Не домогайся сделаться судьею, чтобы не оказаться тебе бессильным сокрушить неправду, чтобы не убояться когда-либо лица сильного и не положить тени на правоту твою.

Не греши против городского общества, и не роняй себя пред народом.

Не прилагай греха ко греху, ибо и за один не останешься ненаказанным.

Не говори: «Он призрит на множество даров моих, и, когда я принесу их Богу Вышнему, Он примет».

Не малодушествуй в молитве твоей и не пренебрегай подавать милостыню.

Не насмехайся над человеком, находящимся в горести души его; ибо есть Смиряющий и Возвышающий.

Не выдумывай лжи на брата твоего, и не делай того же против друга.

Не желай говорить какую бы то ни было ложь; ибо повторение ее не послужит ко благу.

Пред собранием старших не многословь, и не повторяй слова в прошении твоем.

Не отвращайся от трудной работы и от земледелия, которое учреждено от Вышнего.

Не прилагайся ко множеству грешников.

Глубоко смири душу твою.

Помни, что гнев не замедлит,

что наказание нечестивому – огонь и червь.

Не меняй друга на сокровище, и брата однокровного – на золото Офирское.

Не оставляй умной и доброй жены, ибо достоинство ее драгоценнее золота.

Не обижай раба, трудящегося усердно, ни наемника, преданного тебе душею.

Разумного раба да любит душа твоя, и не откажи ему в свободе.

Есть у тебя скот? наблюдай за ним, и если он полезен тебе, пусть остается у тебя.

Есть у тебя сыновья? учи их и с юности нагибай шею их.

Есть у тебя дочери? имей попечение о теле их и не показывай им веселого лица твоего.

Выдай дочь в замужество, и сделаешь великое дело, и подари ее мужу разумному.

Есть у тебя жена по душе? не отгоняй ее.

Всем сердцем почитай отца твоего и не забывай родильных болезней матери твоей.

Помни, что ты рожден от них: и что можешь ты воздать им, как они тебе?

Всею душею твоею благоговей пред Господом и уважай священников Его.

Всею силою люби Творца твоего, и не оставляй служителей Его.

Бойся Господа, и почитай священника, и давай ему часть, как заповедано тебе:

начатки, и за грех, и даяние плеч, и жертву освящения, и начатки святых.

И к бедному простирай руку твою, дабы благословение твое было совершенно.

Милость даяния да будет ко всякому живущему, но и умершего не лишай милости.

Не устраняйся от плачущих, и с сетующими сетуй.

Не ленись посещать больного, ибо за это ты будешь возлюблен.

Во всех делах твоих помни о конце твоем, и вовек не согрешишь.

Кто любит своего сына, тот пусть чаще наказывает его, чтобы впоследствии утешаться им.

Кто наставляет своего сына, тот будет иметь помощь от него и среди знакомых будет хвалиться им.

Кто учит своего сына, тот возбуждает зависть во враге, а пред друзьями будет радоваться о нем.

Умер отец его – и как будто не умирал, ибо оставил по себе подобного себе;

при жизни своей он смотрел на него и утешался, и при смерти своей не опечалился;

для врагов он оставил в нем мстителя, а для друзей – воздающего благодарность.

Поблажающий сыну будет перевязывать раны его, и при всяком крике его будет тревожиться сердце его.

Необъезженный конь бывает упрям, а сын, оставленный на свою волю, делается дерзким.

Лелей дитя, и оно устрашит тебя; играй с ним, и оно опечалит тебя.

Не смейся с ним, чтобы не горевать с ним и после не скрежетать зубами своими.

Не давай ему воли в юности и не потворствуй неразумию его.

Нагибай выю его в юности и сокрушай рёбра его, доколе оно молодо, дабы, сделавшись упорным, оно не вышло из повиновения тебе.

Учи сына твоего и трудись над ним, чтобы не иметь тебе огорчения от непристойных поступков его.

Лучше бедняк здоровый и крепкий силами, нежели богач с изможденным телом;

здоровье и благосостояние тела дороже всякого золота, и крепкое тело лучше несметного богатства;

нет богатства лучше телесного здоровья, и нет радости выше радости сердечной;

лучше смерть, нежели горестная жизнь или постоянно продолжающаяся болезнь.

Сласти, поднесенные к сомкнутым устам, то же, что снеди, поставленные на могиле.

