1 Продолжительное служение в Иконии окончилось нападением иудеев и язычников. 8 Исцеление хромого в Листре; попытка народа совершить жертвоприношение Варнаве и Павлу, как богам; апостолы воспротивились. 19 Иудеи избивают Павла камнями. 21 Проповедуя и рукополагая пресвитеров по Церквам, апостолы возвратились в Антиохию Сирийскую.

В Иконии они вошли вместе в Иудейскую синагогу и говорили так, что уверовало великое множество Иудеев и Еллинов.

А неверующие Иудеи возбудили и раздражили против братьев сердца язычников.

Впрочем они пробыли здесь довольно времени, смело действуя о Господе, Который, во свидетельство слову благодати Своей, творил руками их знамения и чудеса.

Между тем народ в городе разделился: и одни были на стороне Иудеев, а другие на стороне апостолов.

Когда же язычники и Иудеи со своими начальниками устремились на них, чтобы посрамить и побить их камнями,

они, узнав о сем, [Зач. 34.] удалились в Ликаонские города Листру и Дервию и в окрестности их,

и там благовествовали.

В Листре некоторый муж, не владевший ногами, сидел, будучи хром от чрева матери своей, и никогда не ходил.

Он слушал говорившего Павла, который, взглянув на него и увидев, что он имеет веру для получения исцеления,

сказал громким голосом: тебе говорю во имя Господа Иисуса Христа: стань на ноги твои прямо. И он тотчас вскочил и стал ходить.

Народ же, увидев, что сделал Павел, возвысил свой голос, говоря по-ликаонски: боги в образе человеческом сошли к нам.

И называли Варнаву Зевсом, а Павла Ермием, потому что он начальствовал в слове.

Жрец же идола Зевса, находившегося перед их городом, приведя к воротам волов и принеся венки, хотел вместе с народом совершить жертвоприношение.

Но апостолы Варнава и Павел, услышав о сем, разодрали свои одежды и, бросившись в народ, громогласно говорили:

мужи! что́ вы это делаете? И мы – подобные вам человеки, и благовествуем вам, чтобы вы обратились от сих ложных к Богу живому, Который сотворил небо и землю, и море, и все, что в них,

Который в прошедших родах попустил всем народам ходить своими путями,

хотя и не переставал свидетельствовать о Себе благодеяниями, подавая нам с неба дожди и времена плодоносные и исполняя пищею и веселием сердца наши.

И, говоря сие, они едва убедили народ не приносить им жертвы и идти каждому домой. Между тем, как они, оставаясь там, учили,

из Антиохии и Иконии пришли некоторые Иудеи и, когда апостолы смело проповедовали, убедили народ отстать от них, говоря: они не говорят ничего истинного, а все лгут. И, возбудив народ, побили Павла камнями и вытащили за город, почитая его умершим.

Когда же ученики собрались около него, он встал и пошел в город, [Зач. 35.] а на другой день удалился с Варнавою в Дервию.

Проповедав Евангелие сему городу и приобретя довольно учеников, они обратно проходили Листру, Иконию и Антиохию,

утверждая души учеников, увещевая пребывать в вере и поучая, что многими скорбями надлежит нам войти в Царствие Божие.

Рукоположив же им пресвитеров к каждой церкви, они помолились с постом и предали их Господу, в Которого уверовали.

Потом, пройдя через Писидию, пришли в Памфилию,

и, проповедав слово Господне в Пергии, сошли в Атталию;

а оттуда отплыли в Антиохию, откуда были преданы благодати Божией на дело, которое и исполнили.

Прибыв туда и собрав церковь, они рассказали всё, что сотворил Бог с ними и как Он отверз дверь веры язычникам.

И пребывали там немалое время с учениками.

Татарский

Иконіяда алар бергя Іудейлярнен синагогасына кергянняр дя анда сойляб, бик кюб Іудейлярне дя, Еллиннарны да ышандырганнар.

Ышанмый торган Іудейляр туганнарга карышы жалган деннелярнен кюnеллярен жилкетеб котортканнар.

Алай да алар мында аларнын кулы арткылы билгеляр, кодрятляр кюрсятеб, Yз дяÿлятенен сюзен таныклый торган Ходайга омот тотоб кыйыуланыб, байтак багыт уздырганнар.

Шул арада каладагы калык ике жакка айырылган: кайсылары Іудейляр жаклы, кайсылары Апостоллар жаклы булганнар.

Жалган деннеляр дя, Iудейляр дя ÿзляренен башлыклары белян аларны курлыкка калдырыйык диб, ташлар белян атыйык диб аларга таба сорлöгöшкян чакта,

(Алар мыны) белеб, Ликаонъ калалары, Листрага, Дервіяга, аларнын тиряляреня киткянняр дя,

Анда изге хабяр сойлягянняр.

Листрада анасы эченнян аксак койö тыуган, аякларын кузгата алмый торган бер кеше утырган; ул бер чакта да жбрмягян.

