4 Урок. Τέταρτο μάθημα
Текст 1: | Είμαι Μοσχοβίτης |
Текст 2: | Είμαι Αθηναίος |
Грамматика: | § 1. Залоги (οι φωνές) § 2. Наклонения (οι εγκλίσεις) § 3. Склонение существительных мужского рода с окончанием -ος § 4. Склонение существительных женского рода с окончанием -ξη, -ση, -ψη § 5. Односложные личные местоимения (οι προσωπικές αντωνυμίες) § 6. Определительные придаточные предложения |
Κείμενο 1. Είμαι Μοσχοβίτης
Είμαι Μοσχοβίτης
Με λένε Αλέξη. Το επώνυμό μου είναι Πετρόφ. Είμαι 17 (δεκαεφτά) χρονών. Σπουδάζω στη Φιλολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μόσχας. Είμαι ανύπαντρος. Είμαι Μοσχοβίτης και μένω σε μια πολυκατοικία κοντά στο κέντρο της πόλης.
Μένουμε σ’ ένα μεγάλο και καλό διαμέρισμα. Έχουμε τρία δωμάτια με μεγάλα παράθυρα – τραπεζαρία, κρεβατοκάμαρα και γραφείο. Το σπίτι μας έχει επίσης κουζίνα, τουαλέτα και λουτρό.
Η οικογένειά μας είναι μεγάλη. Έχω πατέρα, μητέρα, δυο αδερφούς και μια αδερφή. Ο μεγαλύτερος αδερφός μου είναι παντρεμένος και δε μένει μαζί μας. Η αδερφή μου επίσης δε μένει μαζί μας γιατί είναι παντρεμένη. Έχει ένα γιο. Μένει στο χωριό και δουλεύει ως γιατρός. Ο πατέρας μου είναι μηχανικός. Δουλεύει στο εργοστάσιο αυτοκινήτων. Είναι 55 (πενήντα πέντε) χρονών. Η μητέρα μου τώρα δε δουλεύει, παίρνει σύνταξη. Ο μεγαλύτερος αδερφός μου είναι οικοδόμος. Χτίζει στην πόλη μας πολυκατοικίες, σχολεία, νοσοκομεία και παιδικούς σταθμούς. Η γυναίκα του είναι μοδίστρα. Δουλεύει σε ραφείο. Ο μικρότερος αδερφός μου είναι μαθητής. Πηγαίνει στην πέμπτη τάξη. Είναι καλός στα μαθήματα. Ο θείος και η θεία μας μένουν κοντά μας. Είναι συνταξιούχοι.
Το πρωί η οικογένεια μας σηκώνεται νωρίς. Κάθε μέρα μαζί με το Μιχάλη, το μικρότερο αδερφό μου, κάνω γυμναστική. Πλενόμαστε, ντυνόμαστε γρήγορα, παίρνουμε το πρωινό μας και φεύγουμε από το σπίτι. Κάθε μέρα παρακολουθώ τα μαθήματα στο Πανεπιστήμιο. Τα μαθήματα αρχίζουν στις 9 το πρωί και τελειώνουν στις 2 μετά το μεσημέρι. Μετά τα μαθήματα συνήθως μαζί με τους φίλους μου το Νίκο και τον Πέτρο πάμε βόλτα στο πάρκο. Το πάρκο βρίσκεται δίπλα στο Πανεπιστήμιο, κοντά στον ποταμό.
Ύστερα πηγαίνουμε στο σπουδαστήριο της Φιλολογικής Σχολής. Εκεί ετοιμαζόμαστε για τα μαθήματα. Διαβάζουμε, μεταφράζουμε, γράφουμε, μαθαίνουμε απ’ έξω κείμενα και διαλόγους, μελετούμε γραμματική. Συνήθως το μεσημέρι τρώω στο εστιατόριο. Το βράδυ τρώμε σπίτι όλοι μαζί. Λέμε τα νέα της ημέρας. Μετά βλέπουμε τηλεόραση, παίζουμε σκάκι, διαβάζουμε. Ο Μιχάλης παίζει πιάνο. Παίζει πολύ καλά. Πότε-πότε το βράδυ πηγαίνουμε στον κινηματογράφο «Κόσμος» όπου συχνά παίζουν καλές ταινίες. Αγαπώ πολύ την οικογένειά μου.