Какая польза идолу от жертвы? он ни есть, ни обонять не может:

так преследуемый от Господа,

смотря глазами и стеная, подобен евнуху, который обнимает девицу и вздыхает.

Не предавайся печали душею твоею и не мучь себя своею мнительностью;

веселье сердца – жизнь человека, и радость мужа – долгоденствие;

люби душу твою и утешай сердце твое и удаляй от себя печаль,

ибо печаль многих убила, а пользы в ней нет.

Ревность и гнев сокращают дни, а забота – прежде времени приводит старость.

Открытое и доброе сердце заботится и о снедях своих.

Грузинский

Языки

ნუ ჩაიდენ ბოროტებას და არც შენ გეწევა ბოროტი.

განუდექი უსამართლოს და ისიც მიიქცევა შენგან.

შვილო, ნუ თესავ უსამართლობის კვლებში და არ მოიმკი მას შვიდწილად.

ნუ ითხოვ უფლისაგან ხელმწიფებას და ნურც მეფისაგან საპატიო ადგილს.

თავს ნუ იმართლებ უფლის წინაშე და წინაშე მეფისა ნუ ბრძენობ.

ნუ ცდილობ, მსაჯული გახდე, ვინძლო არ გამოჩნდეს შენი უძლურება უსამართლობის მოსპობაში, რომ მიკერძოება არ გამოიჩინო ძლიერის მიმართ და შენს სიწრფელეს ჩრდილი არ დაადგეს.

ნუ სცოდავ მოქალაქეთა წინაშე და ბრბოში თავს ნუ დაიმცირებ.

ორჯერ ნუ ჩაიდენ ცოდვას, რადგან ერთის გამოც ვერ გადარჩები დაუსჯელი.

ნუ იტყვი, მოხედავს იგი ჩემი ძღვენის სიმრავლეს და, როცა მაღალ ღმერთს მივართმევ, შეიწირავსო.

სულმოკლე ნუ იქნები შენი ვედრებისას და მოწყალების გაცემას ნუ უგულებელყოფ.

ნუ დასცინი კაცს, სულგამწარებულს, რადგან არსებობს ის - დამამდაბლებელი და აღმაზევებელი.

ნუ თესავ ტყუილს შენს ძმაზე და ნურც მეგობარს მოექცევი ასე.

ნურასოდეს შეთხზავ სიცრუეს, რადგან მისი გახშირება სიკეთეს არ მოგიტანს.

ნუ მრავალსიტყვაობ მოხუცთა საკრებულოში და ნუ გაიმეორებ სიტყვას ვედრების დროს.

ნუ შეიძულებ მძიმე სამუშაოს და მიწისმუშაკობას, რომელიც უზენაესისგან არის დაწესებული.

თავს ნუ ჩაირიცხავ ცოდვილთა კრებულში;

გახსოვდეს, რისხვა არ დააყოვნებს.

ძლიერად მოთრგუნე შენი სული,

რადგან ცეცხლი და მატლია ურჯულოთა სასჯელი.

ნუ გაცვლი მეგობარს ფულზე, ნურც ღვიძლ ძმას - ოფირის ოქროზე.

ნუ მიატოვებ ცოლს, ჭკვიანს და კეთილს, რადგან მისი მადლი ოქროზე მეტია.

ბოროტს ნუ უყოფ მსახურს, ბეჯითად მშრომელს, ნურც მოჯამაგირეს, შენთვის თავდადებულს.

გონიერი მსახური შეიყვაროს შენმა სულმა და ნუ დაუჭერ მას თავისუფლებას.

გყავს საქონელი? მიხედე მას; თუ გჭირდება, შენთვის დაიტოვე.

გყავს შვილები? ასწავლე მათ და ყრმობიდანვე მოახრევინე ქედი.

გყავს ასულნი? იზრუნე მათ სხეულზე და მათ წინაშე პირმხიარული ნუ იქნები.

ასული გაათხოვე და დიდ საქმეს აღასრულებ; გონიერ კაცს მიეცი იგი.

გყავს ცოლი სასურველი? ნუ გაუშვებ მას და საძულველს ნუ მიენდობი.

მთელი გულით განადიდე მამაშენი და ნუ დაივიწყებ დედაშენის ტკივილებს.

გახსოვდეს, რომ მათგან დაიბადე; რას მისცემ მათ ამის სანაცვლოდ?

მთელი სულით გწამდეს უფალი და პატივი მიაგე მის მღვდლებს.

