III. Διηγησισ πanυ ωφελιμοσ και ωραια¹⁷² περι тоυ Αγιου Ταφου

***

Εἰς τὸν τόπον τῆς ἁγίας πόλεως¹⁷³ Ἱερουσαλὴμ καὶ ὅλα τὰ περίγυρα

τῆς Γῆς τῆς Ἐπαγγελίας¹⁷⁴.

***

§ 1. Ἐπειδὴ¹⁷⁵ κατὰ τὴν ἀγαθήν σου προαίρεσιν καὶ ζήτησιν καὶ ἀξίωσιν¹⁷⁶ ἐπόθησας ἱδεῖν¹⁷⁷ περὶ τῆς ἁγίας πόλεως Ἱερουσαλὴμ, καὶ τῆς Γῆς¹⁷⁸ τῆς Ἐπαγγελίας, ὅπου ἐπεριεπάτησεν ὁ δεσπότης Χριστὸς καὶ ἡ πανάχραντος αὐτοῦ μήτηρ καὶ οἱ ἔνδοξοι ἀπόστολοι καὶ λοιποὶ ἅγιοι, (ἰδοὺ) καὶ γράφω καὶ χαράττω σοι, ἵνα ἔχῃς¹⁷⁹ αὐτὰ πρὸς ψυχικήν σου ὠφέλειαν¹⁸⁰.

§ 2. Ταῦτα μέν ἐστιν, ἀγαπητὲ ἀδελφέ¹⁸¹, καὶ καθάρισον νοῦν καὶ ἀκοὴν καὶ διάνοιαν. Ἀρξώμεθα δὲ ἐντεῦθεν. Ἕναι ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου Τάφου εἰς τὴν μέσην¹⁸² τῆς ἁγίας πόλεως Ἱερουσαλὴμ καὶ εἶναι τροῦλλες¹⁸³ δύο. Ἡ μία τροῦλλα¹⁸⁴ εἶναι ἀσκέπαστη ἐπὶ τὰ Κατηχούμενα, γύρωθεν¹⁸⁵ δὲ μετὰ ξυλίνης σκευῆς¹⁸⁶ σκεπαστὴ μετὰ μολίβδου· καὶ ἀποκάτωθεν¹⁸⁷ τὸ τεῖχος τῆς τρούλλας ἔναι ζωγραφία μετὰ μουσείου¹⁸⁸, ὅλοι οἱ προφῆται· καὶ κάτω αὐτοῦ ἔναι τὰ Κατηχούμενα καὶ γυρόθεν κολῶνες¹⁸⁹ ιβ´. Ἔναι καὶ εἰς τὸν τοίχον¹⁹⁰ κολῶνες πορφυρὲς¹⁹¹ λ´· καὶ πάνω αὐτοῦ ἔναι ποδάρια κτισμένα η´ καὶ τὸ ἔδαφος μετὰ μαρμάρου. Καὶ εἰς τὴν μέσην¹⁹² αὐτοῦ ἔναι κουβούκλιον πέτρινον, καὶ μέσα αὐτοῦ ἔναι Ζωοδόχος Τάφος τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ κρέμονται καὶ κανδήλια λ´ ἀκοίμητα¹⁹³. Καὶ ἔναι αὐτοῦ ἡ Λαζάρωσις ἱστορισμένη¹⁹⁴ καὶ ἡ Ἀνάστασις καὶ γύρωθεν καλλωπισμένη¹⁹⁵ μετὰ ὀρθομαρμάρωσιν. Ἔμπροσθεν δὲ τούτου ἔναι ὁ λίθος, ὅπου ἐκύλισεν¹⁹⁶ ὁ ἄγγελος, καθὼς λέγει· «Ἄγγελος ἐκάθισεν¹⁹⁷ εἰς τὸν λίθον τοῦ μνήματος». Καὶ κρέμονται¹⁹⁸ κανδήλια τέσσαρα¹⁹⁹, καὶ γύρωθεν τοῦ Ἁγίου Τάφου ἀπέζω ἅπτουν κανδήλια δ´· ἔχει καὶ κιόνια²⁰⁰ ι´ χρυσοκέφαλα. Ἄνωθεν δὲ τοῦ Ἁγίου Τάφου ἔναι κουβούκλιον ὡραιότατον²⁰¹, κρατυνόμενον²⁰² ὑπὸ στύλων σιδηρῶν²⁰³ ιε´, ἔσωθεν δὲ ἱστορισμένον μετὰ μουσείων²⁰⁴: ἡ Ἀνάληψις²⁰⁵.

§ 3. Γύρωθεν δὲ ἀποκάτω τὰ Κατηχούμενα²⁰⁶ ἔχουν οἱ αἱρετικοὶ²⁰⁷ τὰς ἐκκλησίας αὐτῶν· πρῶτον οἱ²⁰⁸ τρισκατάρατοι Ἀρμένιοι καὶ οἱ Ἰακωβῖται²⁰⁹, οἱ Νεστόριοι καὶ οἱ Σαβελλιανοὶ καὶ οἱ Χατζιτζάνοι²¹⁰ καὶ οἱ Μαρωνῖται²¹¹ καὶ οἱ θεοήλατοι Λατῖνοι. Ὅλοις τοῖς αἱρετικοῖς²¹² ἀνάθεμα²¹³! Αἰωνία ἡ μνήμη τῶν ὀρθοδόξων!

§ 4. Καὶ ὁ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ ἔχουν τὸν καθολικὸν²¹⁴ ναὸν ἔμπροσθεν τοῦ Ἁγίου Τάφου, ὡραῖον²¹⁵ καὶ εὐρύχωρον ἐκ πάντων τῶν ναῶν· καὶ ἔχει τὸ βῆμά του κολῶνες ιβ´ καὶ γύρωθεν ἅπτουν κανδήλια²¹⁶ ς´, καὶ ἀπάνου εἰς τὴν ἁγίαν τράπεζαν κανδήλια γ´. Ἔμπροσθεν τῆς ἁγίας τραπέζης ὡσεὶ βήματα²¹⁷ ποδῶν η´ ἔναι (ὁ) Ὀφαλὸς²¹⁸ τῆς Γῆς, ἤγουν ἡ μέση²¹⁹ τοῦ κόσμου. Ἅπτουν κανδήλια δ´· ἔμπροσθεν δὲ αὐτοῦ ὡσεὶ βήματα²²⁰ ποδῶν δ´ ἔναι ἡ ἁγία τράπεζα καὶ ἡ πρόθεσις. Ἐκεῖ ἔχουν οἱ ὀρθόδοξοι τὸ²²¹ γαζοφυλάκιον.

§ 5. Ἔρχεται γοῦν τὸ Ἅγιον Φῶς τῷ ἁγίῳ καὶ μεγάλῳ Σαββάτῳ, ὥρᾳ ἑσπερινοῦ. Ὅταν τὸ ἐβγάνει²²² ὁ πατριάρχης, ἀνεβαίνει²²³ εἰς τὴν ἁγίαν τράπεζαν ἐκείνην καὶ ἀπ’ ἐκεῖ παίρνουν²²⁴ τὸ οἱ πάντες. Ἄνωθεν δὲ τῆς τραπέζης ταύτης ἔστιν καὶ καμάρα ὑψηλὴ²²⁵ καὶ ἔναι ἱστορισμένη²²⁶ μετὰ μουσείου²²⁷ ἡ Ἀνάληψις.

§ 6. Καὶ ἔναι τὸ βῆμα τοῦ Καθολικοῦ ἱστορισμένον μετὰ μουσείου²²⁸: ἡ Ἁγία Ἀνάστασις· καὶ γύρωθεν ἔχει γράμματα «Μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός». Ἐκεῖ²²⁹ ἔνε καὶ ὁ θρόνος τοῦ πατριάρχου, καὶ ἔναι καὶ τὸ ἔδαφος τούτου μετὰ ψηφῖδος²³⁰. Ἕναι καὶ ποδάρια κοντρὰ δ´ τοῦ ναοῦ, ἤγουν τρούλλης ὑψηλῆς²³¹. Ἔχει γοῦν ἡ τροῦλλα ἔσωθεν²³² κολῶνες μικρὲς²³³ ν´ καὶ ἀπάνου ἔχει κουβούκλιον ὑπὸ δ´ στύλων στηριζόμενον²³⁴.

