Съ я́ростивымъ не свари́ся и не иди́ съ ни́мъ сквозѣ́ пусты́ню: предъ очи́ма бо его́ кро́вь я́ко ничто́же е́сть, и идѣ́же нѣ́сть по́мощи, та́мо низложи́тъ тя́.

Съ бу́имъ совѣ́та не твори́: не возмо́жетъ бо сло́ва удержа́ти.

Предъ чужи́мъ не твори́ та́йнаго: не вѣ́си бо, что́ роди́тъ ти́.

Вся́кому человѣ́ку не явля́й се́рдца твоего́, да не возда́стъ ти́ благода́ти ло́жныя.

Синодальный

Не ссорься с человеком сильным, чтобы когда-нибудь не впасть в его руки.

Не заводи тяжбы с человеком богатым, чтобы он не имел перевеса над тобою;

ибо золото многих погубило, и склоняло сердца царей.

Не спорь с человеком, дерзким на язык, и не подкладывай дров на огонь его.

Не шути с невеждою, чтобы не подверглись бесчестию твои предки.

Не укоряй человека, обращающегося от греха: помни, что все мы находимся под эпитимиями.

Не пренебрегай человека в старости его, ибо и мы стареем.

Не радуйся смерти человека, хотя бы он был самый враждебный тебе: помни, что все мы умрем.

Не пренебрегай повестью мудрых и упражняйся в притчах их;

ибо от них научишься ве́дению и – как служить сильным.

Не удаляйся от повести старцев, ибо и они научились от отцов своих,

и ты научишься от них рассудительности и – какой в случае надобности дать ответ.

Не разжигай углей грешника, чтобы не сгореть от пламени огня его,

и не восставай против наглеца, чтобы он не засел засадою в устах твоих.

Не давай взаймы человеку, который сильнее тебя; а если дашь, то считай себя потерявшим.

Не поручайся сверх силы твоей; а если поручишься, заботься, как обязанный заплатить.

Не судись с судьею, потому что его будут судить по его почету.

С отважным не пускайся в путь, чтобы он не был тебе в тягость; ибо он будет поступать по своему произволу, и ты можешь погибнуть от его безрассудства.

Не заводи ссоры со вспыльчивым и не проходи с ним чрез пустыню; потому что кровь – как ничто в глазах его, и где нет помощи, он поразит тебя.

Не советуйся с глупым, ибо он не может умолчать о деле.

При чужом не делай тайного, ибо не знаешь, что он сделает.

Не открывай всякому человеку твоего сердца, чтобы он дурно не отблагодарил тебя.

Испанский Reina-Valera 1995

В этом переводе выбранная книга отсутствует

Грузинский

Языки

ნუ ებრძვი ძლიერ კაცს, ვაითუ ოდესმე მის ხელში ჩავარდე.

ნუ შეედავები მდიდარ კაცს, ვაითუ დაგძალოს მისმა წონამ,

რადგან ბევრი დაუღუპავს ოქროს და მეფეთა გონება გადაუბრუნებია.

ნუ ებრძვი მოლაყბე კაცს და მის ცეცხლს შეშას ნუ შეუკეთებ.

ნუ გაერთობი უსწავლელთან, რათა არ შეურაცხყო შენი წინაპრები.

ნუ აყვედრი ცოდვისაგან მოქცეულ კაცს; გახსოვდეს, ყველანი წყევლაში ვართ.

ნუ შეურაცხყოფ კაცს მის სიბერეში, რადგან ყველანი დავბერდებით.

ნუ იხარებ მკვდარზე, გახსოვდეს, ყველანი მოვკვდებით.

ნუ უგულებელყოფ ბრძენთა მონათხრობს და მათი იგავების მიხედვით იცხოვრე,

რათა მათგან შეიძინო ცოდნა და დიდებულთა სამსახური ისწავლო.

ნუ უგულებელყოფ მოხუცთა მონათხრობს, რადგან მათაც თავიანთი მამებისგან ისწავლეს;

მათგან ისწავლი განსჯას, და პასუხის გაცემას ჟამის შესაფერისად.

ნუ გააღვივებ ცოდვილის ნაკვერჩხლებს, ვაითუ მისი ცეცხლის ალით დაიწვა.

ნუ აღდგები თავხედის წინააღმდეგ, ვაითუ ჩაუსაფრდეს შენს სიტყვებს.

სესხს ნუ მისცემ შენზე ძლიერ კაცს; თუ მისცემ, დამკარგველი იქნები.

თავს ნუ იდებ, რაც შენს ძალას აღემატება; თუ თავს იდებ, მოიქეცი, როგორც გარდამხდელი.

ნუ უჩივლებ მსაჯულს, რადგან მას მისი პატივისამებრ განსჯიან.

თავზეხელაღებულს ნუ დაემგზავრები, რათა ტვირთად არ აიკიდო, რადგან იგი თავისი ნებისამებრ მოიქცევა და მისი უგუნურება დაგღუპავს.

გულფიცხს ბრძოლას ნუ გაუმართავ და უდაბნოს ნუ გადაივლი მასთან ერთად, რადგან სისხლი მის თვალში არაფერია, და, სადაც შეწევნა არ გექნება, იქ დაგცემს.

სულელთან ნუ ითათბირებ, რადგან ვერ შეძლებს სიტყვის შენახვას.

უცხოს წინაშე დასამალს რასმე ნუ ჩაიდენ, რადგან არ იცი რას მოიმოქმედებს.

ყველა კაცს გულს ნუ გადაუშლი, რადგან სანაცვლოდ მადლს არ მოგაგებს.