4:1
4:2
4:4
4:6
4:9
4:11
4:12
4:13
4:17
4:18
4:19
4:21
Въ де́нь о́нъ воспомяну́ Тови́тъ о сребрѣ́, е́же вдаде́ гаваи́лу въ ра́гахъ миді́йскихъ,
и рече́ въ себѣ́: а́зъ проси́хъ сме́рти, что́ не зову́ тові́и сы́на моего́, да ему́ объявлю́, пре́жде да́же умре́ти ми́?
И призва́въ его́ рече́: ча́до, а́ще умру́, погреби́ мя, и да не презира́еши ма́тере твоея́: чти́ ю́ вся́ дни́ живота́ твоего́ и твори́ е́же уго́дно е́й, и да не опечаля́еши ея́:
помяни́, ча́до, я́ко мно́га бѣ́дствiя ви́дѣ о тебѣ́ во чре́вѣ: егда́ у́мретъ, погреби́ ю́ при мнѣ́ во еди́нѣмъ гро́бѣ:
вся́ дни́, ча́до, Го́спода Бо́га на́шего по́мни, и да не похо́щеши согрѣша́ти и преступа́ти за́повѣди его́: пра́вду твори́ вся́ дни́ живота́ твоего́, и да не хо́диши путе́мъ непра́вды,
зане́ творя́щу ти́ и́стину благопоспѣ́шества бу́дутъ въ дѣ́лѣхъ твои́хъ и всѣ́мъ творя́щымъ пра́вду:
от имѣ́нiй твои́хъ твори́ ми́лостыню, и да не за́зритъ твое́ о́ко, внегда́ твори́ти ти́ ми́лостыню: да не отвраща́еши лица́ твоего́ от вся́каго ни́щаго, и от тебе́ не отврати́тся лице́ Бо́жiе:
я́коже тебѣ́ бу́детъ по мно́жеству, твори́ от ни́хъ ми́лостыню: а́ще ма́ло тебѣ́ бу́детъ, по ма́лому да не бои́шися твори́ти ми́лостыню:
зало́гъ бо до́бръ сокро́вищствуеши тебѣ́ на де́нь ну́жды,
зане́ ми́лостыня от сме́рти избавля́етъ и не оставля́етъ ити́ во тму́:
да́ръ бо до́бръ е́сть ми́лостыня всѣ́мъ творя́щымъ ю́ предъ вы́шнимъ:
внемли́ себѣ́, ча́до, от вся́каго блудодѣя́нiя, и жену́ пе́рвѣе поими́ от сѣ́мене оте́цъ твои́хъ: да не по́ймеши жены́ чужді́я, я́же нѣ́сть от пле́мене отца́ твоего́, зане́ сы́нове проро́ковъ есмы́: Но́е, Авраа́мъ, Исаа́къ, Иа́ковъ отцы́ на́ши от вѣ́ка: помяни́, ча́до, я́ко сі́и вси́ поя́ша жены́ от бра́тiй свои́хъ и благослове́ни бы́ша въ ча́дѣхъ свои́хъ, и сѣ́мя и́хъ наслѣ́дитъ зе́млю:
и ны́нѣ, ча́до, люби́ бра́тiю твою́ и не возноси́ся се́рдцемъ твои́мъ па́че бра́тiй твои́хъ и сыно́въ и дще́рей люді́й твои́хъ, поя́ти тебѣ́ от ни́хъ жену́, зане́ въ горды́ни поги́бель и развраще́нiе мно́го, и въ непотре́бствѣ умале́нiе и убо́жество вели́ко, и́бо непотре́бство ма́ти е́сть гла́да:
мзда́ вся́каго человѣ́ка, и́же а́ще рабо́тати бу́детъ у тебе́, да не преме́длитъ, но отда́ждь ему́ а́бiе: а́ще послу́жиши Бо́гу, возда́стся тебѣ́: внемли́ тебѣ́, ча́до, во всѣ́хъ дѣ́лѣхъ твои́хъ и бу́ди нака́занъ во все́мъ житiи́ твое́мъ,
и е́же ненави́диши, да ни кому́же твори́ши: вина́ въ пiя́нство да не пiе́ши и да не хо́дитъ съ тобо́ю пiя́нство въ пу́ти́ твое́мъ:
от хлѣ́ба твоего́ да́ждь а́лчущему и от одея́нiй твои́хъ наги́мъ: все́, е́же а́ще преизбу́детъ тебѣ́, твори́ ми́лостыню, и да не за́зритъ твое́ о́ко, внегда́ твори́ти ти́ ми́лостыню:
иждива́й хлѣ́бы твоя́ при гро́бѣ пра́ведныхъ, грѣ́шникомъ же да не да́си:
совѣ́та у вся́каго прему́драго и́щи́, и да не небреже́ши о вся́цѣмъ совѣ́тѣ поле́знемъ:
и на вся́кое вре́мя благослови́ Го́спода Бо́га и от него́ проси́, я́ко да путiе́ твои́ пра́ви бу́дутъ, и вся́ стези́ и совѣ́ти твои́ да благоуспѣ́ютъ, зане́ вся́къ язы́къ не имѣ́етъ совѣ́та, но са́мъ Госпо́дь дае́тъ вся́ блага́я, и его́же а́ще восхо́щетъ, смиря́етъ, я́коже хо́щетъ: и ны́нѣ, ча́до, помяни́ за́повѣди моя́, и да не изгла́дятся от се́рдца твоего́:
и ны́нѣ объявля́ю тебѣ́ де́сять тала́нтъ сребра́, я́же вда́хъ гаваи́лу сы́ну гаврі́ину въ ра́гахъ миді́йскихъ:
и не бо́йся, ча́до, я́ко обнища́хомъ: су́ть тебѣ́ мно́га, а́ще убои́шися Бо́га и отсту́пиши от вся́каго грѣха́ и сотвори́ши, е́же уго́дно предъ ни́мъ.