§ 7. Δεξιᾷ δὲ τοῦ Καθολικοῦ Ναοῦ ἔναι ὁ Γολγοθᾶς. Ἀνηβαίνει²³⁵ βαθμίδια ιε´. Ἐκεῖ ἀπάνου ἐσταυρώθην ὁ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὑπὸ τὰς χεῖρας τῶν παρανόμων Ἑβραίων διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, ὅταν ἐσκοτίσθην ὁ ἥλιος καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐῤῥάγη²³⁶. Ἐκεῖ εἶπεν²³⁷ ὁ λῃστὴς τὸ ‟Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» καὶ ἔλαβε πιστεύσας τὸν παράδεισον (Λουκ. κγ´, 42). Ἕναι²³⁸ γοῦν ὁ ναὸς περικαλλὴς καὶ ἱστορισμένος²³⁹ μετὰ μουσείου²⁴⁰: ἡ θυσία τοῦ Ἀβραὰμ καὶ οἱ Προφῆται. Ἕναι²⁴¹ γοῦν ὅπου ἔμπηξαν²⁴² οἱ παράνομοι Ἑβραῖοι τὸν τίμιον σταυρὸν καλλωπισμένον²⁴³ μετὰ μαρμάρων. Δεξιᾷ δὲ τῆς ὀπῆς²⁴⁴ ὀλιγώτερον ὀργυίας²⁴⁵ ἔναι τὸ σχίσμα²⁴⁶ τῆς πέτρας ἀπὸ ἄνω ἕως κάτω εἰς τὸ Κρανίον²⁴⁷ τοῦ Ἀδάμ· διότι, ὅταν ἧτον ὁ δεσπότης Χριστὸς ἐν τῷ σταυρῷ, εἰς τῶν στρατιωτῶν λόγχῃ²⁴⁸ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ ἤνοιξε καὶ εὐθέως ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ καὶ ἀπ’ ἐκεῖνο τὸ σχίσμα ἔῤῥευσεν²⁴⁹ κάτω εἰς τὴν Κάραν τοῦ Ἀδὰμ καὶ ἐβάπτισεν²⁵⁰ αὐτήν. Ἐξέρχεται καὶ εὐωδία πάντερπνη. Ἀνάπτονται καὶ κανδήλια εἰς τὰς ὀπὰς ἐκείνας²⁵¹ ιδ´. Ἔχει καὶ ἕτερα κανδήλια καὶ πολυκάνδηλα²⁵². Ἕναι τὸ ἔδαφος μετὰ ψηφῖδος²⁵³. Ἔχει γοῦν ὁ ναὸς δύο βήματα²⁵⁴· εἰς τὸ ἕναν γοῦν, τὸ πρῶτον²⁵⁵, ἔναι ὅπου ἐσταυρώθην ὁ Χριστός· ἔχουν τὸ οἱ Ἵβεροι²⁵⁶, ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Ἕναι γοῦν δένδρο²⁵⁷ ἀπάνου εἰς τὸν ἅγιον Γολγοθᾶ, ὁποῦ ἧτον ὁ κριὸς δεδεμένος, ὅταν ἐθυσίασεν ὁ Ἀβραὰμ τὸν Ἰσαάκ. Ἔστιν γοῦν ἐλαία κατάκαρπος καὶ στέκει ἕως τὴν σήμερον, ὡς λέγουν.

§ 8. Κάτωθεν δὲ τοῦ Γολγοθᾶ εἰς τὸ Κρανίον τοῦ Ἀδὰμ ἔναι ναὸς περικαλλὴς μετὰ κανδήλων εὐπρεπισμένος καὶ ἄλλας τινὰς ὕλας²⁵⁸. Ἐκεῖ ἔναι καὶ ὁ τάφος τοῦ Μελχισεδέκ.

§ 9. Ἔμπροσθεν τούτου εἶναι ἡ Λαζάρωσις²⁵⁹ τοῦ Χριστοῦ μετὰ μαρμάρων λευκῶν καὶ πορφυρῶν καλλωπισμένη. Κρέμονται²⁶⁰ καὶ κανδήλια ὀκτώ.

§ 10. Ἀριστερᾷ²⁶¹ δὲ τοῦ Καθολικοῦ Ναοῦ ἔστιν ἡ Φυλακὴ τοῦ Χριστοῦ. Ἅπτουν κανδήλια δ´ ἔμπροσθεν τῆς Φυλακῆς.

§ 11. Δυσικὰ ἔναι ἡ κολώνα²⁶², ὅπου ἔδεσαν τὸν Χριστὸν καὶ ἐδέρναν τον. Ἐκεί ἔναι τῶν αἱρετικῶν Λατίνων²⁶³ ἡ ἐκκλησία.

§ 12. Ἡ δ’ ὄπισθεν τοῦ βήματος τοῦ Καθολικοῦ Ναοῦ ἔναι ό τόπος ὅπου²⁶⁴ ἐδιεμερίσαντο τά ιμάτια τοῦ Χριστοῦ, καθώς²⁶⁵ φησιν ὁ προφήτης· ‟καὶ ἐπὶ τὸν ιματισμόν μου ἔβαλον κλῆρον²⁶⁶« (Ψαλμ. κα´, 19).

§ 13. Ἀπ’ αὐτοῦ δὲ κατὰ ἀνατολὰς βαθμίδια λ´ ἐκεῖ ἔναι ναὸς μετὰ τρούλλης²⁶⁷ καὶ ἔχει κολώνας δ´ καὶ στάζουν τὸ ὕδωρ χειμὼν καὶ καλοκαίριν²⁶⁸. Ἐκεῖ ἔναι καὶ ὁ θρόνος τοῦ ἁγίου Ἰακἁὼβ τοῦ Ἀδελφοθέου. Ἀπ’ ἐκεῖ ἐθεώρει²⁶⁹ ἡ ἁγία Ἑλένη τὸν λαόν, ὅταν ἔσκαπταν νὰ εὕρουν τὸν Σταυρόν. Ἐκεῖ εἰς τὸν τοῖχον²⁷⁰ ἔναι μία θυρίδα²⁷¹ μαρμαρένια καὶ ἀπ’ ἐκεῖ ἔρχεται ὄχλησις πολλὴ καὶ βρυχηθμὸς καὶ ὑποσημαίνουσιν²⁷² ὅτι ἡ Κόλασις ἐστιν. Ἀπ’ αὐτοῦ δὲ τοῦ ναοῦ κατεβαίνει²⁷³ βαθμίδια ιβ´. Ἐκεῖ²⁷⁴ ἔναι τόπος ὁποῦ εὑρέθην²⁷⁵ ὁ Σταυρός. Εἶναι²⁷⁶ γοῦν σπήλαιον καὶ βῆμα καὶ τράπεζα²⁷⁷. Ἅπτουν κανδήλια ἕξ. Ἐκεῖ εἶναι²⁷⁸ καὶ ἀπὸ τὸ γάλα τῆς ὑπεραγίας μου Θεοτόκου.

§ 14. Ἔχει καὶ ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου Τάφου ὁλόκληρος πύλας τρεῖς. Ἕναι ἡ μία δυσικά. Ἐκεῖ²⁷⁹ ἧλθεν ἡ ὁσια Μαρία διὰ νὰ²⁸⁰ ἔμπῃ²⁸¹ εἰς τὸν ναὸν καὶ ἐκώλυσέν²⁸² τὴν ὁ ἄγγελος. Ἐκεῖ²⁸³ ἧτον ἡ Θεοτόκος ζωγραφημένη, ἡ ἀντιφωνήσασα αὐτῇ καὶ εἰποῦσα²⁸⁴· ‟Ἐὰν τὸν Ἰορδάνη περάσης, εὑρεῖν θέλεις ἀνάπαυσιν». Οἱ δὲ ἕτερες²⁸⁵ πύλες ἔναι μεσημβρινά²⁸⁶. Ἕχουν κολῶνες ἕνδεκα. Ἕναι²⁸⁷ γοῦν τὰ ἀνώφλεα²⁸⁸ μαρμαρένια. Ἕχουν δεσποτικὰς ἑορτὰς γλυπτάς.

§ 15. Αὐτοῦ ἔναι καὶ ἡ Ἁγία Αὐλὴ μαρμαρόστρωτη²⁸⁹. Ἐκεῖ ἔθεκαν τὸν Σταυρὸν εἰς τὸν νεκρὸν καὶ ἀνέστη²⁹⁰, ὅταν εὑρέθη. Ἕναι καὶ ἕναν κουβούκλιον τρουλλαῖον ὡραιότατον, ἱστορισμένον²⁹¹ μετὰ μουσείου²⁹². Ἐκεῖ ἐκαθέζετον ὁ βασιλεὺς καὶ ἔκρινεν τὸν λαόν.