Запомните:
είμαι ανύπαντρος – я не женат
είμαι ανύπαντρη – я не замужем
δουλεύω ως γιατρός – я работаю врачом
παίρνω σύνταξη – получать пенсию
είναι καλός(η) στα μαθήματα – он (она) хорошо учится
κάνω γυμναστική – делать зарядку (гимнастику)
παρακολουθώ τα μαθήματα – слушать лекции, посещать занятия
μελετώ γραμματική – учить грамматику
παίζω σκάκι – играть в шахматы
πότε-πότε – иногда
παίζουν καλές ταινίες – демонстрируют хорошие фильмы
Λεξιλόγιο
επώνυμο το | фамилия |
δεκαεφτά | семнадцать |
φιλολογικός (-ή, -ό) | филологический |
Φιλολογική Σχολή η | филологический факультет |
ανύπαντρος (-η) | неженатый, незамужняя |
τραπεζαρία η | столовая |
κρεβατοκάμαρα η | спальня |
γραφείο το | кабинет |
κουζίνα η | кухня |
τουαλέτα η | туалет |
λουτρό το | ванная комната |
μεγαλύτερος (-η, -ο) | старший |
ραψείο το | ателье |
μικρότερος (-η, -ο) | младший |
πέμπτος (-η, -ο) | пятый |
τάξη η | класс |
θείος ο | дядя |
θεία η | тетя |
συνταξιούχος ο | пенсионер |
σηκώνεται | встает (3-е л. ед. ч. от σηκώνομαι вставать) |
γυμναστική η | гимнастика, зарядка |
πλενόμαστε | умываемся (1-е л. мн. ч. от πλένομαι умываться) |
παντρεμένος (-η, -ο) | женатый, замужняя |
γιος ο | сын |
χωριό το | деревня |
γιατρός ο, η | врач |
μηχανικός ο, η | инженер |
αυτοκίνητο το | машина, автомобиль |
πενήντα | пятьдесят |
πέντε | пять |
σύνταξη η | пенсия |
οικοδόμος ο | строитель |
νοσοκομείο το | больница |
παιδικός σταθμός ο | детский сад |
μοδίστρα η | портниха |
ντυνόμαστε | одеваемся (1-е л. мн. ч. от ντύνομαι одеваться) |
φεύγουμε | уходим (1-е л. мн. ч. от φεύγω уходить) |
παρακολουθώ | посещать, следить |
δίπλα | рядом |
μελετώ | изучать, штудировать |
παίζω | играть, демонстрировать |
σκάκι το | шахматы |
Διάλογος 1
Πέτρος: | Χαίρετε, κύριε Νικολαϊδη! |
Νικολαϊδης: | Χαίρετε! |
Πέτρος: | Πώς είστε; |
Νικολαϊδης: | Καλά, ευχαριστώ. Εσείς; |
Πέτρος: | Ευχαριστώ, πολύ καλά. |
Νικολαϊδης: | Είστε Έλληνας; |
Πέτρος: | Όχι, δεν είμαι Έλληνας. Είμαι Ρώσος. |
Νικολαϊδης: | Και μιλάτε ελληνικά; |
Πέτρος: | Λίγο. Τώρα μαθαίνω την ελληνική γλώσσα. |
Νικολαϊδης: | Σας αρέσει η ελληνική γλώσσα; |
Πέτρος: | Ναι, πολύ. |
Νικολαϊδης: | Έχετε καλή προφορά και μιλάτε καλά. |
Πέτρος: | Μα τι λέτε! Κάνω πολλά λάθη. |
Νικολαϊδης: | Όχι, καθόλου. Πώς σας λένε; |
Πέτρος: | Με λένε Πέτρο. |
Νικολαϊδης: | Το επώνυμό σας; |
Πέτρος: | Το επώνυμό μου είναι Κουζνετσόφ. |
Νικολαϊδης: | Πόσων χρονών είστε, κύριε Κουζνετσόφ; |
Πέτρος: | Είμαι 17 (δεκαεφτά) χρονών. |
Νικολαϊδης: | Πού σπουδάζετε; |
Πέτρος: | Στο Πανεπιστήμιο. Στη Φιλολογική Σχολή. |
Νικολαϊδης: | Τί μαθαίνετε; |
Πέτρος: | Ξένες γλώσσες. |
Νικολαϊδης: | Είστε παντρεμένος; |
Πέτρος: | Όχι, είμαι ανύπαντρος. |
Νικολαϊδης: | Μένετε στη Μόσχα; |
Πέτρος: | Τώρα ναι. Αλλά δεν είμαι Μοσχοβίτης. Η οικογένεια μου μένει στο Χάρκοβο. |
Νικολαϊδης: | Η οικογένειά σας είναι μεγάλη; |
Πέτρος: | Όχι, έχω πατέρα, μητέρα και δυο αδερφούς. Ο μεγαλύτερος αδερφός μου είναι παντρεμένος και μένει με την οικογένειά του στην Αγία Πετρούπολη. |
Νικολαϊδης: | Έχει παιδιά; |
Πέτρος: | Έχει δυο παιδιά: ένα αγόρι και ένα κορίτσι. |
Νικολαϊδης: | Μένετε στο κέντρο της πόλης; |
Πέτρος: | Μένουμε κοντά στο κέντρο, σε μια πολυκατοικία. |
Νικολαϊδης: | Κι εδώ στη Μόσχα πού μένετε; |
Πέτρος: | Μένω στη φοιτητική εστία του Πανεπιστημίου. Βρίσκεται σε μια ωραία περιοχή, λίγο μακριά από το κέντρο, θέλετε να πάμε αύριο; |
Νικολαϊδης: | Με μεγάλη μου χαρά. Μου αρέσει η Μόσχα. Με ενδιαφέρουν οι παλιές και οι νέες περιοχές της, οι πλατείες της, τα πάρκα της... |
Πέτρος: | Για πρώτη φορά βρίσκεστε στη Ρωσία; |
Νικολαϊδης: | Όχι, για πέμπτη φορά. Είμαι έμπορος και ταξιδεύω συχνά στο εξωτερικό. |
Πέτρος: | Κύριε Νικολαΐδη, συγγνώμη, στις 10 (δέκα) σας περιμένει ο κύριος Ιβανόφ στο Υπουργείο. |
Νικολαϊδης: | Εντάξει. Πάμε! |
Запомните:
Πώς είστε; – Как вы поживаете?
Πώς είσαι; – Как ты поживаешь?
Μα τι λέτε! – Что вы говорите?
Κάνω πολλά λάθη. – Я делаю много ошибок.
Πόσων χρονών είστε; – Сколько вам лет?
