И. Ивашковский

Источник

Владыческий

Domini, dominatoris, dominantis, imperantis, moderatoris. B. жезл, sceptrum dominatoris, imperantis. Владыч сан, dignitas imperantis, imperatoris. – Владычество и владычествие (право владычествовать над другими), imperium , potestas , ditio. Из этих слов также полагаются вместе: regnum ас ditio, imperium ditioque, potestas ас ditio; principatus (первое место в республике); dominatio, dominatus, tyrannis (незаконно присвоенное); dominatus и principatus, в Плин. напеч., гл. 45, между собой противополагаются. – Regnum (собствен. Царская власть, потом у Римлян строгое, жестокое владычество). Иметь владычество, imperium tenere in aliquem; dominationem habere in aliquem; tenere aliquem in sua potestate ac ditione. Состоять под чьим владычеством, alicujus imperio subjectum esse; in aiicujus ditione esse; aiicujus imperio teneri. Быть подчиненному чьему владычеству, sub alicujus imperium или potestatem redigi. Домогаться владычества, imperium expetere, appetere, affectare. Захватить владычество, rerum potiri; regnum tyrannidem occupare. Их владычество предпочитают вашему, nemo non illos sibi, quam vos dominos, præoptat. Когда все состоит под владычеством одного, cum omnia tenentur dominatu unius. Александр великий желал приобрести владычество над целым миром, Alexander magnus imperium omnium terrarum expetebat. 2) Rectio, regimen, gubernatio, moderatio. 3) Ager, fines, terra. Владычество сего Государя далеко простирается, fines imperii, regni late patent. – Владычество разума над страстьми, dominatio rationis in libidinem. – Владычествование, imperatio, moderatio. Владычествую, imperare, imperitare (alicui), imperio regere, moderari; dominium exercere; arbitrum esse. Явно, открыто владычествовать, palam imperium tractare. Владычица, dominatrix, regina. Владычний, regius, dominatoris, regis proprius. Владычняя доброта, humanitas, clementia imperantis; excelsa humanitas, clementia. – Владелец, dominus, dominator, dominaus, moderator. Сирские владельцы, Syrorum reguli. – Возвратить владениe, restituere in regnum. В Марокский, imporator Marochii. 4) Vir genere nobilis, dominus, possessor; illustris clientelis et ditione prædii. Владельческий, ad dominantem, ad dominatorem etc. pertinens. Владение, imperium, regnum. При владении Петра великого, Petro primo imperante. 5) Possessio. Взять во владение, possidere, occupare. Вступить во владениe, rem occupare, rei potiri. Сделаться владельцем, mancipem fieri. Отдать кому что во владение? in possessionem mittere, immittere. Быть в чьем владении, alicui cedere. По причине несовершенных лет его, он не можетъ вступить во владение отцовского имения, propter ætatem nondum plenam или propter minorennitatem in possessionem patrimonii venire non potest. Уступить кому владение чем, de possessione rei decedere. Возвратить владение, possessionem recuperare. Отнять у кого владение, possessione pellere, depellere, movere; de possessione dejicere, demovere. Обеспечить великостъ приобретенной власти продолжительным владением, magnitudinem quæsitae dominationis continua possessione firmare. 6) Ager, fines. Войско наше вступило в неприятельское владение, copiæ nostræ hostium finibus adnatæ sunt. – Владетель, nunc dominans, n. regnans, n. imperans; qui in procuratione regni est. Владетельница, nunc regnans; regnatrix. Владетельный, nunc regnans, imperans. В. Князь, princeps imperans. Владетельствую, dominari, imperare, regnare. – Владею кем или чем, imperare, dominum esse; imperium tenere; dominari; moderari. Владеть кем, imperium habere in aliquem; imperare alicui; dominari in aliquem. Бог всеми владеет, Deus omnia moderatur sapientia sua. – Он сам собой не может владеть, sibi imperare, esse sui или animi compotem non potest. Владеть целым светом, omnium terrarum dominum esse. Влад. народом, государством, imperare genti, imperium civitatis obtinere. Кто не может владеть собой, animi impos, impotens animi; qui est impotenti animo. Страсти им владеют, cupiditatibus servit, obtemperat, obsequitur, obedit, paret. Жена владеет им, uxoris consiliis regitur; ad uxoris arbitrium se confert; nulla res nisi ad nutum uxoris judicatur. Им владеет честолюбие, eum ambitio transversum agit. Гнев им владеет, iræ suæ moderari nequit. Владеть своим умом, языком, consistere mente, lingua. 7) Possidere; possessionem rei habere; in possessione rei esse; uti aliqua re. Он всем его имением владеет, omnibus ejus facultatibus utitur. Он сам ничем не владеет, nihil ipsi est in manu. 8) Владеть чем, искусному быть в чем, rem percallere; rem plane cognitam habere. Владеть оружием, percallere armorum usum. Влад. языками, linguas penitus inlelligere. Владеть языком, умом, competere lingua, animo. 9) De membris corporis: movere, commovere, uti. Он не может владеть левой рукой, sinistra (manu) uti non potest; sinistra mutilus.


Источник: Полный русско-латинский словарь, составленный заслуженным профессором Московского университета, статским советником И. Ивашковским, значительно обогащенный словами и примерами, заимствованными из латинских и русских писателей, прозаиков и стихотворцев, удостоенный Императорскою Академиею наук Демидовской премии : В 4 част. - Санкт-Петербург : И. Эйнерлинг, 1849-1853. / Ч. 1. - 1849. - VI, 1064 стб.; Ч. 2. - 1850. - 1070 стб.; Ч. 3. - 1850. - 874 стб.; Ч. 4. - 1853. - 816 стб.

Комментарии для сайта Cackle