§ 16. Ἕναι καὶ τὸ Καμπανάριον πλησίον τοῦ Ἁγίου Τάφου. Ἕναι γοῦν ὡραιότατον καὶ ὑψηλόν. Ἔχει κολῶνες μικρὲς²⁹³ ἑκατὸν ὀκτώ, καὶ ἀποκάτου αὐτοῦ εἶναι ἐκκλησία²⁹⁴ τῶν Ἁγίων Σαράντα Μαρτύρων. Καὶ εἰς τὸ δεξιὸν²⁹⁵ αὐτοῦ ἔναι ἕτερη ἐκκλησία τῶν Μυροφόρων²⁹⁶, ἣ²⁹⁷ λέγεται Ἀνάστασις. Ἐκεῖ εἶδεν ἡ Μαγδαληνὴ²⁹⁸ Μαρία τὸν Χριστὸν καὶ εἶπεν ‟Κύριε, ποῦ τὸ σῶμα²⁹⁹ τοῦ Ἰησοῦ μου τέθεικας» καὶ τὰ ἐξῆς³⁰⁰. Εἰς δὲ τὸ ἀριστερὸν μέρος ἡνωμένη μὲ τὸν³⁰¹ Ἅγιον Τάφον ἔναι ἕτερη ἐκκλησία³⁰² τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου. Ἐκεῖ³⁰³ ἔναι καὶ ἡ³⁰⁴ κάρα τοῦ ἁγίου θαμμένη³⁰⁵. Аὐτοῦ δὲ πλησίον δυσικὰ³⁰⁶ ἔναι τὸ Πατριαρχεῖο³⁰⁷. – Ταῦτα εἰσὶν³⁰⁸ τοῦ Ἁγίου Τάφου τὰ μυστήρια.

§ 17. Ἡ δὲ κατὰ ἀνατολὰς, μέσα εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, ἔναι τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων. Ἔναι ὁ ναὸς μετὰ τρούλλης³⁰⁹ ὡραιότατος, ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν ἱστορισμένος μετὰ μουσείου. Ἐκεῖ³¹⁰ ἔνδον ἔσφαξαν³¹¹ τὸν προφήτην Ζαχαρίαν. Ἐκεῖ ἐδέκτην³¹² ὁ πρεσβύτης Συμεὼν τὸν Χριστὸν ἐν ἀγκάλαις³¹³. Ἐκεῖ ἐτρέφετο καὶ ἡ παναγία³¹⁴ Θεοτόκος ὑπὸ ἁγίου ἀγγέλου. Ἔναι καὶ μία πέτρα θεόκτιστη. Ἔπροσθεν δὲ τοῦ ναοῦ κατὰ ἀνατολὰς καὶ κατὰ ἄρκτον ἔναι πεδιάδα εὐρύχωρος. Ἐκεῖ³¹⁵ ἐστιν ἡ πύλη ἡ βλέπουσα κατὰ ἀνατολάς. Ἀπ’ ἐκείνην³¹⁶ τὴν πύλην ἧλθεν ὁ Χριστὸς καθεζόμενος ἐπὶ πώλου³¹⁷, ὅταν ἐσυνήντησαν αὐτὸν οἱ παῖδες τῶν³¹⁸ Ἑβραίων μετὰ βαΐων καὶ κλάδων, καὶ ἀπ’ ἐκείνης³¹⁹ τῆς ὥρας ἔκλεισαν³²⁰ αὐτὴν καὶ εἶπεν· ‟Οὐκ ἀνοιχθήσεται³²¹ καὶ οὐδεὶς εἰσέλθῃ δι’ αὐτῆς τῆς πύλης». Καὶ στέκει κεκλεισμένη³²² ἕως τὴν σήμερον καὶ ἐπῆγαν οἱ Σαρακηνοὶ³²³ νὰ τὴν ἀνοίξουν³²⁴ καὶ ἐξῆλθε φλὸξ ἐξ αὐτῆς καὶ ἔκαυσεν αὐτοὺς καὶ οὐκ ἴσχυσαν ἀνοῖξαι αὐτὴν, ἀλλ’ ἔκτισαν³²⁵ αὐτὴν ἕως τὸ μέσον καὶ δὲν ἀφίνουν τινὰν³²⁶ χριστιανὸν νὰ προσκυνήσῃ ἐκεῖ· ἀπέχει³²⁷ ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον στάδια ἕξι³²⁸. Ἀπὸ τὸ ἕτερον μέρος ἔναι τὸ Ἱερόν, ὅπου ἐδίδασκεν ὁ Χριστός, καὶ παραυτοῦ κατὰ ἄρκτον ἔναι ὁ λάκκος, ὅπού ἔῤῥιψαν³²⁹ τὸν προφήτην Ἱερεμίαν εἰς βορὰν τῶν λεόντων³³⁰.

§ 18. Καὶ παραυτοῦ ἔναι ὁ Οἷκος τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ τῆς Ἅννης³³¹. Ἐκεῖ ἐτέχθη ἡ Θεοτόκος. Ἐκεῖ πλησίον³³² ἔναι ἡ Προβατικὴ Κολυμβήδρα, λεγομένη κατὰ Ἰουδαίους Βηθεσδά, πέντε στοὰς ἔχουσα· ἄγγελος γὰρ Κυρίου κατὰ καιρὸν κατέβαινεν³³³ καὶ ἐτάραττε τὸ ὕδωρ. Ὁ οὖν πρῶτος³³⁴ ἐμβὰς μετὰ τὴν ταραχὴν τοῦ ὕδατος ὑγιὴς ἐγίνετο. Ἔναι³³⁵ καὶ ναὸς ἐκεῖ. Ἀπέχει³³⁶ ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον στάδια δ´.

§ 19. Πλησίον³³⁷ δὲ τοῦ Ἁγίου Τάφου ἔναι τοῦ Πιλάτου ἡ Αὐλὴ καὶ ὁ Οἶκος τοῦ Καϊαφα καὶ τὸ Πραιτώριον³³⁸, ἀπέχει δὲ στάδια ς´.

§ 20. Ἡ δὲ δυσικὰ τοῦ Ἁγίου Τάφου εἰς ἓν στάδιον ἔναι τὸ μοναστήρι³³⁹ τῆς Ὁδηγητρίας, ὁποῦ κάθονται οἱ καλογραὶς³⁴⁰ οἱ ῥωμαίισσες³⁴¹. Ἀπ’ ἐκεῖ ἐθεώρει³⁴² ἡ Θεοτόκος τὸν υἱόν τῆς τὸν μονογενῆ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ καὶ ἐθρήνει³⁴³ πιχρῶς.

§ 21. Ἔναι καὶ ἄλλα μοναστήρια ἔνδον τῆς Ἱερουσαλήμ. Πρῶτον μοναστήριν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, καὶ ὁ Ἅγιος Γεώργιος, καὶ ὁ Ἅγιος Δημήτριος³⁴⁴, ὁ Ἅγιος Νικόλαος, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ ὁ Ἀρχιστράτηγος Μιχαήλ, ἡ Ἁγία Αἰκατερίνα³⁴⁵, ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος, ἡ Ἁγία Θέκλα. Ταῦτα εἰσὶν τῶν³⁴⁶ ὀρθοδόξων χριστιανῶν τὰ³⁴⁷ δὲ τῶν αἱρετικῶν³⁴⁸ εἰσὶν ταῦτα. Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος· ἔχουν τὸν οἱ Ἀρμένιοι καὶ τὴν Ἁγίαν Σιὼν οἱ Λατῖνοι³⁴⁹ καὶ οἱ Σουριανοὶ τὴν Θεοτόκον, ἤγουν τὴν Ἐλεοῦσαν, καὶ οἱ Μαρωνῖται³⁵⁰ τὸν Μέγαν Γεώργιον καὶ οἱ Χαμπέσοι³⁵¹ τὸν Ἀβραάμ, πλησίον τοῦ ἁγίου Γολγοθᾶ, ὃς³⁵² λέγεται Θυσία τοῦ Ἀβραάμ. Πλησίον δὲ ἀυτοῦ εἶναι Ἰακωβῖται³⁵³ εἰς ἐκκλησίαν τῆς Θεοτόκου. Ἐκεῖ καὶ κῆπος³⁵⁴ τοῦ Βορίου³⁵⁵. Ἧταν εἰς τὸν καιρὸν τῶν Ῥωμαίων ἐκκλησίες³⁵⁶ καὶ μοναστήρια εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ τξε´. Ταῦτα εἰσὶν³⁵⁷ ἔνδον τῆς Ἱερουσαλήμ.