Είμαι... χρονών. – Мне... лет.
με μεγάλη μου χαρά – с большой радостью
μου αρέσει – мне нравится
με ενδιαφέρει – меня интересует
στο εξωτερικό – за границу
συγγνώμη – простите
εντάξει – ладно, хорошо
Λεξιλόγιο
καθόλου | нареч. совсем, вовсе |
ξένος (-η, -ο) | иностранный |
βρίσκεται | находится (3-е л. ед. ч. от βρίσκομαι находиться) |
θέλετε | хотите (2-е л. мн. ч. от θέλω хотеть) |
χαρά η | радость |
πρώτος (-η, -ο) | первый |
φορά η | раз |
Χάρκοβο το | Харьков |
παλιός (-ά, -ό) | старый |
έμπορος ο | коммерсант |
ταξιδεύω | путешествовать |
εξωτερικό το | заграница |
Υπουργείο το | министерство |
Διάλογος 2
Διερμηνέας: | Γεια σας! |
Τουρίστας: | Γεια σας! |
Διερμηνέας: | Πώς είστε; |
Τουρίστας: | Καλά, ευχαριστώ. Εσείς; |
Διερμηνέας: | Πολύ καλά, ευχαριστώ. |
Τουρίστας: | Πώς σας λένε; |
Διερμηνέας: | Με λένε Αντώνη. |
Τουρίστας: | Πόσων χρονών είστε; |
Διερμηνέας: | Είμαι 25 (είκοσι πέντε) χρονών. |
Τουρίστας: | Έχετε οικογένεια; |
Διερμηνέας: | Μάλιστα, είμαι παντρεμένος. Έχω γυναίκα και δυο παιδιά. |
Τουρίστας: | Να σας ζήσουν! |
Διερμηνέας: | Ευχαριστώ. |
Τουρίστας: | Τα παιδιά σας είναι μεγάλα; |
Διερμηνέας: | Όχι, η κόρη μου είναι δυο χρονών και ο γιος μου είναι έξι χρονών. |
Τουρίστας: | Ο γιος σας πηγαίνει σχολείο; |
Διερμηνέας: | Ναι, πηγαίνει στην πρώτη τάξη. |
Τουρίστας: | Είναι καλός στα μαθήματα; |
Διερμηνέας: | Πολύ καλός. |
Τουρίστας: | Τι δουλιά κάνετε; |
Διερμηνέας: | Δουλεύω ως διερμηνέας των ελληνικών. |
Τουρίστας: | Τι επάγγελμα έχει η γυναίκα σας; |
Διερμηνέας: | Είναι δασκάλα. Διδάσκει γεωγραφία. |
Τουρίστας: | Έχετε μεγάλο σπίτι; |
Διερμηνέας: | Όχι, το διαμέρισμά μας δεν είναι μεγάλο. Έχουμε δύο δωμάτια – τραπεζαρία και κρεβατοκάμαρα. |
Τουρίστας: | Τι κάνετε συνήθως μετά τη δουλιά; |
Διερμηνέας: | Το βράδυ πάμε για ψώνια, κάνουμε βόλτα στο πάρκο. Καμιά φορά πηγαίνουμε στη λέσχη που είναι πολύ κοντά στο σπίτι μας. Συχνά το βράδυ μένουμε σπίτι, βλέπουμε τηλεόραση, ακούμε μουσική, διαβάζουμε. |
Τουρίστας: | Τι κάνουν συνήθως το βράδυ τα παιδιά σας; |
Διερμηνέας: | Τα παιδιά παίζουν. Συγγνώμη, να το πούλμαν μας. Πρέπει να πηγαίνουμε. |
Τουρίστας: | Εντάξει. Πάμε! |
Запомните:
Να σας ζήσουν! – Пусть они растут здоровыми
πάω για ψώνια – ходить за покупками
Λεξιλόγιο
διερμηνέας (ο, η) | переводчик |
είκοσι | двадцать |
επάγγελμα το | профессия |
πούλμαν το | туристический автобус |
γυναίκα η | 1. женщина; 2. жена |
Κείμενο 2. Είμαι Αθηναίος
Είμαι Αθηναίος
Είμαι Αθηναίος. Αγαπώ την Αθήνα, τις πλατείες και τα πάρκα της, τις παλιές και τις νέες της συνοικίες. Μένω σε μια νέα περιοχή. Εδώ υπάρχουν πολλές πολυκατοικίες, σχολεία, μαγαζιά, εστιατόρια, καφενεία και ταβέρνες. Στο δήμο μας έχουμε πολιτιστικό κέντρο, σινεμά, θέατρο, δημοτική βιβλιοθήκη, στάδιο και γυμναστήριο.
Έχουμε νέο και ωραίο διαμέρισμα με τρία δωμάτια, κουζίνα και λουτρό. Η οικογένειά μου δεν είναι μεγάλη. Έχω γυναίκα και δυο παιδιά. Η κόρη μου είναι οχτώ χρονών. Πηγαίνει στην τρίτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Είναι καλή μαθήτρια. Ο γιος μου είναι πέντε χρονών. Πηγαίνει ακόμα στον παιδικό σταθμό, που βρίσκεται κοντά στο σπίτι μας. Εκεί μένουν τα παιδιά την ημέρα. Παίζουν, τρώνε, κάνουν γυμναστική.