В тот день вспомнил Товит о серебре, которое отдал на сохранение Гаваилу в Рагах Мидийских,
и сказал сам себе: я просил смерти; что же не позову сына моего Товии, чтобы объявить ему об этом, пока я не умер?
И, призвав его, сказал: сын мой! когда я умру, похорони меня и не покидай матери своей; почитай ее во все дни жизни твоей, делай угодное ей и не причиняй ей огорчения.
Помни, сын мой, что она много имела скорбей из-за тебя еще во время чревоношения. Когда она умрет, похорони ее подле меня в одном гробе.
Во все дни помни, сын мой, Господа Бога нашего и не желай грешить и преступать заповеди Его. Во все дни жизни твоей делай правду и не ходи путями беззакония,
ибо, если ты будешь поступать по истине, в делах твоих будет успех, как у всех поступающих по правде.
Из имения твоего подавай милостыню, и да не жалеет глаз твой, когда будешь творить милостыню. Ни от какого нищего не отвращай лица твоего, тогда и от тебя не отвратится лице Божие.
Когда у тебя будет много, твори из того милостыню, и когда у тебя будет мало, не бойся творить милостыню и понемногу;
ты запасешь себе богатое сокровище на день нужды,
ибо милостыня избавляет от смерти и не попускает сойти во тьму.
Милостыня есть богатый дар для всех, кто творит ее пред Всевышним.
Берегись, сын мой, всякого вида распутства. Возьми себе жену из племени отцов твоих, но не бери жены иноземной, которая не из колена отца твоего, ибо мы сыны пророков. Издревле отцы наши – Ной, Авраам, Исаак и Иаков. Помни, сын мой, что все они брали жен из среды братьев своих и были благословенны в детях своих, и потомство их наследует землю.
Итак, сын мой, люби братьев твоих и не превозносись сердцем пред братьями твоими и пред сынами и дочерями народа твоего, чтобы не от них взять тебе жену, потому что от гордости – погибель и великое неустройство, а от непотребства – оскудение и разорение: непотребство есть мать голода.
Плата наемника, который будет работать у тебя, да не переночует у тебя, а отдавай ее тотчас: и тебе воздастся, если будешь служить Богу. Будь осторожен, сын мой, во всех поступках твоих и будь благоразумен во всем поведении твоем.
Что ненавистно тебе самому, того не делай никому. Вина до опьянения не пей, и пьянство да не ходит с тобою в пути твоем.
Давай алчущему от хлеба твоего и нагим от одежд твоих; от всего, в чем у тебя избыток, твори милостыни, и да не жалеет глаз твой, когда будешь творить милостыню.
Раздавай хлебы твои при гробе праведных, но не давай грешникам.
У всякого благоразумного проси совета, и не пренебрегай советом полезным.
Благословляй Господа Бога во всякое время и проси у Него, чтобы пути твои были правы и все дела и намерения твои благоуспешны, ибо ни один народ не властен в успехе начинаний, но Сам Господь ниспосылает все благое и, кого хочет, уничижает по Своей воле. Помни же, сын мой, заповеди мои, и да не изгладятся они из сердца твоего!
Теперь я открою тебе, что я отдал десять талантов серебра на сохранение Гаваилу, сыну Гавриеву, в Рагах Мидийских.
Не бойся, сын мой, что мы обнищали: у тебя много, если ты будешь бояться Господа и, удаляясь от всякого греха, делать угодное пред Ним.
Испанский Reina-Valera 1995
В этом переводе выбранная книга отсутствует
An eben diesem Tag erinnerte sich Tobit an das Silber, das er einst in der Stadt Rages in Medien bei Gabaël hinterlegt hatte.