§ 22. Ἡ δὲ³⁵⁸ ἔξω τῆς Ἱερουσαλήμ, μεσημβρινά³⁵⁹, σιμὰ εἰς τὸ τειχόκαστρον³⁶⁰, ἔναι τὸ καστέλλιν³⁶¹, ἥγουν³⁶² οἱ Οἷκοι τοῦ Δαυίδ. Ἐκεῖ μέλλει νὰ καθίσῃ³⁶³ ὁ Χριστός, νὰ κρίνῃ τὸν κόσμον, καθώς φησι ὁ μέγας ποιητής³⁶⁴· ‟Ἐπί οἷκον Δαβὶδ φόβος μέγας». Καὶ ἀλλαχοῦ³⁶⁵· ‟Τὰ φοβερὰ τελεσιουργεῖται· πῦρ γὰρ ἐκεῖ φλέγον³⁶⁶ ἅπαντα αἰσχρόνουν». Ἐκεῖ³⁶⁷ ἔναι μία πόρτα σιδηρᾶ καὶ οὐδὲν ἠμπορεῖ τινὰς νὰ τὴν ἀνοιξῃ³⁶⁸, διότι ἀπ’ ἐκεῖ μέλλει νὰ ἔβγουν³⁶⁹ οἱ δώδεκα θρόνοι, νὰ καθίσουσιν³⁷⁰ οἱ ἅγιοι δώδεχα ἀπόστολοι, νὰ κρίνουν τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. Καὶ ἀπὸ τὸ Γεθσημανῆ θέλει³⁷¹ ἐξέλθην ὁ Πύρινος Ποταμὸς εἰς τὴν Κοιλάδα τοῦ Κλαυθμῶνος, νὰ ῥεὑσῃ³⁷² ἕως τὴν Νεκρὰν Θάλασσαν, ἤγουν εἰς τὰ Σόδομα καὶ Γόμοῤῥα³⁷³, διατὶ ἐκεῖ ἔναι ἡ Κόλασις. Εἰς δὲ τοὺς Οἴκους τοῦ Δαβὶδ ἔναι τόπος, ὁποῦ ἔπεσεν ὁ Δαβὶδ ἐπὶ πρόσωπον καὶ εἶπεν τὸ³⁷⁴ ‟Ἐλέησόν με ὁ Θεός κατὰ τὸ μέγα ἔλεος σου» (Ψαλμ. ν´). Ἐκεῖ ἔγραψεν τὸ Ψαλτήριον. Ταῦτα εἰσὶν ἐν τῷ Οἴκῳ Δαβίδ. Ἀπέχει ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον στάδια γ´.

§ 23. Ἡ δὲ ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον μεσημβρινὰ³⁷⁵ ἔναι ἡ Ἁγία Σιών, ἡ μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν, τὸ ὄρος τὸ Σιών. ’Εκεῖ ἧτον ὁ οἷκος τοῦ Θεολόγου. Ἐκεῖ ἧλθεν καὶ ἡ Θεοτόκος μετὰ τὴν σταύρωσιν τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖ ἐγένετον καὶ ὁ δεῖπνος ὁ μυστικὸς³⁷⁶ καὶ ὁ νιπτήρας. Ἐκεῖ ἐκατέβην³⁷⁷ καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπὶ τοὺς ἁγίους ἀποστόλους, πῦρ γλωσσῶδες. Ἐκεῖ ἐκοιμήθην³⁷⁸ καὶ ἡ Θεοτόκος. Ἐκεῖ ἔναι ὁ τάφος τοῦ προφήτου Δαβὶδ καὶ τοῦ πρεσβύτου Συμεὼν³⁷⁹ καὶ τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου. Ἐκεῖ πλησίον ἔναι³⁸⁰ ὁ τόπος, ὅπου ἐθρήνει³⁸¹ ὁ Πέτρος μετὰ τὴν ἄρνησιν. Ἐκεῖ ἔδωκεν³⁸² ὁ λεπρὸς τοῦ Χριστοῦ ῥάπισμα. Ταῦτα εἰσιν³⁸³ εἰς τὴν Ἁγίαν Σιών. Ἀπέχει ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον μίλι³⁸⁴ α´.

§ 24. Ἀπὸ τὴν Ἁγίαν Σιὼν καὶ ἔμπροσθεν ἕως μίλι α´ ἔναι³⁸⁵ ὁ Ἀγρὸς τοῦ Κεραμέως, εἰς ὃν³⁸⁶ ἐδόθησαν τὰ τριάκοντα ἀργύρια εἰς ταφὴν τοῖς ξένοις, καθὼς θάπτουν οἱ ἀθῷοι καλόγεροι καὶ οἱ³⁸⁷ καλογριάδες. Ἀπέχει ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον, μίλια³⁸⁸ β´.

§ 25. Ἀπ’αὐτοῦ³⁸⁹ δὲ κατὰ ἀνατολὰς (ἔναι) ὃ λέγεται τὸ Πηγάδιν³⁹⁰ τοῦ Ἰακὼβ καὶ πᾶσαν χρόνον γεμίζει καὶ τρέχει ὡς³⁹¹ ποταμός.

§ 26. Ἡ δὲ παραυτοῦ ὀλίγον³⁹² κατὰ ἄρκτον πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ ἔναι τοῦ Σιλωὰμ ἡ κολυμβήθρα³⁹³, ὁποῦ ἔπεψεν³⁹⁴ ὁ Χριστὸς τὸν τυφλὸν³⁹⁵ καὶ εἶπεν ‟Ὕπαγε, νῖψε³⁹⁶ εἰς τοῦ Σιλωάμ"· καὶ ἀνέβλεψε.

§ 27. Παραυτοῦ δὲ ἐγγύτερα τῆς³⁹⁷ Ἱερουσαλὴμ ἔναι ὁ τάφος τοῦ Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου. Εἰς αὐτὸν τὸν τόπον τὸν ἔῤῥιψαν³⁹⁸ καὶ ἀπέκτεινάν τον. Ἐκεῖ ἔναι καὶ ὁ Οἷκος τοῦ Φαραώ. Ἐκεῖ ἔναι καὶ ὁ τόπος, ὅπου ἐφουρκίσθην ὁ Ἰούδας.

§ 28. Ἀπὸ δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ κατὰ ἀνατολὰς ἔναι τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν καὶ τὸ Γεθσημανῆ³⁹⁹, ὅπου ἔναι ὁ τάφος τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἔναι γοῦν ὁ ναὸς κάτω χωσμένος καὶ κατεβαίνει⁴⁰⁰ βαθμίδια με´, καὶ εἰς τὴν μέσην⁴⁰¹ τοῦ ναοῦ ἔναι κουβούκλιον κτιστὸν καὶ μέσα ἔναι ὁ τάφος τῆς Θεοτόκου. Κρέμονται κανδήλια ις´ ἀκοίμητα⁴⁰². Ἔναι καὶ μία πόρτα κτισμένη· παραυτοῦ μέλλει νὰ ἐξεχύσῃν⁴⁰³ ἕτερος πύρινος ποταμός, νὰ ἐσμίξῃ μὲ τὸν ἄλλον εἰς τὸ Φρέαρ τοῦ Ἰακώβ. Ἔναι ὁ ναὸς μετὰ δώματος καὶ ἡ ὡραία πύλη ἔχει κολῶνες ς´.

§ 29. Аὐτοῦ πλησίον ἔναι τὸ σπήλαιον ὁποῦ ἧτον ὁ Χριστὸς μὲ τοὺς μαθητὰς κεκρυμμένος⁴⁰⁴. Ἐκεῖ ἔφερεν ὁ Ἰούδας τὸ συνέδρων τῶν⁴⁰⁵ Ἰουδαίων καὶ ἐπαρέδωκε τὸν Κύριον τῆς δόξης ὁ ἐσκοτισμένος. Ἐκεῖ τὸν ἔδωκε φίλημα καὶ εἶπε ‟Χαῖρε, ῥαββί» (Ματθ. 20 κς´, 49), καὶ εὐθέως ἔθηκαν τὰς χεῖρας οἱ Ἑβραῖοι εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἀπήγαγον⁴⁰⁶ αὐτὸν εἰς τοῦ Πιλάτου τὴν αὐλήν· οὗ ἔκοψεν καὶ ὁ Πέτρος τοῦ Ἑβραίου τὸ ὠτίον⁴⁰⁷.