Με τη γυναίκα μου δουλεύουμε στο Πανεπιστήμιο. Κάθε μέρα σηκωνόμαστε νωρίς το πρωί. Πλενόμαστε, ντυνόμαστε, χτενιζόμαστε, παίρνουμε το πρωινό μας και φεύγουμε. Το απόγευμα επιστρέφουμε σπίτι. Η κόρη μας μας περιμένει. Διαβάζει για το σχολείο. Πηγαίνουμε μαζί στον παιδικό σταθμό και παίρνουμε το γιο μας. Συνήθως κάνουμε βόλτα στο δημοτικό πάρκο. Μετά καθόμαστε στο καφενείο και συζητάμε ενώ τα παιδιά μας παίζουν δίπλα στην παιδική χαρά.
Το βράδυ μας αρέσει να βλέπουμε τηλεόραση. Έχουμε πολλούς φίλους. Συχνά μαζί τους πηγαίνουμε στο πολιτιστικό κέντρο του δήμου που βρίσκεται κοντά στο σπίτι μας. Εκεί υπάρχει ωραία βιβλιοθήκη, μεγάλο αναγνωστήριο και αίθουσα κινηματογράφου. Εδώ παρακολουθούμε καλλιτεχνικά προγράμματα, βλέπουμε νέες ταινίες.
Запомните:
πολιτιστικό (πνευματικό) κέντρο το – культурный центр, дом культуры
δημοτική βιβλιοθήκη η – муниципальная библиотека
δημοτικό σχολείο το – начальная школа
διαβάζω για το σχολείο – готовить уроки (домашнее задание)
παιδική χαρά η – детская площадка
καλλιτεχνικό πρόγραμμα το – концерт
Λεξιλόγιο
συνοικία η | квартал |
καφενείο το | кофейня |
ταβέρνα η | таверна |
δήμος ο | муниципалитет |
σινεμά το | нескл. кинотеатр |
στάδιο | стадион |
γυμναστήριο | спортивный зал |
οχτώ | восемь |
τρίτη | третья |
χτενιζόμαστε | причесываемся (1-е л. мн. ч. от χτενίζομαι причесываться) |
απόγευμα το | вторая половина дня, вечер |
περιμένει | ждет (3-е л. ед. ч. от περιμένω ждать) |
συζητάμε | разговариваем (1-е л. мн. ч. от συζητώ обсуждать, разговаривать) |
Грамматика
§ 1. Залоги (οι φωνές)
Залог – отношение действия глагола к объекту. В греческом языке существуют три залога: действительный, средний и страдательный.
1) Действительный залог (η ενεργητική φωνή) указывает на то, что действие исходит от подлежащего и может быть направлено на объект. В последнем случае оно требует прямого дополнения, которое всегда передается винительным падежом, например:
О φοιτητής μεταφράζει το κείμενο. | Студент переводит текст. |
Οι εργάτες χτίζουν το σχολείο. | Рабочие строят школу. |
В данном случае действие исходит от подлежащего и направлено на объект, выраженный существительным в винительном падеже.
Греческие глаголы действительного залога подразделяются на переходные и непереходные. Переходные глаголы выражают действие, направленное на какой-либо объект, например:
О μαθητής διαβάζει το βιβλίο. | Ученик читает книгу. |
О φοιτητής μεταφράζει το κείμενο. | Студент переводит текст. |
Непереходные глаголы выражают действие, не направленное на объект, например:
Εμείς ζούμε στη Μόσχα. | Мы живем в Москве. |
То παιδί κλαίει. | Ребенок плачет. |
Действительный залог в греческом языке по своему употреблению не отличается от русского.
2) Средний залог (η μέση φωνή) указывает на то, что объектом действия является сам субъект, производящий действие, например:
То αγόρι πλένεται. | Мальчик умывается. |
Η κοπέλα χτενίζεται. | Девушка причесывается. |
Для глаголов I спряжения форма среднего залога образуется путем присоединения к основе глагола действительного залога в настоящем времени окончаний -ομαι, -εσαι, -εται, -όμαστε -εστε, -ονται.
Глаголы среднего залога типа πλένομαι «умываться» в настоящем времени спрягаются следующим образом:
Ед. ч. | Мн. ч. | |
1-е л. | πλένομαι | πλενόμαστε |
2-е л. | πλένοσαι | πλένεστε |
3-е л. | πλένοται | πλένονται |
Форму среднего залога могут образовывать только переходные глаголы, например:
ПРИМЕЧАНИЕ.
1. Некоторые глаголы в греческом языке являются в отдельных своих значениях переходными, а в других – непереходными. Это явление весьма распространено, например:
Πάω στο σχολείο. Я иду в школу.
Πάω то παιδί στο σχολείο. Я веду ребенка в школу.
Στεγνώνω τα ρούχα. Я сушу белье.
Τα ρούχα στεγνώνουν. Белье сушится.
2. В греческом языке имеется также ряд глаголов-исключений, которые по своему значению относятся к действительному залогу, а по форме – к среднему залогу, например:
εργάζομαι работать, έρχομαι приходить, στέκομαι стоять, αισθάνομαι чувствовать, κάθομαι сидеть, σκέπτομαι думать, ξεκουράζομαι отдыхать, επισκέπτομαι посещать, αγωνίζομαι бороться.