Ул Павелнын сойлягянен тыннаган; Павелъ аnар тегяляб караб, анын саулык алырга ышаныуын кюреб,

Зур тауыш белян äйткян: сиnа Ходай Іисусъ Христосъ исеме белян айтямен, аякларыnа туры тор, дигян. Ул шул сяттюк сикереб торган да жорой башлаган.

Калык Павелнын ней кылганын кюреб, Ликаонь теле белян айтеб: аллалар кешеляргя ошашлы (булыб), безгя тошкян икян диб ауаз кютяргян.

Варнаваны Зевсъ диб, Павелны, сюз башлаучы булганга кюря,
Ермій диб атаганнар.

Аларнын калалары карышынсыда тора торган Зевсъ (сыннын) корман китереучесе кабка тобöня угезляр дя, ургян чячякляр дя китереб, калык белян корман чалырга келягян.

Тик Апостоллар Варнава белян Павелъ (мыны) эшетеб, кейемнярен айырыб, калык арасына кергянняр дя кычкырыб äйткянняр: Эй кадерлеляр! сез ней эшлейсез?

Без дя сезнен кюк кешеляр, сез бу жалган аллалардан, кюкне, жирне, дингезне, аларда ней бар барын да булдырган тере Аллага кайтыгыз диб, без сезгя изге хабяр сойляучеляр.

Ул уткян няселлярдя бар калыкларга Yз жулларыннан жорöргя ирек биргян.

Алай булса да безгя кюктян жаnгырлар да, жимеш уnа торган багытлар да биреб, безнен кюnелляребезне ашамныкка да, сöйöнöчкя дя тулыландырыб, изге эшляр кылыб, Yзе турысында туктаусыз таныклык итеб торган, дигянняр.

Мыны айтеб алар калыкны аларга корман чалмыйчы, ар берсен ойляреня кайтырга кочкя кюндергянняр.

Шул арада, алар анда калыб ойряткян чагында, Автіохіядан да, Иконіядан да кайсы Іудейляр килеб, апостоллар кыйыуланыб сойлягян чакта, алар бер дя чынны сойлямейляр, барын да жалганныйлар диб айтеб, калыкны алар катыннан китяргя кюндергянняр. Калыкны кюндереб (житкезеб), Павелга ташлар белян атыб, аны улгянгя санаб, каланын тыш жагына чыгарыб салганнар.

Аны ойрянеÿчеляр чырмаб алгач, ул тороб калага кергян дя, иртягесен Варнава белян Дервіяга чыгыб киткян.

Шул калага изге хабяр сойляб, кюб кешелярне ойрятеб, кайтышлый алар Листрадан, Иконіядан, Антіохіядан узганнар.

Ойрянеучелярнен кюпеллярен ныкладырыб, дендя нык торорга утенеб, безгя Алла падшалыгына кюб кöйöнöч арткылы керергя тейешле диб (ойрятеб ÿткянняр).

Ышаныучылар жыйыны сайын, кул салыб, аларга пресвитерлар куйыб, ураза тотоб, аларны алар ышанган Ходайга табшырганнар.

Аннары Писидія арткылы утеб, Памфиліяга килгянняр.

Пергіяда Ходай сюзен сойляб, Атталіяга тошкянняр.

Аннан сыу белян Антіохіяга кайтканнар; шушы тоштян алар, Алла дяуляте булышкан буйынча, (сойляу эшеня киткянняр икян; ул эшне жиреня житкергянняр.

(Шунда) кайтыб, ышаныучыларны жыйыб, Алла ней кылганны, жалган деннеляргя Ул ышаныу ишеген ничек ачканны äйткянняр.

Анда ойрянеучеляр белян байтак багыт уздырганнар.

Грузинский (древн.)

Языки

ჰრქუა მას დიდითა ჴმითა: შენ გეტყჳ სახელითა უფლისა იესუ ქრისტესითა, აღდეგ ფერჴთა შენთა ზედა მართლ. და აღიხილნა და იწყო სლვად.

იყო იკონიას შინა მსგავსად წესისა შესლვასა მათსა შესაკრებელსა ჰურიათასა და სიტყუად ესრეთ, ვიდრე რწმუნებადმდე ჰურიათა და წარმართთსა მრავალსა სიმრავლესა.

ხოლო რომელნი ურწმუნონი ჰურიანი იყვნეს, აღაზრზინნეს და განაბოროტნეს სულნი წარმართთანი ძმათა ზედა.

მრავალ ჟამ იქცეოდეს იგინი განცხადებულად უფლისა მიმართ, რომელი ეწამებოდა მათ სიტყჳთა მით მადლისა მისისაჲთა და მოსცემდა სასწაულებსა და ნიშებსა ყოფად ჴელითა მათითა.

მაშინ განიწვალა სიმრავლე იგი მის ქალაქისაჲ, და რომელნიმე იყვნეს ჰურიათა თანა და რომელნიმე მოციქულთა თანა.

და ვითარ შეითქუნეს ჰურიანი და წარმართნი მთავრებით მათითურთ ზედა მისლვად და გინებად და ქვისა დაკრებად მათდა,

განეშორნეს და მიივლტოდეს ქალაქებსა ლუკაონისასა – ლუსტრად და დერბედ და გარემო სოფლებსა,

და მუნ ახარებდეს.