§ 30. Ἀπὸ δὲ τοῦ σπηλαίου⁴⁰⁸ ὡς ἓν στάδιον ἔναι ὁ τόπος ὁποῦ ἐπροσεύχετον ὁ Χριστός. Τὸ γόνυ⁴⁰⁹ κλίνας εἶπεν· ‟Πάτερ ἡμῶν, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου» καὶ τὰ ἑξῆς (Ματθ. ς´, 9–13)· καὶ ἐτυπώθησαν τὰ γόνατα αὐτοῦ εἰς τὴν πέτραν.

§ 31. Αὐτού ἔναι καὶ ἕτερος λίθος μέγας, οὗ ἐκάθισεν⁴¹⁰ ὁ Χριστὸς καὶ ἔβλεπεν τὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ εἶπεν· ‟Ἱερουσαλήμ, Ἱερουσαλήμ, ἡ ἀποκτένουσα τοὺς προφήτας καὶ λιθοβολοῦσα τοὺς ἀπεσταλμένους⁴¹¹· ἰδοὺ ἀφίεται ὁ οἷκος ὑμῶν ἔρημος⁴¹²«· καὶ ‟οὐ μὴ μείνῃ⁴¹³ λίθος ἐπὶ λίθον» (Ματθ. κγ´, 37, 38. κδ´, 2). Ἀπέχει τὸ Γεθσημανῆ⁴¹⁴ ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον μίλι⁴¹⁵ α´.

§ 32. Ἀπ’ αὐτὸ⁴¹⁶ κατὰ ἀνατολὰς ἀνεβαίνει⁴¹⁷ εἰς τὸ ὄρος των Ἐλαιῶν. Ἀπάνω εἰς τὸ ὄρος ἔναι ναὸς στρογγυλοειδὴς⁴¹⁸ καὶ ἔχει κολῶνες ι´, καὶ εἰς τὴν μέσην⁴¹⁹ τοῦ ναοῦ ἔναι κουβούκλ(ιν) ὡραιωμένον⁴²⁰, καὶ μέσα αὐτοῦ ἔναι ὁ τόπος ὁποῦ ἐπάτησεν ὁ Χριστὸς καὶ ἀνελήφθην εἰς τοὺς οὐρανούς. Ἔμενεν⁴²¹ δὲ τὸ πάτημαν⁴²² αὐτοῦ βουλλωμένον⁴²³ εἰς τὴν πέτραν.

§ 33. Δεζιᾷ δὲ τοῦ ναοῦ τούτου ὀλίγον κατεβαίνει⁴²⁴ βαθμίδια κ´. Ἐκεῖ ἔναι τὸ κελλὶν⁴²⁵ καὶ ὁ τάφος τῆς ἁγίας Πελαγίας. Ἐκεῖ ἔναι⁴²⁶ καὶ ἡ Ἐξομολόγησις. Ἔναι γοῦν ἀπάνου εἰς τὸν τάφον τῆς ἁγίας λίθος κομιζόμενος ὑπὸ ἁγίου ἀγγέλου Θεοῦ προστάξει⁴²⁷, καὶ στένουνται οἱ ἄνθρωποι, ἕως οὗ νὰ ἐξομολογηθοῦν⁴²⁸, (καὶ) ἐλεύθερα γυρίζουν. Ἅπτουν κανδήλια γ´.

§ 34. Ἀριστερᾷ δὲ τοῦ ναοῦ στάδια β´ ἔναι ἡ Ἐγκανᾶ⁴²⁹ τῆς Γαλιλαίας, οὗ ἐποίησεν⁴³⁰ ὁ Χριστὸς τὸ ὕδωρ οἷνον εἰς τὸν γάμον.

§ 35. Ἐκεῖ εἰς τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν ἐκάθετο ὁ Μελχισεδέκ· οὗ⁴³¹ ἐλθὼν ὁ Ἀβραὰμ καὶ ἐτριχοκόπησεν αὐτὸν καὶ ἐνυχοκόπησεν⁴³² αὐτὸν καὶ ἔδωκε τὸν ἄρτον καὶ ἔφαγεν καὶ εὐλογήθη παρ’ αὐτοῦ. Ἀπέχει τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν⁴³³ ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον μίλι⁴³⁴ α´ <(==1 ¹/₂).

§ 36. Ἀπ’ αὐτοῦ κατεβαίνεις⁴³⁵ κατὰ ἀνατολὰς ἕως μίλι⁴³⁶ α´. Ἐκεῖ ἔναι ἡ Βηθανία, ὁποῦ ἀνέστησεν ὁ Χριστὸς τὸν Λάζαρον τετραήμερον. Ἔναι ναὸς καὶ μέσα ἔναι ὁ τάφος τοῦ Λαζάρου μαρμαρένιος. Ἅπτουν κανδήλια γ´.

§ 37. Παραυτοῦ ἔναι ὁ λίθος ὁποῦ ἐκάθισεν⁴³⁷ ὁ Χριστὸς ἀπὸ τῆς ὁδοιπορίας καὶ ἧλθεν ἡ Μάρθα καὶ εἶπεν ‟Κύριε, εἰ ἧς⁴³⁸ ὧδε⁴³⁹, οὐκ ἃν ἀπέθανέν μου ὁ ἀδελφὸς» καὶ τὰ ἑζῆς⁴⁴⁰ (Ἰωάν, ια´, 21). Ἐκεῖ ἔφεραν οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι τὸν πῶλον καὶ ἐκάθισεν⁴⁴¹ ὁ Χριστός. Ἀπ’ αὐτοῦ⁴⁴² εὐλόγησεν τὴν Ἁγίαν Σιὼν καὶ εἶπεν· ‟Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ⁴⁴³ Σιών· ἰδοὺ γὰρ ὁ βασιλεύς⁴⁴⁴ σου ἔρχεται σοι πραῢς ἐπὶ πώλου⁴⁴⁵ ὄνου, υἱὸν ὑποζυγίου» (πρβλ. Ματθ. κα´, 5). Ἀπέχει ἀπὲ τὸν⁴⁴⁶ Ἅγιον Τάφον μίλ(ια)⁴⁴⁷ β´ < (== 2 ¹/₂).

§ 38. Κατὰ ἀνατολὰς ἔναι ὁ δρόμος τοῦ Ἰορδάνου καὶ τῆς Ἱεριχώ· εἰς δὲ τὴν ὁδὸν ἔναι ἡ Βρύσις⁴⁴⁸ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, καὶ παραυτοῦ δεξιᾷ⁴⁴⁹ εἰς τὸ ὄρος ἔναι⁴⁵⁰ τὸ μοναστήριν τοῦ μεγάλου Εὐθυμίου. Ἀπέχει ἀπὲ τὸν Ἅγιον Τάφον μίλια⁴⁵¹ ιε´.

§ 39. Ἀπ’ αὐτοῦ ἔμπροσθεν ἔναι μοναστήριν εἰς τὴν ὁδὸν τῆς Θεοτόκου, καὶ παραυτοῦ ἔναι ‘Ιεριχός. Ἀπέχει ἀπὲ τὴν Ἱερουσαλὴμ μίλια⁴⁵² κ´.

§ 40. Ἐκεῖ ἔναι⁴⁵³ καὶ τὸ ὄρος ὅπου ἐνήστευσεν⁴⁵⁴ ὁ Χριστὸς ἡμέρας μ´· ὕστερον ἐπείνασεν, δεικνὺς⁴⁵⁵ τὸ ἀνθρώπινον, καὶ ἧλθεν ὁ ´’διάβολος καὶ ἐπείραζεν⁴⁵⁶ αὐτὸν καὶ εἶπεν «Εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ⁴⁵⁷, εἰπὲ⁴⁵⁸ ἵνα οἱ λίθοι ἅρτοι γίνωνται⁴⁵⁹» καὶ τὰ ἑζῆς· καὶ ὁ Χριστὸς εἶπεν⁴⁶⁰· «Ὕπαγε ὀπίσω μου, Σατανᾶ» (Ματθ. δ´, 3, 10).