მთელი ძალით შეიყვარე შემქმნელი შენი და მის მსახურებს ნუ მიატოვებ.

გეშინოდეს უფლისა და პატივი მიაგე მღვდელს, მიეცი მათ თავისი წილი, როგორც გებრძანა:

ნათავარნი, ცოდვის გამოსასყიდი, ბეჭთა ძღვენი, განწმედის შესაწირავი და წმიდათა ნათავარი.

გლახაკს გაუწოდე ხელი, რათა აღსრულდეს შენი კურთხევა.

მისაცემლის მადლი მიაგე ყოველ ცოცხალს, მაგრამ წყალობას მკვდარსაც ნუ მოაკლებ.

ნუ დააკლდები მტირალთ და მგლოვიარეებთან ერთად იგლოვე.

ნუ დააყოვნებ სნეულის მონახულებას, რომ შეგიყვარონ ამგვარი საქმისთვის.

ყველა საქმეში შენი აღსასრული გაიხსენე და არასოდეს ჩაიდენ ცოდვას.

ვისაც თავისი შვილი უყვარს, გაწკეპლვას მოუხშირებს, რათა საბოლოოდ მისით გაიხაროს.

შვილის გამწვრთნელი შეწევნას მიიღებს მისგან და ნაცნობთა შორის თავს მოიწონებს.

შვილის გამწვრთნელი მტერში შურს აღძრავს, მეგობრებში კი მისით გაიხარებს.

აღესრულა მამამისი და, თითქოს არც მომკვდარა, რადგან დატოვა თავისი მსგავსი.

ვიდრე ცოცხალი იყო, შესცქეროდა მას და ხარობდა და არც სიკვდილის ჟამს იყო მწუხარე.

რადგან მტრების შურისმგებელი დატოვა, მეგობრებისთვის კი - მადლის გადამხდელი.

შვილის გამანებივრებელი ჭრილობებს შეუხვევს შვილს და მის ყოველ წამოყვირებაზე შეუქანდება გული.

გაუხედნელი ცხენი ჯიუტად იქცევა, თავის ნებაზე მიშვებული შვილი კი თავხედურად იქცევა.

გაანებივრე შვილი და შეგაშინებს, ეთამაშე და დაგამწუხრებს.

ნუ გაიცინებ მასთან, ვაითუ მასთან ერთად იდარდო და ბოლოს კბილები აღრჭიალო.

ნებაზე ნუ მიუშვებ სიჭაბუკეში.

და გვერდები დაუჟეჟე, ვიდრე ნორჩია, რომ არასოდეს გაჯიუტდეს და შენს მორჩილებაზე ხელი არ აიღოს.

გაწვრთენი შვილი და იშრომე მასზე, რომ მისი უხამსი საქციელი თავშისაცემი არ გაგიხდეს.

ჯანმრთელი და ძალ-ღონით ძლიერი ღატაკი სჯობს სხეულით დაძაბუნებულ მდიდარს.

სიმრთელე და სიძლიერე ყველა ოქროს სჯობს და ჯანსაღი სხეული - განუზომელ სიმდიდრეს.

სიმდიდრე როდია უკეთესი ჯანმრთელ სხეულზე და არ არსებობს უფრო დიდი სიხარული, ვიდრე გულის სიხარულია.

გამწარებულ სიცოცხლეს სიკვდილი სჯობს და ხანგრძლივ სნეულებას - საუკუნო განსვენება.

მოკუმულ პირთან დაღვრილი სიტკბო იგივეა, რაც საფლავზე დაწყობილი სანოვაგე.

რა სარგებლობას მოუტანს კერპს მსხვერპლი? ვერ შეჭამს და ვერც დაყნოსავს;

ასეა უფლისგან განდევნილიც.

თვალებით უყურებს და კვნესის, როგორც საჭურისი, ქალწულს რომ ეხვევა და კვნესის.

ნუ მიეცემი მწუხარებას და თავს ნუ გაიწამებ ნებაყოფლობით.

გულის სიხარული ადამიანის სიცოცხლეა და კაცის მხიარულება - დღეგრძელობა მისი.

დაიამე სული და გულით გამხნევდი და დარდი განიშორე,

რადგან დარდს მრავალი დაუღუპავს და უსარგებლოა იგი.

შური და სიშმაგე დღეებს ამოკლებს, ზრუნვას კი ნაადრევად მოაქვს სიბერე.

ნათელი გული და სიკეთე თავის საზრდელზე თავად იზრუნებს.