Da sagte er zu sich selbst: »Ich habe um meinen Tod gebetet; warum rufe ich nicht meinen Sohn Tobias und erzähle ihm von dem Silber, bevor ich sterbe?«
Er rief Tobias, und als dieser kam, sagte er zu ihm:
»Wenn ich gestorben bin, dann begrabe mich der Ordnung gemäß.
Ehre deine Mutter und lass sie nicht im Stich, solange sie lebt. Handle immer so, dass sie damit einverstanden sein kann, und tu nie etwas, das sie betrübt.
Denk daran, wie viel sie deinetwegen ausgestanden hat, als sie dich in ihrem Schoß trug; und wenn sie stirbt, dann bestatte sie im gleichen Grab an meiner Seite.
Vergiss niemals in deinem ganzen Leben den Herrn! Sieh zu, dass du nicht seine Gebote verletzt und vor ihm schuldig wirst. Tu dein Leben lang gute Werke und geh nicht auf krummen Wegen.
Denn Menschen, die rechtschaffen leben, haben Erfolg bei allem, was sie tun.
Unterstütze aus deinen Mitteln die Armen, die nach Gottes Geboten leben, und schau nicht verdrießlich drein, wenn du ihnen etwas gibst. Siehst du einen Menschen in Not, so wende dich nicht ab; dann wird auch Gott sich nicht von dir abwenden.
Tu, was in deinen Kräften steht; gib reichlich, wenn du viel hast, und wenn du wenig hast, dann gib von dem wenigen und mach dir keine Sorgen dabei.
Damit sammelst du dir einen kostbaren Schatz für die Zeit der Not.
Denn Freigebigkeit gegenüber Armen rettet vor einem frühen Tod und bewahrt davor, ins ewige Dunkel gehen zu müssen.
Wer den Armen hilft, bringt Gott, dem Höchsten, eine Opfergabe, die ihm Freude macht.
Mein Sohn, hüte dich davor, eine Ehe einzugehen, die gegen Gottes Gesetz verstößt. Vor allem sieh zu, dass du eine Frau aus deinem eigenen Volk heiratest. Nimm keine Fremde, die nicht von unseren Vorfahren abstammt; denn wir sind Nachkommen von Propheten.
Denk an unsere Vorfahren von Urzeiten an, an Noach, Abraham, Isaak und Jakob! Sie alle haben Frauen aus ihrer nächsten Verwandtschaft geheiratet und sind mit wohlgeratenen Kindern gesegnet worden. Und ihren Nachkommen hat Gott zugesagt, dass sie das Land in Besitz nehmen werden.
Deshalb liebe deine Brüder, die Israeliten, und fühle dich nicht erhaben über deine Landsleute, die Söhne und Töchter deines Volkes. Sei nicht zu stolz, dir unter ihnen eine Frau zu suchen. Stolz stürzt in Unruhe und Verderben, ebenso wie Liederlichkeit in Mangel und Not stürzt, denn sie ist die Mutter des Hungers.
Wenn jemand für dich arbeitet, dann halte ihn nicht hin, sondern zahle ihm noch am gleichen Tag seinen Lohn. So hat Gott es befohlen, und wenn du danach handelst, bekommst auch du deinen Lohn.
Sei achtsam in allem, was du tust, und zeige durch dein Verhalten, dass du eine gute Erziehung bekommen hast.
Was du selbst nicht erleiden möchtest, das füge auch keinem anderen zu!
Trink nicht so viel Wein, dass du betrunken wirst! Der Rausch ist ein schlechter Weggenosse.
Teile dein Brot mit den Hungernden und deine Kleider mit denen, die nichts anzuziehen haben. Wenn du etwas übrig hast, dann tu damit anderen Gutes und mach kein saures Gesicht dabei.
Wenn ein frommer Mann stirbt, dann spende seinen Hinterbliebenen das Trauerbrot; aber tu das nicht, wenn ein Mensch stirbt, der Gottes Gebote missachtet.
Lass dir von verständigen Menschen raten und verachte nie einen guten Ratschlag.
Preise Gott zu jeder Zeit! Bitte ihn, dass er dich auf guten Wegen führt und dir alles gelingen lässt, was du unternimmst. Den Menschen der anderen Völker fehlt es an der rechten Einsicht; denn sie kommt allein vom Herrn. Es liegt ganz bei ihm, ob er jemand in die tiefste Tiefe der Totenwelt hinabstoßen will.
Mein Sohn, präge dir alle diese Ratschläge gut ein! Vergiss sie nie und nimm sie dir zu Herzen!
Ich muss dir aber auch noch sagen, dass ich in Rages in Medien zehn Zentner Silber hinterlegt habe, bei Gabaël, dem Sohn Gabris.
Du brauchst dich also nicht zu sorgen, weil wir so arm geworden sind. Es wartet ein großes Vermögen auf dich, wenn du nur Gott ernst nimmst, dich von allem Unrecht fern hältst und stets so handelst, wie es dem Herrn, deinem Gott, gefällt.«