3) Страдательный залог (η παθητική φωνή) указывает на действие, которому подвергается объект, например:
То κείμενο μεταφράζεται από το φοιτητή. | Τекст переводится студентом |
То σχολείο χτίζεται από τους εργάτες. | Школа строится рабочими. |
Формы глагола страдательного залога совпадают с формами 3-го лица единственного и множественного числа глагола среднего залога, например:
Το μάθημα ετοιμάζεται από το δάσκαλο. | Урок готовится учителем. |
Τα μαθήματα ετοιμάζονται από το δάσκαλο. | Уроки готовятся учителем. |
В конструкциях со страдательным залогом подлежащее является субъектом действия, оно испытывает действие, направленное на него. В связи с этим меняются функции членов предложения, например:
Действительный залог
О φοιτητής μεταφράζει κείμενο. | Студент переводит текст. |
Οι εργάτες χτίζουν το σχολείο. | Рабочие строят школу. |
Страдательный залог
То κείμενο μεταφράζεται από το φοιτητή. | Текст переводится студентом. |
То σχολείο χτίζεται από τους εργάτες. | Школа строится рабочими. |
В случае действительного залога о φοιτητής, οι εργάτες – подлежащие, а το κείμενο и το σχολείο – прямые дополнения. В случае же страдательного залога το κείμενο и το σχολείο становятся подлежащими, а действующее лицо – предложными дополнениями.
Как это видно из примеров, в конструкции со страдательным залогом предложное дополнение оформляется при помощи предлога από в сочетании с существительным в винительном падеже
Ряд уже известных глаголов, таких, как αρχίζω начинать(ся), τελειώνω заканчивать(ся), επιστρέφω возвращать(ся) не имеют формы страдательного залога, например:
Αρχίζω το μάθημα. | Я начинаю урок. |
То μάθημα αρχίζει. | Урок начинается. |
§ 2. Наклонения (οι εγκλίσεις)
Наклонение – это отношение действия глагола к действительности. В греческом языке в димотике имеется три наклонения: изъявительное (η οριστική έγκλιση), зависимое (η υποτακτική έγκλιση) и повелительное (η προστακτική έγκλιση).
1) Изъявительное наклонение (η οριστική έγκλιση). В греческом языке оно не отличается от соответствующего наклонения в русском языке.
2) Зависимое наклонение (η υποτακτική έγκλιση). Грамматически такое наклонение отсутствует в русском языке. В традиционной греческой грамматике оно определяется как наклонение желаемого и ожидаемого. В русском языке по смыслу ему могут соответствовать все три наклонения (изъявительное, повелительное, сослагательное и неопределенная форма – инфинитив).
Для образования зависимого наклонения употребляется модальная частица να и форма спрягаемого глагола, личные окончания которой совпадают с окончаниями глаголов настоящего времени. Глаголы I и II спряжения в зависимом наклонении спрягаются следующим образом:
I спряжение
θέλω να γράφω я хочу писать
Ед. ч. | Мн. ч. | |
1-е л. | θέλω να γράφω | θέλουμε να γράφουμε |
2-е л. | θέλεις να γράφεις | θέλετε να γράφετε |
3-е л. | θέλει να γράφει | θέλουν να γράφουν |
II спряжение 1-ая категория
θέλω να ρωτώ я хочу спрашивать
Ед. ч. | Мн. ч. | |
1-е л. | θέλω να ρωτώ | θέλουμε να ρωτάμε |
2-е л. | θέλεις να ρωτάς | θέλετε να γ ρωτάτε |
3-е л. | θέλει να ρωτά | θέλουν να ρωτούν |
II спряжение 2-ая категория
θέλω να εξηγώ я хочу объяснять
Ед. ч. | Мн. ч. | |
1-е л. | θέλω να εξηγώ | θέλουμε να εξηγούμε |
2-е л. | θέλεις να εξηγείς | θέλετε να γ εξηγείτε |
3-е л. | θέλει να εξηγεί | θέλουν να εξηγούν |
Если форма спрягаемого глагола в зависимом наклонении совпадает с формой смыслового глагола, то такая конструкция переводится на русский составным глагольным сказуемым, например:
θέλω να διαβάζω καλά βιβλία. | Я хочу читать хорошие книги. |
Ξέρω να γράφω ελληνικά. | Я умею писать по-гречески. |
θέλετε να το ξέρετε; | Вы хотите знать об этом? |
Если же форма спрягаемого глагола в зависимом наклонении не совпадает с формой смыслового глагола, то такая конструкция переводится при помощи придаточного предложения цели с союзом «чтобы», например:
θέλω να διαβάζεις καλά βιβλία. | Я хочу, чтобы ты читал хорошие книги. |
θέλω να το ξέρετε. | Я хочу, чтобы вы знали об этом. |
θέλεις να γράφουν ελληνικά. | Ты хочешь, чтобы оно писали на греческом. |
С зависимым наклонением используется отрицание μη(ν), например:
μπορώ να μη λέω – я могу не говорить
μπορεί να μην απαντά – он может не отвечать
3) Повелительное наклонение (η προστακτική έγκλιση). В греческом языке, наряду с традиционными формами повелительного наклонения типа γράφε пиши, γράφετε пишите, о которых речь пойдет в последующих уроках, в значении повелительного наклонения может употребляться форма зависимого наклонения, например: να γράφεις пиши, να γράφετε пишите. В значении повелительного наклонения может употребляться только форма глагола 2-ого лица единственного и множественного числа, например:
να γράφεις – пиши | να απαντάς – отвечай |
να γράφετε – пишите | να απαντάτε – отвечайте |
§ 3. Склонение существительных мужского рода с окончанием -ος
У существительных мужского рода с окончанием -ος ударение бывает на последнем, предпоследнем или третьем слоге от конца слова, например: о αδελφός брат, о οικοδόμος строитель, о άνθρωπος человек. Они склоняются так:
Ед. ч.