და კაცი ვინმე იყო ლუსტრას შინა, უძლური ორითავე ფერჴთა, და ჯდა მკელობელი დედის მუცლით მისითგან, რომელსა არასადა ევლო.

ამას ესმნეს სიტყუანი პავლესნი, იტყოდა რაჲ. ვითარ მიჰხედა მას პავლე და იხილა, რამეთუ აქუნდა სარწმუნოებაჲ საცხორებელად მისა, 1

ხოლო ერმან მან იხილა რაჲ, რომელი-იგი ქმნა პავლე, აღიმაღლეს ჴმაჲ მათი ჴმითა მით ლუკაონებრითა და იტყოდეს: ღმერთნი მსგავსებულ არიან კაცთა და გარდამოსრულ არიან ჩუენდა.

და ხადოდეს ბარნაბას დიოს კერპით და პავლეს – ერმით, რამეთუ პავლე იყო წანამძღუარ სიტყჳსა მის.

ხოლო მღდელმან მან დიოს კერპისამან, რამეთუ იყო იგი მთავარი მის ქალაქისაჲ, კუროები და გჳრგჳნები ბჭეთა ზედა ქალაქისათა მოიღო ერისა მის თანა და ეგულებოდა ზორვად.

ესმა რაჲ ესე მოციქულთა ბარნაბას და პავლეს, დაიპეს სამოსელი მათი და შეჴდეს ერსა მას შორის, ღაღადებდეს და იტყოდეს:

კაცნო, რასა იქმთ ამას? რამეთუ ჩუენცა კაცნივე ვართ მსგავსნი თქუენნი და გახარებთ თქუენ, რაჲთა ამაოებათა ამათგან მოიქცეთ ღმრთისა ცხოველისა, რომელმან ქმნა ცაჲ და ქუეყანაჲ, ზღუაჲ და ყოველი, რაჲ არს მათ შინა,

რომელმან-იგი წარსრულთა მას ნათესავთა მიუშუა ყოველსა მას თესლებსა სლვად გზასა ნებისა მათისასა,

და არავე უწამებელად დაუტევა ქველის მოქმედებაჲ იგი მისი, ზეცით გარდამო მოცემად თქუენდა წჳმაჲ და ჟამნი ნაყოფის გამომღებელნი, განძღებად საზრდელითა და სიხარულითა გულთა თქუენთა.

და ესე რაჲ წართქუეს, ძნიად დააცხრვეს ერი იგი არა ზორვად მათდა, არამედ კაცად-კაცადი წარსლად ვანად თჳსა. და ვიდრე-ღა იქცეოდეს იგინი მუნ და ასწავებდეს.

მოიწინეს ანტიოქიაჲთ და იკონიაჲთ ჰურიანი და, ვიდრე-იგი ეტყოდეს მათ განცხადებულადმ არწმუნეს ერსა მას განშორებად მათგან, რამეთუ იტყოდეს, ვითარმედ: არარას ჭეშმარიტსა იტყჳან, არამედ ყოველსა ტყუიან. და ქვაჲ დაჰკრიბეს პავლეს და განითრიეს იგი გარეშე ქალაქსა მას. ეგრე ჰგონებდეს, ვითარმედ მომკუდარ არს იგი.

და ვითარ-იგი შემოკრბეს და გარე მოადგეს მოწაფენი, აღდგა და შევიდა დერბედ.

და ახარებდეს ქალაქსა მას და დაიმოწაფნეს მრავალნი, და მივიდეს ლუსტრად და იკონიად და ანტიოქიად,

და განამტკიცებდეს სულსა მოწაფეთასა და ჰლოცვიდეს მათ, რაჲთა მტკიცედ დგენ სარწმუნოებასა ზედა, და ვითარმედ: მრავლითა ჭირითა ჯერ-არს ჩუენდა შესლვაჲ სასუფეველსა ღმრთისასა.

და უკურთხნეს მათ ეკლესიად-ეკლესიად ხუცესნი, და ლოცვითა და მარხვითა შეჰვედრნეს იგინი უფალსა, რომლისაცა მიმართ ჰრწმენა.

და განვლეს რაჲ პისიდიაჲ, მოვიდეს პამფილიად;

და იტყოდეს პერგეს შინა სიტყუასა მას ღმრთისასა და შთავიდეს ატალიად;

და მიერ ნავითა მივიდეს ანტიოქიად, ვინაჲცა იგი შევედრებულ იყვნეს მადლითა ღმრთისაჲთა საქმესა მას, რომელიცა აღასრულეს.

და მო-რაჲ-ვიდეს, შეკრბეს კრებული იგი და უთხრეს მათ რაოდენი ყო ღმერთმან მათ თანა, და რამეთუ განუღო წარმართთა კარი სარწმუნოებისაჲ.

და მუნ იქცეოდეს ჟამთა არა მცირეთა მოწაფეთა მათ თანა.