§ 41. Ἐκεῖ⁴⁶¹ εἰς τὴν Ἱεριχὼ⁴⁶² ἔναι τὰ ὕδατα πικρὰ, ὁποῦ ἐποίησεν ὁ Ἑλισαῖος εἰς γλυκύτητα. Ἐκεῖ⁴⁶³ καὶ ὁ τόπος ὁποῦ εἶδεν⁴⁶⁴ ὁ ’Ἰσοῦς ὁ τοῦ Ναυὴ⁴⁶⁵ τὸν ἄγγελον καὶ εἶπεν⁴⁶⁶ «Ἡμέτερος εἶ ἢ⁴⁶⁷ τῶν ὑπεναντίων»; Καὶ εἶπεν⁴⁶⁸· «Ἐγὼ ἀρχιστράτηγος δυνάμεως Κυρίου νυνὶ παραγέγονα· λῦσον τὸ ὑπόδημα⁴⁶⁹ ἐκ τῶν ποδῶν σου· ὁ γὰρ τόπος, ἐφ’ ᾧ σὺ ἕστηκας⁴⁷⁰, ἅγιός ἐστιν. Καὶ νῦν λάβε τὴν κιβωτὸν καὶ τὰς διαθήκας καὶ ἐλθὲ ἀπέναντι Ἱεριχώ, ἵνα χαλασθῶσι⁴⁷¹ τὰ τείχη⁴⁷² αὐτῆς» (Ίησ. ε´, 13–15). Ἐκεῖ⁴⁷³ ἔναι καὶ ἡ συκομορέα⁴⁷⁴, ὁποῦ ἀνέβη ὁ Ζακχαῖος⁴⁷⁵ ἵνα ἰδῇ⁴⁷⁶ τὸν Χριστόν, διότι μικρὸς ἧν τὴν ἡλικίαν· καὶ ὁ Χριστὸς εἶπεν⁴⁷⁷ αὐτῷ· ‟Ζακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι· σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ (με) μεῖναι⁴⁷⁸« (Λουκ. ιθ´. 5).

§ 42. Ἀπ’ αὐτοῦ ἔμπροσθεν κατὰ ἀνατολὰς ἔναι ὁ Ἰορδάνης⁴⁷⁹ ποταμός. Ἀπέχει ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ μίλια⁴⁸⁰ λ´. Ἐκεῖ ἔναι τοῦ Προδρόμου τὸ μοναστήρι⁴⁸¹. Ἐκεῖ βαπτίστην ὁ Χριστὸς ὑπὸ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ. Ἐκεῖ ἔναι καὶ τὸ σπήλαιον, ὁποῦ ἡσύχαζεν ὁ Πρόδρομος. Ἐκεῖ⁴⁸² ἔναι τὸ ὄρος τὸ Ἑρμὼν ἀπὸ ὄρους μικροῦ. Ἀπὸ ’κεῖ⁴⁸³ ἀνελήφθη ὁ προφήτης Ἡλίας εἰς τὸν οὐρανὸν⁴⁸⁴ καὶ ἔδωκεν τὴν μηλωτὴν αὐτοῦ τῷ Ἑλισεαί. Ἐκεῖ⁴⁸⁵ ἔναι καὶ ὁ τάφος τοῦ ἀββᾶ Ζωσιμᾶ⁴⁸⁶, ὁποῦ ηὗρεν τὴν ὁσίαν Μαρίαν τὴν Αἰγυπτίαν καὶ ἔθαψέ τὴν μέσα εἰς τὴν ἔρημον⁴⁸⁷.

§ 43. Πέρα τοῦ Ἰορδάνου⁴⁸⁸ ἔναι ὄρη ὑψηλά. Ἐκεῖ⁴⁸⁹ ἧλθεν ὁ Μωϋσῆς μὲ τὸν⁴⁹⁰ λαὸν ἀπὸ τοῦ Σινὰ καὶ ἀνέβην⁴⁹¹ εἰς ἓν ὄρος ὑψηλόν⁴⁹², ὃ λέγεται Ναβᾶ, καὶ ἰδών τὴν Γῆν τῆς Ἐπαγγελίας ἀπὸ μακρόθεν καὶ καταβὰς ἐκεῖ ἐτελεύτησεν. Ἐκεῖ⁴⁹³ ἔναι τὸ λείψανον⁴⁹⁴ αὐτοῦ κεκρυμμένον⁴⁹⁵.

§ 44. Ἐβγαίνει⁴⁹⁶ ὁ ποταμὸς ὁ Ἰορδάνης⁴⁹⁷ ἀπὸ τὴν πόλιν Ναζαρέτ, ἀπὸ μίαν λίμνην. Ἐκεῖ⁴⁹⁸ εὐαγγελίστην ἡ Θεοτόκος. Ἀπέχει⁴⁹⁹ ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ ἡμέρας τρεῖς.

§ 45. Παραυτοῦ κατὰ ἄρκτον ἔναι ἡ Σεβαστόπολι, ὁποῦ ἀπετμήθη ὁ Πρόδρομος ὑπὸ Ἡρώδου⁵⁰⁰. Παραυτοῦ δὲ ἔναι ἡ Τιβεριάδος⁵⁰¹ θάλασσα. Ἐκεῖ ηὗρεν ὁ Χριστὸς τοὺς ἀποστόλους, ὁποῦ ἀλιεύαν καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς· ‟Δεῦτε ὀπίσω⁵⁰² μου καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἀλιεῖς⁵⁰³ ἀνθρώπων». Καὶ εὐθέως ἀφέντες τὰ δίκτυα⁵⁰⁴ ἠκολούθησαν αὐτῷ.

§ 46. Εἰς αὐτὰ τὰ μέρη ἔναι⁵⁰⁵ τὸ ὄρος τὸ Θαβώρ, ὅπου ἐμετεμορφώθη⁵⁰⁶ ὁ Χριστός. Ἀπέχει ἀπὲ τὴν⁵⁰⁷ Ἱερουσαλὴμ ἡμέρας γ´.

§ 47. Χωνεύει⁵⁰⁸ καὶ ὁ Ἰορδάνης⁵⁰⁹ ποταμὸς εἰς τὴν Ἐρυθρὰν⁵¹⁰ Θάλασσαν καὶ διατρύπᾷ⁵¹¹ καὶ γυρίζει ὅλον τὸν κόσμον Θεοῦ προστάξει.

48. Ἐκεῖ εἰς τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν ἔναι⁵¹² τὸ μοναστήρι τοῦ ἀββᾶ⁵¹³ Γερασίμου, ὁποῦ ἐδούλευεν ὁ λέων⁵¹⁴. Ἀπέχει ἀπὲ τὴν Ἱερουσαλὴμ μίλια⁵¹⁵ λ´.

§ 49. Ἐρχομένου⁵¹⁶ (σου) ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ, μέσα εἰς τὰ ὄρη⁵¹⁷ ἔναι⁵¹⁸ τὸ μοναστήρι τοῦ ἁγίου Σάββα. Ἐν τῷ καιρῷ⁵¹⁹ τῆς αὐξήσεως εἶχεν καλογέρους χιλιάδας ιδ´. Ἐκεῖ ἔναι ἡ βρύση⁵²⁰ ὁποῦ ἔβγαλεν⁵²¹ ὁ ἅγιος διὰ προσευχῆς του. Ἐκεῖ ἔναι⁵²² καὶ ὁ τάφος του. Ἔναι⁵²³ καὶ τὸ κέλλιν⁵²⁴ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ⁵²⁵. Ἐκεῖ ἔγραψεν τὴν μουσικὴν καὶ τὴν Παρακλητικὴν καὶ τὸ ‟Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς». Ἔναι⁵²⁶ καὶ ὁ ναὸς μετὰ τρούλλου καὶ μέσα ζωγραφισμένος μὲ τὸ λαζούριν: ὅλοι⁵²⁷ οἱ ὄσιοι. Ἀπέχει ἀπὲ τὴν⁵²⁸ Ἱερουσαλὴμ μίλια ιβ´. Αὐτοῦ⁵²⁹ σιμὰ εἰς τὸ ὅρος ἔναι⁵³⁰ τὸ μοναστήρι τῆς ἁγίας Εὐδοκίας.

§ 50. Ἐρχομένου (σου) πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ ἔναι⁵³¹ τὸ μοναστήρι τοῦ ἁγίου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου⁵³² ἀπάνου εἰς τὸ ὅρος. Ἀπέχει ἀπέ τὴν Ἱερουσαλὴμ μίλια⁵³³ κ´.

