.

მთელი ძალით შეიყვარე შემქმნელი შენი და მის მსახურებს ნუ მიატოვებ.

გეშინოდეს უფლისა და პატივი მიაგე მღვდელს, მიეცი მათ თავისი წილი, როგორც გებრძანა:

ნათავარნი, ცოდვის გამოსასყიდი, ბეჭთა ძღვენი, განწმედის შესაწირავი და წმიდათა ნათავარი.

გლახაკს გაუწოდე ხელი, რათა აღსრულდეს შენი კურთხევა.

მისაცემლის მადლი მიაგე ყოველ ცოცხალს, მაგრამ წყალობას მკვდარსაც ნუ მოაკლებ.

ნუ დააკლდები მტირალთ და მგლოვიარეებთან ერთად იგლოვე.

ნუ დააყოვნებ სნეულის მონახულებას, რომ შეგიყვარონ ამგვარი საქმისთვის.

ყველა საქმეში შენი აღსასრული გაიხსენე და არასოდეს ჩაიდენ ცოდვას.

Греческий [Greek (Koine)]

Языки

μὴ ποίει κακά καὶ οὐ μή σε καταλάβῃ κακόν

ἀπόστηθι ἀπὸ ἀδίκου καὶ ἐκκλινεῖ ἀπὸ σοῦ

υἱέ μὴ σπεῖρε ἐπ᾿ αὔλακας ἀδικίας καὶ οὐ μὴ θερίσῃς αὐτὰ ἑπταπλασίως

μὴ ζήτει παρὰ κυρίου ἡγεμονίαν μηδὲ παρὰ βασιλέως καθέδραν δόξης

μὴ δικαιοῦ ἔναντι κυρίου καὶ παρὰ βασιλεῖ μὴ σοφίζου

μὴ ζήτει γενέσθαι κριτής μὴ οὐκ ἰσχύσεις ἐξᾶραι ἀδικίας μήποτε εὐλαβηθῇς ἀπὸ προσώπου δυνάστου καὶ θήσεις σκάνδαλον ἐν εὐθύτητί σου

μὴ ἁμάρτανε εἰς πλῆθος πόλεως καὶ μὴ καταβάλῃς σεαυτὸν ἐν ὄχλῳ

μὴ καταδεσμεύσῃς δὶς ἁμαρτίαν ἐν γὰρ τῇ μιᾷ οὐκ ἀθῷος ἔσῃ

μὴ εἴπῃς τῷ πλήθει τῶν δώρων μου ἐπόψσεται καὶ ἐν τῷ προσενέγκαι με θεῷ ὑψίστῳ προσδέξεται