Ον. | ο | αδελφός | ο | οικοδόμος | οι | άνθρωπος |
Γεν. | του | αδελφού | του | οικοδόμου | των | άνθρωπου |
Αιτ. | τον | αδελφό | τον | οικοδόμο | τους | άνθρωπο |
Κλ. | – | αδελφέ | – | οικοδόμε | – | άνθρωπε |
Мн. ч.
Ον. | ο | αδελφοί | ο | οικοδόμοι | οι | άνθρωποι |
Γεν. | του | αδελφών | του | οικοδόμων | των | ανθρώπων |
Αιτ. | τον | αδελφούς | τον | οικοδόμους | τους | ανθρώπους |
Κλ. | – | αδελφοί | – | οικοδόμοι | – | άνθρωποι |
ПРИМЕЧАНИЕ.
Собственные имена с окончанием -ος в звательном падеже имеют окончание -о, например:
ο Πέτρος – Πέτρο, ο Νίκος – Νίκο.
Из таблицы склонения видно, что:
а) если ударение падает на последний слог, то оно остается во всех падежах на последнем слоге;
б) если ударение падает на предпоследний слог, то оно остается во всех падежах на предпоследнем слоге;
в) если ударение падает на третий слог от конца, то оно переходит на предпоследний слог в родительном падеже единственного и множественного числа (του ανθρώπου – των ανθρώπων) и в винительном падеже множественного числа (τους ανθρώπους).
Ряд существительных этой группы относится к разносклоняемым существительным, например: о χρόνος год, время; о λόγος речь, слова причина.
Во множественном числе существительное о χρόνος в значении «год» и о λόγος в значении «слово» склоняются следующим образом:
Мн. ч.
Ον. | τα | χρόνια | τα | λόγια |
Γεν. | των | χρόνων | των | λόγων |
Αιτ. | τα | χρόνια | τα | λόγια |
Κλ. | – | χρόνια | – | λόγια |
В родительном падеже множественного числа используется и форма χρονών, когда речь идет о возрасте человека, например: Είμαι 20 χρονών.
§ 4. Склонение существительных женского рода с окончаниями -ξη, -ση, -ψη
Существительные женского рода с окончаниями -ξη, -ση, -ψη в единственном числе склоняются также, как и существительные женского рода с окончанием -η.
Во множественном числе они имеют другие окончания. У существительных этой группы, как правило, ударение падает на предпоследний или на третий слог от конца: η τάξη класс, η επιχείρηση предприятие. Они склоняются следующим образом:
Ед. ч.
Ον. | η | τάξη | η | επιχείρηση |
Γεν. | της | τάξης | της | επιχείρησης |
Αιτ. | την | τάξη | την | επιχείρηση |
Κλ. | – | τάξη | – | επιχείρηση |
Мн. ч.
Ον. | οι | τάξεις | οι | επιχειρήσεις |
Γεν. | των | τάξεων | των | επιχειρήσεων |
Αιτ. | τις | τάξεις | τις | επιχειρήσεις |
Κλ. | – | τάξεις | – | επιχειρήσεις |
Из таблицы склонения видно:
а) если ударение падает на предпоследний слог, то оно остается во всех падежах на этом слоге;
б) если ударение падает на третий слог от конца слова, то во всех падежах множественного числа оно сдвигается на один слог к окончанию.
К этой группе склонения относятся также существительные η πόλη город η δύναμη сила. Они склоняются по той же схеме, что и существительные с окончаниями -ση, -ξη, -ψη.
Ед. ч. | Мн. ч. | |||||||
Ον. | η | πόλη | η | δύναμη | οι | πόλεις | οι | δυνάμεις |
Γεν. | της | πόλης | της | δύναμης | των | πόλεων | των | δυνάμεων |
Αιτ. | την | πόλη | τη(ν) | δύναμη | τις | πόλεις | τις | δυνάμεις |
Κλ. | – | πόλη | – | δύναμη | – | πόλεις | – | δυνάμεις |
§ 5. Односложные личные местоимения (οι προσωπικές αντωνυμίες)
В современном греческом языке имеется два типа личных местоимений (οι προσωπικές αντωνυμίες): односложные и многосложные. О многосложных личных местоимениях речь пойдет в последующих уроках. В этом уроке даются односложные личные местоимения только в винительном падеже. Односложные личные местоимения имеют следующие формы винительного падежа:
Односложные личные местоимения в предложении ставятся непосредственно перед глаголом, например:
(εγώ) με | меня | (εμείς) μας | нас |
(εσύ) σε | тебя | (εσείς) σας | вас |
(αυτός) τον | его | (αυτοί) τον | их (м. р) |
(αυτή) την | ее | (αυτές) τιν | их (ж. р) |
Односложные личные местоимения в предложении ставятся непосредственно перед глаголом, например:
Την ξέρω καλά. | Я ее хорошо знаю. |
Σας παρακαλώ. | Я вас прошу. |
Τον βλέπω. | Я его вижу. |
Если глагол употребляется с частицей να, то односложные личные местоимения ставятся между частицей и глаголом, например:
θέλω να τον καταλαβαίνω. | Я хочу его понимать. |
Πρέπει να την ξέρει. | Он(а) должен(жна) ее знать. |
§ 6. Определительные придаточные предложения
В греческом языке, так же как и в русском, имеются сложносочиненные и сложноподчиненные предложения.