§ 51. Κεῖται δὲ⁵³⁴ ἡ Βηθλεὲμ καὶ ὁ Ἅγιος Ἡλίας ἀπὸ τὸν Ἅγιον Τάφον κατὰ μεσημβρίαν⁵³⁵. Μέσα εἰς τὴν ὁδὸν τῆς Βηθλεὲμ⁵³⁶ ἔναι⁵³⁷ τὸ μοναστήρι τοῦ προφήτου Ἠλιού. Αὐτοῦ ἔφερεν τὴν τροφὴν ὁ κόραξ καθ’ ἡμέραν (εἰς) τὸν προφήτην, καὶ ἔναι⁵³⁸ ὁ ναὸς μετὰ τρούλλου. Καὶ ἐκεῖ ἔφερεν ὁ Ἰωσὴφ τὴν Θεοτόκον καὶ ἤθελε, ἵνα ἀπολύσῃ⁵³⁹ αὐτήν, καὶ ἧλθεν ἄγγελος Κυρίου καὶ εἶπεν· ‟Ἰωσήφ, υἱὸς Δαυὶδ, μὴ ποιήσῃς τοῦτο, μηδὲ⁵⁴⁰ φοβηθῇ ὁ υἱός· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ πνεύματός ἐστιν ἁγίου· καὶ νῦν παράλαβε Μαρίαν τὴν γυναῖκά⁵⁴¹ σου καὶ ἐλθὲ⁵⁴² εἰς Βηθλεέμ⁵⁴³« (Ματθ. α´, 20).

§ 52. Ἐρχόμενοι ἐν τῇ ὁδῷ ὡς μίλ(ιον) α´ ἔναι⁵⁴⁴ ὁ στῦλος τοῦ ἁγίου Συμεὼν τοῦ Στυλίτου⁵⁴⁵ καὶ παραυτοῦ ἔναι⁵⁴⁶ ὁ τάφος τῆς Ῥαχιήλ.

§ 53. Ἐρχομένου (σου) ἐν τῇ ὁδῷ (ἔναι ὁ τόπος ὁποῦ) ἐκάθισεν⁵⁴⁷ ἡ Θεοτόκος ἐκ τῆς ὁδοιπορίας καὶ ἐτυπώθη ἡ⁵⁴⁸ πέτρα ὁποῦ ἐκάθισεν⁵⁴⁹ καὶ ἀπ’ ἐκεῖ⁵⁵⁰ ἧλθεν εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν Βηθλεὲμ⁵⁵¹ καὶ ἧλθεν εἰς τὸ Ἅγιον Σπήλαιον⁵⁵² καὶ ἔτεκεν τὸν Κύριον ἡμῶν· οὗ⁵⁵³ ἧλθον⁵⁵⁴ οἱ μάγοι ἀπὸ ἀνατολῶν προσκυνῆσαι⁵⁵⁵ αὐτὸν· ἰδόντες δὲ καὶ οἱ ποιμένες τὸ γεγονὸς⁵⁵⁶ ἐπίστευσαν καὶ αὐτοί. Ἐκεῖ⁵⁵⁷ ἧλθεν ἄγγελος Κυρίου καὶ εἶπεν· Ἰωσήφ, υἱὸς Δαυίδ, παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν γυναῖκα σου καὶ φεῦγε εἰς Αἴγυπτον».

§ 54. Ἔναι⁵⁵⁸ γοῦν ὁ ναὸς μέγας καὶ πάντερπνος. Ἔναι⁵⁵⁹ σκεπασμένος μετὰ ξυλίνης σκευῆς⁵⁶⁰ καὶ μετὰ μολίβδου⁵⁶¹. Ἔχει καὶ κολῶνες μαρμαρένιες υ´. Ἔναι τὰ τείχη ἱστορισμένα μετὰ μουσείου⁵⁶²: οἱ ἑπτὰ σύνοδες καὶ οἱ ἅγιοι μάρτυρες. Εἰς δὲ⁵⁶³ τὸ βῆμα ἔναι ὁ Χριστὸς μὲ τὸν⁵⁶⁴ σταυρὸν καὶ ἐβγάνει⁵⁶⁵ τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ τὴν Κόλασιν· καὶ ἔναι καὶ ἡ Γέννησις. Δεζιᾷ δὲ τοῦ βήματος κατεβαίνει⁵⁶⁶ βαθμίδια ιε´ καὶ ἀριστερᾷ ιγ´, καὶ ἐκεῖ κάτω ἔναι τὸ σπήλαιον εὐτρεπισμένον μετὰ ὀρθομαρμάρωσιν καὶ τὸ ἔδαφος ὅμοιον⁵⁶⁷. Ἔχει καὶ κολῶνες μικρὲς ζ´. Κεῖται⁵⁶⁸ ἡ Γέννησις κατὰ ἀνατολάς, ἡ δὲ Φάτνη δυσικά⁵⁶⁹. Ἔχει δύο πόρτες χάλκινες χυτὲς⁵⁷⁰ καὶ ἔχουν κολῶνες μικρὲς⁵⁷¹ ὀκτώ. Ἅπτουν κανδήλια δέκα μικρά. Ἐκεῖ⁵⁷² ἔναι ἡ Περιτομὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἔναι καὶ ὁ ναὸς τοῦ μεγάλου Γεωργίου. Ἀπέχει ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ μίλια ς´.

§ 55. Ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ δυσικὰ⁵⁷³ ἔναι ναὸς τοῦ μεγάλου Νικολάου καὶ παραυτοῦ δυσικὰ⁵⁷⁴ ἔναι τὸ μοναστήρι⁵⁷⁵ τοῦ μεγάλου Γεωργίου. Ἐκεῖ ἔναι καὶ τὰ Σπίτια τοῦ Διοκλητιανοῦ τοῦ παραβάτου. Ἐκεῖ ἔβαλεν τὸν μέγαν Γεώργιον εἰς τὸν τροχόν⁵⁷⁶. Ἔναι καὶ ἡ ἄλυσος, ὁποῦ εἶχαν⁵⁷⁷ εἰς τὸν αὐχένα⁵⁷⁸ αὐτοῦ, καὶ θαυματουργεῖ⁵⁷⁹. Ἔναι ναὸς μετὰ τρούλλας⁵⁸⁰. Ἀπέχει ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ μίλια⁵⁸¹ ιε´.

§ 56. Ἔμπροσθεν δὲ τούτου⁵⁸² ἔναι ὁ τόπος τοῦ Ἀβραάμ. Ἐκεῖ ἐποίησεν καὶ τὴν φιλοξενίαν καὶ εἶδεν⁵⁸³ τὴν Ἁγίαν Τριάδα. Ἐκεῖ εἰς τὸν οἷκόν του ἔναι καὶ ὁ τάφος του καὶ τοῦ Ἰσαὰκ καὶ τοῦ Ἰακώβ. Ἀπέχει ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ μίλια⁵⁸⁴ λ´.

§ 57. Τὸ δὲ ὄρος τοῦ Σινὰ⁵⁸⁵ ἔναι εἰς τὴν ἐσωτέραν ἔρημον. Ἀπέχει ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ ἡμέρας ιε´. Ἔναι τὸ μοναστήρι⁵⁸⁶ μέσα εἰς δύο ὄρη. Ἐκεῖ εἶδεν⁵⁸⁷ ὁ Μωϋσῆς τὴν βάτον καταφλεγομένην καὶ οὐκ ἐκαίετο⁵⁸⁸. Ἐκεῖ ἧλθεν ὁ ἄγγελος Κυρίου καὶ εἷπεν «Μωσῆ, Μωσῆ, λῆσαι⁵⁸⁹ τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου, ὅτι ὁ τόπος, ἐφ’ ᾧ σὺ⁵⁹⁰ ἕστηκας, ἅγιος ἐστιν· καὶ νῦν οἷδας⁵⁹¹ ὅτι εὗρες χάριν παρὰ Κυρίου» καὶ τὰ ἐξῆς. Ἔναι ὁ ναὸς ὡραιότατος καὶ εὐρύχωρος, μετὰ ξυλίνης⁵⁹² σκευῆς καὶ μολίβδου σκεπαστός⁵⁹³. Ἔχει καὶ κολῶνες ιβ´. Ἔναι τὸ βῆμα στορισμένο μετὰ μουσείου⁵⁹⁴: ἡ Μεταμόρφωσις. Ἔναι καὶ τὰ διάστηλα⁵⁹⁵ τοῦ βήματος εἰκόνες⁵⁹⁶ ὡραιότατες. Ἐκεῖ⁵⁹⁷ ἔναι τὸ λείψανον⁵⁹⁸ τῆς ἁγίας Αἰκατερίνας⁵⁹⁹ μέσα εἰς λαρνάκιν καὶ βρύει τὸ μύρος⁶⁰⁰. Ἔναι εἰς τά πλευρὰ τῆς εκκλησίας παρακκλήσια⁶⁰¹, ὁποῦ λειτουργοῦνται⁶⁰²: ἡ Ἁγία Ἑλένη καὶ ἡ Ἁγία Εἰρήνη⁶⁰³, ὁ Ἅγιος Κόνων⁶⁰⁴ καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος καὶ ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Στυλίτης⁶⁰⁵, ἡ Ἁγία Μαρίνα. Ὄπισθεν δὲ τοῦ ἁγίου βήματος ἔναι ἡ Ἁγία Βάτος, ὁποῦ εἶδεν⁶⁰⁶ ὁ Μωϋσῆς. Ἔναι ναὸς εὐτρεπισμένος καὶ εἰς τὸ πλευρὸν αὐτοῦ ἔναι ναὸς τῶν Ἀββάδων τῶν ἐν Σινὰ καὶ Ῥαϊθοὺ ἀναιρεθέντων. Ἐκεῖ⁶⁰⁷ ἔναι καὶ λείψανα αὐτῶν καὶ θαυματουργοῦ(ν)⁶⁰⁸.