μὴ ὀλιγοψυχήσῃς ἐν τῇ προσευχῇ σου καὶ ἐλεημοσύνην ποιῆσαι μὴ παρίδῃς

μὴ καταγέλα ἄνθρωπον ὄντα ἐν πικρίᾳ ψυχῆς αὐτοῦ ἔστιν γὰρ ὁ ταπεινῶν καὶ ἀνυψῶν

μὴ ἀροτρία ψεῦδος ἐπ᾿ ἀδελφῷ σου μηδὲ φίλῳ τὸ ὅμοιον ποίει

μὴ θέλε ψεύδεσθαι πᾶν ψεῦδος ὁ γὰρ ἐνδελεχισμὸς αὐτοῦ οὐκ εἰς ἀγαθόν

μὴ ἀδολέσχει ἐν πλήθει πρεσβυτέρων καὶ μὴ δευτερώσῃς λόγον ἐν προσευχῇ σου

μὴ μισήσῃς ἐπίπονον ἐργασίαν καὶ γεωργίαν ὑπὸ ὑψίστου ἐκτισμένην

μὴ προσλογίζου σεαυτὸν ἐν πλήθει ἁμαρτωλῶν^–

^–μνήσθητι ὅτι ὀργὴ οὐ χρονιεῖ

¹⁷ταπείνωσον σφόδρα τὴν ψυχήν σου^–

^–ὅτι ἐκδίκησις ἀσεβοῦς πῦρ καὶ σκώληξ

¹⁸μὴ ἀλλάξῃς φίλον ἕνεκεν διαφόρου μηδὲ ἀδελφὸν γνήσιον ἐν χρυσίῳ Σουφιρ

¹⁹μὴ ἀστόχει γυναικὸς σοφῆς καὶ ἀγαθῆς ἡ γὰρ χάρις αὐτῆς ὑπὲρ τὸ χρυσίον

²⁰μὴ κακώσῃς οἰκέτην ἐργαζόμενον ἐν ἀληθείᾳ μηδὲ μίσθιον διδόντα τὴν ψυχὴν αὐτοῦ

²¹οἰκέτην συνετὸν ἀγαπάτω σου ἡ ψυχή μὴ στερήσῃς αὐτὸν ἐλευθερίας

²²κτήνη σοί ἐστιν ἐπισκέπτου αὐτά καὶ εἰ ἔστιν σοι χρήσιμα ἐμμενέτω σοι

²³τέκνα σοί ἐστιν παίδευσον αὐτὰ καὶ κάμψον ἐκ νεότητος τὸν τράχηλον αὐτῶν

²⁴θυγατέρες σοί εἰσιν πρόσεχε τῷ σώματι αὐτῶν καὶ μὴ ἱλαρώσῃς πρὸς αὐτὰς τὸ πρόσωπόν σου

²⁵ἔκδου θυγατέρα καὶ ἔσῃ τετελεκὼς ἔργον μέγα καὶ ἀνδρὶ συνετῷ δώρησαι αὐτήν

²⁶γυνή σοί ἐστιν κατὰ ψυχήν μὴ ἐκβάλῃς αὐτήν καὶ μισουμένῃ μὴ ἐμπιστεύσῃς σεαυτόν

²⁷ἐν ὅλῃ καρδίᾳ σου δόξασον τὸν πατέρα σου καὶ μητρὸς ὠδῖνας μὴ ἐπιλάθῃ

²⁸μνήσθητι ὅτι δι᾿ αὐτῶν ἐγεννήθης καὶ τί ἀνταποδώσεις αὐτοῖς καθὼς αὐτοὶ σοί

²⁹ἐν ὅλῃ ψυχῇ σου εὐλαβοῦ τὸν κύριον καὶ τοὺς ἱερεῖς αὐτοῦ θαύμαζε

³⁰ἐν ὅλῃ δυνάμει ἀγάπησον τὸν ποιήσαντά σε καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ μὴ ἐγκαταλίπῃς

³¹φοβοῦ τὸν κύριον καὶ δόξασον ἱερέα καὶ δὸς τὴν μερίδα αὐτῷ καθὼς ἐντέταλταί σοι^–

^–ἀπαρχὴν καὶ περὶ πλημμελείας καὶ δόσιν βραχιόνων καὶ θυσίαν ἁγιασμοῦ καὶ ἀπαρχὴν ἁγίων

³²καὶ πτωχῷ ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου ἵνα τελειωθῇ ἡ εὐλογία σου

³³χάρις δόματος ἔναντι παντὸς ζῶντος καὶ ἐπὶ νεκρῷ μὴ ἀποκωλύσῃς χάριν

³⁴μὴ ὑστέρει ἀπὸ κλαιόντων καὶ μετὰ πενθούντων πένθησον

³⁵μὴ ὄκνει ἐπισκέπτεσθαι ἄρρωστον ἄνθρωπον ἐκ γὰρ τῶν τοιούτων ἀγαπηθήσῃ

³⁶ἐν πᾶσι τοῖς λόγοις σου μιμνῄσκου τὰ ἔσχατά σου καὶ εἰς τὸν αἰῶνα οὐχ ἁμαρτήσεις