Сложносочиненное предложение состоит из двух или нескольких самостоятельных предложений.
Сложноподчиненное предложение состоит из главного и придаточного предложения. Придаточное предложение поясняет главное и соединяется с ним при помощи подчинительных союзов или союзных слов.
Определительные придаточные предложения являются определением к какому-нибудь члену главного предложения, выраженному существительным или субстантивированной частью речи, или ко всему главному предложению.
Определительные придаточные предложения соединяются с главным при помощи относительного местоимения που который. Оно не изменяется по родам, числам и падежам, например:
То πάρκο, που βρίσκεται κοντά с μας, είναι μεγάλο. | Парк, который находится рядом с нами – большой. |
Βλέπω τους φοιτητές, που σπουδάζουν μαζί μου. | Я вижу студентов, которые учатся со мной. |
УПРАЖНЕНИЯ
1. Прослушайте магнитофонную запись и повторите за диктором текст 1.
2. Прочитайте диалоги в лицах, обращая внимание на интонацию.
3. Перескажите текст 1 от первого лица. Составьте рассказ о своей семье.
4. Выпишите из текстов и диалогов урока 4 глаголы в παθητική φωνή и проспрягайте их.
5. В следующих предложениях замените действительный залог страдательным:
1. Οι φοιτητές γράφουν τις ασκήσεις. 2. Η Ελένη ντύνει τον αδελφό της. 3. Τα παιδιά διαβάζουν το βιβλίο. 4. Οι εργάτες χτίζουν το σχολείο. 5. Η καθηγήτρια ετοιμάζει τη διάλεξη. 6. Η μητέρα πλένει το παιδί της. 7. Η Όλγα χτενίζει τη μικρότερη αδελφή της. 8. Απόψε στη λέσχη μας παίζουν νέα ταινία. 9. Ο μαθητής μεταφράζει το κείμενο.
6. Ответьте на вопросы:
1. Πώς σε λένε; 2. Ποιο είναι το επώνυμό σου; 3. Πού σπουδάζεις; 4 Είσαι παντρεμένος; 5. Μένεις κοντά στο κέντρο; 6. Έχετε καλό διαμέρισμα; 7. Πόσα δωμάτια έχετε; 8. Η οικογένεια σου είναι μεγάλη; 9. Ο μεγαλύτερος αδελφός σου είναι παντρεμένος; 10. Η αδερφή σου είναι παντρεμένη; 11. Πού μένει η αδερφή σου; 12. Τι δουλιά κάνει ο πατέρας σας; 13. Η μητέρα σας δουλεύει;
14. Ο μεγαλύτερος αδερφός σας είναι φοιτητής; 15. Η γυναίκα του είναι δασκάλα; 16. Πού δουλεύει; 17. Ο μικρότερος αδερφός σας είναι μαθητής; 18. Είναι καλός στα μαθήματα; 19. Πότε σηκώνεστε το πρωί; 20. Κάνετε γυμναστική ή όχι; 21. Πλένεστε και ντύνεστε γρήγορες; 22. Τι κάνετε συνήθως μετά τα μαθήματα; 23. Πού βρίσκεται το πάρκο; 24. Τι κάνετε το βράδυ; 25. Ποιος παίζει πιάνο;
7. Выпишите из текстов и диалогов урока 4 существительные мужского рода с окончанием -ος и существительные женского рода с окончаниями -ση, -ξη, -ψη и просклоняйте их.
8. Поставьте глаголы, данные в скобках, в соответствующем лице:
1. Οι εργάτες (σηκώνομαι) νωρίς το πρωί και (πάω) στο εργοστάσιο. 2. Τα παιδιά (ντύνομαι) γρήγορα. 3. Πότε (εσύ) (πλένομαι); 4. Πού (βρίσκομαι) η πολυκατοικία σας; 5. Η κόρη μου δεν (ντύνομαι) γρήγορα. 6. Ο γιος μου (σηκώνομαι) νωρίς το πρωί 7. (Εμείς) (πλένομαι) κάθε μέρα πρωί και βράδυ. 8. Το σινεμά (βρίσκομαι) κοντά στο Πανεπιστήμιο.
9. Переведите на греческий язык:
1. Когда ты утром встаешь? 2. Студенты готовятся к занятиям в нашем читальном зале. 3. Когда ты возвращаешься домой из университета? 4. Урок греческого языка обычно начинается в 9 часов утра. 5. Лекции заканчиваются в 12 часов дня. 6. Анна готовится отвечать. 7. Мы встаем рано утром. 8. Общежитие находится недалеко от центра города.
10. Придумайте предложения со следующими словосочетаниями:
αρχίζω να καταλαβαίνω, θέλω να ξέρω, θέλω να παρακολουθώ, τελειώνω να διαβάζω, αρχίζω να ντύνομαι, τελειώνω να γράφω.
11. Поставьте глаголы, данные в скобках, в соответствующем лице:
1. О πατέρας μου (θέλω να κάνω) μια βόλτα στο πάρκο. 2. Οι φοιτητές (αρχίζω να μιλώ) ελληνικά. 3. Οι φοιτητές (αρχίζω να καταλαβαίνω) ελληνικά. 4. Ο Αλέξης (τελειώνω να γράφω) στον πίνακα. 5. Η αδερφή μου (θέλω να ξέρω) την ιστορία της Ελλάδας.
12. Составьте предложения со следующими словами:
η επιχείρηση, о οικοδόμος, η σύνταξη, η τάξη, ο μηχανικός, ο άνθρωπος, ο έμπορος, ο κύριος, παντρεμένος, ανύπαντρος, η τηλεόραση.