§ 58. Ἡ δὲ εἰς τὸ ἄλλον μέρος ἔναι ναὸς τοῦ ἁγίου Ἰακὼβ τοῦ Ἀδελφοθέου. Ἔναι καὶ ἄλλα παρακκλήσια⁶⁰⁹ μέσα εἰς τὸ μοναστήριον, ὁ Ἅγιος Στέφανος ὁ πρωτομάρτυρας, ὁ Πρόδρομος καὶ Σέργιος καὶ Βάκχος καὶ ὁ Μέγας Νικόλαος, ὁ Μωϋσῆς καὶ Ἀαρών, ὁ Χρυσόστομος, ὁ Ἅγιος Θεόδωρος, ἡ Θεοτόκος, ὁ Ἅγιος Γεώργιος καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, καὶ ἡ Ἁγία Αἰκατερίνα⁶¹⁰ καὶ Ἰωακεὶμ καὶ Ἅννα. Ἐκεῖ⁶¹¹ ἔναι καὶ τὸ πηγάδιν⁶¹² ὁποῦ ἐπότιζεν ὁ Μωϋσῆς τὰ πρόβατα. Ἔναι καὶ μία ῥῳδία εἰς τὸ χείλος⁶¹³ τοῦ πηγαδίου ἀπὸ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον⁶¹⁴.

§ 59. Αὐτοῦ ἔμπροσθεν τοῦ μοναστηρίου ἔχει περιβόλιν⁶¹⁵ καὶ ἔχει νερὸν τῆς βρύσης. Αὐτοῦ ἐποίησαν⁶¹⁶ οἱ Ἑβραῖοι τὸ⁶¹⁷ ἀργύριον καὶ τὸ χρυσίον αὐτῶν⁶¹⁸ θυσίαν καὶ ἧβγεν κεφάλιν⁶¹⁹ μόσχου καὶ προσεκύνησαν αὐτῷ.

§ 60. Ἀπ’ αὐτοῦ δὲ κατὰ μεσημβρίαν ἀνέβαινεν⁶²⁰ εἰς τὸ ὅρος τὸ νομικόν⁶²¹, ὁποῦ ἐνήστευσεν ὁ Μωϋσῆς δὶς⁶²² μ´ ημέρας. Ἀνεβαίνει⁶²³ βαθμίδια ͵ςχ´· εἰς⁶²⁴ δὲ τὸ ἀνέβασμα τοῦ δρόμου ἔχει νερόν, ὅπου ἔβγαλεν⁶²⁵ τινὰς ἅγιος διὰ προσευχῆς⁶²⁶· καὶ παραυτοῦ ἔναι ναὸς τῆς Θεοτόκου, ἡ Ἐγγυητὴς⁶²⁷ τοῦ μοναστηριοῦ· καὶ παραυτοῦ ἔναι ναὸς τοῦ ἁγίου Ἠλιοὺ τοῦ προφήτου. Ἐκεῖ⁶²⁸ ἔναι σπήλαιον, ὁποῦ ἐνήστευσεν ἡμέρας μ´, καὶ ναὸς ἕτερος τοῦ προφήτου Ἑλισαίου καὶ τῆς ἁγίας Μαρίνας.

§ 61. Ἀπάνου εἰς τὴν Ἁγίαν Κορυφὴν⁶²⁹ ἔναι ἡ πέτρα ὁποῦ ἐσκέπασεν τὸν Μωϋσῆν, ὅταν ἐμίλησεν μὲ τὸν⁶³⁰ Θεὸν καὶ ἔδωκεν⁶³¹ τὸν νόμον, τὰ θεοχάρακτα γράμματα. Εἶναι⁶³² ἐκεῖ δύο ἐκκλησίες⁶³³, τοῦ ἀρχιστρατήγου Μιχαὴλ καὶ τοῦ προφήτου Μωϋσῆ.

§ 62. Παρακάτω δὲ τῆς Ἁγίας Κορυφῆς εἶναι⁶³⁴ καθίσματα, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης⁶³⁵ ὁ Πρόδρομος καὶ ὁ Ἰωακεὶμ καὶ ἡ Ἅννα καὶ ὁ Ἅγιος Παντελεήμων. Ἔναι ὁ ἅγιος Γεώργιος εἰς ἕτερον ὄρος ὑψηλόν⁶³⁶, ὁποῦ ἧτον τὸ λείψανον⁶³⁷ τῆς ἁγίας Αἰκατερίνας⁶³⁸ καὶ ἐβλέπασίν το δύο ἄγγελοι χρόνους τ´.

§ 63. Ἀπ’ αὐτοῦ κατὰ άνατολὰς τοῦ ὄρους ἔναι τὸ κάθισμα τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, καὶ παραυτοῦ ὀλίγον ἔναι ὁ Ἅγιος Νούφριος⁶³⁹, καὶ παραυτοῦ μέσα εἰς τὴν ὁδόν ἔναι ἡ πέτρα ὁποῦ ἔδωκεν ὁ Μωϋσῆς μὲ τὴν ῥάβδον καὶ ἔβγαλε⁶⁴⁰ βρύσες ιβ´ καὶ ἐπότισεν τὸν λαὸν τῶν Ἑβραίων, καθώς φησιν ‟ἐῤῥύησαν⁶⁴¹ ὕδατα καὶ χείμαῤῥοι κατεκλύσθησαν⁶⁴²« (Ψαλμ. οζ´, 20).

§ 64. Ἀπ’ αὐτοῦ δυσικὰ⁶⁴³ ἔναι τὸ κάθισμα (τῶν) Ἁγίων Ἀναργύρων. Ἐκεῖ πλησίον⁶⁴⁴ ἔναι ὁ τόπος ὁποῦ ἠνοίχθη⁶⁴⁵ ἡ γῆ καὶ κατέπιεν Δαθὰν καὶ Ἀβειρών⁶⁴⁶.

§ 65. Ἀπ’ αὐτοῦ δὲ κατ’ ἄρκτον ἔναι ἡ πέτρα τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ τῆς Κλίμακος. Ἐκεῖ ἐκάθισεν⁶⁴⁷ ἔτη μ´ καὶ ἀπέκει⁶⁴⁸ ἔβλεπεν καθ’⁶⁴⁹ ἡμέραν τὸ ἅγιον φῶς εἰς τὴν Ἁγίαν Κορυφὴν τοῦ ὄρους. Ταῦτα τὰ θαύματα αὐτοῦ σιμά.

§ 66. Ἀπέχει καὶ ἡ Ῥαϊθοὺ⁶⁵⁰ ἀπὸ τὸ Σινὰ ἡμέρας β´. Ἐκεῖ⁶⁵¹ ἔναι καὶ ἡ Ἐρυθρὰ Θάλασσα. Ἀπ’ ἐκεῖ⁶⁵² ἧλθεν ὁ Μωϋσῆς μὲ τοὺς Ἑβραίους. Ἐκεῖ⁶⁵³ ἔναι οἱ ἑβδομήκοντα στέλεχοι φοινίκων⁶⁵⁴ καὶ πικρὰ ὕδατα, ὁποῦ ἐμετάβαλεν εἰς γλυκύτητα⁶⁵⁵ ὁ Μωϋσῆς δρόσου⁶⁵⁶. Ἐκεῖ ἔναι μοναστήρι⁶⁵⁷ τοῦ Προδρόμου, ὁποῦ ἧλθαν οἱ Βάρβαροι καὶ ἀπέκτειναν⁶⁵⁸ τοὺς ἀββάδες. Αὐτοῦ ἔναι καὶ⁶⁵⁹ ἔνα ἕτερον μοναστήριν⁶⁶⁰ κεκρυμμένον⁶⁶¹ παρὰ Θεοῦ καὶ οὐδεὶς δύναται τοῦ ἰδεῖν αὐτό⁶⁶². Ἀμήν, ἀμήν, ἀμήν.