13. Поставьте существительные данные в скобках в соответствующем падеже:
1. Αγαπώ πολύ (η αδερφή μου). 2. Η κόρη (η δασκάλα μου) σπουδάζει μαζί μας. 3. Οι εργάτες, που δουλεύουν (η επιχείρηση) ζουν (η νέα περιοχή). 4. Βλέπεις συχνά (ο Κώστας); Ναι, τον βλέπω συχνά. 5. Το βράδυ όλοι μαζί βλέπουμε (η τηλεόραση). 6. Ο θείος και η θεία μου παίρνουν (η σύνταξη). 7. Ο αδερφός μου πάει (η δεύτερη τάξη). 8.Ο άντρας (η φίλη μου) δουλεύει (το εργοστάσιο αυτοκινήτων). 9. Η δουλιά (ο οικοδόμος) είναι δύσκολη.
14. Переведите на греческий язык; обращая внимание на употребление личных местоимений:
1. Он всегда хорошо ее понимает. 2. Сейчас я ее не вижу. 3. Извините меня, прошу Вас 4. Преподаватель спрашивает его каждый день. 5. Я всегда ее встречаю в нашей библиотеке, б. Они Вас очень любят. 7. Ты совершенно их не понимаешь. 8. Он преподает нам в университете.
15 Замените выделенные существительные личными местоимениями:
1. Δε βλέπω τη φοιτήτρια. 2. Συναντάτε την Ελένη κάθε μέρα. 3. Ο Γιώργος ξέρει καλά το γιο της 4. Ο καθηγητής ρωτάει το φοιτητή. 5. Ποιος διδάσκει γεωγραφία στους φοιτητές; 6. Οι μαθητές καταλαβαίνουν καλά τη δασκάλα. 7. (Εγώ) ξέρω καλά τους φίλους του. 8. Ποιος περιμένει τον κύριο Νικολαϊδη; 9. Αγαπώ πολύ την αδερφή μου. 10. Μεταφράζω τα ελληνικά κείμενα κάθε μέρα.
16. Переведите на греческий язык:
1. Как Вас зовут? – Меня зовут Василий. 2. Как Ваша фамилия? – Моя? – Да, я москвич. 4. Где Вы живете? – Я живу в общежитии. 5. Господин Георгиадис – коммерсант. 6. Сегодня он идет в министерство. 7. Господин Георгиадис говорит: «Вы хорошо говорите по-гречески. У Вас хорошее произношение. Где Вы учитесь?» 8. Я отвечаю господину Георгиадису: «Я учусь на филологическом факультете университета и изучаю греческий язык». 9. Наш парк очень красивый, он расположен у реки. 10. Вечером москвичи обычно гуляют в парке, смотрят на реку. 11. В парке много деревьев и цветов. 12. Господин Георгиадис говорит: «Ваша столица очень красивая».
17. Прочитайте текст и перескажите его.
Με λένε Ειρήνη, το επώνυμό μου είναι Αλεξάντροβα. Είμαι 18 (δεκαοχτώ) χρονών. Σπουδάζω στο Πανεπιστήμιο. Κάθε μέρα παρακολουθώ τα μαθήματα. Μαθαίνω ξένες γλώσσες. Ακόμα δεν είμαι παντρεμένη. Μένω σε μια νέα πολυκατοικία, που βρίσκεται σε μια ωραία περιοχή της Μόσχας. Κοντά στο σπίτι μας είναι το ποτάμι Μόσχοβας. Οι Μοσχοβίτες συχνά κάνουν βόλτα στην περιοχή μας. Μένω μαζί με τη μητέρα μου και τον πατέρα μου. Η μητέρα μου είναι νοικοκυρά Ο πατέρας μου είναι εργάτης. Δουλεύει πολλά χρόνια στο εργοστάσιο αυτοκινήτων. Ο μεγαλύτερος αδερφός μου είναι στρατιώτης. Μας γράφει γράμματα πολύ συχνά.
18. Составьте диалоги на темы: «Моя семья», «Мои друзья».
19. Переведите на греческий язык:
– Привет, Ирина!
– Привет, Костя!
– Как поживаешь?
– Спасибо, хорошо. А ты?
– Очень хорошо! Говорят, что ты живешь в новом доме.
– Да, у нас сейчас прекрасная квартира. Ты учишься в университете?
– Я тоже студентка, учусь в педагогическом институте. Как поживает твоя семья?
– Прекрасно! Моя семья сейчас тоже живет в новом доме, в хорошей и большой квартире.
– Мама и папа еще работают?
– Да. Отец работает на заводе, а мама преподает в школе.
– Привет твоей семье.
– Пока.
– Пока.
20. Прочитайте и поговорите с товарищем, используя слова и выражения следующего диалога:
– Γεια σου, Τάκη!
– Γεια σου, Έλλη! Τι κάνεις; Είσαι καλά;
– Πολύ καλά. Εσύ τι κάνεις; Τι κάνει η οικογένεια σου;
– Είμαστε καλά. Ο πατέρας και η μητέρα μου δουλεύουν ακόμα. Εγώ σπουδάζω. Ο αδερφός μου είναι τώρα στην Ελλάδα.
– Πολύ καλά. Χαιρετισμούς στην οικογένειά σου.
– Ευχαριστώ πολύ. Γεια σου, Έλλη!
– Γεια σου, Τάκη!